Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου κατὰ τὸν Ἑσπερινὸ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Μάμαντος, πολιούχου ἁγίου τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Μητροπόλεως, που τελέσθηκε στὸν καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Μάμαντος στὴν κατεχόμενη Μόρφου (01.09.2022).
Ψάλλει χορὸς ἱεροψαλτῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου μὲ χοράρχη τὸν πρωτοψάλτη τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριο Αντωνίου.
Mνήμη του Aγίου Προφήτου και Θεόπτου Mωυσέως.
Oυκ εκ πέτρας νυν, ουδ’ οπισθίων μέρος,
Mωσή θεωρείς. Aλλ’ όλον Θεόν βλέπεις.
Ο προφήτης Μωυσής κατήγετο από την φυλή του Λευί. Υιός του Αμράμ και της Ιωχαβέδ, γεννήθηκε στην Αίγυπτο κατά τους χρόνους της σκληρής καταδυναστεύσεως των ομογενών του από τον Φαραώ. Φοβούμενος ο τελευταίος την αύξησι και ευημερία των Εβραίων, πού ζούσαν εκεί από την εποχή του πάγκαλου Ιωσήφ, έκανε σκληρότατες τις συνθήκες εργασίας τους και διέταξε να θανατώνονται όλα τα νεογέννητα άρρενα τέκνα τους. Η μητέρα του Μωυσέως, για να τον σώση, τον έβαλε μέσα σε κάνιστρο αλειμμένο με πίσσα, το οποίο απέθεσε η αδελφή του Μαριάμ στην ακροποταμιά του Νείλου εγκαταλείποντας το στην Θεία πρόνοια. Το βρέφος το βρήκε η θυγατέρα του Φαραώ, η οποία το υιοθέτησε και του έδωσε το όνομα Μωυσής, πού σημαίνει «σεσωσμένος από τα ύδατα». Ανετράφη ως γνήσιος υιός της πριγκίπισσας και έμαθε όλη την σοφία και την γνώσι των Αιγυπτίων, χωρίς εν τούτοις να αποξενωθή από την πίστι των πατέρων του και την αγάπη προς το έθνος του.
Σε ηλικία σαράντα ετών ο Μωυσής εφόνευσε ένα Αιγύπτιο, πού είχε επιτεθή εναντίον ενός Ισραηλίτου, και για να διασωθή από την καταδίωξι ξενιτεύθηκε στην γη Μαδιάμ. Εκεί έλαβε ως σύζυγο την Σεπφώρα, θυγατέρα του ειδωλολάτρου ιερέως της Μαδιάμ Ιοθόρ. Μαζί της απέκτησε δύο υιούς, τον Γηρσάμ, πού σημαίνει «είμαι πάροικος σε ξένη γη», και τον Ελιέζερ, πού σημαίνει «ο Θεός βοηθός». Κατά την πολυχρόνιο εξορία του μακριά από τον λαό του ο Μωυσής, ενώ έβοσκε τα πρόβατα του πεθερού του στην ησυχία των βουνών και της ερήμου, καταρτιζόταν στην αποστολή για την οποία τον προόριζε ο Θεός, να ποιμάνη το λογικό Του ποίμνιο. Συγχρόνως καθάριζε την καρδιά και τον νου του με την προσευχή και την συνεχή αδολεσχία του Θεού.
Μια ημέρα, ύστερα από σαράντα χρόνια ξενιτείας στην Μαδιάμ, όπως έβοσκε τα πρόβατα στο όρος Χωρήβ, του φανερώθηκε ο Θεός υπό μορφήν πυρός, εξερχόμενου μέσα από μία βάτο, η οποία φλεγόταν αλλά δεν καιγόταν. Με την Θεοφάνεια αυτή, η οποία προεικόνιζε το μέγα μυστήριο του παρθενικού τοκετού και της έν σαρκί ελεύσεως του Σωτήρος, ο Θεός κάλεσε τον Μωυσή να επιστρέψη στην Αίγυπτο, για να ελευθέρωση τον λαό του από την πικρή δουλεία και να τον επαναφέρη στην γη των πατέρων του. Επειδή αυτός ήταν βραδύγλωσσος και δίσταζε να αναλάβη το έργο, του έδωσε ως βοηθό και διερμηνέα τον αδελφό του Ααρών. Παρουσιάσθηκαν λοιπόν μαζί στον Φαραώ και του ζήτησαν να επιτρέψη στους Ισραηλίτες να λατρεύσουν τον Θεό τους στην έρημο. Κατά θείαν παραχώρησι η υπερήφανη καρδιά του Φαραώ σκληρύνθηκε και δεν τους άφηνε να φύγουν. Τους κράτησε να εργάζωνται ως δούλοι στις μεγάλες οικοδομικές εργασίες, πού είχε επιχειρήσει η ματαιοδοξία του.
Τότε ο Κύριος διά μέσου του Μωυσέως εκτύπησε την Αίγυπτο με δέκα φοβερές πληγές. Ταπεινωμένος από την δύναμι του Θεού του Ισραήλ ο Φαραώ εξαναγκάσθηκε να τους αφήση να φύγουν. Μαζί τους πήραν τα οστά του Ιωσήφ και πολλά χρυσά και αργυρά σκεύη, πού τους έδωσαν οι Αιγύπτιοι. Στην πορεία τους ο Θεός τους οδηγούσε την μεν ημέρα με στύλο νεφέλης την δε νύκτα με στύλο πυρός. Μετά την αναχώρησί τους ο Φαραώ άλλαξε πάλι γνώμη και στράφηκε με όλα του τα άρματα προς καταδίωξίν τους. Το αιγυπτιακό ιππικό βρήκε τους Ισραηλίτες στρατοπεδευμένους στην ακτή της Ερυθράς θαλάσσης. Ο Μωυσής κατ’ εντολήν του Θεού κτύπησε τα νερά της με το ραβδί του και τα διεχώρισε στα δύο. «Έτσι, οι Ισραηλίτες διέβησαν «διά ξηράς εν μέσω της θαλάσσης». «Όταν εξήλθαν όλοι στην στεριά, σήκωσε το ραβδί του πάνω από τα ύδατα και τα επανέφερε στην φυσική τους θέσι, καταποντίζοντας όλα τα άρματα του Φαραώ πού τους ακολουθούσαν.
Αμέσως μετά την θαυμαστή σωτηρία τους ο Μωυσής συνέθεσε την ευχαριστήριο προς τον Θεό ωδή, «’Άσωμεν τω Κυρίω ενδόξως γαρ δεδόξασται- ίππον και αναβάτην έρριψεν εις θάλασσαν, βοηθός και σκεπαστής εγένετό μοι εις σωτηρίαν» (‘Έξ 15, 1-2), πού έψαλε όλος ο λαός στην παραλία με τύμπανα, χωρισμένος σε δύο χορούς, ένα των ανδρών με επί κεφαλής τον Μωυσή και ένα των γυναικών με επί κεφαλής την αδελφή του Μαριάμ.
Στην έρημο από την Ερυθρά θάλασσα ώς το Σινά, παρά τους συνεχείς γογγυσμούς τους, ο Θεός με έκτακτες θαυματουργίες τους έδειχνε την παρουσία του και την στοργική του προστασία μέσω του δούλου του Μωυσέως. Στην Μερρά γλύκανε τα πικρά νερά, για να ανακούφιση την δίψα τους. Στην έρημο Σίν χάρις στην προσευχή του Μωυσέως έστειλε το μάννα, πού εποίκιλλε στην γεύσι ανάλογα με την επιθυμία του καθενός. Τέλος, στην βραχώδη Ραφιδείν, κοντά στο Σινά, όταν ο γογγυστής λαός εξ αιτίας της δίψας παρά λίγο θα λιθοβολούσε τον Μωυσή, ο Θεός του έδωσε εντολή να κτυπήση με το ραβδί του ένα βράχο, από όπου ανέβλυσε άφθονο νερό. Εκεί τους επετέθησαν και οι αλλόφυλοι Αμαληκίτες, τους οποίους κατετρόπωσε ο Ιησούς του Ναυή .
Στην αρχή του τρίτου μηνός από την έξοδο τους έφθασαν και στρατοπέδευσαν στο Σινά. Ο Κύριος κάλεσε τον Μωυσή να ανεβή μόνος στην κορυφή του όρους. Εκεί του αποκαλύφθηκε υπό μορφήν πυρός μέσα σε γνοφώδη νεφέλη με βροντές, αστραπές και ήχο σαλπίγγων. «Όλο το όρος καπνιζόταν. Ο Μωυσής μιλούσε στον Θεό με πολλή οικειότητα, όπως ομιλεί κάποιος προς τον φίλο του. Ο Θεός του απαντούσε με βροντές. Κατά την φοβερή αυτή αποκάλυψι της δόξης του ο Κύριος του παρέδωσε τις εντολές του Νόμου γραμμένες σε δύο πέτρινες πλάκες. Κατά τις σαράντα ημέρες και νύκτες πού παρέμεινε επάνω στο όρος, διδάχθηκε από τον Θεό ο,τι ήταν αναγκαίο, για να απόκτηση ο λαός την Θεογνωσία. Στο διάστημα αυτό έλαβε και τις ακριβείς διατάξεις για την κατασκευή του επιγείου θυσιαστηρίου και την οργάνωσι της λατρείας, την οποία έπρεπε να προσφέρη ο περιούσιος λαός στον Δημιουργό του σύμπαντος.
Ενώ ο Μωυσής κατέβαινε κρατώντας τις πλάκες του Δεκάλογου, άκουσε τις φωνές των μεθυσμένων «Ισραηλιτών και είδε τους χορούς τους γύρω από το χρυσό μοσχάρι, πού κατά την απουσία του είχαν κατασκευάσει. Πλήρης θυμού πέταξε από τα χέρια του τις πλάκες και τις συνέτριψε στους πρόποδες του βουνού. Ο Θεός αγανακτισμένος για την ειδωλομανία του σκληροτράχηλου λαού θα τον εξολόθρευε, αν δεν μεσολαβούσε ο Μωυσής με την θερμή του ικεσία-«Και νυν ει μεν αφεις αυτοίς την αμαρτίαν αυτών, άφες• ει δε μή, εξάλειψόν με εκ της βίβλου σου, ης έγραψας.» (Εξ. 32, 32).
Ο προφήτης ανέβηκε πάλι στο όρος και έγραψε, ο ίδιος αυτήν την φορά, σε δύο νέες πλάκες τις δέκα εντολές καθ’ ύπαγόρευσιν του Θεού. Εισερχόμενος στην νεφέλη έγινε μέτοχος της θεϊκής δόξης. «Έτσι, όταν επέστρεψε στο στρατόπεδο, το Θείο Φως, λαμπρότερο από κάθε αισθητό φως, είχε διαπεράσει τόσο βαθιά την καρδιά του, ώστε εκχυνόταν σε όλο του το σώμα. Το πρόσωπο του ακτινοβολούσε από υπερφυσική λάμψι. Αμύητοι οι Ισραηλίτες στα μυστήρια του Θεού δεν μπορούσαν να τον ατενίσουν, και ο προφήτης κάλυψε το πρόσωπο του με κάλυμμα, πού αφαιρούσε μόνον όταν εισερχόταν στην σκηνή του μαρτυρίου, για να μιλήση με τον Θεό.
Αφού έμειναν ένα χρόνο στο Σινά, στην αρχή του δευτέρου έτους ο Μωυσής αρίθμησε τον λαό και συνέχισαν την πορεία στην έρημο, ώσπου έφθασαν στην έρημο Κάδης, στα σύνορα της γης της Επαγγελίας. Ο λαός, επηρεασμένος από τους κατασκόπους πού έστειλε ο Μωυσής στην Χαναάν, αποθαρρύνθηκε για την κατάληψι της χώρας, εστασίασε εναντίον του και ζήτησε νέους αρχηγούς για να επιστρέψη στην Αίγυπτο. Ο Θεός ήταν έτοιμος για μία ακόμη φορά να τους αφανίση τελείως, αλλά ο Μωυσής με την θερμή του προσευχή άλλαξε την θεία βουλή και καταδικάσθηκαν σε τριάντα οκτώ χρόνια περιπλάνησι, άφ’ ενός μέν για να παιδαγωγηθούν, άφ’ ετέρου δε για να πεθάνουν στην έρημο και να μην εισέλθουν στην γη της Επαγγελίας όλοι οι γογγυσταί ηλικίας είκοσι ετών και άνω.
Κατά την μακροχρόνια αυτή περιπλάνησι έξω από την γη Χαναάν, ο Μωυσής με θαυμαστή πραότητα και σύνεσι αντιμετώπιζε τις συνεχείς μεμψιμοιρίες, τις αντιζηλίες και τις ανταρσίες του δυσκυβέρνητου λαού.
Στην αρχή του τεσσαρακοστού από τη έξοδο του έτους έφθασαν πάλι στην έρημο Κάδης. Οι επιλήσμονες «υιοί του Ισραήλ» δυσφόρησαν και πάλι από την έλλειψι νερού και ξέσπασαν σε νέους γογγυσμούς κατά του ηγέτου τους. Ο Θεός είπε στον Μωυσή να τους δώση νερό από τον βράχο, αλλά αυτός, κυριευμένος από αθυμία για την νέα τους απείθεια, δίστασε προς στιγμήν και τους είπε: «Ακούσατε μου, οι απειθείς- μή εκ της πέτρας ταύτης εξάξομεν υμίν ύδωρ;» (Άρ. 20, 10). Το νερό ανέβλυσε άφθονο από τον βράχο, όταν τον κτύπησε με το ραβδί του ο Μωυσής• ο ίδιος όμως εξ αιτίας της «αντιλογίας» του τιμωρήθηκε από τον Θεό να μην εισέλθη στην γη της Επαγγελίας.
Ύστερα από πολλούς αγώνες πού διεξήγαγε με την βοήθεια του Ιησού του Ναυή εναντίον των Αμορραίων, των Μαδιανιτών και των Μωαβιτών, κατέλαβε την χώρα ανατολικά του Ιορδανού, απέναντι από την Χαναάν.
Εκεί, στις στέππες της Μωάβ, υπενθύμισε στον λαό τις ευεργεσίες του Θεού και τις αποκαλύψεις κατά την τεσσαρακονταετή πορεία τους στην έρημο, τους τόνισε τις υποχρεώσεις τους έναντι της Διαθήκης του Κυρίου και τους έδωσε τις τελευταίες οδηγίες. «Έπειτα έχρισε ώς διάδοχο του τον Ιησού του Ναυή, έψαλε προς τον Θεό την ωδή, «Πρόσεχε, ουρανέ, και λαλήσω, και ακουέτω η γη ρήματα εκ στόματος μου…» (Δευτ. 32, 1-43) και ευλόγησε για τελευταία φορά τις δώδεκα φυλές. Πέθανε σε ηλικία εκατόν είκοσι ετών στην κορυφή Φασγά του όρους Ναβαύ, όπου είχε ανεβή για να του δείξη ο Κύριος την επηγγελμένη γη. Εκεί ετάφη, χωρίς ποτέ να μάθη κανείς τον ακριβή τόπο της ταφής του.
Να σημειώσουμε τέλος, ότι στους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου εφέρθη η θαυματουργός ράβδος του προφήτη Μωυσή στην Κωνσταντινούπολη, και βγήκε ο αυτοκράτωρ πεζός και την προϋπάντησε. Έκτισε δε Ναό της Θεοτόκου και έβαλε τη ράβδο μέσα σ’ αυτόν. Έπειτα την μετέφερε στο παλάτι, όπως γράφει ο Γεώργιος ο Κωδινός.
Πηγή: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας , Ιερομόναχος Μακάριος Σιμωνοπετρίτης, πρώτος τόμος [Μήνας Σεπτέμβριος], Εκδόσεις ΙΝΔΙΚΤΟΣ
Φέρεται εἰς γνῶσιν τοῦ εὐσεβοῦς πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας ὅτι τὴν Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου, 2022 καὶ ὥρα 06:00 θὰ τελεσθεῖ στὴν ἱερὰ μονὴ Ἁγίου Νικολάου παρὰ τὴν Ὀροῦντα, Θεία Λειτουργία καὶ μετὰ τὸ πέρας τῆς Λειτουργίας τὸ ἐτήσιο μνημόσυνο τῆς μακαριστῆς Μηλιᾶς Μασούρα, μητέρας τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου. Τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ τοῦ μνημοσύνου θὰ προστεῖ ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.
Κυκλοφορεῖ ὰπὸ τὶς ἐκδόσεις «Θεομόρφου» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου τὸ βιβλίο, Ἅγιος Μάμας, ὁ πολιοῦχος τῆς Μητροπόλεως Μόρφου.
Ἡ παροῦσα ἔκδοση ἀποτελεῖται ἀπὸ 132 σελίδες καὶ διανθίζεται ἀπὸ ὡραῖες τετρἀχρωμες εἰκόνες, σχετικὲς πρὸς τὸν ἅγιο Μάμαντα. Τὰ περιεχόμενα κείμενα: Μετὰ τὸν Πρόλογο τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου καὶ τὴν Εἰσαγωγὴ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακείμ, «Ὁ ἅγιος μεγαλομάρτυς Μάμας, ὁ ἐν Καισαρείᾳ τῆς Καππαδοκίας, καὶ ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικὸς Βίος του»,
ἀκολουθοῦν ὁ ἀρχαιότερος ἑλληνικός Βίος τοῦ Ἁγίου Μάμαντος (6ος αἰ.), «Μαρτύριον τοῦ ἁγίου μάρτυρος Μάμαντος» (πρωτότυπο κείμενο σὲ ἐπιμέλεια ἀρχιμ. Φωτίου Ἰωακεὶμ καὶ μετάφραση στὴ νεοελληνικὴ τοῦ Γιώργου Χρ. Κυθραιώτη) καὶ τὰ ὑμνογραφικὰ κείμενα τῆς ἐκλεκτῆς σύγχρονης Ὑμνογράφου Μοναχῆς Ἰσιδώρας, «Παρακλητικὸς Κανὼν πρὸς τὸν ἅγιον Μάμαντα» καὶ «Χαιρετιστήριοι Οἶκοι εἰς τὸν ἅγιον Μάμαντα».
Στὴ συνέχεια παραθέτουμε ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸν Πρόλογο τοῦ βιβλίου, τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεόφυτου.
«Πάντοτε πίστευα στὴ δύναμη τῆς Ἱστορίας. Τὸ βάθος τὸ ἐξασφαλίζει ἡ ἱστορικὴ μνήμη. Ὅταν ἡ ἱστορικὴ μνήμη ἑνωθεῖ μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, τότε συντελοῦνται θαύματα. Ἕνα τέτοιο θαῦμα εἶναι καὶ ἡ Θεία Λειτουργία. Κατ᾽ αὐτήν, ποὺ τελεῖται «εἰς ἀνάμνησιν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ», ἑνώνουμε τὴ μνήμη μας μὲ τὴν αἰώνια μνήμη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
»Ὅταν τὸ μέγιστο τοῦτο θαῦμα τῆς Θείας Λειτουργίας τελεῖται στὴ σήμερα κατεχόμενη καὶ αὔριο ἐλεύθερη Κύπρο, τότε ἀνοίγονται νέοι ὁρίζοντες ὅρασης, τόσο τοῦ νοεροῦ τῶν ἀγγέλων καὶ ἁγίων διακόσμου, ὅσο καὶ τοῦ ὁρατοῦ τούτου κόσμου. Ἡ τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας στὴν κατεχόμενη Μόρφου τὸ 2004 καὶ ἡ ἔκτοτε σὺν Θεῷ ἐπανάληψή της στὸν ἱστορικὸ καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Μάμαντος Μόρφου, καθὼς καὶ σὲ ἄλλες ἐκκλησίες τῆς κατεχόμενης Κύπρου, «διήνοιξε τοὺς νοεροὺς τῆς καρδίας ὀφθαλμοὺς καὶ ἐπλάτυνεν αὐτὴν» καί, ἀντὶ ἡ παρατεινόμενη κατοχὴ νὰ μᾶς ὁδηγεῖ σὲ θλίψη καὶ κατάθλιψη, ἡ ἐπαφή μας αὐτὴ μὲ τοὺς τόπους τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς δοξολογικῆς τιμῆς τῶν ἁγίων μας, μᾶς ἔδωκε τὴν ἀναμφίβολη βεβαιότητα τῆς ἀναστάσεως ὁλοκλήρου τῆς Κύπρου. Σ᾽ αὐτὸ βεβαίως συνέβαλαν καὶ οἱ προφητεῖες τῶν ἁγίων μας, παλαιῶν καὶ νεωτέρων, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τούτη ἡ σύγχρονη γεωπολιτική, ὅπου συμφωνεῖ μὲ τὸν θεόπνευστο προφητικὸ λόγο τῶν ἁγίων.
»Τὸ νὰ εἶσαι βέβαιος γιὰ τὴν ἐλευθερία τοῦ τόπου σου μὲ τὶς ἐπικρατοῦσες σήμερα συνθῆκες, εἶναι ἕνα θαῦμα! Αὐτὴ τὴ βεβαιότητα, ὅτι δηλαδὴ τὸ θαῦμα ἀκόμη λειτουργεῖ στὴν Κύπρο καὶ ὅτι σύντομα θὰ λειτουργήσει ἐν ἐκτάσει καὶ ἐναργέστερα, τὴν ὀφείλω στὸν ἅγιο Μάμα, τὸν παιδομάρτυρα, τὸν μυροβλύτη, τὸν προστάτη τῆς Μητροπόλεως Μόρφου, τὸν ἅγιο ποὺ φανέρωσε σ᾽ ἐμᾶς καινούργιους δρόμους πολιτείας καὶ πολιτικῆς…
»Ἐλάχιστο ἀντίδωρο στὸν μέγιστο τοῦτο ἅγιό μας γιὰ τὰ ἀφθονοπάροχα πρὸς ἐμᾶς δωρήματά του, ὁρατὰ καὶ ἀόρατα, παρελθόντα, παρόντα καὶ μέλλοντα, ἀποτελεῖ ἡ παροῦσα ἔκδοση, ποὺ περιλαμβάνει εἰσαγωγικὴ μελέτη ποὺ ἀποκαθιστᾶ ἱστορικὰ τὸ ἱερό του πρόσωπο, τὸν ἀρχαῖο Βίο του μὲ παράλληλη νεοελληνικὴ μετάφραση, καθὼς καὶ τὸν Παρακλητικὸ Κανόνα καὶ τοὺς Χαιρετιστηρίους Οἴκους πρὸς αὐτόν.
»Ὁ ἀνὰ χεῖρας Βίος τοῦ λαοφιλοῦς μεγαλομάρτυρος Μάμαντος, ἀγαπητοὶ ἀναγνῶστες, εἶναι ὁ ἀρχαιότερος ποὺ ἔφθασε σ᾽ ἐμᾶς καὶ ποὺ μόλις πρὶν λίγα χρόνια ἐκδόθηκε σὲ ξενόγλωσσο καὶ δυσπρόσιτο στοὺς πολλοὺς ἁγιολογικὸ περιοδικό. Τώρα, ὁ κάθε Μορφίτης καὶ ὁ κάθε φιλάγιος ἀναγνώστης ἔχει γιὰ πρώτη φορὰ τὴ δυνατότητα νὰ ἐντρυφήσει στὸν Βίο τοῦτο, τόσο στὸ πρωτότυπο γλαφυρότατο βυζαντινὸ γλωσσικὸ ἰδίωμα, ὅσο καὶ σὲ μία σύγχρονη ἀπόδοσή του στὴ νεοελληνική μας λαλιά».
*******
Ἐκδότης: Θεομόρφου
ISBN: 978-9963-553-92-1
Γλώσσα: Ἑλληνικὰ
Ἔτος Ἔκδοσης: 2018
Τόπος Ἔκδοσης: Λευκωσία
Ἀριθμὸς Σελίδων: 132
Διαστάσεις: 22Χ16 ἑκ.
Τιμή: € 8.00
Κεντρικὴ Διάθεση:
Βιβλιοπωλεῖο «Θεομόρφου»
Τηλ.: 00357 22824811
Email: booksstore@immorfou.org.cy
Γιὰ Ἑλλάδα:
Ἐκδόσεις Σταμούλη
Ἀθήνα: Ἀβέρωφ 2, τ.κ. 10433
τηλ.: 2105238305
fax: 2105238959
Η Ιερά Μητρόπολις Μόρφου και η Εκκλησιαστική Επιτροπή του καθεδρικού ναού του Αγίου Μάμαντος Μόρφου πληροφορούν το ευσεβές χριστεπώνυμο πλήρωμα, ότι θα τελεστεί αρχιερατικός Εσπερινός και αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μάμαντος στην κατεχόμενη Μόρφου, με την ευκαιρία της μνήμης του πολιούχου της Μόρφου, Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος του Μυροβλύτη και Θαυματουργού.
Την Πέμπτη, 1η Σεπτεμβρίου 2022, και ώρα 6.00 μ.μ., θα ψαλεί ο Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός.
Την Παρασκευή, 2α Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 6.15 π.μ., θα αρχίσει η ακολουθία του Όρθρου και στη συνέχεια θα τελεστεί η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Την Παρασκευή, 2α Σεπτεμβρίου 2022 και ώρα 4.00 μ.μ., θα τελεστεί Παράκληση προς την ιερά εικόνα του Χρυσοσώτηρος Ακανθούς και τον εορτάζοντα Άγιο Μάμαντα.
Των Ιερών Ακολουθιών του Εσπερινού, του Όρθρου, της Θείας Λειτουργίας και της Ιεράς Παρακλήσεως θα προστεί ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος συμπαραστατούμενος από τόν Ιερό Κλήρο της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου.
Οι πιστοί μπορούν να ετοιμαστούν για να συμμετέχουν στην Θεία Κοινωνία, να φέρουν κόλυβα και άρτους για την εορτή. Επίσης θα έχουν την ευκαιρία να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα του Χρυσοσώτηρος της Ακανθούς, η οποία φυλάσσεται προσωρινά στον ναό του Αγίου Μάμαντος στη Μόρφου, καθώς επίσης να λάβουν άγιο έλαιο από τη σαρκοφάγο του Αγίου.
Για τη μετάβαση των πιστών θα υπάρχουν λεωφορεία.
Για δηλώσεις και πληροφορίες:
Αλέκος Αλεξάνδρου, τηλ. 99662066
Ευθύμιος Γεωργιάδης, τηλ. 99326864
Ιερά Μητρόπολις Μόρφου, τηλ. 22932401
Απόσπασμα συνέντευξης του Σπύρου Φιλιάνου, μετανοημένου μάγου στη δημοσιογράφο Βικτωρία Ντακουνάκη (1996): «Την ημέρα της εορτής των Θεοφανείων και 40 ημέρες μετά, λόγω του μεγάλου γεγονότος της Βαπτίσεως του Ιησού Χριστού και του αγιασμού των υδάτων, όλοι οι μάγοι είχαμε φοβερούς πονοκέφαλους και μια κατάσταση τρέλας! Αυτό κρατούσε για 40 ημέρες μετά τα Θεοφάνεια! Λύνονται δηλαδή όλα τα μάγια από την ημέρα των Θεοφανείων, σαν ένδειξη δώρου του Θεού για τον Υιό Του που Βαπτίζεται προς τους Ορθοδόξους. Και τότε όλοι οι μάγοι ομολογούσαμε ότι πράγματι μόνο ο Χριστός και η Εκκλησία έχουν την δύναμη!
Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου κατὰ τὴ Θεία Λειτουργία τῆς ἑορτῆς τῆς ἀποτομῆς τῆς τιμίας κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ποὺ τελέσθηκε στὸν πανηγυρίζοντα ἱερὸ ναὸ τοῦ Τιμίου Προδρόμου τῆς κοινότητος Προδρόμου, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (29.08.2022).
Ψάλλει ὁ Πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.
Ὁ ἔνδοξος μεγαλομάρτυς τοῦ Χριστοῦ Μάμας ὑπῆρξε ἀναμφίβολα ἕνας ἀπὸ τοὺς λαοφιλέστερους ἁγίους κατὰ τὴ βυζαντινὴ περίοδο. Σὲ τοῦτο συντέλεσαν ποικίλοι λόγοι: Τὸ πλούσιο θαυματουργικό του χάρισμα· ἡ μυροβλυσία τοῦ ἱεροῦ του λειψάνου· τὸ πολυσύχναστο ἐπίκεντρο τιμῆς του, ἡ περιώνυμη δηλαδὴ πόλη τῆς Καισάρειας, πρωτεύουσα τῆς Καππαδοκίας —πιθανώτατα ὑπῆρξε ὁ ἐπισημότερα ἑορταζόμενος μάρτυρας τῆς πόλης·
οἱ πανηγυρικοὶ πρὸς αὐτὸν Λόγοι τῶν Μεγάλων Καππαδοκῶν Πατέρων Βασιλείου καὶ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Κι ἀκόμη τὸ ὅτι ἀπέβη ἐνωρίτατα προστάτης τῶν ἀκριτικῶν στρατιωτικῶν ταγμάτων-ὁριοφυλάκων τῆς περιοχῆς (ἀρχικὰ τῶν Ἰσαύρων Λιμιτανέων, καὶ ἀργότερα τῶν Ἀκριτῶν τῆς Καππαδοκίας, τοῦ Ταύρου, τῆς Μεσοποταμίας κ.ἄ. παραμεθορίων περιοχῶν, καθὼς καὶ τῶν Ἀπελατῶν), οἱ ὁποῖοι, μὲ τὴ γιὰ στρατιωτικοὺς λόγους μετακίνησή τους στὶς παραμεσόγειες περιοχές, μετέφεραν εὔλογα καὶ τὴν τιμὴ τῶν προστατῶν τους ἁγίων, κατεξοχὴν τῶν μαρτύρων Γεωργίου καὶ Μάμαντος.
Παράλληλη πρὸς τὴ διάδοση τιμῆς τοῦ ἁγίου Μάμαντος ὑπῆρξε καὶ ἡ διάδοση τοῦ Βίου του, ἀρχικὰ καὶ κατὰ κύριο λόγο στὰ ἑλληνικά, ἀλλὰ καὶ σὲ μετάφραση στὰ λατινικά, συριακὰ καὶ ἀρμενικά, καὶ ποὺ σώζεται, σὲ διαφορετικὲς μορφές, σὲ ἱκανὸ ἀριθμὸ χειρογράφων, χρονολογουμένων ἀπὸ τὸν 10ο αἰ. κ. ἑξ. Τὴν ἀρχαιότερη μορφὴ Βίου του ἀποτελεῖ ὁ λεγόμενος ἑλληνικὸς Βίος, ποὺ συντάχθηκε κατὰ τὸν 5ο αἰώνα καὶ ποὺ ἀποτέλεσε τὴν πηγή, ὄχι μονάχα τῶν μεταγενέστερων Βίων τοῦ ἁγίου, ἀλλὰ καὶ πηγὴ ἔμπνευσης τῆς σχετικῆς πρὸς τὸ πρόσωπό του εἰκονογραφικῆς καὶ ὑμνογραφικῆς παραγωγῆς. Ὁ ἀνώνυμος συντάκτης τοῦ Βίου τούτου χρησιμοποίησε μία προγενέστερή του γραπτὴ πηγή, ἕνα πρωιμότατο Βίο, ποὺ ἀποδιδόταν στὸν ἀκόλουθο τοῦ ἁγίου καὶ εὐνοῦχο Κλημέντιο: «Ὁ δὲ ἀκόλουθος αὐτοῦ (τοῦ ἁγίου Μάμαντος) εὐνοῦχος, ὀνόματι Κλημέντιος, πᾶσαν αὐτοῦ τὴν πολιτείαν κατὰ μέρος ἀνεγράφετο, τὴν κατὰ Θεόν τε αὐτοῦ προκοπὴν θαυμάζων». Ἀπὸ αὐτὸ τὸν ἀρχαιότατο ἑλληνικὸ Βίο θὰ σταχυολογήσουμε στὴ συνέχεια τὰ σπουδαιότερα σημεῖα τῆς ἱερῆς καταγωγῆς, τῆς ἰσάγγελης πολιτείας καὶ τοῦ Χριστομίμητου μαρτυρίου τοῦ θαυμαστοῦ παιδομάρτυρος Μάμαντος.
Οἱ γονεῖς τοῦ ἁγίου Μάμαντος, ἅγιοι Θεόδοτος καὶ Ρουφίνα, κατάγονταν ἀπὸ τὴν περίφημη πόλη Γάγγρα τῆς περιοχῆς τῆς Παφλαγονίας, στὴ βορειοδυτικὴ Μικρὰ Ἀσία, ὅπου γεννήθηκαν κατὰ τὸ πρῶτο μισὸ τοῦ 3ου αἰώνα. Καὶ οἱ δύο ἦταν εὐλαβεῖς καὶ θεοφοβούμενοι χριστιανοί. Μάλιστα ὁ Θεόδοτος, ποὺ καταγόταν ἀπὸ εὐγενεῖς (ὁ πατέρας του ἦταν ἰλλούστριος), τόσο πόθο Θεοῦ εἶχε, ὥστε κήρυσσε ἄφοβα στοὺς συμπολίτες του τὸν Χριστό, πράγμα ποὺ συνέχισε καὶ ὅταν ξέσπασαν οἱ γενικοὶ κατὰ τῶν χριστιανῶν διωγμοὶ στὴ ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία ἐπὶ Δεκίου, στὰ 250-251. Τοῦτο ὅταν πληροφορήθηκε ὁ ἄρχοντας τῆς Γάγγρας Ἀλέξανδρος, κάλεσε τὸν Θεόδοτο νὰ ἀπολογηθεῖ, ἀπειλώντας τον μὲ τιμωρίες ἂν δὲν θυσίαζε στὰ εἴδωλα ἀπαρνούμενος τὸν Χριστό. Ὁ Θεόδοτος μὲ θάρρος τοῦ ἀπάντησε ὅτι δὲν εἶχε δικαίωμα νὰ τὸν βασανίσει, καθὼς εἶχε εὐγενικὴ καταγωγή. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Ἀλέξανδρος τὸν παρέπεμψε γιὰ ἐξέταση στὸν ἡγεμόνα τῆς εὐρύτερης βορειοδυτικῆς Μικρασίας, ποὺ τότε εἶχε ἕδρα τὴν περίφημη πόλη Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας. Τὸν Θεόδοτο ἀκολούθησε ἡ σύζυγός του, ποὺ κυοφοροῦσε τότε καὶ πλησίαζε νὰ γεννήσει. Ὁ ἡγεμόνας τῆς Καισάρειας, ἀφοῦ διάβασε τὴν ἀναφορὰ τοῦ ἡγεμόνα Ἀλέξανδρου, πρόσταξε νὰ φυλακίσουν τὸν Θεόδοτο. Στὴ φυλακὴ μπῆκε μαζί του καὶ ἡ Ρουφίνα. Ἐκεῖ ὁ Θεόδοτος ἔκανε θερμὴ προσευχὴ νὰ τὸν στηρίξει ὁ Κύριος μέχρι τέλους στὴν ὁμολογία τῆς πίστης καὶ ἀμέσως παρέδωσε τὴν ψυχή του. Ἡ Ρουφίνα, βλέποντας τὴν ἀπροσδόκητη τελείωση τοῦ συζύγου της, πολὺ λυπήθηκε καὶ ἀπὸ τὴν ὀδύνη γέννησε. Προσευχήθηκε τότε μὲ πόνο ψυχῆς νὰ λάβει κι ἐκείνης τὴν ψυχὴ ὁ Κύριος καὶ νὰ ἀναλάβει, ὡς πατέρας τῶν ὀρφανῶν, τὴ φροντίδα τοῦ νεογνοῦ. Καί, ἀσπαζόμενη τὸ σκήνωμα τοῦ Θεόδοτου, ἐκοιμήθη καὶ ἐκείνη ἐν Κυρίῳ.
Ἡ ἀναφορὰ στὸν Βίο σὲ διωγμοὺς τὴν περίοδο γέννησης τοῦ Μάμαντος καὶ στὴ φυλάκιση τῶν γονέων του γιὰ τὴν χριστιανική τους πίστη, συνάδει πλήρως μὲ τὰ ἱστορικὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς: Κατὰ τὸ διάστημα τῶν ἐτῶν 253-260, αὐτοκράτορες στὴ Ρώμη ἦταν ὁ Βαλλεριανὸς μὲ τὸν υἱό του Γαλλιηνό. Κατὰ δὲ τὸ ἔτος 257 ὁ Βαλλεριανὸς ἐξέδωσε τὸ πρῶτο του ἔδικτο (διάταγμα) γενικοῦ διωγμοῦ κατὰ τῶν χριστιανῶν, γιὰ νὰ ἐκδώσει καὶ ἕνα δεύτερο κατὰ τὸν Αὔγουστο τοῦ ἑπομένου ἔτους 258. Τὸ δεύτερο τοῦτο διάταγμα, ποὺ ἐκδόθηκε γιὰ νὰ καλύψει τὰ κενὰ τοῦ πρώτου, μεταξὺ ἄλλων προνοοῦσε ὅτι οἱ συγκλητικοὶ καί, γενικά, οἱ ἄρχοντες μὲ ὑψηλὴ καταγωγὴ καὶ ἀξιώματα ποὺ ὁμολογοῦσαν ὅτι ἦταν χριστιανοί, θὰ ἀποστεροῦνταν τὴν περιουσία καὶ τὸ ἀξίωμά τους καί, ἐὰν ἐπέμειναν στὴ χριστιανική τους ὁμολογία, θὰ ὑφίσταντο κεφαλικὴ τιμωρία (ἀποκεφαλισμό). Ὁ ἅγιος Μάμας, ὅταν μαρτύρησε, ἦταν περίπου 15-16 ἐτῶν. Ἑπομένως εἶχε γεννηθεῖ περὶ τὰ ἔτη 257-258, ὁπόταν ἐκοιμήθηκαν στὴν ὁμολογία τῆς πίστης οἱ γονεῖς του.
Κατὰ τὸ βράδυ τῆς ἡμέρας ποὺ τελειώθηκαν οἱ γονεῖς τοῦ Μάμαντος, ἄγγελος Κυρίου ἐμφανίσθηκε σὲ μία εὐλαβέστατη ἄτεκνη χήρα καὶ ἀρχόντισσα, ποὺ λεγόταν Ἀμμία, καὶ τὴν πρόσταξε νὰ πάει νὰ ζητήσει ἀπὸ τὸν ἄρχοντα τῆς Καισάρειας τὰ σώματα τῶν μαρτύρων καὶ νὰ τὰ ἐνταφιάσει μὲ τὴν πρέπουσα τιμή, τὸ δὲ νεογέννητο ἀγοράκι νὰ τὸ ἀναθρέψει σὰν παιδί της. Καὶ ἡ Ἀμμία ἀμέσως ἐκτέλεσε τὴν προσταγὴ τοῦ ἀγγέλου.
Ὅταν ἔγινε ἑνὸς ἔτους τὸ παιδί, τὸ πῆρε στὴν ἀγκαλιά της ἡ θετή του μητέρα καὶ τὸ φίλησε. Κι αὐτὸ ἀμέσως εἶπε «ἀμμά», ποὺ θὰ πεῖ μητέρα! Στὴ χαρά της αὐτὴ ἡ Ἀμμία, κάλεσε τοὺς ἐπίσημους καὶ ἄρχοντες τῆς πόλης καὶ τοὺς παρέθεσε πλούσιο γεῦμα. Κι ὅταν αὐτοὶ πληροφορήθηκαν πῶς ἀποκάλεσε τὸ βρέφος τὴν Ἀμμία, ὅλοι μὲ ἕνα στόμα εἶπαν νὰ τὸ ὀνομάσει Μάμα, ὅπως καὶ ἔγινε. Ὅσο μεγάλωνε σὲ ἡλικία ὁ Μάμας, αὔξανε σὲ σύνεση καὶ σοφία. Γι᾽ αὐτὸ ὅταν ἔγινε πενταετής, ἡ Ἀμμία τὸν ἔστειλε στὸν δάσκαλο Ἀρίστωνα νὰ ἀρχίσει νὰ μαθαίνει γράμματα, παραχωρώντας του καὶ ἕνα νεαρὸ δοῦλο, ὡς βοηθὸ καὶ συνοδὸ στὸ σχολεῖο, ποὺ λεγόταν Κλημέντιος. Σύντομα ὁ Μάμας ξεπέρασε στὴ φρόνηση καὶ μάθηση ὅλους τοὺς συμμαθητές του. Ἀφοῦ ἔγινε ἕξι ἐτῶν ὁ Μάμας, κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ ἡ Ἀμμία, ἀφήνοντάς τον κληρονόμο τῆς περιουσίας της.
Ὅταν ἔγινε αὐτοκράτορας ὁ Αὐρηλιανὸς (270-275), ἐξέδωσε πρόσταγμα γενικῆς θυσίας στοὺς ψευδοθεοὺς σ᾽ ὅλη τὴν αὐτοκρατορία. Στὴν Καισάρεια μετέβη ἕνας σκληρὸς ἐκπρόσωπος τοῦ αὐτοκράτορα, ὁ Δημόκριτος, ποὺ πρόσταξε τοὺς δάσκαλους τῆς πόλης νὰ μεταβοῦν τὴν ἡμέρα τοῦ Δία στὰ εἰδωλεῖα νὰ προσφέρουν θυσία. Καί, ἐνῶ ὅλες οἱ σχολὲς πήγαιναν καὶ θυσίαζαν, μόνο οἱ συμμαθητὲς τοῦ Μάμαντος ἀρνοῦνταν νὰ λατρεύσουν τὰ εἴδωλα, καθὼς διδάσκονταν ἀπὸ αὐτὸν τὴν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό.
Ὁ Δημόκριτος πληροφορήθηκε τὸ γεγονός, καὶ κάλεσε τὸν μικρὸ Μάμα νὰ ἀπολογηθεῖ. Παρόλες τὶς κολακεῖες καὶ ἀπειλὲς τοῦ τυράννου, ὁ Μάμας παρέμεινε ἀκλόνητος στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ. Μάλιστα τοῦ τόνισε πὼς δὲν εἶχε ἐξουσία νὰ τὸν κακοποιήσει, ὡς καταγόμενο ἀπὸ εὐγενεῖς. Τότε ὁ τύραννος, γεμάτος θυμό, πρόσταξε νὰ τὸν ὁδηγήσουν σιδηροδέσμιο ἀπὸ τὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας στὶς Αἰγὲς τῆς Κιλικίας, γιὰ νὰ κριθεῖ ἐκεῖ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν αὐτοκράτορα. Πράγματι, ὁ Αὐρηλιανὸς μεταξὺ τῶν ἐτῶν 270 καὶ 272 ἐξεστράτευσε κατὰ τῆς βασίλισσας τῆς Παλμύρας Ζηνοβίας (267-272). Σύμφωνα δὲ μὲ τὴ σύγχρονη ἔρευνα σχετικὰ πρὸς τὴν πορεία ποὺ ἀκολούθησε ὁ Αὐρηλιανὸς κατὰ τὴν ἐν λόγῳ ἐκστρατεία του, διῆλθε μὲ βεβαιότητα ἀπὸ τὴν παραθαλάσσια πόλη τῶν Αἰγῶν τῆς Κιλικίας.
Φθάνοντας στὶς Αἰγές, ὁ ἅγιος ὁδηγήθηκε ἐνώπιον τοῦ αὐτοκράτορα, ποὺ τὸν ἀνέκρινε μὲ κάθε αὐστηρότητα. Καὶ πάλιν ὁ παιδομάρτυρας ὁμολόγησε μὲ γενναιότητα τὸν Χριστό, εἰρωνευόμενος τὰ ἀναίσθητα καὶ ἄψυχα εἴδωλα. Ὁ τύραννος, ὀργισμένος καὶ κατησχυμμένος ἀπὸ ἕνα παιδάκι, πρόσταξε καί, ἀφοῦ τὸν κτύπησαν μὲ πέτρες στὸ στόμα, τοῦ πρόσδεσαν στὸ λαιμὸ ἕνα μεγάλο μολύβδινο βαρίδι γιὰ νὰ τὸν ρίξουν στὴ θάλασσα νὰ πνιγεῖ. Ἄγγελος ὅμως Κυρίου ἐμφανίσθηκε καὶ φόβησε τοὺς στρατιῶτες-δημίους μέσα στὸ σκάφος, ποὺ ἐπέστρεψαν στὴν ξηρὰ καὶ ἔφυγαν τρομαγμένοι. Καθ᾽ ὑπόδειξη δὲ τοῦ ἀγγέλου, ὁ Μάμας μετέβη στὸ ὄρος Ἀργαῖον τῆς Καισάρειας, ὅπου ἔζησε ἀκόμη ἕνα ἕως δύο ἔτη. Ἐκεῖ, μὲ πρόσταγμα Θεοῦ, ἔλαβε ἐξ οὐρανοῦ ράβδο θαυματουργὴ καὶ ἅγιο Εὐαγγέλιο, μὲ τὰ ὁποῖα ἐξημέρωνε τὰ ἄγρια θηρία τοῦ βουνοῦ καὶ ἄρμεγε τὰ θηλυκὰ ἀπὸ αὐτά, ἔπηζε τυρί, μὲ τὸ ὁποῖο καὶ ὁ ἴδιος τρεφόταν καὶ ἔδινε καὶ στοὺς πτωχοὺς τῆς Καισάρειας. Ἔκτισε ἀκόμη μικρὸ ναό, ὅπου λάτρευε τὸν Κύριο.
Ὅταν οἱ εἰδωλολάτρες πληροφορήθηκαν τὰ θαυμαστὰ σημεῖα, ποὺ ὁ Μάμας τελοῦσε στὸ βουνό, φθόνησαν, καὶ τὸν κατήγγειλαν στὸν νέο ἡγεμόνα τῆς Καισάρειας Ἀλέξανδρο, ὅτι τάχα ἦταν μάγος καὶ μὲ μαγικὲς τέχνες ἡμέρωνε τὰ ἄγρια θηρία. Τότε αὐτὸς ἔστειλε στρατιῶτες νὰ τὸν συλλάβουν. Τοὺς συνάντησε ὁ ἅγιος καὶ τοὺς ρώτησε τί ἔψαχναν. Αὐτοὶ τοῦ εἶπαν γιατί εἶχαν μεταβεῖ ἐκεῖ, κι ὁ Μάμας τοὺς κάλεσε νὰ τοὺς προσφέρει ψωμὶ καὶ τυρὶ καὶ τοὺς ὑποσχέθηκε νὰ τοὺς ὑποδείξει αὐτὸν ποὺ ἀναζητοῦσαν. Ἐνῶ τρώγανε, μαζεύτηκαν ἐκεῖ τὰ ἄγρια ζῶα κατὰ τὴ συνήθειά τους, ποὺ φόβησαν τοὺς στρατιῶτες. Ὁ ἅγιος τοὺς καθησύχασε, τοὺς εἶπε ὅτι αὐτὸς ἦταν ὁ Μάμας ποὺ ἀναζητοῦσαν καὶ τοὺς ἐξήγησε πὼς τὰ ζῶα τὰ ἐξημέρωνε μὲ τὴ δύναμη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ, ποὺ λάτρευε, κι ὄχι μὲ μαγικὲς κακοτεχνίες. Κατόπιν τοὺς προέτρεψε νὰ ἐπιστρέψουν καὶ νὰ τὸν ἀναμένουν στὴν πύλη τῆς Καισάρειας καὶ θὰ ἐρχόταν σύντομα. Πρὶν ὅμως ἀπέλθει πρὸς τὸ μαρτύριο, μὲ ὑπόδειξη τοῦ Κυρίου κάλεσε μεγάλο λιοντάρι ἀπὸ τὴν ἔρημο, καὶ τοῦ εἶπε ὅτι, ὅταν αὐτὸς θὰ θηριομαχοῦσε στὸ στάδιο, θὰ τὸ ἔφερναν κι αὐτὸ ἐναντίον του, καὶ τότε νὰ πράξει ἐκεῖνο ποὺ θὰ τὸ προστάξει ὁ Θεός.
Μετέβη λοιπὸν ὁ Μάμας στὴν Καισάρεια καὶ ὁδηγήθηκε μπροστὰ στὸν ἡγεμόνα Ἀλέξανδρο, ποὺ τὸν ἐξέτασε γιὰ τὶς δῆθεν μαγεῖες του. Κι ὅταν ὁ παιδομάρτυρας τοῦ ξεκαθάρισε πώς, ὄχι μόνο δὲν ἦταν μάγος, ἀλλὰ λάτρευε τὴν Ἁγία Τριάδα, ὁ τύραννος τὸν ἀνάγκαζε νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του καὶ νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα. Μετὰ τὴ θαρραλέα ὁμολογία τοῦ μάρτυρα, ὁ ἡγεμόνας πρόσταξε νὰ ἀρχίσουν τὰ βασανιστήρια. Πρῶτα τὸν κρέμασαν σὲ τιμωρητικὸ ξύλο καὶ τὸν ἔξεσαν ἀπάνθρωπα σὲ ὅλο τὸ σῶμα, μέχρι τὰ σπλάχνα. Ὁ ἅγιος ὅμως ἄχνα δὲν ἔβγαλε, μόνο προσευχόταν θερμὰ νὰ τὸν ἐνισχύσει ὁ Κύριος ἕως τέλους. Κατόπιν τὸν ἔριξαν σὲ καμίνι ποὺ εἶχαν πυρώσει ἐπὶ τρεῖς μέρες, ὅπου τὸν ἄφησαν γιὰ πέντε μέρες. Ἀλλ᾽ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ τὸν διαφύλαξε ἀβλαβή, ἀποστέλλοντάς του ἀγγέλους, μὲ τοὺς ὁποίους συνδοξολογοῦσε τὸν Θεό, ὅπως παλαιὰ οἱ τρεῖς Παῖδες στὴ Βαβυλώνα. Ὅταν εἶδε τὴν ὑπερθαύμαστη διάσωσή του ὁ τύραννος, διέταξε νὰ τὸν ρίξουν στὰ ἄγρια θηρία στὸ στάδιο. Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ τιθάσσευε τὴν ἀγριότητα τῶν θηρίων, ποὺ σεβάστηκαν καὶ προσκυνοῦσαν τὸν μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ. Τότε ἀπέλυσαν ἐναντίον του καὶ τὸ λιοντάρι ποὺ προαναφέραμε, κι αὐτὸ ὅρμησε ἐναντίον τῶν θεατῶν, καὶ κατασπάραξε πολλοὺς εἰδωλολάτρες καὶ Ἰουδαίους. Τέλος, ὁ τυφλωμένος στὴν ψυχὴ Ἀλέξανδρος πρόσταξε νὰ φονευθεῖ στὸ στάδιο ὁ μάρτυρας ἀπὸ τάγμα ἱππικοῦ. Πράγματι, ἕνας μονομάχος κτύπησε τὸν Μάμαντα μὲ τρίαινα στὴν κοιλιά καὶ χύθηκαν ἔξω τὰ σπλάχνα του. Φωνὴ τότε ἀκούστηκε ἀπὸ τοὺς οὐρανούς, ποὺ τὸν καλοῦσε νὰ ἀπολαύσει τὰ ἀγαθὰ τῆς αἰώνιας ζωῆς. Κι ὁ γενναιότατος παιδομάρτυρας, κρατώντας τὰ χυμένα του σπλάχνα, περπάτησε περὶ τὸ μισὸ χιλιόμετρο ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη, βρῆκε ἕνα σπήλαιο καί, ἐπάνω σὲ μιὰ πέτρα, παρέδωσε τὸ πνεῦμα του στὸν Κύριο, γιὰ τὸν Ὁποῖο τόσα βάσανα ὑπέμεινε. Τελειώθηκε δὲ ὁ μαρτυρικὰ στὴν Καισάρεια ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Αὐρηλιανοῦ, πιθανώτατα κατὰ τὴν 2α Σεπτεμβρίου τοῦ 273 ἢ τοῦ 274, σὲ ἡλικία 15 ἢ 16 ἐτῶν.
* * *
Ἐπίκεντρο τιμῆς τοῦ ἁγίου Μάμαντος ὑπῆρξε ἀσφαλῶς ἡ Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας. Ἡ τοποθεσία, στὴν ὁποία μετέβη καὶ παρέδωσε τὸ πνεῦμα ὁ ἅγιος μετὰ τὸ μαρτύριό του, πρέπει νὰ ταυτισθεῖ μὲ τὸν χῶρο, ὅπου ἀργότερα ἀνοικοδομήθηκε τὸ Μαρτύριο (ναός), στὸ ὁποῖο περιλαμβανόταν ὁ τάφος του. Τὸ Μαρτύριο αὐτὸ συνέχισε νὰ ὑπάρχει ἐπὶ αἰῶνες, καὶ μετὰ τὴ σταδιακὴ μετακομιδὴ τῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου. Σύμφωνα μὲ ἔγκυρες πληροφορίες, κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα τὰ χαλάσματα παλιᾶς ἐκκλησίας κοντὰ στὸ ἀρχαῖο στάδιο τῆς Καισάρειας ταυτίζονταν μὲ ἀσφάλεια μὲ τὴν ἄλλοτε περίλαμπρη βασιλικὴ τοῦ Ἁγίου Μάμαντος. Ἀπὸ τὰ χαλάσματα ὅμως αὐτά, γνωστὰ μὲ τὸ ὄνομα Ντελικλί-Τάς, δηλαδὴ τρυπημένη πέτρα, ἤδη λίγο πρὶν τὴν ἔξοδο τῶν Ἑλλήνων τὸ 1924, τίποτα δὲν παρέμεινε στὴ θέση του, ἕνεκα ἁρπαγῆς τοῦ οἰκοδομικοῦ ἐκεῖ ὑλικοῦ πρὸς ἀνέγερση ἄλλων κτιρίων, παρὰ μόνη μία μεγάλη τρύπια πέτρα. Ἀπὸ τὴν τρύπια ἐκείνη πέτρα χριστιανοὶ καὶ μουσουλμάνοι περνοῦσαν τὰ ἄρρωστα παιδάκια καί, ὅσα ἦταν νὰ ζήσουν, γίνονταν ἀμέσως καλά.
Ἀσφαλῶς παρατηρεῖται πρωιμότατη διάδοση τῆς τιμῆς, ἀλλὰ καὶ τῶν τιμίων λειψάνων τοῦ ἁγίου Μάμαντος, ποὺ ἐξακτινώνεται ὄχι μόνο σ᾽ ὅλη τὴ Μικρασία, ἀλλ᾽ ἐπεκτείνεται ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη ἕως τὴ Συροπαλαιστίνη καὶ τὰ ἑλληνικὰ νησιὰ τῆς Κύπρου, Κρήτης καὶ ἀλλοῦ, γιὰ νὰ φθάσει μέχρι καὶ τὴ Γαλλία! Ὅταν οἱ Σταυροφόροι τῆς Δ´ Σταυροφορίας κατέλαβαν τὸ 1204 τὴν Κωνσταντινούπολη, μεταξὺ τῶν πολλῶν τιμαλφῶν καὶ ἱερῶν λειψάνων ποὺ ἀφάρπασαν ἦταν καὶ ἡ τιμία κάρα τοῦ ἁγίου Μάμαντος, ποὺ τὸ 1209 θὰ καταλήξει στὴν πόλη Langres τῆς Γαλλίας. Ἡ ἁγία κάρα διατηρεῖ τὴ σταυρόσχημη βυζαντινὴ ἀργυρὴ λειψανοθήκη-ἐπένδυσή της καὶ φέρει ἐγχάρακτη ἐπιγραφή, «ΑΓΙΟC MAMAC». Περαιτέρω, ἀνὰ ἕνα τεμάχιο τῆς κάρας τοῦ ἁγίου Μάμαντος (προφανῶς ἀπὸ τὸ κάτω της τμῆμα, ποὺ ἐλλείπει ἀπὸ τὸ λείψανο τῆς Langres), βρίσκεται στὶς μονὲς Φιλοθέου Ἁγίου Ὄρους καὶ Ἁγίου Γεωργίου Ἠλίων στὴν Αἰδηψὸ τῆς Εὔβοιας.
Ἡ Κύπρος δὲν ὑστέρησε τῆς πλούσιας χάρης τοῦ ἁγίου Μάμαντος. Τὸ πόσο πρώιμη ὑπῆρξε ἡ ἐδῶ τιμὴ τοῦ λαοφίλητου τούτου παιδομάρτυρα δὲν μᾶς εἶναι ἀκριβῶς γνωστό. Πιθανώτατα οἱ ρίζες τῆς τιμῆς αὐτῆς νὰ συνδέονται, τόσο μὲ τὶς ἀνὰ τοὺς αἰῶνες γνωστὲς ζῶσες σχέσεις τῆς μεγαλονήσου μὲ τὰ νότια τῆς Μικρασίας παράλια, ὅσο καὶ τὴν κατὰ τοὺς μεσοβυζαντινοὺς χρόνους ἔλευση καὶ ὑπηρεσία στὸ νησὶ ἀκριτικῶν στρατιωτικῶν ταγμάτων (Ἀκριτῶν-Μαρδαϊτῶν), ὅπως πιὸ πάνω ἀναφέραμε. Ἄλλο πρόβλημα, ποὺ παραμένει ἀκόμη ἀνοικτό, εἶναι τὸ πότε ἔρχεται στὸ νησὶ ἡ λάρνακα μὲ τὰ τίμια λείψανά του, ποὺ βρίσκεται μέχρι σήμερα ἐντοιχισμένη στὸν ὁμώνυμό του ναὸ στὴ Μόρφου, καθεδρικὸ ναὸ τῆς Μητροπόλεως Μόρφου, τῆς ὁποίας εἶναι καὶ ὁ πολιοῦχος ἅγιος. Δὲν ἀποκλείεται ὁ ἀρχικὸς ναὸς (βασιλικὴ 6ου αἰ.) στὴ θέση τοῦ σημερινοῦ ναοῦ νὰ σχετίζεται μὲ τὴν τότε ἔλευση τῆς λάρνακας αὐτῆς, καὶ νὰ σήμανε τὶς ἀπαρχὲς τῆς ἐδῶ τιμῆς του. Τοιχογραφίες καὶ φορητὲς εἰκόνες τοῦ ἁγίου σώζονται στὴν Κύπρο ἀπὸ τὸν 12ο/13ο αἰ. Ἀκόμη, ὑπάρχουν σὲ λειτουργία ἢ ἐρειπωμένοι 71 ναοὶ καὶ μονὲς στὸ ὄνομά του στὸ νησί μας, ἐνῶ ἕνα χωριὸ τῆς ἐπαρχίας Λεμεσοῦ φέρει τὸ εὐλογημένο του ὄνομα.
Νά, λοιπόν, ἕνα σπουδαῖο πρότυπο ἔφηβου ἁγίου πρὸς μίμηση. Ἑνὸς λαμπροῦ ἀστέρα τοῦ νοητοῦ στερεώματος, ποὺ μὲ τὴ γέννησή του ἔμεινε ὀρφανὸς ἀπὸ τοὺς ἐπίγειους ἁγίους του γονεῖς, ἀλλ᾽ ὄχι ἀπὸ τὴν ἀλάνθαστη πρόνοια τοῦ Οὐράνιου Πατέρα. Ποὺ ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία ὁμολόγησε ἀπτόητα Χριστὸν «ἐνώπιον τυράννων καὶ βασιλέων», χωρὶς νὰ τὸν θέλξει τίποτα τοῦ κόσμου τούτου. Ποὺ ὑπέμεινε πάνδεινα κολαστήρια γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Λυτρωτῆ καὶ Σωτήρα του, γιὰ τὸν Ὁποῖο κένωσε καὶ τὴν τελευταία σταλαγματιὰ τοῦ αἵματός του. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἐπάξια δοξάσθηκε ἀπὸ τὸν Δικαιοκρίτη Κύριο καὶ στὸν οὐρανό, καὶ στὴ γῆ. Καί, μὲ τὴ θεόσδοτη χάρη ποὺ πλούτησε, θεραπεύει τὶς ψυχὲς καὶ τὰ σώματα ὅσων τὸν ἐπικαλοῦνται μὲ πίστη καὶ προστρέχουν μὲ εὐλάβεια στὴ σκέπη του.
Ταῖς αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν!
Ὑποδοχὴ καὶ παράδοση τῆς λειψανοθήκης τοῦ Ἁγίου Μάμα στὴν Εὐρύχου προσωρινὴ ἕδρα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου τὴν Τετάρτη 15η Μαΐου, 2019. Τὴ λειψανοθήκη παρέλαβε ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος ἀπὸ τὸν Πρωτοσύγκελλο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου Πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη Φώτιο Ἰωακεὶμ καὶ τοὺς λειτουργοὺς τοῦ Τμήματος Ἀρχαιοτήτων Κύπρου κ. Γιῶργο Φιλοθέου καὶ κ. Στέλλα Πισσαρίδου, καὶ τὴν κ. Μαρία Παφίτη.
Ὁ ἱστορικὸς Ἑσπερινὸς Ἁγίου Μάμαντος, χοροστατοῦντος τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου, ὅπως αὐτὸς μεταδόθηκε δορυφορικὰ ἀπὸ τὴν κατεχόμενη Μόρφου τὴν 1η Σεπτεμβρίου 2004, 30 χρόνια μετὰ τὴν τουρκικὴ εἰσβολή τοῦ 1974. Ὁ Ἑσπερινὸς μεταδόθηκε ζωντανὰ ἀπὸ τὴν τηλεόραση τοῦ ΡΙΚ. Τὸ βίντεο ἔτυχε ψηφιακῆς ἐπεξεργασίας.
Πηγή: RumOrthodox
