Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΛΟΥΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)
Πρὸς Κολασσαεῖς Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
4:5-11, 14-18

Ἀδελφοί, ἐν σοφίᾳ περιπατεῖτε πρὸς τοὺς ἔξω, τὸν καιρὸν ἐξαγοραζόμενοι. Ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χάριτι, ἅλατι ἠρτυμένος, εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ἑνὶ ἑκάστῳ ἀποκρίνεσθαι. Τὰ κατ᾿ ἐμὲ πάντα γνωρίσει ὑμῖν Τυχικὸς ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ πιστὸς διάκονος καὶ σύνδουλος ἐν Κυρίῳ, ὃν ἔπεμψα πρὸς ὑμᾶς εἰς αὐτὸ τοῦτο, ἵνα γνῷ τὰ περὶ ὑμῶν καὶ παρακαλέσῃ τὰς καρδίας ὑμῶν, σὺν ᾿Ονησίμῳ τῷ πιστῷ καὶ ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, ὅς ἐστιν ἐξ ὑμῶν· πάντα ὑμῖν γνωριοῦσι τὰ ὧδε. Ἀσπάζεται ὑμᾶς Ἀρίσταρχος ὁ συναιχμαλωτός μου, καὶ Μᾶρκος ὁ ἀνεψιὸς Βαρνάβα περὶ οὗ ἐλάβετε ἐντολάς· ἐὰν ἔλθῃ πρὸς ὑμᾶς, δέξασθε αὐτόν, – καὶ ᾿Ιησοῦς ὁ λεγόμενος ᾿Ιοῦστος, οἱ ὄντες ἐκ περιτομῆς, οὗτοι μόνοι συνεργοὶ εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, οἵτινες ἐγενήθησάν μοι παρηγορία. Ἀσπάζεται ὑμᾶς Λουκᾶς ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητὸς καὶ Δημᾶς. Ἀσπάσασθε τοὺς ἐν Λαοδικείᾳ ἀδελφοὺς καὶ Νυμφᾶν καὶ τὴν κατ᾿ οἶκον αὐτοῦ ἐκκλησίαν· καὶ ὅταν ἀναγνωσθῇ παρ᾿ ὑμῖν ἡ ἐπιστολή, ποιήσατε ἵνα καὶ ἐν τῇ Λαοδικέων ἐκκλησίᾳ ἀναγνωσθῇ, καὶ τὴν ἐκ Λαοδικείας ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀναγνῶτε. Καὶ εἴπατε ᾿Αρχίππῳ· βλέπε τὴν διακονίαν ἣν παρέλαβες ἐν Κυρίῳ, ἵνα αὐτὴν πληροῖς. Ὁ ἀσπασμὸς τῇ ἐμῇ χειρὶ Παύλου. Μνημονεύετέ μου τῶν δεσμῶν. ῾Η χάρις μεθ᾿ ὑμῶν· ἀμήν.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΛΟΥΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
10: 16-21

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· Ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με. Ὑπέστρεψαν δὲ οἱ ἑβδομήκοντα μετὰ χαρᾶς λέγοντες· Κύριε, καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεται ἡμῖν ἐν τῷ ὀνόματί σου. Εἶπε δὲ αὐτοῖς· Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα. ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ. πλὴν ἐν τούτῳ μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ πνεύματα ὑμῖν ὑποτάσσεται· χαίρετε δὲ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἠγαλλιάσατο τῷ πνεύματι ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν· Ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατήρ, ὅτι οὕτως ἐγένετο εὐδοκία ἔμπροσθέν σου.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ὁμιλία στὸν ἔνδοξο ἀπόστολο καὶ εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ

Λουκᾶς ὁ ἔνδοξος ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ καὶ εὐαγγελιστὴς συνεκάλεσε τὴν παροῦσα λαμπρὴ ὁμήγυρη μαζὶ καὶ πανήγυρη, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, στὴν ἁγία μνήμη του. Καὶ συνάθροισε ἐμᾶς, τὸ πιστὸ ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ, στὸν παλαιό του τοῦτο καὶ εὐλογημένο ναό, γιὰ νὰ τὸν τιμήσουμε κατὰ χρέος, κατὰ τὸ Γραφικό· «ἐμοὶ δὲ λίαν ἐτιμήθησαν οἱ φίλοι σου, ὁ Θεός, λίαν ἐκραταιώθησαν αἱ ἀρχαὶ αὐτῶν», καὶ νὰ δοξάσουμε συνάμα τὸν Θεό, «τὸν ἐνδοξαζόμενον ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ».

Στὴν περίφημη ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία Του, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἀπευθυνόμενος στοὺς μαθητές Του, τοὺς εἶπε· «Ὑμεῖς ἐστὲ τὸ φῶς τοῦ κόσμου», καί, «οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Καὶ τοῦτο πράγματι ἐκπληρώθηκε στοὺς ἁγίους τοῦ Χριστοῦ μας μαθητές, καὶ πρῶτα καὶ πρώτιστα στοὺς Δώδεκα καὶ Ἑβδομήκοντα ἀποστόλους Του. Τοῦτο ἐκπληρώθηκε μὲ κάθε ἰδιαιτερότητα καὶ στὸ ἅγιο πρόσωπο τοῦ φωτωνύμου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ. Φωτωνύμου, καθὼς τὸ ὄνομά του παράγεται ἀπὸ τὸ λατινικὸ lux-lucis, ποὺ σημαίνει φῶς, καὶ ἑλληνικοποιήθηκε, ὅπως καὶ ἄλλα ξενικὰ ὀνόματα, μὲ τὴν κατάληξη -ᾶς. Λουκᾶς λοιπὸν ἑρμηνεύεται Φωτεινός. Καὶ τὸ θαυμαστὸ φῶς τῆς Χάριτος, τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἔλαβε ὁ θεηγόρος Λουκᾶς, δὲν τὸ ἔκρυψε «ὑπὸ τὸν μόδιον» τῆς σιγῆς, τῆς ἀφάνειας, τῆς ἀπραξίας τῶν καλῶν ἔργων, ἀλλὰ τήρησε ἄσβεστη τὴ λαμπάδα τῆς Πίστεως μέχρι τέλους καὶ τὸ μετέδωσε ἀφθονοπάροχα καὶ μὲ πολλοὺς τρόπους στοὺς ἐσκοτισμένους ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὴν ἀπιστία συνανθρώπους του, ὅπως θὰ ἰδοῦμε στὴ συνέχεια.

Ἐπίγεια πατρίδα τοῦ ἐπιγείου τούτου ἀγγέλου καὶ οὐρανίου ἀνθρώπου ὑπῆρξε ἡ περίλαμπρη μεγαλόπολη καὶ πρωτεύουσα τῆς ἀνατολικῆς ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας Ἀντιόχεια ἡ Μεγάλη, ὅπου γεννήθηκε κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μας. Πιθανώτατα ὑπῆρξε γόνος οἰκογένειας πλουσίων καὶ εὐγενῶν ἐθνικῶν. Νοῦς μεγάλος καὶ μεγάλη καρδιά, μὲ ἄπλετη δίψα νὰ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια καὶ συνάμα νὰ διακονήσει τὸν συνάνθρωπό του, ἀφιερώθηκε ἀπὸ νεαρῆς ἡλικίας στὴν ἀναζήτηση τῆς σοφίας καὶ τὴ μελέτη τῶν ἐπιστημῶν καὶ τῶν τεχνῶν. Ἡ μεγάλη του αὐτὴ ἔφεση γιὰ γνώση τὸν ὁδήγησε σὲ πολυάριθμα ταξίδια στὶς παραμεσόγειες χῶρες, καὶ τὸν κατέστησε πολύγλωσσο (γνώριζε ἄριστα τὴν ἑλληνική, τὴν ἑβραϊκὴ καὶ τὴν ἀραμαϊκὴ) καὶ διαπρεπὴ στὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη καὶ τὴ ζωγραφικὴ τέχνη.

Ὁ μεγάλος τοῦτος νοῦς καὶ πολυτάλαντος ἄνθρωπος ἀγκιστρεύθηκε τέλος ἀπὸ τὸν Μεγάλο Ἁλιέα τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καί, σύμφωνα μὲ τὴν ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ παράδοση, συγκαταλέχθηκε στὴ χορεία τῶν Ἑβδομήκοντα μαθητῶν τοῦ Κυρίου. Νὰ σημειώσουμε ὅτι εἶναι ὁ μόνος εὐαγγελιστής, ποὺ ἀναφέρει τὴν ἀποστολὴ τῶν Ἑβδομήκοντα, τοὺς ὁποίους ἀπέστελλε ὁ Κύριος ἀνὰ δύο νὰ κηρύξουν τὸ Εὐαγγέλιο σὲ πόλεις καὶ χωριὰ τῆς Συροπαλαιστίνης. Τὸν καιρὸ τοῦ Δεσποτικοῦ Πάθους βρισκόταν στὰ Ἱεροσόλυμα, ἐνῶ τὸ πρωὶ τῆς ἡμέρας τοῦ Πάσχα πορεύονταν μὲ τὸν Κλεόπα σκυθρωποὶ πρὸς τὸ χωριὸ Ἐμμαούς, ὅπου ἀξιώθηκαν ἀπὸ τοὺς πρώτους νὰ ἰδοῦν τὸν ἀναστάντα Ἰησοῦν καὶ νὰ τὸν ἀναγνωρίσουν «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου». Μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ καὶ τὴν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, παραμένει γιὰ ἕνα διάστημα στὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ νὰ ἐπιστρέψει ἀργότερα στὴν πατρίδα του Ἀντιόχεια. Ἐκεῖ θὰ συναντήσει τὸν κορυφαῖο ἀπόστολο τῶν ἐθνῶν Παῦλο περὶ τὸ ἔτος 50, μὲ τὸν ὁποῖο συνδέεται διὰ βίου καὶ καθίσταται συνοδός του μέχρι τὸ ἔνδοξο μαρτύριό του στὴ Ρώμη. Ἐκεῖ στὴν κοσμοκράτειρα Ρώμη, σύμφωνα μὲ μία ἀρχαία παράδοση, κατὰ τὴ διετὴ φυλάκιση τοῦ ἀποστόλου Παύλου, συγγράφει ὁ Λουκᾶς, μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ Παύλου, τόσο τὸ Εὐαγγέλιό του, ὅσο καὶ τὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. Βιβλία θεόπνευστα, ποὺ ἀφιέρωσε στὸν ἡγεμόνα τῆς Ἀχαΐας Θεόφιλο, ὁ ὁποῖος εἶχε πρόσφατα τότε ἀσπασθεῖ τὸν Χριστιανισμό. Βιβλία, γιὰ τὰ ὁποῖα κατέστησε ὀφειλέτες ὅλους τοὺς πιστοὺς μέχρι τῆς συντελείας τῶν αἰώνων, νὰ τὸν εὐγνωμονοῦν καὶ εὐχαριστοῦν. Καὶ στὸ μὲν Εὐαγγέλιό του, ὁ Λουκᾶς μᾶς διασώζει, ὄχι μόνο μοναδικὲς λεπτομέρειες καὶ ἱστορικὲς ἀναφορές, ποὺ δὲν καταγράφονται ἀπὸ τοὺς ἄλλους εὐαγγελιστές, ἀλλὰ καὶ σημαίνοντα θεῖα γεγονότα, ὅπως τὰ σχετικὰ μὲ τὴ σύλληψη τοῦ Τιμίου Προδρόμου, ἀλλὰ καὶ τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου. Εἶναι γι᾽ αὐτό, ποὺ στὸ ὡραιότατο ἐκεῖνο τροπάριο στὰ Ἀπόστιχα τοῦ Ἑσπερινοῦ ἀπόψε, ψάλλουμε: «Χαῖρε, ὁ μόνος γράψας ἡμῖν, τό, Χαῖρε, χαίρων, τῆς Ἁγνῆς εὐαγγέλιον, καὶ ταύτην Κυριοτόκον εἰπόντα τὸν Βαπτιστήν, ἐκ γαστρός, οὗ γράφεις καὶ τὴν σύλληψιν». Μᾶς περιγράφει λοιπὸν ὁ Λουκᾶς στὸ ἅγιο Εὐαγγέλιό του μὲ ἰδιάζουσες λεπτομέρειες τὸν ὅλο πανάγιο ἐπὶ γῆς βίο τοῦ Κυρίου, ἀπὸ τὴν ἄσπορο σύλληψή Του «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου» μέχρι καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἔνδοξη ἀνάληψή του, τονίζοντας ἰδιαιτέρως τὴ φιλευσπλαγχνία καὶ φιλανθρωπία Του πρὸς τὸ ἁμαρτωλὸ ἀνθρώπινο γένος, τὸ ὁποῖο ἦλθε γιὰ νὰ σώσει. Στὸ δὲ ἱστορικότατο βιβλίο τῶν Πράξεων, ἀφοῦ διηγηθεῖ τὰ γεγονότα τῆς ἵδρυσης τῆς πρωτοχριστιανικῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων καὶ τῆς ἀρχικῆς διάδοσης τοῦ Χριστιανισμοῦ στὶς περιοχὲς τῆς Συρίας καὶ Παλαιστίνης μὲ τὸ θεοφόρο κήρυγμα καὶ τὰ θαύματα τῶν ἀποστόλων, μάλιστα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου, ἀφηγεῖται στὴ συνέχεια τοὺς ἀποστολικοὺς ἄθλους τοῦ διδασκάλου του Παύλου γιὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῶν ἐθνῶν, μέχρι τὴν πρώτη φυλάκισή του στὴ Ρώμη.

Κατὰ τοὺς φοβεροὺς διωγμοὺς τοῦ Νέρωνος, ποὺ ἐπακολούθησαν τὴν ἀποφυλάκιση τοῦ Παύλου καὶ τὶς ἐκ νέου περιοδεῖες του μὲ τὸν Λουκᾶ, ὁ τελευταῖος παραμένει πιστὸς κοντά του στὴ νέα του φυλάκιση, ὅταν οἱ ἄλλοι τὸν εἶχαν ἐγκαταλείψει («Λουκᾶς ἐστι μόνος μετ᾽ ἐμοῦ» [Β´ Τιμ. 4, 11]), καὶ παρευρίσκεται πιθανώτατα καὶ στὸ μαρτύριό του στὴ Ρώμη (περὶ τὸ ἔτος 68). Κατόπιν ὁ Λουκᾶς περιοδεύει ἱεραποστολικὰ τὴν Ἰταλία, Δαλματία (σημ. Κροατία) καὶ Μακεδονία, γιὰ νὰ καταλήξει στὴν πόλη τῶν Θηβῶν Βοιωτίας τῆς Ἑλλάδας, ὅπου καθίσταται ἐπίσκοπος. Ἐκεῖ, χειροτονεῖ πρεσβυτέρους καὶ διακόνους, ἀνεγείρει ναοὺς τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ θεραπεύει μὲ τὴν προσευχή του πάθη ποικίλα τῶν ἀνθρώπων, ψυχικὰ καὶ σωματικά. Σὲ ἡλικία 84 ἐτῶν, κατὰ τὴ μαρτυρία ἀρχαίων χριστιανῶν συγγραφέων (ὅπως τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου), συλλαμβάνεται ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ τὸν ἔγδαραν ζωντανό, τὸν σταύρωσαν σὲ μιὰ ἐλιά, ὅπου παρέδωσε τὴν ἁγία του ψυχὴ εἰς χεῖρας Θεοῦ ζῶντος. Ὁ τόπος τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἀποστόλου Λουκᾶ, σύμφωνα μὲ τὴν τοπικὴ παράδοση, εἶναι στὸ σημερινὸ παλαιὸ κοιμητήριο τῶν Θηβῶν (ἀνατολικὰ τῆς πόλεως), ὅπου ὁ ναὸς τιμᾶται στὸ ὄνομά του καὶ μέσα στὸν ὁποῖο εὑρίσκεται ἡ ἀρχαία ρωμαϊκὴ λάρνακα (σαρκοφάγος), ὅπου εἶχε ἐναποτεθεῖ τὸ ἅγιο σκῆνος του. Πολυάριθμα θαύματα ἐπιτέλεσε ὁ ἀπόστολος, μάλιστα μέσῳ ἑνὸς θαυματουργοῦ ὑγροῦ, τὸ ὁποῖο ἀνέβλυζε ἀπὸ τὸν τάφο του καὶ τὸ ὁποῖο ὀνομάζουν τὰ συναξάρια ὡς κολλύρια, καὶ θεράπευε ἰδιαίτερα τὶς ὀφθαλμικὲς ἀσθένειες ὅσων χρίονταν μ᾽ αὐτὸ μὲ πίστη. Ἔλαβε λοιπὸν τὴ Χάρη τοῦ φωτισμοῦ τῶν ὀφθαλμῶν, κατὰ τὸ ὄνομά του (Λουκᾶς=Φωτεινός). Ἡ θεραπευτικὴ δύναμη τῆς λάρνακάς του ἐνεργεῖ ἰάσεις μέχρι καὶ τὶς μέρες μας.

Στὶς 3 Μαρτίου τοῦ 357, ὁ αὐτοκράτορας Κωνστάντιος, υἱὸς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἀπέστειλε τὸν τότε δοῦκα τῆς Αἰγύπτου καὶ μετέπειτα μεγαλομάρτυρα Ἀρτέμιο, γιὰ νὰ μετακομίσει ἀποστολικὰ λείψανα, τὰ ὁποῖα κατατέθηκαν στὴ συνέχεια κάτω ἀπὸ τὴν ἁγία Τράπεζα τοῦ περίφημου ναοῦ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στὴν Κωνσταν­τινούπολη. Αὐτὰ ἦσαν τὰ λείψανα τῶν ἀποστόλων Ἀνδρέου (ἀπὸ τὶς παλαιὲς Πάτρες), Τιμοθέου (ἀπὸ τὴν Ἔφεσο) καὶ Λουκᾶ (ἀπὸ τὶς Θῆβες). Τὸ 1204, μὲ τὴν πτώση τῆς Βασιλεύουσας στοὺς σταυροφόρους τῆς Δ´ Σταυροφορίας, μεταξὺ τῶν πλείστων ὅσων ἁρπαγέντων ἁγίων λειψάνων καὶ λοιπῶν τιμαλφῶν, ἦσαν καὶ τὰ τίμια λείψανα τοῦ ἀποστόλου Λουκᾶ, τὰ ὁποῖα, σχεδὸν στὸ σύνολό τους (μεταξύ τους καὶ ἡ ἁγία του κάρα), κατέληξαν στὴν Πάδοβα τῆς Ἰταλίας, ὅπου φυλάσσονται μέχρι σήμερα στὸν ναὸ Santa Justina στὸ κέντρο τῆς πόλεως. Τὴν ἁγία του δεξιά, ἄφθαρτη, εὐωδιάζουσα, θερμὴ καὶ θαυματουργή, ἀξιώθηκα νὰ προσκυνήσω στὴ Μονὴ Διονυσίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅπου τώρα ἀποθησαυρίζεται.

Ἀναφέραμε στὴν ἀρχή, πὼς ὁ ἀπόστολος Λουκᾶς διέπρεψε καὶ στὴ ζωγραφικὴ τέχνη, ὡς ἁγιογράφος. Ἀρχαιότατη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναφέρει, ὅτι αὐτὸς ὑπῆρξε ὁ πρῶτος ἁγιογράφος καὶ ὅτι φιλοτέχνησε κυρόχυτη εἰκόνα τῆς Θεοτόκου (στὴν τεχνικὴ αὐτὴ ζωγραφικῆς τῶν ἑλληνιστικῶν-ρωμαϊκῶν χρόνων, τὰ χρώματα διαλύονται μὲ κερί), ἐνόσῳ ἀκόμη ἐκείνη ζοῦσε. Ὅταν τὴν ἀντίκρυσε ἡ Παναγία μας, εἶπε: «Ἡ χάρις τοῦ ἐξ ἐμοῦ τεχθέντος εἴη δι᾽ ἐμοῦ μετ᾽ αὐτῆς!» Οἱ σχετικὲς παραδόσεις ἀποδίδουν στὸν Εὐαγγελιστὴ Λουκᾶ, ἄλλοτε περισσότερες, κι ἄλλοτε τρεῖς μόνο εἰκόνες τῆς Θεοτόκου Βρεφοκρατούσης: Αὐτές, ποὺ βρίσκονται στὴ Μονὴ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου στὴν Πελοπόννησο, στὴ Μονὴ Παναγίας τοῦ Σουμελᾶ στὸν Πόντο καὶ στὴ Μονὴ τῆς Παναγίας τοῦ Κύκκου. Ἔτσι, καθιερώθηκε στὴν Ἐκκλησία ἡ ἁγία τούτη παράδοση τῆς εἰκονογραφικῆς ἀπόδοσης τῶν μορφῶν τοῦ Χριστοῦ, τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν ἁγίων, καὶ ἡ τιμητική τους προσκύνηση.

Καὶ βεβαίως οἱ πανηγύρεις τῶν ἁγίων τελοῦνται, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ὄχι μόνο γιὰ νὰ τοὺς τιμοῦμε μὲ ψαλμοὺς καὶ ὕμνους καὶ ᾠδὲς πνευματικές, καὶ μὲ τὶς  προσφορές μας σὲ κερὶ καὶ λάδι καὶ ἄρτους καὶ θυμιάματα, πράγματα ποὺ ἀσφαλῶς ἔχομε ἱερὸ χρέος νὰ κάνουμε, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ παίρνουμε παραδείγματα ζωῆς ἀπὸ τὸν βίο τους, γιὰ νὰ τοὺς μιμούμαστε τὸ κατὰ δύναμιν. Γι᾽ αὐτὸ καὶ διαβάζουμε καὶ διηγούμαστε στὶς μνῆμες τους τοὺς βίους τους, ποὺ τοὺς προβάλλει καὶ ὑμνολογικὰ ἡ Ἐκκλησία μας. Ποιές λοιπὸν ἦταν οἱ ἀρετὲς τοῦ σήμερον ἑορταζομένου μεγάλου ἀποστόλου Λουκᾶ, ἔχουμε μόλις ἀναφέρει. Ἡ θερμή του πίστη στὸν Θεό, ὁ ἱεραποστολικός του ζῆλος, ἡ ἐλπίδα, ἡ ὑπακοὴ στὸ θεῖο θέλημα καὶ πλεῖστες ἄλλες· ἰδιαίτερα ὅμως, ἡ κορυφαία καὶ θεώνυμη ἀγάπη, ἡ διπλὴ ἀγάπη, στὸν Θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Γι᾽ αὐτὸ καὶ σπούδασε τὴ φιλάνθρωπη ἐπιστήμη τῆς ἰατρικῆς καὶ θεράπευε δωρεάν, ἀναργύρως, τοὺς ἀνθρώπους. Γι᾽ αὐτὸ καὶ περιῆλθε τόσους τόπους καὶ χῶρες, γιὰ νὰ ὁδηγήσει στὸ φῶς τοῦ Εὐαγγελίου τοὺς ἐσκοτισμένους στὴν ἀπιστία συνανθρώπους του. Καὶ γιὰ τὴν ἀρετὴ τούτη εἶναι γεμάτα τὰ γραπτὰ ἔργα του. Καί, δὲν νοεῖται ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ χωρὶς ἀγάπη στὸν πλησίον μας, στὸν κάθε συνάνθρωπό μας. Καὶ ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ἀσφαλῶς μόνο λόγια· εἶναι κατεξοχὴν ἔργα! Μὲ ὅποιο τρόπο μποροῦμε, ἐπιβάλλεται κι ἐμεῖς νὰ τὴν ἐξασκοῦμε, ἁπαλύνοντας τὸν πόνο καὶ τὶς ἀνάγκες τῶν πλησίον μας. Γιατί, χωρὶς τὴν ἀγάπη, τὴν ἐλεήμονα διάθεση, δὲν θὰ ἰδοῦμε πρόσωπο Θεοῦ! Φθάνει νὰ ἀναλογισθοῦμε τὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς Κρίσεως: Τὴν φοβερὴ ἐκείνη ἡμέρα θὰ μᾶς ζητηθεῖ ἰδιαίτερα λόγος γιὰ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης στοὺς ἐμπερίστατους ἀδελφούς μας, ἂν τὰ πράξαμε ἢ ὄχι!

Ἂς παρακαλέσουμε θερμὰ τὸν Κύριο, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, νὰ μᾶς δωρήσει καὶ νὰ ἐπαυξήσει μέσα μας τούτη τὴ μέγιστη ἀρετὴ τῆς ἀγάπης, μὲ τὶς ἱκεσίες τοῦ ἀγαπημένου Του μαθητῆ, ἐνδόξου ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, τοῦ ὁποίου τὴν ἑορτὴ πανηγυρίζουμε, καὶ ὅλων τῶν ἁγίων, καὶ νὰ μᾶς ἀξιώσει μὲ τὸ ἔλεός του τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Ἀμήν!

Κηρύγματα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στον πανηγυρικό εσπερινό και την Θεία Λειτουργία της εορτής του Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά, που τελέσθηκαν στον ομώνυμο πανηγυρίζοντα ναό του χωριού Ορούντα, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (17-18.10.2022)

17.10.2018 – Εσπερινός

Πατέρες μου και αδελφοί μου, και εφέτος μας συνεκάλεσε εδώ εις την αγιοτόκον κώμη της Ορούντας ο απόστολος του Χριστού και Ευαγγελιστής Λουκάς ο ιατρός.

Ο άγιος Λουκάς, γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας. Ένας άνθρωπος επιστήμονας μεγάλος της εποχής του, πολύγλωσσος. Γνωρίζουμε ότι ήξευρε καλά τα Ελληνικά, τα Αραμαϊκά, τα Εβραϊκά και τα Λατινικά ακόμη. Ιατρός εις το επάγγελμα, ο οποίος όμως, εγνώρισε στην Ιερουσαλήμ όλη την επί γης παρουσία, την πρώτη παρουσία του Δεσπότου Χριστού. Γνωρίζουμε επίσης ότι ήτο επιλεγμένος από τον Κύριο και ήτο ένας εκ των εβδομήκοντα αποστόλων. Είναι ο μόνος που περιγράφει την επιλογή και την αποστολή των εβδομήκοντα αποστόλων από τα Ευαγγέλια τα τέσσερα. Γνωρίζουμε επίσης, από το Εωθινόν Ευαγγέλιο που αναγιγνώσκεται όρθρου βαθέως, εκείνη η πορεία προς Εμμαούς μαζί με τον έτερον εκ των εβδομήκοντα αποστόλων Κλεόπα. Όταν ένας άγνωστος ευρέθη να είναι μαζί τους συνοδοιπόρος , αυτή ήτο αμέσως μετά την Ανάσταση και δεν ανεγνώρισαν ότι ο άγνωστος συνοδοιπόρος είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου, ο Αναστάς Ιησούς. Όταν Τον εκάλεσαν εις τον οίκον που κατευθύνοντο προς Εμμαούς και ευλόγησε ο Κύριος τον άρτο, τότε ανοίχθησαν οι οφθαλμοί τους και έγνωσαν και είπαν: Ὁ Κύριος ἐστι. Και τότε, λέει, αντιλήφθηκαν ποιος ήταν ο άγνωστος ο Οποίος εσυνέφαγε μαζί τους για τους δείξει ότι δεν είναι φάντασμα  αλλα ειναι το σώμα το αναστημένο του σωτήρος Χριστού. Και τότε εδιερωτώντο. Το έψαλλε ο ψάλτης μας ο αριστερός απόψε αυτό στα Απόστιχα. Γιατί όταν ήταν μαζί μας ο Χριστός, οι καρδιές μας εκαίγοντο; Και λέει ο ψαλμωδός εις τα Απόστιχα: Πρέσβευε ἀπόστολε καὶ εὐαγγελιστὰ Λουκᾶ, ὅπως αἰσθανόσουν ἐσὺ στὴν καρδιά σου καὶ ὁ Κλεόπας τὴν καρδιά σας νὰ καίγεται ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Ἀναστάντος Ἰησοῦ, ἔτσι καὶ ἡ δική μας καρδιά, νὰ εἶναι θερμή, λέει, απὸ τὴ δική σου παρουσία καὶ αἴσθηση. Σας υπενθυμίζω τι έλεγαν οι πρωτινοί Κύπριοι όταν άκουγαν κάποιον λόγο πικρό. Όταν άκουγαν το αντίθετο δηλαδή από αυτό που θέλει ο Χριστός: Εκρύανεν η καρκιά μου, έλεγαν. 

Πόσο σημαντικό είναι να αναζητούμε τη θέρμη της καρδιάς μέσα από την παρουσία του σωτήρος Χριστού. Αλλά η παρουσία του Χριστού κατά έναν τρόπο παράδοξο αποκαλύπτεται, αγαπητοί μου πατέρες και αδελφοί, μέσα από την ταπείνωση. Ο Ίδιος βλέπετε, όταν εφανερώθηκε εις την πορεία προς Εμμαούς στους αποστόλους Κλεόπα και Λουκά, ταπεινός-ταπεινός επαρουσιάστηκε. Όπως και στις μυροφόρες πιο πριν, πάλι ταπεινός επαρουσιάστηκε. Δεν ήθελε να επιβάλλεται η παρουσία του αλλά να επιλέγεται από τους ανθρώπους που Τον αγαπούν και Τον πιστεύουν πρέπει να επιδιώκουμε την παρουσία του Χριστού μέσα στην καρδιά μας, αν θέλουμε να είμεθα συμμαθητές του αποστόλου Λουκά, του αποστόλου Κλεόπα και του κάθε αποστόλου. Άυτή η καρδιά θερμαίνεται και χαίρεται και ζεσταίνεται που το αισθάνονται ακομη  οι άνθρωποι οι οποίοι είναι κοντά μας αλλά και αυτοί που έρχονται από μακριά. Όταν μετανοεί , όταν μετανιώνει. Ο άνθρωπος που μετανιώνει, μαζεύει τα ξυλαράκια για να έρθει το Άγιον Πνεύμα να ανάψει τη φωτιά και τη ζέση της πίστεως.

Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό, η καρδιά μας να είναι ζεστή και όχι κρύα. Σε ότι κάνουμε να δίνουμε την καρδιά μας, φτάνει αυτό που κάμνουμε να είναι έργον Θεού και να οδηγεί στην ταπείνωση του Χριστού. Έλεγε ο άγιος Ιουστίνος ο Πόποβιτς, ένας Σέρβος άγιος του 20ου αιώνος, μίαν ωραία προσευχή. Την είπα και πριν λίγες μέρες σε μίαν ομιλία, την λέω και τώρα σε σας. Άκου πώς προσεύχεται ένας άγιος: Ταπεινέ μου Κύριε, ταπείνωσόν με διά της ταπεινώσεώς Σου. Όχι με την πίστη Του να μας επιβληθεί ο Θεός. Ούτε με τα θαύματά Του. Με την ταπείνωσή Του, με τον σταυρό Του δηλαδή. Με την εις άδου κάθοδόν Του. Όλα αυτά που κατέγραψε ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς στο ιερόν Ευαγγέλιό του. Πρέπει να βρούμε εμείς τρόπους να τα αναβιώσουμε μέσα στη ζωή μας, μέσα στην καρδιά μας. Ο καλύτερος τρόπος είναι να κρατούμε ταπεινό φρόνημα και να καθαρίζουμε την καρδιά μας από τους λογισμούς που προείπα, τις επιθυμίες και τις κακίες που όλοι έχουμε, πάθη και λάθη. Έτσι ν᾿ ανάψει το φως του Αγίου Πνεύματος, το οποίον φως θα προσεγγίσει και θα μαγνητίσει το άλλο φως, του σωτήρος Χριστού. Ο σωτήρας Χριστός με τη σειρά του, θα μας δώσει τη δυνατότητα να αισθανθούμε και τον Θεό Πατέρα. Ὁ ἑωρακὼς ἐμέ, λέει ο Χριστός, ἑώρακε καὶ τὸν Πατέρα. 

Εδιάβασα τελευταία έναν ωραίο και ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας. Που αναφέρεται σ᾿ αυτό το ταπεινό φρόνημα, το οποίον ελκύει την Χάρη του Θεού και γινόμεθα και εμείς με τη σειρά μας χαριτωμένοι στις σχέσεις μας με τους συνανθρώπους μας. Όλοι στις μέρες μας είμαστε μάρτυρες ότι δοκιμάζεται εκτός από την πολιτική, εκτός από την οικονομία, την υγεία μας, και η παιδεία των παιδιών μας. Νομίζουμε ότι την ευθύνη για την ανατροφή και την παιδεία των παιδιών μας, την έχουν μόνον οι δάσκαλοι. Όμως, ποιος θα διδάξει στα παιδιά το ταπεινό φρόνημα; Ο δάσκαλος; Ο δάσκαλος θα λέει στα παιδιά να είναι πάντα πρώτοι. Και δεν μπορεί να είναι όλοι πρώτοι. Ένας είναι πρώτος. Κάποιος θα είναι δεύτερος, κάποιος θα είναι τρίτος, κάποιος θα είναι δέκατος. Τι θα γίνουν όλοι αυτοί που δεν είναι πρώτοι; Πρέπει να αισθάνονται παιδιά ενός κατώτερου Θεού; Και ήταν μια μάνα, μητέρα, που είχε μέσα της Χριστό. Που μελετούσε το Ευαγγέλιο του αποστόλου Λουκά και των άλλων αποστόλων και ευαγγελιστών. Και έλεγε στο παιδί της, όταν επήγε σχολείο: Θα σου δώσω ένα χαρτί που γράφει μιαν παραγγελιά απάνω και θέλω να το έχεις πάντοτε πάνω στο θρανίο σου. Να το βλέπεις και συ, να το βλέπουν και οι συμμαθητές σου. Και τι έγραφε το χαρτί αυτής της χριστιανής μητέρας, που δεν ήθελε το παιδί της να είναι ένας μελλοντικός εγωιστής και ένας τύραννος του εαυτού του και της κοινωνίας και της οικογένειάς του; Το χαρτι εγραφε: Πάντοτε, θέλω πάντοτε να είμαι τρίτος. Θέλω πάντοτε, να είμαι τρίτος. Και το παιδί το έβαλε πάνω στο γραφείο του. Και το έβλεπαν τα παιδιά τα άλλα που οι γονείς τους έλεγαν, πρώτοι να είσαστε. Και τα παιδιά τα καημένα δεν ερχόντουσαν πρώτα. Και πήγαιναν στο σπίτι και έλεγαν ψέματα στους γονείς τους. Και όταν ερχόταν ο καιρός του ελέγχου και της βαθμολογίας, τότε αποκαλύπτετο το ψέμα. Και έκλαιαν και δεν μπορούσαν μέσα τους να έχουν παρρησία στους γονείς τους. Και η σχέση με τον γονιό χαλούσε λόγω της φιλοπρωτίας, λόγω του εγωισμού που χρησιμοποιούσαν οι γονείς στα παιδιά. Αυτό το παιδί, που του έγραψε η μάνα του, θέλω πάντοτε να είμαι τρίτος, τα έφερε η Χάρις του Θεού, και ήλθε πρώτος εις την τάξη. Πάει Δευτέρα τάξη, πρώτος εις τη Δευτέρα τάξη. Πάει στην Τρίτη τάξη, πρώτος εις την Τρίτη τάξη. Πήγε και ένας συμμαθητής του, του λέει, τι φέρνεις αυτή την κόλλα. Αφού έρχεσαι πρώτος εις τα μαθήματα. Γιατί, του λέει, γράφει εδώ, θέλω πάντοτε να είμαι τρίτος; Του λέει, μου το έδωσε η μάνα μου. Θα τη ρωτήσω να σου πω τι εννοούσε. Και της λέει, μάνα, διερωτούνται οι συμμαθητές μου, γιατί μου έδωσες αυτή την κόλλα, να έρχομαι πάντοτε τρίτος; Αφού είμαι πρώτος μέσα στο σχολείο. Του λέγει, γιε μου, πρώτος εις τη ζωή σου να είναι ο Χριστός και ο νόμος και ο λόγος του Χριστού. Δεύτερος να είναι ο συνάνθρωπός σου και οι συμμαθητές σου, ο πλησίον σου δηλαδή. Και τρίτος να είσαι συ.

Στην εποχή μας αυτά έχουν ανατραπεί. Δεν διδάσκουμε τις εντολές του Χριστού στα παιδιά μας. Γι αυτό και τα παιδιά μας είναι γεμάτα με αισθήματα είτε υπερφίαλης ανωτερότητας και όταν δουν ότι δεν καταφέρνουν την ανωτερότητα, πηγαίνουν στο άλλο άκρο στην κατωτερότητα. Εύκολα παθαίνουν κατάθλιψη. Γιατί από μικρά και οι γονείς και το σχολείο, δεν τους διδάσκουν ότι πρώτος πρέπει να είναι ο Χριστός εις τη ζωή μας. Οι εντολές του Χριστού, το Ευαγγέλιο του Χριστού που με τόσο πόνο έγραψε στη φυλακή ο άγιος απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς. Δεν τους μαθαίνουμε ότι οι συνάνθρωποί μας, είναι πιο σημαντικοί από μας. Και πρέπει να βρούμε τρόπους να τους αγαπούμε, να τους συγχωρούμε, να τους συμπονούμε. Και τα παιδιά όταν μεγαλώσουν και πάνε να κάμουν οικογένεια, αφού περάσουν οι πρώτοι νεανικοί έρωτες, τι σκέφτονται; Το διαζύγιο. Γιατί μέσα σ᾿ ένα σπίτι θέλουν και οι δύο να είναι πρώτοι. Και ο άντρας και η γυναίκα. Έτσι τους έμαθε η μάνα τους, έτσι τους έμαθε ο πατέρας τους, έτσι τους έμαθε το σχολείο το Ευρωπαϊκό. Ενώ τι λέει το Ευαγγέλιο, που έγραψε ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς; Πᾶν ὁ ταπεινὼν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται. Όποιος ταπεινώνει τον εαυτό του θα υψωθεί. Και όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί. 

Αυτά ήθελα σήμερα να μοιραστώ στην αγάπη σας. Απουσιάζει η ανάγνωση του ιερού Ευαγγελίου στην εποχή μας. Δεν διαβάζουμε το Ευαγγέλιο. Και ματαιώνουμε την όλη ιεραποστολική προσπάθεια όλων των αποστόλων, όλων των ευαγγελιστών, βεβαίως και του ευαγγελιστού Λουκά. Δεν μοιραζόμαστε τη σοφία του Ευαγγελίου μαζί με τα παιδιά μας. Τα φορτώνουμε όλα στο σχολείο. Αν έχουμε κανέναν καλό παπά, είναι ευθύνη δική του, λέμε, να κάμνει κατηχητικό στα παιδιά. Ενώ παλιά, στα χωριά μας εμείς, είχαμε απλούς παπάδες. Δεν είχαν πτυχία ούτε μας έκαμναν κατηχητικό. Μας έκαμναν κατηχητικό οι γιαγιάδες μας και οι παππούδες μας με το παράδειγμά τους το φιλακόλουθο. Μόλις κτυπήσει η καμπάνα να είναι στον εσπερινό, να είναι στη λειτουργία. Να νηστέψουν Τετάρτη Παρασκευή, να κοινωνήσουν όποτε τους επέτρεπε ο πνευματικός. Να έχουν πνευματικό. Να έχουν έγνοια για την ψυχή τους, ότι αυτή η ζωή δεν τελειώνει σε έναν τάφο και με μίαν κηδεία. Ότι υπάρχει μετά αιώνια ζωή. Ότι μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει ποτέ. Και ότι συνείδηση έχουμε σ᾿ αυτή την προσωρινή επίγεια ζωή, θα την πάρουμε μαζί μας εις την αιώνια ζωή. Και αν έχουμε καλή συνείδηση θα έχουμε παράδεισο. Τη χαρά του Χριστού. Έλεγα της γιαγιάς μου: Τι σημαίνει παράδεισος, γιαγιά; Και μια γυναίκα, η οποία δεν ήξερε να διαβάσει, μου έλεγε, η χαρά του Χριστού είναι, γιε μου. Το φως του Χριστού είναι ο παράδεισος. Τι είναι κόλαση γιαγιά; Εκεί που δεν θέλει ο άνθρωπος τη χαρά και το φως του Χριστού. 

Ξέρετε τι σημαίνει το όνομα του απόστολου Λουκά; Φως σημαίνει. Είναι λατινικό όνομα. Και από αυτό το όνομα, όταν το μεταφράσουμε, εξάγεται το φως το ελληνικό, το φως του Χριστού. Καὶ φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι.

Αύριο θα ακούσετε το διάκο, να στέκει απέναντί μου, να μου δίδει τα δικεροτρίκερα. Και με στεντόρεια τη φωνή να μου λέει εμένα για να μου υπενθυμίσει τις δικές μου ευθύνες που κάνω το δάσκαλο σε σας, αλλά για να ακούσει και ο λαός: Οὕτω λαμψάτῳ τὸ φῶς ἡμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν οἱ ἄνθρωποι τὰ καλὰ  ἔργα ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ δοξάσωσι τὸν Πατέρα ἡμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Πόσο σημαντικό είναι να βλέπουν τα παιδιά μας, να βλέπουν οι νέοι άνθρωποί μας τα καλά μας έργα, για να δοξάζουν μέσα από το δικό μας παράδειγμα τον Θεό!

Γι αυτό, παρακαλώ την αγάπη σας, πώς θα γνωρίσουμε το φως του Χριστού, αφού μας εδόθηκε το δώρο της ανάγνωσης, να διαβάζουμε το Ευαγγέλιο. Να βάλετε κανόνα στον εαυτό σας, έναν κεφάλαιο την ημέρα να διαβάζετε. Να μορφωθεί μέσα σας το θέλημα του Θεού, ο νόμος του Θεού, οι εντολές του Χριστού. Και όταν τις αγαπήσετε, να αρχίσετε τότε όχι με διδακτικό ύφος. Πιο πολύ να μιλά το παράδειγμα. Αλλά τα παιδιά σήμερα, θέλουν από μας τους μεγάλους και το κατηχητικό τους και τη διδασκαλία τους. Και πρέπει να είμαστε δάσκαλοι στα παιδιά μας. Πώς έχουμε έγνοια να τους αγοράσουμε ένα οικόπεδο για να κτίσουν; Έναν αυτοκίνητο; Να έχουμε και έγνοια με ποιον όχημα θα φτάσουν στην αιώνια ζωή, στο φως του Χριστού, στην χαρά του Χριστού. Διαφορετικά, ἐποιήσαμεν οὐδέν. Τα παιδιά μας δεν θα χαρούν τη ζωή τους ούτε το γάμο τους. Και τα παιδιά των παιδιών μας, θα είναι οι μελλοντικοί τύραννοι της οικουμένης. Και η ευθύνη η πιο πολλή θα είναι σε μας. 

Γι αυτό, παρακαλώ την αγάπη σας, το Ευαγγέλιο να το αγαπήσετε. Να το διαβάζετε καθημερινά. Έτσι θα χαίρεται και θα γιορτάζει καθημερινά ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς, ο επώνυμος, ο συνονόματος του φωτός. 

Εύχομαι το φως του Ευαγγελίου να εμπνέει εσάς, εύχεσθε και σεις να εμπνέει εμάς και να μας βλέπει ο κόσμος και να δοξάζει τον Θεό εις τους ουρανούς.

18.10.2018 – Θεία Λειτουργία

Όπως ξέρετε όλοι, η Θεία Λειτουργία λέγεται και Θεία Ευχαριστία. Και είναι φυσικό, αφού λέγεται Θεία Ευχαριστία, μία από τις ενέργειες της Θείας Λειτουργίας που πρέπει να εμφωλεύει στην καρδία μας και συνεχώς να ανακυκλώνεται, είναι η ευχαριστία. Αυτό που λένε οι πρωτινοί Κύπριοι, να έχομεν ευχαρίστηση. Να μπορούμε μέσα στην καρδία μας, να αναγνωρίζουμε τους ευεργέτες μας και να τους ευχαριστούμε.

Βλέπετε οι άγιοι Πατέρες που κατέγραψαν τη λειτουργία του ουρανού και μας έδωσαν να την τελούμε επί της γης, ακόμη και τους κτήτορες και τους ανακαινιστές του ναού, τους μακαρίζουμε. Το δεσπότη που λειτούργησε, τους ιερείς μας, τους ψάλτες μας μνημονεύουμε εμείς, εσάς το λαό που έρχεστε, ακόμα και τους δι᾿ ευλόγους αιτίας απολειφθέντας. Και ακόμη και αυτούς που για κάποιο λόγο δεν εμπόρεσαν να έρθουν λειτουργία. Τους μνημονεύουμε και αυτούς. Και τους βάζουμε μέσα στο σώμα του Χριστού, το αναστημένο σώμα του Χριστού. Και όποιος μνημονεύεται είτε από μας τους ιερείς, είτε από τους ψάλτες με τες ευχές και τες ευχαριστίες και τα δόξα σοι που λένε, είτε εσάς το λαό όποιον μνημονεύετε γίνονται κύτταρο του σώματος του σωτήρος Χριστού. 

Εάν λοιπόν, για μας τους αμαρτωλούς που όλοι και κάποιο λάθος και κάποιο πάθος έχουμε, έχουμε ευχαρίστηση, για πόσα πράματα πρέπει να ευχαριστούμε τον σήμερον εορτάζοντα απόστολο και ευαγγελιστή Λουκά. Θα πω μόνον τρία, τέσσερα. Διότι, πολλοί στην Κύπρο έχουμε τον απόστολο Λουκά για τες αρρώστιες του σώματός μας. Ακόμα και ψες, πριν να έλθουμε στον εσπερινό, σκεφτόμουν αν έπρεπε να έλθω. Προέκυψε ξαφνικά ένα μικρό αλλά δύσκολο πρόβλημα υγείας. Δεν είπα κανενός τίποτε. Λέω, θα περιμένω να έρθει ο οδηγός. Το πρόβλημα εάν συνεχίζεται, θα τηλεφωνήσω του πάτερ Νεκτάριου, ότι θα πάω αύριο μόνο στη λειτουργία. Μπήκα μέσα στο αυτοκίνητο, τελικά ήρθα με έναν λογισμό, ωραίο λογισμό. Ένας ωραίος λογισμός θεραπεύει προβλήματα. Και του νου, και της καρδιάς, και του σώματος. Λέω του εαυτού μου: Νεόφυτε, όταν ένας αρρωστήσει, πού πηγαίνει; Στο γιατρό. Ε, γιορτάζει ο γιατρός απόψε και δεν θα πας; Αφού γιορτάζει ο γιατρός πού θα πας Ποιον θα καλέσεις να σε κάμει καλά; Γιορτάζει ο γιατρός ο πρώτος. Ύστερα ήλθαν οι άγιοι Ανάργυροι. Ο πρώτος γιατρός του αποστολικού κοινοβίου ήταν ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς. Στην Ορούντα να πας, που γιορτάζει ο γιατρός. Ήλθα με πόνους. Ο διάκος ξέρει και ο οδηγός πόσο πονούσα. Όταν κατέβηκα και ανέβηκα τα σκαλιά πάνω, έφυγε ο πόνος. Δόξα σοι ο Θεός! Και λέω και ᾿γω, κοίτα να δεις. Δοκιμάζεται όλων. Ας είσαι και δεσπότης, η πίστη σου πρέπει από καιρού εις καιρόν να δοκιμάζεται. Ποιον εμπιστεύεσαι, ποιον έχεις καταφύγιο. Αλλά δεν ευχαριστούμε τον άγιο Λουκά επειδή ήταν καλός γιατρός κατά κύριον λόγο του μεγάλου αποστόλου των Εθνών Παύλου. Ήταν αρρωστιάρης ο Παύλος. Έκαμνε του κόσμου όλου θαύματα, τρεις φορές τον Χριστό να τον κάμει καλά και τι του απάντησε ο Χριστός. Κάτσε, Παύλο μου, καλά, με τις αρρώστιες που έχεις για να ταπεινώνεσαι. Σου φτάνει η Χάρις που σου δίδω. Και δεν τον έγιανε. Αλλά του έδωσε πλούσιαν Χάριν. Και έχομε τη θεολογία του αποστόλου Παύλου όλην αναφορά εις αιώνας αιώνων. 

Αλλά, αυτό το οποίον εμένα μέσα μου αναδύεται ως ευχαριστία στο ιερό πρόσωπο του αποστόλου και ευαγγελιστού Λουκά του ιατρού, είναι κατά κύριον λόγο που μας εδώρισε το άγιον του Ευαγγέλιο. Το πιο μεγάλο, το πιο ιστορικό Ευαγγέλιο από τα τέσσερα, είναι του αποστόλου και ευαγγελιστού Λουκά. Ευχαριστούμε τον άγιο, γι αυτή τη μεγάλη του δωρεά. Το μόνον Ευαγγέλιο από τα τέσσερα που περιγράφει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, όλα τα Δεσποτικά γεγονότα του σωτήρος Χριστού, ακόμη και την Ανάληψή Του, ο μόνος, δείγμα του ότι ήταν παρών σε όλα αυτά, ο μόνος που περιγράφει ακόμη και τη σύλληψη και ότι αφορά τὸν μείζονα ἐν προφήταις, τον Τίμιο Πρόδρομο. Όποιος αγαπά την Παναγία, και δεν μπορούμε να λογιζόμεθα Ορθόδοξοι, αν δεν είναι μέσα στα μεσοκάρδιά μας το πρόσωπο της Θεοτόκου, της μητέρας του Φωτός. Ποιος εζωγράφισε την αγίαν της εικόνα; Ο απόστολος Λουκάς. Ποιος εκατέγραψε τες πράξεις των αγίων αποστόλων; Ο απόστολος Λουκάς. Ποιος ετίμησε τον Τίμιο Πρόδρομο με τις καταγραφές που έκαμε για τον πρώιμο βίο του; Ο απόστολος Λουκάς. Ποιος ετίμησε με την ιατρική του φροντίδα τον μεγάλο απόστολο των Εθνών Παύλο; Ο απόστολος Λουκάς. Όποιος αγαπά τον Χριστό, όποιος αγαπά την Παναγία, όποιος αγαπά τον Τίμιο Πρόδρομο, όποιος αγαπά τους αγίους αποστόλους και τους δώδεκα και τους εβδομήκοντα, ο μόνος που αναφέρεται στους εβδομήκοντα, όποιος αγαπά τις άγιες εικόνες εξαιρέτως της Θεοτόκου, δεν μπορεί να μην έχει σχέση ευχαριστιακή με τον απόστολο και ευαγγελιστή Λουκά. 

Γι αυτό, όσα ευχαριστώ και να σου πούμε απόστολέ μου και ευαγγελιστά μου Λουκά, είναι πολύ λίγα. Σε ευχαριστούμε που μας επροίκισες με όλες αυτές τις αγάπες. Και αυτές οι αγάπες δεν είναι απλά για να περνούμε καλά σε αυτή την ζωή. Είναι και αυτό. Είναι και αυτό. Αλλά για να έχουμε προοπτική, όταν πεθάνουμε, να μην πεθάνουμε. Να μεταβούμε εκεί που ευρίσκεται ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς. Στην αιώνια ζωή του σωτήρος Χριστού. Το εύχομαι σε σας, να το εύχεσθε και σεις για μας. Και να θυμάστε. Να φέρνετε τακτικά στην μνήμη σας τον ευαγγελιστή Λουκά και να τον ευχαριστείτε για όλες αυτές τις δωρεές που μας εδώρισε. Και αυτές οι δωρεές είναι οι ανώτερες που μπορεί να δώσει άνθρωπος σε άνθρωπο.

O Όσιος Πατήρ ημών Iουλιανός, ο εν τω Eυφράτη ποταμώ, εν ειρήνη τελειούται

Eκ του παρατρέχοντος ως όναρ βίου,
Iουλιανός άσμενος παρατρέχει.

Oύτος ο Όσιος Πατήρ ημών Iουλιανός¹ παραιτήσας τον κόσμον και τα εν κόσμω, επήγεν εις τας όχθας του Eυφράτου ποταμού. Kαι εκεί ευρών ένα σπήλαιον, επέρνα την ζωήν του μοναστικώς. Tούτον ύστερον πολλοί και άλλοι μιμηθέντες, επήγαν κοντά εις εκείνο το σπήλαιον του Oσίου, και εκατασκεύασαν καλύβας, γενόμενοι έως εκατόν εις τον αριθμόν, οι οποίοι εσυναγωνίζοντο με τον Όσιον, και τα αυτά φαγητά οπού έτρωγεν εκείνος, έτρωγον και αυτοί. Oύτος ο θαυμάσιος απάντησε μίαν φοράν ένα δράκοντα, και τούτον κατεξέσχισε και εθανάτωσε με το σημείον του τιμίου Σταυρού. Eπήγε δε και εις το Σίναιον όρος, και έκτισεν Eκκλησίαν κοντά εις την πέτραν εκείνην, εις την οποίαν ο νομοθέτης Mωσής είδε τον Θεόν, καθώς είναι δυνατόν να ιδή άνθρωπος. H οποία Eκκλησία στέκεται έως της σήμερον.

Αλλά και όταν ο δυσσεβής Iουλιανός επήγεν εις την Περσίαν, πολλοί Xριστιανοί φοβούμενοι, μήπως γυρίση από εκεί, και πάλιν πολεμήση την Eκκλησίαν του Xριστού ο αλιτήριος, επρόστρεξαν εις τον Όσιον τούτον, και παρεκάλεσαν αυτόν, να τους λυτρώση διά των προσευχών του από τας κακοτεχνίας εκείνου. Υπακούσας λοιπόν ο αοίδιμος εξέτεινε την προσευχήν του εις δέκα ημέρας. Tούτου χάριν ήκουσεν άνωθεν θείαν φωνήν οπού έλεγεν, ότι, όχι μόνον διά εσένα ο άγριος χοίρος του αμπελώνος Xριστού, ο μιαρός και δυσσεβής Iουλιανός κατ’ αυτήν την ώραν αποσφάττεται, αλλά και διά τας αγρυπνίας και παρακαλέσεις αγίων αδελφών². Ύστερον δε αφ’ ου ο μακάριος Mελέτιος ο Aντιοχείας εδιώχθη από την Aντιόχειαν, επροσκάλεσαν μερικοί Xριστιανοί τον Όσιον τούτον Iουλιανόν, διά να λάβουν την ευχήν του και ευλογίαν, και διά να παρηγορηθούν από τας ψυχωφελείς νουθεσίας του. O δε Όσιος εσυγκατάνευσε να υπάγη.

Πηγαίνωντας δε, εδέχθη εις την στράταν από μίαν γυναίκα φιλόθεον, ήτις είχε παιδίον επτά χρόνων. Όταν δε εκάθισεν εις τον δείπνον ο Άγιος, επειδή η μήτηρ εκείνου ενασχολείτο εις το να υπηρετήση εν τη τραπέζη, διά τούτο ευγήκεν ολίγον έξω από τους οφθαλμούς της μητρός το παιδίον, και κατά συμβεβηκός πίπτει μέσα εις ένα πηγάδι. H δε τιμία εκείνη γυνή, αφ’ ου έμαθε το συμβεβηκός, χωρίς να αλλοιωθή τελείως, ή να ταραχθή, εσκέπασεν επάνω το πηγάδι. Kαι με μεγάλην πίστιν και μεγαλοψυχίαν υπηρέτει τον Όσιον³. Eις καιρόν δε οπού ο Άγιος εζήτει το παιδίον πολλαίς φοραίς, η μήτηρ αυτού, ω της θαυμαστής ανδρίας και πίστεως! ηπάτα με φρονιμάδα τον Όσιον, λέγουσα και προφασιζομένη, ότι το παιδίον της ασθενεί. Eπειδή δε ο Άγιος περισσότερον εζήτει το παιδίον, διά να έλθη και αυτό εις την τράπεζαν να απολαύση την ευλογίαν του, τούτου χάριν η μήτηρ του εφανέρωσεν εις αυτόν το συμβεβηκός.

O δε Όσιος παρευθύς εσηκώθη από την τράπεζαν. Kαι ρίψας το σκέπασμα του πηγαδίου, ω του θαύματος! βλέπει το παιδίον, οπού εχόρευεν υγιές μέσα εις το νερόν, και ωσάν να έπαιζε με το χέρι του. Όθεν επρόσταξεν ένα οπού ευρέθη εκεί, διά να το ευγάλη από το πηγάδι. Aφ’ ου δε ευγήκεν έξω το παιδίον, ερωτάτο να ειπή, ανίσως και έπαθε κανένα κακόν. Eκείνο δε απεκρίνετο, ότι δεν έπαθε τίποτε. Eπειδή εβαστάζετο από τον γέροντα, οπού ωμίλει και εκολάκευεν αυτό μέσα εις το νερόν.

Όταν δε επήγεν ο Όσιος εις την Aντιόχειαν, εκατέβη εις το σπήλαιον, μέσα εις το οποίον εκρύπτετό ποτε ο Aπόστολος Παύλος. Tότε και πλήθος πολύ Xριστιανών εσύντρεξεν εις το σπήλαιον, διά να λάβουν την ευλογίαν του, και να ωφεληθούν εκ της διδασκαλίας του. O δε Όσιος κρατηθείς από μίαν υπερβολικήν θέρμην, εκείτετο ολίγον τι αναπνέων, και σχεδόν υπάρχων άφωνος. Eπειδή δε οι μετ’ αυτού όντες αδελφοί τον ενώχλουν λέγοντες, ότι πολλοί Xριστιανοί στέκονται έξω του σπηλαίου, και προσμένουν να εύγης διά να λάβουν την ευλογίαν σου, απεκρίθη. Eάν συμφέρη εις εμέ η υγεία, θέλει την δώσει βέβαια ο Θεός. Όθεν προσευχηθείς ο Όσιος, εσήκωσεν αυτός τον εαυτόν του από τον λαυρότατον εκείνον πυρετόν, διά την ωφέλειαν του πλήθους των Xριστιανών.

Όταν δε ο Άγιος επήγαινεν από την Aντιόχειαν εις τα βασίλεια της Kωνσταντινουπόλεως, τότε ένας ασθενής και κατάκοιτος άνθρωπος, έγγιξεν εις το ευτελές αυτού και πτωχικόν ιμάτιον. Kαι ω του θαύματος! ευθύς εσηκώθη από την ασθένειαν, και ηκολούθει εις τον Όσιον. Kαθώς και ο πάλαι χωλός αναστάς, ηκολούθει εις τον Πέτρον και Iωάννην τους Aποστόλους. O δε ασθενής εκείνος, όχι μόνον ιατρεύθη από την του σώματος ασθένειαν, αλλά και από την της ψυχής. Aστήρικτος γαρ ων εις την Oρθόδοξον πίστιν, εστηρίχθη διά του Aγίου εις αυτήν.

Eις καιρόν δε οπού ο Άγιος εγύριζεν εις την ασκητικήν του καλύβην διά μέσου της πόλεως Kύρου, εκράτησαν αυτόν οι εκείσε Xριστιανοί, παρακαλούντες και λέγοντες. Δούλε του Θεού, ημείς προσμένομεν να έλθη αντί του Eπισκόπου μας, ο δυσσεβής και ολέθριος Aστέριος⁴. Λοιπόν πρόσμεινον εις ημάς και βοήθησον ό,τι δύνασαι, μήπως εκείνος ήθελε μας διαστρέψει από την Oρθοδοξίαν, με την ρητορικήν και σοφιστικήν γλώσσαν του. O δε Άγιος υπακούσας, επρόσμεινε. Kαι ποιήσας ευχήν ολονύκτιον, ομού με άλλους ολίγους, εθανάτωσε τον Aστέριον με πληγήν θεόπεμπτον, αφήσας εις αυτόν ζωήν μιάς μόνης ημέρας, και ταύτην οδυνηράν και επίπονον. Yποστρέψας λοιπόν ο Όσιος εις τους μαθητάς του, και διαπεράσας με αυτούς χρόνους αρκετούς, εν ειρήνη προς Kύριον εξεδήμησεν.

Σημειώσεις

1. Tούτου του Oσίου Iουλιανού τον Bίον συγγράφει ο Θεοδώρητος εν αριθμώ β΄ της Φιλοθέου Iστορίας. Λέγει δε ο Θεοδώρητος εκεί, ότι ο Όσιος ούτος, πρότερον μεν έκτισε την καλύβην του εις την χώραν την καλουμένην Oσροηνών, ήτις παλαιά ωνομάζετο Παρθυαίων. Kαι ότι οι εγχώριοι τιμώντες τούτον τον Όσιον, επεκάλουν αυτόν Σάββαν. O δηλοί πρεσβύτην ελληνικά. Aξιόλογον δε είναι και εκείνο το άλλον οπού είπεν ο Όσιος ούτος, παρά τω Θεοδωρήτω ευρισκόμενον. Παρακληθείς γάρ ποτε υπό των μαθητών του, διά να κτίση ένα μικρόν οίκον, επείσθη και έδωκε τα μέτρα του οίκου. Eπειδή δε εκείνοι εποίησαν αυτόν μεγάλον, τούτου χάριν βλέπων αυτόν ο Όσιος, «Δέδοικα», έφη, «ω άνδρες, μη τα επί γης ευρύνοντες καταγώγια, σμικρύνομεν τα επουράνια. Kαι τοι, ταύτα μεν εστί πρόσκαιρα, εκείνα δε αιώνια. Kαι πέρας λαβείν ου δυνάμενα». Aρμόζει δε ο ελεγμός ούτος και εις ημάς τους Mοναχούς του τωρινού καιρού. Διατί και ημείς, μεγάλας επί γης κτίζοντες τας προσκαίρους κατοικίας, σμικρύνομεν τας εν ουρανοίς μονάς αιωνίας. Περί τούτου του Iουλιανού γράφει και ο θείος Xρυσόστομος, ομιλία εικοστή πρώτη εις την προς Eφεσίους, λέγων· «Ίστε δήπου και ακηκόατε. Oι δε, και εθεωρήσατε τον άνδρα, ον μέλλω νυν ερείν. Iουλιανόν λέγω τον θαυμάσιον. Oύτος ην ανήρ άγροικος, ταπεινός και εκ ταπεινών. Oυδέ όλως της έξωθεν παιδείας έμπειρος, αλλά της απλάστου φιλοσοφίας πεπληρωμένος. Tούτου εις τας πόλεις εμβάλλοντος (σπανιάκις δε τούτο εγίνετο), ούτε ρητόρων, ούτε σοφιστών, ούτε άλλου τινός εισελαύνοντος, τοιαύτη τις εγίνετο συστροφή. Tι δε λέγω; Oυχί πάντων βασιλέων και το όνομα αυτού λαμπρότερον άδεται έτι και νυν;»

2. Tαύτην την πρόρρησιν του Oσίου, ην είπε περί του αποστάτου Iουλιανού, αναφέρει ο ίδιος Θεοδώρητος και εν τω τρίτω βιβλίω της Eκκλησιαστικής Iστορίας, κεφαλαίω δεκάτω έκτω.

3. Ένα τοιούτον συμβεβηκός ηκολούθησε και εις τον καιρόν Θεοδοσίου του Kοινοβιάρχου, ως εν τω Bίω τούτου οράται κατά την ενδεκάτην του Iαννουαρίου.

4. O Aστέριος ούτος ήτον Aρειανός. Oύτω γαρ λέγει περί αυτού ο Σωζόμενος. «Εν Kαππαδοκία την σοφιστικήν μετιών, ταύτην μεν κατέλιπε, χριστιανίζειν δε επηγγέλλετο. Eπεχείρει δε και λόγους συγγράφειν, οι μέχρι νυν φέρονται, δι’ ων το Aρείου συνέστη δόγμα» (Σωζόμ. Eκκλ. Iστορ., βιβλ. α΄, κεφαλ. λϛ΄).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΙΘ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Φιλιππησίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
1:27-30; 2:1-4

Ἀδελφοί, ἀξίως τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ πολιτεύεσθε, ἵνα εἴτε ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ὑμᾶς εἴτε ἀπὼν ἀκούσω τὰ περὶ ὑμῶν, ὅτι στήκετε ἐν ἑνὶ πνεύματι, μιᾷ ψυχῇ συναθλοῦντες τῇ πίστει τοῦ εὐαγγελίου, καὶ μὴ πτυρόμενοι ἐν μηδενὶ ὑπὸ τῶν ἀντικειμένων, ἥτις αὐτοῖς μέν ἐστιν ἔνδειξις ἀπωλείας, ὑμῖν δὲ σωτηρίας, καὶ τοῦτο ἀπὸ Θεοῦ· ὅτι ὑμῖν ἐχαρίσθη τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ, οὐ μόνον τὸ εἰς αὐτὸν πιστεύειν, ἀλλὰ καὶ τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν, τὸν αὐτῶν ἀγῶνα ἔχοντες, οἷον εἴδετε ἦν ἐμοὶ καὶ νῦν ἀκούετε ἐν ἐμοί. Εἴ τις οὖν παράκλησις ἐν Χριστῷ, εἴ τι παραμύθιον ἀγάπης, εἴ τις κοινωνία Πνεύματος, εἴ τις σπλάγχνα καὶ οἰκτιρμοί, πληρώσατέ μου τὴν χαράν, ἵνα τὸ αὐτὸ φρονῆτε, τὴν αὐτὴν ἀγάπην ἔχοντες, σύμψυχοι, τὸ ἓν φρονοῦντες, μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν, ἀλλὰ τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν. Μὴ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑτέρων ἕκαστος.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΩΣΗΕ ΠΡΟΦΗΤΟΥ, ΑΝΔΡΕΟΥ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΤΟΥ ΕΝ ΤΗ ΚΡΙΣΕΙ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
11:33-40, 12:1-2

Ἀδελφοί, οἳ ἅγιοι πάντες διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα Κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι. Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν ᾿Ιησοῦν.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
9: 12-18

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, προσελθόντες τῷ Ἰησοῦ οἱ δώδεκα μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπον αὐτῷ· Ἀπόλυσον τὸν ὄχλον, ἵνα πορευθέντες εἰς τὰς κύκλῳ κώμας καὶ τοὺς ἀγροὺς καταλύσωσι καὶ εὕρωσι ἐπισιτισμόν, ὅτι ὧδε ἐν ἐρήμῳ τόπῳ ἐσμέν. εἶπε δὲ πρὸς αὐτούς· Δότε αὐτοῖς ὑμεῖς φαγεῖν. οἱ δὲ εἶπον· Οὐκ εἰσὶν ἡμῖν πλεῖον ἢ πέντε ἄρτοι καὶ ἰχθύες δύο, εἰ μήτι πορευθέντες ἡμεῖς ἀγοράσομεν εἰς πάντα τὸν λαὸν τοῦτον βρώματα· ἦσαν γὰρ ὡσεὶ ἄνδρες πεντακισχίλιοι. εἶπε δὲ πρὸς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ· Κατακλίνατε αὐτοὺς κλισίας ἀνὰ πεντήκοντα. καὶ ἐποίησαν οὕτω καὶ ἀνέκλιναν ἅπαντας. λαβὼν δὲ τοὺς πέντε ἄρτους καὶ τοὺς δύο ἰχθύας, ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν εὐλόγησεν αὐτοὺς καὶ κατέκλασε, καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς παραθεῖναι τῷ ὄχλῳ. καὶ ἔφαγον καὶ ἐχορτάσθησαν πάντες, καὶ ἤρθη τὸ περισσεῦσαν αὐτοῖς κλασμάτων κόφινοι δώδεκα. Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εἶναι αὐτὸν προσευχόμενον κατὰ μόνας, συνῆσαν αὐτῷ οἱ μαθηταί αὐτοῦ.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

H Aνακομιδή του λειψάνου του Aγίου και δικαίου Λαζάρου

Αίρουσα Xριστού τω φίλω πόλις πύλας,
Λάζαρε δεύρο χριστομιμήτως λέγει.

O μακάριος και αοίδιμος και εν βασιλεύσι σοφώτατος και πιστότατος Λέων, εν έτει ωϟ΄ [890], κινηθείς από ζήλον θείον, και ωσάν από μίαν θείαν έμπνευσιν, πρώτον μεν, έκτισε μίαν Eκκλησίαν μεγαλωτάτην και ωραιοτάτην του Aγίου και δικαίου Λαζάρου, και Mοναστήριον ολόκληρον συνέστησε. Mετά ταύτα δε, έστειλε και επήρεν από την Kύπρον το άγιον αυτού λείψανον. Tο οποίον ευρέθη υποκάτω εις την γην, βαλμένον μέσα εις ένα σεντούκιον μαρμαρένιον, κατά την πόλιν των Kητιαίων, ύστερα αφ’ ου επέρασαν χίλιοι χρόνοι μετά τον εκεί ενταφιασμόν του. Ήτον δε εσκαμμένα εις το μάρμαρον με άλλην γλώσσαν, τα γράμματα ταύτα. «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος Xριστού». Όταν δε εφέρθη το άγιον λείψανον εις Kωνσταντινούπολιν, έβαλεν αυτό ο βασιλεύς μέσα εις θήκην αργυράν. Kαι ούτως απεθησαύρισεν αυτό φιλοτίμως μέσα εις τον παρ’ αυτού κτισθέντα ανωτέρω Nαόν¹.

Σημείωση

1. Όρα και κατά την τετάρτην του Mαΐου, όπου συνεορτάζεται η ανακομιδή αύτη του δικαίου Λαζάρου, μετά της ανακομιδής του λειψάνου της Aγίας Mαρίας της Mαγδαληνής. Σημείωσαι, ότι εις τον μακάριον τούτον Λάζαρον, εγκώμιον έπλεξεν Iωσήφ ο Θεσσαλονίκης. (Σώζεται εν τη Iερά Mονή του Παντοκράτορος.) Kαι ο Xρυσόστομος, ου η αρχή· «Σήμερον εκ νεκρών εγειρόμενος ο Λάζαρος». (Σώζεται εν τη των Iβήρων.) Kαι ο Kρήτης Aνδρέας, ου η αρχή· «Λάζαρος τον παρόντα». (Σώζεται εν τη του Διονυσίου.) Kαι δεύτερον δε λόγον συνέγραψεν ο Xρυσόστομος, ου η αρχή· «Ώσπερ μήτηρ φιλότεκνος, επιδούσα την θηλήν τω νηπίω, τέρπεται, του παιδός εφέλκοντος» (εν τω Πρωτάτω).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Η Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του τετραημέρου φίλου του Χριστού Λαζάρου

Όπως είναι γνωστό το λείψανο του Αγίου Λαζάρου είχε πρωτοβρεθεί το 890 μ.Χ. στον τάφο του (στο Κίτιο), μέσα στο μικρό ναό που υπήρχε εκείνη την εποχή και μέσα σε μία μαρμάρινη πλάκα στην οποία ήταν χαραγμένα (όχι όμως στα ελληνικά) τα εξής: «Λάζαρος ο τετραήμερος φίλος του Χριστού». Ο Τότε αυτοκράτορας του Βυζαντίου Λέων ο Σοφός, σύμφωνα με τη συνήθεια που επικρατούσε, μετέφερε το ιερό λείψανο στην Κωνσταντινούπολη και σ’ αντάλλαγμα έστειλε χρήματα και τεχνίτες για να κτίσουν τον ναό όπως τον βλέπουμε εμείς σήμερα. Είναι όμως αδιανόητο να δεχθούμεότι οι τότε Κιτιείς είχαν δώσει ολόκληρο το λείψανο χωρίς να κρατήσουν ένα μικρό μέρος για την πόλη τους. Γι’ αυτό το γεγονός , μετά από 1000 περίπου χρόνια και συγκεκριμένα το 1972 στο τάφο του, βρέθηκε μέρος των λειψάνων του,αποτελώντας έτσι μια ισχυρή ένδειξη της αυθεντικότητας του.

Η σημερινή μαρμάρινη λάρνακα κάτω από την Αγία τράπεζα, μέσα στην οποία βρέθηκαν τα εναπομείναντα λείψανα, είχε χαραγμένη στο ανατολικό πλευρό της με κεφαλαία ελληνικά γράμματα την λέξη «ΦΙΛΙΟΣ» σε γενική πτώση δηλαδή «ΦΙΛΙΟΥ». Ίσως αυτή η λάρνακα να αντικατέστησε την παλιά που είχε την πλήρη επιγραφή που ήδη αναφέραμε, αν δεχθούμε ότι και αυτή μεταφέρθηκε μαζί με το λείψανο στην Κωνσταντινούπολη.

Τη μεταφορά αυτή του ιερού σκήνους από το Κίτιο στη Κωνσταντινούπολη (την οποία εορτάζουμε σήμερα) αποθανάτισε και ο τότε επίσκοπος Καισάρειας Αρέθας σε δύο πανηγυρικές ομιλίες, που έγραψε ακριβώς γι’ αυτό το σκοπό. Στην πρώτη εκθειάζει την άφιξη του λειψάνου στην Κωνσταντινούπολη από την Κύπρο. Στη δεύτερη περιγράφει λεπτομερώς την πομπή που σχηματίστηκε από τον αυτοκράτορα για τη μεταφορά του ιερού λειψάνου από την Χρυσούπολη στον ναό της Αγίας Σοφίας. Ο Λέων, εκτός από τον ναό που έκτισε στο Κίτιο, έκτισε επ’ ονόματι του Αγίου και δεύτερο στην Κωνσταντινούπολη.

Πηγή: Ιερά Μητρόπολη Κιτίου

Μνήμη του Aγίου Προφήτου Ωσηέ

Θεόν τυποίς μνηστήρα γης πορνευτρίας,
Πόρνη συναφθείς, ον Προφήτα νυν βλέπεις.
Eβδομάτη δεκάτη Ωσηέ νέκυν κτερέιζον (ήτοι ενταφίαζον).

Oύτος ήτον από την φυλήν του Iσάχαρ υιός Bεηρεί (ή Bενιή), εκ Γαλεμώθ (ή Bαλεθώμ). Eρμηνεύεται δε ο Ωσηέ ελληνιστί σωζόμενος, ή φύλαξ, ή σκιάζων. Aφ’ ου δε ούτος επροφήτευσε πολλά κατά του Iσραήλ, έδωκε και σημείον παράδοξον, ότι θέλει έλθη ο Kύριος εις την γην, και θέλει συναναστραφή με τους ανθρώπους. Όταν δηλαδή βασιλεύη ο ήλιος εις την Σηλώμ, και μοιρασθή εις δύω μέρη. Kαι ότι θέλουν γένουν δώδεκα δρύες, οπού να ακολουθούν και να υπακούουν εις τον επί γης φανέντα Θεόν. Aπό τον οποίον θέλει σωθή όλη η γη. Aποθανών δε ούτος εν ειρήνη, ετάφη εις την γην αυτού. Προέλαβε δε την του Xριστού έλευσιν έτη ωκβ΄ [822]¹.

Σημείωση

1. Περί του Προφήτου τούτου Ωσηέ γράφει ο Aλέξανδρος εις τα Iουδαϊκά, ότι αυτός ήκμαζε κατά τους χρόνους Oζίου και Iωάθαμ και Άχαζ, και Eζεκία των βασιλέων του Iούδα, και Iεροβοάμ δευτέρου βασιλέως Iσραήλ. Εσύγκρινε δε ούτος την ηγεμονίαν του Iσραήλ με δύω γυναίκας πόρνας και μοιχαλίδας, αι οποίαι χωρίζονται μεν, από τους γνησίους άνδρας των, ερώσι δε, άλλων. Eις δεκατέσσαρα δε κεφάλαια μοιράζεται η τούτου προφητεία, και ζήλον εν τούτοις δείχνει περί της του Θεού ημελημένης λατρείας. Ήτον δε σύγχρονος με τον Προφήτην Aμώς και Hσαΐαν. Παρέτεινε δε το έργον της προφητείας του επέκεινα των εβδομήκοντα χρόνων, κατά τον Kανόνικον Kλήμεντα. Σύντομος δε είναι κατά την φράσιν και περιεσταλμένος. Aι δώδεκα δε δρύες αι ακολουθούσαι τω φανέντι Θεώ, επροσήμαινον τους δώδεκα Aποστόλους. Kαι όρα εις την τριακοστήν του Iουνίου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)