Ὁμιλία, σὺν Θεῷ ἁγίῳ, στὸν ἅγιο μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο τὸν Στρατηλάτη

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Θεόδωρος ὁ μεγαλώνυμος καὶ μεγαλομάρτυς Στρατηλάτης, ὁ τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ ἐπώνυμος, ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας, τὸ στήριγμα τῶν πιστῶν, ὁ μιμητὴς τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ πρεσβευτὴς θερμότατος τῶν ὅσων τὸν ἐπικαλοῦνται, ὁ πολιοῦχος τοῦ χωριοῦ τούτου, ποὺ μὲ καύχηση ἐν Κυρίῳ πλουτεῖ τὸ εὐλογημένο του ὄνομα, μᾶς ἔχει συγκαλέσει καὶ ἐφέτος, ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, γιὰ νὰ τὸν τιμήσουμε καὶ δοξάσουμε μὲ ὕμνους καὶ ψαλμοὺς καὶ ἄσματα πνευματικά, καὶ γιὰ νὰ δοξολογήσουμε συνάμα τὸν «ἐνδοξαζόμενον ἐν τοῖς ἁγίοις Αὐτοῦ» Κύριο τῆς δόξης. Ποιά ὑπῆρξε ἡ ἰσάγγελη ἐπὶ γῆς ζωὴ τοῦ οὐρανόφρονος τούτου ἄνδρα καὶ πῶς ἀξιώθηκε τοῦ μαρτυρίου καὶ τῆς θεϊκῆς δόξας, θὰ διηγηθῶ μὲ συντομία ἀμέσως στὴν ἀγάπη σας.

Ἐπίγεια πατρίδα τοῦ οὐρανοπολίτη τούτου ἁγίου Θεοδώρου ὑπῆρξε ἡ μικρὴ πόλη Εὐχάϊτα κοντὰ στὴ γνωστὴ πόλη Ἀμάσεια τοῦ Πόντου, στὴ Μικρὰ Ἀσία. Χριστιανὸς ἀπὸ μικρὸς ὁ ἅγιος, ἐντάχθηκε σὲ νεανικὴ ἡλικία στὸν στρατό, ὅπου διέπρεψε γιὰ τὴν ἀνδρεία του. Ἡ γενναιότητά του στὴ στρατιωτικὴ τέχνη, ἀλλὰ καὶ ἡ ρητορική του δεινότητα κέρδισαν τὴν ἐκτίμηση τοῦ αὐτοκράτορα Λικινίου (307 – 324), ποὺ ἐξουσίαζε τὴν ἀνατολικὴ αὐτοκρατορία καὶ ἦταν γαμβρὸς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, καὶ τὸν διόρισε στρατηγὸ καὶ διοικητὴ τῆς μεγαλούπολης Ἡράκλειας τοῦ Πόντου. Ἐδῶ νὰ σημειώσουμε ὅτι ὁ Λικίνιος, παρὰ τὶς συμφωνίες ποὺ εἶχε συνάψει μὲ τὸν Μέγα Κωνσταντῖνο, ποὺ τότε ἐξουσίαζε ἀκόμη μόνο τὰ δυτικὰ μέρη τῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, παρόλο λέω τὶς κοινὲς συνθῆκες περὶ Ἀνεξιθρησκείας τοῦ περίφημου Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, ποὺ εἶχαν συνυπογράψει τὸ 313, ἀποδείχθηκε σύντομα ψεύστης καὶ παράσπονδος. Καί, ἀπὸ τὸ 314, ἄρχισε διωγμοὺς φοβεροὺς κατὰ τῶν Χριστιανῶν στὴν Ἀνατολή, ὁπόταν ἀναδείχθηκαν ἑκατόμβες μαρτύρων στὸν βωμὸ τῆς πίστης τοῦ Χριστοῦ.

Ὅταν λοιπὸν ἀνέλαβε τὸ ἀξίωμά του ὁ θεοφιλὴς καὶ ἀπὸ τὴ νεότητά του θερμὸς χριστιανὸς Θεόδωρος, δὲν δειλίασε ἀπὸ τὸν φόβο τοῦ αὐτοκράτορα καὶ τὰ δεινὰ βάσανα, ποὺ ἐπαπειλοῦσαν ὅποιο δήλωνε χριστιανός, ἀλλὰ ἀπτόητος φανέρωσε ἀμέσως τὸν θησαυρὸ τῆς ψυχῆς του. Φανέρωσε ὅτι ἦταν χριστιανός, καὶ ὄχι μόνο μέχρις ἐκεῖ! Ἀλλά, μὲ τοὺς φλογεροὺς λόγους του καὶ τὴν ἄνωθεν σοφία, ποὺ τοῦ ἔδωσε πλούσια ὁ Θεός, μετέστρεψε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ μεγάλο μέρος τῶν κατοίκων τῆς Ἡράκλειας. Γιὰ νὰ στερεωθεῖ μάλιστα καὶ ὁ ἴδιος στὸν πόθο ποὺ εἶχε νὰ μαρτυρήσει γιὰ τὸν Χριστό, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ στερεώσει τοὺς νεοπροσήλυτους τότε Χριστιανοὺς τῆς πόλης του στὴν ἀλήθεια τῆς πίστης μας, τί ἔκανε; Πληροφορήθηκε γιὰ τὴν ὕπαρξη ἑνὸς δράκοντα σ᾿ ἕνα δάσος, κοντὰ στὴν Ἡράκλεια, ποὺ πολλοὺς περαστικοὺς ἀπ᾿ ἐκεῖ εἶχε θανατώσει καὶ τρομοκρατοῦσε ὅλους τοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς. Ὁπλισμένος μὲ τὸ σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καὶ τὴν ἀήττητη δύναμη τοῦ Ἐσταυρωμένου Ἰησοῦ, προχώρησε ἀτρόμητος μέσα στὸ δάσος καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Παντοδύναμου θανάτωσε τὸ τεράστιο ἐκεῖνο φίδι, ὡς σύμβολο τῆς νίκης, ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ἐπιφέρει μὲ τὸ μαρτύριό του καὶ ἐναντίον τοῦ νοητοῦ δράκοντα, τοῦ διαβόλου.

Πληροφορούμενος ὁ Λικίνιος τὴν ἀπρόσμενη χριστιανικὴ διαγωγὴ τοῦ εὐνοουμένου του, κάλεσε τὸν Θεόδωρο νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ στὴ Νικομήδεια, τότε ἕδρα τοῦ αὐτοκράτορα τῆς Ἀνατολῆς, γιὰ νὰ ἐξακριβώσει τὴν ἀλήθεια τῶν ὅσων ἄκουσε γι᾿ αὐτόν. Μὰ ὁ Θεόδωρος, γιὰ νὰ καταισχύνει καὶ ἐμπαίξει τὸν ἀσεβὴ Λικίνιο, ἀλλὰ καὶ νὰ στερεώσει μὲ τὸ μαρτύριό του τὴν πόλη, ποὺ ὁ Θεὸς τοῦ εἶχε παραχωρήσει νὰ διοικεῖ, ἐπινόησε ἕνα τέχνασμα: Ἀντιπρότεινε στὸν Λικίνιο νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ ἐκεῖνος στὴν Ἡράκλεια, φέρνοντας μαζί του τὰ χρυσὰ καὶ ἀργυρά του εἴδωλα, δῆθεν γιὰ νὰ τὰ λατρεύσει ὁ ἅγιος.

Παίρνοντας θάρρος καὶ ἀπὸ ἕνα θεϊκὸ ἐνύπνιο, ὅπου ὁ Κύριος τοῦ προανήγγειλε ὅτι ἦλθε ἡ ποθούμενη σ᾿ αὐτὸν ὥρα τοῦ μαρτυρίου, ἐπεφύλαξε στὸν αὐτοκράτορα μεγαλοπρεπὴ ὑποδοχή. Θαυμάζοντας αὐτὸς τὴν εὐταξία καὶ ὡραιότητα τῆς πόλης, πρότεινε στὸν Θεόδωρο νὰ δείξει καὶ δημόσια τὴν εὐλάβειά του στοὺς θεούς, προσφέροντας σ᾿ αὐτοὺς θυσία. Τότε ὁ Θεόδωρος τοῦ ζήτησε νὰ τοῦ παραχωρήσει γιὰ τὸ βράδυ τὰ εἴδωλα τῶν θεῶν, ποὺ εἶχε φέρει μαζί του, γιὰ νὰ τὰ λατρεύσει τάχα ἰδιαιτέρως, ἐνῶ τὴν ἑπομένη θὰ τοὺς προσέφερε καὶ δημόσια θυσία. Πείσθηκε ὁ Λικίνιος, καὶ ἐκεῖνο τὸ βράδυ ὁ ἅγιος κατακομμάτιασε τὰ εἴδωλα καὶ πρωὶ πρωὶ διένειμε τὸ πολύτιμο μέταλλό τους στοὺς πτωχοὺς τῆς πόλης.

Μόλις τὰ ἔμαθε αὐτὰ ὁ Λικίνιος, ἔξαλλος ἀπὸ ὀργή, ποὺ τὸν εἶχε τόσο ἔντεχνα ἐξαπατήσει ὁ Θεόδωρος, πρόσταξε νὰ τὸν ὑποβάλουν ἀμέσως σὲ ποικίλα φοβερὰ βασανιστήρια: Τὸν μαστίγωσαν ἑκατοντάδες φορὲς σ᾿ ὅλο τὸ σῶμα, τοῦ ἔγδαραν τὸ δέρμα, τὸν ἔκαυσαν, τὸν ἔριξαν μετὰ ἀνεπιμέλητο στὴ φυλακὴ γιὰ ἑπτὰ ἡμέρες, δίχως τροφὴ καὶ νερὸ καί, τέλος, τὸν σταύρωσαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη. Ἀλλὰ καὶ ἐπάνω στὸν σταυρὸ τὸν βασάνισαν ποικιλότροπα, πληγώνοντας καὶ τοξεύοντάς τον. Καὶ ὁ μεγαλόψυχος Θεόδωρος, ὁ κατὰ πάντα μιμητὴς τοῦ Ἐσταυρωμένου, οὔτε μικροψύχησε, οὔτε γόγγυσε, ἀλλ᾿ ὑπόμεινε μέχρι τέλους τὰ ἀφόρητα ἐκεῖνα κολαστήρια, δοξάζοντας τὸν Θεὸ καὶ εὐχόμενος γιὰ τοὺς βασανιστὲς καὶ φονευτές του. Ἀκόμη, ἐνεθάρρυνε τὸν πιστό του δοῦλο Οὔαρο νὰ καταγράφει λεπτομερῶς τὰ τοῦ μαρτυρίου του. Τὴ νύκτα ἐκείνη ἄφησαν τὸν ἅγιο σταυρωμένο, γιὰ νὰ ἀποθάνει. Ἀλλὰ ὁ Χριστός μας, γιὰ τὸν Ὁποῖο τόσα ἔπασχε ὁ γνήσιος του δοῦλος Θεόδωρος, δὲν τὸν ἄφησε ἀβοήθητο: Ἔστειλε ἅγιο ἄγγελο, ποὺ τὸν ἀποκαθήλωσε, τοῦ γιάτρεψε ὅλες τὶς πληγὲς καὶ τὸν ἐνεθάρρυνε νὰ ὑπομείνει μέχρι τέλους τὸν ἀγώνα τοῦ μαρτυρίου. Τὸ ἑπόμενο πρωί, τὸ μέγα τοῦτο θαῦμα ὁδήγησε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ πολλοὺς στρατιῶτες, ποὺ πῆγαν νὰ παραλάβουν τὸ νεκρό, ὅπως νόμιζαν, σῶμα τοῦ μάρτυρος.

Ὁ Λικίνιος, ἀντιλαμβανόμενος ὅτι τὰ τόσα θαύματα, ποὺ ἐνεργοῦσε ὁ Θεὸς διὰ τοῦ ἁγίου, θὰ προκαλοῦσαν καὶ τὴν ἐξέγερση τῆς πόλης ἐναντίον του, ἔστειλε ἄλλους στρατιῶτες, μὲ ἐντολὴ νὰ θανατώσουν χωρὶς ἄλλη χρονοτριβὴ τὸν Θεόδωρο. Ὁ ἅγιος παρουσιάστηκε γαλήνιος μπροστὰ στοὺς δημίους καί, ἀφοῦ σφραγίστηκε μὲ τὸ σημεῖο τοῦ τιμίου Σταυροῦ, ἔκλεινε τὸν αὐχένα καὶ ἔλαβε τὸν διὰ ξίφους θάνατο στὶς 8 Φεβρουαρίου περὶ τὸ ἔτος 320.

Σύμφωνα μὲ τὶς ὁδηγίες του, οἱ χριστιανοὶ μετέφεραν μὲ θριαμβευτικὴ πομπὴ τὸ ἅγιό του λείψανο στὸ πατρικό του σπίτι στὰ Εὐχάϊτα. Καὶ ὁ δικαιοκρίτης Θεός, γιὰ νὰ δοξάσει τὸν μέχρι θανάτου πιστό του δοῦλο Θεόδωρο, ἐνήργησε ἐκεῖ πλῆθος θαυμάτων ἀνὰ τοὺς αἰῶνες, σὲ σημεῖο ποὺ ἀργότερα ἡ γενέτειρα πόλη του μετονομάσθηκε σὲ Θεοδωρούπολη.

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, μᾶς προβάλλει ἀνάγλυφα στὶς μνῆμες τῶν ἁγίων, μέσα ἀπὸ τὴν ὑμνολογία, τὶς εἰκόνες καὶ τὰ συναξάριά τους, τὴ θαυμαστή τους ζωή, ὄχι μόνο γιὰ νὰ τοὺς τιμοῦμε υἱϊκὰ καὶ κατὰ χρέος, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μιμούμαστε τὸ ἔνθεο παράδειγμά τους. «Οἱ ἑορτὲς τῶν μαρτύρων», ὅπως θεολογεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, «δὲν τελοῦνται μόνο κατὰ τὴν κατ᾿ ἔτος ἔλευση τῆς ἡμέρας μνήμης τους, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ ψυχικὴ διάθεση αὐτῶν ποὺ τοὺς τιμοῦν. Τί θέλω νὰ εἰπῶ; Μιμήθηκες μάρτυρα; Πόθησες καὶ ἀκολούθησες τὴν ἀρετή του; Ἔτρεξες στ᾿ ἀχνάρια τῆς θεϊκῆς φιλοσοφίας του; Καὶ νὰ μὴν εἶναι τότε ἡμέρα ἑορτῆς μάρτυρα, τέλεσες ἑορτὴ μάρτυρα. Διότι τιμὴ τοῦ μάρτυρα, εἶναι ἡ μίμησή του!»  Κι ἐμεῖς, ποὺ συναθροισθήκαμε σήμερα ἐδῶ, νὰ τιμήσουμε τὸν μεγάλο πολιοῦχο τοῦ μικροῦ τούτου μὰ εὐλογημένου χωριοῦ, καλούμαστε στὴν κατὰ δύναμη μίμησή του. Τί ἀρετὲς εἶχε ὁ ἅγιος Θεόδωρος; Τὶς ἀκούσαμε στὸν βίο του: Πίστη θερμὴ καὶ ἀνυποχώρητη στὸν Χριστό, ἀγάπη θερμὴ σ᾿ αὐτόν, ἀρετὲς ποὺ τὸν ὁδήγησαν στὴν ἀγάπη τοῦ πλησίον καὶ στὴν ἱεραποστολικὴ δράση γιὰ νὰ ὁδηγήσει ψυχὲς σκοτισμένες μὰ ἀθάνατες, «ὑπὲρ ὧν Χριστὸς ἀπέθανε», στὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου, στὸ φῶς τῆς ἀληθινῆς πίστης. Κι ὡς ἐπιστέγασμα τῶν πολλῶν καὶ μεγάλων του ἀρετῶν, ὁδηγήθηκε στὴν ἀτρόμητη ὁμολογία τῆς πίστης του ἐνώπιον τυράννων καὶ βασιλέων, καὶ ἔχυσε τὸ αἷμα του γιὰ τὴν ἀγάπη Ἐκείνου, ποὺ στὸν σταυρὸ κένωσε καὶ τὴν τελευταία ρανίδα τοῦ Παναχράντου αἵματός Του γιὰ τὴν ἀγάπη ἡμῶν τῶν ἀγνωμόνων καὶ ἀχαρίστων δούλων Του.

Ἡ ἐποχή μας, μὲ τοὺς τόσους ποικιλώνυμους πειρασμοὺς καὶ δοκιμασίες καὶ θλίψεις, τὴν ἀναστάτωση τῶν ἐθνῶν, τοὺς πολέμους, τὶς θεομηνίες, ποὺ ὅλα κυοφοροῦνται καὶ ἐμπνέονται ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς ἀποστασίας, τῆς ἄρνησης δηλαδὴ τοῦ Θεοῦ, εἶναι κατεξοχὴν ἐποχὴ ὁμολογίας Χριστοῦ καὶ μαρτυρίου. Φθάνει νὰ ρίξουμε μιὰ ματιὰ στὴ γειτονικὴ Συρία, ὅπου καθημερινὰ σχεδὸν τὸ ἀντίθεο μένος τῶν φανατικῶν μουσουλμάνων ἀναδεικνύει σύγχρονους μάρτυρες τῆς πίστης μας. Δὲν γνωρίζουμε ἂν ἐπιτρέψει καὶ σ᾿ ἐμᾶς τέτοια δοκιμασία ὁ Κύριος, καὶ μᾶς ζητήσει καὶ τέτοια ὁμολογία τοῦ αἵματος. Αὐτό, ποὺ ἀσφαλέστατα μᾶς ζητεῖται, εἶναι ἡ ζωή μας νὰ ἀποτελεῖ μιὰ ξεκάθαρη ὁμολογία Χριστοῦ, στὰ ἔργα καὶ στοὺς λόγους καὶ στὶς σκέψεις μας. Κι ἂν ἔτσι ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε, μὲ καθαρὴ πίστη καὶ ἀγάπη στὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο, μὲ μετάνοια καὶ ἐνσυνείδητη μυστηριακὴ ζωή, δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει ὁ Θεός, ἀλλὰ θἄρθει τὸ ἔλεός Του πλούσιο, καὶ θὰ εὐλογήσει καὶ τὴν πρόσκαιρη τούτη ζωή μας, καὶ θὰ μᾶς ἀξιώσει καὶ τῆς ἄλλης, τῆς ἀληθινῆς, τῆς μόνιμης καὶ αἰώνιας πατρίδας μας, μὲ τὶς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου καὶ ὅλων τῶν μαρτύρων καὶ ἁγίων, καὶ ἐξαιρέτως τῆς Παναγίας Θεοτόκου, μὲ τὴ Χάρη καὶ Φιλανθρωπία Του. Ἀμήν!

Μνήμη του Aγίου Προφήτου Ζαχαρίου

Ίππους εώρας τους νόας Ζαχαρία,
Δι’ ων προς ύψος Oυρανών αφιππάσω.

Oύτος ο Προφήτης Ζαχαρίας ερμηνεύεται, μνήμη Θεού. Ήτον δε από το γένος του Iσραήλ εκ φυλής Λευΐ και εγεννήθη εις την Γαλαάδ. Eγύρισε δε εις την Iερουσαλήμ ύστερα από την εν Bαβυλώνι σκλαβίαν των Eβραίων, γέρωντας εις τους χρόνους. Eκεί δε εις την Bαβυλώνα ευρισκόμενος, πολλάς προφητείας έκαμεν εις τον λαόν του Θεού, και πολλά τέρατα και σημεία έδωκεν, εις απόδειξιν της αληθείας των προφητειών του. Oύτος είπεν εις τον αρχιερέα Iωσεδέκ, ότι θέλει γεννήσει υιόν, και ότι θέλει ιερατεύσει εις τον Kύριον εν τη Iερουσαλήμ. Oύτος ευλόγησε και τον Σαλαθιήλ και είπεν αυτώ, ότι θέλει γεννήσει υιόν, και θέλει καλέσει το όνομά του Ζοροβάβελ, ήγουν σπέρμα Bαβυλώνος. Ζορό γαρ, ερμηνεύεται σπέρμα. Bαβέλ δε, Bαβυλών. Kατά δε τους χρόνους Kύρου του βασιλέως Περσών έδωκεν ένα σημείον παράδοξον διά τον Kροίσον τον βασιλέα της Λυδίας, και διά την εκπόρθησιν και αφανισμόν της Iερουσαλήμ, και διά το τέλος του Iσραήλ. Oμοίως και διά την αρχήν και τέλος των εθνών, και διά την μέχρι τέλους καταστροφήν και ερήμωσιν του εν Iερουσαλήμ Nαού, και ότι έχουν να λείψουν οι Προφήται από τους Iσραηλίτας, και να αργήσουν οι ιερείς και τα Σάββατα. Aυτός επροφήτευσε και διά την διπλήν κρίσιν, οπού έχει να γένη¹, και άλλα δε πολλά προφητεύσας, εκοιμήθη εις γήρας βαθύ, και ετάφη κοντά εις τον τάφον Aγγαίου του Προφήτου².

Σημειώσεις

1. Ίσως διπλή κρίσις εννοείται εδώ η της ψυχής και του σώματος. Kαι τα δύω γαρ εν τη μελλούση κρίσει κριθήσονται. Σημείωσαι, ότι το λείψανον του Προφήτου τούτου Ζαχαρίου ευρίσκετο εις τον εν Kωνσταντινουπόλει Nαόν του αδελφοθέου Iακώβου, τον οποίον ανήγειρεν Iουστίνος ο βασιλεύς (σελ. 1152 της Δωδεκαβίβλου).

2. O Ζαχαρίας ούτος ήτον υιός Bαραχίου, και επροφήτευσεν εν τω ογδόω μηνί, κατά τον δεύτερον χρόνον του βασιλέως Δαρείου, ως τούτο δηλούται εν κεφαλαίω πρώτω της αυτού προφητείας, η οποία διαμοιράζεται εις δεκατέσσαρα κεφάλαια. Ήτον δε κατά τους χρόνους συνομήλικος με τον Προφήτην Aγγαίον, και κατά τον βίον ομότροπος. Tάς δε προφητείας του προείρηκεν εις τους Iουδαίους, και προ του Aγγαίου, και μετά τον Aγγαίον. Θαυμασίως δε ο Προφήτης ούτος, είπερ και άλλος, τα περί του Xριστού διεσάφησεν, ως μαρτυρεί Aλέξανδρος ο Mαυροκορδάτος, εις σελ. σπγ΄ των Iουδαϊκών. O γαρ εξ αργύρου και χρυσού στέφανος, ον αναφέρει εν τω ϛ΄ κεφαλ., τη μοναρχία του Σωτήρος, και τη καθ’ ημάς Eκκλησία αρμόζει, τη συνεστώση εξ Iουδαίων και Eθνών. Mερικοί δε λέγουσιν, ότι ο Προφήτης ούτος μαρτυρικού τέλους ηξιώθη. Σημείωσαι, ότι ο Ζαχαρίας ούτος και ο Aγγαίος και ο Mαλαχίας, καλούνται Προφήται του δευτέρου Nαού, ως ακμάσαντες εν τω καιρώ εκείνω, ότε ο Ζοροβάβελ αυτόν έκτισεν, ως λέγει ο Kανόνικος Kλήμης εν τη ανασκευή της τελευταίον διερμηνευθείσης Διαθήκης.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Aι Άγιαι Mάρτυρες Mάρθα και Mαρία αι αδελφαί, συν τω Oσίω Λυκαρίωνι, ξίφει τελειούνται

Εις την Μάρθαν και Μαρίαν
Άσπερ παρήξεν εις το φως γαστήρ μία,
Mάρθαν Mαρίαν, έν στεροί φωτός ξίφος.

Εις τον Λυκαρίωνα
Διπλούν εδέξω Λυκαρίων το στέφος,
Όσιος οία και αθλητής Kυρίου.

Aύται αι Άγιαι ήτον αδελφαί κατά σάρκα, και εζούσαν κατ’ ιδίαν, μεταχειριζόμεναι παρθενίαν. Eπειδή δε έτυχε να περάση ο ηγεμών από το οσπήτιον εκείνο, εις το οποίον εκατοίκουν, έσκυψαν από το παράθυρον, και είπον, ότι είναι Xριστιαναίς. O δε ηγεμών λυπούμενος, ελεεινολόγει τον θάνατον οπού έχουν να λάβουν εις την νεότητά των. Aι δε Άγιαι ανταπεκρίθησαν, ότι, ο διά τον Xριστόν θάνατος, δεν είναι θάνατος, αλλά ζωή, η οποία τέλος δεν έχει. Tούτο το ίδιον ωμολόγησε και ο Άγιος Oσιομάρτυς Λυκαρίων, ο οποίος ήτον παις μοναχός, και σύντροφος των Aγίων. Όθεν κατά προσταγήν του ηγεμόνος και οι τρεις εκαρφώθησαν εις τρεις σταυρούς. Tελευταίον δε, απεκεφαλίσθησαν με ξίφος από τους δημίους, και έτζι παρέδωκαν τας ψυχάς των εις χείρας Θεού, και έλαβον τους στεφάνους του μαρτυρίου¹.

Σημείωση

1. Σημείωσαι, ότι το ενταύθα παρά τω Mηναίω κείμενον δίστιχον του Aγίου Λυκαρίωνος, ευρίσκεται κατά την εβδόμην του Iουνίου, όταν εορτάζεται ο Άγιος Mάρτυς Λυκαρίων, και το Συναξάριον αυτού γράφεται. Eκείνω γαρ μάλλόν εστιν αρμόδιον, ή τούτω.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Του Τάκη Χατζηδημητρίου*

Σήμερα τιμούμε τον Λουκή Ακρίτα, το Μορφίτη που έγινε πανελλήνιος. 

Η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας του Λουκή Ακρίτα διαμορφώθηκε μέσα στα σχολεία, στα αναγνωστήρια, μέσα στη ζωντάνια του Μόρφου, με τις συζητήσεις, τις εντάσεις, τις θορυβώδεις και αξέχαστες εκλογικές αναμετρήσεις.

Μεγάλη ήταν η εμπειρία του και στο σπίτι των γονιών του. Ο Χατζηγιαννακός με τα άλογα, την άμαξα, τα ταξίδια και από πλάι ο Χρίστος Καττιρτζήγιαννης, αδερφός της μητέρας του, με τη θρυλική παρουσία και τις ατέλειωτες ιστορίες του. Όπως ο ίδιος ο Λουκής ομολογεί «Στο νησί, (ο Χρίστος Καττιρτζήγιαννης) είναι γνωστός για τις παληκαριές του. Παντού μπορεί ν’ ακούσει κανείς ανέκδοτα γύρω από το όνομά του […]Το θαυμασμό μου στην έντονη προσωπικότητά του τον είχα από μικρό παιδί. Μπορεί γιατί ανατράφηκα κάτω από τη σκιά του».

Πρώτος διορισμός του Λουκή Χατζηγιαννακού, αμέσως μετά που τελείωσε το Παγκύπριο Διδασκαλείο το 1926, στην Ελληνική Σχολή στου Μόρφου.

Υπηρέτησε, στη συνέχεια, ως δάσκαλος στο Πραστειό του Κελλακιού και στη Σύγκραση . Χρόνια εργασίας αλλά και μελέτης και στοχασμού. Χρονογραφήματα στο Χρόνο της Λεμεσού και κείμενα για τη ζωή του αγρότη στο Νέο Κυπριακό Φύλακα.

Το καλοκαίρι του 1930 κάνει το μεγάλο άλμα. Φεύγει από την Κύπρο. Δεν πηγαίνει στην Αυστραλία, όπως ο μεγαλύτερος του αδερφός Χρίστος, ούτε στις ΗΠΑ όπως οι άλλοι χωριανοί του. Τα σχέδια και τα όνειρά του είναι διαφορετικά. Με δύο συστατικές επιστολές στις αποσκευές του ξεκινά για την Αθήνα, για να συνδέσει το όνομά του με το εθνικό, πνευματικό και πολιτικό κέντρο του Ελληνισμού. Όνειρο και σχέδιο του να δώσει έργο, να μετάσχει στο ελληνικό γίγνεσθαι.

Όλα αυτά, όμως, δεν προσφέρονται στο Λουκή με την άφιξή του στην Αθήνα. Περνά μια απέραντη περιπέτεια. Στα πρώτα δυο χρόνια δοκιμάζει την ανεργία, τη στέρηση, τις απανωτές απορρίψεις, την πείνα. Φτάνει σε απόγνωση. Του γράφουν από το σπίτι να γυρίσει. Εύκολος ο δρόμος του γυρισμού. Η Αθήνα απλά μια περιπέτεια. Προτιμά, όμως, να μείνει και να παλέψει με τη μοίρα του.

«Δεν έγραψα τόσο καιρό, λέγει στους δικούς του, γιατί ντρεπόμουνα. Τι να έγραφα;… Αυτή η σιωπή μου – ήταν η σιωπή ενός νέου που πολεμούσε».

Πέρασε τη δοκιμασία και άντεξε. Δημοσιογράφος πια στην Πρωία και την Εστία. Αυτή ήταν η πιο καθοριστική νίκη της ζωής του. Ήταν η απαρχή. Σε τρία χρόνια κυκλοφορεί το μυθιστόρημα Νέος με καλάς συστάσεις.Το πρώτο αυτό μυθιστόρημα του Λουκή υπήρξε έκπληξη και κάτι το καινούργιο στην Ελλάδα του μεσοπολέμου. Ένας νέος συγγραφέας, άγνωστος μέχρι εκείνη την εποχή, έπαιρνε ξαφνικά θέση σε αυτό που αργότερα ονομάστηκε γενιά του 1930. Μια γενιά που άφησε βαθιά τα σημάδια της στη νεοελληνική λογοτεχνία.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1936, κυκλοφορεί το δεύτερό του μυθιστόρημα Κάμπος χαρισμένο στους μορφίτες γονείς του, το Χατζηγιαννακό και την Ελεγκού.

Διηγήματά του δημοσιεύονται στα Κυπριακά Γράμματα και στο περιοδικό Πάφος.

Ως δημοσιογράφος ζει έντονα την ταραγμένη δεκαετία του1930. Συναντά τον Ελευθέριο Βενιζέλο και μαθητεύει στη σχολή της πολιτικής του σκέψης.

Γνώρισε το Γεώργιο Παπανδρέου και άρχισε έκτοτε μια γόνιμη, μαζί του, συνεργασία.

Αισθάνεται ασφυκτικά μέσα στο καθεστώς του Μεταξά. Αυτούς τους ταραγμένους καιρούς παραμένει μια ανεξάρτητη οντότητα με σταθερούς προσανατολισμούς.

Γράφει στον εξάδελφο του Ευριπίδη Ιωαννίδη. «Ο κόσμος είναι πλατύς. Κι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να μπει εκεί που του αρέσει. Φθάνει να μπορεί. Νοιώθω ότι μπορώ, ένα κίνητρο με σπρώχνει όπου υπάρχει δράση, κίνηση, δημιουργία, αιωνιότης ίσως με την πιο πλατιά έννοια της λέξης . […] Προσπαθώ. Πώς; Μια οργανωμένη προσπάθεια που δεν φοβάται τις αποτυχίες και δε μεθύσκεται από εύκολές επιτυχίες».

Ο πόλεμος τον βρίσκει στρατιώτη στα αλβανικά βουνά Γράφει και πάλι του Ευριπίδη: «Σου γράφω από τα Αλβανικά βουνά για να σου στείλω τον χαιρετισμό και την αγάπη μου. Είμαι κατενθουσιασμένος που, μαζί με τις χιλιάδες των νέων, κάνω το καθήκον μου απέναντι των ανθρώπων. Η ατμόσφαιρα που ζούμε και κινούμεθα είναι αληθινά ηρωική και οι στιγμές αυτές είναι αξέχαστες γιατί μας αναβαπτίζουν, μας αναγεννούν»

Γράφει και στον αδερφό του Χρίστο: «Τρεις μήνες που βρίσκομαι στο μέτωπο και πατώ τα Αλβανικά βουνά. […] Δυο πράγματα κυριάρχησαν στη ζωή μου: Το όραμα της ελευθερίας και εσείς».

Η κατοχή τον βρίσκει στην αντίσταση, το Γενάρη του 1942 με την παράνομη εφημερίδα Ελευθερία. Αργότερα μέλος της τριμελούς επιτροπής που αντιπροσώπευε την Κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στην Ελλάδα. Με αυτή του την ιδιότητα και με κίνδυνο της ζωής του διαπραγματεύεται με τους Γερμανούς την απελευθέρωση της Αθήνας. Στο μεταξύ εκδίδει τη δική του παράνομη εφημερίδα Καθημερινά Νέα, που συνεχίζει την έκδοσή της και μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας. Ο πόλεμος και η κατοχή διαμόρφωσαν το φρόνημα, την ιδεολογία και τους προσανατολισμούς του. Ο Λουκής μετά την απελευθέρωση δεν ήταν απλά ο εκδότης μιας εφημερίδας, ούτε μόνο μέτοχος σε κάποιες στιγμές της ιστορίας της Ελλάδας. Με τη δράση, τις θέσεις και τις απόψεις του αναδείχθηκε, εκείνη τη δύσκολη ώρα, σε μαχητή και καθοδηγητή.

Ένα παιδί από του Μόρφου παίρνει πάνω του το βάρος του ελληνικού δράματος. Ξέρει τι σημαίνει Ελλάδα. Μιλά με μόνο εφόδιο το αίσθημα της εθνικής ευθύνης. Απευθύνεται προς όλους, ως ίσος προς ίσους. Προς τον Αντιβασιλέα, τον πρωθυπουργό, τους αρχηγούς των κομμάτων, με ενόραση, με αναλύσεις, με προφητική σκέψη και κριτικές προβλέψεις, υποδεικνύοντας στόχους και σκοπούς. Στρέφεται προς τους ξένους. Ζητά από αυτούς υπευθυνότητα. Δεν επιτρέπει εμπλοκή στα κοινά της Ελλάδας.

Ενώ ο πόλεμος τέλειωσε για τον υπόλοιπο κόσμο, στην Ελλάδα αντί για λευτεριά, υφέρπει ο εμφύλιος.

Αυτόν προσπαθεί να αποτρέψει ο Λουκής. Οι δυνάμεις, όμως, της καταστροφής είναι υπέρτερες. Το δράμα του έθνους ήταν και δικό του δράμα. Η ήττα της μετριοπάθειας και της εθνικής ενότητας ήταν και δική του ήττα. Η απομόνωση και η εξουδετέρωση της Ελλάδας ήταν και δική του μοναξιά.

Η θύελλα των καιρών συμπαρασύρει και τα Καθημερινά Νέα. Ο Λουκής όμως δεν παραιτείται. Ετοιμάζεται για τη νέα του εξόρμηση.

Την εποχή των Καθημερινών Νέων ακολουθεί μια δημιουργική περίοδος . Τελειώνει τα δυο θεατρικά του έργα, Θεοδώρα και Όμηροι. Τότε κυκλοφορεί και το βιβλίο του Αρματωμένοι για το αλβανικό έπος, που ο Κ. Θ. Δημαράς θεωρεί ως «το πιο σημαντικό έργο από όσα έχουν θέμα τον πρόσφατο πόλεμο».

Παράλληλα εργάζεται για να εκδώσει νέα καθημερινή Εφημερίδα τα Ελληνικά Χρονικά, μια μεγάλη προσπάθεια που τελικά ναυάγησε.

Γράφει στην ανεψιά του Ήβη «Ίσως η πτώση αυτή να με βοηθήσει πιο πολύ. Γιατί ποτέ δεν έχω αντλήσει τόση δύναμη όσο από την αποτυχία των Ελληνικών Χρονικών. Ενώπιος ενωπίω συνεχίζω την πορεία μου. Και το τέρμα της πορείας αυτής είναι η συνείδηση ότι το πέρασμά μου από τον κόσμο αυτό ήταν ωφέλιμο δημιουργικό για τους συνανθρώπους μου».

Πέρασε ο Λουκής μέσα από το καμίνι του προβληματισμού, μεταξύ πνεύματος και πολιτικής. Παλαιότερα απέρριψε προτάσεις εμπλοκής στην πολιτική, ακόμη και σε υπουργικές θέσεις. Τελικά λογάριασε ότι θα μπορούσε να υπηρετήσει τον τόπο με τις δυνατότητες και την αποτελεσματικότητα που η πολιτική προσφέρει.

Είναι τότε που το Σεπτέμβρη του 1951 εκλέγεται πρώτος βουλευτής Αθηνών.

Ανάμεσα στους πρώτους που συγχάρηκαν το Λουκή ήταν και ο Δήμαρχος Μόρφου, Πολύκαρπος Νικολόπουλος.

Ο Λουκής απαντά:

Αγαπητέ μου κ. Δήμαρχε

«Βεβαιωθείτε ότι η εντονωτέρα συγκίνησις την οποίαν εδοκίμασα μετά την εκλογή μου, ως βουλευτού Αθηνών, ήτο το συγχαρητήριον τηλεγράφημα που είχατε την καλοσύνη να μου στείλετε εκ μέρους των συνδημοτών μας». Διαβεβαιώνει το Δήμαρχο ότι θα προσφέρει εις την Κοινήν Μεγάλην υπόθεση όσα του επιτρέπουν οι δυνάμεις του. Και καταλήγει: « Θα σας παρακαλέσω, κ. Δήμαρχε, να διαβιβάσετε τας ευχαριστίας μου προς τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Μόρφου και δι’ αυτών προς τους χωριανούς μου, τους οποίους παρακολουθεί το ενδιαφέρον και η αγάπη μου».

Τον Ιούλιο του επόμενου χρόνου επισκέπτεται την Κύπρο και φυσικά το δημαρχείο και την οικογένειά του στου Μόρφου και τη Ζώδια. Ήταν μια ευτυχισμένη στιγμή στην πολυτάραχη και δραματική, πολλές φορές, ζωή του.

Εκείνη η πρώτη βουλευτική του θητεία ήταν σύντομή, άφησε όμως δυνατά μηνύματα για την Κύπρο και για την Ελλάδα. Ανακίνησε πρώτος το Κυπριακό στον ΟΗΕ και αγωνίστηκε εναντίον της καταδίκης σε θάνατο του Μπελογιάννη και των συντρόφων του.

Ακολουθεί μια περίοδος στη ζωή του με πολλές προσπάθειες, αλλά και νέες δοκιμασίες.

Εκείνες ακριβώς τις δύσκολες ώρες οι δημοτικές αρχές του Μόρφου δίνουν το όνομά του στο δρόμο του σπιτιού του. Βαθύ ήταν το αίσθημα της ευγνωμοσύνης του προς το Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο.

Η δεκαετία του 1950 είναι όμως και η εποχή που το Κυπριακό μπαίνει σε νέα περίοδο. Συμμετέχει στην αποστολή στις ΗΠΑ για υποστήριξη της πρώτης προσφυγής στα Ηνωμένα Έθνη. Ως Εθναρχικός Σύμβουλος αρθρογραφεί στην εφημερίδα Ελευθερία της Αθήνας. Κείμενα που αποτελούν εθνικό κεφάλαιο.

Όταν το Κυπριακό καταλήγει στις Συμφωνίες της Ζυρίχης, γράφει: «Η Συμφωνία […] θέτει τον Ελληνισμό απέναντι μιας από τας πλέον λεπτάς και επικινδύνους δοκιμασίας της ιστορικής του διαδρομής. Συγχρόνως τον εξαναγκάζει ν’ αντιμετωπίσει με δημιουργικήν φαντασίαν και ρεαλισμόν νέαν και σχεδόν αμετακίνητον πραγματικότητα» Ο Λουκής δακρύζει για την απώλεια της ένωσης, έχει, όμως, συνείδηση των δυσκολιών. Δεν παραμένει σ’ αυτές, υποδεικνύει διεξόδους, τονίζει το αμετακίνητον των συμφωνιών, ζητά ρεαλισμό στην αντιμετώπιση των καταστάσεων και υποστηρίζει ευφάνταστη πολιτική με ενότητα και ευνομία.

Η δικαίωση για το Λουκή ήρθε με τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963. Η εκλογή του ήταν θριαμβευτική. Υπήρχε πια η λαϊκή αναγνώριση και η δυνατότητα πραγμάτωσης του μεγάλου του ονείρου, της συμμετοχής στην προσπάθεια μιας νέας αναγέννησης της Ελλάδας. Και ξαφνικά πάλι στην Κύπρο, το Δεκέμβρη του 1963 όταν ξέσπασαν οι διακοινοτικές. Μια κρίση που επεκτάθηκε στις σχέσεις Αθήνας Λευκωσίας. Δηλώνει στη Λευκωσία: «Όπως κάθε ελεύθερος άνθρωπος και εγώ εκφράζω την οδύνη μου δια τα θύματα εις οιανδήποτε πλευράν και αν ανήκουν […] Πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι ουδείς εις την Ελλάδα επεθύμει η κατάστασις να εκτραχυνθεί εις τοιούτον σημείον». Ο Λουκής εκείνες τις δύσκολες ώρες είναι φορέας μηνυμάτων ανθρωπισμού και συνιστά μετριοπάθεια και ενότητα. Κατά τη σύντομη παραμονή του επισκέφθηκε και πάλι το δημαρχείο του Μόρφου και τη Ζώδια.

Ο θρίαμβος του Λουκή επαναλήφθηκε στις εκλογές της 16ης Φεβρουάριου 1964. Τώρα πια έμεναν πίσω όλες οι δυστυχίες και αποτυχίες του παρελθόντος. Μπροστά του ανοιγόταν ένας νέος δρόμος δικαίωσης και αναγνώρισης με το διορισμό του ως Υφυπουργού Παιδείας, με σκιώδη στην πραγματικότητα, υπουργό τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, Γεώργιο Παπανδρέου.

Ήταν η μεγάλη ώρα της ανόρθωσης της χώρας μέσα από την παιδεία και τη μάχη αυτή έδινε ο Λουκής Ακρίτας, ο δάσκαλος από του Μόρφου.

Αμέσως μετά παρουσιάστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειάς του. Η επέμβαση στο Λονδίνο πήγε καλά. Πέθανε, τελικά από μετεγχειρητικό συμβάν. Τον αποχαιρέτισε ο πρωθυπουργός: «Άδικος ο θάνατος σου Λουκή. Μόλις έφθασες στην κορυφήν έλαμψε η αστραπή και ήταν κεραυνός. Τώρα μόλις ευρίσκεσο εις την χαρά, εις την γονιμότητα, εις την καρποφορίαν της δημιουργίας και φεύγεις.»

Η Ελλάδα εκείνη τη μέρα κήδευε το γιο του Χατζηγιαννακού και της Ελεγκούς από του Μόρφου που έγινε πανελλήνιος.

Όταν αναφερόμαστε σε όλες αυτές τις μορφές που η κοινωνία και η ιστορία του Μόρφου μας κληροδότησε αναλαμβάνουμε κι εμείς την ευθύνη της συνέχειας.

Οι συνθήκες δύσκολες, επώδυνες, τραυματικές. Του Μόρφου κατεχόμενο για σαράντα έξι χρόνια.

Η απάντησή μας σαφής και συγκεκριμένη: Θα εργαστούμε πέραν της ηττοπάθειας και πέραν της κατοχής, για ένα διαφορετικό αύριο. Θα προχωρήσουμε βήμα με βήμα. Δεν είναι τα μεγάλα λόγια και οι ηχηρές διακηρύξεις που αλλάζουν τις καταστάσεις, αλλά η συστηματική προσπάθεια. Πράγμα όχι εύκολο και όχι ακίνδυνο

Άλλωστε και οι άνθρωποι που σήμερα τιμούμε προχωρούσαν βήμα με βήμα, με επιμονή και πίστη, για να κάνουν του Μόρφου καλύτερο. Σ’ αυτό αποβλέπει και η δική μας αποστολή. Να διαφυλάξουμε ό,τι μας κληροδοτήσαν οι αιώνες και η ιστορία. Του Μόρφου ήταν χθες, είναι σήμερα και θα είναι και αύριο ο τόπος μας. Έτσι τιμούμε τους Δημάρχους και το Λουκή Ακρίτα. Διατηρούμε ισχυρή την ελπίδα ότι θα ξαναδούμε το Λουκή Ακρίτα να μας καλωσορίζει χαμογελαστός εκεί στα σχολεία, στην είσοδο του Μόρφου.

***

* Ομιλία στο ετήσιο μνημόσυνο, που τέλεσαν την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2020, στον ιερό ναό Αγίας Βαρβάρας, στο Πλατύ Αγλαντζιάς, ο Δήμος Μόρφου, η Ιερά Μητρόπολις Μόρφου και η ΟΕΛΜΕΚ Μόρφου.

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΓ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Καθολικῆς Β΄ Ἐπιστολῆς Πέτρου τὸ Ἀνάγνωσμα
1: 1-10

Σίμων Πέτρος, δοῦλος καὶ ἀπόστολος ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, τοῖς ἰσότιμον ἡμῖν λαχοῦσι πίστιν ἐν δικαιοσύνῃ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν καὶ Σωτῆρος ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη πληθυνθείη ἐν ἐπιγνώσει τοῦ Θεοῦ καὶ ᾽Ιησοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν. ῾Ως πάντα ἡμῖν τῆς θείας δυνάμεως αὐτοῦ τὰ πρὸς ζωὴν καὶ εὐσέβειαν δεδωρημένης διὰ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ καλέσαντος ἡμᾶς διὰ δόξης καὶ ἀρετῆς· δι᾽ ὧν τὰ τίμια ἡμῖν καὶ μέγιστα ἐπαγγέλματα δεδώρηται, ἵνα διὰ τούτων γένησθε θείας κοινωνοὶ φύσεως ἀποφυγόντες τῆς ἐν κόσμῳ ἐν ἐπιθυμίᾳ φθορᾶς. Καὶ αὐτὸ τοῦτο δὲ σπουδὴν πᾶσαν παρεισενέγκαντες ἐπιχορηγήσατε ἐν τῇ πίστει ὑμῶν τὴν ἀρετήν, ἐν δὲ τῇ ἀρετῇ τὴν γνῶσιν, ἐν δὲ τῇ γνώσει τὴν ἐγκράτειαν, ἐν δὲ τῇ ἐγκρατείᾳ τὴν ὑπομονήν, ἐν δὲ τῇ ὑπομονῇ τὴν εὐσέβειαν, ἐν δὲ τῇ εὐσεβείᾳ τὴν φιλαδελφίαν, ἐν δὲ τῇ φιλαδελφίᾳ τὴν ἀγάπην. Ταῦτα γὰρ ὑμῖν ὑπάρχοντα καὶ πλεονάζοντα οὐκ ἀργοὺς οὐδὲ ἀκάρπους καθίστησιν εἰς τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ ἐπίγνωσιν· ᾧ γὰρ μὴ πάρεστι ταῦτα, τυφλός ἐστι, μυωπάζων, λήθην λαβὼν τοῦ καθαρισμοῦ τῶν πάλαι αὐτοῦ ἁμαρτιῶν. Διὸ μᾶλλον, ἀδελφοί, σπουδάσατε βεβαίαν ὑμῶν τὴν κλῆσιν καὶ ἐκλογὴν ποιεῖσθαι· ταῦτα γὰρ ποιοῦντες οὐ μὴ πταίσητέ ποτε.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΙΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Μάρκον
8: 1-10

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, πάλιν πολλοῦ ὄχλου ὄντος καὶ μὴ ἐχόντων τί φάγωσι, προσκαλεσάμενος ὁ Ἰησοῦς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ λέγει αὐτοῖς· Σπλαγχνίζομαι ἐπὶ τὸν ὄχλον, ὅτι ἤδη ἡμέραι τρεῖς προσμένουσί μοι καὶ οὐκ ἔχουσι τί φάγωσι· καὶ ἐὰν ἀπολύσω αὐτοὺς νήστεις εἰς οἶκον αὐτῶν, ἐκλυθήσονται ἐν τῇ ὁδῷ· τινὲς γὰρ αὐτῶν ἀπὸ μακρόθεν ἥκασι. καὶ ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ· Πόθεν τούτους δυνήσεταί τις ὧδε χορτάσαι ἄρτων ἐπ’ ἐρημίας; καὶ ἐπηρώτα αὐτούς· Πόσους ἔχετε ἄρτους; οἱ δὲ εἶπον· Ἑπτά. καὶ παρήγγειλε τῷ ὄχλῳ ἀναπεσεῖν ἐπὶ τῆς γῆς· καὶ λαβὼν τοὺς ἑπτὰ ἄρτους εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ἵνα παρατιθῶσι· καὶ παρέθηκαν τῷ ὄχλῳ. καὶ εἶχον ἰχθύδια ὀλίγα· καὶ αὐτὰ εὐλογήσας εἶπε παρατιθέναι καὶ αὐτὰ. ἔφαγον δὲ καὶ ἐχορτάσθησαν, καὶ ἦραν περισσεύματα κλασμάτων ἑπτὰ σπυρίδας. ἦσαν δὲ ὡς τετρακισχίλιοι· καὶ ἀπέλυσεν αὐτούς. Καὶ ἐμβὰς εὐθὺς εἰς τὸ πλοῖον μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἦλθεν εἰς τὰ μέρη Δαλμανουθά.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Χαῖρε Κεχαριτωμένη Θεοτόκε Παρθένε, ἐκ σοῦ γὰρ ἀνέτειλεν ὁ Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἠμῶν, φωτίζων τοὺς ἐν σκότει. Εὐφραίνου καὶ σὺ Πρεσβῦτα δίκαιε, δεξάμενος ἐν ἀγκάλαις τὸν ἐλευθερωτὴν τῶν ψυχῶν ἠμῶν, χαριζόμενον ἠμὶν καὶ τὴν Ἀνάστασιν. 

Κείμενα – Ομιλίες

Ύμνοι Υπαπαντής

Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Παρθενίου Eπισκόπου Λαμψάκου

Aφήκε τον χουν Παρθένιος Λαμψάκω,
Λαμπτήρα πυρσεύοντα φως αυτή μέγα.
Παρθένιος κατέδαρθε λαχών μακρόν εβδόμη ύπνον.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους Kωνσταντίνου του Mεγάλου, εν έτει τιη΄ [318], υιός Xριστοφόρου Διακόνου της εν Mελιτοπόλει Eκκλησίας. Kαι από μεν γράμματα, ήτον άπειρος, εσπούδαζεν όμως να μεταχειρίζεται όλην την πρακτικήν αρετήν. Tής αρετής δε ταύτης, ωσάν προκάλυμμα και σκέπασμα είχε την αλιευτικήν τέχνην των οψαρίων, τα οποία εμοίραζεν εις εκείνους οπού τα εζήτουν. Tόση δε πολλή ήτον η κρυπτομένη εν τη ψυχή του μακαρίου τούτου ευσέβεια και αρετή, ώστε οπού, χάριν έλαβε παρά Θεού να διώκη δαιμόνια, και να ιατρεύη κάθε ασθένειαν. Aφ’ ου δε επιμελήθη και έμαθε τα ιερά γράμματα, τότε εχειροτονήθη ιερεύς από Φίλιππον τον Eπίσκοπον της Mελιτοπόλεως. Έπειτα εχειροτονήθη και Eπίσκοπος της Λαμψάκου, από τον Aχίλλιον τον Mητροπολίτην Kυζίκου. Όθεν από τότε ετέλει θαύματα πάμπολλα, διότι αυτός ιάτρευσε τον άνθρωπον εκείνον, οπού ετυφλώθη από ένα ταύρον. Aυτός ηλευθέρωσε με μόνον τον τύπον του τιμίου Σταυρού, μίαν γυναίκα από το πάθος το λεγόμενον καρκίνον. Aυτός ενέκρωσε με μόνον το φύσημά του, τον σκύλον εκείνον, οπού ελύσσαξε και εδάγκασεν αυτόν. Aυτός ανέστησε τον άνθρωπον εκείνον, όστις εκαταπατήθη από ένα αμάξι, και εσχίσθη η κοιλία του. Aυτός εδίωξε το ακάθαρτον πνεύμα από την γυναίκα του επιτρόπου. Aυτός έκαμε τους βαφείς να ενεργούν ελευθέρως τα της βαφικής τέχνης των, με το να απεδίωξε τον εκεί εμφωλεύοντα δαίμονα. Kαι διά να ειπώ συντόμως, ο Άγιος ούτος πολλά τοιαύτα θαυμάσια ποιήσας, και προειπών διά τα μέλλοντα, προς Kύριον εξεδήμησεν. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτού όρα εις τον Nέον Παράδεισον¹.)

Σημείωση

1. Tου Aγίου τούτου Παρθενίου την Aκολουθίαν, ανεπλήρωσεν η εμή αδυναμία, προσθέσασα και νέον Kανόνα. O δε ελληνικός αυτού Bίος σώζεται εν τω Πανηγυρικώ της Iεράς Mονής του Bατοπαιδίου, και εν τη των Iβήρων, ου η αρχή· «Tα κατά τον μέγαν Παρθένιον».

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)