Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στη Θεία Λειτουργία την Κυριακή της Απόκρεω, που τελέσθηκε στον ιερό ναό αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης της κοινότητος Μενίκου, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (27.2.2022).

Έτη πολλά ευλογημένα και σε σας εν μετανοία!

Βλέπετε, οι μέρες που ζούμε, οι μέρες που έρχονται, είναι όλες ημέρες που μας υπενθυμίζουν ότι η μόνη δύναμις του ανθρώπου, είναι η μετάνοια. Το μόνο που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος για να βοηθήσει πραγματικά τον εαυτό του, είναι να μετανοήσει. Να μετανοήσουμε. Να αλλάξει, δηλαδή, προσανατολισμό ο νους μας.

Θυμάμαι τη μάνα μου τη μακαρίτισσα την αγιασμένη Μηλιά, και οπωσδήποτε και εσείς το έχετε ακούσει από τις δικές σας μανάδες και πατεράδες που έλεγε: «άλλους τους δέρνουν εκατόν, τζιαι άλλους τους δέρνει ο νους τους». Και η μετάνοια ως λέξη, έχει αυτό το περιεχόμενο αυτής της κυπριακής παροιμίας. Να σταματήσει δηλαδή ο νους μας να μας ταλαιπωρεί με διάφορες επιθυμίες, διαφθορές, λογισμούς, περηφάνιες, κακίες, κρίσεις, κατακρίσεις, ανταγωνισμούς, ζήλιες, παράπονα, αισχρότητες, φαντασίες και να αρχίσει ο νους να βλέπει μέσα στην καρδία. Αυτή είναι η όλη η ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, αυτή είναι η θεραπευτική αγωγή, πώς να θεραπεύσουμε δηλαδή αυτό τον άτακτο νουν που έχομε. Και από νους να γίνει μετάνοια. Αλλά μόνον η καρδία μπορεί να μεταποιήσει, να μεταμορφώσει τον νουν σε μετάνοια. Γιατί ο νους μας, αν κρίνω και από τον δικό μου, του αρέσει να πετά, να σκέφτεται διάφορα. Δεν μπορούμε να τον κρατήσουμε ούτε λίγα λεπτά σε μια προσευχή. Αμέσως θέλει να φύγει, θέλει να διασκορπισθεί. Λένε οι πατέρες μίαν άλλη λέξη που δεν μας αρέσει εμάς τους φαρισαίους. Θέλει να αλητεύει. Ακούτε τι ωραία λέξη. Ο νους μας, λέει, θέλει να αλητεύει. Πώς ο αλήτης του αρέσει να γυρίζει συνεχώς μέσα στους δρόμους χωρίς σκοπό πολλές φορές, ή να κάμει και καμιά μικροκλοπή, να πειράξει κάτι, έστω κάτι να βλάψει, έστω για να γελάσει με αυτό τον διεφθαρμένο τρόπο, τον αλήτικο. Κατά τον ίδιο τρόπο είναι και ο νους μας. Έχει χάσει τον στόχο του, έχει χάσει τον προσανατολισμό του.

Η σημερινή περικοπή της Δευτέρας Παρουσίας, μάς υπενθυμίζει πού θα καταλήξουμε όλοι. Και είναι πολύ σημαντικό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι το τέλος μας δεν είναι ο τάφος, αλλά η αιώνια ζωή. Το έχουμε πει πάρα πολλές φορές αλλά πρέπει να το λέμε συνεχώς. Και η Λειτουργία τα ίδια λόγια έχει πάντα. Μόνον ο ήχος αλλάζει και όμως αυτά τα λόγια πάντοτε είναι καινούργια. Και εμένα προσωπικά, όποτε μιλώ για την αιώνια ζωή, η καρδιά μου έχει αγωνία αλλά έχει και χαρά. Διότι μόνον εκεί θα αναπαυτεί ο νους μου, να σταματήσει να αλητεύει και να δώσει όλη του τη δύναμη, διότι έχει δύναμη ο νους, είναι αυτό που μας ξεχωρίζει από τα ζώα, από όλη τη δημιουργία. Μόνον οι άνθρωποι και οι άγγελοι είναι νοερά όντα. Σκεφτείτε, ε; Πόση δόξα μας έδωσε ο Θεός! Γι᾿ αυτό και μπορούμε να μετέχουμε της αγιότητας. Γι᾿ αυτό και λέμε, άγιε άγγελε, άγιε φύλακα μου άγγελε, άγιε αρχάγγελε Μιχαήλ, σκέπασόν με, άγιε αρχάγγελε Γαβριήλ, φώτισόν με. Πάντοτε μπαίνει μπροστά το άγιος. 

Σήμερα γιορτάζει ένας άγιος της εποχής μας. Εκοιμήθη το 1998. Ο πάτερ Εφραίμ ο Κατουνακιώτης. Δεν τον γνώρισα αυτόν. Μπορούσα να τον γνωρίζω αλλά ήτανε πολύ μακριά μέσα στην έρημο του Αγίου Όρους. Και από τότε τα πόδια μου ήταν τεμπέλικα και έτσι δεν έφτασα ως εκεί, αλλά μου αρέσει πάρα πολύ να διαβάζω τους λόγους του, τες συμβουλές του. Τώρα λέγεται πάτερ Εφραίμ; Όχι. Λέγεται άγιος Εφραίμ. Λέγεται Κυπριανός; Ο άγιος Κυπριανός. Λέγεται Ιουστίνα; Η αγία Ιουστίνα. Τι κοινό λοιπόν έχουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι και όλοι αυτοί οι άγγελοι και αρχάγγελοι; Ότι προσανατόλισαν τον νουν τους στην αγιότητα. Με ποιο τρόπο; Παρακολουθώντας ο νους την καρδιά. Και όποτε βρούμε, και όποτε δούμε κάτι αρνητικό στην καρδιά, κάτι αισχρό, κάτι ψεύτικο, κάτι που δεν είναι μέσα στις εντολές του Χριστού, αμέσως μετανοούμε. Βάζουμε τον νου δηλαδή να κάμει μίαν εργασία, ταπεινή εργασία. Να ταπεινωθεί, να μιλήσουμε αμέσως του Χριστού: «Χριστέ μου συγχώρα με, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, Παναγία μου βοήθησόν με. Αρχάγγελε μου Μιχαήλ σκέπασόν με, Πνεύμα Άγιον καθάρισόν με, Πατέρα μου Επουράνιε συγχώρεσέ με». Κάτι θα φωτίσει τον καθένα ο Θεός, φτάνει να υπάρχει καλή διάθεση μέσα μας.

Η διάθεση, έλεγε ο άγιος Εφραίμ ο Κατουνακιώτης, όταν είναι αληθινή είναι πράξη. Σκεφτείτε, ε; Πήγε μια φορά ένας παντρεμένος άνθρωπος με πολλά παιδιά και ήθελε ο άγιος Εφραίμ να του φιλήσει τα χέρια. Του λέει, Γέροντα, μα εγώ ήλθα τόσο τόπο, ανέβηκα αυτά τα κακοτράχαλα βουνά για να φιλήσω το χέρι σου και συ φιλάς τα χέρια τα δικά μου; Ενός ανθρώπου που όλη μέρα είμαι μέσα στις δουλειές, μέσα στον κόσμο, έχω πέντε παιδιά, μια καλή γυναίκα που με κάμνει υπομονή. Του λέει, εμείς καλά, καλά, για να πάμε Λειτουργία, πηγαίνουμε στο Ευαγγέλιο. Δεν ακούσαμε ποτέ Ευαγγέλιο του Όρθρου, ούτε και Δοξολογία λόγω του ότι μέχρι να ετοιμάσουμε τα παιδιά! 

Ακούτε ο άγιος πόση σημασία έδινε στη διάθεση, στην πρόθεση και ας μην το κάμουμε, αλλά να το θέλουμε. Ναι, του λέει. Πηγαίνεις λίγο πριν το Ευαγγέλιο αλλά θέλεις να πηγαίνεις από την ώρα του Εξάψαλμου. Αλλά τα πέντε παιδιά δεν σου το επιτρέπουν. Του λέει, είναι αλήθεια ότι θα ήθελα να είμαι μόλις χτυπά η καμπάνα μέσα στην εκκλησία αλλά δεν τα καταφέρνω. Νηστεύεις;  Του λέει. Θέλω πολύ να νηστεύω, του λέει, αλλά η γυναίκα μου δεν θέλει και έτσι κάμαμε ένα συμβιβασμό και νηστεύω λίγες ημέρες στην αρχή και λίγες ύστερα. Η νηστεία μου, του λέει, είναι ψεύτικη, είναι μισή. Όχι, του λέει ο άγιος, είναι ολόκληρη. Του λέει, γιατί; Γιατί αν είχες άλλη γυναίκα εσύ θα έκαμνες και άλαδη (αλάδωτη) νηστεία. Θέλεις να νηστεύεις αλλά για να μην πικραίνεις τη γυναίκα σου και να είσαστε συνεχώς σε καυγάδες για τη νηστεία για το φαΐ, λέει, κάμνεις μια υποχώρηση. Και αυτό το βλέπει ο Χριστός και σου δίδει μισθό νηστευτή. 

Άκου πράμα, τι έβλεπε ο άγιος! Του λέει, Αγρυπνίες πηγαίνεις που κάμνουν στην ενορία σου; Μα πού να πάω, του λέει. Εμείς έχουμε πέντε παιδιά, μέχρι να κοιμίσουμε τον ένα δυσκολευόμαστε. Φαντάσου να κοιμήσεις πέντε. Πολλές φορές κάμνουμε αγρυπνίες περισσότερες από τους παπάδες. Με τα παιδιά, με τες αρρώστιες τους, με τα ξενύχτια τους όταν μεγαλώσουν και τα περιμένουμε να γυρίσουν. Του λέει, βλέπεις; Θέλεις όμως να πηγαίνεις και καμιάν Αγρυπνία. Του λέει, θέλω να πηγαίνω σε όλες τις Αγρυπνίες που κάμνει η ενορία μου. Ξέρω ότι νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, όταν ο άνθρωπος αυτά τα τρία τα αγαπήσει, τα προσπαθήσει, λαμβάνει και χαρίσματα ουράνια. Αλλά, λέει, οι υποχρεώσεις, η δύσκολη δουλειά, η κούραση της ημέρας, η μέριμνα. Του λέει, προσευχή, τί κάνεις; Κοίταξε, του λέει, εγώ κομποσκοίνια δεν ξέρω να κάμνω. Αλλά είμαι πλασιέ. Μέχρι να πάω σε κάθε υποκατάστημα που παραδίδω διάφορα πράγματα που μεταπουλούμε, μέσα μου δεν λείπει η προσοχή και η προσευχή. Προσέχω το μάτι μου να μην το εστιάσω πάνω σε σώματα και να αρχίσουν οι λογισμοί και οι επιθυμίες, προσέχω τη γλώσσα μου να μην κρίνω. Γιατί άμα αρχίσω να κρίνω, οπωσδήποτε θα κατακρίνω στη συνέχεια. Και προσπαθώ την ευχή, το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, το Υπεραγία Θεοτόκε σώσον με», τον άγιο της ημέρας να τον μνημονεύω. Και αγαπώ και πολύ τον άγιο Γεώργιο και του λέω συνεχώς άγιε του Θεού Γεώργιε, πρέσβευε υπέρ ημών. Και προσεύχομαι πάρα πολύ για τη γυναίκα μου να γίνει καλύτερος άνθρωπος. Είναι καλύτερη από ᾿μένα αλλά δεν την βοήθησε η μάνα της και ο πατέρας της. Ενώ εμένα με βοήθησαν, του λέει, ήταν καλά παραδείγματα καλών χριστιανών γονέων, ο πατέρας και η μάνα μου. 

Ο άγιος Εφραίμ όχι μόνον φίλησε τα χέρια του, του έβαλε και μετάνοια και του είπε, παιδάκι μου, έτσι να συνεχίσεις. Μπορεί να μην έχεις πολλή εργασία πνευματική, αλλά έχεις πολλή διάθεση και οι περιστάσεις δεν σου επιτρέπουν. Θα έλθει ώρα που όταν μεγαλώσεις, θα επιτρέψει ο Θεός να μείνεις χήρος. Θα φύγει πρώτη η γυναίκα σου. Ξέρεις γιατί; Του λέει. Για να την μνημονεύεις εσύ και να σου δώσει ο Θεός χρόνο, όσα δεν έκαμες στα νιάτα σου να τα κάμεις εις τα γηρατειά σου.

Βλέπετε λοιπόν πώς εργάζεται ο Θεός για τους ανθρώπους. Προσέχει πάρα πολύ τη διάθεση. Αλλά και αυτός ο φίλος μας ο πλασιέ, μπορεί να μην έκαμνε αγρυπνίες ούτε πολλές συστηματικές προσευχές, όποτε ευκαίρως ακαίρως. Μπορεί η νηστεία του να ήταν μισή, όμως είχε διάθεση, ήθελε πάντοτε το περισσό, το περισσότερο, δεν βολευόταν με το λίγο, δεν είχε καθόλου μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Αυτό είναι το χειρότερο απ᾿ όλα. Και είχε έγνοια όχι τόσο τον εαυτούλη του, είχε έγνοια τη γυναίκα του. Τί ωραίο πράμα! Η γυναίκα να έχει έγνοια τον άνδρα της, ο άνδρας να έχει έγνοια τη γυναίκα του, τα παιδιά να έχουν έγνοια τους γονείς τους και οι γονείς τα παιδιά τους. Και να μην πολυμιλούμε, να μην κάμνομε διδασκαλίες πολλές, μόνον οι δεσποτάδες να κηρύττουν και να μιλούν πολλά. Και αυτοί τελευταία σιώπησαν. Εσείς, στα μεγάλα σας παιδιά, έλεγε ο άγιος Παΐσιος, φερμουάρ. Να μιλούν τα γόνατα. Να μάθετε να γονατάτε (γονατίζετε), ας είναι και δύο λεπτά, ας είναι και τρεις γονυκλισίες. Είναι πολύ σημαντικό να ταπεινώνουμε το σώμα μας. Διότι δεν έχουμε μόνο νου, που είπαμε στην αρχή του κηρύγματός μας, έχουμε και σώμα. Όπως ακούσαμε την περασμένη Κυριακή στον Απόστολο, είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Και εμείς το βρομίζουμε και δεν το καθαρίζουμε. Δεν είναι το πρόβλημα ότι βρομίζουμε το σώμα μας με τες σκέψεις μας, με τα λόγια μας, με τες κρίσεις  μας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν το καθαρίζουμε ενώ μπορούμε μετανιώνοντας και εξομολογούμενοι και κοινωνώντας στη συνέχεια. Έλεγε και ένας άνθρωπος του Θεού, δεν φοβούμαι την αμαρτία γιατί έχω Θεό φιλάνθρωπο. Τον εαυτό μου φοβούμαι, λέει, για ότι δεν μετάνιωσα, για ότι δεν εξομολογήθηκα.

Γι᾿ αυτό παρακαλώ, αξιοποιείστε αυτές τις μέρες, αυτούς τους μήνες και λόγω Μεγάλης Σαρακοστής, ήδη το Τριώδιο σιγά-σιγά ολοκληρώνεται και μπαίνομε από τη μεθεπόμενη Δευτέρα στη Μεγάλη Σαρακοστή, που είναι στάδιο βασικά αγώνων πνευματικών, να περιορίσουμε τες επιθυμίες μας, τους λογισμούς μας, να αγαπήσουμε την ησυχία και τη σιωπή. Εγώ θα ᾿λεγα και το λέω και στον εαυτό μου, να περιορίσουμε και κάτι που τα τελευταία χρόνια μάς έχει γίνει όλους μανία. Να περιορίσουμε το διαδίκτυο και να κλείσουμε βεβαίως την τηλεόραση. Αυτό πρέπει να το κάμουμε από καιρό αν θέλουμε να έχουμε υγιή νου. 

Ο νους των ανθρώπων έγειρε από την ώρα που μπήκε η τηλεόραση στο σπίτι, ήλθε και το διαδίκτυο. Το διαδίκτυο είναι και μέσα στην τσέπη μας, όχι μέσα στο σπίτι. Και μέσα στην τσέπη μας. Δεν είναι πρόβλημα το περιεχόμενο του διαδικτύου. Και εμείς σαν Μητρόπολη το χρησιμοποιούμε πάρα πολύ. Μπορεί να γίνει και όργανο ιεραποστολής το διαδίκτυο σήμερα και κατήχηση. Όμως να έχουμε έγνοια και εμείς πόσο χρόνο καταναλώνουμε σε αυτό. Δεν είναι χρόνος προσευχής αυτός. Είναι χρόνος διάσπασης του νου. Δεν είναι χρόνος μετανοίας το διαδίκτυο, είναι απλά μια πληροφόρηση, ούτε καν γνώση δεν είναι. Γι᾿ αυτό να έχουμε και χρόνο ησυχίας και του στόματος και των ματιών μας. Καλύτερα να βγαίνουμε στο ύπαιθρο να βλέπουμε το πράσινο. Πρασίνισε όλη η Κύπρος. Ο Θεός έστειλε πλούσια τα ελέη του φέτος, όταν αλλού γίνονται τόσα και τόσα. Να δούμε τη γη μας να «ηλιοχαρεί» να πρασινίζει και να δοξάσουμε τον Δημιουργό της, τους ποταμούς μας που τρέχουν και να ανοίξει η καρδιά μας όπως ανοίγουν τώρα οι αμυγδαλιές. Λέει αυτός ο καημένος, ο συγχυσμένος ο Καζαντζάκης, ρώτησαν την αμυγδαλιά, αμυγδαλιά, της είπαν, υπάρχει Θεός; Και τί λέει ο Καζαντζάκης μετά; Και αυτή άνθισε και με την ανθοφορία της δόξασε και η αμυγδαλιά τον Δημιουργό της. 

Πόσα μπορούμε να κάμουμε με τη σιωπή μας: Με το να μαζέψουμε το βλέμμα μας. Αντί να κοιτάμε απ᾿ εδώ, απ᾿ εκεί είτε τα διαδίκτυα είτε άλλα δίκτυα, να κοιτάξουμε μέσα μας, ρε παιδί μου, πόσους πικράναμε, πόσους απογοητεύσαμε, πόσους δεν βοηθήσαμε. Και τότε, όταν έτσι αρχίσει ο νους και η καρδία να συνεργάζονται, τότε στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, που για όλους μας είναι η αιώνια προοπτική μας, εκεί θα έχομε «καλὴν ἀπολογίαν ἐπὶ τοῦ φοβεροῦ βήματος». 

Και μου κάμνει πάντοτε, πάντοτε εντύπωση, αυτό το «Εὐαγγέλιο τῆς Τελικῆς Κρίσης», με τι απλά πράγματα καταπιάνεται ο Θεός: Αν ταΐσαμε κανέναν πεινασμένο, αν ντύσαμε κανέναν γυμνό, αν φιλοξενήσαμε κανέναν ξένο, αν επισκεφθήκαμε κανέναν φυλακισμένο στη φυλακή. Η αγάπη ξεκινά από τα απλά, ακόμα και από το φαΐ. Γι᾿ αυτό και η Εκκλησία επιμένει στη νηστεία γιατί το φαΐ είναι η πρώτη επιθυμία, φυσική επιθυμία του σώματος. Δεν είναι παρά φύση η διάθεση για φαγητό. Όμως, ακόμα και αυτό το κατά φύση επιθυμία του φαγητού, έρχεται η μητέρα Εκκλησία με τη φώτιση των Θεοφόρων Πατέρων και σου λέει, περιορίσου. Η Απόκρεω η Κυριακή, είναι σήμερα. Μετά δεν έχει κρέας, σου λέει, αν θέλεις να κάμεις άλλες εσύ πρακτικές, ρώτα έναν σπλαγχνικό διακριτικό πνευματικό και θα σε οικονομήσει. 

Άρα η Εκκλησία μας, όπως υπάρχουν τα γυμναστήρια σε κάθε γωνιά της Κύπρου για το σώμα, υπάρχει και η Μεγάλη Σαρακοστή, αυτό το μεγάλο γυμναστήριο, και για την ψυχή και για το σώμα. Ο άνθρωπος είναι το όλον αυτού, ψυχή και σώμα, σώμα και ψυχή. Δυστυχώς η Ευρώπη την ψυχή την ανακαλύπτει, ξέρετε πότε; Άμα πάθουμε κατάθλιψη και αρχίζουν τα ψυχοφάρμακα τάχα μου, τάχα μου, που είναι ναρκωτικά. Ενώ η Εκκλησία μας, μάς εκπαιδεύει, μάς μαθαίνει πώς αυτή την ψυχή να την ταΐζουμε. Και η ψυχή ενώ είναι άυλη, θέλει και αυτή το φαγητό της. Γιατί ερχόμαστε Λειτουργία κάθε Κυριακή, κάθε Κυριακή, ακούμε τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια; Γιατί μέσα στη Λειτουργία υπάρχει τροφή της ψυχής. Πρώτα και κύρια το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Μετά είναι η ενέργεια. Και οι ψάλτες, κάθε λέξη που λένε, αν ο νους μας προσέξει λίγο, μα λίγο και αν ο ψάλτης είναι ταπεινός και δεν κάμνει επίδειξη της φωνής του και σήμερα ήταν υπόδειγμα η Λειτουργία. Μια πονεμένη,  λειτουργία κάμαμε. Τί ωραία που έδεναν όλες οι φωνές και η δική μου η μεγαλοφωνότατη και κάποτε αγριόφωνη και οι ωραίοι ψάλτες εδώ, ο Παύλος, ο Μιχαήλ απέναντι, ο μικρός ο Παναγιώτης που συμπλήρωνε και οι καλοί μας ιερείς, οι ιερείς αυτοί δεν έχουν πολλή φωνή, είναι και παράφωνοι κάποτε, αλλά έχουν καλή καρδιά. Και η καλή τους η καρδιά συμπληρώνει την παραφωνία και την ξεπερνά. 

Ήλθε χτες, πάτερ Κυπριανέ, ένας νεαρός να με δει από τη Σολιά (περιοχή). Τελειώσαμε τη Λειτουργία του Ψυχοσάββατου και του είπα, έλα γιε μου, αφού θέλεις να με δεις, έλα μετά τη Λειτουργία, αν βγάλει και ήλιο να κάτσουμε εκεί στον κήπο στον. Ήλθε, τα είπαμε. Έχει ένα πρόβλημα υγείας. Πολύ νεαρός. Και τί μου είπε; Του λέω, εξομολογείσαι κάπου; Μου είπε έναν ονομαστό παπά της Λευκωσίας. Αλλά ξέρεις, μου λέει, πήγα μια φορά στον Άγιο Κυπριανό (εκκλησία) για να παρακαλέσω τον άγιο να πάρει από μέσα μου το άγχος και τες φοβίες που έχω. Και βρήκα έναν παπά ξανθό εκεί, μου λέει. Νόμιζα ότι ήταν Ρώσος αλλά τελικά ήταν Κυπραίος. Και του μίλησα, λέει, και του είπα, είσαι πνευματικός, πάτερ; Είμαι. Να εξομολογηθώ; Εξομολογήσου. Εξομολογήθηκα σχεδόν όρθιος, μου λέει. Του είπα μερικά πράματα, μου διάβασε μια ευχή, μου είπε και δυο λόγια. Να πας στο καλό, γιε μου, και ο Θεός να σου βοηθήσει, εμείς είμαστε εδώ όποτε θέλεις και ο άγιος σας περιμένει. Μα πιστεύεις, μου λέει, με τόσα λίγα που μου είπε, με τόσα λίγα που επήρα τα ελάχιστα λεπτά που τον είδα, έφυγα πετώντας αισθανόμενος ότι καταργήθηκε ο χρόνος; 

Ακούτε; Αυτός σπουδάζει ιατρική στο τέταρτο έτος. Ενώ με τον πνευματικό μου τον έξυπνο, μου λέει, τον πολυδιαβασμένο, δεν ένοιωσα τούτο το πράμα. Του λέω και εγώ, δεν σε παίνεψα εσένα. Του λέω, επειδή προσκύνησες προηγουμένως με πόνο τον άγιο Κυπριανό προετοιμάστηκε η καρδία σου, άνοιξε η καρδιά εις την χάρη του Θεού και μετά τα δύο που σου είπε ο παπά-Κυπριανός, η καρδιά σου ήταν έτοιμη να τα αφομοιώσει. Ενώ οι εξυπνάδες του έξυπνου παπά της Λευκωσίας, άμα δεν ανοίξει η καρδιά, είναι σαν να διαβάζεις σαράντα βιβλιοθήκες. Τίποτα δεν γίνεται. Το πολύ διάβασμα χωρίς να ανοίξει η καρδιά, χωρίς να καθαρίσει η καρδιά και να μετανιώσει με τη βοήθεια του νου που είπαμε του μετανοημένου, πιο πολλή μοναξιά αισθάνεται ο άνθρωπος χωρίς μετάνοια και με πολλή διάβασμα. 

Γι᾿ αυτό, αγαπητοί μου, επιστρέφω απ᾿ εκεί που ξεκινήσαμε. Όλα, και η εποχή μας της Μεγάλης Σαρακοστής, και ο μεγάλος πόλεμος που ξεκίνησε ήδη, μας ωθούν σε μετάνοια. Προσωπική, εθνική αλλά και παγκόσμιο μετάνοια. Και επειδή τα γεγονότα συνεχώς αυξάνουν, θα έχουμε λίγα διαλείμματα, μετά θα συνεχίζουν και θα συνεχίζουν μέχρι να φτάσουν στο παγκόσμιο πόλεμο που θα γίνει, θα σας παρακαλέσω πολύ, όσοι προσεύχεστε πιο τακτικά, να κάμνετε και προσευχή, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ειρήνευσον τον κόσμο Σου». «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε τον κόσμο Σου άπαντα». Είναι η ευθύνη ημών των ορθοδόξων. Όχι να περιοριζόμαστε σε μια ειρήνη: Α, εμείς είμαστε καλά. Μα είμαστε σήμερα καλά. 

Γι᾿ αυτό να ανοίξουμε την καρδιά μας και να προσευχηθούμε για όλους αυτούς τους ανθρώπους που μπήκαν στη δίνη της εμπόλεμης ζώνης. Αυτό θέλει ο πειρασμός. Αλλά πολλές, πολλές φορές και μέσα από έναν πόλεμο λύνονται προβλήματα. Και πιστεύω ότι αυτός ο πόλεμος που άρχισε και οι άλλοι που έρχονται, είναι προσωπική μου γνώμη μπορεί να έχω λάθος, περισσότερο είναι εγχείρηση που γίνεται. Μια εγχείρηση σε ένα απόστημα που προκάλεσε η δική μας αμαρτία, η δική μας αμετανοησία. 

Ο Θεός να μας αξιώσει να αξιοποιήσομε: Και την Μεγάλη Σαρακοστή που εισερχόμεθα αλλά και τον πόλεμο και της Ουκρανίας και αυτόν που γίνεται μέσα στην καρδία του καθενός.

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ἀρχικά, σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν πρόσκληση νὰ παραστῶ στὴ σημερινή σας συνάθροιση καὶ νὰ ἀπευθύνω λόγο ὠφελείας ἐπίκαιρο. Θεώρησα χρήσιμο, μιὰ καὶ θὰ εἰσέλθουμε σὲ λίγες μέρες στὸ στάδιο τῆς τεσσαρακονθήμερης νηστείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νὰ μοιραστοῦμε μαζὶ κάποιες σκέψεις γιὰ τὸ σημαντικὸ στὴ ζωὴ τοῦ κάθε πιστοῦ χριστιανοῦ θέμα τῆς μεγάλης καὶ θεόσδοτης ἀρετῆς τῆς νηστείας. 

Πρὶν ὅμως εἰσέλθουμε στὸ καθαυτὸ θέμα μας, θὰ ἀναφερθοῦμε προοιμιακὰ στὶς τέσσερεις εἰσαγωγικὲς Κυριακὲς τῆς περιόδου τοῦ Τριῳδίου, ποὺ μᾶς ἑτοιμάζουν ἐπαγωγικὰ γιὰ τὸ στάδιο τῆς νηστείας. Καταρχήν, ἡ σημερινὴ Κυριακή, τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπὸ τὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς ἡμέρας, καὶ εἶναι, ὅπως λέμε στὴ γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, δηλαδὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιόδου ἀπὸ σήμερα μέχρι καὶ τὸ Μεγάλο Σάββατο. Τῆς πιὸ κατανυκτικῆς περιόδου τοῦ ἔτους, ποὺ μὲ τὶς ὡραιότατες Ἀκολουθίες της, τὴ νηστεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ποὺ περιλαμβάνει, τὴν ὅλη πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα ποὺ δημιουργεῖ, μᾶς προετοιμάζει μὲ τὸν καλύτερο τρόπο, ἂν θέλουμε καὶ ἀγωνισθοῦμε, νὰ ἑορτάσουμε ἐξαγνισμένοι τὴν κοσμοσωτήρια Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας. Καὶ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, θέλοντας νὰ μᾶς ἑτοιμάσει γι᾽ αὐτὸ τὸ «Στάδιον τῶν ἀρετῶν» (ὅπως θὰ ψάλλουμε τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς), ὅρισε σήμερα, ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, νὰ διαβάζεται στὴν Θεία Λειτουργία ἡ παραβολὴ αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ μᾶς διδάσκει τὴν ἀξία τῶν ἀρετῶν τῆς ταπείνωσης καὶ τῆς προσευχῆς, ὥστε νὰ μᾶς παροτρύνει νὰ τὶς ἀσπαστοῦμε καὶ ἐφαρμόσουμε σὰν ὅπλα στὸ στάδιο τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου. Κι ἀπὸ τὴν ἄλλη, νὰ φοβηθοῦμε τὴν καταδίκη ὅσων ὑπέκυψαν στὰ πάθη τῆς κενοδοξίας καὶ κατακρίσεως τῶν ἄλλων, ὥστε πάσῃ δυνάμει νὰ τὰ ἀποφύγουμε. Τὴν ἑπομένη Κυριακή, ἡ Ἐκκλησία μᾶς προβάλλει ἐποπτικά, μὲ τὴν παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου, τὰ γνωρίσματα τῆς θεμελιώδους ἀρετῆς τῆς ἀληθινῆς μετάνοιας, γιὰ νὰ τὴ χρησιμοποιοῦμε, σὰν ὅπλο θεϊκό, στὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν καὶ τῆς ἁμαρτίας. Κατὰ τὴν ἐφεξῆς Κυριακή, τῆς Ἀπόκρεω, μὲ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα περὶ τῆς Τελικῆς Κρίσης, ἡ Ἐκκλησία μᾶς ὁδηγεῖ στὴ μνήμη τῆς Δευτέρας τοῦ Κυρίου Παρουσίας, γιὰ ἀποφυγὴ τῶν ἁμαρτωλῶν ἔργων καὶ ἐφαρμογὴ τῆς ἐντολῆς τῆς ἀγάπης, γιὰ τὴν ὁποία κατεξοχὴν θὰ μᾶς ζητηθεῖ λόγος. Τέλος, κατὰ τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, μὲ τὴν ἀνάμνηση τῆς ἐξορίας τῶν Πρωτοπλάστων ἀπὸ τὸν Παράδεισο ἐπειδὴ δὲν φύλαξαν τὴν ἐντολὴ τῆς νηστείας, ὅπως παρακάτω θὰ ἐξηγήσουμε, ἡ Ἐκκλησία μᾶς παροτρύνει στὴν ἄσκηση τῆς ψυχωφελοῦς νηστείας, ποὺ ἀρχίζει κατὰ τὴν ἑπομένη ἡμέρα, Δευτέρα τῆς Καθαρᾶς ἑβδομάδας. Ἔτσι, ὅπως θεόπνευστα οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς εἰσάγουν σταδιακὰ ἀπὸ τὴν κατάλυση στὴν αὐστηρὴ νηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, μὲ τὴν ἀρχικὴ περικοπὴ τοῦ κρέατος, ἔτσι καὶ πνευματικὰ μᾶς προετοιμάζουν γιὰ τὶς ἀρετές, ποὺ πρέπει νὰ ἀσκοῦμε μαζὶ μὲ τὴ σωματικὴ νηστεία.

Ἡ νηστεία, πρέπει νὰ ποῦμε ἐξαρχῆς, πὼς ἐντάσσεται στὸ πλαίσιο τῆς χριστιανικῆς ἄσκησης, τῆς προσπάθειας δηλαδὴ ἐκείνης, ποὺ ἀναλαμβάνουν οἱ πιστοί, πάντοτε στὰ ὅρια καὶ τὸ μέτρο ποὺ καθορίζει ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ ἡ ἱερὰ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὸν ζυγὸ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν κυριαρχία τῶν παθῶν. Ἡ ἄσκηση βεβαίως δὲν ἀποτελεῖ αὐτοσκοπό, ἀλλ᾽ εἶναι ἀπαραίτητη στὴ ζωὴ τοῦ κάθε πιστοῦ, καθὼς ἀποτελεῖ ἀγώνα συννέκρωσης μὲ τὸν Χριστὸ καὶ συνανάστασης μαζί Του. Ἔτσι, δὲν νοεῖται χριστιανικὴ ζωὴ χωρὶς ἄσκηση. Ἡ ἀποκοπὴ δυστυχῶς πολλῶν χριστιανῶν σήμερα ἀπὸ τὶς ἐκκλησιαστικές μας ρίζες, ἡ ἀλλοίωση τοῦ φρονήματος καὶ ἡ ἐκκοσμίκευση τοῦ τρόπου ζωῆς τοὺς κάνουν νὰ ὑποτιμοῦν, συχνὰ καὶ νὰ ἀρνοῦνται τὸν θεσμὸ τῆς νηστείας στὴ σημερινὴ «καταναλωτικὴ» κοινωνία. Ἀλλὰ καὶ ὅσοι νηστεύουμε, συχνὰ τὸ κάνουμε τελείως συμβατικά, χωρὶς νὰ συναισθανόμαστε τὴν πνευματικὴ σημασία καὶ τὸν σκοπὸ τῆς νηστείας.

Ἡ νηστεία καταρχάς, δὲν εἶναι ἐφεύρημα ἀνθρώπων, λόγου χάρη τῶν ἀσκητῶν, ἀλλὰ ἐντολὴ Θεοῦ, ἡ πρώτη καὶ ἀρχαιότερη ἐντολή, «συνομήλικη μὲ τὴν ἀνθρωπότητα, καθὼς νομοθετήθηκε στὸν Παράδεισο», ὅπως σοφὰ ἐπισημαίνει ὁ Μέγας Βασίλειος. Διότι ἡ ἀπαγορευτικὴ ἐντολή, ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στοὺς Πρωτοπλάστους νὰ μὴ φάγουν ἀπὸ «τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν», ἀπὸ τὸ δένδρο δηλ. τῆς γνώσεως, εἶναι ἀκριβῶς ἐντολὴ νηστείας· καθότι, ἡ λέξη νηστεία παράγεται ἀπὸ τὸ ἀρνητικὸ μόριο νὴ (=ὄχι) καὶ τὸ ρῆμα ἐσθίω (=τρώγω), δηλαδὴ νὴ – ἐσθίω, δὲν τρώγω. Κι αὐτὸ ἀκριβῶς σημαίνει ἡ ἐντολὴ τοῦ  Θεοῦ, «οὐ φάγεσθε». Κι ἐπειδὴ δὲν τήρησαν οἱ Πρωτόπλαστοι τὴν ἐντολὴ αὐτὴ τῆς νηστείας, ποὺ συνιστοῦσε μία δοκιμασία τῆς ἐλεύθερης βούλησής τους στὴν ἐπιλογὴ μεταξὺ τοῦ καλοῦ καὶ κακοῦ (ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος δὲν πλάσθηκε ἄτρεπτος πρὸς τὸ κακό), ἐξορισθήκαμε ἀπὸ τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ὅρισε κατὰ τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, παραμονὴ τῆς εἰσόδου στὴ μεγαλύτερη καὶ αὐστηρότερη περίοδο νηστείας, τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, νὰ γίνεται μνήμη τῆς ἐξορίας τῶν Πρωτοπλάστων ἀπὸ τὸν Παράδεισο, ὅπως ἤδη ἀναφέραμε, ὥστε νὰ μᾶς παρακινήσει μὲ τὴ νηστεία νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ εἰσέλθουμε σ᾽ αὐτόν. 

Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι διάσπαρτη ἀπὸ ἀναφορὲς στὴ νηστεία, στὴν ὁποία ὑποβάλλονταν οἱ εὐσεβεῖς Ἰσραηλίτες, σύμφωνα μὲ σχετικὲς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ στὸν Μωσαϊκὸ Νόμο. Οἱ Προφῆτες μάλιστα, ὅπως ὁ Ἡσαΐας, ὑπογραμμίζουν τὴν ἀξία τῆς εὐπρόσδεκτης στὸν Θεὸ νηστείας καὶ τὴ δύναμη ποὺ ἔχει νὰ ἐξαλείφει ἁμαρτίες. Στὴ νηστεία ἀναφέρεται συχνὰ καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, καθὼς καὶ ὅλη ἡ Καινὴ Διαθήκη. Ὁ Χριστός μας, στὴν κλασικὴ περὶ νηστείας διδασκαλία του στὴν ἐπὶ τοῦ Ὄρους ὁμιλία του (Ματθ. 6, 16-18), γιὰ παράδειγμα, μᾶς ἐκθέτει τὰ γνωρίσματα τῆς θεάρεστης νηστείας: ἀπορρίπτει τὴν ὑποκριτική της ἐξάσκηση καὶ ὑποδεικνύει πὼς πρέπει νὰ νηστεύουμε μὲ ταπείνωση καὶ ἀφάνεια, μόνο γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, καὶ ὄχι μὲ πνεῦμα ἐπίδειξης πρὸς τοὺς ἄλλους. Καί, ὅσα δίδαξε μὲ τὸν λόγο Του, ἐπισφράγισε μὲ τὸ πανάγιο παράδειγμά Του, «νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα», πρὶν ἀρχίσει τὴ δημόσια δράση Του, καθὼς καὶ ἄλλες φορές. Μὲ βάση λοιπὸν τὴ διδασκαλία καὶ τὸ πνεῦμα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ σύμφωνα μὲ τὸ ὑπόδειγμα τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ εἶπε, «καὶ ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾽ αὐτῶν ὁ Νυμφίος, τότε νηστεύσουσιν» οἱ μαθητές Του (δηλαδὴ ἀφοῦ σταυρωθεῖ, ἀναστηθεῖ καὶ ἀναληφθεῖ στοὺς οὐρανοὺς ὁ Νυμφίος τῶν ψυχῶν μας Χριστός, τότε θὰ πρέπει νὰ νηστεύουν οἱ μαθητές Του), ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία καθόρισε ἡμέρες καὶ περιόδους νηστείας γιὰ τοὺς Χριστιανούς, καθορίζοντας τὸν σκοπό της καὶ τὸν τρόπο, μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ ἀσκεῖται. Ἄξονας γύρω ἀπὸ τὸν ὁποῖο διαμορφώθηκαν ἀπὸ ἀρχαίους χρόνους οἱ ἐκκλησιαστικὲς νηστεῖες ὑπῆρξαν οἱ μεγάλοι σταθμοὶ τῆς ἐπὶ γῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ μας (Χριστούγεννα-Θεοφάνεια, Σταύρωση-Ἀνάσταση), καθὼς καὶ ἡ Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καὶ ἡ ἡμέρα μαρτυρικῆς τελείωσης τῶν Πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων. 

Πρωταρχικὸς σκοπὸς τῆς νηστείας εἶναι ἡ κάθαρση καὶ ὁ ἐξαγιασμὸς τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός μας. Γι᾽ αὐτὸ καὶ οἱ Πατέρες τὴν ὀνομάζουν «παθοκτόνο» καὶ «φάρμακον παθῶν καθαρτήριον». Ἡ νηστεία, ἀκόμη, διακρίνεται σὲ σωματικὴ καὶ πνευματική. Ἡ μὲν σωματικὴ συνίσταται στὴν ἀποχὴ ὁρισμένων τροφῶν, τῶν ἀρτυσίμων, ὥστε νὰ περισταλοῦν οἱ ψυχοφθόρες ὁρμὲς καὶ νὰ ταπεινωθεῖ τὸ σῶμα μας. Καὶ πνευματικὴ νηστεία εἶναι ἡ νηστεία τῆς ψυχῆς, τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, ποὺ συνίσταται στὴν καταπολέμηση τῶν ψυχικῶν παθῶν καὶ ἀποξένωσή τους. Σ᾽ αὐτὸ συνίσταται ἡ ἀληθινὴ νηστεία, ὅπως ὁρίζει ὁ Μ. Βασίλειος: «Νηστεία γὰρ ἀληθής, ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις». Καί, ἀποξένωση ἀπὸ τὰ πάθη, σημαίνει ἀγώνας συνειδητὸς γιὰ ἀποφυγὴ τῆς ἁμαρτίας σὲ ὅλες τὶς ἐκφράσεις καὶ ἐκφάνσεις της, μὲ λόγο, ἔργο καὶ κατὰ διάνοια.

Θὰ ἀναφερθοῦμε στὴ συνέχεια μὲ συντομία στὸ πῶς νηστεύουμε κατὰ τὶς νηστεῖες τοῦ ὅλου ἔτους. Καταρχήν, ἔχουμε ὁλόχρονα τὴ νηστεία τῆς Τετάρτης καὶ τῆς Παρασκευῆς, ἡμέρες ἀφιερωμένες ἀπὸ πρώιμους χρόνους ἀντίστοιχα στὴ σύλληψη καὶ τὸ πάθος τοῦ Χριστοῦ. Κατ᾽ αὐτές, ἐφόσον δὲν συμπίπτουν σὲ περίοδο εὐρύτερης κατάλυσης (λ.χ. Διακαινήσιμος Ἑβδομάδα, Δωδεκαήμερο Χριστουγέννων κ.λπ.), ἢ δὲν συμπίπτει ἄλλη ἑορτὴ Δεσποτική, Θεομητορικὴ ἢ μεγάλου ἁγίου, γιὰ τὴν ἀκρίβεια, τρῶμε ἀλάδωτο. Ἡ ἀρχαιότερη, μεγαλύτερη καὶ σπουδαιότερη νηστεία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους εἶναι αὐτὴ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἀρχίζει ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα καὶ λήγει τὴν Παρασκευὴ πρὸ τοῦ Λαζάρου, παρεμβάλλονται στὴ συνέχεια δύο αὐτοτελεῖς Δεσποτικὲς ἑορτὲς -ἡ ἔγερση τοῦ Λαζάρου καὶ ἡ τῶν Βαΐων- καὶ συνεχίζεται ἡ νηστεία τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας. Κατὰ τὴ νηστεία αὐτή, τὶς μὲν καθημερινὲς τρῶμε ἀλάδωτο, τὰ δὲ Σαββατοκυρίακα καταλύουμε σὲ λάδι καὶ κρασί. Ἐξαίρεση ἀποτελοῦν οἱ ἡμέρες τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καὶ τῶν Βαΐων, κατὰ τὶς ὁποῖες καταλύουμε ψάρι. Παρόμοια εἶναι καὶ ἡ νηστεία τοῦ Δεκαπενταγούστου, ἀλλὰ σ᾽ ἐκείνη τρῶμε ψάρι τῆς Μεταμορφώσεως, ἐνῶ, ἂν συμπέσει ἡ ἡμέρα τῆς Κοιμήσεως Τετάρτη ἢ Παρασκευή, καταλύουμε μόνο ψάρι. Οἱ νηστεῖες τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν ἁγίων ἀποστόλων εἶναι σαφῶς ἐλαφρύτερες. Κατ᾽ αὐτὲς ἐπιτρέπεται ἡ κατάλυση ἰχθύος, ἐκτὸς ἀσφαλῶς Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς. Εἰδικώτερα, ὡς πρὸς τὴ νηστεία τῶν Χριστουγέννων, ἐπεκράτησε ἀπὸ καιρὸ ἡ εὐλαβὴς συνήθεια, κατὰ τὴν πρώτη καὶ τελευταία ἑβδομάδα της νὰ μὴν τρῶμε οὔτε ψάρι, ἀλλὰ νὰ καταλύουμε σὲ λάδι καὶ κρασί, μέσα στὸ πλαίσιο ἐντατικώτερης ἑτοιμασίας τῶν πιστῶν γιὰ προσέλευση στὴ θεία Κοινωνία κατὰ τὶς ἑορτὲς τῶν Εἰσοδίων καὶ τῶν Χριστουγέννων, ἀντίστοιχα. Ὅσον ἀφορᾶ στὸ δεύτερο (τελευταῖο) ὅριο ἰχθυοφαγίας, στὴν Κύπρο ἐπεκράτησε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος (12 Δεκεμβρίου), ἐνῶ στὴν Ἑλλάδα, εἴτε ἡ κινητὴ Κυριακὴ τῶν Προπατόρων (11-17 Δεκεμβρίου), εἴτε ἡ ἡμέρα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ ἐν Ζακύνθῳ (17 Δεκεμβρίου). 

Καὶ κάτι ἄλλο, ποὺ εἶναι καλὸ νὰ ἀναφέρουμε, εἶναι ἡ διαβάθμιση τῶν ἀρτυσίμων τροφῶν, ὅπως τὴν καθιέρωσε ἡ μακραίωνη παράδοση τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Πλέον ἀρτύσιμα καὶ στὴν πρώτη κατηγορία τάσσονται τὰ κρεατικὰ ὅλων τῶν εἰδῶν (καὶ τὸ κοτόπουλλο), ποὺ τὰ τρῶμε ὅταν εἶναι ἡμέρα/περίοδος κατάλυσης πάντων. Μετὰ ἔρχονται τὰ γαλακτοκομικὰ προϊόντα, ποὺ τὰ τρῶμε καὶ σὲ κατάλυση πάντων, ἀλλὰ καὶ ὅταν δὲν τρῶμε κρέας (ἡ λεγόμενη λευκὴ νηστεία, ὅπως τὴν ἑβδομάδα τῆς Τυρινῆς). Στὴν τρίτη κατηγορία εἶναι τὸ ψάρι· ἰχθυοφαγία ἐπιτρέπεται καὶ στὶς πιὸ πάνω περιπτώσεις ποὺ ἀναφέραμε, ἀλλὰ καὶ ὅταν συμπέσουν Θεομητορικὲς ἑορτὲς Τετάρτη καὶ Παρασκευή, καθὼς καὶ τὴν Τετάρτη τῆς Μεσοπεντηκοστῆς καὶ τὴν Τετάρτη τῆς ἀπόδοσης τοῦ Πάσχα. Στὴν τέταρτη κατηγορία ἐντάσσεται ἡ κατάλυση οἴνου καὶ ἐλαίου. Στὴν ἴδια κατηγορία ἀνήκουν τὰ μαλάκια καὶ τὰ ὀστρακόδερμα (δηλ. καλαμάρια, σουπιές, χταπόδι, σαλιγκάρια, στρύδια καὶ μύδια, ταραμᾶς, κ.λπ.). Στὴν πέμπτη κατηγορία ἀνήκουν τὰ φροῦτα καὶ χορταρικά, τὰ ὄσπρια, καὶ γενικὰ τὸ ἀλάδωτο φαγητό.

Εἶναι σημαντικὸ ἐν προκειμένῳ νὰ τονίσουμε, ὅτι τὸ θέμα τῆς νηστείας ἀποτελεῖ μέρος τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ πρέπει, σὲ περίπτωση δυσκολίας ἑνὸς πιστοῦ νὰ τηρήσει τὴν ἀκρίβεια (π.χ. λόγῳ ἀσθένειας, σκληρῆς ἐργασίας, κ.λπ.), νὰ τὸ θέτει ὑπόψη τοῦ Πνευματικοῦ του πατέρα, κι ἐκεῖνος μὲ διάκριση νὰ οἰκονομεῖ ἀνάλογα τὴν κάθε περίπτωση. Κι ἔτσι, ἡ ὅποια παρέκκλιση ἀπὸ τὴν ἀκρίβεια τῆς νηστείας θὰ γίνεται μὲ εὐλογία καὶ ὁ πιστὸς θὰ δέχεται καὶ πάλιν τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ. Διότι στόχος μας, ὅπως λέγει ὁ Μ. Βασίλειος, δὲν εἶναι νὰ γίνουμε σωματοκτόνοι (νὰ σκοτώσουμε δηλ. τὸν ἑαυτό μας μὲ μία ὑπέρμετρη, πάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις μας, νηστεία), ἀλλὰ παθοκτόνοι. Καὶ τὰ πάθη συχνὰ νεκρώνονται μὲ μία ἐπώδυνη ἀσθένεια, ποὺ μπορεῖ ἡ πατρικὴ πρόνοια καὶ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ νὰ ἐπιτρέψει, κάτι ποὺ ἀναπληρώνει τὸ ἔργο τῆς νηστείας.

Καί, γιὰ νὰ καταλήξουμε στὴν ἐπεικείμενη νηστεία, ποὺ ἦταν ἀφορμὴ νὰ ἀσχοληθοῦμε σήμερα εὐρύτερα μὲ τὸν θεσμὸ τῆς νηστείας, ποῦ τελικὰ αὐτὴ ἀποσκοπεῖ; Μαζὶ μὲ τὴν ψυχική μας ὠφέλεια, νὰ μᾶς προετοιμάσει, μαζὶ μὲ ὅλες τὶς κατανυκτικὲς καὶ ὡραιότατες Ἀκολουθίες τῆς εὐλογημένης αὐτῆς περιόδου, γιὰ ἐπάξια συμμετοχή μας στὰ Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας. Εὐλογημένοι ὅσοι ἀναλάβουν, μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ μας, τὸν καλὸ ἀγῶνα τῆς νηστείας καὶ νηστεύσουν θεάρεστα, σωματικὰ καὶ πνευματικά. Αὐτοὶ θὰ γευθοῦν τὴ λυτρωτικὴ χαρὰ τοῦ Σταυροῦ καὶ τὸ πλήρωμα τῆς ἀναστάσιμης χαρᾶς. Αὐτῆς νὰ μᾶς ἀξιώσει ὁ Χριστός μας, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Παναγίας μας Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν!

Η ενορία μας έχει προβεί στην έκδοση των πιστών αντιγράφων των εικόνων του Αγίου Νικηφόρου και του Αγίου Ευμενίου σε μεταξοτυπία εξαιρετικής τέχνης με χρυσό. Οι εικόνες έχουν εκδοθεί  σε διάφορα μεγέθη  και θα διατίθενται προς πώληση  στον χώρο του Παρεκκλησίου κατά τους εορτασμούς (τιμές από 25 έως 60 ευρώ ανάλογα μεγέθους). Μπορείτε επίσης να παραγγείλετε και τηλεφωνικά στον αριθμό: 00357 99570795 (Αρίστη Αριστοτέλους).

Βοήθεια όλων οι Άγιοι μας!!

Εκ της  ανεγερτικής επιτροπής.