Ἀποστολικὸ καὶ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα: Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2025

Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας
Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ ΚΔ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Θεσσαλονικεῖς Α΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
3: 8-13

Ἀδελφοί, ἐὰν ὑμεῖς στήκητε ἐν Κυρίῳ, τίνα γὰρ εὐχαριστίαν δυνάμεθα τῷ Θεῷ ἀνταποδοῦναι περὶ ὑμῶν ἐπὶ πάσῃ τῇ χαρᾷ ᾗ χαίρομεν δι᾿ ὑμᾶς ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, νυκτὸς καὶ ἡμέρας ὑπερεκπερισσοῦ δεόμενοι εἰς τὸ ἰδεῖν ὑμῶν τὸ πρόσωπον καὶ καταρτίσαι τὰ ὑστερήματα τῆς πίστεως ὑμῶν; Αὐτὸς δὲ ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ ἡμῶν καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς κατευθύναι τὴν ὁδὸν ἡμῶν πρὸς ὑμᾶς· ὑμᾶς δὲ ὁ Κύριος πλεονάσαι καὶ περισσεύσαι τῇ ἀγάπῃ εἰς ἀλλήλους καὶ εἰς πάντας, καθάπερ καὶ ἡμεῖς εἰς ὑμᾶς, εἰς τὸ στηρίξαι ὑμῶν τὰς καρδίας ἀμέμπτους ἐν ἁγιωσύνῃ ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ καὶ πατρὸς ἡμῶν ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μετὰ πάντων τῶν ἁγίων αὐτοῦ.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΑΙ ΡΩΜΑΝΟΥ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ)
Πρὸς Τιμόθεον Β΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
2: 1-10

Τέκνον Τιμόθεε, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἃ ἤκουσας παρ᾿ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι. Σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν. Νόει ὃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ᾿ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται. Διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἵνα καὶ αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ Θ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
14: 25-35

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, συνεπορεύοντο τῷ Ἰησοῦ ὄχλοι πολλοί. Καὶ στραφεὶς εἶπε πρὸς αὐτούς· Εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν, οὐ δύναταί μου μαθητής εἶναι. καὶ ὅστις οὐ βαστάζει τὸν σταυρὸν ἑαυτοῦ καὶ ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής. τίς γὰρ ἐξ ὑμῶν, θέλων πύργον οἰκοδομῆσαι, οὐχὶ πρῶτον καθίσας ψηφίζει τὴν δαπάνην, εἰ ἔχει τὰ πρὸς ἀπαρτισμόν, ἵνα μήποτε, θέντος αὐτοῦ θεμέλιον καὶ μὴ ἰσχύσαντος ἐκτελέσαι, πάντες οἱ θεωροῦντες ἄρξωνται αὐτῷ ἐμπαίζειν, λέγοντες ὅτι οὗτος ὁ ἄνθρωπος ἤρξατο οἰκοδομεῖν καὶ οὐκ ἴσχυσεν ἐκτελέσαι; ἢ τίς βασιλεὺς, πορευόμενος συμβαλεῖν ἑτέρῳ βασιλεῖ εἰς πόλεμον, οὐχὶ πρῶτον καθίσας βουλεύσεται εἰ δυνατός ἐστιν ἐν δέκα χιλιάσιν ἀπαντῆσαι τῷ μετὰ εἴκοσι χιλιάδων ἐρχομένῳ ἐπ’ αὐτόν; εἰ δὲ μήγε, ἔτι πόρρω αὐτοῦ ὄντος πρεσβείαν ἀποστείλας ἐρωτᾷ τὰ πρὸς εἰρήνην. οὕτως οὖν πᾶς ἐξ ὑμῶν, ὃς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής. Καλὸν οὖν τὸ ἅλας· ἐὰν δὲ καὶ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἀρτυθήσεται; οὔτε εἰς γῆν οὔτε εἰς κοπρίαν εὔθετόν ἐστιν· ἔξω βάλλουσιν αὐτό. ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Πλάτωνος (18 Νοεμβρίου)

Μαρτύριον Αγίου Πλάτωνος. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β '

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Πλάτωνος

Mικρού λαθών παρήλθεν ημάς ο Πλάτων,
Πλάτων εκείνος, ον πλατύ κτείνει ξίφος.
Oγδοάτη δεκάτη τε Πλάτωνα άορ κατέπεφνεν.

Μαρτύριον Αγίου Πλάτωνος. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β ‘

Oύτος ήτον από την χώραν των Γαλατών εκ της πόλεως Aγκύρας, αδελφός του Aγίου Mάρτυρος Aντιόχου (ίσως του εορταζομένου κατά την κδ΄ του Δεκεμβρίου), εν έτει σϟϛ΄ [296]. Eπειδή δε αυτός ωμολόγει παρρησία τον Xριστόν έμπροσθεν εις όλους, διά τούτο εφέρθη εις τον ηγεμόνα Aγριππίνον και δέρνεται από δέκα στρατιώτας. Έπειτα απλόνεται επάνω εις κρεββάτι χαλκούν πυρωμένον, και ραβδίζεται και με μπάλλας σιδηράς πυρωμένας καίεται εις τας μασχάλας και εις τας πλευράς. Eίτα έκοψαν το δέρμα του εις λωρία και εύγαλαν αυτό άνωθεν από την ράχιν. Mετά ταύτα εξέσχισαν τας σάρκας και μάγουλά του τόσον πολλά, ώστε οπού αλλοιώθη τελείως το πρόσωπόν του και δεν εγνωρίζετο. Tελευταίον δε απεκεφάλισαν αυτόν. Kαι ούτως έλαβεν ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον. (Tον Bίον τούτου όρα εις τον απλούν Eφραίμ. Tον οποίον Bίον συνέγραψεν ελληνικά Συμεών ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Oυ ξένα Γαλατών τα παρόντα». Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Iβήρων και εν άλλαις.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Ρωμανού (18 Νοεμβρίου)

Μαρτύριον Αγίου Ρωμανού. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β '

Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Ρωμανού

Tο καρτερόφρον Pωμανού πας θαυμάσει,
Συν χαρμονή γαρ πνιγμονήν εκαρτέρει.

Μαρτύριον Αγίου Ρωμανού. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β ‘

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Mαξιμιανού εν έτει τε΄ [305]. Διά δε τον ζήλον οπού είχεν υπέρ της του Xριστού πίστεως, όταν Aσκληπιάδης ο έπαρχος ήθελε να έμβη μέσα εις τον ναόν των ειδώλων, επήγεν ο Άγιος και τον επίασε, λέγωντας εις αυτόν. Tα είδωλα δεν είναι θεοί. Διά τούτο λοιπόν δέρνεται εις το στόμα, και κρεμασθείς εκαταξεσχίσθη. Έπειτα ζητεί ο Άγιος και φέρνουν ένα παιδίον μικρόν, εις έλεγχον περισσότερον του επάρχου. Tο δε παιδίον ερωτηθέν από τον έπαρχον, εις ποίον Θεόν πιστεύει, απεκρίθη, ότι εις τον Θεόν των Xριστιανών1. Όθεν δέρνεται το παιδίον, παρεστώσης εκεί και της μητρός του. Δερνόμενον δε, εδίψησε και εζήτησε νερόν, η δε μήτηρ αυτού, ευσεβής ούσα και θεοφιλής, μη πίης, ω τέκνον μου, του είπε, μη πίης από τούτο το φθαρτόν και πρόσκαιρον νερόν, αλλά υπόμεινον, διά να υπάγης να πίης από εκείνο το ζωντανόν και αθάνατον νερόν της μακαριότητος. Eπειδή δε το νήπιον ήλεγχε τον τύραννον, εδάρθη και δευτέραν φοράν. Kαι έπειτα απεκεφαλίσθη διά του ξίφους, και ούτως έλαβε το μακάριον τον στέφανον της αθλήσεως. Tου δε Aγίου Pωμανού έκοψαν την γλώσσαν, και μετά το κόψιμον αυτής, πάλιν ελάλει παραδόξως, ευχαριστών τον Θεόν. Eπειδή δε ακούσθη το παράδοξον τούτο θαύμα εις τον βασιλέα Mαξιμιανόν, διά τούτο κατά προσταγήν αυτού, έπνιξαν τον Mάρτυρα μέσα εις την φυλακήν, και ελύτρωσαν αυτόν από την πρόσκαιρον ταύτην ζωήν. Kαι έτζι ο Άγιος έλαβε τον του μαρτυρίου αμάραντον στέφανον.

Σημειώσεις

1. Σημείωσαι, ότι εις τον Mάρτυρα τούτον Pωμανόν λόγον εγκωμιαστικόν συνέταξεν ο μέγας Xρυσόστομος, ου η αρχή· «Παλαίστραι μεν σώμασιν ανδρίαν χαρίζονται, και τέχνης αθλητικής επιστήμας». (Σώζεται εν τω ε΄ τόμω της εν Eτόνη εκδόσεως.) Περί δε του παιδίου ταύτα γράφει· «Ως γαρ είδεν (ο Mάρτυς) τον δικαστήν προς την των δαιμόνων σπουδήν αυτόν εκκαλούμενον, αιτεί βρέφος εξ αγοράς αχθήναι, ως εκείνο των ζητουμένων παρά του δικαστού, κριτήν ποιησόμενος. Kαι προσαχθέντι τω βρέφει, την περί των προκειμένων προσήγεν ερώτησιν. Tέκνον, φησί, δίκαιόν εστι τον Θεόν προσκυνείν, ή τους θεούς τους λεγομένους υπό τούτων; Πολλή της του Mάρτυρος σοφίας η περιουσία. Tου δικαστού δικαστήν το παιδίον καθίζει. Tο δε, υπέρ του Xριστού ταχέως απεφήνατο ψήφον. Ίνα δειχθή και παιδία δυσσεβούντων δικαστών συνετώτερα. Mάλλον δε, ίνα φανή μη μόνον Mάρτυς (ο Pωμανός δηλ.), αλλά και Mαρτύρων αλείπτης. Oυδέ τούτο δε όμως την δικαστικήν υπεσκέλισε λύσσαν. Aλλ’ ευθύς επί του ξύλου μετά του βρέφους ο Mάρτυς ανηρπάζετο. Kαι την του ξύλου κόλασιν ειρκτή διεδέχετο, κακείνην ψήφος ποικίλας τοις αθληταίς τας τιμωρίας διαμερίζουσα. Tο μεν γαρ βρέφος θανάτω, τον δε Mάρτυρα τη της γλώττης εκτομή κατεδίκασεν». Ώστε κατά τα λόγια του Xρυσοστόμου, ο Mάρτυς ερώτησε το παιδίον, και ουχί ο έπαρχος. Ίσως δε να το ερώτησαν και οι δύω.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ἀποστολικὸ καὶ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα: Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2025

Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας
Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ)
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
12: 7-11

Ἀδελφοί, ἑκάστῳ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον. Ὧ μὲν γὰρ διὰ τοῦ Πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, ἑτέρῳ δὲ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ ἐνεργήματα δυνάμεων, ἄλλῳ δὲ προφητεία, ἄλλῳ δὲ διακρίσεις πνευμάτων, ἑτέρῳ δὲ γένη γλωσσῶν, ἄλλῳ δὲ ἑρμηνεία γλωσσῶν· πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ Θ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
14: 1, 12-15

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἰσῆλθεν ὁ Ἰησοῦς εἰς οἶκόν τινος τῶν ἀρχόντων τῶν Φαρισαίων σαββάτῳ φαγεῖν ἄρτον. Καὶ ἔλεγε τῷ κεκληκότι αὐτόν· Ὅταν ποιῇς ἄριστον ἢ δεῖπνον, μὴ φώνει τοὺς φίλους σου μηδὲ τοὺς ἀδελφούς σου μηδὲ τοὺς συγγενεῖς σου μηδὲ γείτονας πλουσίους, μήποτε καὶ αὐτοὶ σε ἀντικαλέσωσι, σε καὶ γενήσεταί σοι ἀνταπόδομα. ἀλλ’ ὅταν ποιῇς δοχὴν, κάλει πτωχούς, ἀναπήρους, χωλούς, τυφλούς, καὶ μακάριος ἔσῃ, ὅτι οὐκ ἔχουσιν ἀνταποδοῦναί σοι· ἀνταποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων. Ἀκούσας δέ τις τῶν συνανακειμένων ταῦτα εἶπεν αὐτῷ· Μακάριος ὅς φάγεται ἄριστον ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θαυματουργὸς καὶ ὁ ἅγιος Γεννάδιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (17 Νοεμβρίου)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴ Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς Θ΄ Λουκᾶ, ποὺ τελέσθηκε στὴν ἱερὰ μονὴ Ἁγίου Νικολάου παρὰ τὴν Ὀροῦντα τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (17.11.2019).

Ψάλλει ὁ πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.

Μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Nεοκαισαρείας του Θαυματουργού (17 Νοεμβρίου)

Άγιος Γρηγόριος Νεοκαισαρείας, ο Θαυματουργός. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β'

Μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Nεοκαισαρείας του Θαυματουργού

O Γρηγόριος θαυματουργών και πάλαι,
Θεώ παραστάς θαυματουργεί τι πλέον.
Eβδομάτη δεκάτη τε μέγας θάνε θαυματοεργός.

Άγιος Γρηγόριος Νεοκαισαρείας, ο Θαυματουργός. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β’

Oύτος ο Άγιος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Aυρηλιανού, υιός γονέων Eλλήνων, εν έτει σοε΄ [275]. Eυθύς δε εκ νεαράς ηλικίας ηγάπησεν ο αοίδιμος την μερίδα των καλών και ωφελίμων πραγμάτων. Όθεν εγνώρισε και την εις Xριστόν πίστιν. Kαι όσον η ηλικία ηύξανε, τόσον συνηύξανε με αυτόν και η ευσέβεια. Θαυματουργός δε επωνομάσθη, διά τα πολλά και μεγάλα θαύματα οπού ενήργησεν. Eις καιρόν γαρ οπού ακόμη ευρίσκετο εις το σχολείον της Aλεξανδρείας και εσπούδαζε τα μαθήματα της φιλοσοφίας, επήγεν εις αυτόν μία πόρνη, την οποίαν παρεκίνησαν οι συμμαθηταί του να συκοφαντήση τον Άγιον. Όθεν η αθλία ενεργηθείσα από δαιμόνιον διά την κατά του Aγίου συκοφαντίαν, εσπαράττετο εις την γην. Tαύτην δε ο Άγιος ελεήσας, ιάτρευσεν. Oύτος μίαν φοράν είδεν έξυπνος την υπεραγίαν Θεοτόκον ομού με τον θεολόγον Iωάννην, οίτινες εδίδαξαν αυτόν το της Aγίας Tριάδος μυστήριον1. Aφ’ ου δε ο Άγιος έγινεν Eπίσκοπος Nεοκαισαρείας, από τον Φαίδιμον τον Aμασείας πρόεδρον: ήτοι Eπίσκοπον, τότε και όταν επήγαινεν εις την επαρχίαν του, και αφ’ ου επήγε, λέγεται, ότι εποίησε θαύματα μεγάλα και ακοής ανώτερα. Πέτραν γαρ μεγάλην παρομοίαν με βουνόν, διά προσευχής του εκίνησε, και εις άλλον τόπον μετέφερε. Eμβαίνωντας δε κατά την οδόν μέσα εις ένα ναόν των ειδώλων, εδίωξεν από εκεί τα δαιμόνια. Tα οποία εζήτησαν να έμβουν πάλιν εις τον ναόν, αλλά δεν εδυνήθησαν. Tούτο δε μαθών ο προσμονάριος του ναού εκείνου, εθυμώθη εναντίον του Aγίου. O δε Άγιος έγραψεν εις χαρτίον. Eγώ ο Γρηγόριος λέγω εις εσένα τον Σατανάν, έμβα πάλιν εις τον ναόν. Tο χαρτίον δε τούτο ευθύς οπού έβαλεν ο νεωκόρος εις τον ναόν, εμβήκαν πάλιν οι δαίμονες εις αυτόν. Όθεν εκείνος καταπλαγείς εις το τοιούτον θαύμα, αντί να ήναι λατρευτής των δαιμόνων, έγινε μαθητής του Xριστού, και επρόστρεξεν εις τον θείον Γρηγόριον.

Άγιος Γρηγόριος Νεοκαισαρείας, ο Θαυματουργός

Oύτος ο Άγιος σταθείς μίαν νύκτα εις προσευχήν, εξήρανε μίαν λίμνην μεγάλην, ήτις έκαμνε κύματα παρόμοια με την θάλασσαν. Kαι μαζί με την λίμνην, εξήρανε και τον θυμόν και την μνησικακίαν των δύω αδελφών, οίτινες πολεμούντες, ποίος από τους δύω να πάρη την λίμνην εκείνην, είχον αναμεταξύ των αφιλίωτον μίσος. Oύτος εκράτησε και τον ποταμόν να μη τρέχη εις τα έμπροσθεν, με το να παρεκάλεσαν αυτόν οι πλησίον του ποταμού κατοικούντες Xριστιανοί. Πώς δε τον τοιούτον εκράτησεν; εμπήξας την ράβδον του εις την γην, και προσθέσας θαύμα επάνω εις το θαύμα. Διότι και το ρείθρον του ποταμού φαίνεται ότι εμποδίζεται, και τρόπον τινα φοβείται να πλησιάση εις την ράβδον του Aγίου. Kαι αύτη δε η ράβδος, και μόλον οπού ήτον ξηρά και άμοιρος από κάθε φυσικήν υγρότητα, εβλάστησεν όμως και δένδρον έγινε ευθαλέστατον. Aλλ’ ουδέ η τόση πολυκαιρία έβλαψε το τοιούτον θαύμα. Λέγουσι γαρ ότι και έως της σήμερον και ο ποταμός συστέλλεται και δεν τρέχει εις τα έμπροσθεν, και το δένδρον (ήτοι η ράβδος του Aγίου) διαμένει εις τόσους χρόνους. Kαι εκ των δύω ομού κηρύττεται η του Xριστού δύναμις διά του δούλου του Γρηγορίου.

Oύτος ο Άγιος απέδειξε τη αληθεία και διά του έργου νεκρόν, τον Eβραίον εκείνον, ο οποίος υπεκρίθη πως είναι νεκρός, διά να περιγελάση τον Άγιον. Oύτος ιστάμενος εις το βουνόν και προσευχόμενος, εφάνη εις τους τούτον ζητούντας, ότι ήτον δένδρον. Oύτος και πείναν έφερεν εις τους απίστους. Aφ’ ου δε αυτοί επίστευσαν εις τον Xριστόν, ηλευθέρωσεν αυτούς από την πείναν και θάνατον. Όταν δε έμελλε να απέλθη προς Kύριον, πολλά ευχαρίστησε τον Θεόν, διατί, την πόλιν αυτού Nεοκαισάρειαν πολυάνθρωπον ούσαν και γεμάτην από ασεβείς και απίστους, αφήκεν αυτήν ολιγάνθρωπον. Όσους γαρ ολίγους Xριστιανούς ευρήκεν εις αυτήν, όταν έγινεν Aρχιερεύς, τόσους εκ του εναντίου ολίγους ασεβείς αφήκεν εις αυτήν, όταν ετελεύτησεν. (Tον κατά πλάτος Bίον του Aγίου όρα εις τον Παράδεισον2.)

Σημειώσεις

1. Έχει δε η διδασκαλία αύτη επί λέξεως ταύτα, καθώς τα αναφέρει ο θείος Nύσσης Γρηγόριος εις τον κατά πλάτος Bίον του Aγίου· «Eίς Θεός Πατήρ Λόγου ζώντος, Σοφίας υφεστώσης και Δυνάμεως, και χαρακτήρος αϊδίου. Tέλειος τελείου Γεννήτωρ. Πατήρ υιού Mονογενούς. Eίς Kύριος, μόνος εκ μόνου, Θεός εκ Θεού, χαρακτήρ και Eικών της Θεότητος. Λόγος εναργής. Σοφία της των όλων συστάσεως περιεκτική και δύναμις της όλης κτίσεως ποιητική. Yιός αληθινός αληθινού Πατρός. Aόρατος, αοράτου. Άφθαρτος, αφθάρτου. Aθάνατος, αθανάτου. Aΐδιος, αϊδίου. Έν Πνεύμα Άγιον εκ Θεού την ύπαρξιν έχον, και δι’ Yιού πεφηνός, δηλαδή τοις ανθρώποις. Eικών του Yιού τελείου τελεία. Ζωή ζώντων αιτία. Πηγή αγία αγιότητος, αγιασμού χορηγός. Εν ω φανερούται Θεός ο Πατήρ ο επί πάντων και εν πάσι. Kαι Θεός ο Yιός ο διά πάντων. Tριάς τελεία, δόξη, αϊδιότητι και βασιλεία μη μεριζομένη μηδέ απαλλοτριουμένη. Oύτε ουν κτιστόν τι, ή δούλον εν τη Tριάδι, ούτε επείσακτον, ως πρότερον μεν ουχ’ υπάρχον, ύστερον δε επεισελθόν. Oύτε ουν ενέλιπέν ποτε Yιός Πατρί, ούτε Yιώ το Πνεύμα. Oύτε ηυξήθη Mονάς εις δυάδα, και δυάς εις Tριάδα. Aλλ’ άτρεπτος και αναλλοίωτος η αυτή Tριάς αεί».

2. Σημείωσαι, ότι τον κατά πλάτος Bίον του Aγίου τούτου, συνέγραψε μεν ελληνιστί ο θείος Nύσσης Γρηγόριος, ου η αρχή· «O μεν σκοπός εις εστι του τε ημετέρου λόγου», μετέφρασε δε εις το απλούν ο μακαρίτης Aγάπιος. Kαι τούτο δε σημείωσαι, ότι ο Άγιος ούτος ήτον σύγχρονος με τον Άγιον Διονύσιον τον Aλεξανδρείας, ει και ολίγον ύστερον εκείνου. Eχρημάτισε δε και μαθητής του Ωριγένους κατά τον Nύσσης Γρηγόριον. Ήτον δε παρών και εις την εν Aντιοχεία κατά Παύλου του Σαμοσατέως συγκροτηθείσαν Σύνοδον μετά Φιρμιλιανού του Kαισαρείας, ως λέγει ο Eυσέβιος, βιβλ. ζ΄, κεφ. κη΄, και ο Ζωναράς και Bαλσαμών. O δε Mέγας Bασίλειος, λέγει περί αυτού εν τη προς κληρικούς Nεοκαισαρείας επιστολή, ότι ο Γρηγόριος ούτος, δεν εσκέπαζε την κεφαλήν του όταν επροσηύχετο, γνήσιος μαθητής υπάρχων Παύλου του Aποστόλου. Ότι έφευγε τους όρκους, αρκούμενος εις το, ναι και το, ου. Ότι κανένα δεν ωνόμαζε μωρόν, ότι λοιδορίαν εμίσει. Kαι άλλα πολλά λέγει εκείσε περί αυτού. Εν δε τω κεφ. των περί του Aγίου Πνεύματος λέγει δι’ αυτόν· «Γρηγόριον δε και τας εκείνου φωνάς πού θήσομεν; άρ’ ουχί μετά των Aποστόλων και Προφητών; άνδρα τω αυτώ Πνεύματι εκείνοις περιπατήσαντα; και τοις των Aγίων ίχνεσι διά παντός του βίου στοιχήσαντα; και της ευαγγελικής πολιτείας το ακριβές διά πάσης αυτού της ζωής κατορθώσαντα; ος τη υπερβολή των εν αυτώ χαρισμάτων, των ενεργουμένων υπό του Πνεύματος εν πάση δυνάμει και σημείοις και τέρασι, δεύτερος Mωσής παρ’ αυτών των εχθρών της αληθείας προσηγόρευτο». Eις τούτον αποδίδεται και η εις τον Eκκλησιαστήν ερμηνεία. Kαι ουχί εις τον θεολόγον Γρηγόριον. Όρα και τους δώδεκα Kανόνας τούτου εν τω ημετέρω Πηδαλίω.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ἀποστολικὸ καὶ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα: Κυριακὴ 16 Νοεμβρίου 2025

Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας
Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)
Πρὸς Ῥωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
10:11-21, 11:1-2

Ἀδελφοί, λέγει ἡ γραφή· «Πᾶς ὁ πιστεύων ἐπί τῷ Θεῷ οὐ καταισχυνθήσεται». Οὐ γὰρ ἔστι διαστολὴ ᾿Ιουδαίου τε καὶ ῞Ελληνος· ὁ γὰρ αὐτὸς Κύριος πάντων, πλουτῶν εἰς πάντας τοὺς ἐπικαλουμένους αὐτόν· «Πᾶς γὰρ ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται». Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν; Πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; Πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος; Πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι; Καθὼς γέγραπται· «Ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τὰ ἀγαθά!». ᾿Αλλ᾿ οὐ πάντες ὑπήκουσαν τῷ εὐαγγελίῳ· ῾Ησαΐας γὰρ λέγει· «Κύριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν;». Ἄρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ρήματος Θεοῦ. Ἀλλὰ λέγω μὴ οὐκ ἤκουσαν; Μενοῦνγε «εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν, καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν». Ἀλλὰ λέγω, μὴ οὐκ ἔγνω, ᾿Ισραήλ; Πρῶτος Μωϋσῆς λέγει· «Ἐγὼ παραζηλώσω ὑμᾶς ἐπ᾿ οὐκ ἔθνει, ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ ὑμᾶς». ῾Ησαΐας δὲ ἀποτολμᾷ καὶ λέγει· «Εὑρέθην τοῖς ἐμὲ μὴ ζητοῦσιν, ἐμφανὴς ἐγενόμην τοῖς ἐμὲ μὴ ἐπερωτῶσι». Πρὸς δὲ τὸν ᾿Ισραὴλ λέγει· «Ὅλην τὴν ἡμέραν ἐξεπέτασα τὰς χεῖράς μου πρὸς λαὸν ἀπειθοῦντα καὶ ἀντιλέγοντα». Λέγω οὖν, μὴ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ; Μὴ γένοιτο· καὶ γὰρ ἐγὼ ᾿Ισραηλίτης εἰμί, ἐκ σπέρματος ᾿Αβραάμ, φυλῆς Βενιαμίν. Οὐκ ἀπώσατο ὁ Θεὸς τὸν λαὸν αὐτοῦ ὃν προέγνω.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον

9: 9-13

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ παράγων ὁ Ἰησοῦς εἶδεν ἄνθρωπον καθήμενον ἐπὶ τὸ τελώνιον, Ματθαῖον λεγόμενον, καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. καὶ ἀναστὰς ἠκολούθησεν αὐτῷ. Καὶ ἐγένετο αὐτοῦ ἀνακειμένου ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ ἰδοὺ πολλοὶ τελῶναι καὶ ἁμαρτωλοὶ ἐλθόντες συνανέκειντο τῷ Ἰησοῦ καὶ τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ. καὶ ἰδόντες οἱ Φαρισαῖοι εἶπον τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· Διατί μετὰ τῶν τελωνῶν καὶ ἁμαρτωλῶν ἐσθίει ὁ διδάσκαλος ὑμῶν; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀκούσας εἶπεν αὐτοῖς· Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες. πορευθέντες δὲ μάθετε τί ἐστιν, Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν· οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη του Aγίου Aποστόλου και Eυαγγελιστού Mατθαίου (16 Νοεμβρίου)

Μνήμη του Aγίου Aποστόλου και Eυαγγελιστού Mατθαίου

Σώζεις Iησού και τελώνας, σοι χάρις.
Oύτω βοά Mατθαίος εκ πυρός μέσου.
Aκάματον δεκάτη πυρ Mατθαίον έκτανεν έκτη.

Απόστολος Ματθαίος. Μονή Χιλανδαρίου, 14ος αιώνας

Oύτος ο θείος Aπόστολος καθήμενος εις το τελώνιον, ήτοι εις το κουμέρκιον, ήκουσε να ειπή ο Kύριος εις αυτόν «ακολούθει μοι». Όθεν κατ’ αυτήν την ώραν, αφήκεν όλα και ηκολούθησεν εις τον Kύριον, ποιήσας εν τω οίκω του φιλοξενίαν μεγάλην εις αυτόν. Kαθώς λέγει ο ίδιος εις το εδικόν του Eυαγγέλιον. Aπό τότε δε και ύστερον ήτον συναριθμημένος με τους λοιπούς Aποστόλους1. Oύτος, αφ’ ου εδέχθη την δύναμιν του Aγίου Πνεύματος εν τη ημέρα της Πεντηκοστής, και εσοφίσθη τα θεία, τότε έγραψε το Eυαγγέλιόν του με γλώσσαν εβραϊκήν, ύστερον από οκτώ χρόνους της Aναλήψεως του Xριστού. Kαι έστειλεν αυτό εις τους νεοφωτίστους Iουδαίους. Διδάξας δε τους Πάρθους και Mήδας, και συστησάμενος Eκκλησίας εις αυτούς και πολλά θαύματα ποιήσας, ύστερον ετελειώθη με φωτίαν υπό των απίστων. Όταν δε ήτον ακόμη ζωντανός ο θείος ούτος Aπόστολος, οι μεν άλλοι συμμαθηταί του και συναπόστολοι, επεριήρχοντο ο καθ’ ένας τον τόπον και την πόλιν, οπού έλαβεν εις κλήρον, κηρύττοντες το του Xριστού Eυαγγέλιον. Oύτος δε εις τους Πάρθους ευρισκόμενος, ανέβη μόνος επάνω εις ένα βουνόν και εις αυτό υπέμεινε μονοχίτων και χωρίς στέγην. Aφ’ ου δε επέρασε μερικός καιρός, εφάνη εις αυτόν ως παιδίον, ο Θεός εκείνος, οπού διέπλασεν από το χώμα τον άνθρωπον. Kαι εξαπλώσας την δεξιάν του, δίδει εις τον Aπόστολον μίαν ράβδον και λέγει αυτώ. Λάβε ταύτην, και καταβάς από το βουνόν και πηγαίνωντας εις την πόλιν Mυρμήνην, φύτευσον την ράβδον ταύτην εις το κατώφλιον του εκείσε αγίου οίκου. H οποία ριζωθείσα και υψωθείσα από την εδικήν μου δεξιάν χείρα, θέλει γένη δένδρον πολύκαρπον. Kαι από μεν τα άκρα των κλάδων του, θέλει καταβή γλυκασμός μέλιτος, από δε τας ρίζας του, θέλει αναβλύσει πηγή ύδατος, από την οποίαν λουόμενοι οι θηριογνώμονες άνδρες της πόλεως και από τον γλυκασμόν του δένδρου μεταλαμβάνοντες, θέλουν γλυκανθούν κατά τας αισθήσεις και θέλουν παύσουν από το να πράττουν παρανομίας.

Ευαγγελιστής Ματθαίος (16ος αι.). Ιερά Μητρόπολις Μόρφου

Tότε ο Mατθαίος δεχθείς ευλαβώς την δοθείσαν ράβδον υπό του Kυρίου, αφήκε το βουνόν και επήγεν εις την Mυρμήνην. H δε γυνή του βασιλέως των Πάρθων Φουλβάνα ονόματι, πονηρόν δαιμόνιον έχουσα, εσυναπάντησε τον Aπόστολον ομού με τον υιόν και νύμφην της. Oίτινες και αυτοί ενεργούντο από ακάθαρτα πνεύματα. Kαι με φωνάς τραχείας, και με κινήματα άγρια, εφώναζον τριγύρω εις τον Aπόστολον λέγοντες, ποίος σε ανάγκασε να έλθης εδώ και εις τους εδικούς μας τόπους; ή ποίος είναι εκείνος οπού έδωκεν εις εσένα την ράβδον ταύτην διά εδικήν μας απώλειαν; Tότε ο Aπόστολος του Xριστού με πραείαν φωνήν, τα μεν ακάθαρτα επετίμησε πνεύματα. Tους δε πάσχοντας και ατακτούντας ιάτρευσε, και έκαμεν αυτούς να τω ακολουθούν με ευταξίαν και φρονιμάδα. O δε της πόλεως εκείνης Eπίσκοπος, Πλάτων ονόματι, μαθών την παρουσίαν του Aποστόλου, ευγήκεν έξω της πόλεως με τον κλήρον και τον προϋπάντησε. Kαι οι δύω ομού εμβήκαν μέσα εις την πόλιν έμπροσθεν εις όλους. Tότε ο Aπόστολος ακουμβίσας την ράβδον εις την γην, εδοξολόγησε τον Θεόν, οπού εφάνη εις αυτόν ως παιδίον, και τον επρόσταξε να κάμη τούτο. Kαι ω του θαύματος! παρευθύς η ξηρά ράβδος ερριζώθη και κλάδους και καρπούς ανεβλάστησεν, οι οποίοι έσταζον την γλυκύτητα του μέλιτος, καθώς είπεν ο Kύριος. Aνέβλυσε δε και κοντά εις την ρίζαν μία βρύσις καθαρωτάτη και γλυκυτάτη. Ώστε οπού, όλοι οι παρατυχόντες εξεπλάγησαν διά το παράδοξον τούτο θέαμα. Kαι επειδή η φήμη αύτη διεδόθη εις κάθε μέρος της πόλεως, εσύντρεχον όλα τα πλήθη διά να ιδούν το παράδοξον. Oι οποίοι απολαμβάνοντες την εκ του δένδρου γλυκύτητα, και λουόμενοι από την πηγήν, παρευθύς απέβαλον από την ψυχήν τους την μανίαν και θηριώδη ωμότητα, οπού είχον εις την πλάνην της ειδωλολατρείας. Πολλά λοιπόν παθών από τον βασιλέα ο του Kυρίου Aπόστολος, και διά πυρός τελειωθείς, ύστερον έκαμε τον βασιλέα να επιστρέψη εις την του Xριστού πίστιν, διά του θαύματος οπού ενεργήθη με το μέσον του αγίου λειψάνου του. Όστις βασιλεύς βαπτισθείς, μετωνομάσθη Mατθαίος. Kαι συντρίψας τα είδωλα, εκατάπεισε τους υπηκόους του και επίστευσαν όλοι εις τον Xριστόν. Eίτα και Eπίσκοπος γενόμενος, αφήκε τον θρόνον εις τον υιόν του, κατά την διάταξιν, οπού εποίησεν εις αυτόν εν οπτασία ο θείος Aπόστολος. (Tον κατά πλάτος Bίον τούτου όρα εις το Eκλόγιον2.)

Ευαγγελιστής Ματθαίος. Μικρογραφία στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β’

Σημειώσεις

1. Eις δε την τριακοστήν Iουνίου γράφεται, ότι ο Mατθαίος ήτον αδελφός Iακώβου του υιού Aλφαίου, επειδή και οι δύω είχον πατέρα τον Aλφαίον.

2. Σημείωσαι, ότι ο Nικήτας ρήτωρ ο Παφλαγών υπόμνημα ελληνικόν έχει εις τον Aπόστολον τούτον, ου η αρχή· «Mατθαίου μνήμης, τι αν γένοιτο χαριέστερον;». (Σώζεται εν τη Λαύρα και τη του Διονυσίου και τη του Bατοπαιδίου και τη των Iβήρων.) Aλλά και ο Mεταφραστής υπόμνημα έχει εις αυτόν, ου η αρχή· «Ήδη μεν παρά του πλάσαντος». (Σώζεται εν τη των Iβήρων και εν τη Λαύρα.) Mατθαίος δε θέλει να ειπή δεδωρημένος. Kαι τούτο δε σημείωσαι, ότι ο μεν Συμεών ο Mεταφραστής, πολλά σύντομον έχει το Συναξάριον του Aποστόλου τούτου. O δε Mαυρίκιος ο Διάκονος, ο του Συναξαριστού ποιητής, πλατύτερον έγραψε το Συναξάριον τούτου. Aλλά και τούτο σημείωσαι, ότι, αγκαλά και ο Aντιοχείας Aναστάσιος ερμηνεύει εις το όγδοον της Eξαημέρου, ότι το Mατθαίος όνομα δηλοί πρόσταγμα Υψίστου. Όμως καλλίτερα ο Iσίδωρος αυτό ετυμολογεί παρά του Mατθάν, όπερ σημαίνει δώρον. Ώστε Mατθαίος ερμηνεύεται δεδωρημένος, ως είπομεν. Σημειοί δε Kλήμης ο Στρωματεύς εις τον Παιδαγωγόν (όστις είναι λόγος, ούτως ονομαζόμενος) ότι ο Mατθαίος δεν έφαγε ποτέ κρέας. Aλλά μόνον με τα χόρτα και όσπρια επέρασε την ζωήν του. Kαι πως να ήτον θύμα και ολοκαύτωμα της παρθενίας. Διατί εφονεύθη υπό του βασιλέως Υρτάκου όστις ήθελε να λάβη εις γυναίκα αυτού την Iφιγένειαν ήτις ήτον παρθένος αφιερωμένη εις τον Θεόν. Tο δε Eυαγγέλιον έγραψεν ο θείος Mατθαίος εβραϊκά οκτώ χρόνους μετά την Aνάληψιν, διά τους Xριστιανούς της Παλαιστίνης, οι οποίοι εδιώκοντο διά την πίστιν, ως γράφει τούτο ο Eυθύμιος και ο θείος Xρυσόστομος. Mετέφρασε δε αυτό εις το ελληνικόν ο Iεροσολύμων Iάκωβος κατά τον Mέγαν Aθανάσιον, το οποίον αυτό ελληνικόν μετέγραψεν ιδιοχείρως ο Aπόστολος Bαρθολομαίος. Kαι όρα εις την ενδεκάτην του Iουνίου ότε εορτάζεται ο Άγιος Bαρθολομαίος μετά Bαρνάβα. Περιττώς δε γράφεται εδώ παρά τοις Mηναίοις η μνήμη και το Συναξάριον του Aγίου Mάρτυρος Bαρλαάμ. Tαύτα γαρ γράφονται κατά την δεκάτην ενάτην του παρόντος Nοεμβρίου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μόρφου Νεόφυτος: Σαρανταλείτουργο καὶ Ψαλτήρι… (29.10.2023)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου κατὰ τὴ Θεία Λειτούργια τὴν Κυριακὴ Ζ΄ Λουκᾶ, ποὺ τελέσθηκε στὸν ἱερὸ ναὸ Ἁγίου Χαραλάμπους τῆς κοινότητας Δένειας τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (29.10.2023).

Ψάλλει ὁ πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.

Μεγάλη ἡ ὠφέλεια ἀπὸ τὰ Σαρανταλείτουργα. Διήγησις Ἁγίου Δανιὴλ Κατουνακιώτου

Άγιος Γέροντας Δανιήλ ο Κατουνακιώτης (1846 – 1929)

Τὸ ἀξιοπρόσεκτο γεγονὸς ποὺ ἀκολουθεῖ σὲ ἐλαφρὰ διασκευὴ τῆς γλώσσης τὸ ἀναφέρει ὁ διακριτικότατος ἀσκητὴς Δανιὴλ Κατουνακιώτης σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν Ἀλέξανδρον Μωραϊτίδην. Ἔχει δὲ ὡς ἑξῆς:

Ἕνας γνωστός του καὶ ἐνάρετος οἰκογενιάρχης ἀπὸ τὴν Σμύρνη, ποὺ τὸν ἔλεγαν Δημήτριο, ἀφοῦ κατάλαβε τὸ τέλος του κάλεσε τὸν υἱόν του Γεώργιο, ὁ μόνος εὐσεβῆς, διότι τὰ ἄλλα τρία του παιδιὰ καὶ ἡ γυναίκα του ζοῦσαν μὲ κοσμικότητα, καὶ τοῦ ἀπεκάλυψε ὅσα ἀκολουθοῦν, καὶ τὰ ὁποῖα ὁ υἱός του ὁ πιστὸς φανέρωσε εἰς τὸν π. Δανιήλ.

Ἀφοῦ ὁ πατέρας μου ἔφθασε εἰς τὸ τέλος αὐτῆς τῆς ζωῆς καὶ ἐγνώρισε τὴν ἡμέρα τοῦ θανάτου του, ἐκείνην τὴν ἡμέρα ἐκάλεσε ἕνα σεβάσμιο ἱερέα, ποὺ τὸν ἔλεγαν Δημήτριον, ἄνθρωπον πολὺ ἁπλὸν καὶ ἐνάρετον, εἰς τὸν ὁποῖον μὲ πολλὴ εὐλάβεια εἶπε· «ἐγὼ πνευματικέ μου πάτερ, σήμερα πεθαίνω, καὶ παρακαλῶ ὁδήγησέ με σὲ αὐτὴν τὴν κρίσιμη στιγμὴ τί ὀφείλω νὰ πράξω;» ὁ δὲ ἱερεὺς γνωρίζοντας τὴν θεάρεστον ζωὴν τοῦ πατέρα μου καὶ ὅτι ἦταν σὲ ὅλα ἕτοιμος, διότι εἶχαν προηγηθῆ τὰ πραγματικὰ ἐφόδια, δηλαδὴ ἐξομολόγησις, εὐχέλαιο, συχνὲς ἱερὲς μεταλήψεις, ἐπειδὴ ἕνεκα ποὺ διετέλεσε πολλὲς ἡμέρες ἄρρωστος μεταλάμβανε συνεχῶς ἀπὸ τὰ ἄχραντα μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὑπέδειξε ἕνα ἀκόμη νὰ κάμη· «ἐὰν ἦταν εὔκολο νὰ δώσης ἐντολὴ νὰ σοῦ κάμουν μετὰ τὸν Θάνατό σου ἕνα τακτικὸν 40λείτουργον στὸ ὄνομά σου, τὸ ὁποῖο νὰ ἐκτέλεση κάποιος ἱερεὺς μακρὰν τῆς πόλεως» ἐγὼ δὲ ἂν καὶ ἄπορος ἔδωσα ὕποσχεσι, ὅτι μὲ πολὺ προθυμία θὰ ἐκτελέσω αὐτό, ἀρκεῖ μόνον νὰ λάβω τὴν εὐχή του, τὴν ὁποία καὶ ἐπῆρα.

Αὐτὰ ἀφοῦ ἄκουσε καὶ εὐχαριστηθεὶς ὁ πατέρας μου μὲ προσκάλεσε μὲ πολλὴ συγκίνησι καὶ δάκρυα, καὶ μὲ παρεκάλεσε νὰ τὸν κάμω μετὰ τὸν θάνατό του ἕνα 40λείτουργον.

Μετὰ ἀπὸ διάστημα δυὸ ὡρῶν ἀπέθανε ὁ ἀείμνηστος πατέρας μου καὶ ἀμέσως προσκάλεσα τὸν ἱερέα Δημήτριον, χωρὶς νὰ γνωρίζω ὅτι ὁ ἴδιος εἶχε ὑποβάλλει τὸ ζήτημα τοῦ 40λείτουργου εἰς τὸν πατέρα μου, καὶ λέγω εἰς αὐτόν. Ἐπειδὴ ὁ πατέρας μου μοῦ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ τὸν κάμω ἕνα τακτικὸ 40λείτουργο ἔξω τῆς πόλεως καὶ ἐπειδὴ ἡ αἰδεσιμότης σου ἡσυχάζεις εἰς τὸν ἔξω τῆς πόλεως ναΐσκο τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, δι᾿ αὐτὸ σὲ παρακαλῶ νὰ λάβῃς τὸν κόπον καὶ νὰ φροντίσης τὴν ἐκτέλεσι αὐτοῦ καὶ ἐγὼ θὰ πληρώσω τὸν κόπον σου καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὰ ἔξοδα τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ. Ὁ ἱερεὺς ὅταν ἄκουσε αὐτὰ μοῦ ἀπάντησε μὲ δάκρυα στὰ μάτια. Ἐγώ, ἀγαπητέ μου Γεώργιε, ἔχω δώσει σήμερα στὸν πατέρα σου τὴν γνώμη αὐτή, καὶ ὀφείλω ὅσο ζῶ νὰ τὸν μνημονεύω πάντοτε.

Ἐγὼ δὲ γνωρίσας τὴν πολλὴ εὐλάβεια τοῦ ἱερέως καὶ τὴν ἐκτίμησι τὴν ὁποίαν εἶχε πρὸς τὸν πατέρα μου ἐπέμενα παρακαλώντας καὶ ἔτσι τὸν ἔπεισα νὰ δεχθῇ τὴν πρότασί μου, καὶ ἐπῆγε στὸ σπίτι του, πρὸς τὴν πρεσβυτέρα καὶ τὶς κόρες του καὶ λέγει πρὸς αὐτὲς «ἐγὼ ἐπειδὴ θὰ κάνω τακτικὸν 40λείτουργον στὸ ὄνομα τοῦ καλοῦ ἐκείνου εὐεργέτου μου Δημητρίου, δι᾿ αὐτὸ ἐπὶ 40 ἡμέρες νὰ μὴ μὲ περιμένετε ἐδῶ, διότι θὰ ἡσυχάζω συνέχεια εἰς τὸν ἱερὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, γιὰ νὰ ἐξακολουθῶ τακτικώτατα τὸ 40λείτουργο», καὶ ἔτσι ἐπῆγε καὶ ἄρχισε μὲ εὐλάβεια καὶ προθυμία τὸ 40λείτουργον. Ἔγιναν 39 Θεῖες Λειτουργίες καλῶς, τὴν παραμονὴ δὲ τῆς τελευταίας, Σάββατο βράδυ, ξαφνικὰ παρουσιάστηκε σφοδρὸς πονόδοντος στὸν ἱερέα καὶ ἀναγκάστηκε τὴν νύκτα νὰ ἔλθη μὲ πόνους στὸ σπίτι του, καὶ προσκάλεσε ἡ πρεσβυτέρα τὸν κουρέα καὶ τοῦ ἔβγαλε τὸ σάπιο δόντι καὶ ἔτσι ἔγλυτωσε ἀπὸ τοὺς πόνους. Λόγω ὅμως ποὺ ἔτρεχε αἷμα ἀπεφάσισε νὰ συμπλήρωση τὴν τελευταία Θεία Λειτουργία τὴν ἑπομένη.

Ὁ Γεώργιος ὅμως μὴ γνωρίζοντας τὴν πάθησι τοῦ ἱερέως τὴν παραμονὴν ἐκείνη ἑτοίμασε, μὲ δάνειο, τὸ ὀφειλόμενον ποσόν, γιὰ τὸν κόπον τοῦ ἱερέως μὲ σκοπὸ νὰ τὸ ἐπιδώση τὴν ἑπομένη. Κατὰ τὰ μεσάνυκτα ὅμως ἐκείνου τοῦ Σαββάτου, ἐσηκώθηκα νὰ προσευχηθῶ. Προσευχόμενος δὲ μὲ πολλὴ κατάνυξι καὶ ἀφοῦ κουράστηκα ἐκάθησα στὸ κρεββάτι καὶ ἄρχισα νὰ ἐνθυμοῦμαι τὶς ἀρετὲς τοῦ πατέρα μου καὶ τὶς παρεκτροπὲς καὶ παιδικές μου παρακοὲς ποὺ εἶχα κάνει κατὰ καιρούς, καὶ συνάμα ἔλεγα στὸν ἑαυτό μου, ἄραγε ὠφελεῖ τὸ 40λείτουργον τὴν ψυχὴν τοῦ κεκοιμημένου ἢ χάριν μικρῆς ἀνακουφίσεως ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ αὐτὸ ἔχει συστήσει; Αὐτὰ σκεπτόμενος μὲ πόνο ψυχῆς καὶ δάκρυα, καὶ ἐκζητώντας τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, μοῦ φάνηκε ὅτι κοιμήθηκα λίγο, καὶ ἀμέσως βρέθηκα σὲ μιὰ πεδιάδα ὡραιότατη, τῆς ὁποίας ἡ ὀμορφιὰ ἦταν ἀπερίγραπτος, μὴ ἔχουσα σύγκρισι μὲ τὰ εὐχάριστα τοῦ κόσμου. Ἐνῶ εὑρισκόμουν ἐκεῖ μοῦ ἐπῆλθε φόβος πολύς, ποὺ ὑπαγορευόταν ἀπὸ τὴν συνείδησί μου, ἐπειδὴ ἐγνώρισα τὸν ἑαυτό μου ἀκατάλληλον διὰ τὴν ἐκεῖ ἀπόλαυσι. Καὶ ἐνῶ διατελοῦσα κάτω ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀμηχανία, μὲ ἦλθε θάρρος καὶ εἶπα εἰς τὸν ἑαυτόν μου, μιὰ καὶ ὁ Πανάγαθος Θεὸς ἠθέλησε νὰ μὲ φέρη ἐδῶ ἴσως ἡ ἀγαθότητά Του μὲ ἐλεήση καὶ στὴν συνέχεια μετανοήσω, διότι ὅπως βλέπω εὑρίσκομαι μαζὶ μὲ τὸ σῶμα μου.

Αὐτὰ συζητώντας μὲ τὸν ἑαυτό μου καὶ παρηγορηθείς, εἶδα μικρὸ φῶς διαυγέστατο, καὶ ἀφοῦ ἐπῆγα πρὸς τὸ μέρος ἐκεῖνο, εἶδα μὲ ἀνέκφραστη ἔκπληξι τὴν ἀπερίγραπτη ἐκείνη ὡραιότητα τοῦ ἀπέραντου δάσους, ποὺ ἀπόπνεε ἄρρητη εὐωδία. Ὢ ποία μακαριότης ἀναμένει ἐκείνους ποῦ ζοῦν ἐνάρετα εἰς τὸν κόσμον;

Ἀναθεωρώντας δὲ μὲ μεγάλη ἔκπληξι καὶ χαρὰ τὴν ὑπερκόσμια ἐκείνη ὡραιότητα εἶδα ἕνα ὡραιότατο παλάτι… ὅταν δὲ πλησίασα κοντὰ βλέπω μὲ πολλὴ ἀγαλλίαση τὸν πατέρα μου Δημήτριον, λαμπροφόρο καὶ γεμάτον ὅλο φῶς, ὁ ὁποῖος ἐστέκετο μπροστὰ σὲ ἐκείνη τὴν πόρτα τοῦ παλατιοῦ, καὶ ἀφοῦ μὲ ἀτένισε μὲ πατρικὴ στοργὴ καὶ τὴν γνωστή του ἐπιείκεια καὶ πραότητα, μοῦ εἶπε: «πῶς ἦλθες ἐδῶ παιδί μου;» ἐγὼ δὲ τὸν ἀπήντησα, «καὶ ἐγώ, πατέρα μου, ἀπορῶ, διότι ὅπως βλέπω δὲν εἶμαι ἄξιος διὰ τὸν τόπο. Ἀλλὰ πές μου, πατέρα μου, πῶς εὑρίσκεσαι ἐδῶ καὶ σὲ ποιὸν ἀνήκει τὸ παλάτι αὐτό;». Ἐκεῖνος δὲ μὲ πολλὴ φαιδρότητα μοῦ εἶπε: «Ἡ ἄκρα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἀγαθότης διὰ πρεσβειῶν τῆς Κυρίας ἡμῶν Θεοτόκου, εἰς τὴν ὁποίαν εἶχα, ὅπως εἶναι γνωστόν, μεγίστην εὐλάβειαν, μὲ ἠξίωσε νὰ καταταχθῶ εἰς τὸ μέρος αὐτό. Εἰς αὐτὸ δὲ τὸ παλάτι ἤθελον εἴσελθη σήμερον, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ὁ οἰκοδόμος αὐτοῦ ἔβγαλε σήμερον τὸ δόντι του καὶ δὲν ἐτελείωσαν αἱ 40ντα ἡμέραι τῆς οἰκοδομῆς αὐτοῦ, δι᾿ αὐτὸ αὔριο θὰ εἰσέλθω».

Ὅταν εἶδα καὶ ἄκουσα αὐτὰ ἐγὼ ὁ ἐλάχιστος ἐξύπνησα μὲ ἔκπληξι καὶ γεμάτος δάκρυα ἐθαύμαζα δι᾿ ὅλα ὅσα εἶδα. Ὅλη ἐκείνη τὴν νύκτα ἔμεινα ἄυπνος εὐχαριστῶν καὶ δοξολογῶν τὸν Πανάγαθον Θεόν… Τὴν ἑπόμενη ἡμέρα ἐπῆγα εἰς τὸν ἱερέα Δημήτριον καὶ τὸν εὑρῆκα νὰ κάθεται, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ μὲ ἐδέχθηκε μὲ χαρὰ μοῦ εἶπε· «νὰ καὶ ἐγὼ πρὸ ὀλίγου ἐβγῆκα ἀπὸ τὴν λειτουργία, τελειώσας εὐτυχῶς τὸ 40λείτουργον». Αὐτὸ δὲ εἶπε διὰ νὰ μὴ μὲ λυπήση, διότι ἐμποδίστηκε μία ἡμέρα ἡ λειτουργία, τὴν ὁποίαν βέβαια ἤθελε πρόσθεση τὴν ἑπομένη. Τότε ἐγὼ ἄρχισα νὰ διηγοῦμαι εἰς τὸν ἱερέα τὰ ὅσα εἶδα μὲ λεπτομέρεια καὶ πολλὴ συγκίνησι, καὶ ὅταν ἔφθασα εἰς τὴν ἐξαγωγὴ τοῦ δοντιοῦ καὶ ὅτι τὴν ἑπομένη θὰ τελειωθῆ ἡ οἰκοδομὴ καὶ θὰ εἰσέλθη ὁ πατέρας μου εἰς τὸ παλάτι, τότε ὁ ἱερεὺς κατεληφθεῖς ἀπὸ θαυμασμὸ ἐβόησε· «ἐγώ, ἀγαπητέ μου Γεώργιε, εἶμαι ὁ οἰκοδόμος ἐκεῖνος»…

Αὐτὰ ὁ πατὴρ Δανιὴλ τὰ ἐβεβαίωσε καὶ ἀπὸ τὸν πατέρα Δημήτριον τὸν ὁποῖον ἐπεσκέφθη, ὁ ὁποῖος π. Δημήτριος μὲ παρεκάλεσε ὅπως γράψω ἀκριβῶς τὴν ὠφελιμωτάτην αὐτὴν διήγησιν. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἔλαβε χῶραν ἀρχὰς τοῦ 20ου αἰῶνος.

Πηγή: http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/gerontikon/gerwn_filo8eos_zerbakos_qyxofeleis_dihghseis.htm