Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Η Χριστιανική Εκκλησία, καθόλη τη μακραίωνα ιστορία της, όπως είναι γνωστό, αρδεύθηκε πλούσια και ανδρώθηκε με το τίμιο αίμα των νεφών των αγίων Μαρτύρων της, οι οποίοι ομολόγησαν θαρσαλέως ενώπιον «τυράννων και βασιλέων» την Πίστη τους στον Δεσπότη Χριστό και υπέμειναν γιά την αγάπη Του πολυποίκιλα βασανιστήρια και επώδυνο θάνατο.

Η  τοπική Εκκλησία των Σόλων ευμοίρησε να προσφέρει, «ως αγίες απαρχές» στο «εσφαγμένον αρνίον» και Πρωτομάρτυρα Ιησούν, «θύματα λογικά και άμωμα», πλειάδα ιερών Μαρτύρων. Γνωστοί σήμερα σ᾽ εμάς, σύμφωνα με αρχαία Ρωμαϊκά (Δυτικά) Μαρτυρολόγια, είναι οι Μάρτυρες Αλέξανδρος και ο μαθητής του Άμμωνας, μαζί με άλλους Είκοσι Μάρτυρες, που μαρτύρησαν στην πόλη των Σόλων της Κύπρου (έδρα αρχαίου βασιλείου και κατόπιν βυζαντινής επισκοπής) κατά τους διωγμούς των πρώτων χριστιανικών αιώνων. Τους μάρτυρες Αλέξανδρο και Άμμωνα εντάσσουν στη χορεία των Αγίων της Κύπρου και τοπικοί λόγιοι ιστοριογράφοι. Η μνήμη τους τιμάται την 9η του Φεβρουαρίου.

Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Nικηφόρου

Tον εκ παλαιού, κλητικόν Nικηφόρον,
Tμηθέντα γνώθι, πρακτικόν Nικηφόρον.
Φασγάνω αμφ’ ενάτη Nικηφόρε δειροτομήθης.

Oύτος ο Άγιος Mάρτυς Nικηφόρος ήτον κατά τους χρόνους Oυαλλεριανού και Γαληΐνου των βασιλέων, εν έτει σξ΄ [260], ιδιώτης κατά την τύχην. Oύτος λοιπόν είχε φιλίαν υπερβολικήν με κάποιον Σαπρίκιον Iερέα της εν Aντιοχεία Eκκλησίας. O οποίος ύστερον εξ αιτίας τινός, μάλλον δε εκ διαβολικής ενεργείας, εμίσησε τον Άγιον, και εχθρός αυτού έγινεν αφιλίωτος. Όθεν ο Άγιος Nικηφόρος πολλαίς φοραίς εμεταχειρίσθη μεσίτας, και έβαλε διαλλακτάς εις αυτόν, ζητών συγχώρησιν, και την παλαιάν φιλίαν ανακαλούμενος. O δε Σαπρίκιος τελείως δεν ήθελε να συγχωρήση τον φίλον του, αλλ’ εφύλαττε την έχθραν και την μνησικακίαν εις την καρδίαν του. Mίαν φοράν δε επιάσθη ο Σαπρίκιος από τους ειδωλολάτρας, ως Xριστιανός και ως Iερεύς των Xριστιανών, και εφέρετο εις το να βασανισθή. Tότε ο θείος Nικηφόρος στοχασθείς, ότι ήτον καιρός αρμόδιος διά να ελευθερώση τον Σαπρίκιον από την έχθραν, έτρεξε και έπεσεν εις τους πόδας του, παρακαλώντας διά να τον συγχωρήση, και μόλον οπού αυτός ο ευλογημένος δεν ήτον αίτιος της τοιαύτης έχθρας. Eπειδή όμως δεν εισηκούετο, διά τούτο πολλαίς φοραίς επρόφθαινεν ο αοίδιμος εις τον δρόμον, και έπιπτεν εις τους πόδας του, ζητώντας συγχώρησιν. O δε σαπρός Σαπρίκιος, αδυσώπητος εστέκετο, και να καμφθή δεν εβούλετο.

Aφ’ ου δε εδοκίμασε πολλά βάσανα διά την αγάπην του Xριστού, και δεν επείσθη να θυσιάση εις τα είδωλα, τέλος πάντων εκαταδικάσθη να αποκεφαλισθή. Eφέρνετο λοιπόν ο δυστυχής Σαπρίκιος εις τον τόπον της καταδίκης, και επλησίαζεν εις το να λάβη τον στέφανον του μαρτυρίου. Tότε ο καλός Nικηφόρος, φοβηθείς, μήπως το μαρτύριον του Σαπρικίου γένη απρόσδεκτον εις τον Θεόν, διά το πάθος της οργής και της μνησικακίας οπού είχε, διά τούτο κάθε τρόπον έκαμνε διά να τον καταπείση να διαλύση την έχθραν, ίνα γένη το μαρτύριόν του ακατηγόρητον. O δε Σαπρίκιος, ουδέ τότε άφησε την οργήν και την μνησικακίαν. Όθεν γυμνωθείς ο άθλιος από την βοήθειαν του Θεού, και σκοτισθείς κατά τον νουν, αρνήθη φευ! τον Xριστόν. Kαι μαζί με την αγάπην του πλησίον, έχασε και την αγάπην του Θεού¹. Tούτο δε θεωρήσας ο μακάριος Nικηφόρος, αμέτρως ελυπήθη. Όθεν πολλά δάκρυα έχυσε, και πολλά παρεκάλεσε τον Σαπρίκιον, να μην εκπέση τελείως από τον Xριστόν, και να γένη παίγνιον εις τους ορατούς και αοράτους εχθρούς, τυράννους ομού και δαίμονας.

Eπειδή δε έλεγε τα λόγιά του εις κωφόν, κατά την κοινήν παροιμίαν, διά τούτο αντί του αρνηθέντος Σαπρικίου, εμβήκεν ο τρισόλβιος Nικηφόρος εις τον αγώνα του μαρτυρίου, και ωμολόγησε παρρησία τον Xριστόν. Όθεν κατά προσταγήν του ηγεμόνος, απεκεφαλίσθη ο αοίδιμος, και έλαβε του μαρτυρίου τον στέφανον. (Όρα το Mαρτύριον τούτο πλατύτερον εις το Eκλόγιον. Tο δε ελληνικόν αυτού Mαρτύριον σώζεται εν τη των Iβήρων και εν άλλαις, ου η αρχή· «Oυδέν έοικεν αγάπης είναι μακαριώτερον». Eν δε τη Mεγίστη Λαύρα σώζεται και άλλο Mαρτύριον αυτού, ου η αρχή· «Ήν τις Πρεσβύτερος ονόματι Σαπρίκιος».)

Σημείωση

1. Eύκαιρον είναι ενταύθα να ειπούμεν τα του θείου Xρυσορρήμονος λόγια· «Aγάπης ουδέν, ούτε μείζον, ούτε ίσόν εστιν, ουδέ αυτό το μαρτύριον, ο πάντων εστί κεφάλαιον των αγαθών. Kαι πώς; άκουσον. Aγάπη μεν, και χωρίς μαρτυρίου ποιεί μαθητάς του Xριστού. Mαρτύριον δε χωρίς αγάπης, ουκ αν ισχύσειε τούτο εργάσασθαι». (Λόγ. εις τον Mεγαλομάρτυρα Pωμανόν.) Kαι πάλιν ερμηνεύων το «Eπί πάσι δε τούτοις την αγάπην, ήτις εστί σύνδεσμος της τελειότητος», λέγει, «ο δε θέλει ειπείν, τούτό εστιν, ότι πάντα εκείνα αύτη συσφίγγει, όπερ αν είπης αγαθόν, ταύτης απούσης, ουδέν εστιν, αλλά διαρρεί. Oία γαρ εάν τις έχη κατορθώματα, πάντα φρούδα, αγάπης μη ούσης». (Λόγ. η΄, εις την προς Kολασσαείς.) Kαι πάλιν λέγει ο αυτός, ότι ουδέ τους απίστους πρέπει να μισούμεν, αλλά τα πονηρά αυτών δόγματα. «Tί ουν φησιν, αν εχθροί ώσι και Έλληνες, ου δεί μισείν; μισείν μεν, ουκ εκείνους δε, αλλά το δόγμα, ου τον άνθρωπον, αλλά την πονηράν πράξιν, την διεφθαρμένην γνώμην. O μεν γαρ άνθρωπος, έργον Θεού. H δε πλάνη, έργον του Διαβόλου. Mη τοίνυν αναμίξης τα του Θεού και τα του Διαβόλου». (Λόγ. λγ΄, εις την α΄ προς Kορινθίους.) Aρμόδιον είναι να αναφέρωμεν εδώ και εκείνο οπού γράφει ο Eυεργετινός, σελ. 541, ήγουν ότι δύω αδελφοί επιάσθησαν εις τον καιρόν του διωγμού, και βασανισθέντες, εβάλθησαν εις την φυλακήν. Eπειδή δε ηκολούθησε μεταξύ αυτών κάποιος παροξυσμός και λογοτριβή, ο μεν ένας, μετανοήσας διά τούτο, έβαλε μετάνοιαν ογλίγωρα εις τον αδελφόν, λέγων. Aκολουθεί εις ημάς αύριον να τελειωθώμεν με το μαρτύριον. Όθεν ας διαλύσωμεν την έχθραν και ας κάμωμεν αγάπην. O δε άλλος, δεν επείθετο. Eις δε την ερχομένην ημέραν, εφέρθησαν και οι δύω εις το κριτήριον και εβασανίσθησαν. Kαι εκείνος οπού δεν ηθέλησε να λύση την έχθραν, ευθύς με την πρώτην δοκιμήν των βασάνων ενικήθη, και αρνήθη τον Xριστόν. Όθεν ερώτησεν αυτόν ο άρχων, διατί εχθές με τόσα βάσανα οπού εδοκίμασες, δεν αρνήθης, τώρα δε τόσον ογλίγωρα ενικήθης; O δε απεκρίθη. Διατί εχθές μεν είχον αγάπην με τον αδελφόν μου, διά τούτο και η χάρις του Θεού με ενεδυνάμονε και υπέμεινα τα βάσανα. Tώρα δε, επειδή εμνησικάκησα εις τον αδελφόν μου, διά τούτο εγυμνώθηκα από την σκέπην του Θεού και παρηγορίαν και δύναμιν.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη των Aγίων Iερομαρτύρων, Mαρκέλλου Eπισκόπου Σικελίας, Φιλαγρίου Eπισκόπου Kύπρου και Παγκρατίου Eπισκόπου Tαυρομενίου

Λυθέντες άνδρες σαρκικών τρεις αμμάτων
(ήτοι δεσμών και σχοινίων),
Tων της Eδέμ μετέσχον εντρυφημάτων.

Oύτοι οι Άγιοι έγιναν μαθηταί του Aγίου Aποστόλου και Kορυφαίου Πέτρου. O μεν γαρ Άγιος Mάρκελλος, ο κατά σάρκα πατήρ του Aγίου Παγκρατίου, εις καιρόν οπού ακόμη ο Kύριος ημών Iησούς Xριστός έζη σωματικώς επί της γης και εθαυματούργει, ακούσας δι’ αυτόν και διά τας θαυματουργίας του, επήρε τον υιόν του Παγκράτιον, και επήγε με αυτόν από την Aντιόχειαν εις την Iερουσαλήμ διά να ιδούν τον Kύριον. O Παγκράτιος λοιπόν από τότε έγινε γνώριμος εις τον Aπόστολον Πέτρον, και αφ’ ου ανελήφθη ο Kύριος, ηκολούθει οπίσω του Aποστόλου. Όθεν και εχειροτονήθη από αυτόν Eπίσκοπος Tαυρομενίου, ήτις ήτον πόλις της Σικελίας, τιμημένη με θρόνον Eπισκόπου και με λιμένα, κοινώς καλουμένη Tαορμίνα. Όθεν εκήρυττε το όνομα του Xριστού, διά τούτο και εφονεύθη κρυφίως από τους Mοντανιστάς¹. O δε Mάρκελλος ο τούτου πατήρ κατά σάρκα, εχειροτονήθη της Σικελίας Eπίσκοπος, και πολλούς των Eλλήνων επιστρέψας προς Kύριον, ετελειώθη εν ειρήνη. Oμοίως δε και ο Φιλάγριος γενόμενος της Kύπρου Eπίσκοπος, εδίδασκε και αυτός και εκήρυττε το όνομα του Kυρίου. Όθεν πολλούς υπομείνας πειρασμούς διά την αληθή πίστιν, προς Kύριον εξεδήμησεν.

Σημείωση

1. O Άγιος ούτος Παγκράτιος εορτάζεται μόνος κατά την ενάτην του Iουλίου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Τριώδιο ονομάζεται το Λειτουργικό Βιβλίο της Εκκλησίας μας το οποίο περιλαμβάνει τους Ύμνους των Κυριακών, από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο πριν την Τελετή της Αναστάσεως. Ονομάζεται έτσι διότι οι περισσότεροι Κανόνες του Όρθρου (πρωινή Ακολουθία) περιέχουν τρείς Ωδές ενώ συνήθως περιέχουν εννέα Ωδές – την 8η και την 9η πάντοτε, ύστερα δε διαδοχικά μία από τις πέντε πρώτες.

Το Τριώδιο τοποθετείται στα Αναλόγια των Ναών μας στον Εσπερινό του Σαββάτου της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου αφού πρώτα ο Πρωτοψάλτης το παραλάβει από την Εικόνα του Χριστού και το ασπασθεί. Έτσι ανοίγει το Τριώδιο, περίοδος η οποία διαιρείται σε τρείς μικρότερες, δηλ. Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου μέχρι Κυριακή της Τυροφάγου, Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Σάββατο Του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μεγάλο Σάββατο πριν την Ανάσταση.

Για την διαμόρφωση του Τριωδίου, όπως το έχει στη χρήση της σήμερα η εκκλησία μας, έπαιξαν ρόλο όλες οι χριστιανικές γενεές από τον 5ο μέχρι τον 15ο αι. μ.Χ. (Το πρώτο έντυπο του Τριωδίου εξεδόθη το 1522 στην Βενετία). Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από τις ασματικές ακολουθίες των εορτών του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (Β’ Κυριακή των Νηστειών), του Οσίου Ιωάννου της Κλίμακος (Δ’ Κυριακή των Νηστειών), κ.α. Αποδεικνύεται επίσης από την εισαγωγή του επιτάφιου θρήνου, εγκωμίων, δηλαδή που ψάλλονται στον Επιτάφιο, και από την εισαγωγή των συναξαρίων του Νικηφόρου Καλλίστου του Ξανθόπουλου. Στην διαμόρφωση των ασματικού κύκλου του τριωδίου συνέβαλαν επίσης και διάσημοι υμνογράφοι και μελωδοί της εκκλησίας μας, όπως ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Το Τριώδιο περισσότερο από όλα τα εκκλησιαστικά βιβλία που περιέχουν ιερές ακολουθίες οδηγεί τις ψυχές των πιστών τέκνων της ορθοδόξου Εκκλησίας στην περισυλλογή και στην κατάνυξη. Για τον λόγο αυτό ονομάζεται και κατανυκτικό τριώδιο. Με τον κύκλο των εορτών του τριωδίου ανανεώνονται τα βιώματα της νηστείας, της εγκράτειας, της μετάνοιας, και της χαρμολύπης.

Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι οι εξής:

1. Τελώνου και Φαρισαίου
2. Ασώτου
3. Απόκρεω
4. Τυροφάγου

Πηγή: http://www.saint.gr

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

«καὶ ὁ τελώνης… ἔτυπτε τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων∙
ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῶ»

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, προσευχὴ καὶ μετάνοια: Οἱ δύο μεγάλες ἀρετές, ποὺ μᾶς παρουσιάζει τόσο ζωντανὰ ἡ παραβολὴ τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελίου. Κενοδοξία καὶ κατάκριση: Δύο μεγάλα, θανατηφόρα τῆς ψυχῆς πάθη, ποὺ μὲ ἔντονο ἐπίσης καὶ δυνατὸ τρόπο στηλιτεύει ὁ Κύριος στὴν παραβολὴ αὐτή.

Οἱ δύο πρῶτες, οἱ ἀρετὲς τῆς προσευχῆς καὶ μετάνοιας, σὰν δύο φτεροῦγες, μᾶς ἀνεβάζουν στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ μᾶς συγκρατοῦν ἐκεῖ, πάντα μὲ τὴ Χάρη Του. Καὶ τὰ τελευταῖα, τὰ πάθη τῆς κενοδοξίας καὶ κατάκρισης, μᾶς ἀπογυμνώνουν τῆς Χάρης τοῦ Θεoῦ καὶ μᾶς καταβυθίζουν στὰ βάραθρα τοῦ Ἄδη.

Θέλοντας κάποτε ὁ Χριστός μας νὰ τονίσει, ἀπὸ τὴ μιὰ τὴν ἀξία τῆς ἀρετῆς τῆς προσευχῆς, καθὼς καὶ τὸν τρόπο τὸν ἁρμόδιο, μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ προσευχόμαστε, ἀλλὰ καὶ νὰ στιγματίσει αὐτοὺς ποὺ νομίζουν πὼς εἶναι δίκαιοι καὶ ἐξουθενώνουν καὶ κατακρίνουν τοὺς ἄλλους, ἐξεφώνησε τὴ σημερινὴ παραβολή.

Πρέπει ἐξαρχῆς νὰ τονίσουμε πὼς σήμερα, Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ποὺ ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπὸ τὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς ἡμέρας, εἶναι, ὅπως λέμε στὴ γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, δηλαδὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιόδου ἀπὸ σήμερα μέχρι καὶ τὸ Μεγάλο Σάββατο. Τῆς πιὸ κατανυκτικῆς περιόδου τοῦ ἔτους, ποὺ μὲ τὶς ὡραιότατες Ἀκολουθίες της, τὴ νηστεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς ποὺ περιλαμβάνει, τὴν ὅλη πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα ποὺ δημιουργεῖ, μᾶς προετοιμάζει μὲ τὸν καλύτερο τρόπο, ἂν θέλουμε καὶ ἀγωνισθοῦμε, νὰ ἑορτάσουμε ἐξαγνισμένοι τὴν κοσμοσωτήρια Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας.  Καὶ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, θέλοντας νὰ μᾶς ἑτοιμάσει γι᾽ αὐτὸ τὸ Στάδιο τῶν ἀρετῶν (ὅπως θὰ ψάλλουμε τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς), ὅρισε νὰ διαβάζεται σήμερα, ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, ἡ παραβολὴ αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ μᾶς διδάσκει τὴν ἀξία τῶν ἀρετῶν τῆς ταπείνωσης καὶ τῆς προσευχῆς, ὥστε νὰ μᾶς παροτρύνει νὰ τὶς ἀσπαστοῦμε καὶ νὰ τὶς ἐφαρμόσουμε σὰν ὅπλα στὸ στάδιο τῆς ἁγίας αὐτῆς περιόδου. Κι ἀπὸ τὴν ἄλλη, νὰ φοβηθοῦμε τὴν καταδίκη ὅσων ὑπέκυψαν στὰ πάθη τῆς κενοδοξίας καὶ κατακρίσεως τῶν ἄλλων, ὥστε πάσῃ δυνάμει νὰ τὰ ἀποφύγουμε.

Ἡ προσευχή, ἀδελφοί μου, εἶναι μέγιστο δῶρο τοῦ Θεοῦ σ᾽ ἐμᾶς. Ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε τὴ δυνατότητα, ὅποτε καὶ ὅσο θέλουμε, νὰ τοῦ ὁμιλοῦμε, σὰν παιδιὰ στὸν Πατέρα τους, νὰ τοῦ ἀναφέρουμε τὰ προβλήματα, τὶς δυσκολίες, τὶς ἀδυναμίες, τὰ πάθη μας, ὅ,τι αἰσθάνεται ἡ ψυχὴ τοῦ καθενός μας. Ἡ προσευχὴ εἶναι πνευματικὴ ἀνάγκη κάθε πιστοῦ. Ὅσο θερμότερα πιστεύουμε, τόσο καὶ πιὸ πολὺ θέλουμε νὰ προσευχόμαστε. Καὶ τούτη ἡ ἀνάγκη εἶναι πιὸ ἐπιτακτικὴ στὶς μέρες μας, μὲ τὰ τόσα προβλήματα καὶ δοκιμασίες ποὺ διέρχεται ὁ ἄνθρωπος. Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ ὀξυγόνο τῆς ψυχῆς. Φέρνει στὸν ἄνθρωπο γαλήνη, εἰρήνη, διώχνει τὴ λύπη καὶ τοὺς κακοὺς λογισμούς, ἀνακουφίζει τὸν πόνο, ἀποκαθιστᾶ τὴν ἐπικοινωνία μας μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Στὴν προσευχή μας, σύμφωνα μὲ τοὺς ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, πρέπει νὰ κάνουμε τέσσερα πράγματα: Πρῶτο, νὰ δοξολογοῦμε τὸν Θεό, τὸν Δημιουργὸ καὶ Παντοδύναμο Πλάστη μας, γιὰ τὴν ἀνέκφραστη μεγαλωσύνη Του. Δεύτερο, νὰ τὸν εὐχαριστοῦμε γιὰ ὅλα ὅσα ἔκανε καὶ κάνει γιὰ τὸ καλό μας, τὴ σωτηρία μας. Γιὰ τὰ Πάθη καὶ τὸν Σταυρό Του, γιὰ ὅλες τὶς εὐεργεσίες Του, ὑλικὲς καὶ πνευματικές, ὅσες βλέπουμε καὶ γνωρίζουμε καὶ ὅσες ἀγνοοῦμε. Ὕστερα, τρίτο, νὰ ἐξομολογού-μαστε καὶ νὰ ζητοῦμε συγχώρεση γιὰ τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη μας, τὶς ἁμαρτίες καὶ τὰ σφάλματά μας. Καὶ τέταρτο, νὰ ζητοῦμε ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του ὅ,τι ἔχουμε ἀνάγκη, γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἐλεύθερα, ἁπλᾶ καὶ ταπεινά, νὰ Τοῦ ἀναφέρουμε ὅ,τι μᾶς ἀπασχολεῖ, ζητῶντας τὸ ἔλεός Του, τὴ Χάρη Του, στὸν ἀγῶνα τῆς ζωῆς.

Παράδειγμα θεάρεστης προσευχῆς -καὶ συνάμα εἰλικρινοῦς μετάνοιας- μᾶς προβάλλει σήμερα τὸ Εὐαγγέλιο τὸν Τελώνη. Ἐπειδὴ οἱ τελῶνες, δηλαδὴ οἱ φοροεισπράκτορες τῆς ρωμαϊκῆς ἐποχῆς, ἔκαναν ἀδικίες καὶ καταδυνάστευαν τὸν κόσμο, ἦταν οἱ χαρακτηριστικοὶ τύποι τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου. Λέγει λοιπὸν ὁ Κύριος πὼς ἕνας Φαρισαῖος, ποὺ ἐθεωρεῖτο δίκαιος -ἦταν ὁ χαρακτηριστικὸς τύπος δικαίου ἀνθρώπου- κι ἕνας Τελώνης, ἀνέβηκαν νὰ προσευχηθοῦν στὸ ἱερό, στὸν ναό. Προσέξετε αὐτὸ τὸ «ἀνέβηκαν», ποὺ δηλώνει πὼς ἡ προσευχὴ ἀποτελεῖ ἀνάβαση, ἐξύψωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὰ γήινα στὰ οὐράνια. Καὶ ὁ μὲν Τελώνης, πῶς προσευχόταν; Ἂς προσέξουμε τὴ στάση του. Στάθηκε μακρυὰ ἀπὸ τὸ θυσιαστήριο. Εἶχε αὐτογνωσία τῆς ἁμαρτωλότητάς του, καὶ ἑπομένως ταπείνωση καὶ μετάνοια. Τὸ βλέμμα του γυρισμένο κάτω. Δὲν τολμοῦσε κἂν νὰ ἀτενίσει στὸν οὐρανό, ὅπου θεωρεῖται ὁ τόπος τοῦ Θεοῦ (ὁ Θεὸς βεβαίως εἶναι πανταχοῦ παρών). Κι ἀκόμη, χτυποῦσε τὸ στῆθος του, γιατὶ μέσα στὸ στῆθος εἶναι ἡ καρδιά, τὸ κέντρο τῆς ψυχοσωματικῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου, ὁ χῶρος ποὺ ξεκινᾶ καὶ ἑδρεύει, τόσο τὸ καλό, ὅσο καὶ τὸ κακό. Καί, ἀκόμα, τὰ λόγια τῆς προσευχῆς, ποὺ μὲ δάκρυα ἔλεγε, εἶναι ἀξιοθαύμαστα: «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι, τῷ ἁμαρτωλῷ». Θεέ μου, ἐλέησέ με, τὸν ἁμαρτωλό. Δὲν χρειάζονταν παραπάνω. Δὲν χρειάζονται, συχνά, πολλὰ λόγια στὴν προσευχή, ἀδελφοί. Ὅπως κι ἀλλοῦ συμβουλεύει ὁ Χριστός μας: «Μὴ βαττολογήσετε ἐν τῇ προσευχῇ». Δηλαδὴ στὴν προσωπικὴ προσευχή σας μὴ λέτε πάρα πολλὰ λόγια. Γι᾽ αὐτὸ καὶ οἱ ἅγιοι Πατέρες μᾶς παρέδωσαν μία σύντομη καὶ ἰσχυρὴ συνάμα προσευχή, ποὺ σὲ λίγες λέξεις συμπυκνώνει ὅλη τὴν πίστη μας καὶ ὅ,τι χρειάζεται νὰ ζητοῦμε καὶ ὅπως πρέπει νὰ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεό. Πρόκειται γιὰ τὴν εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ, τὸ «Κύριε  Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με τὸν ἁμαρτωλόν». Νὰ ἐπαναλαμβάνουμε ὅσο πιὸ συχνὰ μποροῦμε τὴν ἁγία τούτη προσευχή, ποὺ φέρει πολὺ πνευματικὸ καρπὸ στὶς ψυχές μας.

Ἂς δοῦμε τώρα καὶ τὸν Φαρισαῖο: Οὔτε ἴχνος ταπείνωσης, οὔτε μετάνοιας! Μόνο αὐτοδικαίωση καὶ καύχηση εἶχε, εὐχαριστῶντας τάχα τὸν Θεὸ πὼς δὲν ἦταν σὰν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ἁμαρτωλός, ἢ σὰν κι ἐκεῖνο ἐκεῖ τὸν Τελώνη. Ἡ κενοδοξία του ἐπισφραγίστηκε μὲ τὸ πάθος τῆς κατάκρισης τῶν ἄλλων. Γι᾽ αὐτὸ κι ἐπιλέγει ὁ Χριστός, ὅτι αὐτὸς μὲν ἐπέστρεψε σπίτι του καταδικασμένος καὶ ἁμαρτωλός, ἐνῶ ὁ Τελώνης συγχωρημένος καὶ δικαιωμένος. Διότι, κατὰ τὴν ἀδέκαστη τοῦ Κυρίου ἀπόφαση: «πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται». Καθένας δηλαδὴ ποὺ ἐξυψώνει τὸν ἑαυτό του, ποὺ κενοδοξεῖ, θὰ ταπεινωθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, ἐνῶ ὅποιος ταπεινώνει τὸν ἑαυτό του, θὰ ἐξυψωθεῖ, θὰ δοξασθεῖ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Εἶναι νόμος πνευματικὸς τοῦτο. Τὸ εἴδαμε καὶ θὰ τὸ βλέπουμε ὅσο ὑπάρχει τοῦτος ὁ κόσμος καὶ στὸν ἑαυτό μας καὶ στοὺς ἄλλους.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, πάντοτε, ἐξαιρέτως σήμερα, ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, καλούμαστε νὰ ἀγαπήσουμε, νὰ ἐξασκήσουμε τὶς θεάρεστες ἀρετὲς τῆς προσευχῆς, τῆς ταπείνωσης καὶ τῆς ἔμπρακτης μετάνοιας, ὅπως τὶς εἴδαμε στὸ πρόσωπο τοῦ Τελώνη. Ἂν ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε ἔτσι, μὲ ταπείνωση καὶ προσευχὴ καὶ μετάνοια, διόρθωση τῆς ζωῆς μας, τοῦ φρονήματός μας, ἂν ἐφαρμόζουμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, καὶ πρώτιστα τὴν διπλὴ ἀγάπη, πρὸς τὸν Θεὸ δηλαδὴ καὶ τὸν πλησίον μας, ἂν ζοῦμε ἐνσυνείδητη μυστηριακὴ ζωή, τότε θὰ ἔλθει καὶ σ᾽ ἐμᾶς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ πλούσιο. Καὶ οἱ ὅποιες κρίσεις, προσωπικές, οἰκογενειακές, ἐθνικές, θὰ παρέλθουν. Καὶ θὰ ἀξιωθοῦμε μὲ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ τούτη τὴ ζωὴ εἰρηνικὰ νὰ διέλθουμε καὶ τῆς ἄλλης, τῆς αἰώνιας καὶ ἀληθινῆς, νὰ τύχουμε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Θεῷ ἡμῶν, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου καὶ πάντων τῶν ἁγίων. Ἀμήν!

9 Φεβρουαρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Οσίου Γεωργίου Καρσλίδη. Ας δούμε τι διηγείται μία μοναχή από εκείνη τη μέρα.

«{…} Ήταν η ώρα εννάτη το πρωί. Ήμασταν στο πόδι από την νύχτα. Εναλλάσσονταν όσες μπορούσαν να σκάψουν. Εμείς ψέλναμε. Μέσα στο παγωμένο τοπίο, που θύμιζε τη Γεωργία, από όπου ήλθε ο Άγιος, είπαμε την ευχή, χαιρετισμούς της Παναγίας… Hσυχία! Ν’ ακούγονται τα φτυάρια και ο κασμάς και το μουρμουρητό της ευχής και της Κυρίας Θεοτόκου η παράκληση και τo όνομα. Μουντός ό καιρός, σύννεφα, παγωνιά, μα η όλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα αναστάσιμη. Μύριζε μέσα στους πάγους άνοιξη, είχανε καθαρίσει οι λογισμοί, είχε ελαφρύνει ο «μέσα άνθρωπος», είχαν κρυφτεί τα πάθη.

Γύρω στις 12 φθάσαμε στην κάρα. Ούτε πού το πιστεύαμε! Έσκυψε με φόβο και ευλάβεια ο διάκος και σιγά-σιγά την ελευθέρωσε. Άσπρη στην αρχή από το χώμα, σιγά-σιγά αποκαλυπτόταν κατακίτρινη, με ένα φανερό σταυρό στο κρανίο και μπροστά στο μέτωπο. «Το κάθε του κύτταρο σταυρωμένο για τον Χριστό», είπε αργότερα ο Γέρων Εφραίμ της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα, στο Σεράι.

Δεν πιστεύαμε αυτό που βλέπαμε να γίνεται, μέχρις ότου αντιληφθήκαμε να μας κυκλώνει όλες το χιόνι. Απαλά-απαλά, εν είδει σημείου κατέβαιναν νιφάδες. Κράτησε όσο να βγάλουμε όλα σχεδόν τα άγια λείψανα. Μετά την κάρα βγήκε, χρυσοκίτρινη, ή κάτω γνάθος και αμέσως το εγκόλπιο, πανέμορφο και ανέγγιχτο σχεδόν από τον μισό αιώνα μέσα στη γη. Χιόνιζε· ψέλναμε: «Τίς Θεός μέγας…» και στα άσπρα πανέρια τοποθετούνταν τα άγια λείψανα του πολύπαθου κορμιού του. {…}»

Πηγή: Ο Όσιος Γεώργιος της Δράμας. Ο Άγιος των πτωχών και των πονεμένων. Έκδοση Ιεράς Μονής Αναλήψεως του Σωτήρος, Ταξιάρχες (Σίψα), 2019

Πηγή: Το βίντεο αποτελεί απόσπασμα από τον σύνδεσμο https://youtu.be/-9edg5GNtb0

Προσευχή! Τί εἶναι ἡ προσευχή; Εἶναι ἡ μεγάλη ἀρετή πού σέ ἀνασταίνει καί μέ ἀνασταίνει. Σηκώθηκες μήπως γιά προσευχή, ἔκραξες πρός τόν Κύριο νά καθαρίσῃ τήν ψυχή σου ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀπό τό κάθε κακό, ἀπό κάθε πάθος; Τότε οἱ τάφοι σου καί οἱ τάφοι μου ἀνοίγουν καί οἱ νεκροί ἀνασταίνονται. Ὅ,τι εἶναι ἁμαρτωλό φεύγει, ὅ,τι σύρει πρός τό κακό ἐξαφανίζεται.

Ἡ ἁγία προσευχή ἀνασταίνει τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὅταν εἶναι εἰλικρινής, ὅταν φέρνει ὅλη τήν ψυχή στόν οὐρανό, ὅταν ἐσύ μέ φόβο καί τρόμο λέγῃς στόν Κύριο: Δές, δές τούς τάφους μου, ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ τάφοι μου, Κύριε! Μέσα σέ κάθε ἕναν ἀπό αὐτούς τούς τάφους, νά’την ἡ ψυχή μου, νά’την νεκρή, μακρυά ἀπό Σένα, Κύριε! Εἰπέ λόγον καί ἀνάστησον πάντας τούς νεκρούς μου! Διότι, Σύ, Σύ, Κύριε, μᾶς ἔδωσες πολλές θεῖες δυνάμεις νά μᾶς ἀνασταίνουν διά τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως, νά μᾶς ἀνασταίνουν ἀπό τόν τάφο τῆς ραθυμίας. Ναί, μέ τήν ἁμαρτία, μέ τά πάθη μας, πεθαίνουμε ψυχικά. Ἡ ψυχή ἀποθνήσκει, ὅταν χωρίζεται ἀπό τόν Θεό.

Ἡ ἁμαρτία εἶναι δύναμις πού χωρίζει τήν ψυχή ἀπό τόν Θεό. Καί ἐμεῖς, ὅταν ἀγαπᾶμε τήν ἁμαρτία, ὅταν ἀγαπᾶμε τίς ἁμαρτωλές ἡδονές, στήν πραγματικότητα ἀγαπᾶμε τόν θάνατό μας, ἀγαπᾶμε τούς τάφους, τούς δυσώδεις τάφους, μέσα στούς ὁποίους ἡ ψυχή μας ἀποσυντίθεται. Ἀντίθετα, ὅταν ἀνανήψουμε, ὅταν μέ τόν κεραυνό τῆς μετανοίας χτυπήσουμε τήν καρδιά μας, τότε…, τότε οἱ νεκροί μας ἀνασταίνονται. Τότε ἡ ψυχή μας νικᾶ ὅλους τούς φονεῖς της, νικᾶ τόν κατεξοχήν δημιουργό ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν, τόν διάβολο, νικᾶ μέ τήν δύναμι τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Γι’ αὐτό, γιά μᾶς τούς Χριστιανούς δέν ὑπάρχει ἁμαρτία πιό ἰσχυρή ἀπό μᾶς. Νά εἶσαι βέβαιος ὅτι πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε ἁμαρτία πού σέ βασανίζει, πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε πάθος πού σέ βασανίζει. Πῶς; –ἐρωτᾶς. Μέ τήν μετάνοια! Καί τί εἶναι εὐκολώτερο ἀπό αὐτήν; Πάντοτε μπορεῖς μέσα σου, μέσα στήν ψυχή σου, νά κραυγάζῃς: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με». Ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν θά σέ παραβλέψῃ. Θά ἀναστήσῃς τόν ἑαυτό σου ἀπό τούς νεκρούς καί θά ζῇς σ’ αὐτόν τόν κόσμο σάν κάποιος πού ἦρθε ἀπό ἐκεῖνον τόν κόσμο, πού ἀναστήθηκε καί ζῆ μία νέα ζωή, τήν ζωή τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, πού ὑπάρχουν μέσα του ὅλες οἱ θεῖες δυνάμεις, ἔτσι ὥστε καμμία ἁμαρτία πλέον δέν μπορεῖ νά σέ φονεύσῃ. Ἴσως νά ξαναπέφτῃς, ἀλλά πλέον γνωρίζεις, γνωρίζεις τό ὅπλο, γνωρίζεις τήν δύναμι μέ τήν ὁποία ἀνασταίνεσαι ἐκ τῶν νεκρῶν. Ἄν πενήντα φορές τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, ἄν πενήντα φορές ντροπιασθῇς, ἄν πενήντα τάφους σκάψῃς σήμερα, μόνο φώναξε: «Κύριε, δός μου μετάνοια. Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσον με». Ὁ Ἀγαθός Κύριος, ὁ ὁποῖος γνωρίζει τήν ἀσθένεια καί ἀδυναμία τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς καί τῆς ἀνθρωπίνης θελήσεως, εἶπε: Ἔλα, ἀδελφέ. Ἀκόμη κι ἄν ἑβδομηκοντάκις τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, πάλι ἔλα καί πές: ἥμαρτον.

Μετάφρασις ἀδελφῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους: απόσπασμα ἀπό τό βιβλίο Πασχαλινές Ὁμιλίες, Βελιγράδι 1998

«Αν πονάς έναν ταλαίπωρο και τον βοηθάς, σκέψου, αν ήταν ο ίδιος ο Χριστός, τι θυσία θα έκανες! Έτσι δίνει κανείς εξετάσεις. Στον πλησίον του ο πιστός άνθρωπος βλέπει το πρόσωπο του Χριστού. Και ο ίδιος ο Χριστός λέει «αυτό που κάνετε σε έναν ταλαίπωρο είναι σαν να το κάνετε σε μένα» (Ματθ. Κε-40). Όλη η βάση είναι τον άλλον να τον νιώσεις αδελφό και να τον πονέσεις. Αυτός ο πόνος συγκινεί τον Θεό και κάνει το θαύμα. Γιατί δεν υπάρχει τίποτε άλλο που να συγκινεί τον Θεό όσο η αρχοντιά, δηλαδή η θυσία. Αλλά στην εποχή μας σπανίζει η αρχοντιά, γιατί μπήκε η φιλαυτία, το συμφέρον…».

Ο Χριστός με την αγάπη κάνει όλος ο Παράδεισος να φέγγει μέσα μας. Η αγάπη είναι η φιλόστοργη μάνα όλων των αρετών.

Κάνε τον πόνο του συνανθρώπου σου δικό σου πόνο. Ο Θεός κάνει το θαύμα, όταν συμμετέχει κανείς με την καρδιά του στον πόνο του άλλου. Και μόνο ένας καρδιακός αναστεναγμός για τον πλησίον σου φέρει θετικά αποτελέσματα και αξίζει για ώρες προσευχής. Η Θεϊκή πληροφορία της ευπρόσδεκτης προσευχής είναι η Θεία παρηγοριά που νιώθει μετά την προσευχή ο άνθρωπος.

Εάν ένας άνθρωπος είναι καλός και πονετικός, μην τον φοβάσαι. Αν π.χ. πίνει ή παίζει χαρτιά και έχει άλλα πάθη και δεν πιστεύει, αλλά όταν δει ένα φτωχό, λυπάται, ταράζεται, θέλει να βοηθήσει, αυτόν μην τον φοβάσαι, θα τον βοηθήσει ο Χριστός. Αλλά αν κάποιος είναι σκληρός και παρ’ όλο που έχει πολλά επιμένει και σκληραίνει… αυτός δεν πάει καλά και θέλει πολλή προσευχή, για να αλλάξει αυτός!

Οι εύσπλαχνοι, επειδή πάντα χορταίνουν τους άλλους με αγάπη, πάντοτε είναι χορτασμένοι από την αγάπη του Θεού και από τις άφθονες ευλογίες Του.

Πηγή: https://iconandlight.wordpress.com/