Aύτη ήτον θυγάτηρ μονογενής Λικινίου βασιλίσκου και Λικινίας μητρός, καταγομένη από την πόλιν την καλουμένην Mαγεδώ¹ εν έτει τιε΄ [315], ωνομάσθη δε πρότερον από τους γονείς της, Πηνελόπη. Eπειδή ήτον ωραία, και υπερέβαινε κατά το κάλλος όλας τας κόρας, οπού ήτον εις τον καιρόν της, διά τούτο διέτριβεν επάνω εις ένα υψηλόν πύργον, τον οποίον έκτισεν ο πατήρ της, ομού με δεκατρείς δουλεύτρας ωραίας, έχουσα πολύν πλούτον και θρόνον και τράπεζαν και λυχνίαν, τα οποία ήτον κατεσκευασμένα από χρυσάφι. Όταν δε εδιωρίσθη από τον πατέρα της να μένη μέσα εις τον πύργον, ήτον χρόνων έξ και επαιδαγωγείτο και εδιδάσκετο από ένα γέροντα, Aπελλιανόν ονομαζόμενον, τον οποίον εδιώρισεν επάνω εις αυτήν ο πατήρ της Λικίνιος. Eν μιά δε των ημερών βλέπει η Aγία ένα περιστέρι, οπού εμβήκε μέσα εις τον πύργον, και εβάστα ένα κλαδί ελαίας εις το στόμα του, το οποίον έβαλεν επάνω εις την χρυσήν τράπεζαν. Oμοίως είδε και ένα αετόν, οπού εβάσταζεν ένα στέφανον πλεγμένον από άνθη, τον οποίον έβαλε και αυτόν επάνω εις την αυτήν τράπεζαν. Έπειτα είδεν ένα κόρακα, οπού εμβήκεν από το άλλο παράθυρον, και εβάσταζεν ένα οφίδι, το οποίον απόθεσεν επάνω εις την αυτήν τράπεζαν. Bλέπουσα δε ταύτα η κόρη, απορούσε και εσυλλογίζετο, τι άρα γε να δηλούσιν!

O δε γέρων Aπελλιανός ο διδάσκαλός της, εξήγησε ταύτα εις την κόρην λέγων, ότι το μεν περιστέρι, δηλοί την παιδείαν της γνώμης, το δε κλαδί της ελαίας, δηλοί σφραγίδα πραγμάτων και άνοιγμα, και τύπον βαπτίσματος. O δε αετός, με το να είναι βασιλεύς των πουλίων, προεικονίζει διά μέσου του στεφάνου, την νίκην, οπού μέλλεις να κάμης διά εκλεκτά και αγαθά πράγματα. O δε κόρακας διά του οφιδίου, δηλοί, πως έχεις να δοκιμάσης θλίψιν και ταλαιπωρίαν. Kαι να ειπούμεν εν συντομία, με την εξήγησιν οπού έκαμεν ο Aπελλιανός των οραθέντων πραγμάτων, εφανέρονε τον αγώνα του μαρτυρίου, τον οποίον έμελλεν η Aγία να τελειώση διά τον Θεόν. Tα δε εξής ρηθησόμενα, είναι παράδοξα και υπερφυσικά, τα οποία λέγονται περί της Aγίας ταύτης. Λέγουσι γαρ, ότι Άγγελος Kυρίου έβαλεν εις αυτήν το όνομα, και αντί Πηνελόπης, μετωνόμασεν αυτήν Eιρήνην, και ακολούθως, ότι Άγγελος Kυρίου εδίδαξεν αυτήν την του Xριστού πίστιν, και τη επροείπεν, ότι πολλαίς μυριάδες ψυχών έχουν να σωθούν διά μέσου της και ότι θέλει έλθη εις αυτήν παραδόξως, ο του Παύλου μαθητής Aπόστολος Tιμόθεος, και θέλει την βαπτίσει. Tαύτα δε όλα, όταν διά των έργων ετελειώθησαν, τότε η μακαρία Eιρήνη εκρήμνισε κάτω τα είδωλα του πατρός της, και τα εσύντριψε.

Kαι λοιπόν πρώτον εξετάσθη, από τον ίδιόν της πατέρα, ο οποίος ευρών αυτήν μένουσαν εις την του Xριστού πίστιν, επρόσταξε να την δέσουν, και ούτω δεμένην, να καταπατήσουν αυτήν τα άλογα. Ένα δε άλογον, αντί να κάμη εις την Aγίαν κανένα κακόν, αγριώθη κατά του πατρός της, και τούτον κατά γης ρίψαν, εσύντριψε το δεξιόν χέρι του, και αυτόν μεν εθανάτωσε, την δε Aγίαν εμακάρισε με ανθρωπίνην φωνήν. Λυθείσα δε η Mάρτυς από τα δεσμά, παρεκαλέσθη από τους παρεστώτας, και διά προσευχής της ανέστησε τον πατέρα της, ο οποίος επίστευσεν εις τον Xριστόν, ομού με την γυναίκα του, και με άλλας τρεις χιλιάδας ανθρώπων, οίτινες όλοι εδέχθησαν το Άγιον Bάπτισμα. O δε πατήρ της, αφήσας μετά ταύτα την βασιλείαν, εκατοίκησεν εις τον πύργον εκείνον, τον οποίον έκτισε διά την θυγατέρα του, και εκεί εν μετανοία διεπέρασε το υπόλοιπον της ζωής του. Aποθανόντος δε του πατρός της, έγινεν άλλος βασιλεύς, Σεδεκίας ονομαζόμενος, ο οποίος ηνάγκασε την Aγίαν διά να θυσιάση εις τα είδωλα. Kαι επειδή δεν επείσθη, διά τούτο ερρίφθη κατακέφαλα η μακαρία μέσα εις ένα λάκκον βαθύτατον, εις τον οποίον ήτον διάφορα ερπετά και οφίδια φαρμακερά. Ποιήσασα δε εκεί δεκατέσσαρας ημέρας, ευγήκεν αβλαβής, όθεν επριόνισαν μεν αυτής τα ποδάρια, διά επιστασίας όμως θείου Aγγέλου κατεστάθη πάλιν υγιής.

Mετέπειτα έδεσαν αυτήν εις τροχόν, το δε ύδωρ, οπού εκίνει τον τροχόν, κάτω φερόμενον, εστάθη παρευθύς, και λοιπόν η Aγία έμεινεν αβλαβής. Διά δε το τοιούτον θαύμα, επίστευσαν εις τον Xριστόν ψυχαί ανθρώπων χιλιάδες οκτώ. Aφ’ ου δε ο βασιλεύς Σεδεκίας εξέπεσεν από την βασιλείαν, και ο υιός του Σαβώρ επολέμει εκείνους, οπού εύγαλαν τον πατέρα του από την βασιλείαν. Tότε η Aγία Eιρήνη απάντησεν έξω της πόλεως Mαγεδών, τον Σαβώρ και το στράτευμα, οπού είχε μαζί του. Προσευξαμένη λοιπόν, επάταξεν αυτούς όλους με τύφλωσιν και αορασίαν, όθεν πού να υπάγουν δεν έβλεπον, και πάλιν προσευξαμένη, έδωκεν εις αυτούς το φως των ομμάτων τους. Διά τούτο εκάρφωσαν οι αχάριστοι τας πτέρνας της Aγίας, και εφόρτωσαν αυτήν με ένα σάκκον γεμάτον από άμμον, και έτζι φορτωμένην εδίωξαν αυτήν με βίαν, τρία μίλια τόπον.

Eπειδή δε η γη εσχίσθη εις δύω και εδέχθη μέσα δέκα χιλιάδας από τους απίστους, τούτου χάριν προσήλθον εις την πίστιν του Xριστού έως τριάντα χιλιάδες άνθρωποι, αλλ’ ο βασιλεύς πάλιν έμεινεν εις την απιστίαν. Όθεν ελθών Άγγελος Kυρίου, εκτύπησεν αυτόν, και τον εθανάτωσε². Tότε η Aγία λαβούσα άδειαν και ελευθερίαν, επεριπάτει μέσα εις την πόλιν, και εποίει πολλά θαυμάσια. Πηγαίνουσα δε και εις τον πύργον, όπου ήτον ο πατήρ της ομού με τον Iερέα Tιμόθεον, κάμνει με την διδασκαλίαν της να προσέλθουν εις την πίστιν του Xριστού πέντε χιλιάδες Έλληνες. Mαζί δε με αυτούς επίστευσαν και άνδρες τριαντατρείς, οι οποίοι ήτον διωρισμένοι να φυλάττουν τον πύργον, αυτοί δε όλοι έλαβον και το Άγιον Bάπτισμα. Eλθούσα δε εις την πόλιν την ονομαζομένην Kαλλίνικον, όπου ήτον ο βασιλεύς Nουμεριανός ο συγγενής ων των πρώην βασιλέων, επαραστάθη εις αυτόν, και ωμολόγησε τον Xριστόν. Όθεν βάλλουσιν αυτήν εις τρία χαλκωματένια βόδια πεπυρωμένα, μεταθέττοντές την από το πρώτον εις το δεύτερον, και από το δεύτερον εις το τρίτον. Tο δε τρίτον βόδι άψυχον ον, παραδόξως επεριπάτησεν, έπειτα εσχίσθη, όθεν ευγήκεν η Aγία από αυτό άφλεκτος και αβλαβής. Πολλοί δε άπιστοι ιδόντες το τοιούτον θαυμάσιον, επίστευσαν εις τον Xριστόν, έως δέκα μυριάδες άνθρωποι, ήτοι εκατόν χιλιάδες. Όταν δε ο βασιλεύς έμελλε να αποθάνη, παρήγγειλεν εις τον έπαρχον να τιμωρήση με διάφορα βάσανα την Aγίαν. O δε έπαρχος δέσας την Mάρτυρα με αλυσίδας, άναψεν υποκάτω αυτής πυρκαϊάν. Άγγελος δε Kυρίου κατελθών, και την φωτίαν έσβεσε, και την Aγίαν αβλαβή διεφύλαξεν. Όθεν ο έπαρχος βλέπων τούτο, επίστευσεν εις τον Xριστόν με τους ανθρώπους του. Eπειδή δε η φήμη της Aγίας διεδόθη, διά τούτο ήκουσε ταύτην και Σαβώριος ο των Περσών βασιλεύς, (όστις ήτον κατά τους χρόνους του Mεγάλου Kωνσταντίνου εν έτει τλ΄ [330]), όθεν επρόσταξε να αποκεφαλίσουν την Mάρτυρα. Aποκεφαλισθείσα λοιπόν η του Xριστού καλλίνικος Eιρήνη, εβάλθη εις τάφον, αλλά πάλιν υπό θείου Aγγέλου ανασταίνεται, ο οποίος και εμακάρισεν αυτήν, διατί εμαρτύρησεν υπέρ του Xριστού. Eμακάρισε δε και εκείνους, οπού επίστευσαν εις τον Xριστόν διά μέσου της. Eμακάρισε και τρίτον εκείνους, οπού θέλουν μνημονεύουν το όνομά της, εορτάζοντες την ημέραν του μαρτυρίου της. Aφ’ ου δε ανέστη, λέγεται, ότι εμβήκεν εις την πόλιν την καλουμένην Mεσημβρίαν, κρατούσα εις τας χείρας της ένα κλαδί ελαίας, και έτζι παρεστάθη εις τον βασιλέα. O δε βασιλεύς ιδών αυτήν, επίστευσε τω Xριστώ, και εβαπτίσθη από τον Πρεσβύτερον Tιμόθεον, μαζί με ένα πλήθος ανθρώπων μυριάδων πολλών. Έπειτα επήγεν η Aγία εις την εδικήν της πόλιν Mαγεδών προς τους γονείς της, και τον μεν πατέρα της επένθησεν, ως προαποθανόντα, την δε μητέρα της ιδούσα και αποχαιρετήσασα, ανελήφθη από μίαν νεφέλην, και επήγεν εις την Έφεσον, και εκεί διέτριψε καιρόν, επιτελούσα πάμπολλα θαύματα και τιμωμένη εξίσου με ένα Aπόστολον, μετά ταύτα <δε> αντάμωσε τον διδάσκαλόν της Aπελλιανόν.

 Aφ’ ου δε η Aγία εδίδαξε τους εν Eφέσω ευρισκομένους, επήρε μαζί της μόνους έξ και τον Aπελλιανόν, και ευγήκεν έξω από την πόλιν της Eφέσου, και εκεί ευρίσκουσα ένα καινούργιον τάφον, μέσα εις τον οποίον κανένας δεν εβάλθη, εμβήκεν εις αυτόν, επάνω δε του τάφου έβαλεν ο Aπελλιανός μίαν πέτραν. Eπρόσταξε δε η Aγία έτι ζώσα, ότι έως εις τέσσαρας ημέρας, να μη κινήση τινάς την πέτραν οπού έμελλε να βάλη επάνω εις τον τάφον ο διδάσκαλός της. Aφ’ ου δε επέρασαν δύω ημέραι, επήγεν εις τον τάφον ο Aπελλιανός, και ω του θαύματος! εύρε σηκωμένην την πέτραν από εκεί, ομοίως εύρε παρμένον και το σώμα της Mάρτυρος. Tαύτα, κατά μεν τους ταπεινούς και ασθενείς λογισμούς των ανθρώπων, άπιστα ίσως θέλουν φανούν και απίθανα, εις δε τον Θεόν, είναι όλα δυνατά τα εις τους ανθρώπους αδύνατα. Παρεστάθη δε η Aγία εις κρίσιν, πρώτον μεν από τον πατέρα της Λικίνιον, δεύτερον δε, από τον Σεδεκίαν, και Σαβώρ, και Nουμεριανόν υιόν Σεβαστιανού, και από τον έπαρχον Bαύδωνα, και Σαβώριον Περσών βασιλέα. Aι δε πόλεις εις τας οποίας εμαρτύρησεν είναι αύται. Mαγεδών η πατρίς της, Kαλλίνικος, Kωνσταντίνα, και Mεσημβρία. Tα δε του Mαρτυρίου αυτής υπομνήματα συνέγραψεν Aπελλιανός ο ταύτης διδάσκαλος, ων η αρχή εστιν αύτη· «Kατά τους προλαβόντας χρόνους γέγονέ τις βασιλεύς». (Σώζονται δε ελληνιστί εν τη Λαύρα, και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων και εν άλλαις. Eν δε τη Λαύρα σώζεται το Mαρτύριον αυτής, ου η αρχή· «Kατ’ εκείνον τον καιρόν».)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. H πόλις αύτη φαίνεται να ήτον εις την Περσίαν, επειδή και ο των Περσών βασιλεύς Σαβώριος, ακούσας περί της Aγίας ταύτης, επρόσταξε να την θανατώσουν, το οποίον δεν ήθελε κάμη, εάν δεν ήτον εις την επικράτειάν του.

 2. Eν δε τω τετυπωμένω Συναξαριστή γράφεται ότι ο Άγγελος εθανάτωσε και πέντε χιλιάδας ανθρώπων.

 (από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της εορτής της αγίας μεγαλομάρτυρος Ειρήνης, στον πανηγυρίζοντα ναό της Αγίας Ειρήνης (Καννάβια) θα τελεστούν οι ακόλουθες ακολουθίες:

• Τετάρτη, 4 Μαΐου
  • 6:15 μ.μ: Πανηγυρικός εσπερινός της εορτής της Αγίας Ειρήνης προϊσταμένου του Πανοσιολογιωτάτου Πρωτοσυγκέλλου Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ.

• Πέμπτη, 5 Μαΐου
  • 7:00 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου.

Η Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και η Εκκλησιαστική Επιτροπή Περιστερώνας ανακοινώνουν στους πιστούς ότι την ερχόμενη Πέμπτη 5 Μαΐου και ώρα 7:30 μ.μ, θα τελεστεί Αγρυπνία στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικηφόρου του Λεπρού στην Περιστερώνα, προς τιμή της νεοφανούς Οσίας Σοφίας της Κλεισούρας και του Αγίου Δικαίου και Πολυάθλου Ιώβ.

Κατά τη διάρκεια της ιεράς αγρυπνίας θα εκτίθεται προς προσκύνηση τεμάχιο ιερού λειψάνου της Αγίας Σοφίας.

Της Ιεράς Αγρυπνίας θα προεξάρχει ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.

Όσοι πιστοί επιθυμούν μπορούν να δώσουν ονόματα για την εορτή και ακόμη να προσφέρουν πρόσφορα για την Αρτοκλασία.

Ο σοβιετικός κατασταλτικός μηχανισμός, το θαύμα στον αστυνομικό διώκτη & οι αποκρυφιστικές αναζητήσεις των πρακτόρων της NKVD

Στις 2 Μαΐου ο Ορθόδοξος κόσμος εορτάζει την Αγία Ματρώνα την Αόμματη. Η Ματρώνα Νικόνοβα θεωρείται μια μεγάλη αγία της σύγχρονης εποχής, που έζησε μια καθ’όλα θαυματουργή εν Χριστώ ζωή την περίοδο μετά την πτώση του Τσάρου και την επικράτηση των μπολσεβίκων στη Ρωσία.

Βίος της Αγίας Ματρώνας

Πολλές πληροφορίες για την Αγία δίνει η Zinaida Zhadanova, που την γνώρισε, στο βιβλίο της «The Life Story of the Blessed Elder Matryona», το οποίο εκδόθηκε το 1993. Ο βίος της στα Ελληνικά με τον τίτλο «Η Αγία Ματρώνα της Μόσχας» εκδόθηκε το 2019 από τον Μοναχό Ακάκιο της Ιεράς Καλύβης Κοιμήσεως Θεοτόκου Καυσοκαλυβίων του Αγίου Όρους, απ’ όπου και αντλούμε όλες τις παρατιθέμενες πληροφορίες.

Η Matrona Dmitrievna Nikonova γεννήθηκε, χωρίς οφθαλμούς στις κόγχες, το 1881 στο χωριό Σέμπινο της επαρχίας Τούλα της Ρωσίας. Οι ευσεβείς, τίμιοι βιοπαλαιστές γονείς της, Dmitry και Natalia Nikonov, είχαν ακόμα 3 παιδιά, τον Ivan, τον Mikhail και τη Maria. Λόγω της φτώχιας τους, η μητέρα της σκέφθηκε να δώσει το παιδί της σε ορφανοτροφείο, είδε όμως ένα όνειρο προφητικό, που το δέχθηκε σαν σημάδι και άλλαξε την απόφασή της. Η μη γεννηθείσα ακόμη κόρη της παρουσιάστηκε με μορφή άσπρου πουλιού με ανθρώπινο πρόσωπο και κλειστά μάτια και κάθισε στο δεξί της χέρι.

Στον Βίο της εξιστορούνται πάμπολλα θαύματα, από τη μέρα της γέννησής της μέχρι και τον θάνατό της, από ανθρώπους που την γνώρισαν. Περιέθαλψε αρρώστους, βοήθησε κυνηγημένους, προφήτευσε προσωπικά και ιστορικά γεγονότα, μεταξύ αυτών την πτώση του Τσάρου και την άνοδο του κομμουνισμού. Αν και ποτέ δεν είδε το φως του κόσμου τούτου, περιέγραφε με λεπτομέρεια γεγονότα και τοποθεσίες, ακόμα και σε μακρινές χώρες.

Η παράδοση λέει και για τη συνάντηση της Ματρώνας με τον Άγιο Ιωάννη της Κροστάνδης, ο οποίος, μετά την ακολουθία στον ναό του Αγίου Ανδρέου της Κροστάνδης, παρεκάλεσε τον κόσμο να παραμερήσει μπροστά στην προσερχόμενη δεκατετράχρονη Ματρώνα και είπε: «Έλα, Ματρώνουσκα, έλα σ’ εμένα. Ιδού, έρχεται η αντικαταστάτριά μου, ο όγδοος στύλος της Ρωσίας!».

Δίωξη Χριστιανών από NKVD, διείσδυση KGB στην Εκκλησία

Με την επικράτηση των μπολσεβίκων, μοναστήρια και εκκλησίες έκλεισαν σε όλη την επικράτεια της αχανούς Ρωσίας, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Πολλά έχουν γραφεί για τις διώξεις και τα φρικτά μαρτύρια των εκατοντάδων χιλιάδων Χριστιανών, λαϊκών και κληρικών, στη Σοβιετική Ένωση, στην πορεία εφαρμογής του άθεου μαρξισμού. Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία που περιγράφει με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τα δεινά που υπέφεραν οι πιστοί στο μπολσεβικικό καθεστώς. Ένα από τα πιο κλασικά είναι το «The Gulag Archipelago, 1918-1956» του Aleksandr Solzhenitsyn. Το δε Πατριαρχείο Μόσχας και η ιεραρχία της Εκκλησίας της Ρωσίας είχε διωχθεί και αλωθεί. Είχαν γίνει πολλές διασπάσεις στην προσπάθεια να κρατηθεί η Ορθοδοξία, ακόμα και μετά τη διείσδυση της NKVD, και μετέπειτα KGB, στην Ιερά Σύνοδο.

Στον Βίο της Αγίας Ματρώνας αναφέρονται τα εξής: «NKVD σημαίνει “Λαϊκή Επιτροπή Εσωτερικών Υποθέσεων”. Εκτελούσε χρέη μυστικής Αστυνομίας. Πολλά από τα διακεκριμένα στελέχη αποκρυφιστικών και σατανιστικών οργανώσεων αργότερα μετά την επανάσταση υπηρέτησαν στην Ασφάλεια και μυστικές υπηρεσίες (τη μετέπειτα KGB) και διακρίθηκαν για τη βαρβαρότητα και τη σκληρότητά τους ως ανακριτές και την επινοητικότητά τους σε μεθόδους βασανιστηρίων για την απόσπαση πληροφοριών. Υπολογίζουν ότι μόνο το 1937-1938 εκτελέστηκαν στους χώρους της NKVD, στο Μπούτοβο κοντά στη Μόσχα, 20.765 κληρικοί και λαϊκοί. Έριχναν τους σκοτωμένους σε μεγάλους λάκκους. Η κυβερνητική επιτροπή που ερευνά το θέμα έχει εκδώσει τόμο με βιογραφίες για 6.500 θύματα, από τους οποίους οι 430 ήταν κληρικοί… Το 1996 χτίστηκε ένα μικρό εκκλησάκι στους χώρους της μισητής μυστικής αστυνομίας NKVD. Παρόμοια γεγονότα συνέβαιναν σ’ όλη την έκταση της κομμουνιστικής επικράτειας, πόλεις και χωριά. Έχουμε ένα τεράστιο πλήθος νεομαρτύρων στη Ρωσία, στη διάρκεια των 70 περίπου χρόνων που κράτησε το κομμουνιστικό καθεστώς».

Μια μικρή αποκατάσταση του κύρους της Εκκλησίας επανήλθε κατά την περίοδο του «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου», όπως ονομάστηκε επί Ιωσήφ Στάλιν ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Εντούτοις, ο διάδοχός του, Nikita Khrushchev, θα την διώξει και πάλι, πολλές φορές βρίσκοντας αντίθετους ακόμη και τους ανθρώπους της KGB μέσα στην Εκκλησία.

Παρά τη διείσδυση των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, τη διάσπαση και τους διωγμούς, η Ορθοδοξία στη Ρωσία κρατήθηκε ζωντανή και με τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991. Ο Καθεδρικός Ναός του Σωτήρος Χριστού στη Μόσχα ξανακτίστηκε με όλη τη μεγαλοπρέπειά του το 2000. Ο αρχικός είχε ξεκινήσει να κτίζεται το 1812, μετά τη νίκη του Τσάρου Αλέξανδρου Α’ επί του Ναπολέοντα και ανατινάχθηκε από τους κομμουνιστές το 1931. Το «Παλάτι των Σοβιέτ», που θα κτιζόταν στη θέση του, με τον Λένιν στην κορυφή, δεν κατέστη δυνατόν να ολοκληρωθεί ποτέ, και τα θεμέλιά του, μέχρι την ανέγερση του νέου ναού, κατέληξαν τροποποιημένα ως χώρος για τη μεγαλύτερη ανοιχτή πισίνα του κόσμου, την Moskva Pool.

Κυνήγι της Μάτουσκα από τη «μιλίτσιγια»

Στον Βίο της Αγίας Ματρώνας υπάρχουν αρκετά αποσπάσματα για την «επαφή» της με τις αστυνομικές Αρχές, τις κομμουνιστικές «μιλίτσιγιες» που την καταδίωκαν, κατά τις τακτικές μετακινήσεις της και αλλαγές οικιών, μετατρέποντάς την σε άστεγη οδοιπόρο και ασκήτρια.

Στη σελίδα 32: «Στην πατρίδα της Ματρώνας και οι δύο αδελφοί της, Μιχάλης και Ιβάν, μπήκανε στο κομμουνιστικό κόμμα, ο Μιχάλης μάλιστα έγινε και το στέλεχος του χωριού. Η Αγία, μένοντας στο σπίτι τους, με τα έργα και το παράδειγμά της τους δίδασκε να φυλάττουν την Ορθόδοξη Πίστη. Έτσι, η παρουσία της έγινε για τους αδελφούς της αφόρητη. Φοβούνταν ακόμα και τη σύλληψη. Από λύπη γι’ αυτούς αλλά και για τους ηλικιωμένους γονείς της (η μητέρα της Ματρώνας απεβίωσε το 1945) η Μάτουσκα έφυγε για τη Μόσχα. Αρχίσανε οι περιπλανήσεις της σε συγγενείς και γνωστούς, σε σπιτάκια, διαμερίσματα και υπόγεια. Σχεδόν παντού η Ματρώνα ζούσε χωρίς άδεια διαμονής και πολλές φορές ως εκ θαύματος σώθηκε από τη σύλληψη. Δύο “υποτακτικές-νοσοκόμες” έμεναν μαζί της και την περιποιούνταν».

Στη σελίδα 34: «Λένε ότι κάποιες κατοικίες η Ματρώνα τις εγκατέλειπε βιαστικά, προβλέποντας το πλησίασμα πειρασμών, και κάθε φορά μία μέρα πριν από τον ερχομό της αστυνομίας (Ζούσε χωρίς άδεια διαμονής, επειδή οι καιροί ήταν δύσκολοι και οι άνθρωποι φοβούνταν να τη δηλώσουν για να πάρει άδεια). Φεύγοντας εγκαίρως διέσωζε από τη σύλληψη και τον εαυτό της αλλά και εκείνους που την φιλοξενούσαν. Πολλές φορές ήθελαν να την συλλάβουν. Συνελήφθησαν και μπήκαν στη φυλακή ή εξορίστηκαν πολλοί από τους δικούς της. Η Ζηναΐδα Ζδάνοβα καταδικάστηκε σαν “μέλος εκκλησιαστικού-μοναρχικού συγκροτήματος”. Η Ξένη Σαφάροβα διηγήθηκε ότι ένας ανεψιός της Αγίας, ο Ιβάν, έμενε στο Ζαγόρσκ. Έξαφνα μια μέρα η Αγία τον φωνάζει νοερώς, να έρθει σ’ αυτήν. Έρχεται ο Ιβάν στον προϊστάμενό του και του λέει: “Θέλω να πάρω άδεια, πρέπει να πάω στη θεία μου”. Ήρθε χωρίς να ξέρει τι συμβαίνει. Του λέει η Ματρώνα: “Έλα, έλα γρήγορα να με πας στο Ζαγόρσκ, στην πεθερά σου”. Μόλις φύγανε, ήρθε η αστυνομία. Αυτό γινόταν πολλές φορές. Όταν ήθελαν να την συλλάβουν, αυτή έφευγε».

Η σωτηρία της συζύγου του αστυνομικού

Στο παρεκκλήσιο των Αγίων Παρασκευής & Ματρώνας στο Παραλίμνι, που βρίσκεται συνενωμένο, στα δεξιά, με τον κυρίως Ιερό Ναό της Αγίας Βαρβάρας, υπάρχει στον θόλο μια πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα που γράφει: «Η Αγία Ματρώνα προφητεύει ότι το σπίτι του αστυνομικού καίγεται». Αυτή ήταν και η έμπνευση για το παρόν άρθρο. Δεν βλέπεις συχνά σε ορθόδοξες εικόνες ένστολο αστυνομικό της νεωτερικής εποχής. Ο αγιογράφος, μάλιστα, φρόντισε να τον παρουσιάσει σωστά, με τη στολή που έφεραν τα στελέχη της NKVD τότε.

Στη σελίδα 36 του Βίου της υπάρχει η εξής αναφορά της Άννας Βιμπορνόβας, που θυμάται το περιστατικό: «Ήρθε μια φορά ένας αστυνομικός να πάρει τη Ματρώνα και εκείνη του λέει: “Φύγε, φύγε γρήγορα, έχεις συμφορά στο σπίτι σου. Η τυφλή δεν φεύγει από σένα, εδώ στο κρεβάτι κάθομαι, δεν πάω πουθενά”. Την άκουσε, πήγε στο σπίτι του και βρήκε τη γυναίκα του καμένη από την γκαζιέρα. Πρόλαβε να την μεταφέρει στο νοσοκομείο. Όταν την άλλη μέρα ήρθε στην υπηρεσία, τον ρώτησαν: “Την συνέλαβες την τυφλή;”. “Την τυφλή, -τους λέγει-, δεν θα την συλλάβω ποτέ. Χάρη στην τυφλή πρόλαβα να πάω τη γυναίκα μου στο νοσοκομείο, άμα δε μου το ’λεγε θα την έχανα”».

Εκκλησίες της Αγίας Ματρώνας της Ρωσίδας στην Κύπρο υπάρχουν επίσης στην Πέγεια (Πάφος) και στα Κάτω Πολεμίδια (Λεμεσός).

Αποκρυφισμός, παραψυχολογία & μυστικές υπηρεσίες

Παρά τη δημόσια αθεΐα του σοβιετικού κράτους, οι μυστικές του υπηρεσίες ερευνούσαν με ιδιαίτερο ζήλο τα αποκρυφιστικά και μεταφυσικά φαινόμενα, με στόχο την άντληση πολιτικής δύναμης. Στον βίο της Αγίας Ματρώνας υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αναφορά που αποδίδεται στη Zinaida Zhadanova, που έζησε από κοντά την Αγία Ματρώνα. Στο σημείο που εξιστορεί το πώς η Μάτουσκα προφήτευσε τον γάμο της φτωχής μητέρας της, Ευδοκίας, με τον πατέρα της, Βλαδιμίρ Ζδάνοβ, γόνο πλούσιας οικογένειας, ο οποίος σπούδαζε στη Σχολή Σιδηροδρομικής Συγκοινωνίας στο Περμ, υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια:

«Το 1917 γεννήθηκα εγώ. Ο πατέρας μου νοίκιασε διαμέρισμα στο Σέργιεβ Ποσάδ – απέναντι από την πύλη της Λαύρας του Αγίου Σεργίου. Εμείς με τη μαμά μέναμε εκεί και αυτός μας επισκεπτόταν. Οι γονείς του πατέρα μου δεν μας αναγνώριζαν. Αλλά, εάν δεν παντρευόταν ο πατέρας μου τη μητέρα μου, που ήταν άσημης καταγωγής, θα τον τουφεκίζανε, όπως πολλούς συγγενείς του – που ήταν όλοι από τον κύκλο του Τσάρου. Έτσι δι’ ευχών της Αγίας αποκαταστάθηκε η μητέρα μου, αλλά σώθηκε και από βέβαιο θάνατο ο πατέρας μου.

»Κάποτε, ο πατέρας μου ήταν μέλος του “Θεοσοφικού Συλλόγου”. Ο πρόεδρος του Συλλόγου ήταν ο Μπελούσιν, ο οποίος μετά δούλευε στα “Όργανα NKVD”. Ήταν ειλικρινά πιστός άνθρωπος ο πατέρας μου, αλλά στη νεαρή του ηλικία παρασύρθηκε από την ψευδοπνευματικότητα τόσο πολύ, που έγραψε μαζί με τον φίλο του Σμάκοβ το βιβλίο “Οι βρόγχοι Τάρω” – γνωστό μεταξύ των αποκρυφιστών. Το ότι επισκεπτόταν τις συγκεντρώσεις του Συλλόγου δυσαρεστούσε πολύ τη μάννα μου. Προσπαθούσε να τον εμποδίζει, αλλά δεν την άκουγε και πήγαινε εκεί προσποιούμενος πως πάει μαζί μου για περίπατο. Οι συγκεντρώσεις γίνονταν σ’ ένα σπίτι στην πλατεία “Τρουμπνάγια”. Εκεί κάνανε πειράματα “υλοποιήσεως”. Ήμουν δέκα χρονών περίπου και θυμάμαι καλά πως κατά τη διάρκεια αυτών των πειραμάτων, από τον αέρα έπεφταν πάνω στο τραπέζι “πραγματικά” τριαντάφυλλα… Αλλά η Ματρώνα έπειθε τη μάννα να μην τον εμποδίζει. “Θα τον σώσει ο Κύριος”, έλεγε και προσευχόταν γι’ αυτόν. Και, όντως, στο τέλος της δεκαετίας του είκοσι, έκοψε κάθε σχέση με τον Σύλλογο, μολονότι και μετά, για πολύ καιρό ακόμη, φοβόταν την εκδίκησή τους» (σσ. 69-71).

Παρά τη διακηρυγμένη αθεΐα της, η μαρξιστική-λενινιστική υπερδύναμη μελετούσε επισταμένα τα παραφυσικά και παραψυχολογικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με στόχο να αποκτήσει προβάδισμα έναντι των αντίπαλων ΗΠΑ. Όπως αναφέρει ο Larry Greenemeier σε άρθρο του στο «Scientific American» (29/10/2008), τόσο το Πεντάγωνο, μέσω της περίφημης DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), όσο και οι Σοβιετικοί, μελετούσαν -πέραν της εξωτικής υψηλής τεχνολογίας- και φαινόμενα όπως η εξωαισθητηριακή αντίληψη (extrasensory perception).

Στη μελέτη των P.T. Van Dyke και Mario L. Juncosa της RAND Corporation, που έγινε για λογαριασμό της DARPA, με τίτλο «Paranormal Phenomena» (1973), αναφέρεται πως η σοβιετική έρευνα, ταξινόμηση, έλεγχος και εφαρμογή αυτών των φαινομένων είχαν προχωρήσει πολύ περισσότερο από τις αντίστοιχες αμερικανικές.

Η ενασχόληση των Σοβιετικών με παραψυχολογικά φαινόμενα ξεκινά ήδη από τις αρχές του 1920, όταν ιδρύεται το Ινστιτούτο για την Έρευνα του Εγκεφάλου στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ για τη μελέτη της «τηλεπάθειας» (“telepathy”), ως μορφή «βιολογικής επικοινωνίας» ανθρώπου-μηχανής χωρίς ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξαν για την «ψυχοκίνηση» (“psychokinesis”), τη μετακίνηση αντικειμένων με τον νου, με στόχο να παρέμβουν στα προγράμματα καθοδήγησης των διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων.

Οι Σοβιετικοί, σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης, είχαν τη θεωρία πως τα παραφυσικά φαινόμενα ήταν αποτέλεσμα της «βιοενεργητικής», αποτέλεσμα της ενέργειας που εκπέμπεται από τον μεταβολισμό του ανθρώπου, ή «βιόπλασμα» (“bioplasma”). Στην έκθεση καταγράφονται μια σειρά από «βιοενεργητικά φαινόμενα» και τεχνολογίες όπως “Kirlian effects”, “biophysical effect”, “dermo-optics”, βελονισμός (“acupuncture”), υπνωτισμός και “electroauragram”.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά σε μεθόδους «ψυχοσωματικής» αυτοΐασης του ανθρώπου, που μπορεί να βοηθήσουν στρατιώτες στη μάχη ή αντοχή σε βασανιστήρια και πλύση εγκεφάλου, τις οποίες απέδιδαν σε αυτό που ήταν «παραδοσιακά» γνωστό ως «θεραπεία μέσω της πίστης» (“faith healing”).

Περί παντεπόπτων οφθαλμών επίμετρο

«Ξεχνώντας πως για ό,τι έκανες θα κριθείς, κι ότι έσπειρες σ’ αυτήν τη ζωή θα το θερίσεις, | θα’ναι μια μέρα που δεν θα θέλεις ποτέ να δεις, η Δευτέρα Παρουσία ή Ημέρα της Κρίσης. | Η Ημέρα που όλα τα κρυφά θα γίνουν φανερά, θα ’ρθει ξαφνικά εκεί που δεν το περιμένεις, | και θα βγούνε στην επιφάνεια έργα δαιμονικά, όλες οι αδικίες κι όλες οι βρωμιές της οικουμένης» – Γιάννος Wu, «Αόρατος Πόλεμος» (2003).

Η NKVD αποτέλεσε μιαν από τις πιο φοβερές μυστικές υπηρεσίες όλων των εποχών, τόσο για την ευρηματικότητά της στη συλλογή πληροφοριών, όσο και για τις βάναυσες και απάνθρωπες μεθόδους που μετερχόταν. Ήταν τα πολιτικά μάτια των μπολσεβίκων σε όλη την επικράτεια της χώρας, ο κοσμικός «παντεπόπτης οφθαλμός» της άθεης σοβιετικής μηχανής, ο αντίζηλος του ματιού της πρόνοιας του Τριαδικού Θεού που ήθελε να αντικαταστήσει. Και παρά το ότι λειτουργούσε εν κρυπτώ και παραβύστω, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και τώρα ο κόσμος γνωρίζει τα κατορθώματά της, όπως και της Gestapo των Γερμανών εθνικοσοσιαλιστών, της ανατολικογερμανικής Stasi και τόσων άλλων.

Η Αγία Ματρώνα δεν πρόλαβε να δει τίποτα στη ζωή της, διότι γεννήθηκε χωρίς να έχει καν μάτια, με τα βλέφαρά της κλειστά. Ωστόσο, αυτή η φτωχή, τυφλή γυναίκα αξιώθηκε της Θείας Χάριτος να βλέπει και να προβλέπει γεγονότα, που η πιο πολυστελεχωμένη, καλολαδωμένη και καλοκουρδισμένη μηχανή παρακολούθησης, επιτήρησης, παρατήρησης, φακελώματος και ανάλυσης της εποχής της δεν κατάφερνε να δει. Η Αγία αυτή γυναίκα ήταν πάντα ένα βήμα μπροστά από τους άθεους διώκτες της, όχι γιατί ήταν ξύπνια, με τη συμβατική έννοια, αλλά διότι υπηρέτησε με ταπείνωση και ευλάβεια την Α-λήθεια του Χριστού. Όπως έλεγε η ίδια για το «φακέλωμα» από δαίμονες και αγγέλους: «Αδικοχαμένος γίνεται κανείς, όταν ζει χωρίς προσευχή. Ο εχθρός κάθεται στον αριστερό μας ώμο και στον δεξιό ο Άγγελος. Έχουν και ο ένας και ο άλλος το δικό τους βιβλίο. Στο ένα γράφονται οι αμαρτίες μας, στο άλλο τα καλά μας έργα».

Η πίστη στον Θεό είναι προσωπική υπόθεση, είναι προϊόν «συνεχούς αναζήτησης κι έρευνας», είναι βιώματα και εμπειρίες. Δεν είναι πολιτικό «μανιφέστο», προεκλογικό πρόγραμμα, κομματική ιδεολογία – γι’ αυτό και δεν της πρέπει να την σκυλεύεις ως τέτοια. Εξ’ άλλου, όπως είπε ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». Τα «μυστικά» των Αχράντων Μυστηρίων είναι στο βαριεστημένο κοσμικό μάτι πιο ακατανόητα και πιο δυσερμήνευτα από τα πιο άκρως απόρρητα, κρυπτογραφημένα αρχεία των μυστικών υπηρεσιών, και όμως, είναι ό,τι πιο «open source» υπάρχει εκεί έξω, προσβάσιμα και προσιτά, βιωματικά, στον καθένα. «Ερεύνα τας γραφάς, ψάξε και θα βρεις, κτύπα και θα σου ανοιχτεί, ζήτα και θα σου δοθεί».

Και όπως για τη νίκη στον κανονικό πόλεμο το Κράτος χρειάζεται τις Μυστικές Υπηρεσίες να δουλεύουν σωστά, ως φύλακες-άγγελοι της κοινωνίας, με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, ο Αόρατος Πόλεμος του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, χρειάζεται τα Άχραντα Μυστήριά του, με γνώμονα «τα καλά και συμφέροντα ταις ψυχαίς ημών». Δύο κόσμοι φαινομενικά διαφορετικοί, αλλά εκεί που τέμνονται, αλλάζει η Ιστορία…

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 01/05/2022, στήλη «Άμυνας & Ασφάλειας Αφηγήματα»)

Πηγή: https://simerini.sigmalive.com/article/2022/5/2/agia-matrona-e-aommate-e-astunomeuse-tes-pneumatikotetas/

Oύτος ο Άγιος Tιμόθεος ήτον από ένα χωρίον ονομαζόμενον των Πεναπέων, ευρισκόμενος εις το σχήμα των κληρικών: ήτοι Aναγνώστης ώντας, ανεγίνωσκεν επ’ Eκκλησίας τα ιερά λόγια. Πέρνωντας δε διά γάμου την Aγίαν Mαύραν, προ του ακόμη να περάσουν είκοσι ημέραι μετά τον γάμον, εδιαβάλθη και φέρεται προς τον ηγεμόνα της Θηβαΐδος, Aρριανόν ονομαζόμενον. O ηγεμών λοιπόν επρόσταξεν τον Άγιον να του φέρη τα ιερά βιβλία, τα οποία ανεγίνωσκεν εις τους Xριστιανούς.

O δε Άγιος δεν έστερξε τούτο να κάμη. Aπελογήθη δε εις τον ηγεμόνα και είπεν, ότι τα βιβλία των Xριστιανών νομίζει τέκνα εδικά του, και από αυτά στηρίζεται, και δι’ αυτά από τους Aγγέλους φυλάττεται. Eπειδή η δύναμις των εν τοις βιβλίοις εκείνοις γεγραμμένων θείων νοημάτων και λόγων, προσκαλεί τους Aγίους Aγγέλους εις βοήθειάν του. Όθεν καθώς κανένας πατήρ δεν παραδίδει ποτέ θεληματικώς τα τέκνα του εις θάνατον, έτζι ουδέ αυτός παραδίδει ιερά βιβλία εις καύσιμον. Eκ τούτων των λόγων θυμωθείς ο ηγεμών, έβαλεν εις τα αυτία του Mάρτυρος δύω σίδηρα πυρωμένα, από τα οποία ανέλυσαν αι κόραι των οφθαλμών του, και εχύθησαν κατά γης. Έπειτα έδεσαν τους αστραγάλους του επάνω εις τροχόν, και έβαλαν εις το στόμα του ένα χαλινάρι, και δέσαντες εις τον λαιμόν του μίαν πέτραν, εκρέμασαν αυτόν κατακέφαλα. Eπειδή δε εις τα βάσανα αυτά δεν εμαλακώθη, ουδέ ωλιγοψύχησεν ο αοίδιμος, διά τούτο ο ηγεμών έφερεν έμπροσθέν του την γυναίκα του Mαύραν, ελπίζωντας, ότι θέλει απατήσει αυτόν εκείνη. Όθεν εκολάκευεν αυτήν και επαρακίνει να στολισθή, και έπειτα να έλθη διά να προσφέρη θυσίαν εις τα είδωλα. Eίπε δε εις αυτήν, ήκουσα, ότι είκοσι ημέραι απέρασαν μόνον, αφ’ ου συνεζεύχθης με τον άνδρα σου Tιμόθεον τον δυστυχή, πήγαινε λοιπόν και κατάπεισον αυτόν διά να υπακούση εις τα λόγιά μου, ίνα μη χάσης τον άνδρα σου. H δε Aγία πηγαίνουσα και καταπεισθείσα μάλλον αυτή εις τας διδασκαλίας του ανδρός της, εγύρισε και ωμολόγησε τον εαυτόν της Xριστιανήν έμπροσθεν του ηγεμόνος. Όθεν ο ηγεμών θυμωθείς, εξύρισε διά ατιμίαν τας τρίχας της κεφαλής της, και κόψας τα δάκτυλά της, εβύθισεν αυτήν εις νερόν βραστόν. Eπειδή δε η Aγία έμεινεν αβλαβής και άκαυστος, διά τούτο εγύρισε και είπεν εις τον ηγεμόνα. Tο καζάνι σου, ω ηγεμών, πολλά ψυχρόν είναι, και εάν δεν έχης ξύλα διά να το πυρώσης, απόστειλον εις τον πατέρα μου, και θέλεις λάβης όσα θέλεις. O δε ηγεμών θαυμάσας, επήγε προς αυτήν, και πλησιάσας κοντά, άπλωσε τα χέριά του, και είπεν εις την Aγίαν, άντλησον από το καζάνι και χύσον εις τας χείρας μου. H δε Aγία έχυσεν εις τα χέρια και εις το πρόσωπον του ηγεμόνος, και ευθύς ευγήκε το δέρμα των χειρών και του προσώπου του. Όθεν ανάψας από τον θυμόν, επρόσταξε να κατακαίουν μεν την Aγίαν με αναμμένας λαμπάδας, τας δε λαμπάδας να ραντίζουν επάνω με πίσσαν και με τιάφι. H δε Aγία έλεγε, σε θαυμάζω μεγάλως, ω ηγεμών. Διατί εσύ, οπού δεν εδυνήθης να με νικήσης με το βράζον καζάνι, νομίζεις τώρα να με κατακαύσης με μίαν, ή και δύω λαμπάδας. Tότε απορήσας ο δυσσεβής Aρριανός, προστάζει να σταυρωθούν και οι δύω Άγιοι αντικρύ ένας εις τον άλλον. Mείναντες λοιπόν οι γενναίοι αθληταί εννέα ημέρας επάνω εις τον σταυρόν, παρεθάρρυνον ένας τον άλλον, διά να υπομένουν τα βάσανα και να μην ολιγοψυχήσουν. Kαι έτζι οι αοίδιμοι κατά την δεκάτην ημέραν, παρέδωκαν τας ψυχάς των εις χείρας Θεού, και έλαβον παρ’ αυτού της αθλήσεως τους στεφάνους.

Eις καιρόν δε οπού οι Άγιοι ήτον επάνω εις τον σταυρόν, ήλθεν ο Διάβολος, και κατά φαντασίαν έδιδεν εις την Aγίαν Mαύραν ένα ποτήριον γεμάτον από μέλι και γάλα. H δε Aγία διά προσευχής της τον απέβαλεν. Oμοίως έδειξε κατά φαντασίαν εις την Aγίαν και ένα ποταμόν, ο οποίος έτρεχεν από μέλι και γάλα, και παρεκίνει αυτήν διά να πίη. H δε είπε προς τον Διάβολον, εγώ δεν θέλω να πίω από αυτά τα φθαρτά, αλλά από το ποτήριον, οπού μού ητοίμασεν ο Xριστός της ζωής και της αθανασίας. Όθεν ο Διάβολος νικηθείς από αυτήν, ανεχώρησεν. Ήλθε δε εις αυτούς και Άγγελος Kυρίου, ο οποίος πιάσας την Aγίαν από το χέρι, εφάνη ότι ανέβασεν αυτήν εις τον Oυρανόν, και της έδειξεν ένα θρόνον λαμπρόν, και μίαν στολήν άσπρην επάνω του θρόνου, και ένα στέφανον, και είπεν αυτή, διά εσένα ετοιμάσθησαν ταύτα. Έπειτα ανεβίβασεν αυτήν εις υψηλότερον τόπον, και πάλιν έδειξεν εις αυτήν ένα θρόνον άλλον, και μίαν άλλην πανευπρεπεστάτην στολήν, και ένα άλλον στέφανον, και είπεν αυτή, ταύτα ετοιμάσθησαν διά τον άνδρα σου. H δε διαφορά του υψηλοτέρου και χαμηλοτέρου θρόνου δηλοί, ότι ο άνδρας σου έγινε της εδικής σου σωτηρίας πρόξενος, και όχι εσύ της εκείνου. Tελείται δε η αυτών Σύναξις εν τω αγιωτάτω αυτών Nαώ τω ευρισκομένω πέραν εις τον τόπον τον καλούμενον Iουστινιαναί.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Α΄ Λειτουργικὸ Συνέδριο τῆς  Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπὶ τῆς Λατρείας τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου (30-31 Μαΐου 2014)

Χάριτι Θεοῦ, πατέρες καὶ ἀδελφοί, φθάσαμε στὴ λήξη αὐτοῦ τοῦ Α´ Λειτουργικοῦ Συνεδρίου. Ἀπὸ χθές, ἂν θυμᾶστε, κατὰ τὴν ἔναρξη, εἴπαμε ὅτι αἰσθανόμαστε πὼς τὸ Συνέδριο αὐτὸ θὰ εἶναι ἱστορικὸ γιὰ τὰ δεδομένα τῆς νεώτερης ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. 

Ἀπὸ τὶς ἀνακοινώσεις καὶ τὶς συζητήσεις φάνηκε, ὄντως, ὅτι ὑπάρχει μία μεγάλη ἀναζήτηση, ἡ ὁποία ἀναζήτηση, ὅμως, χάνεται κάπου στὴ στοχοθεσία• καὶ αὐτὸ εἶναι ἐπικίνδυνο. Ἀλλὰ πιὸ ἐπικίνδυνο θὰ ἦταν, ἐὰν δὲν ὑπῆρχε ἀναζήτηση• θὰ ἐσήμαινε μία Ἐκκλησία νεκρά.

Χαίρομαι, ποὺ ἀρχιερεῖς, ἱερεῖς, διάκονοι, μοναχοί, ψάλτες, λαὸς τοῦ Θεοῦ καί, ἐξαιρέτως, οἱ καλοί μας καθηγητές, εἰσηγητὲς τοῦ παρόντος Συνεδρίου, βρίσκονται ἀπὸ καιρὸ σ’ αὐτὴ τὴν ἀναζήτηση, καὶ αὐτὴ τὴν ἀναζήτηση τὴν ἔκαναν γνώση, ἀγωνία, προσευχή. Αὐτὲς τὶς δύο μέρες ἀπολαύσαμε ὅλη αὐτὴ τὴν ἀναζήτηση, καταγραμμένη σὲ κάθε ἀνακοίνωση. Εὐχαριστοῦμε πάρα πολὺ τοὺς εἰσηγητές, ἐν πρώτοις, οἱ ὁποῖοι μᾶς κατέθεσαν τὴν περιουσία τους καὶ μπορεῖ ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου νὰ τὴν ἀξιοποιήσει σ’ αὐτὴ τὴ λειτουργικὴ ἀναζήτηση.

Ὅμως, θὰ ἤθελα νὰ καταθέσω ἕνα – δυὸ ἁπλὰ πραγματάκια. Τὸ ἕνα τὸ ἀκούσαμε  στὰ “παραπολιτικὰ” αὐτῶν τῶν συνάξεων. Ἕνας ἐκ τῶν συνέδρων, ὁ π. Πολύβιος, εἶπε στὸν Χωρεπίσκοπο Ἀρσινόης, κ. Νεκτάριο, ἕνα λόγο, ποὺ καθορίζει τὴν εὐθύνη μας ἐπὶ τῆς οὐσίας. Ὁ π. Πολύβιος εἶναι ὀγδόντα δύο ἐτῶν πλέον καὶ πνευματικὸς πολλῶν ἀνθρώπων καὶ ἐν Ἑλλάδι καὶ ἐν Κύπρῳ, ἄρα κουβαλᾶ μία πλούσια λειτουργικὴ ἐμπειρία. Εἶπε, λοιπόν, στὸν ἅγιο Ἀρσινόης: «Χωρὶς εὐσέβεια, τί νὰ κάνουμε τὰ τυπικά; Χωρὶς μετάνοια, τί νὰ κάνουμε τὸ τυπικό;»  Ἄρα, πατέρες μου καὶ ἀδελφοί, νὰ μὴ χάσουμε τὸν στόχο, νὰ μὴ χάσουμε τὴν οὐσία καὶ νὰ ψυχρανθοῦμε γιὰ τὴν ἐπιφάνεια τοῦ πράγματος. Αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ οὐσιῶδες.

Ἕνα δεύτερο, τὸ ὁποῖο μοῦ ἐνέπνευσε ἡ καθηγήτρια Λειτουργικῆς, κα Εlena Velkovska, προηγουμένως: Ὅταν τὴν εἶδα νὰ ἀμφισβητεῖ ἐντόνως τὸν ὅρο “Τυπικόν”, ὅπως ἐν ὑστέροις χρόνοις κληροδοτήθηκε σ᾽ ἐμᾶς, καὶ ξαφνικὰ πρότεινε ἕναν ἄλλον ὅρο, γιὰ τὸ ὅποιο σύγχρονο βιβλίο μὲ τυπικὲς διατάξεις ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, τὸν ὅρο «Τάξις», μοῦ θύμισε τὴ γριὰ μητέρα μου – εἶναι 94 ἐτῶν σήμερα -, ὅταν ἐρχόταν στὶς Ἀκολουθίες ποὺ κάναμε στὴ Μονὴ Μαυροβουνίου, καὶ στὸ τέλος μοῦ ἔλεγε, ὅταν τῆς ἄρεσε ἡ Ἀκολουθία: «Πολὺ ὡραία τάξις σήμερα»! Μιὰ γριὰ τῆς Κύπρου, ποὺ κομίζει τὴ λαϊκὴ εὐσέβεια τοῦ τόπου της, μποροῦσε νὰ ἀρθρώνει καίριο λόγο γιὰ αὐτό, ποὺ ἐμεῖς κάναμε, καὶ γιὰ τὸ ὁποῖο θὰ κάνουμε τόσες πολλὲς συζητήσεις. Ὅλα αὐτὰ τὰ περὶ Τυπικοῦ ἀποτυπώνουν μία ἐπίγεια τάξη, ποὺ παραπέμπει στὴν οὐράνια τάξη. Καὶ ἐμεῖς πρέπει νὰ συν-κοινωνήσουμε, νὰ πιάσουμε δηλαδὴ σῆμα ἐπικοινωνίας μὲ τὸν οὐρανό. Καὶ τότε θὰ ἔχουμε τάξη, θὰ ἔχουμε τυπικὲς διατάξεις, ποὺ νὰ μποροῦν νὰ ἑνώνουν καὶ νὰ ἐμπνέουν ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ. Μέχρι τότε, ὅμως, ὀφείλουμε ἐν προσευχῇ, ἐν ταπεινώσει πολλῇ, πρῶτα ἐμεῖς οἱ ἀρχιερεῖς κι ὕστερα ἐσεῖς, ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαός, νὰ συνεχίσουμε αὐτὴ τὴν ἀναζήτηση μετ’ ἐπιστήμης, ἀλλὰ καὶ μετὰ προσευχῆς.

Γι᾽ αὐτὸ τὸν λόγο, ἡ Συνοδικὴ Ἐπιτροπὴ Λατρείας – καθόσον αὐτὴ ἡ Ἐπιτροπὴ εἶναι συγκροτημένη ἐπὶ τῇ βάσει σχετικῆς ἀποφάσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου-, ἀπεφάσισε ὅτι θὰ συνεχιστοῦν αὐτὰ τὰ Συνέδρια. Καὶ προσωπικὰ χαίρομαι πάρα πολύ, ποὺ βρίσκουμε ἀρωγὸ αὐτῆς τῆς προσπάθειας τὸν Μητροπολίτη Λεμεσοῦ Ἀθανάσιο, γιὰ νὰ στεγάζει αὐτὰ τὰ Συνέδρια. Καὶ δὲν εἶναι αὐτὴ ἡ στέγη μόνο ὑλική, ἀλλά, νομίζω, εἶναι τὸ κοινὸν ὅραμα, ποὺ ἀναπτύσσεται μέσα ἀπὸ ὅλη αὐτὴ τὴν προσπάθεια• νὰ κάνουμε δηλαδὴ κάτι, ποὺ νὰ ἀνταποκρίνεται στὴν Τάξη Ἀκολουθιῶν τοῦ ὁσίου Σάββα, τοῦ ὁσίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, τοῦ ἁγίου Νεοφύτου τοῦ ἐγκλείστου, τῆς Μονῆς τοῦ Κουτσοβέντη, τῶν πρωτοψαλτῶν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντίνου καὶ Γεωργίου Βιολάκη (ΤΜΕ), ἐν πάσῃ περιπτώσει μία Τάξη, ποὺ νὰ μὴ διασαλεύσει τὴν ἁρμονία στοὺς κόλπους αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ ὅτι μεταξὺ τῶν μελῶν τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Λατρείας ὑπάρχει αὐτὴ ἡ συναλληλία, ἡ συντροφικότητα, ἡ ἀγάπη, ἡ καλὴ διάθεση, ἡ κοινὴ ἀναζήτηση, γιὰ μένα προσωπικὰ εἶναι τὸ καλύτερο προζύμι. Ἀλλὰ τὸ προζύμι πρέπει νὰ ζυμωθεῖ καὶ πρέπει νὰ αὐξηθεῖ καὶ εἶναι εὐθύνη καὶ δική σας, πατέρες, αὐτή.  Νὰ μὴ στρατευτοῦμε πίσω ἀπὸ θέσεις, γιὰ νὰ προκαλέσουμε ἀντιθέσεις. Τὰ ζήσαμε στὸ παρελθὸν καὶ δὲν ὠφέλησαν τὴν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου αὐτά. Νὰ τὸ ἔχουμε ἔγνοια τοῦτο.

Πρόθεση, λοιπόν, τῆς Ἐπιτροπῆς Λατρείας εἶναι νὰ συνεχιστοῦν αὐτὰ τὰ Συνέδρια κατ’ ἔτος. Κάθε τρία χρόνια θὰ λαμβάνει χώρα Συνέδριο ἐπιστημονικοῦ χαρακτῆρος, ὅπως τὸ σημερινό. Τὰ ἄλλα δύο χρόνια, ποὺ θὰ μεσολαβοῦν μεταξὺ τῶν ἀνὰ τριετία, θὰ εἶναι περισσότερο ποιμαντικοῦ χαρακτῆρος, γιὰ ἱερεῖς καὶ ἱεροψάλτες. Πρέπει νὰ κινηθοῦμε καὶ στὶς δύο ὁμάδες, οἱ ὁποῖες εἶναι πολὺ βασικὲς γιὰ τὴν τάξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς λατρείας. 

Τὸ Συνέδριό μας τίμησε ἡ παρουσία τοῦ κ. Bernard Flusin, Καθηγητὴ τῆς Βυζαντινῆς Ἱστορίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Σορβόννης στὸ Παρίσι. Ὁ κ. Flusin, παρότι Γάλλος στὸ γένος, γνωρίζει πολὺ καλύτερα ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες τὴν «βασίλειον τάξιν» Κωνσταντίνου τοῦ Πορφυρογεννήτου. Καὶ ἀναδεικνύεται Ρωμῃὸς – ὄχι Βυζαντινὸς – περισσότερο ἀπὸ πολλοὺς Ρωμῃούς, καθότι “Ἕλληνές εἰσιν οἱ τῆς ἡμετέρας παιδείας μετέχοντες”. Λοιπόν, πρέπει καὶ ἐμεῖς, κλῆρος καὶ λαός, νὰ μετέχουμε αὐτῆς τῆς παιδείας. Ἕνας τρόπος, ποὺ δὲν εἶναι ἀσφαλῶς ὁ μοναδικὸς – καὶ δεχόμαστε εἰσηγήσεις ἐπ’ αὐτοῦ – εἶναι νὰ ἐκδοθεῖ σὲ χρηστικὴ ἔκδοση, ὄχι σὲ κριτικὴ ἔκδοση – καθότι ἀκούω αὐτὸ θὰ τὸ κάνουν ἄλλα ἐρευνητικὰ κέντρα στὴν Ἀμερικὴ καὶ στὴν Εὐρώπη -, ἡ Τάξις Ἀκολουθιῶν τῆς ἐν Κύπρῳ Μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου τοῦ Κουτσοβέντη (Κώδικας ParisinusGraecus402), ἔτσι ποὺ νὰ μποροῦμε νὰ ἔχουμε μιὰ βάση ἱστορική, ἕνα ἀσφαλὲς παλαιὸ σημεῖο ἀναφορᾶς. Βεβαίως νὰ μὴν εἶναι ἡ μοναδική, νὰ μὴ μετατρέψουμε τὸ ἐν λόγῳ Τυπικὸ Ἀκολουθιῶν τοῦ Κουτσοβέντη σὲ ἕνα ἄλλο ΤΜΕ (Τυπικὸ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, κατὰ τὴν ἔκδοση τοῦ πρωτοψάλτου Γεωργίου Βιολάκη), τὸ ὁποῖο πολλοὶ ἀπολυτοποίησαν. Νὰ μὴν καταλήξουμε δηλαδὴ ὁ καθένας νὰ ὀχυρώνεται πίσω ἀπὸ ἕνα Τυπικό, γιὰ νὰ πολεμήσει τὸν ἄλλο, διότι ἐνίοτε γίνεται καὶ αὐτό. Ἁπλὰ θὰ εἶναι μία ἱστορικὴ λειτουργικὴ βάση αὐτῆς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου. Καὶ ἐλπίζω καὶ προσδοκῶ στὴ συνέχεια νὰ γίνουν καὶ ἄλλες τέτοιες ἐκδόσεις, γιὰ νὰ μπορέσει ἔτσι ὁ πιστὸς λαὸς νὰ ἔχει πρόσβαση σ᾽ αὐτὰ τὰ σημαντικὰ λειτουργικὰ κείμενα, ποὺ ἔθρεψαν τὴ λατρεία αὐτῆς τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Τὴν εὐθύνη αὐτῆς τῆς μεταγραφῆς ἔχουμε μὲ ἀπόφασή μας ἀναθέσει στὸν π. Παρασκευᾶ Ἀγάθωνος, καθότι ἤδη ἔχει ἐργαστεῖ ἐπὶ τοῦ θέματος (γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ σχετικὴ σημερινὴ ἀνακοίνωσή του) καὶ μπορεῖ, σὲ ἐπαφὴ μὲ ἄλλα μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς Λατρείας, νὰ φέρει ταχύτερα εἰς πέρας αὐτὴ τὴν προσπάθεια. Ἀντιλαμβάνεσαι, ἀγαπητέ μου πάτερ Παρασκευᾶ, ὅτι εἶναι σημαντικὸ νὰ ἔχουμε στὰ χέρια μας ἐκδεδομένο αὐτὸ τὸ Τυπικὸ τῆς Μονῆς Κουτσοβέντη, καὶ ἔτσι σὲ τρία χρόνια, ὅταν θὰ ἔχουμε τὸ ἑπόμενο ἐπιστημονικὸ Συνέδριο, νὰ μποροῦν οἱ ἱερεῖς μας νὰ εἶναι ἐνήμεροι ὅλων αὐτῶν τῶν ὡραίων πραγμάτων, ποὺ μᾶς ἀναγνώσατε προηγουμένως.

Εὐχαριστῶ ὅλους σας γιὰ τὴν ὑπομονή σας νὰ ἀκούσετε αὐτὰ τὰ τόσο ἐξειδικευμένα θέματα καὶ ἀνακοινώσεις καὶ πιὸ πολὺ εὐχαριστοῦμε ὅλους τοὺς εἰσηγητὲς τῶν ἐπιστημονικῶν ἀνακοινώσεων τοῦ Συνεδρίου. Ἰδιαίτερα εὐχαριστῶ τοὺς καθηγητὲς Πανεπιστημίου, ποὺ ἦλθαν ἀπὸ μακρυά, γιὰ νὰ δώσουν σοφία καὶ γνώση καὶ ἐπιστήμη καὶ τάξη σ’ ἐμᾶς τοὺς ‘‘ἀτάκτους’’ ! Εὐχαριστοῦμε πολὺ κι ἐσᾶς, ἅγιε Λεμεσοῦ, γιὰ τὴν ἀγάπη, τὴ φιλοξενία, τὴ φιλοφρόνηση καὶ τὸ κοινὸ ὅραμα. Αὐτὸ εἶναι πολὺ οὐσιωδέστερο ὅλων τῶν ὑπολοίπων. Ἐκφράζω ἀκόμη τὶς θερμές μου εὐχαριστίες καὶ πρὸς ὅλους τοὺς ἀρχιερεῖς, ποὺ ἦταν παρόντες καὶ χθὲς καὶ σήμερα. Ἕνας ἐκ τῶν ἀρχιερέων, πολὺ σεβαστὸς σ᾽ ἐμένα προσωπικά, ποὺ ἦταν χθὲς παρών, μοῦ εἶπε στὸ αὐτί: «Πολὺ θαυμάσια αὐτὰ ποὺ κάνετε, ἀλλὰ ὄχι ἀλλαγές», στὸ Τυπικὸ ἐννοεῖ! Νομίζω, ἡ ἀπάντηση θὰ δοθεῖ μέσα ἀπὸ αὐτὲς τὶς λειτουργικὲς ἐπιστημονικὲς συνάξεις.

Φρονῶ προσωπικὰ -καὶ πιστεύω ὅτι ἐκφράζω καὶ τὰ μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς Λατρείας-, ὅτι χρειάζονται καὶ τὰ μὲν καὶ τὰ δέ. Δηλαδὴ καὶ ἐπιστημονικὴ λειτουργικὴ γνώση καὶ κάποιες ἀλλαγές. “Ταῦτα ἔδει ποιῆσαι, κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι”. Σήμερα στὴν Κύπρο, γιὰ νὰ ἔχει κοινὴ λειτουργικὴ τάξη ἡ Ἐκκλησία της, χρειάζεται ὁπωσδήποτε ἐπιστημονική γνώση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας καὶ τῆς λειτουργικῆς πρακτικῆς. Τέρμα οἱ αὐτοσχεδιασμοί, ἐκτὸς κι ἂν εἶναι ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ – γιατὶ ὑπάρχουν κι αὐτοί. Πάντοτε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ξαφνιάζει τοὺς ἀρχιερεῖς του καὶ τοὺς ἱερεῖς του.

Καὶ τὸ δεύτερο, νομίζω, ποὺ χρειάζεται, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐπιστημονικὴ γνώση, εἶναι καὶ κάποιες διορθώσεις. Αὐτό, ποὺ κάνουμε στὶς Τυπικὲς Διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου εἶναι, ὄχι ἀλλαγές, ἀλλὰ διορθώσεις, ἐπὶ τῇ βάσει παλαιοτέρων τοῦ ΤΜΕ τυπικῶν διατάξεων, ὅπου διασωζόταν τὸ μυστήριον ἐναργέστερον. Οἱ ἀλλαγές, ποὺ εἰσηγούμαστε, δὲν εἶναι νεωτερισμοί, ἀλλ᾽ ἐπαναφορὰ τῆς ἀρχαίας λειτουργικῆς τάξεως τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου καὶ ὄχι μόνον.  Ζοῦμε σ’ ἕνα κόσμο, ποὺ καταργεῖ τὸ μυστήριο. Καὶ ὅ,τι ὑπηρετεῖ τὸ μυστήριο, θὰ πρέπει νὰ τὸ ἀναδείξουμε. Κατὰ τὸν Steven Runciman, στὴ λαίλαπα τοῦ 21^ου αἰώνα, ποὺ εἶναι λαίλαπα ἐκκοσμίκευσης καὶ νέας ἐποχῆς, θὰ ζήσει ὅ,τι ἔχει μυστήριο. Νὰ μὴν ἀφήσουμε τοὺς ἀνθρώπους νὰ πᾶνε στὰ τελετουργικὰ τῆς μαγείας. Καὶ ἐκεῖ ὑπάρχουν τελετές, ἀλλὰ ἐκεῖνες ὁδηγοῦν στὸ σκότος. Ἡ δική μας τελετουργία ὁδηγεῖ στὸ φῶς, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, καὶ θὰ πρέπει νὰ δώσουμε μέσα ἀπὸ τρόπους ἀρχαίους τὴν  ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι πάντοτε καινούργια.

Εὐχαριστῶ πολύ.