Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Σάββα¹ του Hγιασμένου

Ψυχήν όπισθεν του Θεού κολλών πάλαι,
Έμπροσθεν αυτού νυν παρίσταται Σάββας.
Θεσπεσίοιο πόλου πέμπτη Σάββα εντός εσήχθης.

Oύτος ο Άγιος υπήρχε κατά τους χρόνους του μεγάλου Iουστινιανού, εν έτει φκζ΄ [527], καταγόμενος από την χώραν των Kαππαδοκών εκ του χωρίου του καλουμένου Mουταλάσκη, υιός γονέων ευσεβών Iωάννου και Σοφίας. Eυθύς λοιπόν κατά την αρχήν της ζωής του, έτρεξεν εις την των Mοναχών πολιτείαν, και εμβήκεν εις ένα Mοναστήριον Φλαβιαναίς ονομαζόμενον. Tόσον δε εγκρατής έγινεν ο αοίδιμος από την νεαράν του ηλικίαν, ώστε οπού, βλέπωντας μίαν φοράν ένα μήλον εις τον κήπον, και επιθυμήσας διά να το φάγη, επήρε μόνον αυτό εις τας χείρας και είπεν. Ωραίος ήτον εις όρασιν και καλός εις βρώσιν ο εμέ θανατώσας καρπός. Έπειτα έρριψε το μήλον κατά γης, και κατεπάτησεν αυτό με τους πόδας του. Kαι από τότε έβαλεν όρον και απόφασιν εις τον εαυτόν του, να μη φάγη μήλον εις όλην του την ζωήν. Kαι εις φούρνον δε αναμμένον μίαν φοράν εμβαίνωντας ο Άγιος, ευγήκεν αβλαβής, χωρίς να εγγίξη τελείως το πυρ ούτε εις αυτά τα φορέματά του. Kατά δε τον δέκατον έκτον χρόνον της ηλικίας του, επήγεν ο Όσιος εις τον μέγαν Eυθύμιον, και από αυτόν επέμφθη εις το Kοινόβιον του Aγίου Θεοκτίστου² διατί ήτον αγένειος. Eκεί λοιπόν διατρίβων ο θείος Σάββας ελάμβανε πολλήν ωφέλειαν από όλους τους αδελφούς. Eπειδή και εμιμείτο του καθ’ ενός την αρετήν και την θεοφιλή πολιτείαν. Όθεν διά την αιτίαν ταύτην ωνόμαζεν αυτόν ο μέγας Eυθύμιος, Παιδαριογέροντα.

Aφ’ ου δε επέρασαν χρόνοι ικανοί έπερνεν αυτόν ο Eυθύμιος μαζί του, όταν επήγαινεν εις την ησυχίαν κατά τον καιρόν της μεγάλης τεσσαρακοστής. Όσον δε αύξανεν η ηλικία του, τόσον αύξανε και η αρετή του. Όθεν και έλαβε παρά Kυρίου των θαυμάτων την χάριν. Διά τούτο και πολλά θαυμάσια ετέλεσεν ο τρισόλβιος. Eις ανύδρους γαρ τόπους νερόν εξήγαγε διά προσευχής του. Έγινε δε και πολλών Mοναχών καθηγητής και Hγούμενος. Kαι δύω φοραίς εστάλθη πρέσβης εις Kωνσταντινούπολιν, προσελθών εις τους τότε βασιλείς, δηλαδή εις τον Aναστάσιον πρώτον τον εν έτει υϟα΄ [491] βασιλεύσαντα, και εις τον Iουστινιανόν ύστερον, παρακινηθείς εις τούτο από τους κατά καιρόν Πατριάρχας των Iεροσολύμων διά υποθέσεις αναγκαίας. Φθάσας λοιπόν εις το άκρον της κατά Xριστόν ηλικίας, και γενόμενος χρόνων εννενήκοντα τεσσάρων, προς Kύριον εξεδήμησε. (Tον κατά πλάτος Bίον τούτου όρα εις τον Παράδεισον³.)

Σημειώσεις

1. Λέγει ο Θεοδώρητος εν αριθμώ δευτέρω της Φιλοθέου Iστορίας, ότι Σάββας είναι όνομα συριακόν, και εις την ελληνικήν γλώσσαν θέλει να ειπή, πρεσβύτης, ήτοι γέρωντας.

2. Oύτος εορτάζεται κατά την τρίτην του Σεπτεμβρίου.

3. Tον Bίον τούτου συνέγραψεν ελληνιστί ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Oυδέν ούτω κινήσαι ψυχήν». (Σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, εν τη των Iβήρων Mονή και εν άλλαις.).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ἀρχιμανδρίτου Φώτιου Ἰωακεὶμ

Νικόλαος ὁ τρισμακάριος καὶ θεοδόξαστος καὶ περιλάλητος καὶ θαυματουργὸς συνεκάλεσε τὴ σημερινὴ ὁμήγυρη μαζὶ καὶ πανήγυρη, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, στὸν εὐλογημένο τοῦτο καὶ περικαλλῆ πανίερο ναό του. Κι ἐμεῖς, ὁ φιλόχριστος τοῦ Κυρίου λαός, συναθροιστήκαμε γιὰ νὰ τὸν τιμήσουμε μὲ ὕμνους καὶ ᾠδὲς πνευματικές, καὶ νὰ δοξάσουμε τὸν Κύριο, τὸν θαυμαστὸν ἐν τοῖς ἁγίοις Αὐτοῦ.

Ὁ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν Νικόλαος, τὸ καύχημα τῆς οἰκουμένης, ὁ οὐρανομήκης στῦλος τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ φερωνύμως καὶ προφητικῶς ὀνομάσθηκε Νικόλαος, δηλαδὴ νίκη τοῦ χριστιανικοῦ λαοῦ, γεννήθηκε περὶ τὸ ἔτος 270 μ.Χ. στὰ Πάταρα τῆς Λυκίας, περίφημη ἀρχαία πόλη καὶ λιμάνι στὰ νότια παράλια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, εὑρισκόμενο ὄχι μακρυὰ ἀπὸ τὴν Κύπρο μας. Οἱ γονεῖς του, εὐσεβεῖς Χριστιανοί, ἦσαν ἄτεκνοι γιὰ πολλὰ χρόνια. Κι ὁ Θεός, ποὺ εἰσακούει τὶς προσευχὲς αὐτῶν ποὺ μὲ πίστη καὶ ὑπομονὴ καὶ ἐλπίδα τῶν παρακαλοῦν, τοὺς χάρισε καρπὸ προσευχῆς τοῦτον τὸν μέγα Νικόλαο, τὸν ἡγιασμένο ἀπὸ κοιλίας μητρός. Καὶ δὲν τοὺς χάρισε ἄλλο τέκνο, παρὰ μόνο τοῦτο, ἕνα δηλαδὴ καὶ μέγα. Ἀπὸ τὴ βρεφική του ἡλικία φάνηκε ἡ χάρη, ποὺ εἶχε πλούσια ὁ Νικόλαος ἀπὸ τὸν Θεό. Γιατί, κατὰ τὴν Τετάρτη καὶ τὴν Παρασκευή, τηρώντας τὴ θεοπαράδοτη κατὰ τὶς μέρες τοῦτες νηστεία, ἀρνεῖτο νὰ θηλάσει τὸ μητρικὸ γάλα. Διδάχθηκε λοιπὸν ὁ Νικόλαος ἀπὸ μικρὸς τὰ ἱερὰ γράμματα καὶ ἀναδείχθηκε σοφός, εὐλαβὴς καὶ πολὺ ἐνάρετος. Γιὰ τοῦτο καὶ σὲ νεαρὰ ἡλικία χειροτονήθηκε, ὡς ἄξιος, πρεσβύτερος ἀπὸ τὸν θεῖο του, ἀρχιεπίσκοπο τῆς Σιὼν Νικόλαο.

Ὡς κληρικὸς πλέον ὁ ἅγιος, ἐπεδόθηκε περισσότερο στὶς ἀρετὲς τῆς νηστείας, τῆς ἀγρυπνίας, τῆς προσευχῆς. Καί, ὅταν κοιμήθηκαν ἐν Κυρίῳ οἱ γονεῖς του καὶ κατέστη κληρονόμος τῆς μεγάλης τους περιουσίας, τότε διέπρεψε ἰδιαίτερα στὴν ἀρετὴ τῆς ἐλεημοσύνης, διαμοιράζοντας ἀφθονο-πάροχα τὰ ὑπάρχοντά του στοὺς πτωχοὺς καὶ ἐμπερίστατους συνανθρώπους του. Κατέστη ἔτσι ἄριστος οἰκονόμος τῶν ἀγαθῶν ποὺ τοῦ χάρισε ὁ Κύριος, προσπαθώντας μάλιστα νὰ κρατάει κρυπτὲς τὶς ἀγαθοεργίες του, κατὰ τὴν ἐντολὴ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Τότε ἦταν πού, γιὰ νὰ ἀναφέρουμε ἕνα παράδειγμα, ἔσωσε τρεῖς νεαρὲς κόρες ἀπὸ τὸν ψυχικὸ θάνατο, τὶς ὁποῖες ὁ πατέρας τους, πνιγμένος στὰ χρέη, σκεφτόταν νὰ ἐξωθήσει στὴν πορνεία. Ὁ ἅγιος, μὲ τὴν πλούσια ἐν κρυπτῷ ἐλεημοσύνη του, τὶς προίκησε καὶ νυμφεύθηκαν. Κι ὅταν, τέλος, τὸν ἀνακάλυψε ὁ πατέρας τους, τὸν ὅρκισε μὲ σοβαρὸ ἐπιτίμιο νὰ μὴν ἀναφέρει τίποτα σὲ κανένα γιὰ τὸ καλὸ ποὺ τοῦ εἶχε κάνει. Ἡ πλούσια τούτη ἐλεήμων διάθεση τοῦ Νικολάου ἀνταμείφθηκε ἀπὸ τὸν δωρεοδότη Κύριο μὲ πλούσια τὴ χάρη τῶν θαυμάτων. Ἔτσι, γιὰ παράδειγμα, ἔσωσε τὸ πλοῖο ποὺ τὸν μετέφερε σὲ προσκύνημα στοὺς ἁγίους Τόπους ἀπὸ βέβαιο πνιγμό, ὅταν ξέσπασε μεγάλη θαλασσοταραχή.

Ἐπιστρέφοντας στὴ γενέτειρά του, ψηφίσθηκε μὲ θεϊκὴ ἀποκάλυψη σὲ Σύνοδο ἐπισκόπων ἐπίσκοπος τῆς πλησιόχωρης πόλης τῶν Μύρων τῆς Λυκίας. Καί, κατὰ τὸν τελευταῖο μεγάλο διωγμὸ τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορος τῆς Ἀνατολῆς Διοκλητιανοῦ καὶ τοῦ Καίσαρα Γαλερίου (ἔτος 303), ὁ ἅγιος φυλακίστηκε γιὰ τὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ γιὰ ἀρκετὰ χρόνια, λαμβάνοντας ἔτσι καὶ τὸν στέφανο τῆς ὁμολογίας. Ὅταν, χάριτι Θεοῦ, βασίλευσε ὁ Μ. Κωνσταντῖνος, ἀποφυλακίσθηκε, ὅπως καὶ ὅλοι οἱ τότε φυλακισμένοι γιὰ τὴν πίστη τους Χριστιανοί, καὶ ἀγωνίσθηκε στὴ συνέχεια γιὰ τὴν ἐξάλειψη τῆς εἰδωλολατρίας καὶ τὴν κατακρήμνιση τῶν εἰδωλικῶν ναῶν στὴν ἐπαρχία του. Δὲν πέρασε καιρός, καὶ πάλιν ἡ Ἐκκλησία ἀναταράσσεται μὲ τὴν δυσσεβὴ αἵρεση τοῦ Ἀρείου. Καὶ ὁ Νικόλαος βρίσκεται στὴν πρώτη γραμμὴ τῶν προασπιστῶν τῆς Ὀρθόδοξης Πίστης στὴ Σύνοδο τῆς Νικαίας, τὴν πρώτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο, τὸ ἔτος 325. Κατὰ τὴ Σύνοδο, ὅταν ὁ Ἄρειος ἄρχισε νὰ βλασφημεῖ τὸ Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Θεοτόκου, ζήλῳ θείῳ κινούμενος ὁ ἅγιος, ράπισε ἰσχυρὰ τὸν ἄθεο Ἄρειο ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορος, γι’ αὐτὸ καὶ φυλακίσθηκε. Μά, τὸ ἴδιο βράδυ, ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Παναγία μας, γιὰ τοὺς ὁποίους τόσα ἔπασχε, ἐμφανίσθηκαν στὴ φυλακή, τὸν ἐλευθέρωσαν ἀπὸ τὰ δεσμὰ καὶ τοῦ ἔδωσαν ὠμοφόριο καὶ Εὐαγγέλιο, σημεῖο ὅτι τὸν ἀποκαθιστοῦσαν στὴν ἐπισκοπικὴ καὶ διδασκαλικὴ χάρη καὶ ἀξία, τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ συνοδικοὶ σκέφτονταν, γιὰ τὴ φαινομενική του ἐκείνη ἀταξία, νὰ τὸν καθαιρέσουν. Ὅταν πληροφορήθηκε τὸ θαυμαστὸ τοῦτο γεγονὸς ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, τὸν ἀποφυλάκισε, ζητώντας του συγγνώμη. Ἐπέστρεψε λοιπὸν στὰ Μύρα ὁ ἅγιος καὶ τέλεσε καὶ ἄλλα θαυμαστὰ σημεῖα: Ἔσωσε τὴν πόλη του ἀπὸ λιμό, διέσωσε τρεῖς στρατηλάτες, ποὺ εἶχαν καταδικασθεῖ μὲ συκοφαντία σὲ θάνατο, ἔσωσε πολλὰ πλοῖα καὶ ναυτιλλομένους ἀπὸ θαλασσοταραχὲς καὶ πνιγμὸ καὶ ἄλλα πολλά. Γι’ αὐτὸ καὶ κατέστη ὁ κατεξοχὴν προστάτης τῶν θαλασσινῶν.

Κι ὅταν ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ στὶς 6 Δεκεμβρίου περὶ τὸ 343, τὸ ἱερό του λείψανο κατετέθη στὰ Μύρα, σὲ ναό, ποὺ οἰκοδομήθηκε στὸ ὄνομά του, καὶ ἀνεδείχθη πηγὴ μύρων. Γιατὶ ὁ Θεὸς τὸν δόξασε καὶ μὲ τὸ χάρισμα τῆς πλούσιας μυροβλυσίας. Τὸ ἔτος 1087, ὅταν ἤδη τὰ Μύρα εἶχαν κατακτηθεῖ ἀπὸ τοὺς Σαρακηνούς, Ἰταλο-Νορμανδοὶ σταυροφόροι τῆς Α΄ Σταυροφορίας ἔκλεψαν τὸ τίμιό του λείψανο καὶ τὸ μετέφεραν στὸ Μπάρι τῆς Ἰταλίας, ὅπου βρίσκεται τὸ μεγαλύτερο τμῆμα του, μυροβλύζον μέχρι καὶ σήμερα.

Ἡ τιμὴ τοῦ ἁγίου Νικολάου διεδόθη σ’ ὅλη τὴν ὀρθοδόξη οἰκουμένη γιὰ τὴν πλούσια χάρη του καὶ τὰ ἀναρίθμητα ἀνὰ τοὺς αἰῶνες θαύματά του. Ἐπιλείψει ἡμᾶς ὁ χρόνος νὰ τὰ διηγούμεθα. Καί, ὅπως ὡραιότατα ἐκφράζει τὴ μεγάλη του αὐτὴ παρρησία στὸν Θεὸ ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας μας στὸ Ἐξαποστειλάριό του, «τίς γὰρ ἐξ ὅλης πίστεως, μόνον ἐπεκαλέσατο τὸ ἅγιόν σου ὄνομα καὶ οὐκ εὐθὺς εἰσακούσθη»; Τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο, ποὺ ἐπετέλεσε ζῶν ὁ ἅγιος καὶ συνέχισε νὰ ἐπιτελεῖ μὲ τὰ θαύματά του, τὸν κατέστησαν ἰσαπόστολο. Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ βιβλίο τῆς Παρακλητικῆς, κάθε Πέμπτη, ἡμέρα ποὺ ὑμνολογικὰ εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους ἀποστόλους, περιλαμβάνονται ταυτόχρονα καὶ ὕμνοι πρὸς τὸν Μέγαν Νικόλαον, τὸν μόνον, μετὰ τὴν Παναγίαν μας, ποὺ ἡ ὑμνολογία μας τοῦ ἀπένειμε καὶ τὸν τίτλο, πανάγιος, ὅπως θ’ ἀκούσουμε αὔριο στὸ ἐμμελέστατο δοξαστικὸ τῶν Αἴνων.

Ἡ τιμὴ τοῦ ἁγίου Νικολάου στὴν Κύπρο μας εἶναι πρωιμότατη καὶ πλουσιότατη. Τρία χωριά, πενῆντα περίπου ναοί, πέντε Μονές, ἄλλα σαράντα τοπωνύμια, ὅπου παλαιότερα ναοί, τιμῶνται στὸ ὄνομα τοῦ μεγάλου τούτου Πατρός. Ἰδιαίτερα νὰ τονίσουμε τὴν ἀρχαιότατη Μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῶν Γάτων, κτισμένη πάνω σὲ παλαιοχριστιανικὴ βασιλική, καθὼς καὶ τὴ βυζαντινὴ παράδοση γιὰ ἵδρυση τῆς Μονῆς τῶν Ἱερέων στὴν Πάφο ἀπὸ τοὺς ἁγίους Νικόλαο καὶ Εὐτύχιο, ὅταν ὁ Νικόλαος ἦταν λαϊκός. Τοῦτο ὑπονοεῖ ἀρκετά!

Θὰ τελειώσω μὲ μία σχετικὰ πρόσφατη θαυμαστὴ ἐμφάνιση τοῦ ἁγίου Νικολάου στὸν ἐνάρετο μακαριστὸ ἡγούμενο στὸ Ἅγιον Ὄρος, Γέροντα Ἀνδρέα Ἁγιοπαυλίτη. Τὸ 1974, ἀφοῦ εἶχε γιὰ λόγους ὑγείας παραιτηθεῖ ἀπὸ τὴν ἡγουμενία, μετέβη νὰ ζήσει ἡσυχαστικὰ στὸ ἐντὸς τοῦ Ἁγίου Ὄρους Μετόχι τῆς Μονῆς στὸν Μονοξυλίτη, τοῦ ὁποίου ὁ ναὸς τιμᾶται στὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τὸν ὁποῖο ὁ Γέροντας ὑπερευλαβεῖτο. Τὸ 1975, προβληματισμένος γιὰ ἕνα σοβαρὸ θέμα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσε, παρακαλοῦσε τὴν Παναγία καὶ τὸν ἅγιο Νικόλαο, νὰ τὸν φωτίσουν τί νὰ πράξει. Ὁπόταν μιὰ μέρα βλέπει ἕνα παπᾶ, ἕνα γεροντάκι, ν’ ἀνεβαίνει ἀπ’ τὴ θάλασσα στὸ Μετόχι. Κάθησαν μέσα, κέρασε κάτι ὁ Γέροντας τὸν ἄγνωστο ἱερέα, καὶ τὸν ρώτησε πῶς λέγεται καὶ ἀπὸ ποῦ εἶναι, ὁπόταν ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε, πὼς λεγόταν πάτερ Νικόλαος καὶ ὅτι εἶναι ἀπὸ τὴν Κύπρο. Κατόπιν τοῦ ἀνέφερε τί νὰ πράξει, μὲ τὸ θέμα ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσε. Μόλις βγῆκε ἔξω γιὰ νὰ πάει πρὸς Καρυές, ὅπως τοῦ ἀνέφερε ὁ πάτερ Νικόλαος, κάτι θυμήθηκε νὰ τὸν ρωτήσει ὁ Γέροντας, μὰ ὁ ἄγνωστος παπᾶς εἶχε γίνει ἄφαντος! Κι ὁ τόπος καθαρὸς γύρω-γύρω μέχρι μακρυά! Ὅταν μπῆκε σὲ λίγο στὴν ἐκκλησία, ἀναγνώρισε στὴν ἐκεῖ εἰκόνα τοῦ ἁγίου Νικολάου τὸ πρόσωπο τοῦ φανέντος πάτερ Νικολάου! Ἔκπληκτος καὶ μὲ εὐγνωμοσύνη στὸν ἅγιο, δόξασε τὸν Θεό.

Ἆράγε οἱ γονεῖς τοῦ ἁγίου κατάγονταν ἀπὸ τὴν Κύπρο, γιὰ νὰ τὸ δηλώσει ἔτσι ξεκάθαρα ὁ ἅγιος, ἐπιβεβαιώνοντας τὴν ἀρχαία τούτη τοπική μας παράδοση; Ὁ παντογνώστης Θεὸς γνωρίζει! Τὸ βέβαιο εἶναι, πὼς ἡ Χάρη τοῦ ἁγίου εἶναι μὲ καθένα, ποὺ μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια τὸν ἐπικαλεῖται, καὶ ἀγωνίζεται νὰ ζεῖ κατὰ Θεόν. Κι ἐμεῖς ἀδελφοί, ἂς ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε, μὲ τὶς εὐπρόσδεκτες στὸν Θεὸ ἱκεσίες τοῦ ἁγίου Νικολάου καὶ ὅλων τῶν ἁγίων μας, ἐξαιρέτως τῆς ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, καὶ στὴ ζωὴ τούτη εὐλογίας καὶ εἰρήνης, καὶ στὴν ἄλλη, τῆς ἀνέκφραστης χαρᾶς τοῦ παραδείσου, σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις! Ἀμήν!

Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Iωάννου Πρεσβυτέρου του Δαμασκηνού

Πλήσας μελών γην ηδέων Iωάννης,
Eις ουρανούς άνεισι συνθήσων μέλη.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους Λέοντος του Iσαύρου εν έτει ψιϛ΄ [716]. Έφθασε δε και έως του υιού αυτού Kωνσταντίνου του Kοπρωνύμου, του εν έτει ψμα΄ [741] βασιλεύσαντος. Kαταγόμενος από την Δαμασκόν, το νυν λεγόμενον Σαμ, εκ γένους λαμπρού, και στολισμένου με την Oρθόδοξον πίστιν. Eπειδή δε έτυχε να έχη ένα φιλάρετον και φιλόκαλον πατέρα, εγυμνάσθη μαζί με τον συνανατροφόν του θείον Kοσμάν κάθε σοφίαν, τόσον την έξωθεν των Eλλήνων, όσον και την έσωθεν και εδικήν μας, παρά τινος διδασκάλου ονομαζομένου και εκείνου Kοσμά, ανδρός ευλαβεστάτου και σοφωτάτου. Όστις επωνομάζετο μεν Aσηκρήτις, εξηγοράσθη δε από τον πατέρα του θείου Iωάννου ομού με άλλους σκλάβους. Όθεν επειδή έτυχον τοιούτον σοφόν διδάσκαλον, διά τούτο έφθασαν και οι δύω εις το άκρον της σοφίας. Έπειτα γενόμενοι και οι δύω Mοναχοί, εσχόλαζον εις μόνον τον Θεόν και τα του Θεού.

O δε Iωάννης ξεχωριστά παραδοθείς από τον προεστώτα της Mονής του Aγίου Σάββα, εις ένα γέροντα μεγάλον και σοφόν κατά τα θεία, εδιδάχθη παρ’ αυτού την μακαρίαν υπακοήν. Όθεν επροστάχθη από αυτόν να μη ψάλη καμμίαν φοράν, ουδέ το παραμικρόν ψαλτικόν κατά την τέχνην της μουσικής οπού ήξευρε. Διά τούτο και ο Iωάννης εφύλαξεν αδιακρίτως την προσταγήν του γέροντος εις χρόνους πολλούς. Λέγεται δε ότι η Yπεραγία Θεοτόκος εφάνη κατ’ όναρ εις τον γέροντά του, και είπεν αυτώ, να παρακινήση τον υποτακτικόν του Iωάννην να συγγράψη ύμνους εις δόξαν του εξ αυτής γεννηθέντος ασπόρως Xριστού, και εις καύχημα και χαράν εκείνων των Xριστιανών, οπού χρεωστούν να δοξολογούσι την Θεοτόκον. Kαθώς και αυτός ο ίδιος Iωάννης χρεωστεί εξάπαντος να δοξολογή την αυτήν Θεοτόκον, επειδή απόλαυσε πολλήν βοήθειαν παρ’ αυτής. Tην γαρ αδίκως κοπείσαν από τον άρχοντα χείρα του, υγιά και ολόκληρον η Θεοτόκος απεκατέστησε με την μεγάλην της δύναμιν.

Όθεν λαβών ο θείος Iωάννης την άδειαν παρά του γέροντός του, συνέγραψεν ύμνους και άσματα μελίρρυτα, υπόθεσιν προστησάμενος της ασματικής του μελωδίας, και της άλλης λογογραφίας του, αυτήν την Mητέρα του Φωτός και Δέσποιναν Θεοτόκον. Mε τοιούτον τρόπον λοιπόν ο θείος ούτος της Eκκλησίας φωστήρ, συνέγραψε συγγράμματα πάμπολλα, διά μέσου των οποίων ευρίσκεται η λύσις κάθε απορίας γραφικής, και παντός ζητήματος η εξήγησις. Kαι με την δύναμιν των λόγων του, και με τας από των θείων Γραφών αποδείξεις του, εστηλίτευσε την δυσσεβή αίρεσιν των Eικονομάχων. Όθεν μέχρι τέλους μη συγκαταβάς τελείως από την άσκησιν, τελειόνοι την αγίαν ζωήν του εις γήρας βαθύ, ζήσας χρόνους εκατόν τέσσαρας. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτού όρα εις το Eκλόγιον¹.) Περί δε του Aγίου Kοσμά, είπομεν ξεχωριστά εις τας δεκατέσσαρας του Oκτωβρίου, και όρα εκεί.

Σημείωση

Oι στίχοι δε, διά μέσου των οποίων παρεκάλει ο θείος Iωάννης την Θεοτόκον, διά να ιατρεύση την κοπείσαν χείρα του, είναι ούτοι:

Δέσποινα πάναγνε Mήτερ η τον Θεόν μου τεκούσα,
Διά τας θείας εικόνας η δεξιά μου εκόπη.
Oυκ αγνοείς την αιτίαν δ’ ην εμάνη ο Λέων.
Πρόφθασον τοίνυν ως τάχος και ίασαί μου την χείρα.
H δεξιά του υψίστου η από σου σαρκωθείσα,
Πολλάς ποιεί τας δυνάμεις διά της σης μεσιτείας.
Tην δεξιάν μου και ταύτην νυν ιασάτω λιταίς σου,
Ως αν σους ύμνους ους δοίης και του εκ σου σαρκωθέντος,
Eν ρυθμικαίς αρμονίαις συγγράψηται Θεοτόκε,
Kαι συνεργός χρηματίση της ορθοδόξου λατρείας.
Δύνασαι γαρ όσα θέλεις, ως του Θεού Mήτερ ούσα.

Tαύτα λέγων ο Iωάννης, απεκοιμήθη, και θεωρεί την Kυρίαν Θεοτόκον λέγουσαν αυτώ με ιλαρόν όμμα· «Iδού ιατρεύθη η χειρ σου».

Tον Bίον τούτου συνέγραψεν ελληνιστί Iωάννης ο Iεροσολύμων, ου η αρχή· «Tοις τετηρηκόσι το κατ’ εικόνα». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Iβήρων και εν άλλαις.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Ἰωακεὶμ

Στὴν ὡραιότατη εὐαγγελικὴ περικοπή, ποὺ μόλις ἀκούσαμε, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, περιγράφεται ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ θαύματα ποὺ τελεσιούργησε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, κατὰ τὴν ἐπὶ γῆς παναγία ζωή Του. Πρόκειται γιὰ τὴ γνωστὴ καὶ καταγραφομένη καὶ ἀπὸ τοὺς τρεῖς συνοπτικοὺς Εὐαγγελιστὲς (δηλαδὴ Ματθαῖο, Μᾶρκο καὶ Λουκᾶ) θεραπεία τῆς αἱμορροούσης γυναίκας, τῆς μετέπειτα ἁγίας Βερονίκης.

Ὁ Κύριος, καλεσμένος ἀπὸ τὸν ἀρχισυνάγωγο Ἰάειρο νὰ θεραπεύσει τὴν ἑτοιμοθάνατη θυγατέρα του, βάδιζε πρὸς τὴν οἰκία του, ἐνῶ οἱ ὄχλοι ἀσφυκτικὰ τὸν περικύκλωναν. Καὶ ἐκεῖ στὸν δρόμο, τὸν πλησίασε, γεμάτη πίστη καὶ ἐλπίδα, ἡ δύστυχη καὶ ταλαίπωρη τούτη γυναίκα, καί, ἀγγίζοντάς τον ταπεινὰ στὸ κάτω μέρος τοῦ ἱματίου Του, ἔλαβε ἀμέσως τὴν ποθουμένη ἰατρεία τοῦ πάθους της. Κι ὁ Χριστός μας, γιὰ νὰ μὴν παραμείνει κρυμμένη, οὔτε ἡ θαυμαστὴ τούτη ἴαση, οὔτε, περισσότερο, ἡ πίστη καὶ ἀρετὴ τῆς αἱμορροούσης Βερονίκης, τὴν ἀποκάλυψε μὲ παρρησία μπροστὰ σὲ ὅλους, ἐπαινῶντας τὴν θεραπευμένη πιὰ γυναίκα γιὰ τὴν πίστη της, ποὺ στάθηκε αἰτία καὶ γιὰ τὸ σπουδαιότερο, τὴν ἴαση τῆς ψυχῆς της. Γιατί, γνώρισε πιὰ τὸν Χριστό, ὄχι μόνο ὡς ἰατρὸ τῶν σωμάτων, ἀλλὰ καὶ τῶν ψυχῶν. Καὶ ἀκολοὐθησε μέχρι τέλους βίο θέαρεστο καὶ ἁγίασε. Ἡ μνήμη τῆς ἁγίας τούτης γυναίκας, τῆς Βερονίκης, τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας στὶς 12 Ἰουλίου.

Ἡ εὐαγγελικὴ αὐτὴ περικοπὴ καθορίσθηκε ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρες νὰ διαβάζεται στὴ μνήμη πολλῶν ἁγίων γυναικῶν, καθὼς καὶ τῆς σήμερον ἑορταζομένης ἁγίας μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, ὄχι χωρὶς λόγο: Διαβάζεται γιατί, πρῶτον, πρόκειται γιὰ μία ἀπὸ τὶς σπάνιες γνωστὲς ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια δημόσιες συναντήσεις τοὺ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μὲ γυναίκα. Καὶ, δεύτερο, γιατὶ αὐτὴ ἡ συνάντηση ἀποτελεῖ μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες ἀναγωγικὲς περιγραφὲς (ὅταν δηλαδὴ τὴ δοῦμε ἀναγωγικά, δηλαδὴ κατὰ τὸ πνευματικό της βάθος) τῆς συνάντησης τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ποὺ αἱμορροεῖ καὶ ἐξασθενεῖ ἀπὸ τὰ ὅποια ἀνθρώπινα πάθη, μὲ τὸν λυτρωτὴν Ἰησοῦν. Κι ὅταν αὐτὴ ἡ συνάντηση, ἡ πρόσψαυση τοῦ ἰματίου τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ ἠ ἐπικοινωνία μὲ τὸν σαρκωμένο Θεὸ Λόγο, γίνεται μὲ πίστη καὶ ταπείνωση, ἐξέρχεται ἀμέσως ἡ Χάρη τοῦ Δεσπότου, τοῦ μεγάλου ἰατροῦ, καὶ σταματᾶ τὴν πολυχρόνια ρύση τῶν παθῶν καὶ ὁδηγεῖ τὴν ψυχὴ στὴν κάθαρση, τὸν φωτισμό, τὴν ἀπάθεια, τὴ σωτηρία.

Μὲ τέτοια ταπεινὴ καὶ καλοπροαίρετη διάθεση ἀναζητοῦσε τὸν Θεὸ καὶ ἡ Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα, ἂν καὶ γεννημένη σὲ ἰσχυρὸ εἰδωλολατρικὸ περιβάλλον. Καὶ ἀξιώθηκε ἀπὸ τὸν φιλάνθρωπο Κύριο, τὸ φῶς τὸ ἀληθινό, ποὺ θέλει πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν, νὰ τὸν πλησιάσει, νὰ τὸν γνωρίσει, νὰ τὸν προσψαύσει μὲ τὴν πίστη, νὰ λάβει τὴ Χάρη Του, νὰ βαπτισθεῖ, τέλος, στὸ αἷμα τοῦ Μαρτυρίου γιὰ τὴν ἀγάπη Του, καὶ νὰ δοξασθεῖ ἐπὶ γῆς καὶ στὸν οὐρανό.

Ἀλλά, ἂς ἀναφερθοῦμε καὶ στὸν θαυμαστὸ βίο τῆς μεγάλης τούτης Ἁγίας, ποὺ ἡ Χάρη της μᾶς συνάνθροισε στὴ μνήμη της στὸν ἱερὸ τοῦτο καὶ περικαλλὴ καὶ παλαίφατο ναὸ της, νὰ τὴν τιμήσουμε μὲ ὕμνους καὶ ὠδὲς πνευματικὲς καὶ νὰ δοξάσουμε τὸν Κύριο, τὸν ἐνδοξαζόμενο στοὺς ἁγίους Του.

Βάρβαρα ἡ μεγαλομάρτυς καὶ πάγκαλλη νύμφη τοῦ Χριστοῦ μᾶς συνάθροισε στὸν εὐαγῆ καὶ περικαλλὴ τοῦτο ναό της, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, γιὰ νὰ ἀναπέμψουμε ὕμνους θεοπρεπεῖς καὶ ᾠδὲς πνευματικὲς στὴ χάρη της, στὴν ἡμέρα τῆς ἐτήσιας μνήμης της, καὶ νὰ δοξάσουμε τὸν Θεὸν, τὸν ἐνδοξαζόμενον ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, τοὺς ὁποίους δόξασε καὶ δοξάζει στὸν οὐρανὸ καὶ τὴν γῆ, κατὰ τὴν ἀψευδή Του ὑπόσχεση, ποὺ εἶπε: «Ἀλλ’ εἰ τοὺς δοξάζοντας με δοξάσω». Καὶ, εἰδικά, ἡ σήμερον ἑορταζομένη καὶ τιμωμένη ἁγία, ἔλαβε πλουσιώτατη τούτη τὴ δόξα καὶ Χάρη ἀπὸ τὸν δίκαιο μισθαποδότην Ἰησοῦν.

Βαρβάρα ἡ ἁγία ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τῆς βασιλείας τοῦ μεγάλου διώκτη τῶν Χριστιανῶν, τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ (284-305). Ἐπίγεια πατρίδα της ὑπῆρξε ἡ σπουδαία ἀρχαία πόλη τοῦ Λιβάνου Ἡλιούπολη, ἡ γνωστὴ στὰ προελληνικά της χρόνια, ἀλλὰ καὶ μέχρι σήμερα, μὲ τὴ φοινικικὴ ὀνομασία της ὡς Μπάαλμπεκ, δηλαδὴ πόλη τοῦ Βάαλ. Ὁ Βάαλ ἦταν ἡ ἀντίστοιχη σημιτικὴ θεότητα πρὸς τὸν ἑλληνικὸ Δία. Καὶ ἐπειδὴ ἐκεῖ λατρευόταν κατεξοχὴν αὐτὸς ὁ ψευδοθεός, ποὺ ἐθεωρεῖτο κατὰ τὴ μυθολογία ὁ θεὸς τοῦ ἥλιου, ὀνομάστηκε καὶ ἡ πόλη ἐκείνη ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες Ἡλιούπολη, πόλη δηλαδὴ τοῦ ἥλιου. Ἡ περίφημη τούτη πόλη, ποὺ ποτὲ δὲν ἐγκαταλείφθηκε ἀπὸ κατοίκους, βρίσκεται 85 χλμ. βορειοδυτικὰ τῆς Βηρυτοῦ καὶ 75 χλμ. βόρεια τῆς Δαμασκοῦ, κτισμένη σὲ ὕψος 1170 μ., στὰ ὄρη τοῦ Λιβάνου. Σήμερα ἀριθμεῖ 72000 κατοίκους καὶ διατηρεῖ πλεῖστα ὅσα ἀρχαῖα ὡραιότατα ἀρχιτεκτονικὰ μνημεῖα στὸν χῶρο της. Στὴν πόλη τούτη λοιπόν, ποὺ γειτονεύει σχετικὰ μὲ τὸ νησί μας, εἶδε τὸ φῶς τοῦ ἥλιου ἡ ἁγία μας, ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ἀντικρύσει ἐκεῖ τὸ φῶς τοῦ ἀληθινοῦ ἥλιου τῆς δικαιοσύνης, τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πατέρας της, ὀνόματι Διόσκορος, πλούσιος εἰδωλολάτρης, ἦταν τοπάρχης, τοπικὸς δηλαδὴ ἄρχοντας καὶ ἐξουσιαστὴς τῆς Ἡλιούπολης. Ἡ Βαρβάρα, ἀπὸ μικρή, εἶχε μία ἐξαιρετικὴ σωματικὴ ὡραιότητα, ποὺ προμήνυε τὴ μέλλουσα πνευματικὴ ὀμορφιά της. Ἐπιθυμῶντας νὰ διαφυλάξει τούτη τὴν ὡραιότητα ἀπὸ τὰ μάτια τῶν ἀνδρῶν ὁ Διόσκορος, ὅταν κάποτε ἑτοιμαζόταν νὰ κάνει ἕνα μακρινὸ ταξίδι, ἔκλεισε τὴν κόρη του σὲ πύργο ὑψηλὸ μέσα στὸ παλάτι του. Ἐκεῖ πρόσταξε νὰ παραμένει πλέον ἡ Βαρβάρα, στὴν ὁποία φρόντισε νὰ δώσει ὅλα τὰ ἐπίγεια ἀγαθά, καθὼς καὶ λαμπρὴ μόρφωση. Τίποτα ὅμως ἀπ’ ὅλα αὐτὰ δὲν στάθηκε ἱκανὸ νὰ ἐμποδίσει τὴν καθαρή της διάνοια νὰ ὁδηγηθεῖ, ἀκολουθῶντας τὴν ἔμφυτη στὸν κάθε ἄνθρωπο εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, στὴ γνώση τοῦ ἑνὸς καὶ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Παρόλο λοιπὸν ποὺ ἡ ταπεινὴ τούτη κόρη βρισκόταν κλεισμένη στὸ παλάτι τοῦ πατέρα της, μέσα σὲ μιὰ πόλη-κέντρο τῆς εἰδωλολατρίας, στοχαζόμενη ἀπὸ τὴν ὑλικὴ φύση τὴν ὕπαρξη καὶ παρουσία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὴν Χάρη Του στὴ γνώση καὶ πίστη τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καὶ ἡ ἁγνὴ καρδιά της ἀποστράφηκε τὶς ἐγκόσμιες ματαιότητες καὶ ποθοῦσε μόνο ἕνα: Τὸν ἐπουράνιο Νυμφίο της Χριστό. Πρόκειται γιὰ μία πράγματι σπάνια, ἴσως μοναδική, περίπτωση, ποὺ ἕνας ἄνθρωπος, μία γυναίκα, ὁδηγήθηκε ἀπὸ τὴν προαίρεσή της στὴ θεογνωσία, καὶ μάλιστα, ὅπως ἀμέσως πιὸ κάτω θὰ δοῦμε, θεολόγησε καὶ μὲ τὴν πράξη τὸ Μυστήριο, τὸ Δόγμα τοῦ ἑνὸς καὶ ταυτόχρονα Τριαδικοῦ Θεοῦ μας.

Ὁ Διόσκορος, ἀναχωρῶντας γιὰ τὸ ταξίδι του, εἶχε προστάξει νὰ κατασκευάσουν στὴ βάση τοῦ πύργου του ἕνα λουτρό, ὅπου διέταξε νὰ φτιάξουν δύο μόνο παράθυρα. Βλέποντας ἡ Βαρβάρα αὐτὴ τὴν κατασκευή, ἐνῶ ἔλειπε ὁ πατέρας της, ζήτησε ἀπὸ τοὺς ἐργάτες καὶ ἄνοιξαν καὶ ἕνα τρίτο παράθυρο, γιατί, ὅπως εἶπε: «ἡ αἴθουσα ἔπρεπε νὰ φωτίζεται ἀπὸ φῶς τριπλό, σύμβολο τοῦ τριαδικοῦ φωτός, δηλαδὴ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ποὺ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον στὸν κόσμο». Ὅταν ἐπέστρεψε ἀπὸ τὸ ταξίδι του ὁ Διόσκορος, ἔχοντας ἤδη πολλὲς προτάσεις γιὰ συνοικέσια πλούσια, ἀντιμετώπισε τὴ σταθερὴ ἄρνηση τῆς κόρης, ποὺ ἐπιθυμοῦσε νὰ ἀφιερώσει τὴν παρθενία της, ὅλο τὸν ἑαυτό της, στὸν Χριστό. Στὸν πατέρα της βεβαίως προφασιζόταν ἀρχικῶς διάφορες δικαιολογίες. Αὐτός, ὅταν πληροφορήθηκε καὶ τὴ διάνοιξη τοῦ τρίτου παραθύρου στὸ λουτρὸ μὲ ἐντολὴ τῆς κόρης του, γεμάτος ὀργή, ζήτησε νὰ μάθει τὸν λόγο. Τότε ἡ Βαρβάρα ἀτρόμητη, ἐνώπιον τοῦ φανατικοῦ ἐκείνου εἰδωλολάτρη πατέρα της, ἔκανε ἐπάνω της τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ καί, δείχνοντάς του ἑνωμένα τὰ τρία της δάκτυλα, θεολόγησε καὶ πάλιν τὸ δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος, λέγοντάς του: «Πατήρ, Υἱὸς καὶ Ἅγιον Πνεῦμα, τοῦτο εἶναι τὸ μοναδικὸ ἀληθινὸ φῶς, ποὺ φωτίζει ὅλη τὴν κτίση, καὶ μέσῳ τούτου τοῦ σημείου τοῦ Σταυροῦ σώζονται οἱ ἄνθρωποι.» Ἔξαλλος ἀπὸ θυμὸ ὁ Διόσκορος, ἅρπαξε τὸ σπαθί του νὰ τὴ σφάξει ἐπὶ τόπου. Ἀλλ’ ἡ κόρη διέφυγε καὶ κατέφυγε σὲ πλησίον ὄρος, ὅπου, θαυματουργικά, ἄνοιξε ἕνας βράχος καὶ τὴ δέχθηκε μέσα, ὅπως παλαιότερα τὴν πρωτομάρτυρα Θέκλα, γιὰ νὰ περάσει ἀντίκρυ. Τελικά, προδομένη ἀπὸ ἕναν πονηρὸ βοσκό, συνελήφθη ἀπὸ τὸν πατέρα της, ποὺ τὴν ἔσυρε ἀπ᾽ τὰ πλούσια μακριὰ μαλλιά της ἐνώπιον τοῦ ἐπάρχου. Ἐκεῖ ἡ ἁγία ὁμολόγησε δημόσια τὸν Χριστὸ καὶ χλεύασε τὰ εἴδωλα, γιὰ νὰ μαστιγωθεῖ καὶ βασανισθεῖ ἀνελέητα στὴ συνέχεια καὶ νὰ ριχθεῖ αἱμόφυρτη σὲ σκοτεινὴ φυλακή. Ἀλλ᾽ ὁ Χριστός, γιὰ τὸν Ὁποῖο τόσα ἔπασχε, ἐμφανίσθηκε τὸ βράδυ, τῆς θεράπευσε ὅλες τὶς πληγὲς καὶ τὴν ἐνίσχυσε νὰ ὑπομείνει μέχρι τὸ τέλος τοῦ μαρτυρίου της. Τὴν ἑπομένη καὶ πάλιν ὑποβάλλεται ἡ ἁγία σὲ δεινὰ κολαστήρια καὶ γυμνώνεται γιὰ νὰ πομπευθεῖ καὶ καταισχυνθεῖ, περιφερόμενη στὴν πόλη. Μὰ ὁ Κύριος ἀπέστειλε νεφέλη φωτεινὴ ἐξ οὐρανοῦ, ποὺ τὴν σκέπασε ὡς φωτεινὸ ἰμάτιο. Μὲ τὴν ὑπομονὴ καὶ τὰ θαύματά της ἡ Βαρβάρα ὁδήγησε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ μιὰ νεαρὴ γυναίκα, ὀνόματι Ἰουλιανή, μὲ τὴν ὁποία ἔλαβαν μαζὶ τὸ στέφος τοῦ μαρτυρίου. Οἱ δύο κόρες ὁδηγήθηκαν στὴν κορυφὴ βουνοῦ, ὅπου τὴν Ἰουλιανὴ ἀποκεφάλισε ἕνας δήμιος, ἐνῶ τὴ Βαρβάρα ὁ ἴδιος ὁ ἄσπλαχνος πατέρας της. Μὰ ἡ θεία δίκη δὲν ἄργησε νὰ τὸν βρεῖ : κατεβαίνοντας ἀπ’ τὸ βουνό, κεραυνὸς κατέκαυσε τὸν ἴδιο καὶ ὅλα τὰ ὑποστατικά του!

Τότε κάποιος εὐλαβὴς Χριστιανὸς, ὀνόματι Οὐαλεντῖνος, ἔλαβε κρυφὰ τὰ ἱερὰ λείψανα τῶν δύο μαρτύρων καὶ τὰ ἐνεταφίασε μὲ κάθε τιμὴ σὲ κάποιο χωριό, Γελάσια ἢ Γελασσό, κοντὰ στὴν πόλη τῶν Εὐχαΐτων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Τὰ λείψανα τῆς ἁγίας, ποὺ ἀνακομίσθηκαν ἀργότερα, διεσπάρησαν σὲ πλεῖστα χριστιανικὰ μέρη, ἐνεργῶντας πλῆθος ἰαμάτων σ’ ὅσους τὰ προσκυνοῦσαν καὶ προσκυνοῦν μὲ πίστη. Ἐξαιρέτως ἡ μάρτυς ἔλαβε τη χάρη τῆς θεραπείας τῶν λοιμικῶν (δηλαδή μεταδοτικῶν) ἀσθενειῶν, ὅπως τῆς λέπρας (παλαιότερα), τῆς πανούκλας κ.ἄ.

Στὸ νησί μας τιμήθηκε ἀπὸ πολὺ ἐνωρὶς ἡ ἁγία Βαρβάρα. Κοντὰ στὸ χωριὸ Κορόβεια τῆς Καρπασίας, ἐντοπίσθηκε πρὶν λίγα χρόνια ἐρειπωμένη βασιλικὴ στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Βαρβάρας, ποὺ χρονολογήθηκε στὸν 8ο αἰῶνα, πέριξ τῆς ὁποίας εὑρίσκονται λαξευτὰ σπήλαια-ἀσκητήρια. Δύο χωριά, τριάντα περίπου ναοὶ καὶ εἰκοσιεννέα ἄλλα τοπωνύμια τιμῶνται στὴν Κύπρο στὸ ὄνομα τῆς λαοφίλητης τούτης ἁγίας, ἐνῶ τοιχογραφίες της κοσμοῦν ναούς μας ἀπὸ τὸν 12ο αἰῶνα τουλάχιστον.

Ἀλλὰ, κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυστόστομο, «τιμὴ μάρτυρος, μίμησις μάρτυρος». Κι ἐμεῖς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ποὺ συναθροισθήκαμε ἐδῶ γιὰ νὰ τιμήσουμε τὴν παρθενομάρτυρα Βαρβάρα, ἂς ἀγωνισθοῦμε νὰ μιμηθοῦμε ὁ καθένας τὸ κατὰ δύναμη κάτι ἀπ’ τὶς ἔνθεες ἀρετές της: τὴν ἁγνότητα καὶ σωφροσύνη της, τὴ ζέουσα πίστη της, τὴ λαμπρὴ ὁμολογία της, τὴν μέχρι θανάτου ἀγάπη της στὸν Χριστό μας. Κι ἐμεῖς σήμερα, στοὺς ἔσχατους καὶ ζοφεροὺς τούτους χρόνους, ποὺ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐπεφύλαξε νὰ ζήσουμε, καλούμαστε νὰ δώσουμε μαρτυρία Χριστοῦ, ἔστω μὲ τὸν τρόπο τῆς ζωῆς μας. Κι ἂν ἔτσι ζοῦμε, μὲ πίστη θερμή, μὲ ἀγάπη στὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον, μὲ μετάνοια, μὲ ἐνσυνείδητη μετοχὴ στὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, θὰ ἐπισπάσουμε πλούσια τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Καὶ θὰ ἀξιωθοῦμε καὶ μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας νὰ εἰσέλθουμε στὸν οὐράνιο ἐκεῖνο νυμφῶνα, ὅπου χοροὶ ἁγίων καὶ Ἀγγέλων ὑμνοῦν ἀκατάπαυστα τὸ φῶς τὸ τριλαμπὲς τῆς Ἁγίας Τριάδος, στὴν ὁποία ἀνήκει ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν!