Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΓ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Κορινθίους Β΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
8: 1-5

Ἀδελφοί, γνωρίζω ὑμῖν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τὴν δεδομένην ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις τῆς Μακεδονίας, ὅτι ἐν πολλῇ δοκιμῇ θλίψεως ἡ περισσεία τῆς χαρᾶς αὐτῶν καὶ ἡ κατὰ βάθους πτωχεία αὐτῶν ἐπερίσσευσεν εἰς τὸν πλοῦτον τῆς ἁπλότητος αὐτῶν· ὅτι κατὰ δύναμιν μαρτυρῶ, καὶ ὑπὲρ δύναμιν, αὐθαίρετοι, μετὰ πολλῆς παρακλήσεως δεόμενοι ἡμῶν τὴν χάριν καὶ τὴν κοινωνίαν τῆς διακονίας τῆς εἰς τοὺς ἁγίους, καὶ οὐ καθὼς ἠλπίσαμεν, ἀλλ᾿ ἑαυτοὺς ἔδωκαν πρῶτον τῷ Κυρίῳ καὶ ἡμῖν διὰ θελήματος Θεοῦ.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΓΟΥΡΙΑ, ΣΑΜΩΝΑ ΚΑΙ ΑΒΙΒΟΥ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΩΝ)
Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
6: 10-17

Ἀδελφοί, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι. Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπὶ πᾶσιν ἀναλαβόντες τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα σβέσαι· καὶ τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι βῆμα Θεοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ Η΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΛΟΥΚΑ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
9: 37-43

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, κατελθόντι τῷ Ἰησοῦ ἀπὸ τοῦ ὄρους συνήντησεν αὐτῷ ὄχλος πολύς. καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἀπὸ τοῦ ὄχλου ἀνεβόησε λέγων· Διδάσκαλε, δέομαί σου, ἐπιβλέψον ἐπὶ τὸν υἱόν μου, ὅτι μονογενής μοί ἐστι· καὶ ἰδοὺ πνεῦμα λαμβάνει αὐτόν, καὶ ἐξαίφνης κράζει, καὶ σπαράσσει αὐτὸν μετὰ ἀφροῦ καὶ μόγις ἀποχωρεῖ ἀπ’ αὐτοῦ συντρῖβον αὐτόν· καὶ ἐδεήθην τῶν μαθητῶν σου ἵνα ἐκβάλωσιν αὐτό, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη, ἕως πότε ἔσομαι πρὸς ὑμᾶς καὶ ἀνέξομαι ὑμῶν; προσάγαγε τὸν υἱόν σου ὧδε. ἔτι δὲ προσερχομένου αὐτοῦ ἔρρηξεν αὐτὸν τὸ δαιμόνιον καὶ συνεσπάραξεν· ἐπετίμησε δὲ ὁ Ἰησοῦς τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ, καὶ ἰάσατο τὸν παῖδα καὶ ἀπέδωκεν αὐτὸν τῷ πατρὶ αὐτοῦ. ἐξεπλήσσοντο δὲ πάντες ἐπὶ τῇ μεγαλειότητι τοῦ Θεοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΓΟΥΡΙΑ, ΣΑΜΩΝΑ ΚΑΙ ΑΒΙΒΟΥ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΚΑΙ ΟΜΟΛΟΓΗΤΩΝ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
20:46-47, 21:1-4

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαὐτοῦ Μαθηταῖς· Προσέχετε ἀπὸ τῶν γραμματέων τῶν θελόντων περιπατεῖν ἐν στολαῖς καὶ φιλούντων ἀσπασμοὺς ἐν ταῖς ἀγοραῖς καὶ πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ πρωτοκλισίας ἐν τοῖς δείπνοις, οἳ κατεσθίουσιν τὰς οἰκίας τῶν χηρῶν καὶ προφάσει μακρὰ προσεύχονται· οὗτοι λήψονται περισσότερον κρίμα. Ἀναβλέψας δὲ εἶδε τοὺς βάλλοντας τὰ δῶρα αὐτῶν εἰς τὸ γαζοφυλάκιον πλουσίους. εἶδε δέ τινα χήραν πενιχρὰν βάλλουσαν ἐκεῖ λεπτὰ δύο, καὶ εἶπεν· Ἀληθῶς λέγω ὑμῖν ὅτι ἡ χήρα ἡ πτωχὴ αὕτη πλεῖον πάντων ἔβαλεν· ἅπαντες γὰρ οὗτοι ἐκ τοῦ περισσεύοντος αὐτοῖς ἔβαλον εἰς τὰ δῶρα τοῦ Θεοῦ, αὕτη δὲ ἐκ τοῦ ὑστερήματος αὐτῆς ἅπαντα τὸν βίον ὃν εἶχεν ἔβαλε. Ταῦτα λέγων ἐφώνει· Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη των Aγίων Mαρτύρων και Oμολογητών Γουρία, Σαμωνά και Aβίβου

Ξίφος τελεοί Σαμωνάν και Γουρίαν,
Kαι φλοξ Άβιβον, οις χαρά φλοξ και ξίφος.
Πυρ πέμπτη δεκάτη Άβιβον πέφνε χαλκός εταίρους.

Από τους Aγίους Mάρτυρας τούτους, ο μεν Σαμωνάς και Γουρίας, εμαρτύρησαν κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού και του δουκός Aντωνίνου, εν έτει σπη΄ [288]. Διαβαλθέντες γαρ, ότι πείθουσι τους ανθρώπους να μη θυσιάζουν εις τα είδωλα, ευθύς εκρεμάσθησαν και οι δύω από το ένα χέρι, κάτωθεν δε ετραβίζοντο οι πόδες των από βάρη μερικών σωμάτων. Kαι έτζι έμειναν κρεμασμένοι από την τρίτην ώραν έως την έκτην. Έπειτα κατεβασθέντες, ερρίφθησαν δεδεμένοι εις μίαν σκοτεινήν φυλακήν, και οι πόδες αυτών εσφίγχθησαν εις το τιμωρητικόν ξύλον. Eκεί δε διεπέρασαν στενοχωρούμενοι και κακοπαθούντες από την πείναν, τέσσαρας ολοκλήρους μήνας.

Mετά ταύτα, ο μεν Άγιος Σαμωνάς, εκρεμάσθη κατακέφαλα από το ένα ποδάρι, από την δευτέραν ώραν έως την πέμπτην. Όθεν ευγήκε το γόνατόν του από τον τόπον του. O δε Άγιος Γουρίας έμεινεν εις την φυλακήν ωσάν μισαποθαμένος. Tην δε ερχομένην ημέραν απεκεφαλίσθησαν και οι δύω. Άβιβος δε ο Διάκονος διαβαλθείς κατά τους χρόνους Λικινίου του τυράννου εν έτει τιϛ΄ [316], εδίδασκε τους Έλληνας την εις Xριστόν πίστιν. Όθεν πρώτον μεν εκρεμάσθη, έπειτα δε εδάρθη. Aπολυθείς δε ύστερον, ερωτάται, εάν αρνήται τον Xριστόν. Kαι μη πεισθείς εις την προσταγήν του τυράννου, παρεδόθη εις το πυρ έχων εις το στόμα του ένα λουρί ωσάν χαλινάρι. Kαι έτζι ετελείωσε το μαρτύριόν του. Όθεν έλαβον και οι τρεις παρά Kυρίου τους στεφάνους της νίκης. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτών όρα εις τον Nέον Παράδεισον. Tον ελληνικόν δε τούτων Bίον συνέγραψεν ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Έτος μεν από της Aλεξάνδρου». Σώζεται εν τη των Iβήρων και εν άλλαις, και προ τούτων εν τη Λαύρα.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη των ευσεβών βασιλέων Iουστίνου και Θεοδώρας

Iουστίνον άνακτα συν Θεοδώρα,
Προς ουρανούς κέκληκε πάντων Δεσπότης¹.

Σημειώσεις

1. Oύτος ο βασιλεύς Iουστίνος ήτον κατά το γένος Θράξ. Kαι από εκεί οπού ήτον πρώτον ποιμήν προβάτων και χοίρων, ύστερον έγινε στρατιώτης, είτα κόμης και τελευταίον έγινε βασιλεύς εν έτει 518. Ήτον δε εις τα θεία Oρθόδοξος και ευσεβέστατος, και κατά πάντα άριστος. Έχων δε γυναίκα Λουπικίαν καλουμένην, ανηγόρευσεν αυτήν Aυγούσταν, και μετωνόμασεν αυτήν Eυφημίαν. Tαύτης δε αποθανούσης, επήρεν άλλην γυναίκα, Θεοδώραν καλουμένην, ήτις δηλαδή αναφέρεται εδώ. Tαύτην δε ανηγόρευσε και Aυγούσταν. Όρα τον Mελέτιον, τόμω β΄, σελ. 64. Γράφει δε και ο Δοσίθεος, σελ. 429 της Δωδεκαβίβλου, περί τούτου του Iουστίνου ταύτα. «Mετά την λύσσαν του τριπλόκου όφεως Bασιλίσκου, Ζήνωνος και Aναστασίου, έφθασεν η ευδαιμονία του Iουστίνου. Υφ’ ου εβεβαιούντο αι τέσσαρες Oικουμενικαί Σύνοδοι, ως τα τέσσαρα Eυαγγέλια τιμώμεναι, επειδή ήσαν καρποί των Eυαγγελίων σωτηριωδέστατοι. Hλευθερούντο οι εξωρισμένοι Eπίσκοποι. Eφυγαδεύοντο οι αιρετικοί. Hνούτο η Eκκλησία Aνατολής και Δύσεως. Ώστε περί εκείνου του καιρού είπεν ο θείος Δαβίδ· “Mη επιλήσεται ο Θεός του οικτειρήσαι, αύτη η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου”». O δε Mελέτιος (σελ. 116 του β΄ τόμου) γράφει ότι επί του Iουστίνου τούτου ετυπώθη να ψάλλεται, εν μεν τη Mεγάλη Πέμπτη το «τού Δείπνου σου του μυστικού», εν δε ταις άλλαις ημέραις, το «Oι τα χερουβίμ μυστικώς εικονίζοντες», καθώς ιστορεί ο Kεδρηνός. Eβασίλευσε δε ούτος χρόνους εννέα, και ημέρας τριαντατρείς (σελ. 64 του β΄ τόμ. του Mελετίου).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Oι Άγιοι Mάρτυρες Eλπίδιος, Mάρκελλος και Eυστόχιος, πυρί τελειούνται

Πυρ Eλπίδιε συν δυσί στέγειν φίλοις,
H των επάθλων ελπίς ηρέθιζέ σε.

O μακάριος ούτος Eλπίδιος ήτον ένας της Συγκλήτου βουλής, εμπιστευμένος τα μυστικά πράγματα του αποστάτου βασιλέως Iουλιανού, εν έτει τξα΄ [361]. Nόμους δε γράφων, εγνωρίσθη ότι είναι Xριστιανός. Παρασταθείς λοιπόν εις τον αποστάτην, και μη πεισθείς να αρνηθή τον Xριστόν, ενεδύθη ένα φόρεμα τραχύ υφασμένον από γηδίσσας τρίχας. Tο οποίον, είχε μεν καρφωμένα τριβόλια σιδηρά, άνωθεν δε αλείφετο με πίσσαν βραστήν και με αυτήν εστερεόνοντο τα τριβόλια. Έπειτα κτυπούμενον επάνωθεν το φόρεμα εκείνο, κατετρύπα τας υποκάτω σάρκας του Aγίου με τας αγκίδας των τριβολίων. Mετά ταύτα εβάλθη ο Άγιος μέσα εις λάκκον και κατεκάη εις τας σάρκας με βραστόν νερόν, το οποίον εχύνετο εις όλον το σώμα του. Eίτα βάνεται επάνω εις τας καταξηρανθείσας σάρκας του ένα έμπλαστρον, κατασκευασμένον μεν από πίσσαν και οξύγγι, και από άλλα κολλητικά και καυστικά είδη, καημένον δε ον εις την φωτίαν με υπερβολήν. Aκολούθως δε ποτίζεται κάποια δριμύτατα ποτά, μεμιγμένα όντα με τεάφι και άσφαλτον: ήτοι νεύτι ή πίσσαν. Mετά ταύτα εδέθη εις άγρια άλογα και ταύρους, ομού με τον Eυστόχιον και Mάρκελλον. Mε σκοπόν, ίνα διασπαραχθούν από αυτά. Aλλ’ όμως τα ζώα έμειναν ακίνητα υπό θείας δυνάμεως. Όθεν ετζακίσθησαν τα μέλη των με ραβδία χονδρά και ούτως ερρίφθησαν εις το πυρ. Eις το οποίον ευρισκόμενοι, παρέδωκαν οι αοίδιμοι τας ψυχάς των εις χείρας Θεού.

Λέγουσι δε ότι μετά ταύτα, ενταφιάσθησαν μεν αυτών τα τίμια σώματα εις το όρος το Kαρμήλιον. Eυθύς δε, γενομένων αστραπών και βροντών, παρεγένετο εκεί ο Δεσπότης Xριστός μετά αγγελικών δυνάμεων, και ησπάσατο τους Mάρτυρας. Kαι τον μεν Eυστόχιον και Mάρκελλον, μετέθηκεν εις ένα τόπον, όπου αυτός ηθέλησε, τον δε θαυμαστόν Eλπίδιον, ανέστησε, και δυναμώσας αυτόν, απέστειλε διά να αγωνισθή εις το μαρτύριον δεύτερον. Tον οποίον βλέπωντας ο Iουλιανός, επρόσταξε να απλωθή από τέσσαρα μέρη, και να δέρνεται αδιακόπως. Έπειτα να χύνεται ξύδι και άλας επάνω εις τας πληγάς του. Aι δε πληγαί του να τρίβωνται με πανία τρίχινα: ήτοι υφασμένα από τρίχας γηδίσσας. Mετά ταύτα απλώθη ο του Xριστού Mάρτυς επάνω εις αναμμένα κάρβουνα, αλλά και επάνω εις την κεφαλήν του εβάλθησαν κάρβουνα. Eίτα κρεμάται επάνω εις το βασανιστήριον ξύλον και βάλλεται επάνω εις τους ώμους του ένα σκουτάρι σιδηρένιον, το οποίον είχε τρύπαν εις την μέσην. Eπάνω δε εις το σκουτάρι εβάλθη ένας σωρός από κάρβουνα αναμμένα, με σκοπόν διά να κατακαύση τα αισθητήριά του. Aκολούθως δε από αυτά, εκτυπήθη εις την κεφαλήν με ένα κοράκι σιδηρένιον. Eπειδή δε εφυλάχθη ο Άγιος αβλαβής από όλα, διά τούτο πολλούς απίστους επίστρεψεν εις την πίστιν του Xριστού, και εκατάπεισε τούτους να τζακίσουν τα είδωλα. Tελευταίον δε, βαλθείς ο Mάρτυς εις ένα καμίνι αναμμένον, παρέδωκε το πνεύμα του εις χείρας Θεού, και ούτως έλαβε παρ’ αυτού της νίκης τον στέφανον¹.

Σημειώσεις

1. Σημείωσαι, ότι περιττώς γράφεται εδώ παρά τοις Mηναίοις και τω τετυπωμένω Συναξαριστή η μνήμη και το Συναξάριον του Aγίου Iερομάρτυρος Υπατίου Eπισκόπου Γαγγρών. Tαύτα γαρ γράφονται κατά την τριακοστήν πρώτην του Mαρτίου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ)
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
4: 9-16

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
1: 44-52

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς πόλεως Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· Ὃν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· Ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Ἔρχου καὶ ἴδε. εἶδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· Πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἀπεκρίθη Ναθαναήλ καὶ λέγει αὐτῷ· Ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψῃ. καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη του Aγίου Aποστόλου Φιλίππου ενός των δώδεκα

Aρθείς Φίλιππος εκ ποδών επί ξύλου,
Tα των ποδών σοι νίπτρα Σώτερ εκτίει (ήτοι πληρόνοι).
Ήρθης κακκεφαλής δεκάτη Φίλιππε τετάρτη.

Oύτος ο Aπόστολος εκατάγετο από την Bηθσαϊδά της Γαλιλαίας, συμπολίτης ων Aνδρέου και Πέτρου των Aποστόλων. Πολύς δε ήτον ο θείος Aπόστολος ούτος κατά την σύνεσιν, σχολάζων εις τας βίβλους των Προφητών, και παρθένος εις όλην του την ζωήν γνωριζόμενος. Tούτον ευρών ο Kύριος μετά το βάπτισμα εν τη Γαλιλαία, εκάλεσεν αυτόν εις το να του ακολουθήση, αυτός δε πάλιν απαντήσας τον Nαθαναήλ «Oν έγραψε, του είπε, Mωσής εν τω νόμω και οι Προφήται, ευρήκαμεν Iησούν τον υιόν του Iωσήφ τον από Nαζαρέτ» (Iω. α΄, 46). Kαι άλλα δε πολλά ρητά ευρίσκονται εις τα Άγια Eυαγγέλια, περί του Aποστόλου τούτου διαλαμβάνοντα.

Oύτος λοιπόν λαβών εις κλήρον¹ την γην της Aσίας (της μικράς δηλαδή) είχεν ακολουθούντα αυτώ και συμβοηθούντα εις το κήρυγμα του Eυαγγελίου τον Aπόστολον Bαρθολομαίον. Eίχε δε και την σαρκικήν του αδελφήν Mαριάμνην, ακολουθούσαν και διακονούσαν αυτούς. Διαπερνώντες ουν οι Aπόστολοι ούτοι τας πόλεις της Λυδίας και Mυσίας, και εις αυτάς κηρύττοντες το Eυαγγέλιον του Xριστού, πολλούς πειρασμούς και κακοπαθείας έλαβον από τους απίστους, δερνόμενοι, ραβδιζόμενοι, φυλακιζόμενοι, και λιθοβολούμενοι. Έπειτα εύρον τον ηγαπημένον μαθητήν και Θεολόγον Iωάννην εις την Aσίαν κηρύττοντα τον Xριστόν. Όταν και η του ανθυπάτου Nικάνωρος γυνή επίστευσεν εις τον Xριστόν. Kαι όταν η του Στάχυος οικία εκάη από τον ανθύπατον και από τον λαόν των Eλλήνων. Πηγαίνωντας δε εις την Iεράπολιν ο θείος Φίλιππος, εσύρθη κατά γης από τους Έλληνας μέσα εις τας πλατείας της πόλεως. Έπειτα τρυπηθείς εις τους αστραγάλους των ποδών, εκαρφώθη κατακεφαλής εις ένα ξύλον, και έτζι προσευχηθείς, παρέδωκε την αγίαν του ψυχήν εις χείρας Θεού.

Eυθύς δε οπού εξέπνευσεν ο Άγιος Aπόστολος, φοβηθείσα η γη, ωσάν να ήτον έμψυχος, εύγαλεν ένα φοβερόν ήχον και μουγγισμόν. Kαι ούτως εσχίσθη και πολλούς απίστους κατέχωσεν. Oι δε λοιποί φοβηθέντες, επρόσπεσαν εις τον θείον Bαρθολομαίον και εις την Aγίαν Mαριάμνην, κρεμασμένους και αυτούς όντας. Λύσαντες δε αυτούς από το ξύλον, επρόστρεξαν εις την αληθινήν πίστιν του Xριστού. Όθεν και ενταφίασαν το λείψανον του Aποστόλου, ο δε Άγιος Bαρθολομαίος καταστήσας τον ανωτέρω Στάχυν Eπίσκοπον εν τη πόλει² ευγήκε και επήγεν ομού με την Mαριάμνην εις την Λυκαονίαν. (Tον κατά πλάτος Bίον του Aποστόλου τούτου όρα εις τον Nέον Παράδεισον³.)

Σημειώσεις

1. Tι ήτον ο κλήρος οπού έβαλον οι Aπόστολοι, όρα εις την δεκάτην τρίτην του Σεπτεμβρίου εν τη υποσημειώσει του Συναξαρίου του Aγίου Aποστόλου Kορνηλίου.

2. Άλλος φαίνεται να ήναι ο Στάχυς ούτος, από τον Στάχυν τον γενόμενον Eπίσκοπον εν τω Bυζαντίω. Διότι εκείνος μεν, εχειροτονήθη Eπίσκοπος Bυζαντίου από τον πρωτόκλητον Aνδρέαν τον Aπόστολον, ως φαίνεται εν τω Συναξαρίω εκείνου κατά την τριακοστήν του Nοεμβρίου μηνός. Oύτος δε, εχειροτονήθη από τον Bαρθολομαίον εκείσε εν τη της Aσίας πόλει: ήτοι εν τη Iεραπόλει, ως γράφει ο χειρόγραφος Συναξαριστής. Όθεν ουκ ορθώς γράφεται εν τω τετυπωμένω Συναξαριστή, ότι εχειροτονήθη ούτος εν Bυζαντίω.

3. Σημείωσαι, ότι εις τον Aπόστολον τούτον Φίλιππον εγκώμιον πλέκει Nικήτας ο Pήτωρ, ου η αρχή· «Άντλήσατε ύδωρ μετ’ ευφροσύνης». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη του Διονυσίου και τη του Bατοπαιδίου.) Oμοίως και άλλο εγκώμιον αυτού σώζεται εν τη των Iβήρων, ου η αρχή· «O του Θεού Θεός Λόγος». Oμοίως και εν τη Mεγίστη Λαύρα σώζεται άλλο, ου η αρχή· «Αποστολικής μνησθήναι ηξιωμένος χάριτος».

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ένας από τους εξισλαμισμένους χριστιανούς αγίους Νεομάρτυρες είναι και ο άγιος Νεομάρτυρας Κωνσταντίνος ο Υδραίος, ο οποίος πλήρωσε με το μαρτυρικό του θάνατο την απόφασή του να εγκαταλείψει το δαιμονικό  Ισλάμ και να επιστρέψει στην Εκκλησία

Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1770, από ευσεβείς γονείς, τον Μιχαήλ και την Μαρίνα Δημαρά. Όταν έγινε δεκαοχτώ χρονών αποφάσισε να φύγει από το άγονο νησί και να πάει στη Ρόδο για καλλίτερη ζωή, παρ’ όλες τις αντιρρήσεις της μητέρας του. Εκεί συνάντησε κάποιους πατριώτες του και άλλαξε διάφορες εργασίες. Κατέληξε στη δούλεψη ενός παντοπώλη, όπου είχε την ευκαιρία να γνωρίσει πολλούς Τούρκους και Εβραίους και έκανε μαζί τους παρέα. Μάλιστα ένας τούρκος, ονόματι Χασάν Κιρζά, του πρότεινε να παντρευτεί την αδελφή του Μενιρέμ. Ύστερα από αυτό ο παντοπώλης τον απέλυσε και ο Κωνσταντίνος έμεινε άνεργος. Ένας φίλος του Τούρκος μεσολάβησε να γνωρισθεί με τον Τούρκο διοικητή της νήσου Χασάν Καπιτάν, να τον πάρει στην υπηρεσία του στο αρχοντικό του. Ο εργοδότης του εκτίμησε τα χαρίσματά του και τον έκαμε ιπποκόμο του.

Έμεινε κοντά του τρία χρόνια, όπου έζησε στην τρυφή, με τιμές και απολαύσεις. Σε ένα τρικούβερτο γλέντι, κατά τη διάρκεια ενός Ραμαζανιού, μέθυσε και τότε βρήκαν την ευκαιρία οι τούρκοι να τον ντύσουν μουσουλμάνο και να του κάμουν περιτομή, δίνοντάς του το μουσουλμανικό όνομα Χασάν. Το γεγονός μαθεύτηκε σε όλη τη Ρόδο και έφτασε μέχρι την Ύδρα, γεμίζοντας με πίκρα τους γονείς του. Ο πατέρας του δεν άντεξε και πέθανε σε λίγο καιρό και έμεινε η μητέρα του μόνη να θρηνεί μέρα και νύχτα το χαμένο παιδί της! Κάποια χρήματα που της έστειλε δεν τα δέχτηκε και του τα επέστρεψε.

Σε λίγο καιρό αποφάσισε να μεταβεί στην Ύδρα, ντυμένος με τα μουσουλμανικά ενδύματα. Όμως συνέβη το απροσδόκητο, κανένας δεν του μιλούσε. Οι γυναίκες στα σοκάκια έκλειναν τις πόρτες τους να μην τον δουν. Όταν έφτασε στο πατρικό του η μητέρα του δεν του άνοιξε και του είπε: «φύγε ξένε εγώ δεν γέννησα γιο Χασάν, ο γιός μου ο Κωσταντής πέθανε»! Η στάση της μητέρας του τον συγκλόνισε. Αισθάνθηκε ίλιγγο και ζήτησε λίγο νερό από μια γειτόνισσα, εκείνη του έδωσε, αλλά έσπασε τη στάμνα γιατί τη θεώρησε μολυσμένη από τον εξωμότη! Αυτό ήταν, συνήλθε και συνειδητοποίησε το μεγάλο κρίμα του!Γύρισε στη Ρόδο και έκλαιγε απαρηγόρητα για την άρνηση της πίστης του στον αληθινό Θεό. Τα χρήματά του τα μοίραζε στους φτωχούς. Μέσα στην αφόρητη θλίψη του πήρε τη μεγάλη απόφαση να ξεπλύνει με το αίμα του την άφρονα επιλογή του. Βρήκε έναν καλό πνευματικό στον οποίο εξομολογήθηκε το σφάλμα του και του κοινοποίησε την απόφασή του να ομολογήσει δημόσια την μεταστροφή του στο Χριστό. Ο εξομολόγος τον συμβούλεψε να φύγει μακριά και να αποφύγει το μαρτύριο, διότι φοβόταν πως δεν θα άντεχε τα μαρτύρια και θα εξισλαμίζονταν για δεύτερη φορά.

Ο Κωνσταντίνος υπάκουσε, πέταξε την τούρκικη αμφίεση και έφυγε για την Κριμαία, όπου δεν υπήρχαν τούρκοι, ζώντας ως συνειδητός Χριστιανός με προσευχή, νηστεία και ασταμάτητα δάκρυα μετανοίας. Μετά από καιρό κατέβηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αναζήτησε έμπειρο πνευματικό να τον συμβουλευτεί πως θα έφτανε στο μαρτύριο. Εκείνος τον παρουσίασε στον Πατριάρχη, άγιο Γρηγόριο Ε΄, ο οποίος τον άκουσε με προσοχή και του σύστησε να μεταβεί στο Άγιο Όρος για να ενισχυθεί πνευματικά και να πάρει δύναμη, αποτρέποντάς τον να οδηγηθεί στο μαρτύριο, με το φόβο μήπως δειλιάσει.

Ακολουθώντας τις προτροπές του αγίου Πατριάρχη, πήγε στο Άγιο Όρος το 1799, στη Μονή Ιβήρων, όπου έμεινε πέντε μήνες προσευχόμενος και κλαίγοντας νυχθημερόν. Είχε την ευλογία να γνωρίσει τον άγιο Νικόδημο Αγιορείτη (1749-1809), ο οποίος έγινε ο «αλείπτης» του, δηλαδή αυτός που τον προετοίμασε για το μαρτύριό του. Έλαβε μάλιστα και το μοναχικό σχήμα.

Τον επόμενο χρόνο πήρε τις ευλογίες των πατέρων της Μονής και αψηφώντας στις νουθεσίες τους να μείνει κοντά τους, αναχώρησε για τη Ρόδο, για να τακτοποιήσει τη μεγάλη εκκρεμότητά του, έχοντας μαζί του τη δύναμη της Υπεραγίας Θεοτόκου Πορταΐτισσας. Τράβηξε ίσια για το αρχοντικό του Χασάν, στον οποίο γνωστοποίησε ότι είναι ο Κωνσταντίνος και πρώην Χασάν, που ξανάγινε Χριστιανός. Ο τούρκος αξιωματούχος προσπάθησε να τον πείσει να ασπασθεί ξανά το Ισλάμ, τάζοντάς του χρήματα, τιμές και αξιώματα. Εκείνος όμως έμεινε αμετάπειστος και μάλιστα παρότρυνε τον Χασάν να γίνει και αυτός Χριστιανός, για να απολαύσει την Βασιλεία των Ουρανών! Ο τούρκος έγινε έξαλλος από το θυμό του και έδωσε εντολή να τον ρίξουν στη φυλακή του «Ζιντανίου» στον Πύργο των Ιπποτών και να αρχίσουν τα πιο φρικτά βασανιστήρια, ώσπου να αλλάξει γνώμη.Σε τρείς ημέρες τον οδήγησαν πάλι μπροστά του, αλλά και πάλι δοκίμασε την απόλυτη άρνηση του Μάρτυρα να μείνει πιστός στο Χριστό. Τότε έδωσε εντολή για πιο επώδυνα βασανιστήρια. Του ξερίζωσαν τα μαλλιά του, του ξέσκισαν τις σάρκες του με σιδερένια νύχια, του έσπασαν τα σαγόνια με πέτρες. Τον λοιδορούσαν λέγοντάς του: «Ας έλθει ο Χριστός σου, να σε σώσει»! Του φόρεσαν χονδρές αλυσίδες και τον έριξαν ξανά στη φυλακή. Κάθε μέρα τον ρωτούσαν αν άλλαξε γνώμη και τον ράβδιζαν ανελέητα πεντακόσιες φορές. Του ξερίζωσαν τα νύχια και τον πέταξαν αιμόφυρτο στη φυλακή, όπου αξιώθηκε να δει ένα βράδυ τον Κύριο, ο Οποίος τον θεράπευσε από τις πληγές του! Μάλιστα το θαύμα αυτό το είχαν δει και οι άλλοι κρατούμενοι, όπως και τούρκοι, οι οποίοι απέδωσαν το θαύμα της θεραπείας του στον Αλλάχ, για να εξισλαμισθεί! Όμως ο μάρτυρας έμεινε εδραίος! Ένα άλλο βράδυ ουράνιο φως έλουσε το κελί του. Το φως αυτό το είδαν όλοι και το πληροφορήθηκε και ο Χασάν. Κάποιος Χριστιανός του πήγαινε κρυφά τη Θεία Κοινωνία στη φυλακή.μαρτύριο κράτησε πέντε μήνες. Ο Χασάν τον κάλεσε για τελευταία φορά να αρνηθεί το Χριστό. Αλλά εκείνος ομολόγησε με μεγαλύτερη δύναμη την χριστιανική του πίστη. Έτσι αποφάσισε να τον θανατώσει, δι’ απαγχονισμού. Ο τριαντάχρονος Μάρτυρας ζήτησε και κοινώνησε τα Άχραντα Μυστήρια και οδηγήθηκε στον τόπο της εκτέλεσης και έλαβε το αμαράντινο στεφάνι του μαρτυρίου. Ήταν 14 Νοεμβρίου του 1800. Πάνω από το κρεμασμένο άψυχο τίμιο λείψανό του φάνηκε φωτεινός σταυρός. Το σώμα του αγόρασαν οι πιστοί της Ρόδου, το οποίο έθαψαν με τιμές. Το 1803 ήρθες η μητέρα του στη Ρόδο να παραλάβει τα ιερά λείψανα του Μάρτυρα γιού της. Με καμάρι τα μετέφερε στην Ύδρα. Αλλά την ώρα που τα απίθωνε στο μητροπολιτικό ναό ξεψύχησε αγκαλιά με αυτά! Η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Νοεμβρίου, την ημέρα του μαρτυρίου του.

Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητού

Πηγή: https://trelogiannis.blogspot.com/2022/11/blog-post_479.html

Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της εορτής του νέου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου του Κυπρίου, στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου παρά την Ορούντα, στον νέο ιερό ναό του Αγίου Φιλουμένου θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:

• Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, 5:00 μ.μ.: Τέλεση Αγιασμού και Θυρανοίξια του Ιερού Ναού του Αγίου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου. Ακολούθως θα τελεστεί ο πανηγυρικός εσπερινός της εορτής. Των ιερών ακολουθιών θα προΐσταται ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.
• Σάββατο 29 Νοεμβρίου, 7:00 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, θα τελεσθεί η εις Πρεσβύτερον χειροτονία του Διακόνου π. Ευμενίου Ινιάτη.

Φωτογραφίες ιερού ναού αγίου Φιλουμένου

Φέρεται σε γνώση των πιστών ότι καθ’ όλη την περίοδο των νηστειών των Χριστουγέννων και συγκεκριμένα από τις 15 Νοεμβρίου μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου 2025, θα τελείται καθημερινά το Ιερό Σαρανταλείτουργο υπέρ των ζώντων και κεκοιμημένων αδελφών μας στις πιο κάτω ενορίες και μοναστήρια:

• Ακάκι. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Ελευθέριος Κονές, τηλ. 99363708.
• Αστρομερίτης. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Νικολάου, τηλ. 99405950.
• Γαλάτα – Καλλιάνα – Κουτραφάς και Άγιος Θεόδωρος Σολέας. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται από τους εφημέριους ιερείς των 4 κοινοτήτων εκ περιτροπής στις 4 κοινότητες. Για το πρόγραμμα ακολουθιών και πληροφορίες: π. Κυριακός Χαραλάμπους 99720918 (Γαλάτα), π. Παναγιώτης Ματθαίου 99355762 (Καλλιάνα), π. Βαρνάβας Παπανδρέου 99889640 (Κουτραφάς, Άγιος Θεόδωρος Σολέας).
• Ποτάμι – Νικητάρι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται από τους ιερείς των 2 κοινοτήτων, ορισμένες μέρες στο Ποτάμι και ορισμένες στο Νικητάρι, στις 7:00 π.μ. Πληροφορίες: π. Γεώργιος Κλειτίδης (Ποτάμι), τηλ. 99629431 και π. Κυριακός Χριστοφή (Νικητάρι), τηλ: 99830329.
• Δένεια. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. στον ιερό ναό αγίου Χαραλάμπους. Πληροφορίες: π. Παρασκευάς Κίκας, τηλ: 99483086.
• Ευρύχου. Πληροφορίες: π. Θωμάς Παπαστεργίου, τηλ. 99247292.
• Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Πιτυδιώτη παρά τον Άγιο Επιφάνιο Σολέας. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά πλην Κυριακών και ορισμένων εορτών. Για πληροφορίες: Γερόντισσα Αλεξία, τηλ: 99351810. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ.
• Ιερά Μονή Παναγίας του Άρακα. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά (Δευτέρα με Σάββατο). Για πληροφορίες: π. Δοσίθεος 99332049 και π. Χριστόδουλος Ερημάκης 99557369 .
• Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου παρά την Ορούντα. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 5:10 π.μ. Πληροφορίες: 22824455.
• Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ παρά την Σκουριώτισσα. Η Θεία Λειτουργία τελείται καθημερινά τα μεσάνυχτα η ώρα 12:00, και η ώρα 6:00 π.μ. το Σάββατο και Κυριακή. Πληροφορίες: Ιερομ. Αμβρόσιος Γκορελώβ, τηλ. 99524283.
• Μένικο. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Κυπριανός Παναγιώτου, τηλ. 99379315.
• Ορούντα. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Χατζημιχαήλ, τηλ. 99050471.
• Περιστερώνα. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Μιχαήλ Νικολάου, τηλ: 99527607.
• Σπήλια – Κούρδαλι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται εναλλάξ κατά εβδομάδα η ώρα 7:00 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Αντωνίου (Σπήλια) και στο καθολικό της ιεράς μονής Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας (Κούρδαλι). Πληροφορίες: π. Κυριακός Παπαγιάννης, τηλ. 99641343 και μοναχή Ισιδώρα, τηλ. 99770592

Μέγας πατήρ της Εκκλησίας και οικουμενικός διδάσκαλος. Η διδασκαλία του για τη θέωση του ανθρώπου και τη μετοχή του στις άκτιστες ενέργειες του Θεού, εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής, σε πλήρη αντίθεση με την εκκοσμικευμένη θεολογία της εποχής του, που διαμορφώθηκε με την επίδραση του σχολαστικιστικού ανθρωποκεντρισμού του ρωμαιοκαθολικισμού.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αποτελεί σπάνια περίπτωση στη ζωή της Εκκλησίας. Πρόκειται για θεολόγο θεόπτη, που εκφράζει την ουσία της ορθόδοξης πνευματικής ζωής με μοναδικό συνθετικό τρόπο. Εχει ως θεμέλιο της πνευματικής του καταρτίσεως τη βίωση της θείας χάριτος και, τη θέωση μέσα στο φως των ακτίστων ενεργειών του Θεού. Προικισμένος με οξύ νού μπόρεσε να κινηθεί άνετα στον χωρο της θεολογίας και να εκφράσει ακραιφνή τριαδολογία με τα σημαντικά έργα του.

Γεννήθηκε το 1296 στην Κωνσταντινούπολη από επιφανείς γονείς. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Παλαμάς προερχόμενος από τη βαθύτερη Μικρά Ασία ήταν συγκλητικός και μέλος της αυτοκρατορικής αυλής του Ανδρονίκου Β’. Ο αυτοκράτορας τον εκτιμούσε ιδιαίτερα και γι’ αυτό του ανέθεσε την ανατροφή του Ανδρονίκου Γ’, εγγονού και διαδόχου του. Φαίνεται όμως ότι δεν τον απορροφούσαν τόσο τα πολιτικά έργα όσο τα πνευματικά, αφού κάποτε σε συνεδρίαση της συγκλήτου, θέλοντας ο αυτοκράτορας να του ζητήσει τη γνώμη του τον βρήκε αφοσιωμένο στην προσευχή και δεν τον διέκοψε, πιστεύοντας ότι βοηθεί περισσότερο με την προσευχή του παρά με τις σκέψεις του. Ο πατέρας του, αφού πρόλαβε να φορέσει το ράσο του μοναχού και να λάβει το όνομα Κωνστάντιος, εκοιμήθη σχετικά νέος, όταν ο Γρηγόριος ήταν επτά ετών. Την προστασία του ανέλαβε ο αυτοκράτορας.

Η μητέρα του Καλή και οι αδελφές του Επίχαρις και Θεοδότη κατέληξαν μοναχές, όπως και οι αδελφοί του Μακάριος και Θεοδόσιος, που τον ακολούθησαν στον μοναχικό βίο. Ο Γρηγόριος έλαβε καλή μόρφωση στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινουπόλεως με διευθυντή τον διάσημο θεολόγο και φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη. Σπούδασε ιδιαίτερα φιλοσοφία. Μόλις 17 ετών, ενώπιον του αυτοκράτορος Ανδρόνικου Β’ και πολλών σοφών στα ανάκτορα, σε ομιλία του για τον Αριστοτέλη κατέπληξε όλους τους ακροατές του. Ο παριστάμενος Θεόδωρος Μετοχίτης είπε θαυμάζοντας στον αυτοκράτορα για τον νεαρό ομιλητή: Αν ήταν παρών και ο ίδιος ο Αριστοτέλης θα τον επαινούσε.

Εκτός της αριστοτελικής φιλοσοφίας τελείωσε μαθήματα γραμματικής και ρητορικής. Νωρίς όμως αφιερώθηκε στη μελέτη της Αγίας Γραφής, των Πατέρων της Εκκλησίας και του Συναξαριστή. Την πνευματική ζωή διδάχθηκε πρώτα από τον πατέρα του και τους μοναχούς που συναναστρεφόταν. Μεταξύ αυτών ήταν ο πρώην Αγιορείτης Θεόληπτος Φιλαδελφείας, που τον μύησε στην καθαρή προσευχή. Ο αυτοκράτορας, που ήλπιζε ότι θα τον έχει σύμβουλο, στη θέση του πατέρα του, έβλεπε να τον χάνει. Εικοσάχρονος ο Γρηγόριος αναχώρησε για το Παπίκιο όρος, σπουδαίο μοναστικό κέντρο, όπου αντέκρουσε εκεί νεώτερους Μασσαλιανούς, και στη συνέχεια για το Άγιον Όρος.

Στο Άγιον Όρος ήλθε με τους δύο αδελφούς του. Ο ίδιος υποτάχθηκε στον όσιο Νικόδημο τον Ησυχαστή, που ησκείτο σε Κελλί της μονής Βατοπαιδίου, και ήταν γνωστός σε όλους τους Αγιορείτες για τη σοφία του. Ο άγιος Γρηγόριος έκανε υπακοή «τω γενναίω ανδρί, θαυμαστώ κατά την πράξιν και θεωρίαν» κατά τον άγιο Φιλόθεο τον Κόκκινο. Από τον Νικόδημο ο Γρηγόριος έλαβε το μοναχικό σχήμα. Τα πρώτα μοναχικά του έτη τα έζησε ο άγιος στο Άγιον Όρος και κοντά στη μονή Βατοπαιδίου με αυστηρή άσκηση, νηστεία, αγρυπνία και αδιάλειπτη προσευχή. Προσευχόμενος επανελάμβανε συνεχώς το «φώτισόν μου το σκότος». Κάποτε είδε τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και του είπε πως τον έστειλε η Παναγία και του είπε, ότι η Θεοτόκος και ο ίδιος θα του είναι πάντα βοηθοί! Τρία έτη παρέμεινε ο άγιος Γρηγόριος στην υπακοή του οσίου Γέροντός του Νικοδήμου και πολλά διδάχθηκε κοντά του.

Περι το 1320, μετά την οσιακή κοίμηση του γηραιού Γέροντός του αναχώρησε για την ιερά μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου παρέμεινε για μια τριετία. Η φήμη του τον είχε προφθάσει και οι πατέρες τον υποδέχθηκαν θερμά. Υπακούοντας διακόνησε στην τράπεζα και στο ναό. Όλοι εξεπλάγησαν από την εγκράτεια, την άσκηση και την αγρυπνία, την οποία εξασκούσε υπέρμετρα. Ο πόθος του για την ιερά ησυχία τον έκανε να αναχωρήσει και από εκεί.

Οι Λαυριώτες πατέρες λυπήθηκαν για την αναχώρησή του ενώ οι μοναχοί της σκήτης της Γλωσσίας, σημερινή Προβάτα, στην οποία κατευθύνθηκε ο άγιος, χαιρόμενοι τον υποδέχθηκαν, κατά τον όσιο Νικόδημο τον Αγιορείτη. Ο άγιος Γρηγόριος συναντήθηκε εκεί με τον όσιο Γρηγόριο τον Βυζάντιο, ο οποίος ήταν έξαρχος και κορυφαίος, «μέγας και περιβόητος εις την ησυχίαν, και εις την νηφίν και θεωρίαν κατ’ εκείνους τους χρόνους».

Από αυτόν διδάχθηκε ο άγιος πολλά περί των μυστηρίων της νοεράς ενεργείας και της ακροτάτης θεωρίας του Θεού και αξιώθηκε πολλών χαρισμάτων, όπως της συνεχούς κατανύξεως και των καρδιακών δακρύων. Λόγω επιδρομής Τούρκων πειρατών, μετά διετή παραμονή, αναγκάσθηκε να αναχωρήσει και από εκεί και να μεταβεί με δώδεκα μαθητές του στη Θεσσαλονίκη. Κατά μία παράδοση ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς έλαβε το μέγα και αγγελικό σχήμα στο Κελλίον Παναγίας Κρανιάς από τον Γέροντά του όσιο Νικηφόρο τον Ησυχαστή τον Ιταλό, ο οποίος βρισκόταν σε ύψος νηπτικής θεωρίας.

Στη Θεσσαλονίκη δεν έπαυσε την άσκησή του μετά της συνοδείας του. Οι κινήσεις του πραγματοποιούνταν κατόπιν προσευχής και θείας πληροφορίας. Έτσι δέχθηκε να λάβει και το αξίωμα της ιερωσύνης. Κατόπιν μετέβη στη σκήτη της Βεροίας, όπου παρέμεινε επί πενταετία (1326-1331), συνεχίζοντας τη μεγάλη του άσκηση. Εκεί κατά τις πέντε ημέρες της εβδομάδος έμενε έγκλειστος και σιωπών και μόνο το Σάββατο και την Κυριακή εξήρχετο του κελλιού του, για να λειτουργεί και να διδάσκει τους αδελφούς του. Η συνεχής νήψη και προσευχή του είχε δώσει την καλή αλλοίωση και είχε γίνει όλος φως και για όλους φωτεινό παράδειγμα. Ο θάνατος της μοναχής μητέρας του Καλλίστης τον πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου παρέλαβε τις αδελφές του, τις τοποθέτησε σε γυναικείο ησυχαστήριο και τους δίδαξε την ακρίβεια της μοναχικής πολιτείας. Σε λίγο καιρό η ενάρετη αδελφή του Επίχαρις, η κοσμημένη με πλούσιο προορατικό χάρισμα, αναπαύθηκε εν Κυρίω. Πειρατικές επιδρομές στην περιοχή ανάγκασαν τον θείο Γρηγόριο να αναχωρήσει ξανά και να επιστρέψει στο αγαπητό του Άγιον Όρος.

Προσήλθε στη Μεγίστη Λαύρα και παρά την προθυμία των πατέρων της δεν έμεινε εντός των τειχών της, αλλά αποσύρθηκε στο ησυχαστικό Κελλί του Αγίου Σάββα. Συνέχιζε και εδώ το ασκητικό του πρόγραμμα. Τις πέντε ημέρες της εβδομάδος παρέμενε έγκλειστος, σιωπών και αδιαλείπτως προσευχόμενος και μόνο το Σάββατο και την Κυριακή μετέβαινε στην πλησιόχωρη Λαύρα για να λειτουργήσει. Η ένθεη ζωή του ήταν γεμάτη από θείες οπτασίες και οράματα, πότε κατά τις λειτουργίες στη Λαύρα και πότε στις αγρυπνίες στο κελλί του, όπου του παρουσιάσθηκε η ίδια η Θεοτόκος. Η θέα του ακτίστου φωτός του ήταν συνήθης, όπου κατά τον βιογράφο του «τω θείω φωτί πλουσίως ολως περιλαμπόμενος».Η θεολογία του δόθηκε θαυμαστά άνωθεν, κατόπιν εξαισίου οράματος, και τότε άρχισε να γράφει αγιοπνευματικά τους θαυμάσιους δογματικούς λόγους του.

Το 1335 ψηφίσθηκε ηγούμενος της ιεράς μονής Εσφιγμένου, όπου παρέμεινε επί τριετία. Λόγω σκανδάλων παρητήθη και επέστρεψε στην εράσμια ησυχία του. Επί των ημερών του στη μονή Εσφιγμένου ήταν διακόσιοι πατέρες, οι οποίοι υπήρξαν μάρτυρες των θαυμάτων του.

Συνεχίζοντας τη μυστική ασκητική βιοτή του ο άγιος Γρηγόριος στο Λαυριώτικο ησυχαστήριο του Αγίου Σάββα, την Πεντηκοστή του 1337 ανέγνωσε τις πραγματείες του Καλαβρού μοναχού Βαρλαάμ, οι οποίες είχαν λανθασμένες θεολογικές θέσεις περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος και εκ του Υιού. Ο Βαρλαάμ στην Κωνσταντινούπολη και στη Θεσσαλονίκη κατηγορούσε και διέβαλλε τους ησυχαστές ως πλανεμένους και ομφαλοσκόπους. Ο μετέπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως άγιος Ισίδωρος Βουχειράς από τη Θεσσαλονίκη στέλνει στο ερημητήριο του αγίου Γρηγορίου τα λάθη τους και τις αιρετικές αποκλίσεις τους, παρακαλούμενος θερμά και προσκαλούμενος έμπιστα, προβλέποντας ότι νέα αίρεση θα συγκλονίσει την Εκκλησία. Εξήλθε του φίλτατου Αγίου Όρους στη Θεσσαλονίκη, όπου συνέχισε τη μελέτη των βαρλααμικών συγγραμάτων και με επιστολή του προσπάθησε να συνετίσει τον αταπείνωτο συγγραφέα τους, ο οποίος υποκρινόμενος απέφευγε τον δίκαιο και ορθό έλεγχο. Ο φίλος της ειρήνης Γρηγόριος συνέχισε τους αγώνες του με το σπουδαίο έργο του « Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων», στο οποίο ο Βαρλαάμ απάντησε με το αντιησυχαστικό του έργο «Κατά Μασσαλιανών». Οι άγιοι Γρηγόριος και Ισίδωρος συνήργησαν για την έκδοση του περίφημου Αγιορειτικού Τόμου (1340), του οποίου συντάκτης ήταν ο θείος Γρηγόριος και τον οποίο υπέγραψαν οι πρόκριτοι των Αγιορειτών καταδικάζοντας τον βαρλααμισμό. Στη Θεσσαλονίκη αναπαύθηκε η οσία αδελφή του Θεοδότη κι ο άγιος προσκαλούμενος από τη Σύνοδο μετέβη στην Κωνσταντινούπολη προς αντιμετώπιση του τολμηρού Βαρλαάμ.

Οι θέσεις του αγίου επιδοκιμάσθηκαν και επικυρώθηκαν από τη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως του Ιουνίου του 1341. Ο Βαρλαάμ αναγκάσθηκε να επιστρέψει στη Δύση. Ο εμφύλιος που ακολούθησε δημιούργησε ταραχές και στην Εκκλησία. Το έργο του Βαρλαάμ συνέχισε ο Γρηγόριος Ακίνδυνος, ο οποίος προστατευόταν από τον πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα. Ο άγιος Γρηγόριος στην προσπάθειά του να ειρηνεύσει τους αντιμαχόμενους έπεσε σε περιπέτειες και μάλιστα διώχθηκε και φυλακίσθηκε από την Εκκλησία το 1344. Η άνοδος στον θρόνο του αυτοκράτορος Ιωάννου Κατακουζηνού και του πατριάρχου Ισιδώρου Βουχειρά και η Σύνοδος του 1347 δικαίωσε τον άγιο Γρηγόριο και μάλιστα εκλέχθηκε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Λόγω των εκεί όμως ακόμη πολιτικών ταραχών στο θρόνο του επίσημα ανήλθε το 1350.

Πριν την ενθρόνισή του στη Θεσσαλονίκη μετέβη ξανά στο Άγιον Όρος και κατόπιν στη Λήμνο, που ήταν αποίμαντη εκείνο τον καιρό και ανέλαβε έκτακτες ποιμαντικές μέριμνες. Η είσοδος του Κατακουζηνού στη Θεσσαλονίκη επέτρεψε και την του Παλαμά στερέωση, τον οποίο ύποδέχθηκε ο πιστός λαός με μεγάλες τιμές ως πνευματοφόρο και ειρηνοδότη. Οι ομιλίες του έφεραν σε μετάνοια τους αντιπάλους του. Εμψύχωσε κι ενδυνάμωσε με συνάξεις τον ιερό κλήρο της πόλεως. Λειτουργούσε συχνά και κήρυτε πάντα άψογα. Οι σωζόμενες ομιλίες του ήταν παιδαγωγικές και ψυχωφελείς, αφορμές μετανοίας, αναιρετικές αμαρτιών, διδαχές εναρέτου βίου. Σώζονται αναφορές θαυματουργιών του της περιόδου αυτής. Η αρχιερατική του διακονία ήταν πολυκύμαντη, γιατί νέες περιπέτειες από ετεροδιδασκαλίες δεν τον άφηναν ν’ αφοσιωθεί πλήρως στο πλούσιο ποιμαντικό του έργο απέναντι στο ποίμνιο του.

Μεταβαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη για ειρηνευτικούς σκοπούς, προς συμφιλίωση των αυτοκρατόρων Ματθαίου Κατακουζηνού και Ιωάννου Ε’ Παλαιολόγου, τον Μάρτιο του 1354, αιχμαλωτίσθηκε από τους Τούρκους στην Καλλίπολη. Μεταφέρθηκε στην Προύσα και τη Νίκαια και εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία ο πολύσοφος να έχει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες θεολογικές συνομιλίες με τους Τούρκους. Την άνοιξη του 1355, με την καταβολή λύτρων, απελευθερώθηκε και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, για να συνεχίσει τους αντιαιρετικούς αγώνες, αυτή τη φορά κατά του Νικηφόρου Γρήγορά.

Οι λόγοι του «Κατά Γρηγορά» είναι τα τελευταία του γραπτά έργα. Επιστρέφοντας στη Θεσσαλονίκη συνέχισε το ποιμαντικό του έργο, το οποίο εστέφθη με πολλές θαυματουργίες. Τα τελευταία του λόγια «πυκνώς και πολλάκις» ήταν «τα επουράνια εις τα επουράνια». Εκοιμήθη το φθινόπωρο του 1359.

Η μνήμη του ετιμάτο στις 13 Νοεμβρίου μετά του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται και ως νέος Χρυσόστομος. Έτσι αναφέρεται στο παρεκκλήσιο των Αγίων Αναργύρων της ιεράς μονής Βατοπαιδίου και στον ιερό ναό των Αγίων Τριών της Καστοριάς. Το 1368 επί του φίλου και εξαίρετου εγκωμιαστού και βιογράφου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως αγίου Φιλοθέου Κοκκίνου καθιερώθηκε η μνήμη του τη Β’ Κυριακή των Νηστειών. Αυτή καθιερώθηκε ως προέκταση της Κυριακής της Ορθοδοξίας, γιατί ο άγιος θεωρήθηκε προστάτης της Ορθοδοξίας και ακραιφνής πρόμαχος της. Η μνήμη του τιμάται και στις 14 Νοεμβρίου.

Πλήθος τοιχογραφιών και φορητών εικόνων του αγίου σώζονται, αφού σύντομα μετά την κοίμησή του τιμήθηκε στη Θεσσαλονίκη, την Καστοριά, τη Βέροια και το Άγιον Όρος.

Πρώτος βιογράφος του, όπως αναφέραμε, στον οποίο βασίζονται και όλοι οι πολλοί κατοπινοί του είναι ο άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος, ο οποίος είναι και ο πρώτος υμνογράφος του. Έγκώμιο έγραψε ο πατριάρχης Νείλος, ενώ κανόνες συνέθεσαν ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, οι οποίοι θεωρούνται απωλεσθέντες, και ο Γεννάδιος Σχολάριος. Νέα πλήρη ακολουθία συνέθεσε ο μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννίτης. Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για τον πολυτιμημένο άγιο με βάση τα πολύτιμα έργα του.

Τα τίμια και χαριτόβρυτα λείψανά του φυλάγονται στον προς τιμή του μητροπολιτικό ιερό ναό της Θεσσαλονίκης, της οποίας είναι συμπολιούχος με τον άγιο μεγαλομάρτυρα Δημήτριο τον Μυροβλήτη.

Πηγή: https://konstantinoupolipothoumeno.blogspot.com/2022/03/blog-post_45.html?m=1