Ὁμιλία, σὺν Θεῷ ἁγίῳ, εἰς τὸ Εὐαγγέλιον τῆς Δεκάτης (Ι´) Κυριακῆς τοῦ Λουκᾶ (Λουκ. 13, 10-17)
Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ
Στὴ σημερινὴ σύντομη Εὐαγγελικὴ περικοπή, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, παρουσιάζεται μὲ ἐνάργεια ἕνα θαῦμα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ἐνῶ στηλιτεύεται παράλληλα ἀπὸ τὸν θαυματουργὸ Θεάνθρωπο ἕνα μεγάλο καὶ ἰδιαίτερα ἐπικίνδυνο πάθος. Τὸ θαῦμα ἀφορᾶ στὴ θαυμαστὴ θεραπεία μιᾶς συγκύπτουσας γυναίκας, καὶ τὸ πάθος, ποὺ ἐντονώτατα καταδικάζεται ἀπὸ τὸν Χριστό, εἶναι ἡ ὑποκρισία.
Διδάσκοντας ὁ Κύριος σὲ μία ἰουδαϊκὴ Συναγωγὴ ἕνα Σάββατο, ἡμέρα κατάπαυσης καὶ ἱερὴ γιὰ τοὺς Ἑβραίους, κατὰ τὴν ὁποία συναθροίζονται στὶς Συναγωγές τους γιὰ νὰ ἐπιτελέσουν τὴ λατρεία τους, βρέθηκε ἐκεῖ, μεταξὺ τῶν παρισταμένων Ἰουδαίων, καὶ μία γυναίκα ἀσθενής. Ἀσθενὴς ἐπὶ δεκαοκτὼ ἔτη καὶ ἀσθενὴς διπλά. Λέγω διπλά, γιατί, ἂν προσέξατε, τὸ Εὐαγγέλιο σαφῶς ἀναφέρει πὼς ἡ δύστυχη ἐκείνη Ἑβραία εἶχε «πνεῦμα ἀσθενείας». Καὶ στὴν περίπτωση τούτη, ὅπως καθαρώτατα διασαφήνισε μετὰ τὴ θεραπεία της ὁ Κύριος, ἡ γυναίκα ἀσθένησε ἀπὸ δαιμονικὴ ἐνέργεια· δηλαδὴ πνεῦμα ἀκάθαρτο, δαιμονικό, ἐπέφερε τὴ σωματικὴ ἐκείνη κάκωση καί, σὲ τέτοιο βαθμό, ποὺ καμπούριασε ὑπερβολικὰ τὸ πλάσμα ἐκεῖνο τοῦ Θεοῦ καὶ παρέμεινε τόσα χρόνια ταλαιπωρούμενο.
Ἡ περίπτωση αὐτὴ δὲν εἶναι ἀσφαλῶς ἡ μοναδική. Καὶ σὲ ἄλλα μέρη τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης βλέπουμε πὼς ὁ σατανᾶς, μὲ ἄδεια ἢ κατὰ παραχώρηση Θεοῦ, προσβάλλει τὸν ἄνθρωπο, ὄχι μόνο μὲ λογισμοὺς καὶ ἁμαρτωλὲς παρορμήσεις, ἀλλά, εἴτε μὲ πλήρη κατοχή, δηλαδὴ τὸν δαιμονίζει, κατοικώντας μέσα του, εἴτε τοῦ ἐπιφέρει ποικίλες σωματικὲς ἀσθένειες. Οἱ πληγὲς τοῦ δικαίου καὶ πολυάθλου Ἰώβ, τὸν ὁποῖο ὁ διάβολος τραυμάτισε μὲ δεινὰ ἕλκη «ἀπὸ κεφαλῆς ἕως ποδῶν», ὁ ὑπὸ τοῦ πονηροῦ πνεύματος πνιγμὸς τοῦ βασιλέα Σαούλ, τὸν ὁποῖο καταπράϋνε μὲ τὴν κινύρα του ὁ Δαβίδ, ἡ κώφωση τοῦ μογιλάλου, τὸν ὁποῖο θεράπευσε ὁ Κύριος, ἀποτελοῦν σαφεῖς μαρτυρίες τοῦ γεγονότος τούτου. Ἐδῶ νὰ τονίσουμε πὼς δὲν σημαίνει ὅτι κάθε ἀνθρώπινη ἀσθένεια ὀφείλεται σὲ δαιμονικὴ ἐπενέργεια, ἀλλὰ καὶ ὅτι καὶ στὶς περιπτώσεις αὐτές, ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς θὰ ἐπιτρέψει —γιὰ λόγους ποὺ μόνο ἡ πατρική Του πρόνοια καὶ ἀγάπη γνωρίζει— νὰ συμβεῖ σὲ κάποιο ἄνθρωπο δαιμονικὴ ἀσθένεια. Πέφτοντας λοιπὸν τὸ εὔσπλαγχνο μάτι τοῦ Κυρίου στὴν ἀσθενοῦσα ἐκείνη, ἀμέσως ἐκδηλώνει τὸ πατρικό Του ἔλεος: Ἔκρινε πὼς ὁ «κανόνας», ἡ μακροχρόνια ἐκείνη δοκιμασία της, εἶχε λήξει. Ἦταν ἡ ὥρα τῆς θεραπείας, τῆς πανηγυρικῆς ἐπιβράβευσης τῆς ὑπομονῆς της: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου.» Καί, θέτοντας τὰ πανάγια χέρια Του ἐπάνω της, ἀμέσως φυγαδεύεται τὸ πονηρὸ πνεῦμα καὶ ἡ γυναίκα ἀνορθώνεται καὶ ἀποκαθίσταται στὴ φυσιολογική της κατάσταση.
Θὰ πρέπει ἐδῶ νὰ ἐπισημάνουμε καὶ τὴν ἀρετὴ τῆς γυναίκας αὐτῆς, τὴν πίστη καὶ ὑπομονή της καὶ ὅτι, παρόλη τὴ μεγάλη σωματικὴ ἀσθένειά της ἐπὶ τόσα χρόνια, δέν γόγγυσε, δέν ἀπίστησε, ἀλλὰ καὶ παρευρισκόταν στὴ Συναγωγή, νὰ προσευχηθεῖ, νὰ ἀκροασθεῖ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Παράδειγμα καὶ αὐτὴ πολλαπλὸ γιὰ μᾶς. Διότι καὶ ἐμεῖς, ἀδελφοί, ἔχουμε συγκύπτουσα τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὰ πάθη, τὴν ἀμέλεια, τὰ ποικίλα τῆς καθημερινότητας προβλήματα, τὴν ἀδιαφορία συχνὰ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἀλλὰ οὐδέποτε νὰ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὸν ναό, ἀπὸ τὸν Σωτήρα καὶ ἰατρὸ ψυχῶν καὶ σωμάτων. Μὲ πίστη νὰ κρούομε τὴ θύρα τοῦ ἐλέους Του, καὶ θἄρθει ἡ ὥρα τῆς Χάριτος, ποὺ θὰ μᾶς ἀνοίξει καὶ θὰ ἀνορθώσει τὸ φρόνημά μας καὶ θὰ μᾶς ἀπελευθερώσει ἀπὸ τὴ δαιμονικὴ κατάπτωση. Ἀρκεῖ νὰ τὸ ζητᾶμε, νὰ ζοῦμε ἐν μετανοίᾳ.
Μά, ἂς ἔλθουμε καὶ στὸν ἀρχισυνάγωγο. Αὐτός, ἀντὶ νὰ δοξάσει τὸν Θεὸ γιὰ τὸ μέγιστο τοῦτο θαῦμα, ἀγανακτεῖ ὑποκριτικὰ γιὰ τὴ δῆθεν καταπάτηση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου. Ἡ φθονερή του ἀγανάκτηση εἶναι ἔκδηλη. Ὁ Κύριός μας, «ὁ ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς καὶ ἐνθυμήσεις», ἀμέσως βλέπει τὴν ἀπροκάλυπτη ὑποκρισία του, τὸν φθόνο τῆς καρδιᾶς του, ποὺ προσπαθοῦσε νὰ κρύψει κάτω ἀπὸ τὸ πρόσχημα τῆς εὐσέβειας, τοῦ σεβασμοῦ τάχα πρὸς τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὸν ἐλέγχει ἄμεσα καὶ ἀπότομα, ὑποδεικνύοντας τὴ βαρύτητα τοῦ φοβεροῦ τούτου πάθους.
Τί εἶναι ὑποκρισία; Κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο, τὸ ἄλλα νὰ ἔχουμε μέσα στὴν καρδιά μας καὶ ἄλλα νὰ δείχνουμε ἐξωτερικὰ στοὺς ἀνθρώπους, ὅπως ἀκριβῶς οἱ θεατρίνοι στὸ θέατρο, ποὺ ὑποδύονται κάθε τόσο ἄλλο ρόλο. Ρίζα τῆς ὑποκρισίας εἶναι ὁ φθόνος καὶ ἡ πονηρία, τελικὰ ὁ ἐγωϊσμός μας, καὶ καρποί της βδελυκτοὶ τὸ ψεῦδος, ἡ ἀπάτη, ἡ δολιότητα, ἡ αἰσχροκέρδεια, ἡ ἀτίμωση καὶ βλάβη τοῦ πλησίον μας. Ἡ ὑποκρισία συνιστᾶ βαρὺ ἁμάρτημα, ἀρρώστεια μεγάλη τῆς ψυχῆς, διαβολικὴ συμπεριφορά, ἀφοῦ πρῶτος ὑποκριτὴς ὑπῆρξε ὁ διάβολος. Ἡ ὑποκρισία προξενεῖ φοβερὴ βλάβη στὴν ψυχή. Κατα-στρέφει τὴν ἑνότητα τῆς προσωπικότητάς μας. Μᾶς διχάζει ἐσωτερικά. Διαστρέφει τὴν οὐσία τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Μᾶς ὁδηγεῖ νὰ ζοῦμε μιὰ διπλὴ καί, τελικά, ψεύτικη ζωή. Μᾶς ἐκθέτει στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων, ὅταν —ἀργὰ ἢ γρήγορα— πέσει τὸ προσωπεῖο ποὺ φοροῦμε καὶ ἀποκαλυφθεῖ πόσο διαφορετικοὶ στὴν οὐσία εἴμαστε, ἀπ᾿ ἐκεῖνο ποὺ προσπαθούσαμε νὰ φαινόμαστε. Καί, τέλος, ὁδηγεῖ ἀναπόφευκτα στὴν ἀπώλειά μας, τὴν αἰώνια καταδίκη, ἐὰν δὲν ὑπάρξει μετάνοια, ἐνσυνείδητη ἀλλαγὴ φρονήματος, τρόπου ζωῆς.
Ἂς ἀγωνιζόμαστε, ἀδελφοί, νὰ ἀποδιώκουμε ἀπὸ τὴ ζωή μας τὸ ψυχώλεθρο πάθος τῆς ὑποκρισίας καὶ νὰ ἀποκτήσουμε τὴ μακαρία ἁπλότητα, τὴν ὁποία ἀγαπᾶ ἰδιαίτερα ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ Ἴδιος ἁπλός, κατεξοχὴν ἁπλός. Νὰ καλλιεργοῦμε τὴν εὐθύτητα, τὴν εἰλικρίνεια, τὸ ταπεινὸ φρόνημα, ποὺ ἀναπαύουν στὴν ψυχὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.
Ἂς παρακαλοῦμε ἀκόμη θερμὰ ὅλους τοὺς ἁγίους, καὶ ἐξαιρέτως τὴ Θεομήτορα Παναγία, τὴν κατὰ χάρη Μητέρα ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν, νὰ μᾶς ἐνισχύουν στὶς δύσκολες ἡμέρες, ποὺ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐπέτρεψε νὰ ζοῦμε. Νὰ μᾶς δίνουν μετάνοια, διόρθωση τῆς ζωῆς μας, ἐνσυνείδητη μυστηριακὴ ζωή, γνήσια ἀγάπη στὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀδελφούς μας, γιὰ νὰ ἀξιωθοῦμε καὶ στὴ ζωὴ τούτη τῆς θεϊκῆς εὐλογίας καὶ στὴν ἄλλη τῆς ἀνεκφράστου χαρᾶς καὶ μακαριότητας, ὅπου ἄγγελοι καὶ ἅγιοι ὑμνοῦν ἀκατάπαυστα τὴ μακαρία Τριάδα, στὴν ὁποία ἀνήκει ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος στοὺς αἰῶνες. Ἀμήν!
