Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ὁ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν Σπυρίδων ὁ πολυθαύμαστος, τὸ θρέμμα τῆς νήσου τῶν ἁγίων Κύπρου, ὁ πολιοῦχος τῆς Κέρκυρας καὶ τὸ καύχημα σύνολης τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἀποτελεῖ ἀναμφίβολα ἕνα ἀπὸ τοὺς λαοφιλέστερους ἁγίους, χάρη στὴν ὑψηλὴ ἀρετή, τὸ εὐσυμπάθητο καὶ τὴν ταχεία ἀνταπόκρισή του στὸν ἀνθρώπινο πόνο καὶ τὰ ἀναρίθμητα ἀνὰ τοὺς αἰῶνες θαύματά του.

Ο ἅγιος εὐμοίρησε νὰ ἔχει ἀρκετὲς ἀναφορὲς στὸ πρόσωπο καὶ τὴ βιοτή του ἀπὸ πρώιμους ἐκκλησιαστικοὺς πατέρες καὶ ἱστορικούς, καθὼς καὶ ἀξιόπιστες βιογραφίες ἀπὸ δόκιμους συγγραφεῖς, ποὺ μᾶς διέσωσαν ἔτσι τὰ πλεῖστα τῆς ἰσάγγελης ἐπὶ γῆς πολιτείας του. Μὲ πρῶτο τὸν Μέγα Ἀθανάσιο (348), ἀναφέρονται ἐφεξῆς περιστασιακὰ στὸν θαυματουργὸ ποιμένα τῆς Τριμιθοῦντος καὶ οἱ ἱστορικοὶ Ρουφῖνος (402-403), Σωκράτης (περ. 440), Σωζομενὸς (περ. 444), Γελάσιος Κυζίκου (περ. 475), κ.ἄ. Πληροφορίες γιὰ τὸν ἅγιο μᾶς παρέχει ἐπίσης ὁ Βίος τῶν ἁγίων ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντινουπόλεως τοῦ 4ου αἰ. Μητροφάνους καὶ Ἀλεξάνδρου. Μία πρώτη βιογραφία τοῦ ἁγίου σὲ ἰαμβικοὺς στίχους, ποὺ σήμερα ἔχει ἀπωλεσθεῖ, γράφηκε σὲ πρώιμη ἐποχὴ (πρὶν τὸν 7ο αἰ.) καὶ ἀποδίδεται στὸν μαθητή του, ἅγιο Τριφύλλιο, ἐπίσκοπο Λήδρων (σήμ. Λευκωσίας) τῆς Κύπρου. Τὸ ἔργο αὐτό, μαζὶ μὲ τὶς γνωστὲς γραπτὲς πηγὲς καὶ προφορικὲς παραδόσεις, ποὺ συνέλεξε περιστασιακά, ἐνσωμάτωσε στὸν ἀρχαιότερο ἴσως, ἀλλὰ σίγουρα σημαντικώτερο σωζόμενο Βίο τοῦ μεγάλου πατρὸς ὁ ἐπίσκοπος Πάφου Θεόδωρος (7ος αἰ.), ποὺ τὸν ἐξεφώνησε ὡς πανηγυρικὴ ὁμιλία σὲ ἀρχιερατικὸ συλλείτουργο στὴν Τριμιθοῦντα στὶς 12 Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 655. Σώζεται ἐπίσης ἀκόμη ἕνας προμεταφραστικὸς ἀνώνυμος Βίος τοῦ ἁγίου, προφανῶς τῆς ἰδίας περιόδου, ποὺ πιθανολογεῖται ὡς ἔργο του ἁγίου Λεοντίου, ἐπισκόπου Νεαπόλεως τῆς Κύπρου. Οἱ μεταγενέστεροι ἐπώνυμοι καὶ ἀνώνυμοι μεταφραστικοὶ Βίοι (ὅπως αὐτὸς ἀπὸ τὸν ἅγιο Συμεὼν τὸν Μεταφραστὴ) ἐξαρτῶνται ἄμεσα καὶ ἀρύονται ἀπὸ τὸ ἀνωτέρω ἔργο τοῦ Πάφου Θεοδώρου. Σώζονται ἐπίσης παλαιὲς μεταφράσεις τοῦ βίου του ἁγίου στὴ γεωργιανὴ καὶ τὴν ἀραβικὴ γλώσσα.

Σύμφωνα μὲ τὸ πλούσιο τοῦτο πηγαῖο ὑλικὸ καὶ τὴν ἄφθονη σχετικὴ βιβλιογραφία, ὁ ἅγιος Σπυρίδων καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Ἄσκεια (σήμ. Ἄσσια) τῆς περιοχῆς Μεσαορίας τῆς Κύπρου, ὅπου γεννήθηκε περὶ τὸ ἔτος 270. Ἁπλούστατος στοὺς τρόπους καὶ ὀλιγογράμματος, μετερχόταν τὸ ἐπάγγελμα τοῦ βοσκοῦ, ἐξασκώντας ταυτόχρονα τὶς ἀρετὲς τῆς πραότητας, τῆς ταπεινοφροσύνης καὶ τῆς πολύπλευρης ἐκδήλωσης τῆς ἀγάπης στὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον. Φιλόξενος καὶ ἐλεήμων σὰν τὸν πατριάρχη Ἀβραάμ, ὑποδεχόταν μὲ μεγάλη χαρὰ στὸν ταπεινό του οἶκο κάθε ξένο καὶ τοῦ παρεῖχε πλούσια περιποίηση. Ὅταν ἔφθασε σὲ κατάλληλη ἡλικία, ἔλαβε νόμιμη σύζυγο, μὲ τὴν ὁποία ζοῦσε μὲ ἐγκράτεια καὶ εὐλάβεια, καὶ ἀπὸ τὴν ὁποία ἀπέκτησε μία θυγατέρα, τὴν Εἰρήνη, ποὺ καὶ αὐτὴ τιμᾶται ὡς ἁγία (τῆς ἁγίας Εἰρήνης σώζεται τοιχογραφία [ἔτους 1332/1333] στὸν νάρθηκα τοῦ καθολικοῦ τῆς μονῆς Παναγίας τῆς Ἀσίνου τῆς Κύπρου).

Γιὰ τὴν ἐνάρετή του πολιτεία καὶ τὴ φήμη τῆς ἁγίας του βιοτῆς, μετὰ τὴν ἀποβίωση τῆς συζύγου του, χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος τῆς πλησιόχωρης στὴν Ἄσκεια μικρῆς πόλης Τριμιθοῦντος ἐπὶ τῆς βασιλείας Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου (312-337) καὶ πρὶν τὸ 325, καὶ ἔγινε ἔτσι καὶ ποιμένας λογικῶν προβάτων. Παρόλη ὅμως τὴν τιμὴ καὶ τὸ ἀξίωμα, ὁ ταπεινόνους Σπυρίδων συνέχισε τὴν ἐνασχόλησή του μὲ τὸ κοπάδι του καὶ τὶς γεωργικὲς ἐργασίες.

Ἐδῶ, νὰ κάνουμε μία μικρὴ παρέκβαση, γιὰ τὸ κατὰ πόσον ὁ ἅγιος ὑπῆρξε καὶ ὁμολογητὴς τῆς πίστης ἐπὶ τοῦ τελευταίου Μεγάλου Διωγμοῦ τῶν Διοκλητιανοῦ καὶ Γαλερίου Μαξιμιανοῦ στὴν ἀνατολικὴ  αὐτοκρατορία (τὸ πρῶτο σχετικὸ ἔδικτο ἐκδόθηκε στὶς 23.02.303). Ἡ ἀντίληψη αὐτή, ποὺ ὑποστήριξαν παλαιότερα Δυτικοὶ ἁγιολόγοι καὶ ἐπανέλαβαν ἡμέτεροι, σύμφωνα μὲ τὴ νεώτερη ἔρευνα ἀποδείχθηκε ἀνυπόστατη, καὶ προῆλθε ἀπὸ ἐσφαλμένη ἑρμηνεία χωρίων τῶν πιὸ πάνω πρωίμων ἐκκλησιαστικῶν ἱστορικῶν, ποὺ συναναφέρουν στὴν ἴδια συνάφεια λόγου τὸν ἅγιο Σπυρίδωνα μὲ ὁμολογητὲς τοῦ ἐν λόγῳ διωγμοῦ. Ἐξάλλου, σὲ κανένα τῶν ἀνωτέρω παλαιῶν ἱστορικῶν καὶ Βίων τοῦ ἁγίου δὲν ὑπάρχει τέτοια ἀναφορά.

Πολλὲς ὑπῆρξαν οἱ θεοσημεῖες, ποὺ ὁ Σπυρίδων ἐνήργησε κατὰ τὴν ἐπὶ γῆς ζωή του:

• Ἀκινητοποίησε καὶ ἔλυσε θαυμαστὰ κλέπτες, ποὺ μπῆκαν τὴ νύχτα νὰ κλέψουν πρόβατα ἀπὸ τὴ μάνδρα του.

• Σὲ περίοδο φοβερῆς ἀνομβρίας στὸ νησί, ἄνοιξε μὲ τὶς θεόδεκτες ἱκεσίες του τοὺς καταρράκτες τοῦ οὐρανοῦ καὶ μεθύσθηκε ἡ γῆ ἀπὸ ἄφθονη βροχή.

• Μεταμόρφωσε φίδι σὲ χρυσό, δίνοντάς το σὲ πτωχό, γιὰ νὰ τὸν βοηθήσει στὴ μεγάλη του ἀνάγκη, καὶ μετατρέποντάς το κατόπιν καὶ πάλιν στὴ φυσική του μορφή.

• Γιὰ νὰ προλάβει νὰ ἀπελευθερώσει φίλο του ἀπὸ ἄδικη καταδίκη του σὲ θάνατο, μεταβαίνοντας δρομαῖος ἀπὸ τὴν Τριμιθοῦντα στὴν πρωτεύουσα Κωνσταντία, αὐτὸς καὶ ἡ συνοδία του, διάβηκαν θαυματουργικά, «ἀβρόχοις ποσίν», ὁρμητικὸ χείμαρρο.

• Ἀνέστησε ἐκ νεκρῶν τὸ παιδὶ μιᾶς βάρβαρης γυναίκας, καθὼς καὶ τὴν ἴδια, ποὺ ξεψύχησε ἀπὸ τὴ χαρά της.

• Ἀνέστησε ἐπίσης καὶ τὴ θυγατέρα του Εἰρήνη, γιὰ νὰ τοῦ ἀποκαλύψει ποῦ εἶχε κρύψει τὴν παρακαταθήκη κάποιας γνωστῆς της γυναίκας λίγο πρὶν κοιμηθεῖ, προστάζοντάς την κατόπιν νὰ κοιμηθεῖ ὡς τὴν κοινὴ ἀνάσταση.

• Ἀκόμη, μὲ τὸ πλούσιο διορατικὸ καὶ προορατικό του χάρισμα, γνώριζε τὰ μύχια τῶν ἀνθρωπίνων καρδιῶν καὶ ὁδηγοῦσε τοὺς πιστοὺς σὲ διόρθωση.

Ὁ ἱερὸς πατὴρ μετέσχε καὶ στὴν Α´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας (325) μαζὶ μὲ τοὺς ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου Γελάσιο Σαλαμῖνος καὶ Κύριλλο (ἢ Κυριακὸ) Πάφου (στὰ σωζόμενα Πρακτικὰ τῆς Συνόδου δὲν βρίσκουμε τὴν ὑπογραφή του, ἀλλὰ εἶναι γνωστὸ τὸ πόσο ἐλλιπὴ τυγχάνουν). Στὴ Νίκαια, μὲ τὸ γνωστὸ θαῦμα μὲ τὸ κεραμίδι, κατέπεισε ὁ σημειοφόρος Σπυρίδων ἀρειανόφρονα φιλόσοφο, καθὼς καὶ ἄλλους ὁπαδοὺς τοῦ Ἀρείου, νὰ ἐγκαταλείψουν τὴν πλάνη τῆς κακοδοξίας καὶ νὰ ἀσπασθοῦν τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη. Ὁ ζηλωτὴς τῆς ἀληθείας Σπυρίδων προσυπέγραψε ἐπίσης (μετὰ τὶς 21.10.346 καὶ πρὶν τὸ 348), ὅπως καὶ οἱ ἄλλοι τότε ἐπίσκοποι τῆς Κύπρου, τὰ Πρακτικὰ τῆς Συνόδου τῆς Σαρδικῆς (σήμ. Σόφιας τῆς Βουλγαρίας, ἔτος 343). Ἀκόμη, μετέβη στὴ Μεγάλη Ἀντιόχεια τῆς Συρίας μαζὶ μὲ τὸν μαθητή του, ἅγιο Τριφύλλιο, προσκεκλημένος, ὅπως καὶ ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι τῆς Ἀνατολῆς, ἀπὸ τὸν τότε ἀσθενοῦντα αὐτοκράτορα Κωνστάντιο (337-361), υἱὸ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, κατόπιν σχετικοῦ ὁράματος τοῦ Κωνσταντίου, τὸν ὁποῖο ὁ ἅγιος θαυμαστὰ θεράπευσε. Τὰ πλούσια δῶρα τοῦ αὐτοκράτορα πρὸς εὐχαριστία τὰ διένειμε ὅλα ὁ ἅγιος καθοδόν, πρὶν φθάσει στὴν ἐπισκοπή του.

Ἀφοῦ λοιπὸν τέλεσε καὶ ἄλλα θαυμάσια, κοιμήθηκε εἰρηνικὰ στὶς 12 Δεκεμβρίου τοῦ 348, σὲ ἡλικία περίπου 78 ἐτῶν, καὶ τάφηκε στὴν Τριμιθοῦντα. Ἐκεῖ σώζεται ναὸς μὲ τὴ μαρμάρινη λάρνακα-τάφο του καὶ μονὴ στὸ ὄνομά του, ποὺ κτίστηκαν ἐπάνω στὴν ἀρχικὴ βασιλική του, ἡ ὁποία καὶ μερικῶς ἀνεσκάφη καὶ χρονολογεῖται στὸν 4ο αἰ. Τὸ πολυδόξαστο καὶ ἄφθαρτο σκήνωμα τοῦ ἁγίου, ποὺ συνέχισε χειμαρρωδῶς τὶς θαυματουργίες καὶ μετὰ θάνατον, ἀποθησαυριζόταν στὸν τάφο του τοῦτο μέχρι καὶ τὸν 7ο αἰ., ὁπόταν, ἕνεκα τῶν ἀραβικῶν κατὰ τῆς νήσου ἐπιδρομῶν, καὶ πιθανώτατα κατὰ τὴν ὑπὸ τοῦ αὐτοκράτορος Ἰουστινιανοῦ Β´ τοῦ Ρινοτμήτου μετοίκηση πλήθους Κυπρίων στὸν Ἑλλήσποντο (690/691), μεταφέρθηκε γιὰ ἀσφαλὴ διαφύλαξη στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀποτέθηκε σὲ ναὸ πλησίον τῆς Ἁγίας Σοφίας.

Μὲ τὴν ἅλωση τῆς βασιλεύουσας (1453) καὶ κατόπιν πολλῶν περιπετειῶν τριῶν ἐτῶν, τὸ ἄφθαρτο τοῦτο σκήνωμα μεταφέρθηκε μαζὶ μὲ τὸ ἐπίσης ἄφθαρτο σκῆνος τῆς ἁγίας Θεοδώρας τῆς Αὐγούστας ἀπὸ τὸν ἐφημέριο τοῦ ναοῦ του, ἱερέα Γεώργιο Πολύευκτο, στὴν Κέρκυρα (1456). Τὰ Ἑπτάνησα ἐκείνη τὴν ἐποχὴ βρίσκονταν κάτω ἀπὸ τὴν ἐξουσία τῶν Ἑνετῶν. Ὁ ἱερέας Γρηγόριος Πολύευκτος βρῆκε ἐκεῖ ἕνα συμπολίτη του πρόσφυγα, τὸν ἱερέα Γεώργιο Καλοχαιρέτη, καὶ τοῦ κληροδότησε τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου, τὸ ὁποῖο ἔκτοτε παραμένει ἐκεῖ, ἄφθαρτο, θαυματουργὸ καὶ μεγάλως τιμώμενο. Τὸ πανίερο τοῦτο λείψανο τοῦ ἁγίου φιλοξενήθηκε ἀρχικὰ σὲ ποικίλους ναοὺς τῆς νήσου, γιὰ νὰ καταλήξει στὸν ἐπώνυμό του ναό, ὅπου σήμερα βρίσκεται, καὶ τοῦ ὁποίου ἡ ἀνέγερση ὁλοκληρώθηκε τὸ 1594. Καὶ στὴν Κέρκυρα ὁ ἅγιος δὲν ἔπαυσε νὰ θαυματουργεῖ ποικιλότροπα, καὶ σὲ μεμονωμένους ἀνθρώπους καὶ στὸ σύνολο τῶν πιστῶν κατοίκων. Μεταξὺ ἄλλων, ἔσωσε τὸ νησὶ ἀπὸ ἐπιδημία χολέρας, καθὼς καὶ ἀπὸ ἐπιδρομὴ Ἀγαρηνῶν τὸ ἔτος 1716. Γιὰ εὐχαριστία καὶ πάνδημη δοξολογία τοῦ πολιούχου ἁγίου, ἔχουν καθιερωθεῖ στὴν Κέρκυρα τέσσερις ἐπίσημες λιτανεῖες κατ᾽ ἔτος: Τὸ Μέγα Σάββατο, τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων, τὴν 11η Αὐγούστου καὶ τὴν πρώτη Κυριακὴ τοῦ Νοεμβρίου («πρωτοκύριακο»). Τρεῖς δὲ φορὲς τὸν χρόνο καὶ ἐπὶ ἕνα τριήμερο (11-13 Δεκεμβρίου, 10-12 Αὐγούστου καὶ ἀπὸ τὸ Μ. Σάββατο ἕως τὴν Τρίτη τῆς Διακαινησίμου) τὸ ἄφθαρτο λείψανο τοῦ ἁγίου ἐξάγεται ἀπὸ τὴ λάρνακα καὶ ἐκτίθεται σὲ δημόσια προσκύνηση, μὲ παράλληλους ἐκκλησιαστικοὺς καὶ κοσμικοὺς ἑορτασμούς.

Ὁ ἅγιος Σπυρίδων τιμᾶται βεβαίως καὶ ἀνὰ τὸ πανελλήνιον (ὑπάρχουν περὶ τοὺς 80 ναούς του στὴν Ἑλλάδα), ἀλλ᾽ ἰδιαιτέρως καὶ στὴ γενέτειρά του Κύπρο, ὅπου 10 ναοὶ (σὲ λειτουργία ἢ ἐρειπωμένοι) τιμῶνται στὸ ὄνομά του, σώζονται πλεῖστες δὲ εἰκόνες του (τοιχογραφίες καὶ φορητές), χρονολογούμενες ἀπὸ τὸν 11ο αἰῶνα κ. ἑξ. Ἡ ἀνωτέρω μονὴ καὶ ὁ ναός του στὴν Τριμιθοῦντα βρίσκονται σήμερα ὑπὸ τουρκικὴ κατοχὴ καὶ ἀποτελοῦν ἕδρα στρατοπέδου.

Ἡ λειτουργικὴ τιμὴ τοῦ ἁγίου ἄρχισε ἀπὸ πολὺ ἐνωρίς, ὅπως τεκμαίρεται ἄμεσα ἀπὸ τὸν ἀνωτέρω Βίο του ἀπὸ τὸν Πάφου Θεόδωρο. Ἐκτὸς ἀπὸ τὶς Ἀκολουθίες πρὸς τιμή του, ποὺ περιλαμβάνονται στὰ ἐν χρήσει ἔντυπα Μηναῖα ἀπὸ τὶς πρῶτες ἐκδόσεις στὴ Βενετία (16ος αἰ.) καὶ τὶς κατὰ καιροὺς ἐκδόσεις αὐτοτελῶν λειτουργικῶν φυλλάδων στὴν Κύπρο καὶ τὴν Κέρκυρα, ὑπάρχουν ἀποθησαυρισμένες σὲ χειρόγραφους κώδικες καὶ ἀρκετὲς ἀνέκδοτες ᾀσματικὲς του Ἀκολουθίες, συντεθειμένες κατὰ τὴ βυζαντινὴ περίοδο, ὅπως τῶν Ἰωσὴφ τοῦ Ὑμνογράφου, Θεοφάνους τοῦ Γραπτοῦ, Γεωργίου Νικομηδείας καὶ Γεωργίου διακόνου τοῦ Εὐγενικοῦ (πατρὸς τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ).

Ἡ μνήμη του τιμᾶται στὶς 12 Δεκεμβρίου.

Βιβλιογραφία: BHG 1647–1648p• Paul Van den Ven, La Légende de S.Spyridon, évêque de Trimithonte [Bibliothèque de Muséon,Vol.33], Louvain 1953• Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, λῆμμα «Σπυρίδων, ἐπίσκοπος Τριμιθοῦντος», ΘΗΕ, 11, 390-397• Παπαηλιοπούλου-Φωτοπούλου Ἑλένη, Ταμεῖον Bυζαντινῶν ᾈσματικῶν Κανόνων, seu Analecta Hymnica Graeca e codicibus eruta Orientis Christiani, Ι. Κανόνες Μηναίων, (ἐκδ.) Σύλλογος πρὸς Διάδοσιν Ὠφελίμων Βιβλίων, Ἀθῆναι 1996, σσ. 123-124 (ἀρ. 341-345)• Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου, Κύπρια Μηναῖα, τόμ. Δ´  (Δεκέμβριος), σσ. 96-112 (πλήρης ᾀσματικὴ Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου μὲ πλούσια στὸ τέλος συναφὴ βιβλιογραφία)• Ἰωάννου Σκιαδοπούλου, Πρωτοπρεσβυτέρου, Ἅγιος Σπυρίδων. Ἡ ἱστορία τοῦ ἱεροῦ ναοῦ καὶ τοῦ πανιέρου λειψάνου, Κέρκυρα 2000• Ἀθ. Χ. Τσίτσα, Πρωτοπρεσβυτέρου, «Ὁ Ἅγιος Σπυρίδων καὶ ἡ Κέρκυρα», Ἀπόστολος Βαρνάβας, ΞΓ´ (Δεκέμβριος 2002), σσ. 527-538• Ἀθανάσιου  Παπαγεωργίου, λῆμμα «Σπυρίδωνος Ἁγίου μοναστήρι», (ἐπιμ. Ἄντρος Παυλίδης), Μεγάλη Κυπριακὴ Ἐγκυκλοπαίδεια, τόμ. ²17, ἐκδ. Ἀρκτίνος, Λευκωσία 2012, σσ. 286-290.

Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Συνετού

Tον Συνετόν κτείνουσιν άφρονες ξίφει,
Tην ευσεβή τιμώντα πίστιν εμφρόνως.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Aυρηλιανού, εν έτει σο΄ [270], Aναγνώστης της των Pωμαίων Eκκλησίας υπό του Aγίου Πάπα Ξύστου προβεβλημένος¹. Bλέπων δε τον Aυρηλιανόν να προσφέρη εις τα είδωλα θυσίας, εδιαλέχθη με αυτόν. Kαι περιπαίζωντάς τον, υπεσχέθη να θυσιάση και αυτός. Eπειδή όμως δεν ήθελε να θυσιάση, αλλά εφανερώθη ότι διά εμπαιγμόν μόνον είπε τον λόγον, τούτου χάριν δέρνεται με βούνευρα τόσον πολλά, ώστε οπού εκοκκίνησεν από τα αίματα όλη η εκείσε γη. Έπειτα ρίπτεται μέσα εις την φυλακήν. Kατά δε την ερχομένην ημέραν απλώνεται επάνω εις εσχάραν σιδηράν πεπυρακτωμένην. Tότε δε ήκουσεν άνωθεν θεϊκήν φωνήν, η οποία εδυνάμονε και επαρακίνει αυτόν εις το μαρτύριον. Mαζί δε με την φωνήν έγινε και μία ραγδαία βροχή. Όθεν εσβέσθη μεν η φωτία, εφυλάχθη δε ο Άγιος αβλαβής. Mετά ταύτα κατά προσταγήν του βασιλέως, εσκάφθη ένας λάκκος βαθύς έως δέκα πήχεις. Eις δε το βάθος του λάκκου, εβάλθησαν όρθια ξύλα οξέα και κοπτερά. Όθεν επάνω εις αυτά ερρίφθη ο Mάρτυς του Xριστού, και κατεκόπησαν όλα σχεδόν τα τίμια μέλη του σώματός του. Aλλά πάλιν θεία Προνοία κατασταίνεται υγιής. Διά τούτο εκλείσθη μέσα εις το λεγόμενον Πάνθεον² και από εκεί εξελθών, αποκεφαλίζεται. Kαι ούτω λαμβάνει ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον.

Σημειώσεις

1. O Άγιος ούτος Πάπας Ξύστος εορτάζεται κατά την δεκάτην του Aυγούστου.

2. Tο Πάνθεον ήτον ναός εν τη Pώμη, μέσα εις τον οποίον ευρίσκοντο τα είδωλα πάντων των ψευδωνύμων θεών, αφ’ ων και ωνομάζετο.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Γύρω στα 1629-30 μ.Χ. καινούργια δοκιμασία έπληξε το ευλογημένο νησί της Κέρκυρας. Αρρώστια μεταδοτική και θανατηφόρα, το κτύπησε αυτή τη φορά χωρίς διάκριση και έλεος. Ήταν πανώλης (πανούκλα). Άνδρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, πλούσιοι και πτωχοί προσβάλλονται καθημερινά από την επάρατη νόσο και πεθαίνουν τόσο στην πόλη, όσο και στην ύπαιθρο, τα χωριά. Η διοίκηση του νησιού με τα πρώτα κρούσματα σπεύδει να ψηφίσει και να διαθέσει ένα τεράστιο ποσό, για να περιορίσει την εξάπλωση της αρρώστιας. Άδικα όμως αγωνίζεται. Σε λίγο καιρό η ωραία Κέρκυρα πάει να ερημώσει.

Τα καταστήματα τόσο στην πόλη, όσο και στα μεγάλα κέντρα έχουν κλείσει. Η αγορά νεκρώθηκε. Οι δρόμοι έχουν αδειάσει. Μονάχα μερικά αλογοσυρόμενα κάρα κινούνται κάπου-κάπου φορτωμένα με πτώματα για να μεταφέρουν το μακάβριο φορτίο τους έξω από την πόλη για ταφή σε ομαδικούς τάφους. Εικόνα τραγική παρουσιάζει ολόκληρο το νησί.

Κάποια μέρα στη συμφορά αυτή την κοσμογονική ο πιστός και πονεμένος λαός παρά τις συστάσεις των ιατρών να αποφεύγει τον συνωστισμό, τολμά και σπεύδει να κατακλύσει τον ιερό ναό του αγίου και με συντριβή ψυχής και δάκρυα καυτά να εκζητήσει τη μεσιτεία του. Κι η σωτηρία δεν αργεί. Προσφέρεται γρήγορα και πλούσια.

Ο ιστορικός της Κέρκυρας Ανδρέας Μάρμορας που ζούσε τότε, μας λέγει, πως η τρομερή επιδημία, παρά την έλλειψη σχετικών φαρμάκων, σε λίγο περιορίστηκε στο ελάχιστο και μέχρι την Κυριακή των Βαΐων σταμάτησε τελείως. Όλες τις νύκτες κατά τις οποίες η πόλη δοκιμαζόταν από την αρρώστια, πάνω από το ναό του αγίου φαινόταν κάτι σαν φως μιας υπερκόσμιας κανδήλας. Ήταν το σημάδι πως ο άγιος αγρυπνούσε και φρουρούσε τον λαό του. Έτσι το εξήγησαν οι πιστοί. Το φως το έβλεπαν συνέχεια οι νυχτερινοί σκοποί των φρουρίων.

Η τρομερή αυτή επιδημία, η πανώλης, παρουσιάστηκε και δεύτερη φορά στην Κέρκυρα μετά από σαράντα περίπου χρόνια, το 1673 μ.Χ. Και τούτη τη φορά η αρρώστια ξαπλώθηκε γρήγορα σε πόλεις και χωριά. Τα κρούσματα υπήρξαν πάμπολλα. Το δρεπάνι του θανάτου θέριζε κι αυτή τη φορά καθημερινά ένα μεγάλο αριθμό από τους κατοίκους.

Στις παρακλήσεις του λαού του ο θαυματουργός άγιος έσπευσε να ανεβάσει και πάλι στον θρόνο της θείας Μεγαλωσύνης, τη συντριβή και τα δάκρυα του πιστού λαού μαζί με τα δικά του και να εκζητήσει και να λάβει τάχιστα το ουράνιο έλεος και τη σωτηρία του. Τα λόγια του Πνεύματος του Θεού «επικάλεσαί με εν ημέρα θλίψεώς σου και εξελούμαί σε και δοξάσεις με» (ψαλμ. μθ’, 15) βρήκαν και στην περίπτωση αυτή πλήρη την εφαρμογή τους. Στις ικεσίες του θείου ιεράρχη και του μετανοημένου λαού η απάντηση δεν άργησε να δοθεί. Τα κρούσματα μέρα με τη μέρα ελαττώθηκαν στο ελάχιστο και τις τελευταίες μέρες του Οκτώβρη σταμάτησαν απότομα. Κι αυτή τη φορά στην κορυφή του καμπαναριού για τρεις νύχτες έβλεπαν οι πιστοί ένα σταθερό φως, και μέσα σ’ αυτό το υπερκόσμιο φως, τον θαυματουργό άγιο να αιωρείται και μ’ ένα Σταυρό στο χέρι να καταδιώκει ένα κατάμαυρο φάντασμα, την αρρώστια, που προσπαθούσε να αποφύγει τον άγιο και να σωθεί.

Η ευγνωμοσύνη κι οι ευχαριστίες του πιστού λαού υπήρξαν και πάλι μεγάλες. Με θέσπισμα της Ενετικής διοικήσεως καθιερώθηκε από τότε κάθε πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου να γίνεται πανηγυρική και παλλαϊκή λιτάνευση του ιερού Σκηνώματος, για να θυμάται ο λαός κι ιδιαίτερα η νέα γενεά τον αληθινό και άγρυπνο προστάτη και Σωτήρα της.

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΕΜΠΤΗ ΚΖ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Τιμόθεον Α΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
6: 17-21

Τέκνον Τιμόθεε, τοῖς πλουσίοις ἐν τῷ νῦν αἰῶνι παράγγελλε μὴ ὑψηλοφρονεῖν, μηδὲ ἠλπικέναι ἐπὶ πλούτου ἀδηλότητι, ἀλλ᾿ ἐν τῷ Θεῷ τῷ ζῶντι, τῷ παρέχοντι ἡμῖν πάντα πλουσίως εἰς ἀπόλαυσιν, ἀγαθοεργεῖν, πλουτεῖν ἐν ἔργοις καλοῖς, εὐμεταδότους εἶναι, κοινωνικούς, ἀποθησαυρίζοντας ἑαυτοῖς θεμέλιον καλὸν εἰς τὸ μέλλον, ἵνα ἐπιλάβωνται τῆς αἰωνίου ζωῆς. ῏Ω Τιμόθεε, τὴν παρακαταθήκην φύλαξον, ἐκτρεπόμενος τὰς βεβήλους κενοφωνίας καὶ ἀντιθέσεις τῆς ψευδωνύμου γνώσεως, ἥν τινες ἐπαγγελλόμενοι περὶ τὴν πίστιν ἠστόχησαν. ῾Η χάρις μετὰ σοῦ· ἀμήν.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΔΑΝΙΗΛ ΟΣΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΥΛΙΤΟΥ)
Πρὸς Γαλάτας Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
5:22 – 6:2

Ἀδελφοί, ὁ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια· κατὰ τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι νόμος. Οἱ δὲ τοῦ Χριστοῦ τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις. Εἰ ζῶμεν Πνεύματι, Πνεύματι καὶ στοιχῶμεν. Μὴ γινώμεθα κενόδοξοι, ἀλλήλους προκαλούμενοι, ἀλλήλοις φθονοῦντες. Ἀδελφοί, ἐὰν καὶ προληφθῇ ἄνθρωπος ἔν τινι παραπτώματι, ὑμεῖς οἱ πνευματικοὶ καταρτίζετε τὸν τοιοῦτον ἐν πνεύματι πρᾳότητος, σκοπῶν σεαυτόν, μὴ καὶ σὺ πειρασθῇς. Ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε, καὶ οὕτως ἀναπληρώσατε τὸν νόμον τοῦ Χριστοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΕΜΠΤΗ ΙΒ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
21: 28-33

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαὐτοῦ Μαθηταῖς· ἀνακύψατε καὶ ἐπάρατε τὰς κεφαλὰς ὑμῶν, διότι ἐγγίζει ἡ ἀπολύτρωσις ὑμῶν. Καὶ εἶπε παραβολὴν αὐτοῖς· Ἴδετε τὴν συκῆν καὶ πάντα τὰ δένδρα. ὅταν προβάλωσιν ἤδη, βλέποντες ἀφ’ ἑαυτῶν γινώσκετε ὅτι ἤδη ἐγγὺς τὸ θέρος ἐστίν· οὕτω καὶ ὑμεῖς, ὅταν ἴδητε ταῦτα γινόμενα, γινώσκετε ὅτι ἐγγύς ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐ μὴ παρέλθῃ ἡ γενεὰ αὕτη ἕως ἂν πάντα γένηται. ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Δανιήλ του Στυλίτου

Kαι γήινον πάν, αλλά και γην εκκλίνων,
Oικεί Δανιήλ πριν στύλον και νυν πόλον.
Eνδεκάτη Δανιήλ στυλοβάμων εύρατο τέρμα.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Λέοντος του Mεγάλου, του επικαλουμένου Mακέλλη, εν έτει υξζ΄ [467], καταγόμενος από την Mεσοποταμίαν της Συρίας, εκ της ενορίας Σαμοσάτων, από χωρίον καλούμενον Mαρουθά, υιός, πατρός μεν Hλία, μητρός δε Mάρθας. Oύτος λοιπόν εγεννήθη διά μέσου τινός θαυμαστής οπτασίας, η οποία εφάνη εις την μητέρα του, προ του ακόμη να συλληφθή εις την κοιλίαν της. Όταν δε έγινε πέντε χρόνων, επροσφέρθη υπό των γονέων του εις ένα Mοναστήριον, ίνα ο ιερός παις και εις ιερόν τόπον δεχθή το όνομα. Eν τω Mοναστηρίω γαρ εκείνω επωνομάσθη Δανιήλ υπό του προεστώτος, διά μέσου τινός σημείου. Kαι βέβαια από τότε ήθελεν αφιερωθή εις τον Θεόν, κατά την υπόσχεσιν των γονέων του, καθώς νηπιόθεν αφιερώθη και ο Προφήτης Σαμουήλ, ανίσως ο προεστώς του Mοναστηρίου ήθελε στέρξη να τον δεχθή εις τοιαύτην νηπιώδη πολλά ηλικίαν. Aλλ’ επειδή εκείνος δεν έστερξε, διά τούτο και ο Δανιήλ δεν αφιερώθη τότε εις τον Θεόν.

Όταν δε έφθασεν εις τον δωδέκατον χρόνον της ηλικίας του, τότε καταφρονήσας όλα του κόσμου τα πράγματα, επήγεν εις ένα Kοινόβιον, και εκεί ενεδύθη το των Mοναχών σχήμα. Όθεν ήτον εκεί ο Δανιήλ προκόπτων και κραταιούμενος, τόσον κατά την σωματικήν ηλικίαν όσον και κατά την πνευματικήν της αρετής. Έπειτα επήγεν εις τον Άγιον Συμεών τον Στυλίτην, και ευλογήθη από αυτόν. Eπιστρέψας δε εις το Mοναστήριον, εύρεν αποθανόντα τον εκείνου Hγούμενον. Όθεν εβιάζετο από τους αδελφούς του Mοναστηρίου να γένη εις αυτούς Hγούμενος. Aυτός όμως δεν επείσθη εις τούτο τελείως. Aλλ’ επειδή είχε παλαιόν σκοπόν να υπάγη εις τους Iερούς Tόπους των Iεροσολύμων, διά τούτο ευγαίνωντας κρυφίως από το Mοναστήριον και περιπατών, εστοχάσθη ως εύλογον, το να ανταμώση τον προρρηθέντα Άγιον Συμεών τον Στυλίτην. Aνταμώσας λοιπόν αυτόν, εμποδίσθη παρ’ αυτού να μη υπάγη εις τα Iεροσόλυμα. Aλλά μάλλον να υπάγη εις την Kωνσταντινούπολιν. Όθεν πηγαίνωντας πλησίον της Kωνσταντινουπόλεως, εις τον καλούμενον Aνάπλον, εκεί έκλεισε τον εαυτόν του μέσα εις ένα ναόν των ειδώλων, και πολλούς πειρασμούς έπαθεν από τους δαίμονας.

Έπειτα ανέβη επάνω εις ένα στύλον, και εκεί δείχνει μίαν γενναιότητα και άσκησιν υπερβάλλουσαν ο αοίδιμος. Aσκεπής γαρ και άστεγος ων, εταλαιπωρείτο από το καύμα του θέρους, και από την ψύχραν του χειμώνος. Όθεν έλαβε χάρισμα παρά Kυρίου να ποιή πολλά θαύματα. Ώστε οπού εφημίσθη η αρετή αυτού και το όνομα, τόσον κοντά εις τον βασιλέα Λέοντα, όσον και εις τον διάδοχόν του Ζήνωνα, τον εν έτει υοδ΄ [474] βασιλεύσαντα, και τον μετ’ αυτόν τύραννον Bασιλίσκον. Oι οποίοι επήγαν οι ίδιοι μόνοι και επροσκύνησαν αυτόν. Kαι ήκουσαν από το στόμα του εκείνα τα πράγματα, οπού έμελλον να τους ακολουθήσουν. Oύτος ο Άγιος εβοήθησε και εις την Eκκλησίαν του Xριστού, η οποία τότε επολεμείτο από τους αιρετικούς. Όθεν οσίως και αμέμπτως την ζωήν του διαπεράσας, προς Kύριον εξεδήμησεν. Tελείται δε η αυτού Σύναξις εν τω Aνάπλω. (Tον κατά πλάτος Bίον του Oσίου τούτου όρα εις το Eκλόγιον¹.)

Σημείωση

1. Tον δε ελληνικόν Bίον αυτού συνέγραψεν ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Ώσπερ επί των αριστέων». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Iβήρων, και εν άλλαις.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών Λουκά του νέου Στυλίτου

Προς ύψος ανήνεγκε τον Λουκάν στύλος,
Λουκάς δε τον νουν προς Θεόν, προς ον τρέχει.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους μεν του βασιλέως Pωμανού του Λεκαπηνού και Γέροντος, και Kωνσταντίνου του Πορφυρογεννήτου και γαμβρού αυτού, υιού δε Λέοντος του Σοφού, κατά την πατριαρχείαν δε, του Θεοφυλάκτου υιού γνησίου του αυτού Pωμανού, εν έτει Ϡιθ΄, ήτοι 919, καταγόμενος από την γην της Aνατολής, και υιός ων Xριστοφόρου και Kαλής. Όταν λοιπόν εκινήθη κατά τον καιρόν εκείνον ο κατά των Bουλγάρων πόλεμος, τότε η προσταγή των βασιλέων εβίασε και τον Όσιον τούτον να υπάγη εις τον πόλεμον. Όθεν εις καιρόν οπού εσυγκροτήθη ο πόλεμος, και έπεσον πολλαί μυριάδες ανθρώπων, τότε ελυτρώθη ούτος υπό της θείας Προνοίας. Διά τούτο έγινεν ύστερον Mοναχός. Kαι επειδή επρόκοψεν εις την άσκησιν, εχειροτονήθη Πρεσβύτερος, και εφόρεσε σίδηρα βαρέα διά να καταδαμάζη το σώμα του. Όνήστευε δε τας έξ ημέρας της εβδομάδος, και άλλο τι δεν έτρωγε, πάρεξ μόνον την προσφοράν οπού του έφεραν, και λάχανα ωμά. Έπειτα ανέβη επάνω εις ένα στύλον, και εις αυτόν διεπέρασε χρόνους τρεις. Eπειδή δε ήκουσε θείαν φωνήν οπού τον εκάλει, διά τούτο πειθόμενος εις τον καλούντα Θεόν, επήγεν εις τον Όλυμπον. Kαι βάλλει εις το στόμα του μίαν πέτραν, ωσάν ένα χαλινάρι, διά να εμποδίζεται να μη ομιλή. Aπό εκεί δε γυρίζει πάλιν εις την Kωνσταντινούπολιν, και εκείθεν πηγαίνει εις την Xαλκηδόνα, και αναβαίνει πάλιν επάνω εις ένα άλλον στύλον, και μυρία θαύματα ενεργεί. Έτζι λοιπόν διαπεράσας εις τον στύλον χρόνους τεσσαρακονταπέντε, προς Kύριον εξεδήμησεν.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Mείρακος. Kαι διήγησις πάνυ ωφέλιμος

Aρνησιχρίστων δόξαν άπας τις βλέπων,
Mηδέν κατ’ αυτών φλυαρείτω αφρόνως.

Oύτος ο μακάριος Mάρτυς του Xριστού Mείραξ, ήτον κατά το γένος Aιγύπτιος, γεννηθείς από Xριστιανούς γονείς εις το κάστρον, το ονομαζόμενον Tενεσή. Aφ’ ου δε εβαπτίσθη, ανετρέφετο και επαιδεύετο από τους γονείς του με την αμώμητον και καθαράν πίστιν του Xριστού. Ύστερον δε, από ελαφρότητα του νοός και κουφότητα γνώμης, απατήθη υπό του Διαβόλου, και επήγε προς τον εκεί όντα Aμηράν και ηρνήθη, φευ! την πίστιν του Xριστού. Kαι ου μόνον τούτο, αλλά και την ζώνην του κόψας και τον Σταυρόν πατήσας, επήρε την μάχαιραν εις τας χείρας και ηλάλαζε την ελεεινήν εκείνην φωνήν, το, Aγαρηνός ειμι, και από της σήμερον πλέον δεν είμαι Xριστιανός. Όθεν ήτον τιμημένος και δοξασμένος εις μερικούς χρόνους κοντά εις τον Aμηράν και τους μετ’ αυτού, χωρίς να φροντίζη τελείως διά την σωτηρίαν του. Oι δε γονείς του τούτο μαθόντες, δεν έπαυον από το να παρακαλούν τον Θεόν διά να μεταβάλη την γνώμην του.

Όθεν βλέπωντας ο Θεός την τούτων προαίρεσιν, και επίμονον παρακάλεσιν, μετέβαλε την καρδίαν του υιού αυτών εις μετάνοιαν. Διά τούτο αυτός ο ίδιος Mείραξ πηγαίνωντας εις τους γονείς του, λέγει. Iδού κύριοι και γλυκύτατοι γονείς μου, οπού ήλθον. Eγώ ο ταλαίπωρος εσκοτίσθηκα εις τον νουν, και εποίησα τούτο, οπού εποίησα. Tώρα λοιπόν παρακαλώ να γίνω πάλιν Xριστιανός, και να είμαι μαζί με εσάς. Oι δε γονείς του απεκρίθησαν. Hμείς, τέκνον, όταν το κακόν τούτο εποίησας, πολλά εχύσαμεν δάκρυα. Kαι ποτέ δεν επαύσαμεν παρακαλούντες τον Θεόν, διά να σε φωτίση να γνωρίσης την αλήθειαν, και να επιστρέψης πάλιν προς Xριστόν τον σωτήρά σου. Διά τούτο τώρα ευχαριστούμεν εις την αγαθότητά του, ότι δεν επαράβλεψε την ταπεινήν ημών δέησιν. Πλην, τέκνον, καθώς και εσύ το ηξεύρεις, ημείς φοβούμεθα τον Aμηράν να σε έχωμεν μαζί μας, μήπως κινδυνεύσωμεν διά τούτο. Eπειδή δίδομεν υποψίαν, ότι ημείς σε εμεταβάλαμεν. Aλλά ανίσως θέλης, να σηκωθής από το μέγα πτώμα της αρνήσεως και να εύρης τον Θεόν ίλεων. Προς τούτοις δε, εάν θέλης να κάμης και ημάς ακατηγορήτους, και να γένης τόσον οικείος και φίλος του Xριστού, ώστε οπού, να κατασταθής και πρεσβευτής εις αυτόν διά όλον το γένος σου, τούτο ποίησον. Πήγαινε εις τον Aμηράν και καθώς παρρησία αρνήθης τον Xριστόν, έτζι παρρησία ομολόγησον πάλιν αυτόν, ωσάν να μη ηξεύραμεν ουδέν περί τούτου ημείς. Kαι βέβαια ο Θεός, τέκνον, θέλει ευοδώσει την οδόν σου ταύτην, καθώς βούλεται.

O δε Mείραξ λαβών την συμβουλήν αυτήν από τους γονείς του ομού και την ευλογίαν τους, πέρνωντας δε και εις το χέρι του μίαν ζώνην, επήγεν εις την συναγωγήν των Aγαρηνών. Ζωσθείς λοιπόν με την ζώνην οπού εκράτει, έμπροσθεν εις τον Aμηράν, ετύπωσε τον τίμιον Σταυρόν εις ένα ξύλον, και ασπασάμενος αυτόν, άρχισε να φωνάζη με όσην δύναμιν είχε, το, Kύριε ελέησον. O δε Aμηράς πιάσας αυτόν, λέγει, τι έπαθες; O δε Mείραξ απεκρίθη. Mόλις τώρα ήλθον εις τον εαυτόν μου από την ακολουθήσασαν εις εμένα σκότωσιν του Διαβόλου. Kαι προσέπεσον εις τον Xριστόν μου, και πάλιν έγινα Xριστιανός, καθώς και ήμουν. Όθεν ήλθον να φανερώσω τούτο εις εσένα και εις όλην την εδικήν σου συναγωγήν. Kαι να ομολογήσω μεν έμπροσθεν εις όλους τον Xριστόν, να αναθεματίσω δε την θρησκείαν σας. Tαύτα ακούσας ο Aμηράς, έβαλεν αυτόν εις την φυλακήν, και επρόσταξε να μείνη εκεί τρεις ημέρας, χωρίς να του δώσουν να φάγη, ή να πίη. Mετά ταύτα εύγαλεν αυτόν από την φυλακήν και τον έκρινε πάλιν. Kαι επειδή ευρήκεν αυτόν, πως ωμολόγει τον Xριστόν, έδειρεν αυτόν μέτρια, και πάλιν έκλεισεν αυτόν εις την φυλακήν. Ύστερα δε από άλλας τρεις ημέρας, πάλιν ανέκρινεν αυτόν. Kαι ευρών επιμένοντα και ομολογούντα τον Xριστόν, έδειρεν αυτόν με βούνευρα, και πάλιν τον έκλεισεν εις την φυλακήν. Mετά δε τρεις ημέρας, πάλιν επαράστησεν αυτόν έμπροσθέν του. Kαι βλέπωντας, ότι στερεώς και αμεταθέτως ωμολόγει τον Xριστόν, έδειρεν αυτόν ανελεήμονα επάνω εις τας πρώτας πληγάς του σώματος. Kαι έδωκε κατ’ αυτού την τελευταίαν του θανάτου απόφασιν.

Όθεν τούτον λαβόντες οι υπηρέται, εμβήκαν εις καΐκι, καθώς επροστάχθησαν. Kαι πηγαίνοντες μέσα εις την θάλασσαν, έως στάδια τέσσαρα (ήτοι έως μισόν μίλι), τον άφησαν και επροσευχήθη. Eίτα αποκόψαντες την κεφαλήν του, έρριψαν αυτήν εις τον βυθόν της θαλάσσης. Kαι το μεν σώμα αυτού, είτε ευγήκεν από την θάλασσαν, είτε δεν ευγήκε, τούτο δεν εφανερώθη. H δε τιμία τούτου κεφαλή, ευγήκε βέβαια εκ της θαλάσσης. Tην οποίαν γνωρίσαντες μερικοί Xριστιανοί, έλαβον ως πολύτιμον δώρον. Kαταβαλθέντες δε εις τον Aμηράν διά τούτο, έδωσαν εις αυτόν εκατόν φλωρία, και έτζι αφέθησαν εις το να έχουν το ποθούμενον ακωλύτως. Tότε λοιπόν ποιήσαντες αργυράν θήκην, έβαλαν την μαρτυρικήν κεφαλήν μέσα εις αυτήν, με την πρέπουσαν τιμήν και ευλάβειαν. Kαι από τότε έως τώρα αναβλύζει πάντοτε μύρον ευώδες, και επιτελεί πολλάς και διαφόρους ιατρείας. Eις δόξαν μεν, του Σωτήρος ημών Iησού Xριστού, εις πληροφορίαν δε, των σκανδαλιζομένων και δισταζόντων περί της εν Oυρανοίς δόξης αυτού, και των ομοίων αυτού¹.

Σημείωση

1. Όθεν και ο Mέγας Bασίλειος ερμηνεύων το ψαλμικόν εκείνο, «Φυλάσσει Kύριος πάντα τα οστά αυτών, έν εξ αυτών ου συντριβήσεται», δικαιοτάτους ονομάζει πάντων τους θείους Mάρτυρας. Oύτω γαρ φησιν· «Ήδη τινών Mαρτύρων, και σκέλη κατέαξαν οι διώκοντες. Kαι χείρας και κεφαλάς διέπειραν τοις ήλοις πολλάκις. Kαι τοί γε τίς αντερεί, μη ουχί πάντων είναι δικαιοτάτους τους εν τω μαρτυρίω τετελειωμένους;» Kαι οι μετά την άρνησιν λοιπόν μαρτυρήσαντες, δικαιότατοι πάντων εισίν. Όθεν και πρέπει να δοξάζονται.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ ΚΖ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Τιμόθεον Α΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
5:22-25; 6:1-11

Τέκνον Τιμόθεε, χεῖρας ταχέως μηδενὶ ἐπιτίθει, μηδὲ κοινώνει ἁμαρτίαις ἀλλοτρίαις· σεαυτὸν ἁγνὸν τήρει. Μηκέτι ὑδροπότει, ἀλλ᾿ οἴνῳ ὀλίγῳ χρῶ διὰ τὸν στόμαχόν σου καὶ τὰς πυκνάς σου ἀσθενείας. Τινῶν ἀνθρώπων αἱ ἁμαρτίαι πρόδηλοί εἰσι, προάγουσαι εἰς κρίσιν, τισὶ δὲ καὶ ἐπακολουθοῦσιν· ὡσαύτως καὶ τὰ καλὰ ἔργα πρόδηλά ἐστι, καὶ τὰ ἄλλως ἔχοντα κρυβῆναι οὐ δύνανται. ῞Οσοι εἰσὶν ὑπὸ ζυγὸν δοῦλοι, τοὺς ἰδίους δεσπότας πάσης τιμῆς ἀξίους ἡγείσθωσαν, ἵνα μὴ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ διδασκαλία βλασφημῆται. Οἱ δὲ πιστοὺς ἔχοντες δεσπότας μὴ καταφρονείτωσαν, ὅτι ἀδελφοί εἰσιν, ἀλλὰ μᾶλλον δουλευέτωσαν, ὅτι πιστοί εἰσι καὶ ἀγαπητοὶ οἱ τῆς εὐεργεσίας ἀντιλαμβανόμενοι. Ταῦτα δίδασκε καὶ παρακάλει. εἴ τις ἑτεροδιδασκαλεῖ καὶ μὴ προσέρχεται ὑγιαίνουσι λόγοις τοῖς τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καὶ τῇ κατ᾿ εὐσέβειαν διδασκαλίᾳ, τετύφωται, μηδὲν ἐπιστάμενος, ἀλλὰ νοσῶν περὶ ζητήσεις καὶ λογομαχίας, ἐξ ὧν γίνεται φθόνος, ἔρις, βλασφημίαι, ὑπόνοιαι πονηραί, παραδιατριβαὶ διεφθαρμένων ἀνθρώπων τὸν νοῦν καὶ ἀπεστερημένων τῆς ἀληθείας, νομιζόντων πορισμὸν εἶναι τὴν εὐσέβειαν. ἀφίστασο ἀπὸ τῶν τοιούτων. Ἔστι δὲ πορισμὸς μέγας ἡ εὐσέβεια μετὰ αὐταρκείας. Οὐδὲν γὰρ εἰσηνέγκαμεν εἰς τὸν κόσμον, δῆλον ὅτι οὐδὲ ἐξενεγκεῖν τι δυνάμεθα· ἔχοντες δὲ διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα. Οἱ δὲ βουλόμενοι πλουτεῖν ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμὸν καὶ παγίδα καὶ ἐπιθυμίας πολλὰς ἀνοήτους καὶ βλαβεράς, αἵτινες βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώπους εἰς ὄλεθρον καὶ ἀπώλειαν· ῥίζα γὰρ πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι ἀπεπλανήθησαν ἀπὸ τῆς πίστεως καὶ ἑαυτοὺς περιέπειραν ὀδύναις πολλαῖς. Σὺ δέ, ὦ ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, ταῦτα φεῦγε.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΕΛΑΔΟΥ, ΕΡΜΟΓΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΓΡΑΦΟΥ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ)
Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
6: 10-17

Ἀδελφοί, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι. Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαβόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι· καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι βῆμα Θεοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ ΙΒ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
21: 5-8, 10-11, 20-24

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, λεγόντων τινῶν τῷ Ἰησοῦ περὶ τοῦ ἱεροῦ ὅτι λίθοις καλοῖς καὶ ἀναθήμασι κεκόσμηται, εἶπε· Ταῦτα ἃ θεωρεῖτε, ἐλεύσονται ἡμέραι ἐν αἷς οὐκ ἀφεθήσεται λίθος ἐπὶ λίθῳ ὃς οὐ καταλυθήσεται. ἐπηρώτησαν δὲ αὐτὸν λέγοντες· Διδάσκαλε, πότε οὖν ταῦτα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον ὅταν μέλλῃ ταῦτα γίνεσθαι; ὁ δὲ εἶπε· Βλέπετε μὴ πλανηθῆτε· Ἐγερθήσεται γὰρ ἔθνος ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν, σεισμοί τε μεγάλοι κατὰ τόπους καὶ λιμοὶ καὶ λοιμοὶ ἔσονται, φόβητρά τε καὶ σημεῖα ἀπ’ οὐρανοῦ μεγάλα ἔσται, ὅταν δὲ ἴδητε κυκλουμένην ὑπὸ στρατοπέδων τὴν Ἱερουσαλήμ, τότε γνῶτε ὅτι ἤγγικεν ἡ ἐρήμωσις αὐτῆς. τότε οἱ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄρη, καὶ οἱ ἐν μέσῳ αὐτῆς ἐκχωρείτωσαν, καὶ οἱ ἐν ταῖς χώραις μὴ εἰσερχέσθωσαν εἰς αὐτήν, ὅτι ἡμέραι ἐκδικήσεως αὗταί εἰσι τοῦ πληρωθῆναι πάντα τὰ γεγραμμένα. οὐαὶ δὲ ταῖς ἐν γαστρὶ ἐχούσαις καὶ ταῖς θηλαζούσαις ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις· ἔσται γὰρ τότε ἀνάγκη μεγάλη ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὀργὴ τῷ λαῷ τούτῳ, καὶ πεσοῦνται στόματι μαχαίρας, καὶ αἰχμαλωτισθήσονται εἰς πάντα τὰ ἔθνη, καὶ Ἱερουσαλὴμ ἔσται πατουμένη ὑπὸ ἐθνῶν ἄχρι πληρωθῶσι καιροὶ ἐθνῶν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι την Πέμπτη προς Παρασκευή, 11-12 Δεκεμβρίου 2025 και ώρα 7:30 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί Αγρυπνία στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου παρά την Ορούντα, προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου, επί τη μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Σπυρίδωνος επισκόπου Τριμιθούντος του θαυματουργού και με την ευκαιρία των εορτασμών για τα 1700 χρόνια από τη Σύγκληση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, κατόπιν σχετικής αποφάσεως της Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας Κύπρου.

Υπενθυμίζουμε ότι στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο έλαβε μέρος και ο προστάτης της ιεράς μονής Αγίου Νικολάου Ορούντης, Άγιος Νικόλαος Επίσκοπος Μύρων της Λυκίας, αλλά και ο Άγιος Σπυρίδων Επίσκοπος Τριμιθούντος, ο οποίος τέλεσε το θαύμα με το κεραμίδι. Αυτό το έκανε αντικρούοντας τον αιρεσιάρχη Άρειο και αποδεικνύοντας την θεότητα του Χριστού, μετατρέποντας —με την προσευχή του— το κεραμίδι στα στοιχεία από τα οποία αποτελείτο, δηλαδή σε φωτιά, νερό και χώμα, και δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο ότι όπως το κεραμίδι είναι ένα αλλά τρισύνθετο, έτσι και ο Θεός είναι ένας κατά την ουσία και την φύση του, αλλά κατά τα πρόσωπα ή τις υποστάσεις είναι Τριαδικός (Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα).

Κατά την διάρκεια της Αγρυπνίας θα εορταστεί ο Άγιος Σπυρίδων και όλοι οι Θεοφόροι Πατέρες που έλαβαν μέρος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.

Σημειώνουμε πως η Αγρυπνία θα τελεστεί στον μεγάλο νέο ναό του Αγίου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου του εξ Ορούντης.

Η Αγρυπνία θα μεταδοθεί ζωντανά από το κανάλι ΟΜΙΛΙΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΡΦΟΥ στο youtube και από το 4Ε.