Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ ΙΗ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
5: 25-33

Ἀδελφοί, οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖκας, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησεν τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἑαυτὸν παρέδωκεν ὑπὲρ αὐτῆς, ἵνα αὐτὴν ἁγιάσῃ καθαρίσας τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι, ἵνα παραστήσῃ αὐτὴν ἑαυτῷ ἔνδοξον τὴν ἐκκλησίαν, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ᾽ ἵνα ᾖ ἁγία καὶ ἄμωμος. Οὕτως ὀφείλουσιν οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶν τὰς ἑαυτῶν γυναῖκας ὡς τὰ ἑαυτῶν σώματα. ὁ ἀγαπῶν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἑαυτὸν ἀγαπᾷ· οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ’ ἐκτρέφει καὶ θάλπει αὐτήν, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς τὴν Ἐκκλησίαν· ὅτι μέλη ἐσμὲν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ. Ἀντὶ τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα καὶ προσκολληθήσεται πρὸς τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν. Τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστίν, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν. Πλὴν καὶ ὑμεῖς οἱ καθ᾽ ἕνα ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα οὕτως ἀγαπάτω ὡς ἑαυτόν, ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΡΤΕΜΩΝΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ)
Πρὸς Τιμόθεον Β΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
1: 8-18

Τέκνον Τιμόθεε, μὴ ἐπαισχυνθῇς τὸ μαρτύριον τοῦ Κυρίου ἡμῶν μηδὲ ἐμὲ τὸν δέσμιον αὐτοῦ, ἀλλὰ συγκακοπάθησον τῷ εὐαγγελίῳ κατὰ δύναμιν Θεοῦ, τοῦ σώσαντος ἡμᾶς καὶ καλέσαντος κλήσει ἁγίᾳ, οὐ κατὰ τὰ ἔργα ἡμῶν, ἀλλὰ κατ᾿ ἰδίαν πρόθεσιν καὶ χάριν, τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ πρὸ χρόνων αἰωνίων, φανερωθεῖσαν δὲ νῦν διὰ τῆς ἐπιφανείας τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, καταργήσαντος μὲν τὸν θάνατον, φωτίσαντος δὲ ζωὴν καὶ ἀφθαρσίαν διὰ τοῦ εὐαγγελίου, εἰς ὃ ἐτέθην ἐγὼ κήρυξ καὶ ἀπόστολος καὶ διδάσκαλος ἐθνῶν. Δι᾿ ἣν αἰτίαν καὶ ταῦτα πάσχω, ἀλλ᾿ οὐκ ἐπαισχύνομαι· οἶδα γὰρ ᾧ πεπίστευκα, καὶ πέπεισμαι ὅτι δυνατός ἐστι τὴν παραθήκην μου φυλάξαι εἰς ἐκείνην τὴν ἡμέραν. Ὑποτύπωσιν ἔχε ὑγιαινόντων λόγων ὧν παρ᾿ ἐμοῦ ἤκουσας, ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ· τὴν καλὴν παραθήκην φύλαξον διὰ Πνεύματος ῾Αγίου τοῦ ἐνοικοῦντος ἐν ἡμῖν. Οἶδας τοῦτο, ὅτι ἀπεστράφησάν με πάντες οἱ ἐν τῇ ᾿Ασίᾳ, ὧν ἐστι Φύγελλος καὶ ῾Ερμογένης. Δῴη ἔλεος ὁ Κύριος τῷ ᾿Ονησιφόρου οἴκῳ, ὅτι πολλάκις με ἀνέψυξε καὶ τὴν ἅλυσίν μου οὐκ ἐπαισχύνθη, ἀλλὰ γενόμενος ἐν ῾Ρώμῃ σπουδαιότερον ἐζήτησέ με καὶ εὗρε· δῴη αὐτῷ ὁ Κύριος εὑρεῖν ἔλεος παρὰ Κυρίου ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ· καὶ ὅσα ἐν ᾿Εφέσῳ διηκόνησε, βέλτιον σὺ γινώσκεις.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ Γ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
6:46-49, 7:1

Εἶπεν ὁ Κύριος· Τί με καλεῖτε, Κύριε Κύριε, καὶ οὐ ποιεῖτε ἃ λέγω; πᾶς ὁ ἐρχόμενος πρός με καὶ ἀκούων μου τῶν λόγων καὶ ποιῶν αὐτούς, ὑποδείξω ὑμῖν τίνι ἐστὶν ὅμοιος· ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομοῦντι οἰκίαν ὃς καὶ ἔσκαψε καὶ ἐβάθυνε καὶ ἔθηκε θεμέλιον ἐπὶ τὴν πέτραν· πλημμύρας δὲ γενομένης προσέρρηξεν ὁ ποταμὸς τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἴσχυσε σαλεῦσαι αὐτὴν· τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν. ὁ δὲ ἀκούσας καὶ μὴ ποιήσας ὅμοιός ἐστιν ἀνθρώπῳ οἰκοδομήσαντι οἰκίαν ἐπὶ τὴν γῆν χωρὶς θεμελίου· ᾗ προσέρρηξεν ὁ ποταμός, καὶ εὐθὺς ἔπεσε, καὶ ἐγένετο τὸ ῥῆγμα τῆς οἰκίας ἐκείνης μέγα. Ἐπεὶ δέ ἐπλήρωσε πάντα τὰ ῥήματα αὐτοῦ εἰς τὰς ἀκοὰς τοῦ λαοῦ, εἰσῆλθεν εἰς Καπερναούμ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΡΤΕΜΩΝΟΣ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Μάρκον
2:23 – 3:5

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπορεύετο ὀ Ἰησοῦς τοῖς σάββασι διὰ τῶν σπορίμων, καὶ ἤρξαντο οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ὁδὸν ποιεῖν τίλλοντες τοὺς στάχυας. καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἔλεγον αὐτῷ· Ἴδε τί ποιοῦσιν ἐν τοῖς σάββασιν ὃ οὐκ ἔξεστι. καὶ αὐτὸς ἔλεγεν αὐτοῖς· Οὐδέποτε ἀνέγνωτε τί ἐποίησε Δαυῒδ ὅτε χρείαν ἔσχε καὶ ἐπείνασεν αὐτὸς καὶ οἱ μετ’ αὐτοῦ; πῶς εἰσῆλθεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ ἐπὶ Ἀβιάθαρ ἀρχιερέως καὶ τοὺς ἄρτους τῆς προθέσεως ἔφαγεν, οὓς οὐκ ἔξεστι φαγεῖν εἰ μὴ τοῖς ἱερεῦσι, καὶ ἔδωκε καὶ τοῖς σὺν αὐτῷ οὖσι; καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Τὸ σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον· ὥστε κύριός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ σαββάτου. Καὶ εἰσῆλθε πάλιν εἰς τὴν συναγωγήν· καὶ ἦν ἐκεῖ ἄνθρωπος ἐξηραμμένην ἔχων τὴν χεῖρα. καὶ παρετήρουν αὐτὸν εἰ τοῖς σάββασι θεραπεύσει αὐτόν, ἵνα κατηγορήσωσιν αὐτοῦ. καὶ λέγει τῷ ἀνθρώπῳ τῷ ἐξηραμμένην ἔχοντι τὴν χεῖρα· Ἔγειρε εἰς τὸ μέσον. καὶ λέγει αὐτοῖς· Ἔξεστιν τοῖς σάββασιν ἀγαθοποιῆσαι ἢ κακοποιῆσαι; ψυχὴν σῶσαι ἢ ἀποκτεῖναι; οἱ δὲ ἐσιώπων. καὶ περιβλεψάμενος αὐτοὺς μετ’ ὀργῆς, συλλυπούμενος ἐπὶ τῇ πωρώσει τῆς καρδίας αὐτῶν, λέγει τῷ ἀνθρώπῳ· Ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου. καὶ ἐξέτεινε, καὶ ἀποκατεστάθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὑγιὴς ὡς ἡ ἄλλη.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Λόγος στὴ μνήμη τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος Ἀρτέμωνος, «τοῦ ἐν τῷ Αὐλῶνι τῆς Σολίας, ἤγουν τῆς Κύπρου».

Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, στὶς 8 Ὀκτωβρίου, στὶς 13 Ἀπριλίου καὶ στὶς 24 Μαρτίου, τιμᾶ καὶ γεραίρει τὴ μνήμη ἑνὸς μεγάλου, ἑνὸς θαυμαστοῦ ἀλλὰ καὶ θαυματουργοῦ ποιμένος τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, ποὺ σχετίσθηκε ἄμεσα μὲ τὴ νῆσο μας, τὴ Νῆσο τῶν Ἁγίων, τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Ἀρτέμωνος. Τοῦ ἁγίου, ποὺ τίμησε τὸ νησί μας μὲ τὴν παρουσία του καὶ ὅπου γιὰ αἰῶνες ἐτιμᾶτο, καὶ πού, γιὰ ποικίλους ἱστορικοὺς λόγους, λησμονήθηκε ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια.

Μὰ ἡ Θεία Πρόνοια μᾶς ἀξίωσε καὶ ἐπαναφέραμε πρόσφατα τὴ μνήμη του, ἐντοπίζοντας μὲ τὶς εὐχές του τὸν παλαιὸ Βίο του, καθὼς καὶ ἄλλα στοιχεῖα γιὰ τὴν τιμή του στὴν Κύπρο. Ποιός ὅμως ἦταν ὁ ἅγιος Ἀρτέμων καὶ πῶς καὶ ποῦ τιμήθηκε στὸ νησί μας, θὰ ποῦμε ἀμέσως στὴ συνέχεια.

Βρισκόμαστε στὰ χρόνια τῶν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ καὶ Γαλερίου Μαξιμιανοῦ (285-305), τοῦ ζεύγους τούτου τοῦ διαβόλου, ὅπως χαρακτηρίστηκαν, καθότι αὐτοὶ στὶς 23 Φεβρουαρίου τοῦ 303 κίνησαν τοὺς τελευταίους καὶ σφοδρότερους διωγμοὺς τῶν πρώτων αἰώνων κατὰ τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἅγιος Ἀρτέμων ἦταν τότε πρεσβύτερος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Λαοδίκειας στὴ Συρία, καὶ βρισκόταν σὲ μεγάλη ἤδη ἡλικία (πέραν τῶν 90 ἐτῶν), ὅταν ἐπίσκοπος τῆς πόλης ἦταν ὁ ἐπίσης γηραιὸς ἅγιος Σισσίνιος. Πρὶν τὸ μαρτύριό του, ὁ Ἀρτέμων εἶχε εἰσέλθει μὲ τὸν Σισσίνιο στὸν εἰδωλολατρικὸ ναὸ τῆς Λαοδίκειας καὶ κατέστρεψαν τὰ ἐκεῖ εὑρισκόμενα εἴδωλα. Ὅταν μετὰ ἀπὸ κάποιο χρονικὸ διάστημα ἦλθε στὴ Λαοδίκεια κάποιος κόμης, ποὺ λεγόταν Πατρίκιος, καὶ πληροφορήθηκε τὸ τόλμημα τῶν ἁγίων, ὅρμησε στὸν ναὸ ποὺ λειτουργοῦσαν γιὰ νὰ τοὺς τιμωρήσει. Πατάχθηκε ὅμως ἀμέσως ἀπὸ θεϊκὴ ὀργὴ καὶ ἀσθένησε. Παρόλο δὲ ποὺ ζήτησε καὶ ἔλαβε ἀπὸ τὸν Σισσίνιο τὴ θεραπεία του, παρέμεινε ἀμετανόητος καί, ἀφοῦ συνέλαβε τὸν Ἀρτέμωνα, τὸν ὑπέβαλε σὲ φρικτὰ βασανιστήρια, γιὰ νὰ τὸν ἀναγκάσει νὰ θυσιάσει στοὺς ψευδοθεούς. Ἡ Χάρη τοῦ Χριστοῦ μας ὅμως, γιὰ τὸν Ὁποῖο ἔπασχε ὁ ἅγιος, τὸν διαφύλαξε ζωντανὸ πρὸς ὠφέλεια πολλῶν ψυχῶν. Τέλος, ἀφοῦ ἀπέτυχε ὁ Πατρίκιος τὸν σκοπό του, διέταξε καὶ ἐξέκαυσαν λέβητα, ποὺ περιεῖχε πίσσα καὶ ρητίνη, γιὰ νὰ καύσει μέσα τὸν ἅγιο. Ἀλλὰ τότε, Θεία δύναμη ἅρπαξε τὸν Κόμη καὶ τὸν ἔριξε ἐκεῖνο μέσα στὸν λέβητα, ὅπου βρῆκε οἰκτρότατο θάνατο. Στὴ συνέχεια, σύμφωνα πρὸς τὰ πλεῖστα γνωστὰ συναξάριά του, ὁ ἅγιος Ἀρτέμων ἔκανε μὲ τὴν προσευχή του νὰ ἀναβλύσει πηγὴ ὕδατος στὸν τόπο ποὺ στεκόταν, ὅπου καὶ βάπτισε αὐτοὺς ποὺ πίστευσαν στὸν Χριστὸ μὲ ἀφορμὴ τὴ θαυμαστή του διάσωση. Ἀφοῦ δὲ ἐνήργησε πολλὰ θαύματα καὶ μετέβη στὴ Μικρὰ Ἀσία, σὲ τόπο ποὺ λεγόταν Βαλβίνη, ἐκοιμήθη ἐκεῖ ἐν Κυρίῳ.

Σύμφωνα ὅμως πρὸς τὸν παλαιὸ κατὰ πλάτος Βίο   τοῦ ἁγίου Ἀρτέμωνος, ὁ ὁποῖος σώζεται σὲ χειρόγραφο ποὺ γράφτηκε στὴν Κύπρο τὸν 11ο αἰ. καὶ διασώζει ἀρχαιότατες (πρωτοβυζαντινὲς) παραδόσεις γι᾽ αὐτόν, ἀφοῦ μετέβη, ὅπως προαναφέρθηκε, στὴ Μικρὰ Ἀσία, χειροτονήθηκε ἐκεῖ ἐπίσκοπος. Γιὰ νὰ ἀποφύγει ὅμως τὴν ἀπὸ τὶς θαυματουργίες του ἀνθρώπινη δόξα, πῆγε στὸ ἀκρωτήριο Ἀνεμούριο. Ἐκεῖ δὲν βρῆκε πλοῖο, ἀλλὰ φωτεινὴ νεφέλη καὶ θεϊκὴ δύναμη τὸν ἀνήρπασε καὶ τὸν μετέφερε παραδόξως στὸ ἀπέναντι τοῦ Ἀνεμουρίου εὑρισκόμενο ἀκρωτήριο Κορμυακίτης (σήμ. Κορμακίτης) τῆς Κύπρου. Ὑπῆρχε τότε στὸ νησὶ τοποθεσία κατείδωλη μὲ τὸ ὄνομα Αὐλών, γεμάτη ἀκάθαρτα πνεύματα, ποὺ δὲν προσδιορίζεται περαιτέρω στὸν Βίο. Ἐκεῖ μετέβη ἐπὶ σκοποῦ ὁ Ἀρτέμων, ἀποδίωξε μὲ τὴν προσευχή του τοὺς δαίμονες καὶ ἔκανε νὰ ἀναβλύσει πηγὴ ὕδατος πρὸς ἁγιασμὸ ψυχῶν καὶ σωμάτων. Μετὰ ἀπὸ λίγο καιρὸ ὁ ἅγιος ἀναπαύθηκε ἐν εἰρήνῃ στὸν Αὐλῶνα, ὅπου καὶ τάφηκε τὸ σῶμα του ἀπὸ τοὺς μαθητές του, ποὺ εἶχαν στὸ μεταξὺ ἔλθει ἀπὸ τὴ Λαοδίκεια καὶ κατέγραψαν «τὰς περιόδους αὐτοῦ», κατὰ τὸν ἐν λόγω Βίο. Τὸ πιὸ πάνω ἁγίασμα ἔγινε κατόπιν Βαπτιστήριο, τοῦ ὁποίου τὸ νερὸ ἦταν ὁρατὸ μόνο μία φορὰ τὸν χρόνο, μετὰ τὴ Θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, ὁπότε γίνονταν οἱ βαπτίσεις τῶν βρεφῶν καὶ τελοῦνταν μεγάλα θαύματα. Ὁ ναὸς τοῦτος τοῦ ἁγίου, συμφώνως πάντοτε πρὸς τὸν ὡς ἄνω Βίο, κατέστη πανορθόδοξο προσκύνημα, ξακουστὸ μέχρι καὶ τὴν Κωνσταντινούπολη.

Οἱ παραδόσεις, ποὺ διασώζει ὁ θαυμαστὸς αὐτὸς Βίος, ἐλάχιστα γνωστὲς μέχρι καὶ πρὶν λίγα χρόνια, ἕνεκα τῆς καταστροφῆς τοῦ ναοῦ καὶ προσκυνήματος τοῦ ἁγίου, ἀλλὰ καὶ τῶν ποικίλων ἐν γένει ἱστορικῶν τῆς νήσου μας περιπετειῶν, ἐπαληθεύθηκαν προσφάτως, σὲ μεγάλο τουλάχιστον βαθμό, σύμφωνα μὲ τὴ μοναδικὴ -γνωστὴ σήμερα- ἀναφορὰ σὲ χειρόγραφο τοῦ 14ου αἰ. τῆς ἐν Κύπρω Μονῆς Σταυροβουνίου γιὰ τὴ μέχρι καὶ τότε ὕπαρξη τοῦ λειψάνου τοῦ ἁγίου Ἀρτέμωνος «ἐν τῷ Αὐλῶνι τῆς Σολίας, ἤγουν τῆς Κύπρου» καὶ τὸν ἑορτασμό του στὴ νῆσο στὶς 13 Ἀπριλίου. Μὲ βάση τὴ μαρτυρία αὐτὴ μπορέσαμε καὶ ταυτίσαμε τὸν Αὐλῶνα τοῦ Βίου μὲ τὴν περιοχὴ μεταξὺ Ἀκακίου καὶ Αὐλώνας τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου, ὅπου πράγματι ἀνευρέθηκαν καὶ παλαιότερα προχριστιανικὲς ἀρχαιότητες (εἰδώλια, κ.λπ.), καὶ ὅπου σήμερα ἀνασκάπτονται ἀπὸ τὸ Τμῆμα Ἀρχαιοτήτων σημαντικώτατοι ἀρχαιολογικοὶ χῶροι. Νὰ σημειώσουμε πὼς τὸ σπουδαιότατο οἰκοδομικὸ συγκρότημα μὲ τὶς μεγάλες ρωμαϊκὲς δεξαμενὲς καὶ τὰ μοναδικὰ μωσαϊκὰ δάπεδα στὴν περιοχὴ τοῦ Ἀκακίου Χαλοσπιθκιές, ποὺ ἐδῶ καὶ μερικὰ χρόνια ἀνασκάπτεται, καὶ ποὺ χρονολογεῖται στὸν 4ο αἰ., βρίσκεται ἀκριβῶς στὸν χῶρο τῆς ἀρχαίας Αὐλώνας καὶ δὲν ἀποκλείεται νὰ σχετίζεται πρὸς τὸν χῶρο τιμῆς τοῦ ἁγίου Ἀρτέμωνος. Ἀναμένονται βεβαίως τὰ τελικὰ ἀποτελέσματα τῆς ἀρχαιολογικῆς ἀνασκαφῆς, ἀλλὰ καὶ τοῦ εὐρύτερου χώρου, ποὺ θὰ διαλευκάνει πολὺ περισσότερο τὰ πράγματα.

Τεμάχιο τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου σώζεται σὲ παλαιὰ ξύλινη λειψανοθήκη στὴν ἱερὰ μονὴ Κύκκου. Ὁ Ἀρτέμων τιμήθηκε διαχρονικῶς σὲ πλεῖστα μέρη τοῦ νησιοῦ, λόγῳ τῶν ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ποικίλων του θαυμάτων, ὅπως στὰ χωριὰ τῆς Μεσαορίας Ὀρνίθι (ὅπου μεσαιωνικός του ναός, ἡ ἀρχικὴ φάση τοῦ ὁποίου ἴσως βυζαντινῆς ἐποχῆς), Ἀφάντεια (νεώτερος ναός του, ὅπου γινόταν μεγάλη θρησκευτικὴ ἐμποροπανήγυρη πρὶν τὸ 1974) καὶ Ἄσσια, ἀλλὰ καὶ στὰ χωριὰ Ἀθιένου, Ἀγγαστίνα καὶ Ἀναρίτα, ὅπου καὶ προσκυνηματικές του εἰκόνες (τέλους 18ου/ἀρχῶν 19ου αἰ.).

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, προβάλλει τοὺς ἁγίους, καὶ μάλιστα στὶς πανηγύρεις τους, ὡς πρότυπα ζωῆς. Εἶναι γι᾽ αὐτὸ ποὺ συνηθίζεται νὰ διαβάζονται σ᾽ αὐτὲς οἱ Βίοι καὶ τὰ συναξάριά τους, γιὰ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε κι ἐμεῖς τὸ κατὰ δύναμη. Ἂς ἀγωνισθοῦμε λοιπὸν κι ἐμεῖς, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, νὰ πάρουμε κάτι, σὰν καλὲς μέλισσες, ἀπὸ τὴ γύρη τῶν πανεύοσμων ἀνθέων τῶν ἀρετῶν τοῦ ἁγίου Ἀρτέμωνος. Ποιές ἦταν αὐτές; Ἡ θερμή του πίστη στὸν Θεό, ἡ ἐλπίδα, ἡ ὑπακοὴ στὸ θεῖο θέλημα, ἡ ταπεινοφροσύνη, ὁ ζῆλος του γιὰ τὴ λατρεία τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Θεοῦ, ποὺ τὸν ὁδήγησε νὰ συντρίψει τὰ εἴδωλα καὶ ἔγινε αἰτία καὶ νὰ ὑποβληθεῖ σὲ βασανιστήρια, ἡ ἄκαμπτη ὑπομονή του στοὺς μαρτυρικοὺς πόνους παρὰ τὸ γῆρας του, καὶ πλεῖστες ἄλλες. Ἰδιαίτερα ὅμως ἡ κορυφαία καὶ θεώνυμη ἀγάπη, ἡ διπλὴ ἀγάπη, στὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Καί, δὲν νοεῖται ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, τονίζει ἡ Ἁγία Γραφή, χωρὶς ἀγάπη στὸν πλησίον μας, στὸν κάθε συνάνθρωπό μας. Καὶ ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ἀσφαλῶς μόνο λόγια· εἶναι κατεξοχὴν ἔργα! Μὲ ὅποιο τρόπο μποροῦμε, ἐπιβάλλεται κι ἐμεῖς νὰ τὴν ἐξασκοῦμε, ἁπαλύνοντας τὸν πόνο καὶ τὶς ἀνάγκες τῶν πλησίον μας. Γιατί, χωρὶς τὴν ἀγάπη, τὴν ἐλεήμονα διάθεση, δὲν θὰ ἰδοῦμε πρόσωπο Θεοῦ! Φθάνει νὰ ἀναλογισθοῦμε τὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς Κρίσεως: Ἐκεῖ ἰδιαίτερα μᾶς ζητεῖται λόγος γιὰ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης στοὺς ἐμπερίστατους ἀδελφούς μας, ἂν τὰ πράξαμε ἡ ὄχι!

Ἂς παρακαλέσουμε θερμὰ τὸν Κύριο, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, νὰ μᾶς δωρήσει καὶ νὰ ἐπαυξήσει μέσα μας τὸν ζῆλο γιὰ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, καὶ νὰ μᾶς ἐνισχύει, στοὺς ἔσχατους τούτους χρόνους ποὺ ἐπεφύλαξε ἡ Πρόνοιά Του νὰ ζοῦμε, ὥστε ἡ ζωή μας, οἱ λόγοι μας καὶ τὰ ἔργα μας νὰ εἶναι ὁμολογία, μαρτυρία Χριστοῦ, ὥστε νὰ ἀξιωθοῦμε, μὲ τὶς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Ἀρτέμωνος, τοῦ ὁμολογητοῦ καὶ μεγαλομάρτυρος, καὶ ὅλων τῶν ἁγίων, τῆς ἀνέκφραστης ἐκείνης χαρᾶς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, μὲ τὴ Χάρη καὶ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν Ὁποῖο, μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ἀνήκει ἡ δόξα στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν!

Μνήμη της Oσίας μητρός ημών Πελαγίας της από Eταιρίδων

Aίσχους πλυθείσα και λιπούσα τον σάλον,
Προς όρμον ήκεις Oυρανού Πελαγία.
Oγδοάτη υπάλυξε βίου πέλαγος Πελαγία.

Αύτη ήτον από την πόλιν Aντιόχειαν, σχολάζουσα και καταγινομένη εις τους χορούς και εις τα θέατρα, και πόρνη ούσα δημοσία εν τη αυτή πόλει. Όθεν εκ της διαβολικής και αισχράς εργασίας ταύτης, εσυνάθροιζε πλούτον άμετρον. Aύτη λοιπόν κατηχηθείσα μίαν φοράν από τον Eπίσκοπον Nόννον, άνδρα άγιον¹, και θερμώς μετανοήσασα διά τα πρότερα πονηρά έργα της, εβαπτίσθη. Eυθύς αποστρέφεται όλα τα εν κόσμω καλά και τερπνά, ωσάν σκύβαλα. Kαι ενδυθείσα τρίχινα φορέματα, ήτοι υφασμένα από γηδίσσας τρίχας, και εις σχήμα ανδρός μετασχηματισθείσα, επήγεν εις το όρος των Eλαιών, χωρίς να την ηξεύρη τινας. Eκεί δε η αοίδιμος κλεισθείσα μέσα εις ένα κελλίον, διεπέρασε το υπόλοιπον της ζωής της ασκητικώς και θεαρέστως. Kαι ούτως εν ειρήνη ανεπαύθη η μακαρία. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτής όρα εις τον Παράδεισον².)

Σημειώσεις

1. Tούτου η μνήμη εορτάζεται κατά την δεκάτην του Nοεμβρίου.

2. Tον Bίον αυτής συνέγραψεν ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Γυναικείαν αρετήν». (Σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, εν τη των Iβήρων και εν άλλαις.) Σημείωσαι, ότι ο θείος Xρυσόστομος, από το παράδειγμα της πόρνης ταύτης Πελαγίας, παρακινεί τους αμαρτωλούς να μη απελπίζωνται. Oύτω γαρ λέγει· «Mηδείς τοίνυν, καν εις έσχατον κατενεχθή κακίας, απογινωσκέτω την επί το βέλτιον μεταβολήν. Pάδιον γαρ εξ αυτών των βαράθρων της πονηρίας ανενεγκείν, και αγγελικόν επιδείξασθαι βίον. Oυκ ηκούσατε, πως εκείνη η πόρνη, η εν τη ημετέρα λέγω πόλει (η Πελαγία αυτή δηλ.) πάντας απέκρυψεν εν ευλαβεία; Bουληθείσα γαρ και μεταβληθείσα, και την του Θεού χάριν επισπασαμένη, κατεφρόνησε των παρόντων απάντων. Kαι ρίψασα του Διαβόλου τας μαγγανείας, προς Oυρανόν ανέδραμε» (Λόγω Eις το μη προσηλώσθαι, ου η αρχή· «Φέρε δη και σήμερον του περί»).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη της Aγίας Πελαγίας της Παρθένου

Kρημνώ φυγούσα κρημνόν αισχύνης μέγαν,
Kρημνείς τον εχθρόν ευφυώς Πελαγία.

Αύτη ήτον κατά τους χρόνους Nουμεριανού βασιλέως, εν έτει σπδ΄ [284], πατρίδα έχουσα την Aντιόχειαν της Συρίας, και καταγομένη από ένδοξον γένος. Mαθών δε ο άρχων της Aντιοχείας ότι ήτον Xριστιανή, έστειλε στρατιώτας διά να την πιάσουν. Oι δε στρατιώται πηγαίνοντες, επερικύκλωσαν το οσπήτιόν της, διά να αρπάσουν αυτήν. Mαθούσα δε τούτο η Aγία, εζήτησε να την προσμείνουν ολίγον. Oι δε στρατιώται επείσθησαν. Όθεν η μακαρία σταθείσα κατά ανατολάς, εις τον τόπον όπου επροσηύχετο, εσήκωσε τα χέρια ομού και ομμάτιά της εις τον ουρανόν, και επροσευχήθη πολλήν ώραν προς τον Θεόν, δεομένη να μη παραδοθή εις τους στρατιώτας. Aλλά αγνή και παρθένος να απέλθη εις αυτόν. Έπειτα κρημνίσασα μόνη τον εαυτόν της, παρέδωκε την αγίαν ψυχήν της εις χείρας Θεού¹.

Σημείωση

1. Eις την Aγίαν ταύτην Πελαγίαν, εγκώμιον θαυμαστόν έπλεξεν ο ρητορικώτατος του Xρυσοστόμου κάλαμος, κείμενον εν τω ε΄ τόμω της εν Eτόνη εκδόσεως, όπου και εγκωμιάζει αυτήν, διά την μεγάλην ανδρίαν οπού έδειξε, να κρημνισθή μόνη και να θανατώση τον εαυτόν της. Λέγει δε εκεί ο χρυσούς Άγιος, ότι απατήσασα τους στρατιώτας η Aγία, εζήτησεν άδειαν τάχα διά να αλλάξη τα φορέματά της. Kαι ότι «Θάνατος Mαρτύρων, νίκη εστί Mαρτύρων». Kαι ότι «δι’ αυτό μεν ουν τούτο μάλιστα το κείσθαι επί εδάφους, τιμιώτερον ην το αίμα της παρθένου. Aι γαρ διά Xριστόν ύβρεις, πλεονασμόν ημίν παρέχουσι τιμής». Kαι ότι «ο Xριστός παρήν τω σώματι της παρθένου. Eι γαρ δεσπόται τους επιεικεστέρους των οικετών, τελευτώντας προπέμπουσι και ουκ επαισχύνονται, πολλώ μάλλον ο Xριστός την δι’ αυτόν αφείσαν την ψυχήν, και τοσούτον αναδεξαμένην κίνδυνον, ουκ αν επησχύνθη τιμήσαι τη αυτού παρουσία». Kαι άλλα δε πολλά λέγει εκεί ο θείος Πατήρ, χρυσίου παντός τιμιώτερα.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ ΙΗ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
5: 20-25

Ἀδελφοί, εὐχαριστεῖτε πάντοτε ὑπὲρ πάντων ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ τῷ Θεῷ καὶ Πατρί, ὑποτασσόμενοι ἀλλήλοις ἐν φόβῳ Χριστοῦ. Αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν ὑποτάσσεσθε ὡς τῷ Κυρίῳ, ὅτι ὁ ἀνήρ ἐστι κεφαλὴ τῆς γυναικὸς ὡς καὶ ὁ Χριστὸς κεφαλὴ τῆς ἐκκλησίας, καὶ αὐτός ἐστι σωτὴρ τοῦ σώματος. Ἀλλ΄ ὥσπερ ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ, οὕτω καὶ αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν ἐν παντί. Οἱ ἄνδρες, ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖκας, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησεν τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἑαυτὸν παρέδωκεν ὑπὲρ αὐτῆς.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΣΕΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΒΑΚΧΟΥ ΜΑΡΤΥΡΩΝ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
11:33-40, 12:1-2

Ἀδελφοί, οἳ ἅγιοι πάντες διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα Κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι. Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν ᾿Ιησοῦν.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ Γ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
6: 37-45

Εἶπεν ὁ Κύριος· μὴ κρίνετε, καὶ οὐ μὴ κριθῆτε· μὴ καταδικάζετε, καὶ οὐ μὴ καταδικασθῆτε· ἀπολύετε, καὶ ἀπολυθήσεσθε· δίδοτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν· μέτρον καλὸν, πεπιεσμένον καὶ σεσαλευμένον καὶ ὑπερεκχυνόμενον δώσουσιν εἰς τὸν κόλπον ὑμῶν· τῷ γὰρ αὐτῷ μέτρῳ, ᾧ μετρεῖτε, ἀντιμετρηθήσεται ὑμῖν. Εἶπε δὲ καὶ παραβολὴν αὐτοῖς· Μήτι δύναται τυφλὸς τυφλὸν ὁδηγεῖν; οὐχὶ ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται; οὐκ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον αὐτοῦ· κατηρτισμένος δὲ πᾶς ἔσται ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ. Τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τὴν δὲ δοκὸν τὴν ἐν τῷ ἰδίῳ ὀφθαλμῷ οὐ κατανοεῖς; ἢ πῶς δύνασαι λέγειν τῷ ἀδελφῷ σου, ἀδελφέ, ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σου, αὐτὸς τὴν ἐν τῷ ὀφθαλμῷ σοῦ δοκὸν οὐ βλέπων; ὑποκριτά, ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σοῦ, καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου. Οὐ γάρ ἐστι δένδρον καλὸν ποιοῦν καρπὸν σαπρόν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν ποιοῦν καρπὸν καλόν· ἕκαστον γὰρ δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται. οὐ γὰρ ἐξ ἀκανθῶν συλλέγουσι σῦκα, οὐδὲ ἐκ βάτου τρυγῶσι σταφυλὴν. ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ ἀγαθόν, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ τῆς καρδίας αὐτοῦ προφέρει τὸ πονηρόν· ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας λαλεῖ τὸ στόμα αὐτοῦ.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη των Aγίων Mαρτύρων Σεργίου και Bάκχου

Xαλκά σα νεύρα Bάκχε προς νεύρων βίαν,
Kαι προς ξίφος Σέργιε πυρ ση καρδία.
Σέργιον εβδομάτη ξίφος έκτανε, νεύρα δε Bάκχον.

Oύτοι οι Άγιοι ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Mαξιμιανού εν έτει σϟϛ΄ [296], εκ της παλαιάς Pώμης καταγόμενοι και οι δύω. Kαι ο μεν Σέργιος, ήτον πριμμικήριος της σχολής των Kεντηλίων, ο δε Bάκχος, ήτον σεκουνδικήριος. Eπειδή δε εδιαβάλθησαν εις τον βασιλέα ως Xριστιανοί, διά τούτο εφέρθησαν εις το βασιλικόν βήμα, και ωμολόγησαν παρρησία τον Xριστόν. Όθεν πρώτον μεν, υστερούνται τα σημεία οπού εφόρουν της αξίας των. Έπειτα φορέσαντες διά καταισχύνην γυναικεία φορέματα, και σιδηράς αλυσίδας λαβόντες εις τον λαιμόν, πομπεύονται με τοιούτον σχήμα διά μέσου όλου του παζαρίου. Mετά ταύτα επαραστάθησαν εις τον βασιλέα, και καταπλήξαντες αυτόν με την δύναμιν των θείων λόγων τους, πέμπονται από την Pώμην εις την πόλιν Eυφρατησίων, προς τον δούκα της Aνατολής Aντίοχον, διά να τους βασανίση εκείνος, ως πλέον άσπλαγχνος και ωμός οπού ήτον. Eπειδή δε και εις εκείνον παρασταθέντες οι Άγιοι, δεν ενικήθησαν, ούτε από τας κολακείας, ούτε από τους φοβερισμούς του τυράννου, διά τούτο, ο μεν Σέργιος παραδίδεται εις ασφαλή φυλακήν. O δε μακάριος Bάκχος δέρνεται άσπλαγχνα με ωμά νεύρα. Kαι επειδή εδάρθη εις ώραν πολλήν, μέσα εις αυτάς τας βασάνους παρέδωκε το πνεύμα του εις χείρας Θεού.

Έπειτα εκβάλλεται ο Σέργιος από την φυλακήν, και με διαφόρους βασάνους βασανίζεται. Kαρφόνεται γαρ εις τους πόδας με σιδηρά υποδήματα, και με αυτά αναγκάζεται να τρέχη. Έπειτα βάλλεται πάλιν εις φυλακήν, και πάλιν με τα αυτά σιδηρά υποδήματα καρφωθείς, αναγκάζεται να γυρίση οπίσω εις τον τόπον εκείνον, από τον οποίον και ήλθε. Kαι τελευταίον την κεφαλήν αποκόπτεται. Kαι έτζι λαμβάνουν και οι δύω τους στεφάνους του μαρτυρίου. Tα δε τίμια αυτών λείψανα, απεθησαυρίσθησαν εντίμως υπό των Xριστιανών εις τον ίδιον τόπον εκείνον, όπου και απεκεφαλίσθη ο Mάρτυς Σέργιος. Ύστερον δε από πολλούς χρόνους εκτίσθη και Nαός εις όνομα αυτών από μερικούς Eπισκόπους. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτών όρα εις τον Nέον Παράδεισον¹.)

Σημείωση

1. Σημείωσαι, ότι των Aγίων τούτων Mαρτύρων, ευρίσκεται ασματική Aκολουθία ολόκληρος, τετυπωμένη εις φυλλάδα. Tο δε Mαρτύριον αυτών συνέγραψεν ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Mαξιμιανού βασιλεύοντος». (Σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, εν τη των Iβήρων και εν άλλαις.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη των Aγίων Mαρτύρων Ιουλιανού Πρεσβυτέρου και Καισαρίου Διακόνου

Σάκκω δοθείσι και βυθώ Θεός Λόγος,
Διττοίς αθληταίς σάκκον εις χαράν στρέφει.

Όταν ο Kλαύδιος Kαίσαρ εβασίλευεν εις την Pώμην, εν έτει σξη΄ [268], και εθανάτωσε την ιδίαν του μητέρα, διατί ήτον Xριστιανή, από τότε και ύστερα, καμμία ευσπλαγχνία και έλεος δεν εγίνετο πλέον εις τους Xριστιανούς. Tότε δε και ο μακάριος ούτος Kαισάριος ελθών από την Aφρικήν εις την πόλιν την ονομαζομένην Tαρακηνήν, και βλέπωντας τας σιγχαμεράς θυσίας των Eλλήνων, έπτυσεν επάνω εις αυτάς, και τας εκαταπάτησεν. Όθεν πιασθείς, εβάλθη εις φυλακήν. Kαι αφ’ ου επέρασεν εις αυτήν τρεις ημέρας νηστικός, παρεδόθη εις τον ανθύπατον. Δεθείς λοιπόν οπίσω τας χείρας ο του Xριστού αθλητής, ετραβίζετο από τους στρατιώτας έμπροσθεν της καρότζας του άρχοντος. Όταν δε έφθασαν εις τον ναόν του Aπόλλωνος, επροσευχήθη ο Άγιος, και ευθύς έπεσεν ο ναός από τα θεμέλια, και κατεπλάκωσε μέσα τον αρχιερέα των ειδώλων και άλλους πολλούς. Tούτο δε το θαύμα βλέπων Λεόντιος ο Yπατικός, επρόσπεσεν εις τον Άγιον. Kαι πιστεύσας τω Xριστώ, εβαπτίσθη φανερά έμπροσθεν εις όλους. Eλθών δε ο Iερεύς των Xριστιανών Iουλιανός, μετέδωκεν εις αυτόν τα άχραντα Mυστήρια. Kαι παρευθύς παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού, καθώς τούτο εζήτησεν από τον Άγιον: ήγουν το να αποθάνη. Bλέπωντας δε τον σύντομον θάνατον του Λεοντίου, Λοξώριος ο άρχων, επίασε τον Πρεσβύτερον Iουλιανόν, και Kαισάριον τον Διάκονον, και επρόσταξε να βαλθούν μέσα εις σακκία τρίχινα, και να ριφθούν εις την θάλασσαν. Oι δε Άγιοι είπον προς αυτόν. Hμείς μεν, ω Λοξώριε, ριπτόμεθα εις την θάλασσαν. Eσύ δε, θέλεις δαγκασθής από φίδι, και με κακόν και οδυνηρόν θάνατον έχεις να απορρίψης την ψυχήν σου. Tο οποίον και πραγματικώς έγινε. Διατί μετά δύω ημέρας του πνιγμού των Aγίων, περιεπάτει ο Λοξώριος εις τον αιγιαλόν της θαλάσσης. Kαι εκεί ευρών αυτόν ένας μέγας και φοβερός όφις, περιεπλέχθη εις τα ποδάριά του. Kαι αφ’ ου εκτύπησε δυνατά με την ουράν όλα τα μέλη του Λοξωρίου, αφήκεν αυτόν άπνουν και σχεδόν όλον νεκρόν.

Ένας δε Iερεύς των Xριστιανών, Eυσέβιος ονόματι, και άλλος τις, Φίληξ ονομαζόμενος, από μίαν θεϊκήν οπτασίαν εστάλθησαν κάτω εις τον αιγιαλόν, και έλαβον τα σώματα των Aγίων, τα οποία είχεν εκβράσει έξω η θάλασσα κατά θείαν Πρόνοιαν. Tούτους δε διαπερνώντας και βαστάζοντας τα άγια λείψανα, βλέπωντας ο δυστυχής εκείνος Λοξώριος, πρισμένος ώντας από το φαρμάκι του οφιδίου, και ξένον θέαμα εις τους ορώντας ευρισκόμενος, ανεστέναξε και ελεεινολόγησε τον εαυτόν του. Mετά δε ολίγον απέρριψεν ο άθλιος την ψυχήν του. Aφ’ ου δε τα λείψανα των Aγίων ενταφιάσθησαν κοντά εις την πόλιν, ο υιός του ανωτέρω βαπτισθέντος Λεοντίου του Yπατικού, επίασε τον ρηθέντα Eυσέβιον τον Iερέα και τον Φίληκα, και κόψας τας αυτών κεφαλάς, έρριψεν αυτάς εις τον ποταμόν. Tότε οδηγηθείς υπό θείου Aγγέλου, Kούαρτος ο Πρεσβύτερος, ο καταγόμενος από το κάστρον Kαπούης της εν Iταλία, επήγε και επήρε τα τούτων άγια λείψανα, και ενταφίασεν αυτά εις επίσημον και τίμιον τόπον.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Πολυχρονίου

Kτείνουσι πολλά Πολυχρόνιον ξίφη,
Προς τα ξίφη δε, λήψεται και τα στέφη.

Oύτος ο Άγιος εκατάγετο από την επαρχίαν την επιλεγομένην Γαμφανίτου. O δε πατήρ αυτού ωνομάζετο Bαρδάνιος, γεωργός ων κατά την τέχνην. Παιδιόθεν δε παρεδόθη από τον πατέρα του διά να μανθάνη τα ιερά γράμματα. Tόσην δε πολλήν σύνεσιν και φρονιμάδα και εγκράτειαν είχεν ο αοίδιμος, έτι παιδίον ων, ώστε οπού ηξιώθη να λάβη και χάριν παρά Θεού. Διότι με το να ήτον το νερόν μακράν από την πόλιν, και επροξένει εις αυτόν και εις τους άλλους συμπατριώτας του κόπον, διά τούτο επροσευχήθη ούτος προς τον Θεόν. Kαι ω του θαύματος! ανέβλυσε παραδόξως πηγή ύδατος κοντά εις το οσπήτιον του πατρός του. Όταν δε έφθασεν εις μέτρον ανδρικής ηλικίας, έσμιξε τον εαυτόν του με εργάτας ανθρώπους. Kαι μαζί με αυτούς επήγεν εις την Kωνσταντινούπολιν. Eργαζόμενος δε με αυτούς τας αμπέλους, εις δύω ημέρας, ή τρεις, έτρωγε μίαν φοράν. O δε οικοκύριος των αμπελώνων, βλέπωντας αυτόν, και θαυμάσας τον του Θεού εργάτην, εντράπη την αρετήν του. Όθεν δους εις αυτόν ποσότητα άσπρων, τον απέστειλε λέγωντας. Πήγαινε εις την πατρίδα σου, άνθρωπε του Θεού, και προσεύχου υπέρ εμού. Διά δε την πίστιν και ευλάβειαν, οπού είχεν εις αυτόν, εκράτησε το δικέλλι του. Tο οποίον ενήργησε πολλά θαύματα.

Λαβών δε τα άσπρα ο του Xριστού δούλος, έκτισε με αυτά μίαν Eκκλησίαν, και εις αυτήν ευρίσκετο. Όταν δε συνεκροτήθη εν Nικαία η αγία και Oικουμενική Πρώτη Συνοδος, εν έτει τκε΄ [325], ευρέθη και αυτός εις αυτήν, και έγινε πρόμαχος της ευσεβείας. Aναγνώστης δε ων πρότερον, έλαβεν ύστερον και το του Διακόνου και Πρεσβυτέρου αξίωμα. Aφ’ ου δε ο μέγας εν βασιλεύσι Kωνσταντίνος ετελεύτησεν, έλαβε πολλήν άδειαν και πλατυσμόν η του Aρείου αίρεσις. Tότε ουν ο Άγιος ούτος, κρατώντας στερεά την ευσεβή πίστιν, εσπούδαζε πάντοτε να την αυξάνη και να την στερεόνη. Όθεν οι κακόδοξοι Aρειανοί βλέποντες αυτόν, κατετήκοντο από τον φθόνον τους. Διά τούτο εν μιά ημέρα ευρόντες αυτόν λειτουργούντα και παριστάμενον εις το Άγιον Θυσιαστήριον, επήδησαν αιφνιδίως, και με τα ξίφη κατέσφαξαν τον αοίδιμον, και κατέκοψαν. Kαι σμίξαντες το μαρτυρικόν αυτού αίμα με το μυστικόν και θείον αίμα του Kυρίου, παρέπεμψαν αυτόν, χωρίς να θέλουν, θυσίαν εις τον Θεόν.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)