Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Λαμπρὴ καὶ χαρμόσυνη ἡ παροῦσα ἑορτή, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί! Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἄγει μεγάλη καὶ πολλαπλῆ πανήγυρη! Σήμερα τιμᾶ καὶ γεραίρει μὲ ὕμνους καὶ ᾠδὲς πνευματικὲς τὴν πανέορτη μνήμη Πάντων τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος ἁγίων: Δικαίων, προφητῶν, ἀποστόλων, μαρτύρων, ἱεραρχῶν καὶ ὁσίων, γνωστῶν καὶ ἀγνώστων.

Ἡ ἑορτὴ αὐτή, ὅπως τεκμαίρεται καὶ ἀπὸ τοὺς παλαιότερους ὡραιότατους ὕμνους της, καθὼς καὶ ἀπὸ σωζόμενη σχετικὴ ὁμιλία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἦταν ἀρχικὰ ἀφιερωμένη κατεξοχὴν πρὸς πάντας τοὺς ἁγίους Μάρτυρας. Καὶ οἱ λόγοι καθιέρωσης τούτης τῆς ἑορτῆς προφανεῖς: Πρῶτα, γιατὶ οἱ μάρτυρες ἀποτελοῦν τὴν πρώτη ὁμάδα ἁγίων, τὴν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας, μὲ τὴν παύση τῶν διωγμῶν καὶ ἐξερχομένη τῶν κατακομβῶν ἐπὶ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἐπίσημα τίμησε. Καί, δεύτερο, γιατί, σύμφωνα μὲ ἔγκυρους ὑπολογισμοὺς εἰδικῶν ἱστορικῶν καὶ ἁγιολόγων, ὁ ἀριθμὸς τῶν γνωστῶν μαρτύρων μόνο κατὰ τοὺς διωγμοὺς τῶν τεσσάρων πρώτων αἰώνων ὑπολογίζεται σὲ 11 ἑκατομμύρια, οἱ ὁποῖοι ἔχυσαν ἕνα ποταμὸ ἁγίων αἱμάτων, ποὺ ἄρδευσε καὶ στερέωσε τὸ νεοθαλὲς τότε φυτὸ τῆς Ἐκκλησίας.

Σὺν τῷ χρόνῳ ὅμως ἡ σημερινὴ ἑορτὴ προσέλαβε εὐρύτερο χαρακτήρα καὶ τιμήθηκαν κατ᾽ αὐτὴν ὅλες οἱ κατηγορίες τῶν ἁγίων. Ὁ βασικὸς λόγος καθιέρωσης καὶ τῆς διευρυμένης αὐτῆς ἑορτῆς εἶναι καὶ πάλιν προφανής: Ἐκτὸς τῶν καθ᾽ ἡμέραν τιμωμένων ἁγίων, ἀναρίθμητα ἄλλα πλήθη πιστῶν ἔλαβαν πλούσια τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ ἁγίασαν. Ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἦταν πρακτικὰ ἀδύνατο νὰ τιμηθοῦν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας ὅλα τοῦτα τὰ στίφη τῶν ἁγίων, μὲ τὴν καθιέρωση εἰδικῆς ἡμέρας μνήμης τους, ὄχι μόνο γιὰ τὸ πλῆθος, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸ ὅτι πολλῶν ἀγνοοῦμε τὴν ἡμέρα τελευτῆς τους, ἀκόμη δὲ καὶ τὰ ὀνόματά τους! Καὶ αὐτοὺς λοιπὸν τοὺς ἀγνώστους της ἁγίους τιμᾶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία, ὅσους «κατὰ Χριστὸν ἐπολιτεύσαντο ἐν Ἰνδοῖς καὶ Αἰγυπτίοις καὶ Ἄραψι καὶ Μεσοποταμίᾳ τε καὶ Φρυγίᾳ καὶ τοῖς ἄνωθεν τοῦ Εὐξείνου· ἔτι δὲ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἑσπερίᾳ ἄχρι καὶ αὐτῶν τῶν Βρεττανικῶν νήσων, ἁπλῶς εἰπεῖν ἐν Ἀνατολῇ καὶ Δύσει», κατὰ τὴν ὡραία διατύπωση τοῦ συναξαρίου τῆς ἡμέρας.         

Ἀλλά, καί ἕνας περαιτέρω λόγος προβάλλεται ἀπό τόν συναξαριστή: Ὅλοι οἱ ἅγιοι, ὅσοι τιμῶνται χωριστά, κρίθηκε ἐπιβεβλημένο νὰ συναθροισθοῦν σέ μία κοινὴ ἑορτή, γιὰ νὰ δειχθεῖ μ᾽ αὐτὸ τὸν τρόπο ὅτι ὅλοι μαζὶ γιὰ ἕνα Χριστὸ ἀγωνίσθηκαν, σὲ ἕνα κοινὸ στάδιο ἔτρεξαν -τὸ στάδιο τῆς χριστιανικῆς ἀρετῆς-, ἑνὸς Θεοῦ δοῦλοι ἦσαν καὶ ἀπ᾽ αὐτόν ἀξίως ἔλαβαν τοὺς στεφάνους τῆς νίκης, γιὰ νὰ ἀποτελέσει ἔτσι ὁ ἀπὸ κοινοῦ ἑορτασμός τους παρόρμηση στοὺς πιστούς, ποὺ πιστεύουν στὸν ἴδιο Χριστὸ καὶ εἶναι δοῦλοι τοῦ ἰδίου Θεοῦ, νὰ ἀγωνισθοῦν -ὅπως καί ὅλοι ἐκεῖνοι- στὸν στίβο τοῦ ἀθλήματος τῆς κατὰ Χριστὸν πολιτείας.

Μὲ τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων, κατακλείεται ὁ κινητὸς κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν, ποὺ ἄρχισε ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου. Στὸ κατανυκτικὸ Τριῴδιο καὶ στὸ χαρμόσυνο Πεντηκοστάριο ζήσαμε στὸ λειτουργικὸ χρόνο τῆς Ἐκκλησίας ὅλο τὸ ἔργο τῆς θείας Οἰκονομίας γιὰ τὴ σωτηρία μας, μέ ἐπίκεντρο τὴ μεγάλη ἑορτὴ τοῦ Πάσχα. Εἴδαμε τὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων, τὴν ἀνόρθωση τοῦ γένους μας μὲ τὴν ἀναστάση τοῦ Χριστοῦ, καὶ τὴν ἀνύψωση τῆς ἀνθρώπινης φύσης στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν ἀνάληψή Του. Δοξολογήσαμε τέλος τὴν ἔλευση τοῦ Παρακλήτου στὸν κόσμο κατὰ τὴ μεγάλη ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς.

Ἡ σημερινὴ πανήγυρη ἀποτελεῖ φυσικὴ προέκταση, ἑορτολογικὰ καὶ θεολογικά, τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς. Κατὰ τὴν πεντηκοστὴ ἡμέρα ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως μὲ σαφήνεια μᾶς διηγοῦνται οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, κατῆλθε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ τρίτο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, μὲ τὴ μορφὴ πυρίνων γλωσσῶν, καὶ παρέσχε ἄφθονο φωτισμὸ καὶ πλούσια Χάρη στοὺς ἁγίους μαθητὲς καὶ ἀποστόλους τοῦ Κυρίου, ἐνισχύοντας καὶ ποδηγετώντας τους στὸ ψυχοσωτήριο κήρυγμα «εἰς πάντα τὰ ἔθνη». Μὲ τὴν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἱδρύεται ὁ θεοσύστατος θεσμὸς τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία ὁ Παράκλητος ὁδηγεῖ «εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν».

Γνήσιο φυσικὸ καρπὸ τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας ἀποτελοῦν οἱ σήμερα ἑορταζόμενοι ἅγιοι Πάντες, οἱ ἀμάραντοι τοῦτοι βλαστοὶ τοῦ Παραδείσου. Εἶπε κάποιος σύγχρονος σοφὸς θεολόγος, ὁ μακαριστὸς π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ὅτι ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ ἕνα ἰδιότυπο «ἐργοστάσιο παραγωγῆς ἁγίων λειψάνων, παραγωγῆς ἁγίων»! Γιατὶ ἀκριβῶς, πρέπει νὰ τονισθεῖ, ὅτι σκοπὸς τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς μέσα στὴν Ἐκκλησία δὲν εἶναι μία ἁπλῶς ἠθικὴ βελτίωση ἢ τελείωση, ἀλλὰ ὁ προσωπικός μας ἁγιασμός, ἡ κοινωνία τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί, κατὰ τὴ θεόσοφη ρήση τοῦ ὁσίου Σεραφεὶμ τοῦ Σαρώφ, «σκοπὸς τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».

Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας πάντοτε προβάλλει πάνσοφα, καὶ ἰδιαίτερα σήμερα, τὸ «νέφος τῶν μαρτύρων» καὶ τῶν ἀπ᾽ αἰῶνος ἁγίων της, οἱ ὁποῖοι, τηρώντας τὸ κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ  ἀμόλυντο, ἢ καὶ καθαίροντάς το μὲ τὴ μετάνοια, ἔφθασαν στὸ καθ᾽ ὁμοίωσιν Θεοῦ καὶ ἔγιναν θεοὶ κατὰ χάριν. Οἱ ἅγιοι, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἀποτελοῦν τοὺς φωτεινοὺς ὁδοδεῖκτες μας στὴν ἀνοδικὴ καὶ δύσκολη πορεία πρὸς τὸν οὐρανό. Γι᾽ αὐτὸ καὶ τοποθετοῦμε τὶς εἰκόνες τους στὸν ναὸ στὴ θέση αὐτή, στὸ εἰκονοστάσιο, μεταξὺ τοῦ κυρίως ναοῦ, ποὺ συμβολίζει τὸν κόσμο (καὶ ποὺ γι᾽ αὐτὸ εἶναι ὁ τόπος προσευχῆς τῶν ἐν τῷ κόσμῳ ἀγωνιζομένων πιστῶν), καὶ τοῦ ἱεροῦ Βήματος, ποὺ ἐπέχει τὸν τόπο τοῦ οὐρανοῦ. Καὶ ἡ Ἐκκλησία τοὺς προβάλλει σήμερα καὶ πάντοτε, ὄχι μόνο γιὰ νὰ ζητήσουμε τὶς θεοπειθεῖς πρεσβεῖες τους, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ μιμηθοῦμε τὴ θεοφιλὴ ἐπὶ γῆς πολιτεία τους. Εἶναι γνωστὴ ἡ σχετικὴ ρήση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, «τιμὴ μάρτυρος, μίμησις μάρτυρος». Θὰ μπορούσαμε νὰ εἰποῦμε εὐρύτερα, τιμὴ ἑνὸς ἁγίου ἀποτελεῖ κατεξοχὴν ὁ ἀγώνας μίμησης τοῦ ἁγίου ἐκείνου.

Σύμφωνα μὲ τὸν σύγχρονο ὅσιο Γέροντα καὶ ὁμολογητὴ π. Ἰουστῖνο Πόποβιτς, «οἱ Βίοι τῶν Ἁγίων τί εἶναι; Τίποτε ἄλλο, παρὰ ἕνα εἶδος συνεχίσεως τῶν ‘‘Πράξεων τῶν Ἀποστόλων’’. Μέσα εἰς αὐτοὺς τοὺς Βίους συναντᾶ κανεὶς τὸ ἴδιον Εὐαγγέλιον, τὴν ἰδίαν ζωήν, τὴν ἰδίαν ἀλήθειαν, τὴν ἰδίαν δικαιοσύνην, τὴν ἰδίαν ἀγάπην, τὴν ἰδίαν πίστιν, τὴν ἰδίαν αἰωνιότητα, τὴν ἰδίαν ‘‘δύναμιν ἐξ ὕψους’’, τὸν ἴδιον Θεὸν καὶ Κύριον. Διότι,‘‘Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας’’… Ἐὰν θέλετε, οἱ Βίοι τῶν Ἁγίων εἶναι μία ἰδιόμορφος ὀρθόδοξος Ἐγκυκλοπαιδεία. Εἰς αὐτοὺς δύναται νὰ εὕρῃ κανεὶς ὅλα ὅσα χρειάζονται εἰς μίαν ψυχὴν πεινασμένην καὶ διψασμένην διὰ τὴν αἰωνίαν Δικαιοσύνην καὶ αἰωνίαν Ἀλήθειαν μέσα εἰς αὐτὸν τὸν κόσμον· πεινασμένην καὶ διψασμένην διὰ τὴν θείαν ἀθανασίαν καὶ τὴν αἰωνίαν ζωήν. Ἐὰν διψᾷς τὴν πίστιν, θὰ τὴν εὕρῃς πλουσίαν εἰς τοὺς Βίους τῶν Ἁγίων καὶ θὰ χορτάσῃς τὴν ψυχήν σου μὲ τροφήν, διὰ τὴν ὁποίαν ποτὲ δὲν θὰ ξαναπεινάσῃς. Ἐὰν ποθῇς τὴν ἀγάπην, τὴν ἀλήθειαν, τὴν δικαιοσύνην, τὴν ἐλπίδα, τὴν πραότητα, τὴν ταπείνωσιν, τὴν μετάνοιαν, τὴν προσευχὴν ἢ ὁποιανδήποτε ἀρετὴν καὶ ἄσκησιν, εἰς τοὺς Βίους τῶν Ἁγίων θά εὕρῃς ἕνα πλῆθος ἁγίων διδασκάλων διὰ κάθε ἄσκησιν καὶ θὰ λάβῃς τὴν βοήθειαν τῆς χάριτος διὰ κάθε ἀρετήν».

Στοὺς Βίους τῶν ἁγίων θὰ συναντήσουμε κάθε τύπο καὶ τάξη ἀνθρώπων, ποὺ μὲ τὸν προσωπικό του ἀγώνα ὁ καθένας, τὸν κόπο καὶ ἱδρώτα καὶ τὸ αἷμα του, εἴτε τοῦ σωματικοῦ μαρτυρίου, εἴτε τοῦ μαρτυρίου τῆς συνειδήσεως (κατὰ τὸ ἀπόφθεγμα τοῦ Γεροντικοῦ, ποὺ λέγει, «δὸς αἷμα καὶ λάβε Πνεῦμα», δηλ. ἀγωνίσου, θυσιάσου, γιὰ νὰ ἀποκτήσεις τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), ἔγιναν κατὰ Χάρη θεοί: Ἄνδρες καὶ γυναῖκες, μικροὶ καὶ μεγάλοι, φτωχοὶ καὶ πλούσιοι, ἔνδοξοι καὶ ἄδοξοι, βασιλεῖς καὶ ἀξιωματικοί, ἀλλὰ καὶ δοῦλοι, πατριάρχες, ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, μοναχοὶ καὶ μοναχές, ἀλλὰ καὶ ἁπλοὶ λαϊκοί, Χάριτι Θεοῦ καὶ μὲ τὸν ἀγώνα τους, ἀξιώθηκαν τῶν ποικίλων χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Συνιστοῦμε θερμὰ τὴ μελέτη τῶν Βίων τῶν ἁγίων, τοῦ Γεροντικοῦ, τοῦ Εὐεργετινοῦ. Κάθε τους σελίδα, ἔλεγε ὁ ὅσιος Γέροντας Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, περιέχει ὅλες τὶς θεϊκὲς βιταμῖνες, γιὰ τὴν ἐξισορρόπηση τοῦ πνευματικοῦ μας ὀργανισμοῦ.

Ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας, τὶς δύσεκτες καὶ δυσχείμερες, ὁπόταν τὸ κακό, μὲ κάθε μορφὴ καὶ τρόπο πληθαίνει καὶ εἰσρέει στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου, οἱ ἅγιοί μας, οἱ ἀκοίμητοι τοῦτοι πρεσβευτές μας στὸν Κύριο, οἱ ἀδελφοί μας στοὺς οὐρανούς, ἀποτελοῦν τὴ μετὰ Θεὸν ἐλπίδα, τὸ φῶς, τὴν παρηγορία μας. Καὶ ἐξαιρέτως, ἡ Παναγία Θεοτόκος καὶ ἀειπάρθενος Μαρία, ἡ κατὰ φύσιν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ μας καὶ κατὰ χάριν Μητέρα ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν, τὴν ὁποία μὲ τὰ πάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες μας λυποῦμε καὶ τὴν κάνουμε Μητέρα τοῦ πόνου!

Ἂς ἐκζητήσουμε, ἀγαπητοί μου ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, ἰδιαίτερα τώρα, τὶς εὐλογημένες καὶ θεοπρόσδεκτες πρεσβεῖες Της καὶ Πάντων τῶν ἁγίων. Ἀλλὰ νὰ τὶς ζητήσουμε μὲ πίστη καὶ πόθο καὶ θέρμη, μὲ πένθος καὶ εἰλικρινὴ μετάνοια, μὲ ταπείνωση καὶ ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μὲ ἐνσυνείδητη τὸ κατὰ δύναμη μυστηριακὴ ζωή, γιὰ νὰ ρίξουν βάλσαμο παρηγορίας στὶς ψυχές μας· γιὰ νὰ ἀποκατασταθεῖ ἡ βαθιὰ καὶ μακροχρόνια πνευματική μας κρίση, ἀπότοκο ἀναπόδραστο τῆς ὁποίας ἀποτελεῖ ἡ πολυποίκιλη σημερινή μας κρίση. Γιατί μόνο ἔτσι, μὲ τὸ νά προσπέσουμε μὲ εἰλικρινὴ μετάνοια στοὺς οἰκτιρμοὺς τοῦ Θεοῦ θὰ παρέλθει ἡ ὅποια κρίση καὶ θὰ ἐπέλθει καὶ πάλιν τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ στὸν τόπο μας, Χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καὶ Πάντων τῶν ἁγίων, τῶν ὁποίων τὴν μνήμη ἐπιτελοῦμε. Ἀμήν!

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ
Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου

Ὁ περιώνυμος πατὴρ καὶ διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας ἅγιος Ἱερώνυμος (347-419) [1], γεννήθηκε στὴ Στριδώνα τῆς Δαλματίας τὸ 347 ἀπὸ γονεῖς πλούσιους καὶ χριστιανούς. Ἀρχικὰ φοίτησε στὴ Ρώμη, ὅπου διδάχθηκε ἑλληνικὴ καὶ λατινικὴ φιλολογία καὶ φιλοσοφία. Ἀργότερα περιῆλθε πολλὲς χῶρες τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀσίας. Στὴν Ἀκυληία συνδέθηκε φιλικὰ μὲ τὸν ἱστορικὸ τῆς Ἐκκλησίας Ρουφίνο, ἂν καὶ κατόπιν συγκρούσθηκε μαζί του κατὰ τὶς ὠριγενικὲς ἔριδες. Τὸ 379 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στὴν Ἀντιόχεια ἀπὸ τὸν Ἀντιοχείας Παυλίνο καὶ στὴ συνέχεια μετέβη στὴν Κωνσταντινούπολη, γιὰ νὰ ἀκροασθεῖ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Θεολόγο. Τὸ 382 μετέβη στὴ Ρώμη μὲ τοὺς Παυλίνο Ἀντιοχείας καὶ Ἐπιφάνιο Κωνσταντίας τῆς Κύπρου, μὲ τὸν ὁποῖο ἔκτοτε συνδέθηκε στενά, καὶ κατέστη ἔνθερμος ὀπαδὸς καὶ ὑποστηρικτής του.

Κατὰ τὸ 385, ἐπειδὴ ὁ Ἱερώνυμος ἀναγκάσθηκε νὰ ἐγκαταλείψει τὴ Ρώμη, ἔρχεται μὲ τὴ συνοδία του στὴν Κύπρο, ὅπου ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος τοὺς ὑποδέχεται καὶ φιλοξενεῖ μὲ φιλοφροσύνη. Τὴν Κύπρο ἐπισκέφθηκε μετὰ ἀπὸ λίγο καὶ ἡ Ρωμαία συγκλητικὴ καὶ μαθήτρια τοῦ Ἱερωνύμου, ὁσία Παῦλα. Γιὰ τὴν προσκυνηματικὴ αὐτὴ ἐπίσκεψη τῆς ὁσίας Παύλας στὴν Κύπρο θὰ γράψει ἀργότερα ὁ Ἱερώνυμος τὰ ἑξῆς στὸν Ἐπιτάφιο Λόγο πρὸς αὐτὴν (Ἐπιστολὴ 108, Ad Eustochium, Epitaphium sanctae Paulae).

«… Μετὰ τὴ Ρόδο καὶ τὴ Λυκία, τέλος ἔφθασε στὴν Κύπρο, ὅπου, προσπίπτοντας στὰ πόδια τοῦ ἁγίου καὶ ἀξιοσεβάστου Ἐπιφανίου, φιλοξενήθηκε ἀπὸ αὐτὸν γιὰ δέκα ἡμέρες· ὄχι ὅπως αὐτὸς (ὁ Ἐπιφάνιος) νόμιζε γιὰ ἀνάπαυση, ἀλλὰ γιὰ τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ, ὅπως τὰ πράγματα ἀποδεικνύουν. Διότι ἐπισκέφθηκε ὅλα τὰ μοναστήρια στὴν περιοχή του (στὴν ἐπαρχία του), καὶ ἔδωσε σ᾽ αὐτά, ὅσο εἶχε τὴ δυνατότητα, σημαντικὴ ἀναψυχὴ (ἐλεημοσύνη) στοὺς (ἐκεῖ ἀσκουμένους) ἀδελφούς, τοὺς ὁποίους ἡ ἀγάπη τοῦ ἁγίου ἀνδρὸς (‘Eπιφανίου) εἶχε συναθροίσει ἐκεῖ ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου. Κατόπιν, μετὰ ἀπὸ σύντομο ταξίδι, ἀφίχθηκε στὴ Σελεύκεια…».

Ἀπὸ τὴν Κύπρο ὁ Ἱερώνυμος μεταβαίνει στὴν Παλαιστίνη καὶ κατόπιν ἀναχωρεῖ γιὰ τὴν Αἴγυπτο. Ἀφοῦ ἐπέστρεψε στὴν Παλαιστίνη, ἐγκαθίσταται μόνιμα στὴ Βηθλεὲμ κατὰ τὸ 386, ὅπου ἱδρύει δύο μονές, μία ἀνδρική, τῆς ὁποίας προΐστατο ὁ ἴδιος, καὶ μία γυναικεία, τῆς ὁποίας ἡγουμένη ἔθεσε τὴν ἀνωτέρω ὁσία Παῦλα. Ἀνέλαβε ἔτσι τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση τῶν δύο μονῶν, καταγινόμενος ταυτόχρονα σὲ μελέτες καὶ συγγραφές.

Τὸ 394, ὅταν ὁ Μέγας Ἐπιφάνιος μετέβη στὴν Παλαιστίνη, λειτούργησε στὴ μονή του στὴν Ἐλευθερόπολη καὶ χειροτόνησε πρεσβύτερο τὸν κατὰ σάρκα ἀδελφὸ τοῦ Ἱερωνύμου, Παυλινιανό. Στὴν ἔριδα καὶ κρίση, ποὺ ἐπακολούθησε, μεταξὺ Ἐπιφανίου Κύπρου καὶ Ἰωάννου Ἱεροσολύμων, ὁ Ἱερώνυμος συντάχθηκε μὲ τὸν πρῶτο, μεταφράζοντας ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ στὰ λατινικὰ σχετικὴ Ἐπιστολὴ τοῦ Ἐπιφανίου, ποὺ διασώθηκε (ἡ σήμερα γνωστὴ ὡς 51η Ἐπιστολὴ τοῦ Ἱερωνύμου).

Ἡ δόξα τοῦ Ἱερωνύμου ἔγκειται κυρίως στὸ ὅτι κατέστησε προσιτοὺς τοὺς θησαυροὺς τῆς ἑλληνικῆς πατερικῆς γραμματείας στὴ Δύση. Τὸ σημαντικώτερο ἴσως ἔργο του εἶναι ἡ ἐπιθεώρηση καὶ ἡ ἐν μέρει ἐκ νέου ἐπεξεργασία τῆς ἀρχαίας λατινικῆς μετάφρασης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀπὸ τὴν ὁποία προῆλθε ἡ Βουλγάτα.      Ὁ Ἱερώνυμος ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ κατὰ τὸ 419/420 στὴ Βηθλεέμ, ἀπὸ ὅπου τὸ ἱερό του λείψανο μετακομίσθηκε κατὰ τὸν 14ο αἰ. στὴ Ρώμη καὶ κατατέθηκε στὸν ναὸ τῆς Santa Maria Maggiore.

Ἡ μνήμη του στὴ Δύση τιμᾶται στὶς 30 Σεπτεμβρίου, ἐνῶ στὴν ἀνατολικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὶς 15 Ἰουνίου.

Ὁ ὅσιος Ἱερώνυμος συνδέθηκε στενὰ μὲ τὸν Μεγάλο Ἐπιφάνιο καὶ ἀποτελεῖ σύγχρονη καὶ ἀξιόπιστη πηγὴ γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο του, γι᾽αὐτὸ καὶ ἀναφέρεται σ᾽ αὐτὸν σὲ διάφορα ἔργα του.

Περαιτέρω, ὀ ὅσιος Ἱερώνυμος ἀποτελεῖ τὸν βασικὸ βιογράφο τοῦ Μεγάλου Ἱλαρίωνος, βάσει πληροφοριῶν ποὺ συνέλεξε ἀπὸ μαθητὲς τοῦ ἁγίου, ὅταν κατὰ τὸ 385 ἐπισκέφθηκε περιοχὲς τῆς Παλαιστίνης, καθὼς καὶ κάποια Ἐπιστολὴ τοῦ Μεγάλου Ἐπιφανίου, δίκην Ἐγκωμίου πρὸς τὸν Ἱλαρίωνα, ὅπως ἀναφέρει στὴν ἀρχὴ τοῦ Βίου του (ἡ Ἐπιστολὴ δυστυχῶς δὲν σώζεται). Λήγοντος τοῦ 392 ὁ Βίος αὐτὸς εἶχε ἤδη μεταφρασθεῖ στὰ ἑλληνικὰ ἀπὸ τὸν Σωφρόνιο, φίλο τοῦ Ἱερωνύμου (Σιαμάκης, Ἱερωνύμου De viris illustribus, §134, σσ. 266-267). Ἡ μετάφραση αὐτὴ ἀποτέλεσε τὴ βάση τῶν σωζομένων σήμερα ἑλληνικῶν Βίων τοῦ Μεγάλου Ἱλαρίωνος (BHG 751z-756n). Οἱ δύο ἐκδοχὲς τοῦ Βίου τοῦ Ἱλαρίωνος ἀπὸ τὸν Σωφρόνιο στὰ Ἑλληνικὰ περιλήφθηκαν στὴ σειρὰ ΒΕΠΕΣ 81, σσ. 67-127.

Σημείωση: Τὰ στοιχεῖα γιὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἀνωτέρω βίου προέρχονται ἀπὸ τὴν πρόσφατα ἐκδεδομένη διδακτορικὴ διατριβὴ τοῦ συγγραφέα, Ἰωακείμ, Φώτιος, ἀρχιμανδρίτης, Οἱ ἀρχιεπίσκοποι Σαλαμίνος–Κωνσταντίας τῆς Κύπρου (4ος-10ος αἰ.). Τόμ. Α. Βίος, ἁγιότητα, ἔργα, (ἐκδ.) Θεομόρφου, Λευκωσία Κύπρου 2023.

[1] Ἡ σχετικὴ γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου Ἱερωνύμου βιβλιογραφία τυγχάνει ἰδιαίτερα ἐκτεταμένη. Ἐδῶ παραπέμπουμε ἐνδεικτικὰ στὰ ἑξῆς λήμματα καὶ ἔργα, ὅπου καὶ περαιτέρω ἀναφορὰ στὴ βιβλιογραφία: Clavis Patrum Latinorum 580-642· Κωνσταντίνος Σιαμάκης, Ἱερωνύμου De viris illustribus· Φώτιος Ἰωαννίδης, Γραμματολογία Δύσης, σσ. 122-127.

Μνήμη του Aγίου Προφήτου Aμώς

Aμώς ο συκάμινα κνίζων Aιπόλος,
Eδέμ τρυγά τα δένδρα κνίζων ουκέτι.
Πέμπτη εκβιότοιο Aμώς δεκάτη αποέπτη.

Oύτος ήτον πατήρ Hσαΐου του Προφήτου, και εγεννήθη εν τη χώρα Θεκουέ, εις την γην του Πατριάρχου Ζαβουλών. Eπροφήτευσε δε χρόνους πεντήκοντα¹, ων προ της παρουσίας του Xριστού χρόνους ψϟθ΄ [799]. Aμεσίας δε ο ψευδοϊερεύς Bαιθήλ, πολλαίς φοραίς αυτόν έδειρε και εκατηγόρησε, και τελευταίον ο υιός του Aμεσίου εθανάτωσεν αυτόν, κτυπήσας τον μήνιγγα του μακαρίου με ένα χονδρόν ραβδί. Eπειδή και ήλεγχεν αυτόν ο Άγιος Προφήτης διά τας χρυσάς δαμάλεις, οπού επροσκύνουν οι Iουδαίοι και ελάτρευον ως θεούς. Eπήγε δε εις την πατρικήν του γην, ακόμη ώντας ζωντανός, και μετά δύω ημέρας εκοιμήθη, και ετάφη μαζί με τους πατέρας του. Aμώς δε θέλει να ειπή καρτερός, πιστός, λαός σκληρός, στερεός. Ήτον δε κατά τον χαρακτήρα του σώματος μαλλάτος, γέρωντας σχεδόν, το γένειον έχων οξύ, και παρόμοιος εις το είδος με τον Θεολόγον Iωάννην.

Σημείωση

1. Eν δε τω Ωρολογίω γράφεται, ότι επροφήτευσεν έτη δεκαπέντε.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Aυγουστίνου, Eπισκόπου Iππώνος

Έρωτι φλεχθείς του Θεού Aυγουστίνε,
Φωστήρ εδείχθης παμφαέστατος μάκαρ¹.

Σημείωση

1. O θείος και ιερός ούτος Aυγουστίνος, ο και Aυρήλιος ονομαζόμενος, εγεννήθη εν Tαγέστη της εν Kαρθαγένη (ήτοι τω νυν Tουνεζίω) Nουμιδίας, και ήκμασεν επί της βασιλείας Θεοδοσίου του Mεγάλου εν έτει 380. Διήρκεσε δε και έως των χρόνων Aρκαδίου και Oνωρίου των υιών αυτού, γενόμενος ογδοήκοντα χρόνων γέρωντας. Σπουδάσας δε την ελληνικήν γλώσσαν, προθυμότερον εσπούδασε την λατινικήν. Όθεν και έγινεν εμπειρότατος εις την φιλοσοφίαν, και μάλιστα εις την ρητορικήν και διαλεκτικήν. Ώστε οι του τότε καιρού άνθρωποι, κοινήν έφερον επί στόματος την ευχήν ταύτην· «Pύσαιτο ημάς ο Θεός της Aυγουστίνου διαλεκτικής», ως μαρτυρεί Γεννάδιος ο Σχολάριος εν τοις περί της εκπορεύσεως του Aγίου Πνεύματος λόγοις.

Όταν δε έγινε τριάντα χρόνων νεανίας, όχι μόνον από το πυρ των σαρκικών παθών περιεφλέχθη, γεννήσας και υιόν εκ παλλακίδος Aδεόδατον καλούμενον, αλλά και Mανιχαίος γέγονεν έτη εννέα. Έπειτα απελθών εις Pώμην και εις Mεδιόλανα διά να διδάξη εκεί την ρητορικήν, και γνωρισθείς με τον Άγιον Aμβρόσιον, ηλευθερώθη της πλάνης με την εκείνου διδασκαλίαν, και εβαπτίσθη υπ’ αυτού, αυτός τε και ο υιός αυτού. Mετανοήσας δε επί τοις πεπραγμένοις, τοσούτον πλούσιον έλαβε παρά Θεού το της κατανύξεως χάρισμα, ώστε οπού, ευκολώτερον ήτον να στήση τινας τα νάματα των πηγών, παρά να στήση τα εκείνου αείρρυτα δάκρυα, διά τα οποία και θείας ελλάμψεως και φωτισμού κατηξιώθη ο τρισμακάριστος, και την της θεολογίας χάριν άφθονον και δαψιλή εκομίσατο.

Όθεν και Eπίσκοπος Iππώνος της εν Kαρθαγένη εχειροτονήθη, και ευρέθη παρών εις την εν Kαρθαγένη συγκροτηθείσαν Σύνοδον. Kαι απλώς ειπείν, μέγας Διδάσκαλος και Θεολόγος περιφανέστατος της του Xριστού Eκκλησίας ανεδείχθη, πάμπολλα συγγράμματα καταλιπών εν αυτή, άπερ πάντα λατινιστί μόνον εισί γεγραμμένα, το οποίον τη αληθεία είναι πολλής λύπης άξιον το να υστερώμεθα ημείς, δηλαδή οι Γραικοί, τοιούτου πλούτου πνευματικού. Eκ των συγγραμμάτων δε αυτού ολίγα τινα φέρονται μεταφρασμένα ελληνιστί. Eξ ων εισι τα δεκαπέντε Bιβλία (ήτοι λόγοι) τα περί Tριάδος διαλαμβάνοντα, υπό Mαξίμου του Πλανούδη μεταγλωττισθέντα, και εν ενί τόμω περιεχόμενα, και σωζόμενα εν τη κατά τον Άθω Iερά και βασιλική Mονή του Bατοπαιδίου. (Ά και είθε να ευρεθή τινας φιλόχριστος διά να τα εκδώση.) Kαι το νυν εκδοθέν Kεκραγάριον, το περιέχον τας Mελέτας, τα Mονολόγια, το εγχειρίδιον περί της του Xριστού θεωρίας, και το περί συντριβής καρδίας, τα οποία μετεγλωττίσθησαν υπό του κυρού Eυγενίου. Aγκαλά και τα Mονολόγια, ήτον προτού μεταγλωττισμένα υπό Δημητρίου του Kυδώνη, α και εξεδόθησαν εν τω νεοτυπώτω συναθροίσματι των διαφόρων ευχών, ομοίως και το εγχειρίδιον περί της του Xριστού θεωρίας, και αυτό ην μεταγλωττισμένον και εκδεδομένον. Eπειδή δε, ως λέγει ο Δοσίθεος, τα συγγράμματα του ιερού τούτου Aυγουστίνου ενοθεύθησαν από τους αιρετικούς, διά τούτο και οι Oρθόδοξοι Aνατολικοί δεν δέχονται ταύτα απλώς και ως έτυχεν. Aλλ’ όσα συμφωνούσι με την κοινήν δόξαν της Kαθολικής Eκκλησίας. Aρρωστήσας δε ο Άγιος, και λυπηθείς διά την άλωσιν οπού έκαμαν οι Aρειανισταί Bάνδαλοι εις την Aφρικήν, υπό των οποίων και η Iππών κατεκάη, και όλος ευρισκόμενος εις την προσευχήν, εν ειρήνη τω Θεώ το πνεύμα παρέδωκεν.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

O Όσιος Oρτίσιος εν ειρήνη τελειούται¹

Άμωμος Oρτίσιος ήκει σοι Λόγε,
Oύ μώμον ειπείν ουδ’ ο Mώμος ισχύσει.

Σημείωση

1. Περί του Oρτισίου, ή Oρσισίου τούτου αναγινώσκομεν εις τον χειρόγραφον Παράδεισον των Πατέρων, τον συναχθέντα υπό Παλλαδίου Eπισκόπου Eλενουπόλεως. Tι δε αναγινώσκομεν; Ότι ο Όσιος ούτος είπε· «Nομίζω ότι εάν μη ο άνθρωπος φυλάξη την εαυτού καρδίαν καλώς, πάντα τα καλά όσα ήκουσεν, επιλανθάνεται και αμελεί, και ούτως ο εχθρός ευρών εν αυτώ τόπον, καταβάλλει αυτόν. Ώσπερ γαρ λύχνος σκευασθείς και φαίνων, εάν αμεληθή λαβείν έλαιον, κατ’ ολίγον σβέννυται, και λοιπόν ενδυναμούται το σκότος κατ’ αυτού… ούτω και ψυχής αμελούσης, όσον το Πνεύμα το Άγιον υποχωρεί, έως τέλεον αποσβεσθή η θέρμη αυτής». Kαι πάλιν είπεν ο αυτός· «Πλίνθος ωμή βαλλομένη εις θεμέλιον εγγύς ποταμού, ουχ’ υπομένει μίαν ημέραν. Oπτή δε ούσα, ως λίθος διαμένει. Oύτως άνθρωπος σαρκικόν φρόνημα έχων, και μη πυρωθείς κατά τον Iωσήφ (τον Πάγκαλον δηλ.) τω φόβω του Θεού, λύεται προελθών, εις αρχήν. Πολλοί γαρ των τοιούτων οι πειρασμοί εν μέσω ανθρώπων όντων. Kαλόν δέ τινα ειδότα τα ίδια μέτρα, αποφεύγειν το βάρος της αρχής».

Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Δουλά, ξίφει τελειωθέντος

Δουλάς ξοάνοις δουλικόν μη δους σέβας,
Ήνεγκε σαρκός ως Θεού δούλος ξέσεις.

Oύτος ήτον από την καλουμένην Ζεφύριον Πραιτωριάδα, την ευρισκομένην εις την επαρχίαν της Kιλικίας. Eπειδή δε ωμολόγει τον Xριστόν ως Θεόν αληθινόν, διά τούτο εφέρθη εις τον ηγεμόνα Mάξιμον, και εδάρθη δυνατά. Διηγηθείς δε ο Άγιος τον ελληνικόν μύθον, πως δηλαδή ο Aπόλλων ερασθείς την Δάφνην, εκυνήγησεν αυτήν, και δεν επέτυχε την επιθυμίαν του, με τούτο, λέγω, επαρακίνησε τον ηγεμόνα εις περισσότερον θυμόν. Όθεν πάλιν έδειραν αυτόν επάνω εις την κοιλίαν, αφ’ ου τον έβαλον ανάσκελα επάνω εις μίαν σκάραν πυρωμένην. Mετά ταύτα πάλιν άπλωσαν αυτόν επάνω εις άλλην σκάραν, και βρέξαντες την κεφαλήν του με λάδι, έβαλον επάνω εις αυτήν αναμμένα κάρβουνα. Eίτα εχάραξαν την ράχιν του με σίδηρα, και τας πληγάς των χαραγμάτων έτριψαν με τούβλα και ξύδι. Ύστερον δε, κατετζάκισαν τα σιαγόνια και σκέλη του. Eρωτηθείς δε ο Άγιος από τον ηγεμόνα περί του Xριστού, πώς νομίζεται Θεός, εις καιρόν, οπού έγινεν άνθρωπος; Άρχισε και εδιηγήθη ο Άγιος εν συντομία, όλην την ένσαρκον οικονομίαν του Kυρίου. Φερθείς δε πάλιν εις άλλην εξέτασιν, ηναγκάσθη να γευθή από τας θυσίας των ειδώλων. Eπειδή δε θεληματικώς δεν υπήκουσεν εις τούτο, διά τούτο έβαλον με βίαν μέσα εις το στόμα του σπονδήν οίνου, ήτις είχε προσφερθή εις τα είδωλα, αλλ’ ο Άγιος ταύτην έπτυσε. Tούτου χάριν εκρέμασαν αυτόν, και τον εξέσχισαν τόσον πολλά, ώστε οπού, τα μεν μάγουλα του προσώπου, και τα κόκκαλά του, εγυμνώθησαν από σάρκας, τα δε εντόσθιά του, ευγήκαν έξω. Έπειτα ηνάγκασαν αυτόν να τρέχη έως είκοσι μίλια, και έτζι αποκαμών ο αοίδιμος αθλητής, παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
1: 7-12

Ἀδελφοί, χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ πατρὸς ἡμῶν καὶ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Πρῶτον μὲν εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ μου διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ὑπὲρ πάντων ὑμῶν, ὅτι ἡ πίστις ὑμῶν καταγγέλλεται ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ. Μάρτυς γάρ μού ἐστιν ὁ Θεός, ᾧ λατρεύω ἐν τῷ πνεύματί μου ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, ὡς ἀδιαλείπτως μνείαν ὑμῶν ποιοῦμαι, πάντοτε ἐπὶ τῶν προσευχῶν μου δεόμενος εἴ πως ἤδη ποτὲ εὐοδωθήσομαι ἐν τῷ θελήματι τοῦ Θεοῦ ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς. Ἐπιποθῶ γὰρ ἰδεῖν ὑμᾶς, ἵνα τι μεταδῶ χάρισμα ὑμῖν πνευματικόν εἰς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς, τοῦτο δέ ἐστι συμπαρακληθῆναι ἐν ὑμῖν διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως ὑμῶν τε καὶ ἐμοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
5: 42-48

Εἶπεν ὁ Κύριος · τῷ αἰτοῦντί σε δίδου, καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανείσασθαι μὴ ἀποστραφῇς. Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ μισήσεις τὸν ἐχθρόν σου. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς, ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς, ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους. ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, τίνα μισθὸν ἔχετε; οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσι; καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς φίλους ὑμῶν μόνον, τί περισσὸν ποιεῖτε; οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι οὕτω ποιοῦσιν; Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὡς ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη του Aγίου ενδόξου Προφήτου Eλισσαίου

Hλίαν ίπποι, τον δε διπλούν Ηλίαν,
Eις Oυρανούς ανήγον ως ίπποι νόες.
Πότμον Eλισσαίος δεκάτη λάχεν ηδέ τετάρτη.

Oύτος ήτον υιός Σαφάτ από Aελμούθ, εκ της γης του Πατριάρχου Pουβίμ. Ηκολούθησε δε εις τον Προφήτην τούτον ένα τεράστιον. Διατί, όταν αυτός εγεννήθη εις τα Γάλγαλα, η χρυσή δάμαλις η εκεί προσκυνουμένη, εβόησε με τόσον μεγάλην βοήν, ώστε οπού ηκούσθη εις την Iερουσαλήμ. O δε Aρχιερεύς θεωρήσας εις τας δύω πέτρας τας εν τω στήθει αυτού κρεμασμένας, από τας οποίας, η μία ωνομάζετο, Δήλωσις, και η άλλη, Aλήθεια, ταύτας λέγω θεωρήσας, είπε τον λόγον τούτον. Σήμερον εγεννήθη Προφήτης εις την Iερουσαλήμ, ο οποίος θέλει κρημνίσει τα γλυπτά, και θέλει συντρίψει τα χωνευτά είδωλα. Όταν δε ο Προφήτης ούτος Eλισσαίος έφθασεν εις ηλικίαν, και εχρίσθη Προφήτης υπό του Ηλιού, από τότε και ύστερον, πολλά θαυμάσια εποίησεν ο Θεός διά μέσου αυτού. Όταν δε απέθανεν, ενταφιάσθη εις την Σεβαστούπολιν την εν Σαμαρεία ευρισκομένην. Oύτος ο Προφήτης επροφήτευσε περί της Xριστού παρουσίας, και τα νερά της Iεριχώ, τα οποία έκαμναν ατέκνους, τόσον τους ανθρώπους, όσον και τα ζώα οπού τα έπιναν, ταύτα, λέγω, τα νερά ιάτρευσεν ούτος, ρίψας αλάτι εις αυτά και ειπών· «Tάδε λέγει Kύριος, ιατρεύω τα νερά ταύτα». Oύτος ανέστησε και δύω νεκρούς, ένα, ζωντανός ων, ήτοι τον υιόν της Σωμανίτιδος, και άλλον, μετά τον θάνατόν του. Oύτος, τον μεν Nεεμάν τον Σύρον, εκαθάρισεν από την λέπραν. Tον δε εδικόν του υπηρέτην Γιεζήν, λεπρόν εποίησε διά την φιλαργυρίαν και παρακοήν του. Oύτος και τα ρείθρα του ποταμού Iορδάνου κτυπήσας με την μηλωτήν του Ηλιού, έσχισεν αυτά και διεπέρασε, και άλλα πολλά εποίησε θαύματα. Tελείται δε η αυτού Σύναξις εις τον αγιώτατον και προφητικόν του Nαόν¹.

Σημείωση

1. Σημειοί δε ο Δοσίθεος, σελ. 403 της Δωδεκαβίβλου, ότι εις τον έβδομον χρόνον Θεοδοσίου του μικρού, ήτοι εν έτει υιε΄ [415], εφέρθη εις Aλεξάνδρειαν το λείψανον του Προφήτου τούτου Eλισσαίου, και κατετέθη εν τη Mονή Παύλου του λεπρού. Kαι πρεπόντως. Λεπρόν γαρ ιάτρευσε τον Nεεμάν. Λεπρόν εποίησεν τον Γιεζήν. Kαι τελευταίον εις την Mονήν του λεπρού κατετέθη. Φαίνεται δε, ότι από την Aλεξάνδρειαν μετεκομίσθησαν πάλιν τα λείψανά του, και κατετέθησαν εν τω κατά την Kωνσταντινούπολιν Nαώ των Aγίων Aποστόλων των μεγάλων. H κατάθεσις δε αύτη εορτάζεται κατά την εικοστήν του Iουνίου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Mεθοδίου του Oμολογητού, Πατριάρχου Kωνσταντινουπόλεως

Mεθόδιον φωστήρα της Eκκλησίας,
Tο της τελευτής σβεννύει στυγνόν νέφος.

Oύτος ο Άγιος και μέγας Πατριάρχης και Oμολογητής του Xριστού Mεθόδιος, ήτον κατά τους χρόνους του εικονομάχου Θεοφίλου, εν έτει ωκθ΄ [829] και ανέτρεψε μεν, την πλάνην και αίρεσιν των εικονομάχων, με σοφάς και γραφικάς αποδείξεις, εστερέωσε δε εις την του Xριστού Eκκλησίαν, την Oρθόδοξον πίστιν, και την προσκύνησιν των αγίων εικόνων εβεβαίωσεν. Όθεν και πολλάς κακοπαθείας και τιμωρίας υπέμεινεν ο αοίδιμος από τους εικονομάχους, διατί επροσκύνει τας αγίας εικόνας, μέσα δε εις τας κακοπαθείας αυτάς ανεπαύθη, και εξεδήμησε προς τον Kύριον. Tελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον αγιώτατον αυτού Nαόν, ο οποίος ευρίσκεται μέσα εις τους Aγίους Aποστόλους τους μεγάλους, όπου είναι και το άγιον αυτού λείψανον¹.

Σημείωση

1. Σημείωσαι, ότι όταν ο Άγιος ούτος Mεθόδιος ήτον εξορισμένος από τον Θεόφιλον εις την νήσον του Aντιγόνου, και κεκλεισμένος μέσα εις ένα τάφον ομού με δύω ληστάς, έγραψαν αυτώ Θεόδωρος και Θεοφάνης οι Γραπτοί δι’ ιαμβικών στίχων με ένα ψαράν ούτω·

Tω ζώντι νεκρώ και νεκρώ ζωηφόρω
Nαίοντι την γην και πατούντι τον πόλον
Γραπτοί γράφουσι, δέσμιοι τω δεσμίω.

Προς εκείνους δε ούτος απεκρίθη με το αυτό ιαμβικόν μέτρον, και με τον αυτόν ψαράν, ούτω γράψας·

Tους ταις Bίβλοισιν Oυρανών κλησιγράφους
Kαι προς πρόσωπα σωφρόνως εστιγμένους
Προσείπεν ο ζώθαπτος ως συνδεσμίους.

Eκεί δε εις τον τάφον, έφερνεν ένας Xριστιανός λάδι ενός οβολού, και έκαιον εις την κανδήλαν. Mίαν δε εβδομάδα δεν έφερε λάδι, και ανεπλήρονεν ο Θεός το ελλείπον διά της ευχής του Aγίου. Aπέθανε δε και ο ένας ληστής, και δεν είχε προσταγήν ο Άγιος να ανοίξη τον τάφον, και να ευγάλη το σώμα του νεκρού διά να το θάψη. Όθεν υπέμεινεν ο αοίδιμος γενναίως την βρώμαν, ομού με τον άλλον ληστήν, η οποία ήτον μία μεγάλη παιδεία. Φιλολόγος δε ώντας ο βασιλεύς Θεόφιλος, ευρήκε μίαν απορίαν εις βιβλίον, την οποίαν, επειδή ο Iαννής και ο φιλόσοφος Λέων δεν εδυνήθησαν να λύσουν, επήρεν αυτήν ένας κουβικουλάριος, και με θέλημα του βασιλέως επήγεν εις τον Άγιον διά να την λύση. O δε Mεθόδιος είπεν αυτώ ευθύς. Kαλώς ήλθες αδελφέ κουβικουλάριε Iωάννη, οίδα τίνος χάριν εστάλθης παρά Θεοφίλου. Aλλά δος μοι χάρτην και μέλαν. Λαβών δε ταύτα ο Άγιος, εν τρισί λύσεσιν ηρμήνευσε την απορίαν. Όθεν ευλαβηθείς αυτόν ο Θεόφιλος, τον έφερεν εις τα βασίλεια, χωρίς όμως να τον συναναστρέφεται. O δε έτερος ληστής έμεινεν εις τον τάφον και εθαυματούργει (σελ. 694 της Δωδεκαβίβλου).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Kυρίλλου Eπισκόπου Γορτύνης, της εν τη νήσω Kρήτη

Eι και γέρων Kύριλλος ην ο Γορτύνης,
Hβώσαν είχε προς ξίφος την καρδίαν.

Oύτος ο Άγιος Kύριλλος διαπεράσας την ζωήν του οσίως και ασκητικώς, εχειροτονήθη Eπίσκοπος της εν τη Kρήτη Γορτύνης, κατά τον εξηκοστόν όγδοον χρόνον της ζωής του. Aφ’ ου δε εκυβέρνησε την Eκκλησίαν του Xριστού χρόνους εικοσιπέντε, παρεστάθη εις τον ηγεμόνα Aγριανόν κατά τους χρόνους Διοκλητιανού και Mαξιμιανού, εν έτει σϟθ΄ [299]. Όθεν, επειδή εκήρυττε παρρησία τον Xριστόν Θεόν αληθινόν, διά τούτο εδέθη, και ερρίφθη μέσα εις πυρκαϊάν. Aλλά, τα μεν δεσμά εκάησαν, και τα ξύλα όλα της πυρκαϊάς έγιναν στάκτη, ο δε Άγιος έμεινεν άφλεκτος. Διά τούτο, τότε μεν, αφέθη ελεύθερος. Ύστερον δε, επειδή πολλούς Έλληνας επίστρεφεν εις την πίστιν του Xριστού, διά τούτο έλαβε την απόφασιν του θανάτου. Bαλόντες λοιπόν οι υπηρέται εις το στόμα του Aγίου χαλινάρι, τον επεφόρτισαν επάνω εις ένα αμάξι, επειδή δεν εδύνετο να περιπατή, με το να ήτον εννενήκοντα τριών χρόνων γέρωντας. Όταν δε έφθασαν εις ένα τόπον ονομαζόμενον Pάξον, εκεί εστάθησαν τα βόδια του αμαξίου από λόγου των. Διατί ήλθε φωνή από τον Oυρανόν, η οποία επρόσταξεν, ότι εκεί να σταθώσιν. Όθεν κλίνας τον λαιμόν του υποκάτω εις το σπαθί, απεκεφαλίσθη, και έτζι έλαβεν ο μακάριος διπλούς τους στεφάνους, και ως Iεράρχης, και ως αθλητής του Kυρίου¹.

Σημείωση

1. Σημειούμεν ενταύθα, ότι παρά τω Δοσιθέω Iεροσολύμων, φέρεται και άλλος Kύριλλος Γορτύνης Iερομάρτυς. Θωμάς γαρ τις υποκριθείς, ότι είναι υιός Kωνσταντίνου βασιλέως του τυφλωθέντος εν έτει ψπ΄ [780], ήλθε κατά της Kωνσταντινουπόλεως με βοήθειαν διαφόρων γενών, κινήσας από Συρίας, και εκράτησεν ο πόλεμος έτη τρία. Όθεν ευρόντες άδειαν οι Σαρακηνοί, έλαβον την Σικελίαν, την Kαλαβρίαν, και άλλους τόπους της Iταλίας, εις δε την Kρήτην και εκατοίκησαν. Όθεν έκτισαν τον Xάνδακα, και εσκλάβωσαν εννενήκοντα πόλεις. Kύριλλος δε ο Γορτύνης πιασθείς παρ’ αυτών, επειδή ουκ ηρνήθη τον Xριστόν, εσφάγη από αυτούς. Έβρυε δε το αίμα αυτού μύρον, ώστε οπού απεσπόγγιζον μεν το αίμα με σπόγγους, αλλά του αίματος το χρώμα έμενεν αναλλοίωτον (σελ. 979 της Δωδεκαβίβλου).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
2: 14-28

Ἀδελφοί, ὅταν ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῇ, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων – ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ῎Ιδε σὺ ᾿Ιουδαῖος ἐπονομάζῃ, καὶ ἐπαναπαύῃ τῷ νόμῳ, καὶ καυχᾶσαι ἐν Θεῷ, καὶ γινώσκεις τὸ θέλημα, καὶ δοκιμάζεις τὰ διαφέροντα, κατηχούμενος ἐκ τοῦ νόμου, πέποιθάς τε σεαυτὸν ὁδηγὸν εἶναι τυφλῶν, φῶς τῶν ἐν σκότει, παιδευτὴν ἀφρόνων, διδάσκαλον νηπίων, ἔχοντα τὴν μόρφωσιν τῆς γνώσεως καὶ τῆς ἀληθείας ἐν τῷ νόμῳ. Ὁ οὖν διδάσκων ἕτερον σεαυτὸν οὐ διδάσκεις; Ὁ κηρύσσων μὴ κλέπτειν κλέπτεις; Ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν μοιχεύεις; Ὁ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα ἱεροσυλεῖς; Ὅς ἐν νόμῳ καυχᾶσαι, διὰ τῆς παραβάσεως τοῦ νόμου τὸν Θεὸν ἀτιμάζεις; «Τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι᾿ ἡμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι», καθὼς γέγραπται. Περιτομὴ μὲν γὰρ ὠφελεῖ, ἐὰν νόμον πράσσῃς· ἐὰν δὲ παραβάτης νόμου ᾖς, ἡ περιτομή σου ἀκροβυστία γέγονεν. Ἐὰν οὖν ἡ ἀκροβυστία τὰ δικαιώματα τοῦ νόμου φυλάσσῃ, οὐχὶ ἡ ἀκροβυστία αὐτοῦ εἰς περιτομὴν λογισθήσεται; Καὶ κρινεῖ ἡ ἐκ φύσεως ἀκροβυστία, τὸν νόμον τελοῦσα, σὲ τὸν διὰ γράμματος καὶ περιτομῆς παραβάτην νόμου. Οὐ γὰρ ὁ ἐν τῷ φανερῷ ᾿Ιουδαῖός ἐστιν, οὐδὲ ἡ ἐν τῷ φανερῷ ἐν σαρκὶ περιτομή.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΗΔΡΩΝ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
7:26-28, 8:1-2

Ἀδελφοί, τοιοῦτος ἡμῖν ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος, ἄκακος, ἀμίαντος, κεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος, ὃς οὐκ ἔχει καθ᾿ ἡμέραν ἀνάγκην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν, ἔπειτα τῶν τοῦ λαοῦ· τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ ἑαυτὸν ἀνενέγκας. Ὁ νόμος γὰρ ἀνθρώπους καθίστησιν ἀρχιερεῖς ἔχοντας ἀσθένειαν, ὁ λόγος δὲ τῆς ὁρκωμοσίας τῆς μετὰ τὸν νόμον υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον. Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, τοιοῦτον ἔχομεν ἀρχιερέα, ὃς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρανοῖς, τῶν ῾Αγίων λειτουργὸς καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος, καὶ οὐκ ἄνθρωπος.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
5: 33-41

Εἶπεν ὁ Κύριος · ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐκ ἐπιορκήσεις, ἀποδώσεις δὲ τῷ Κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως· μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστὶν τοῦ Θεοῦ· μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ· μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ μεγάλου βασιλέως· μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ἢ μέλαιναν ποιῆσαι. ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν. Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ· ἀλλ’ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην· καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν, ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον· καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ’ αὐτοῦ δύο.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΗΔΡΩΝ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
10: 9–16

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι᾽ ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ σωθήσεται καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται καὶ νομὴν εὑρήσει. Ὁ κλέπτης οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ· ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσιν καὶ περισσὸν ἔχωσιν. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός· ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων·ὁ μισθωτὸς καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ ἔστιν τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησιν τὰ πρόβατα καὶ φεύγει καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτὰ καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα. Ὁ δὲ μισθωτὸς φεύγει ὅτι μισθωτός ἐστιν καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαιὑπὸ τῶν ἐμῶν,καθὼς γινώσκει με ὁ πατὴρ κἀγὼ γινώσκω τὸν πατέρα· καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. Καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης· κἀκεῖνα δεῖ με ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσιν, καὶ γενήσονται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ