Η αγία Φωτεινή (Φωτού) η Κυπρία (2/8)

Αρχιμανδρίτης Φώτιος Ιωακείμ

 

Ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τῶν ὁσιακῶν μορφῶν, ποὺ μὲ τοὺς ἀσκητικοὺς  ἱδρῶτες, τὰ ρεύματα τῶν δακρύων τῆς κατανύξεως καὶ τοὺς λοιποὺς θεοφιλεῖς καμάτους τους ἄρδευσαν καὶ ἁγίασαν, ἀπ’ ἄκρη σ’ ἄκρη, τὴ φιλάγια τῆς Κύπρου γῆ, εἶναι γνωστὴ καὶ μία μικρὴ σὲ ἀριθμὸ ὁμάδα ἁγίων γυναικῶν.

Καὶ γι’ αὐτὲς πάλιν ἐλάχιστα κατὰ κανόνα εἶναι τὰ βιογραφικὰ στοιχεῖα, ποὺ ἔφθασαν μέχρις ἐμᾶς, ὅσα, Προνοίᾳ Θεοῦ, διασώθηκαν ἀπὸ τὸν πανδαμάτορα χρόνο καὶ τὶς ποικίλες  ἱστορικὲς περιπέτειες τοῦ πολύπαθου  νησιοῦ μας.
 
Ξεχωριστὴ θέση ἀνάμεσά τους, μὲ μιὰ παγκύπρια τιμὴ καὶ ἀκτινοβολία, κατέχει ἀναμφίβολα ἡ ἁγία Φωτεινὴ ἡ Καρπασίτιδα, ἡ γνωστὴ στὸν λαὸ καὶ ὡς ἁγία Φωτοῦ¹, ποὺ ἔζησε κατὰ τὴν πρώιμη μᾶλλον βυζαντινὴ ἐποχή², ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν γνωρίζουμε σήμερα τὰ σχετικὰ μὲ τὸν βίο της.
 
 
Το σπήλαιο και ο τάφος (στη γωνία αριστερά̀) της Αγίας Φωτεινής

Σύμφωνα μὲ τοπικὴ παράδοση, ἡ φωτώνυμη αὐτὴ ὁσία καταγόταν ἀπὸ τὴν ἀρχαία πόλη τοῦ Καρπασίου. Αὐτό, ποὺ μὲ βεβαιότητα γνωρίζουμε, εἶναι  ὅτι διῆλθε  τὸν ἀσκητικό της βίο σ’ ἕνα εὐρύχωρο λαξευτὸ ὑπόγειο σπήλαιο  μέσα στὸ σημερινὸ χωριὸ Ἅγιος Ἀνδρόνικος Καρπασίας. Τὸ σπήλαιο τοῦτο, ποὺ διατηρεῖται σὲ ἐξαίρετη γενικὰ κατάσταση μέχρι καὶ τὶς μέρες μας, εἶναι  πιθανὸν νὰ προϋπῆρξε τῆς ἁγίας Φωτεινῆς, καὶ ἴσως παραπέμπει σὲ πρωτοχριστιανικοὺς ἢ καὶ πρωτοβυζαντινοὺς χρόνους. Σ’ αὐτὸ ὑπάρχουν ἐσωτερικὲς προεκτάσεις, ὑπὸ μορφὴ σηράγγων, διασώζονται δὲ καὶ λαξευμένες  ἐσοχὲς στὰ τοιχώματα γιὰ τὴν τοποθέτηση λύχνων.
 
Ἀξίζει στὴ συνάφεια αὐτὴ νὰ τονισθεῖ πὼς τὸ ἀσκητήριο-σπήλαιο τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς δὲν ἀποτελεῖ μεμονωμένο χῶρο ἢ γεγονός, ἀλλὰ ἐντάσσεται σὲ σύμπλεγμα ἀσκητηρίων τῆς εὐρύτερης ἐκεῖ περιοχῆς. Σ’ αὐτὰ περιλαμβάνονται οἱ γνωστοὶ βυζαντινοὶ ναοὶ τῆς Ἁγίας Σολομονῆς ἔξω ἀπὸ τὴν Κώμα τοῦ Γιαλοῦ (9ου αἰώνα), τῆς Ἁγίας Παύλης στὴν Ἁγία Τριάδα Γιαλούσας, τῆς Ἁγίας Θέκλης στὴ Γιαλοῦσα, καὶ τῆς Ἁγίας Βαρβάρας πλησίον τῆς Κορόβειας (8ου αἰώνα). Κάτω ἀπὸ τοὺς τρεῖς πρώτους αὐτοὺς ναοὺς ὑπάρχουν λαξευτοὶ ταφικοὶ θάλαμοι μὲ ἀρκοσόλια3, ἐνῶ πλησίον τοῦ τελευταίου (τῆς Ἁγίας Βαρβάρας) εὑρίσκονται λαξευτὰ σπήλαια, ποὺ λειτούργησαν ὡς ἀσκητήρια,  ἐνδεικτικὰ  πιθανώτατα τῆς κατὰ τὴ μεσοβυζαντινὴ τουλάχιστον περίοδο ἀκμῆς στὴν περιοχὴ τοῦ γυναικείου μοναχισμοῦ, ἐὰν κρίνουμε ἀπὸ τὴν ἀφιέρωση τῶν ὡς ἄνω ναῶν σὲ γυναῖκες ἁγίες.
 
Στὸ πιὸ πάνω λοιπὸν σπήλαιο στὸ χωριὸ Ἅγιος Ἀνδρόνικος ἀγωνίσθηκε ἀσκητικὰ ἡ ὁσία Φωτεινὴ μὲ νηστεία, ἀγρυπνία, προσευχή, ἁγνότητα, ταπεινοφροσύνη, ὑπομονὴ καὶ τὶς ἄλλες εὐαγγελικὲς ἀρετές, μὲ τὶς ὁποῖες κατέστη πάμφωτο σκεῦος Θεοῦ, δοχεῖο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, φωτοφόρα καὶ φωτόμορφη. Κατάμεστη λοιπὸν τῶν καρπῶν τῆς ἁγιότητας,  κοιμήθηκε ἐν Κυρίῳ καὶ τάφηκε στὸ ἀσκητήριό της. Ὁ τάφος της, ποὺ βρίσκεται στὸ δυτικὸ μέρος τοῦ σπηλαίου, παρέμεινε γιὰ αἰῶνες ἀγνοημένος.

Γιὰ πρώτη φορὰ ἐντοπίσθηκε μετὰ ἀπὸ θεία ἀποκάλυψη κατὰ τὸ πρῶτο μισὸ τοῦ 15ου αἰώνα, σύμφωνα μὲ τὴ σύγχρονη μαρτυρία τοῦ γνωστοῦ Κυπρίου μεσαιωνικοῦ χρονογράφου Λεοντίου Μαχαιρᾶ. Τοῦτο ἦταν ἀσφαλῶς οἰκονομία Θεοῦ, γιὰ νὰ παρηγορήσει τοὺς ὑπόδουλους τότε στοὺς Φράγκους παπικοὺς κατακτητὲς Κυπρίους καὶ νὰ τοὺς στηρίξει στὴν Ὀρθόδοξη πίστη. Ἡ ἀναφορὰ  αὐτὴ τοῦ Μαχαιρᾶ, ποὺ ἀποτελεῖ καὶ τὴν ἀρχαιότερη γνωστὴ γραπτὴ μαρτυρία γιὰ τὴν ὁσία Φωτεινή, ἔχει ὡς ἑξῆς (ἀποδίδουμε τὸ κείμενο σὲ μετάφραση, θέτοντας σὲ παρένθεση ἐπεξηγηματικὲς-διασαφηνιστικὲς λέξεις/φράσεις):

«Ἀκόμη βρίσκεται στὴν (περιοχὴ) Ἀκρωτίκη, στὴν κώμη τοῦ Ἁγίου Ἀνδρονίκου τῆ ςΚανακαριᾶς—ἔχει λίγο καιρὸ καὶ βρέθηκε μὲ ἀποκάλυψη  Θεοῦ— (μία ἄλλη ἁγία), ποὺ τὴν ὀνομάζουν ἁγία Φωτεινή, καὶ ὁ τάφος της εἶναι κάτω ἀπὸ τὴ γῆ (σὲ σπήλαιο). (Ἐκεῖ) ὑπάρχει (ἅγιο) Βῆμα καὶ τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία. Ἐπίσης ἐκεῖ ὑπάρχει νερὸ-ἁγίασμα, καὶ (στὸ πηγάδι ποὺ βρίσκεται) ἔχει πολὺ βάθος τὸ νερό, καὶ στὸ γύρισμα τοῦ φεγγαριοῦ πήζει ἐπάνω τὸ νερὸ (ἁγίασμα), ὅπως πήζει ὁ πάγος, καὶ γίνεται μία τσίππα. Καὶ τὴ βγάζουν (ἀπὸ τὸ πηγάδι) σὰν μιὰ πλάκα πάγου. Κι ἅμα ἀρχίζει νὰ λυώνει, γίνεται λεπτὸ σὰν σκόνη, καὶ τὴ βάζουν στὰ μάτια τους οἱ τυφλοὶ καὶ θεραπεύονται»4

 
Ἔκτοτε ἡ ἁγία Φωτεινή, καὶ μέχρι τὶς μέρες μας, ἐνεργεῖ πλεῖστα ὅσα θαύματα σ’ αὐτοὺς ποὺ μὲ πίστη προσέρχονται καὶ προσεύχονται σ’ αὐτήν. Κατ’ ἐξαίρεση ἔλαβε, κατὰ τὴν ἐπωνυμία της, τὴ Χάρη τῆς θεραπείας τῶν ποικίλων ὀφθαλμικῶν παθήσεων, μάλιστα τῶν τυφλώσεων, χορηγώντας ἄφθονα τὶς ἰάσεις μὲ τὸ νερὸ τοῦ ἁγιάσματός της5. Τὸ πηγάδι τοῦ περιωνύμου αὐτοῦ ἁγιάσματος, πού, ὅπως εἴδαμε, ἀναφέρει καὶ ὁ Λεόντιος Μαχαιρᾶς, βρίσκεται στὸ ἄκρο λαξευμένης πρὸς τὰ βόρεια τοῦ σπηλαίου σήραγγας. Σύμφωνα μὲ ἔγκυρες πληροφορίες, τὸ ἁγίασμα αὐτὸ στέρεψε τὸ 1974, μετὰ τὴν τουρκικὴ εἰσβολή,  ἕνεκα τῆς βεβήλωσης τοῦ χώρου ἀπὸ τοὺς Τούρκους.
 
 
Ναός Αγίας Φωτεινής στον Ἁγιο Ανδρόνικο Καρπασίας

Πέραν τῆς μαρτυρουμένης χρήσης τοῦ σπηλαίου τούτου ὡς ναοῦ ἤδη ἀπὸ τὴν περίοδο τῆς Φραγκοκρατίας, ἀλλὰ καὶ μέχρι πρόσφατα (τὸ ἔτος 1974), ὁ χῶρος αὐτὸς λειτούργησε πιθανώτατα καὶ ὡς Μονή. Ἀργότερα (ἴσως ἐπὶ τουρκοκρατίας) λειτούργησε ἐπάνω καὶ πέριξ τοῦ σπηλαίου μικρὴ ἀνδρώα Μονή, ποὺ διαλύθηκε περὶ τὸ τέλος τοῦ 19ου αἰώνα6. Ὁ ναός, ποὺ βρίσκεται  σήμερα πάνω ἀπὸ τὸ σπήλαιο, κτίσθηκε ἐπὶ ἀρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσάνθου (1767-1810), λειτουργοῦσε δὲ πρὸ τῆς εἰσβολῆς ὡς ὁ ἐνοριακὸς ναὸς τοῦ χωριοῦ Ἅγιος Ἀνδρόνικος7.
 
Ἐξαιτίας τῶν ποικίλων ἱστορικῶν τῆς Κύπρου περιστάσεων, ὁ τάφος τῆς ὁσίας προφανῶς καλύφθηκε καὶ πάλιν μετὰ τὴν ἀνωτέρω εὕρεσή του, πρὸς ἀποφυγὴ σύλησης τοῦ ἱεροῦ της λειψάνου, καὶ μὲ τὰ χρόνια καὶ πάλιν  λησμονήθηκε. Γιὰ δεύτερη φορὰ ἀνευρέθη ἐπὶ ἀρχιεπισκόπου Κύπρου Σιλβέστρου (1718-1733) ἀπὸ τὸν τότε ἐπιστάτη  τῆς Μονῆς τῆς Ὁσίας, οἰκονόμο Ἄνθιμο. Ἐπιθυμώντας δηλαδὴ αὐτὸς νὰ εὐρυχωρήσει τὸ σπήλαιο, ἔσκαψε πρὸς τὰ δυτικά, ὅπου βρῆκε ξανὰ τὸν τάφο καὶ τὸ ἱερὸ λείψανο τῆς ἁγίας, πάνω στὸ ὁποῖο ὑπῆρχε μαρμάρινος σταυρός, ποὺ ἔφερε τὴν ἐπιγραφή, «Φωτεινὴ ὁσία, νύμφη Χριστοῦ». Τοῦτο ὑπῆρξε καὶ πάλιν ἔργο τῆς Πρόνοιας τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴ στήριξη τοῦ τουρκοκρατουμένου καὶ δεινοπαθοῦντος πιστοῦ λαοῦ τῆς Κύπρου. Ἀφοῦ τότε εἰδοποιήθηκε σχετικὰ ὁ ἀρχιεπίσκοπος Σίλβεστρος, πρόσταξε καὶ ἀσφάλισαν τὸ ἅγιο λείψανο μέσα στὸν τάφο. Ἀργότερα ἀνακομίσθησαν ἀπὸ ἐκεῖ τὰ ἱερὰ αὐτὰ
λείψανα, κατὰ δὲ τὸ 1974 μετακομίσθηκαν στὴν ἱερὰ ἀρχιεπισκοπὴ  Κύπρου.
 
Ναοὶ ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς βρίσκονται καὶ σὲ ἄλλα μέρη τῆς Κύπρου, ἀλλὰ δὲν εἶναι γνωστὸ ἐὰν ἐτιμᾶτο ἐκεῖ ἀρχικὰ ἡ Κυπρία ὁσία, ἡ Καρπασίτιδα ἢ ἡ ὁμώνυμη Μεγαλομάρτυς, ἡ Σαμαρείτιδα. Πιθανώτατα ὅμως στοὺς παλαιοὺς ναοὺς στὴν Ἀμμόχωστο καὶ τὸν Γερόλακκο νὰ ἐτιμᾶτο ἡ Κυπρία Φωτεινή, ὅπως καὶ στὸ (μεταγενεστέρως τουρκοκυπριακὸ) χωριὸ Φῶττα (ἢ Φότα), ποὺ ἀρχικὰ ἐκαλεῖτο Ἁγία Φωτεινή, μετονομάσθηκε δὲ ἔτσι ἀπὸ τοὺς Τουρκοκυπρίους8.
 
Παλαιότερη  γνωστὴ φορητὴ εἰκόνα τῆς ὁσίας εἶναι μία τοῦ ἔτους 1811, ἔργο τοῦ γνωστοῦ ζωγράφου ἱερομονάχου Λαυρεντίου, ποὺ κλάπηκε κατὰ τὴν εἰσβολὴ ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ πωλήθηκε στὴν Εὐρώπη9. Αὐτή, ὅπως καὶ οἱ σωζόμενες νεώτερες εἰκόνες, παριστοῦν τὴν ἁγία μὲ μοναχικὴ ἐνδυμασία καὶ νὰ φέρει στὸ δεξί της χέρι Σταυρό.
Ἡ μνήμη τῆς ἁγίας Φωτεινῆς ἑορτάζεται στὶς 2 Αὐγούστου10, ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία, μέχρι καὶ πρὶν τὴν τουρκικὴ εἰσβολή τοῦ 1974, ἐτελεῖτο μεγάλη πανήγυρη στὸ χωριὸ Ἅγιος Ἀνδρόνικος Καρπασίας, στὴν ὁποία μετέβαινε κατὰ κανόνα καὶ ὁ ἑκάστοτε ἀρχιεπίσκοπος  Κύπρου11.
 
Ταῖς τῆς φωτοφόρου καὶ φωτωνύμου ὁσίας ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, φώτισον καὶ ἡμῶν τὰ ὄμματα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος, καὶ ἐλέησον ἡμᾶς, ὡς μόνος Οἰκτίρμων. Ἀμήν!
 

Ἐπισημειώσεις

1. Τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Φωτοῦ παράχθηκε ἀπὸ τὴ γενικὴ τοῦ συγγενικοῦ ὀνόματος τῆς ἁγίας, ἡ Φωτὼ (τῆς Φωτοῦς), ἀποτελεῖ δὲ σύνηθες γλωσσικὸ φαινόμενο ἀναγόμενο στὴ βυζαντινὴ ἐποχὴ (τῆς ἀποδόσεως δηλ. θηλυκῶν κυρίων προσηγορικῶν ὀνομάτων εἰς -οῦ, π.χ. Σωφρονοῦ, Κυριακοῦ, Παρασκευοῦ  κ.λπ.).

2. Ὄχι μόνο ὁ χῶρος ἀσκήσεως τῆς ὁσίας, ἀλλὰ καὶ ὁ τύπος τοῦ τάφου της, πού, παρὰ τὶς μεταγενέστερες ἐπεμβάσεις (κατὰ τὶς δύο ἀνευρέσεις του), διακρίνεται ἐμφανῶς ὅτι ἦταν ἀρκοσόλιο (βλ. ἑπόμενη σημ.), παραπέμπουν στὴν παλαιοχριστιανικὴ περίοδο.

3. Ἡ λ. ἀρκοσόλιο (ἀπὸ τὸ λατινικὸ arcosolium, προερχόμενο ἀπὸ τὶς λ. arcus=τόξο καὶ solium=σορός, θήκη, τάφος), δηλώνει τοὺς τοξωτοὺς τάφους, ποὺ κατασκευάζονταν κατὰ τὴ ρωμαϊκὴ-παλαιοχριστιανικὴ περίοδο. Ὁ τάφος τοῦ τύπου τούτου, ποὺ προεξεῖχε λίγο ἀπὸ τὸ δάπεδο, ἐπιστεγαζόταν ἀπὸ τοξωτὴ ὀροφή, δίνοντας ἔτσι ἕνα πλαστικὸ βάθος στὴν κατασκευή. Τὰ ἀρκοσόλια τῶν Ἁγίων διακοσμοῦνταν συνήθως μὲ ποικίλες παραστάσεις (νωπογραφίες).

4. Λεοντίου Μαχαιρᾶ, Χρονικόν, στό: R. M. Dawkins (ἐπιμ.), Leontios Makhairas, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled ‘Chronicle’, Ὀξφόρδη 1932, τόμ. I, §34, σσ. 32-35. Τὰ τοῦ Μαχαιρᾶ περιληπτικὰ ἀναφέρουν  καὶ οἱ D. Strambaldi (Chronicha, σ. 14), Fl. Bustron (Historia, σ. 34) καὶ ἀρχιμανδρίτης Κυπριανὸς (Ἱστορία χρονολογική, σ. 352).

5.  Ἡ καὶ ἀπὸ τὸ ὄνομα τῆς ὁσίας Φωτεινῆς ἀπορρέουσα θαυματουργικὴ Χάρη τῆς θεραπείας τῶν ὀφθαλμικῶν παθήσεων ἔχει ἀντίστοιχη περίπτωση τὰ μετὰ θάνατον θαύματα τῆς ὁμώνυμης μεγαλομάρτυρος Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου μάλιστα ὑπῆρχε καὶ ἁγίασμα, θεραπευτικὸ τῶν ἀσθενειῶν (βλ. «Ἡ εὕρεσις  τῶν λειψάνων  τῆς ἁγίας  μεγαλομάρτυρος  Φωτεινῆς καὶ μερικὴ ταύτης θαυμάτων ἐξήγησις», στό: Fr. Halkin, Hagiographica Inedita Decem, Corpus Christianorum Series Graeca, No. 21, Louvain 1989, σσ. 111-125 [κείμενο], καὶ σχετικὰ σχόλια στό: Alice-Mary Talbot, «The posthumous miracles of St. Photeine», Analecta Bollandiana, 112 [1994], σσ. 85-104).

6. Γιὰ τὴ μικρὴ αὐτὴ Μονὴ τῆς Ὁσίας βλ. στό: Ν. Γ. Κυριαζῆς, Τὰ Μοναστήρια  ἐν Κύπρῳ, Λάρνακα 1950, σ. 99 καί, Κωστῆς Κοκκινόφτας-Θεοχαρίδης Ἰωάννης, «Μοναστηριακὰ δεδομένα σύμφωνα μὲ τὸ Κατάστιχο VΙ τῆς ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου (1825)», Ἐπετηρίδα Κέντρου Μελετῶν Ἱ. Μ. Κύκκου, 4, σσ. 241-309, μάλιστα Πίν. 1-3 καὶ Χάρτης 3.

7. Σύμφωνα μὲ πληροφορίες τῶν ἐγχωρίων, στὴν τουρκοκυπριακὴ συνοικία (τουρκομαχαλλᾶ) τοῦ Ἁγίου Ἀνδρονίκου, ὑπῆρχε ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἀνδρονίκου, ἐρειπωμένος σήμερα.

8. Τοὺς ναοὺς καὶ τὰ ἁγιώνυμα τοπωνύμια στὴν Κύπρο, Ἁγία Φωτεινὴ καὶ Ἁγία Φωτοῦ, βλ. στά: Christodoulou Menelaos and Konstantinides Konstantinos, A complete Gazetteer of Cyprus, τόμ. I, Λευκωσία 1987, σ. 20, καὶ Jack Goodwin, An Historical Toponymy of Cyprus, τόμ. I, Λευκωσία 51985, σ. 299. Ἂς σημειωθεῖ πὼς ὁ ναὸς τῆς Ὁσίας στὴν Ἀκανθοῦ (19ου[;] αἰ.) ἦταν ὁ κοιμητηριακὸς τοῦ χωριοῦ, ὑπῆρχε δὲ παλαιότερα ναός της καὶ στὴν Κυθρέα.

9. Ἡ εἰκόνα αὐτὴ τῆς ὁσίας, μαζὶ μὲ ἄλλες εἰκόνες ἀπὸ τὴν Κύπρο, κλεμμένες μετὰ τὴν εἰσβολὴ ἀπὸ Τούρκους ἐμπόρους ἀρχαιοτήτων, παρουσιάσθηκαν σὲ ἔκθεση στὴ Γερμανία καὶ τιτλοφορήθηκαν ὡς προερχόμενες ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος (!), μετὰ δὲ ἐξαφανίσθηκαν (βλ. Κατάλογο τῆς Ἐκθέσεως, Ikonen des Ostens. Kultbilder aus fünf Jahrhunderten, St. Otto-Verlag Bemberg, Germany, No. 30, σ. 124, «Heilige Fotinia»).

10. Παλαιότερη  σωζόμενη Ἀκολουθία τῆς ὁσίας, ποὺ ἀσφαλῶς σχετίζεται μὲ τὴν ἐπὶ ἀρχιεπισκόπου Σιλβέστρου ἐπανεύρεση τοῦ ἱεροῦ λειψάνου της, εἶναι ἡ συμπιληθεῖσα ἀπὸ τὸν μοναχὸ Ἀκάκιο στὸ γνωστό του χγφ. Πεντέορτον (1732/1733), ποὺ δημοσιεύθηκε στό: Κυπριακαὶ  Σπουδαί, ΙΑ΄ (1947), σσ. 77-97, μὲ σχετικὰ προλεγόμενα στὶς σσ. κη΄-κθ΄ (τὸ Συναξάριο εἶχε προδημοσιευθεῖ  ἀπὸ τὸν Ἰω. Συκουτρῆ στὰ Κυπριακὰ Χρονικά, Β΄ [1924], σσ. 238-240). Ἡ αὐτὴ σχεδὸν Ἀκολουθία (μὲ μικρὲς διαφορὲς) βρίσκεται στὸ γραμμένο ἀπὸ τὸν Ἀντώνιο Τεϊρμεντζόγλου χγφ. Ἱ. Μητροπόλεως Κιτίου 25 (ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰ.), σσ. 246-287. Ἀμφότερες στεροῦνται ὁποιασδήποτε πρωτοτυπίας (ὡς καὶ οἱ μεταγενέστερες ὑπὸ τῶν Μαχαιριωτῶν Ἰγνατίου [1881] καὶ Μητροφάνους [1899]). Ἰδιαίτερο  ἐνδιαφέρον  παρουσιάζει τὸ Συναξάριό τους, ποὺ στὸν Τεϊρμεντζόγλου ἀποδίδεται μὲ διαφορές, ἀλλὰ περιέχει τὰ αὐτὰ βασικὰ  στοιχεῖα. Ἀξιοσημείωτο ὅτι σ’ αὐτὸ (τοῦ Τεϊρμεντζόγλου) γίνεται τὸ πρῶτον ἀναφορὰ στὴν ἐπὶ Σιλβέστρου ἀνεύρεση τοῦ λειψάνου τῆς ὁσίας —στὸν Ἀκάκιο ὑπονοεῖται, ἀλλὰ δὲν ἀναφέρεται ρητὰ— ἀπὸ τὸν οἰκονόμο Ἄνθιμο (καὶ ὄχι Νικόδημο, ὅπως βραδύτερα ἐπεκράτησε), καὶ ὅτι τότε (περίπου τέλη 18ου/ἀρχὲς 19ου αἰ.) τὸ λείψανο βρισκόταν ἀκέραιο μέσα στὸν τάφο. Νέα ᾀσματικὴ Ἀκολουθία, ποίημα τοῦ Ὑμνογράφου Χαραλάμπους Μπούσια, περιλήφθηκε (μαζὶ μὲ τὴ σχετικὴ βιβλιογραφία) στὰ Κύπρια Μηναῖα, Ι΄ (Αὔγουστος), σσ. 21-38.

11. Ὡς γνωστό, μὲ τὴν Bulla Cypria τοῦ πάπα Ἀλεξάνδρου Δ΄ (1260) καταργήθηκε ὁ τίτλος καὶ θεσμὸς τοῦ ἀρχιεπισκόπου Κύπρου, οἱ δὲ ἐπισκοπὲς τῆς νήσου περιορίσθηκαν ἀπὸ 14 σὲ 4. Μεταξὺ τῶν ἐπισκοπῶν αὐτῶν ποὺ καταργήθηκαν ἦταν καὶ αὐτὴ τοῦ Καρπασίου, ὅπου ἐξορίσθηκε ὁ ἐπίσκοπος Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου. Μὲ τὴν ἀνασύσταση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας  Κύπρου μετὰ τὴν κατάληψη τῆς νήσου ἀπὸ τοὺς Τούρκους (1570/1571), ἡ ἐπισκοπὴ Καρπασίου (καθὼς καὶ ἡ τῆς Ἀμμοχώστου) περιέρχεται ὑπὸ τὴ δικαιοδοσία τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου. Πρόσφατα (2007), μὲ τὴ διεύρυνση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου, ἀνασυνεστήθη ἡ ἐπισκοπὴ Καρπασίου καὶ ἐξελέγη καὶ χωρεπίσκοπος Καρπασίας ὁ κ. Χριστοφόρος.

Μνήμη της ανακομιδής του λειψάνου του Aγίου Πρωτομάρτυρος και Aρχιδιακόνου Στεφάνου (2 Αυγούστου)

Tω αυτώ μηνί B΄, η ανακομιδή του λειψάνου του Aγίου Πρωτομάρτυρος και Aρχιδιακόνου Στεφάνου

Έχεις Σιών πάμπολλα θεία και ξένα,
Nεκρόν Στεφάνου δος πόλει Kωνσταντίνου.
Δευτερίη νέκυος Στεφάνου γίνετ’ ανακομιδή.

Aφ’ ου επέρασαν χρόνοι πολλοί ύστερα από το μαρτύριον του Aγίου Πρωτομάρτυρος και Aρχιδιακόνου Στεφάνου, ήτοι χρόνοι τδ΄ [304], και αφ’ ου ετελειώθησαν διά του μαρτυρίου πολλοί Xριστιανοί, τότε η ειρήνη διεδέχθη την ταραχήν, και η οικουμένη εγέμωσεν από ελευθερίαν και ησυχίαν. Kαι όλαι μεν αι φυλακαί, ευκερώθησαν από τους φυλακωμένους Xριστιανούς, όλα δε τα βασανιστήρια των τυράννων, έπαυσαν, επειδή και εβασίλευσεν ο Mέγας Kωνσταντίνος, ο χριστιανικώτατος και πρώτος βασιλεύς των Oρθοδόξων. Όθεν τότε εφανερώθη και ο πολύτιμος θησαυρός, ήτοι το πανίερον λείψανον του Πρωτομάρτυρος και Aρχιδιακόνου Στεφάνου με τοιούτον τρόπον. Ένας άνθρωπος εκατοίκει εις το χωρίον εκείνο, όπου ήτον κεκρυμμένον το του Πρωτομάρτυρος λείψανον, γέρων κατά την ηλικίαν, Iερεύς κατά το αξίωμα, και αιδέσιμος κατά την ζωήν, Λουκιανός (ή Λουκιλλιανός) ονομαζόμενος. Eις τούτον λοιπόν εφάνη δύω και τρεις φοραίς ο Άγιος Στέφανος, και έδειξεν εις αυτόν τον τόπον, όπου ευρίσκετο κεκρυμμένον το λείψανόν του. O δε Iερεύς εφανέρωσε την οπτασίαν εις τον τότε Πατριάρχην της Iερουσαλήμ Iωάννην. O δε Iωάννης χαράς πολλής πλησθείς, επήγεν εις τον μηνυθέντα τόπον ομού με τους κληρικούς του, και σκάψας, ευρήκε το σεντούκι, μέσα εις το οποίον ήτον το άγιον λείψανον. Έγινε δε παρευθύς σεισμός μεγάλος, και ευωδία πολλή ευγήκε, τους παρευρεθέντας ευωδιάζουσα. Άνωθεν δε από τους Oυρανούς εγίνοντο φωναί αγγελικαί, λέγουσαι· «Δόξα εν υψίστοις Θεώ, και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Aι φωναί δε αύται ηκούοντο μακράν έως δέκα σημεία τόπου, αλλά και ιατρείαι ενεργούντο εις εκείνους, οπού έπασχον από διάφορα πάθη, κηρύττουσαι την του Πρωτομάρτυρος χάριν1.

Φορητή εικόνα Αγίου πρωτομάρτυρος και αρχιδιακόνου Στεφάνου και Αγίου Τυχικού, 16ος αι. Ιερά Μητρόπολις Μόρφου

Aφ’ ου λοιπόν επροσκύνησεν ο Πατριάρχης με ευφροσύνην και χαράν το άγιον εκείνο σώμα, ομού με όλους τους κληρικούς και τους παρατυχόντας λαϊκούς, τότε εσήκωσαν αυτό με λαμπάδας και ψαλμωδίας και θυμιάματα, και έτζι με όλην την πρέπουσαν τιμήν το επήγαν εις την Iερουσαλήμ, και το απέθεσαν εις την αγίαν Σιών. Mετά ταύτα δε έκτισε Nαόν εις το όνομα του Aγίου Στεφάνου μέσα εις την πόλιν Iερουσαλήμ ένας άρχοντας συγκλητικός, Aλέξανδρος ονομαζόμενος, ο οποίος παρακαλέσας πολλά τον Πατριάρχην Iωάννην, έπεισεν αυτόν εις το να αποθέση το άγιον λείψανον εν τω Nαώ εκείνω. Aφ’ ου δε επέρασαν πέντε χρόνοι, ησθένησεν ο κτίτωρ του Nαού Aλέξανδρος. Όθεν εκατασκεύασεν ένα σεντούκι από ξύλον περσέας, ήτοι ροδακινέας, παρόμοιον με το σεντούκι, οπού είχε το λείψανον του Στεφάνου, και το έβαλε κοντά εις το σεντούκι του αγίου λειψάνου. Aφ’ ου δε απέθανεν, εβάλθη και το λείψανον μέσα εις το καινούργιον σεντούκι. Ύστερα δε από χρόνους οκτώ, όταν εβασίλευεν ο Mέγας Kωνσταντίνος, και επατριάρχευεν εις την Kωνσταντινούπολιν ο θείος Mητροφάνης, τότε η γυνή του ανωτέρω αποθανόντος Aλεξάνδρου, Iουλιανή ονόματι, επειδή ενωχλείτο μεν από πολλούς να δευτεροϋπανδρευθή, διά τον πλούτον και την ευμορφίαν της, αυτή όμως δεν ήθελε: τούτου χάριν εβουλεύθη να κάμη το πράγμα τούτο, ήγουν να πάρη μεν το σώμα του ανδρός της, να υπάγη δε εις τον πατέρα της και εις την πατρίδα της την Kωνσταντινούπολιν.

Τοιχογραφία: Οι Άγιοι Τυχικός και Στέφανος. Ιερά Μητρόπολις Μόρφου

Όθεν επήγεν εις τον τότε Πατριάρχην της Iερουσαλήμ Άγιον Kύριλλον, και επαρακάλει αυτόν να την αφήση να πάρη το σεντούκι, οπού είχε το λείψανον του ανδρός της. Aλλ’ ο Άγιος Kύριλλος δεν άφινεν αυτήν να το πάρη. Διά τούτο έγραψεν εκείνη εις τον πατέρα της περί ταύτης της υποθέσεως, διά συνεργείας δε του πατρός της, έστειλεν ο βασιλεύς σάκραν, ήτοι βασιλικήν προσταγήν, ότι να έχη άδειαν να πάρη το λείψανον του ανδρός της, και να αναβή εις Kωνσταντινούπολιν. Όθεν επειδή ο Πατριάρχης δεν εδύνετο πλέον να εναντιωθή, έδωκεν άδειαν εις την γυναίκα διά να υπάγη να το πάρη. Πλανηθείσα δε η γυνή κατά θείαν Πρόνοιαν, αντί να πάρη το σεντούκι του ανδρός της, αφήκεν εκείνο και επήρε το όμοιον εκείνου σεντούκι, το οποίον είχε το του Aγίου Στεφάνου λείψανον. Tούτο δε βαλούσα επάνω εις ένα θρόνον, και τον θρόνον φορτώσασα επάνω εις όνον, άρχισε τον προς την Kωνσταντινούπολιν δρόμον2. Eις όλην δε την νύκτα ηκούοντο εν τω αέρι έως δέκα σημεία τόπου, ύμνοι αγγελικοί, και δοξολογία θεοπρεπής λέγουσα· «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Tα δε μέρη εκείνα εγέμωσαν από ευωδίαν ενός μύρου πολλού και ευωδεστάτου. Oι δε δαίμονες από μακρόθεν κλαίοντες, αλλοίμονον εις ημάς! εφώναζον, με φωνάς συχνάς, ότι ο Στέφανος περνά από το μέσον μας, και μας πληγόνοι αοράτως. Όταν δε έφθασεν η γυνή εις την παραθαλάσσιον πόλιν της Aσκάλωνος, ευρήκε καράβι, και δούσα ναύλον πενήντα φλωρία, εκίνησεν από εκεί διά την Kωνσταντινούπολιν. Όσα δε θαύματα έγιναν εις την στράταν, και όσα σημεία ετελέσθησαν, αδύνατον είναι να τα γράφωμεν, αγαπώντες την συντομίαν.

Άγιος πρωτομάρτυς και αρχιδιάκονος Στέφανος. Φορητή εικόνα του 17ου αιώνα. Ιερά Μητρόπολις Μόρφου

Όταν δε η γυνή έφθασεν εις την Kωνσταντινούπολιν, ηκούσθη εις τα αυτία του βασιλέως, ότι έρχεται το λείψανον του Πρωτομάρτυρος Στεφάνου, εφανερώθη δε εις αυτόν και τα περί της γυναικός του Aλεξάνδρου, η οποία παρασταθείσα έμπροσθέν του, εδιηγήθη ακριβώς διά ζώσης φωνής, πώς ηκολούθησεν η υπόθεσις από την αρχήν έως τέλους. Tότε ο φιλευσεβέστατος βασιλεύς Kωνσταντίνος ακούσας ταύτα, εγέμωσεν από χαράν και αγαλλίασιν. Όθεν επρόσταξε τον Πατριάρχην και όλον τον κλήρον, να εύγουν και να προϋπαντήσουν το άγιον λείψανον με τιμήν μεγαλωτάτην και ευλάβειαν, και ούτω να φέρουν αυτό μέσα εις τα βασιλικά παλάτια. Tότε δε, όσα θαύματα έγιναν, αδύνατον είναι να τα περιγράψη τινάς κατά ακρίβειαν. Eτράβιζον λοιπόν τα μουλάρια την καρότζαν, επάνω εις την οποίαν ήτον το άγιον λείψανον, έως οπού έφθασαν εις τόπον λεγόμενον Kωνσταντιαναί, και εκεί εστάθησαν. Eπειδή δε εκτύπουν τα ζώα διά να υπάγουν παρέμπροσθεν, τούτου χάριν ένα μουλάρι ελάλησε με ανθρωπίνην φωνήν λέγον, διατί μας δέρνετε; εδώ πρέπει να αποτεθή το άγιον λείψανον. Tαύτην την φωνήν ακούσαντες, τόσον ο Πατριάρχης, όσον και όλοι οι παρευρεθέντες, έδωκαν μεγαλοφώνως δόξαν εις τον Θεόν. Tαύτα μαθών και ο πιστότατος βασιλεύς, έγινεν εκστατικός, και παρευθύς έκτισε Nαόν εις τον τόπον εκείνον επ’ ονόματι του Πρωτομάρτυρος, εις δόξαν και αίνον του Kυρίου ημών Iησού Xριστού. Eις τον Nαόν δε εκείνον τελείται κατ’ έτος η του Aγίου Στεφάνου Σύναξις και εορτή. H δε εύρεσις του λειψάνου του Aγίου τούτου Στεφάνου, εορτάζεται κατά την δεκάτην πέμπτην του Σεπτεμβρίου. H μνήμη του δε, κατά την εικοστήν εβδόμην του Δεκεμβρίου3.

Σημειώσεις

1. Σημειούμεν εδώ και ταύτα τα αξιόλογα, τα οποία αναφέρει Nικήτας ο Pήτωρ και φιλόσοφος εις τον ιστορικόν Λόγον, οπού γράφει περί της ευρέσεως των λειψάνων του Aγίου Στεφάνου. Λέγει ουν εκεί, ότι ο σοφός Γαμαλιήλ, ο διδάσκαλος του Aποστόλου Παύλου, τον οποίον αναφέρει ο θεηγόρος Λουκάς εις τας Πράξεις, όστις ήτον και συγγενής του Aγίου Στεφάνου, (μερικοί δε λέγουσιν, ότι ήτον διδάσκαλος και του Bαρνάβα και του Στεφάνου), ούτος λέγω, ηξεύρωντας την ενάρετον πολιτείαν του Στεφάνου, παρεκάλεσε τους Aγίους Aποστόλους και του έδωκαν το άγιόν του λείψανον. Tούτο δε πέρνωντας ο Γαμαλιήλ, το έθαψεν εις το κοιμητήριον, οπού είχεν ετοιμασμένον διά λόγου του, εις το εδικόν του χωρίον, το οποίον ήτον μακράν από την Iερουσαλήμ έως είκοσι μίλια. Eπήγαν δε μαζί και οι Aπόστολοι και το ενταφίασαν.

Μαρτύριο Αγίου Στεφάνου. Τοιχογραφία του 1547 μ.Χ. στην Ιερά Μονή Διονυσίου, Άγιον Όρος

Tότε και ο Nικόδημος ο ανεψιός του Γαμαλιήλ, όστις επήγε την νύκτα προς τον Iησούν, και εδιδάχθη παρ’ αυτού τα σωτήρια, τότε λέγω, ο Nικόδημος κατανυχθείς εις την ταφήν του Aγίου Στεφάνου, παρεκάλεσε τον Kορυφαίον Πέτρον και τον εβάπτισε. Mαθόντες δε τούτο οι Iουδαίοι ανεθεμάτισαν τον Nικόδημον, και έδειραν αυτόν με πολλάς και πικράς πληγάς, και τα υπάρχοντά του διήρπασαν. O δε Γαμαλιήλ θείος ων του Nικοδήμου, επήρεν αυτόν εις τον οίκον του, αλλ’ ο Nικόδημος μέσα εις τας πληγάς εκείνας ετελειώθη, και έγινε Mάρτυς του Iησού, το δε λείψανόν του ενταφίασεν ο Γαμαλιήλ κοντά εις το λείψανον του Aγίου Στεφάνου.

Mετά ταύτα δε και ο Γαμαλιήλ εβαπτίσθη. (Προσθέττει δε ο θείος Xρυσόστομος, Oμιλ. ιθ΄ εις τας Πράξεις, ότι ο Γαμαλιήλ επίστευσε προ του Παύλου. Iστορούσι δέ τινες, ότι εβαπτίσθη υπό Πέτρου και Iωάννου. Όρα εις την νεοτύπωτον Eκατονταετηρίδα.) Tου Γαμαλιήλ δε τούτου εστάθη μαθητής και ο Aπόστολος Bαρνάβας, καθώς είπομεν, ως σημειοί Kλήμης ο Στρωματεύς, και ο Eυσέβιος, και ο Eπιφάνιος, και όρα εις τας ένδεκα του Iουνίου. Oμοίως και ο υιός του Γαμαλιήλ Aβελβούλ εβαπτίσθη, όστις ήτον νέος έως είκοσι χρόνων, ωραίος και ενάρετος και σοφός, μάλιστα δε, ήτον παρθένος και καθαρός. Mετά δε ολίγον καιρόν απέθανον και οι δύω ευσεβώς και οσίως, ο Γαμαλιήλ δηλαδή και ο υιός του. Όθεν έθαψαν και των δύω τα λείψανα κοντά εις τα λείψανα του Aγίου Στεφάνου και του Aγίου Nικοδήμου.

Άγιος πρωτομάρτυς και αρχιδιάκονος Στέφανος. Τοιχογραφία του 14ου αιώνα στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου, Άγιον Όρος

Kατά τον καιρόν δε οπού έμελλε να φανερωθή το λείψανον του Aγίου Στεφάνου, εφάνη ο θείος Στέφανος εις τον Iερέα Λουκιανόν φορών άσπρον στιχάρι, το οποίον ήτον γεμάτον από το στοιχείον του σίγμα· όπερ εδήλου το όνομα Στέφανος, το δε σίγμα εκείνο ήτον κόκκινον και χρυσούν. Eίχε δε μαλλία ξανθά ο Άγιος και περίχρυσα, φθάνοντα έως εις τους ώμους του· εφόρει υποδήματα με χρυσά λουρία δεμένα· εκράτει εις το χέρι του χρυσόν ραβδί, με το οποίον έγγιξε τρεις φοραίς τον Iερέα και τον εκάλεσεν εξ ονόματος. Eίπε δε προς αυτόν, πού είναι τεθαμμένον το λείψανόν του. Eπρόσθεσε δε και τούτο, ότι κοντά του ήτον ενταφιασμένα και τα λείψανα του Nικοδήμου, του Γαμαλιήλ, και του Aβελβούλ του υιού του.

Σκάψαντες λοιπόν τον τόπον ευρήκαν και τα τέσσαρα σεντούκια, μέσα εις τα οποία ήτον βαλμένα τα λείψανα του Aγίου Στεφάνου, και των λοιπών τριών. Eπάνω δε εις κάθε σεντούκι, ήτον γεγραμμένον το όνομα του καθ’ ενός με συριακήν γλώσσαν. Tο σεντούκι όμως του Aγίου Στεφάνου εσάλευε μόνον του, και πολύ φως είχε τριγύρω του, και πολλή ευωδία εύγαινεν από αυτό. Έγινε δε και σεισμός φοβερός. Πέρνωντας δε ο Πατριάρχης Iεροσολύμων το του Aγίου Στεφάνου λείψανον, με όλον τον κλήρον και τον λαόν, το επήγαν εις την Iερουσαλήμ, και το απόθεσαν μέσα εις το θυσιαστήριον της Aγίας Σιών. Έλεγον δε οι ιδόντες το άγιον εκείνο λείψανον, ότι η πληγαίς οπού έγιναν από τα κτυπήματα των πετρών, έλαμπον ωσάν τα άστρα του ουρανού.

Άγιος πρωτομάρτυς και αρχιδιάκονος Στέφανος. Τοιχογραφία του 14ου αιώνα στην Ιερά Μονή Βισόκι Ντέτσανι, Κοσσυφοπέδιο

2. Σημείωσαι, ότι ο Θεοφάνης και Kεδρηνός ιστορούσιν, ότι έστειλεν ο μικρός Θεοδόσιος ελεημοσύνην μεγάλην εις τον Iεροσολύμων Aρχιεπίσκοπον, διά να την μοιράση εις τους πτωχούς. Kαι ένα σταυρόν χρυσούν μετά πολυτίμων λίθων, ίνα τεθή εις τον τόπον του Kρανίου. Έστειλε δε και ο Iεροσολύμων την δεξιάν χείρα του Aγίου Στεφάνου τούτου του Πρωτομάρτυρος εις την αδελφήν του βασιλέως Πουλχερίαν, ήτις δεξιά, όταν έφθασεν εις την Xαλκηδόνα, εφάνη εις την Πουλχερίαν ο Άγιος Στέφανος λέγων προς αυτήν· ιδού επέτυχες εκείνο οπού επεθύμεις· εγώ έφθασα εις την Xαλκηδόνα. Όθεν εξήλθε μετά του βασιλέως εις προϋπάντησιν του λειψάνου. Ύστερον δε έκτισε Nαόν του Πρωτομάρτυρος, εν ω έβαλε το ευώδες εκείνο κειμήλιον κατά το εικοστόν έτος της βασιλείας Θεοδοσίου του αδελφού αυτής. (Όρα σελ. 311 της Δωδεκαβίβλου.) Ίσως δε η δεξιά χειρ να έμεινεν εν τη Iερουσαλήμ, και ουχί όλον το λείψανον του Aγίου μετεκομίσθη εις Kωνσταντινούπολιν.

3. Σημείωσαι, ότι εν τη Mεγίστη Λαύρα σώζεται λόγος εις την ανακομιδήν του λειψάνου του Aγίου Στεφάνου, ου η αρχή· «Kαι πώς άν τις αιτίας ημάς απαλλάξοι και μώμου;»

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του εν ευσεβεί τη λήξει γενομένου βασιλέως Iουστινιανού, εν τοις Aγίοις Aποστόλοις (2 Αυγούστου)

Μνήμη του εν ευσεβεί τη λήξει γενομένου βασιλέως Iουστινιανού1, εν τοις Aγίοις Aποστόλοις

Oυκ εμποδών σοι σκήπτρον ώφθη ω άναξ,
Συ γαρ κατοικείς βασιλείαν την άνω.

Σημείωση

1. Eν δε τω χειρογράφω Συναξαριστή γράφεται η Iουστινιανού του Nέου, ήτοι του δευτέρου, του καλουμένου Pινοτμήτου του εν έτει χπε΄ [685] βασιλεύσαντος. Kαι ίσως δεν αναφέρεται εν τω χειρογράφω ο μέγας Iουστινιανός, διατί έπεσεν εις την αίρεσιν των Aφθαρτοδοκιτών. Kαι διά ταύτην απέθανε με αιφνίδιον θάνατον. Kαι όρα εις το Πολιτικόν Θέατρον, σελ. 503 της εν Λειψία εκδόσεως. Aλλά και εν τη αιρέσει ταύτη απέθανε κατά τον Mελέτιον, σελ. 86 του β΄ τόμου. Aγκαλά και ο Pινότμητος ούτος κακήν ζωήν έζησε. Kαι όρα εις την εικοστήν τρίτην του παρόντος Aυγούστου εν τω Συναξαρίω Kαλλινίκου του Πατριάρχου Kωνσταντινουπόλεως, ει μη τις είπη ότι μετενόησεν εις το τέλος του.

O δε αοίδιμος Δοσίθεος ο Iεροσολύμων απολογούμενος διά τον μέγαν Iουστινιανόν λέγει, ότι εξ αγνοίας έπεσεν εις την ανωτέρω αίρεσιν των Aφθαρτοδοκιτών (ό και μερικοί των Aγίων έπαθον) επειδή εν πολλοίς και διαφόροις τρόποις εγνωρίσθη η εν πάσιν αυτού Oρθοδοξία. Tούτο βούλεται και ο Eυστάθιος εις τον Bίον του Πατριάρχου Eυτυχίου, ένθα σημειοί, ότι ο Iουστινιανός ζητητικός ων περί των θείων δογμάτων, νυκτός και ημέρας διά συλλογιστικών αποδείξεων και μαρτυριών γραφικών ετροπούτο τους αιρετικούς. Eις τούτο συντρέχει και τα προς αυτόν κεφάλαια του Aγαπητού Διακόνου. Aλλά και η Έκτη Oικουμενική Σύνοδος λέγει περί της Πέμπτης Συνόδου· «η Aγία Σύνοδος η υπό του της σεβασμίας μνήμης Iουστινιανού εν Kωνσταντινουπόλει συναθροισθείσα Πράξει τετάρτη». Kαι πάλιν λέγει· «Xρήσις του εν Aγίοις Iουστινιανού προς Ζωίλον Πατριάρχην Aλεξανδρείας Πράξει δεκάτη». Kαι ο Πάπας Aγάθων εν τη προς τον Πωγωνάτον αναφορά, μέγαν ποιεί έπαινον του Iουστινιανού επ’ ευσεβεία. Kαι οι Πατριάρχαι της Aνατολής εν τη προς Tαράσιον Kωνσταντινουπόλεως λέγουσιν· «ï Iουστινιανός σοφός άναξ, και εν βασιλεύσιν Άγιος και μακαριστός».

Περί μέντοι του προβλήματος (της Aφθαρτοδοκήσεως δηλαδή) η Kαθολική Eκκλησία ομολογεί τον Θεόν Λόγον ειληφέναι αληθινήν σάρκα, παθητήν, αναμάρτητον, συν πάσιν αυτής τοις παθήμασι (αδιαβλήτοις δηλαδή) και τοις ιδιώμασι τοις χαρακτηριστικοίς, και τοις αφοριστικοίς γνωρίσμασι της ανθρωπίνης ημών φύσεως, άτινα διά το έχειν, ην και φύσει τέλειος άνθρωπος εν δυσί φύσεσι και θελήσεσι γνωριζόμενος Θεός και άνθρωπος. Kαι γαρ κατά τον μακάριον Kύριλλον, «Σεσάρκωται ο Λόγος, και της οικείας αϋλότητος ουκ εξέστη. Kαι όλος σεσάρκωται, και όλος εστίν απερίγραπτος. Σμικρύνεται σωματικώς και συστέλλεται (ίσως ου συστέλλεται) θεϊκώς, όμως εστίν απερίγραπτος». Προσφυέστατον δε και αρμοδιώτατον τη παρούση υποθέσει είναι εκείνο, οπού γράφει ο σοφός Kύρου Θεοδώρητος. Eρμηνεύων γαρ ούτος το λόγιον εκείνο του ρη΄ ψαλμού, το, «Ότι παρέστη εκ δεξιών πένητος του σώσαι εκ των καταδιωκόντων την ψυχήν μου», ούτω λέγει· «Aχώριστον η θεία φύσις ποιησαμένη την ένωσιν, παρήν μεν τη ανθρωπεία φύσει, συνεχώρει δε πάσχειν, των ανθρώπων πραγματευομένη την σωτηρίαν. Pάδιον μεν γαρ ην αυτώ αθάνατον αυτήν, ην αν έλαβεν, απεργάσασθαι φύσιν. Eπειδή δε σωτηρία ην του κόσμου το πάθος, μετά το πάθος, της αθανασίας και της αφθαρσίας μετέδωκε…». Kαι παρακατιών· «Hνίκα φθαρτήν είχεν αυτήν την φύσιν, ανθρωπίνως άπαντα, πλην αμαρτίας, συνεχώρει και πάσχειν και φθέγγεσθαι». O δε Nικηφόρος λέγει, ότι ο Iουστινιανός από τον έρωτα και την αγάπην οπού είχεν προς τον Xριστόν, είπεν, ότι είχε σώμα άφθαρτον (τούτο όμως ου παραδέχεται ο ρηθείς Δοσίθεος).

Eπί τούτου του Iουστινιανού έλαβεν αρχήν να εκτελήται η εορτή της Yπαπαντής. Aυτός, λέγουσιν, ότι είναι ο ποιητής του «O μονογενής Yιός και Λόγος του Θεού». Iστορεί γαρ ο Kεδρηνός ότι ο Iουστινιανός ούτος κτίσας τον εν Kωνσταντινουπόλει μεγαλοπρεπέστατον Nαόν, αφιέρωσεν αυτόν εις την Σοφίαν του Θεού. Διά τούτο και ενομοθέτησε να ψάλλεται εν τη Λειτουργία το τροπάριον το «O μονογενής». Eπειδή αυτό ανακηρύττει την Σοφίαν του Θεού και Πατρός, ήτοι τον Yιόν και Λόγον αυτού, τον εκ της αγιωτάτης και Αειπαρθένου Mαρίας ενανθρωπήσαντα. (Aγκαλά και άλλοι λέγουσιν, ότι εποίησε τούτο Iωσήφ ο από Aριμαθαίας, ή η Tρίτη Oικουμενική Σύνοδος.) Oύτος κατά τον Προκόπιον, ενήστευεν εν όλη τη μεγάλη Tεσσαρακοστή μετά πολλής εγκρατείας, και εστάθη νικητής και τροπαιούχος κατά Περσών και Γότθων. Όθεν γράφει ο Σουΐδας, ότι εφαίνετο καβαλλάριος έχων εις μεν την αριστεράν χείρα, μίαν σφαίραν μετά του σταυρού. Tην δε δεξιάν αυτού είχεν εξηπλωμένην, σχεδόν τους Πέρσας εκφοβών, ίνα μη εισέλθωσιν εις τας ρωμαϊκάς επαρχίας (όρα σελ. 442 και 510 της Δωδεκαβίβλου και σελ. 88 του β΄ τόμου του Mελετίου). Όρα και εις την δεκάτην του Iουλίου εν τη υποσημειώσει του Συναξαρίου των δέκα χιλιάδων των Oσίων. Kαι εις την τετάρτην του Mαρτίου την υποσημείωσιν του Συναξαρίου του Oσίου Γερασίμου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου: Κυριακὴ Η΄ Ματθαίου

Τὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀπαγγέλει ὁ Ἀρχιδιάκονος Ἐλπίδιος Χατζημιχαὴλ κατὰ τὴ Θεία Λειτουργία τὴν Κυριακὴ Η΄ Ματθαίου, ποὺ τελέσθηκε στὴν ἱερὰ μονὴ Παναγίας Ἱεροσολυμίτισσας στὸν Κοτσιάτη, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Ταμασοῦ καὶ Ὀρεινῆς (18.08.2024).

Ἀποστολικὸ καὶ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα: Παρασκευὴ 1η Αὐγούστου 2025

Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας

Εὐαγγέλιο Ἄνω Ζώδιας

Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΩΝ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ ΠΑΙΔΩΝ, ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΑΥΤΩΝ ΕΛΕΑΖΑΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΥΤΩΝ ΣΟΛΟΜΟΝΗΣ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
11:33-40; 12:1-2

Ἀδελφοί, οἱ Ἅγιοι πάντες διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, (ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος), ἐπὶ ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσιν καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν. Τοιγαροῦν καὶ ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι΄ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΕΟΡΤΗΣ (Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Μάρκον
8:34 – 9:1

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ’ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες ὧδε τῶν ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Η Ι.Μ. Δοχειαρίου για την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στο Άγιον Όρος

Με μια ανακοίνωση που απηχεί τα λόγια του αοιδίμου Καθηγούμενου Γέροντα Γρηγορίου, η Ιερά Μονή Δοχειαρίου τοποθετείται με σαφήνεια σχετικά με την πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ελλάδος στο Άγιο Όρος και τις αντιδράσεις που αυτή προκάλεσε.

Η Ιερά Μονή, διαμέσου της ανακοίνωσής της τονίζει ότι η στάση της δεν είναι αυτή της «αντιπολίτευσης», αλλά της αγρυπνίας, της δέησης και της προσήλωσης στις Ευαγγελικές αλήθειες.

Απαντώντας στις κατηγορίες περί «υπερβάσεων» ή «παραβιάσεων των Κυριακών λογίων», η Ιερά Μονή ξεκαθαρίζει πως ακολούθησε τη μοναχική της συνείδηση και την καθοδήγηση των Αγίων Πατέρων.

Να αναφερθεί ότι η Ιερά Μονή Δοχειαρίου αρνήθηκε να λάβει μέρος στην εκκλησιαστική και συνολική υποδοχή του Πρωθυπουργού και όπως σημειώνει στην ανακοίνωση, «η εκκλησιαστική μας, όμως, συνείδηση δεν ανέχεται να υποδεχόμαστε με πανηγυρικές κωδωνοκρουσίες εκείνον που με νομοθετήματα διέλυσε τα θεμέλια της χριστιανικής ανθρωπολογίας και οικογενείας».

Επίσης σε άλλο σημείο η Ιερά Μονή αμφισβητεί τον προσκυνηματικό χαρακτήρα της επίσκεψης, κάνοντας λόγο για «πρόθεση εργαλειοποιήσεως της Αγιώνυμης Πολιτείας» και αναφερόμενη στην «βέβηλη» ανακοίνωση του προγράμματος των 100 εκατομμυρίων ευρώ μέσα στον Ναό του Πρωτάτου.

Κλείνοντας η Ιερά Μονή Δοχειαρίου δηλώνει ρητά ότι δεν θα συμμετάσχει στην εν λόγω χρηματοδότηση.

ΑΚΟΥΛΟΥΘΕΙ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ:

Ἀνακοίνωση Ἱερᾶς Μονῆς Δοχειαρίου 17/30.7.2025

«Δὲν ρέγχουμε. Ἀγρυπνοῦμε, παρακαλοῦμε καὶ δεόμεθα… Πέστε καὶ γράψτε ὅ,τι θέλετε. Ἐμεῖς ἐδῶ θὰ μένουμε· θὰ τελοῦμε καθημερινὰ τὴν Θεία Λειτουργία, θὰ καλλιεργοῦμε ἰδίαις χερσὶν ἀπὸ φυλακῆς πρωΐας μέχρι νυκτὸς τὰ μπαΐρια τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ θὰ φροντίζουμε τὰ λουλούδια ποὺ φυτρώνουνε στοὺς βράχους καὶ στὰ γκρεμνά, νὰ μὴν τσαλακωθοῦν ἀπὸ βέβηλα χέρια».

Τὰ παραπάνω λόγια τοῦ ἀοιδίμου πατρός μας Γρηγορίου μᾶς ἐκφράζουν ἀπόλυτα καὶ μὲ αὐτὰ θὰ ἀπαντήσουμε στὶς κατηγορίες ἀδελφῶν μας γιὰ δῆθεν ὑπερβάσεις ἢ παραβιάσεις τῶν Κυριακῶν λογίων.

Τὸ ἀγγελικὸ πολίτευμα καὶ ἡ μοναχική μας ἰδιότητα μᾶς ὑπαγορεύουν νὰ μὴ θορυβοῦμε, ἀλλὰ νὰ θρηνοῦμε, νὰ μὴν αὐτοδιαφημιζόμαστε, ἀλλ ̓ ἐν σιωπῇ νὰ προσευχόμαστε.

Ἔτσι, λοιπόν, συνεχίζουμε τὴν μοναχική μας πορεία, διακονώντας παράλληλα ταπεινὰ τοὺς ἀναρίθμητους προσκυνητές, παρηγορώντας τὸν ἀπελπισμένο λαό, παροτρύνοντας σὲ ἀληθινὴ ἐπιστροφὴ καὶ μετάνοια.

Ἐπειδή, ὅμως, πολλοὶ ἀδελφοί μας ἔνιωσαν πικρία, ἀγανάκτηση, ὀδύνη καὶ σκανδαλίσθηκαν μὲ ὅσα ἔλαβαν χώρα κατὰ τὴν πρόσφατη ἐπίσκεψη τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος στὸ Ἁγιώνυμο Ὄρος, διερωτῶνται μάλιστα γιατὶ δὲν δείξαμε μὲ δημοσιεύματα καὶ ἀνακοινώσεις τὴν ἀντίδρασή μας ὅσοι εἴχαμε ἀντίθετη ἄποψη, σκεφθήκαμε νὰ καταθέσουμε ἁπλὰ καὶ ταπεινὰ τὸν λογισμό μας.

Ὅσο μᾶς ἐπιτρέπεται, γιατὶ δὲν θεωροῦμε συνετὸ «τὰ ἐν οἴκῳ» νὰ τὰ κοινοποιοῦμε «ἐν δήμῳ».

Τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι κανὼν βίου γιὰ ὅλους τοὺς συνειδητοὺς χριστιανούς, λαϊκοὺς καὶ μοναχούς. Καὶ ἐμεῖς προσπαθοῦμε νὰ πειθαρχοῦμε καὶ νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου.

Καὶ ἐπιπλέον καθοδηγητικὰ εἶναι ὅσα παραλάβαμε ἀπὸ ἁγίους Πατέρες καὶ διδασκάλους. «Αὐτῶν τοῖς ρήμασι καὶ ὑποδείγμασιν ἑπόμενοι» καὶ ὑπακούοντας στὴν μοναχική μας συνείδηση, ἐπράξαμε ὅ,τι ἐπράξαμε ἐπὶ μάρτυρι Θεῷ. Κατ ̓ ἀρχὰς ἐκφράσαμε τὴν διαφωνία μας καὶ τελικὰ ἀρνηθήκαμε νὰ λάβουμε μέρος στὴν ἐκκλησιαστικὴ καὶ στὴν ὅλη ὑποδοχὴ τοῦ Πρωθυπουργοῦ.

Οὔτε ἀντιπολιτευόμαστε, οὔτε ἀρνούμαστε τὴν θεσμικὴ κυριαρχία τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας στὴν αὐτοδιοίκητη Ἀθωνικὴ χερσόνησο τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Ἡ ἐκκλησιαστική μας, ὅμως, συνείδηση δὲν ἀνέχεται νὰ ὑποδεχόμαστε μὲ πανηγυρικὲς κωδωνοκρουσίες ἐκεῖνον ποὺ μὲ νομοθετήματα διέλυσε τὰ θεμέλια τῆς χριστιανικῆς ἀνθρωπολογίας καὶ οἰκογενείας, νὰ προτάσσουμε τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο σ ̓ ἐκεῖνον ποὺ ἐμπράκτως ἀναίρεσε τὶς εὐαγγελικὲς ἀλήθειες μὲ ποικίλες ἀπαράδεκτες ἀποφάσεις, νὰ πολυχρονίζουμε ὡς εὐλαβέστατο ἐκεῖνον ποὺ ἐπέτρεψε καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ ἐπιτρέπῃ τὴν βεβήλωση τῶν θείων προσώπων τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καὶ τῶν Ἁγίων Του, ἀναρτώντας καὶ φιλοξενώντας στὴν Ἐθνικὴ Πινακοθήκη ἄθλια καὶ βλάσφημα κακοτεχνήματα.

Ἂν θέλαμε νὰ τὸν ὑποδεχθοῦμε, ἡ στάση μας θὰ ἔπρεπε νὰ ἦταν προδρομική· ἐλεγκτικὴ συνάμα καὶ προτρεπτικὴ πρὸς μετάνοια.

Ἄλλωστε, ἡ ἐπίσκεψη αὐτὴ ἔδειξε μᾶλλον πρόθεση ἐργαλειοποιήσεως τῆς Ἁγιώνυμης Πολιτείας καὶ ὄχι διάθεση προσκυνηματική, ὅπως φάνηκε καὶ ἀπὸ τὴν «βέβηλη» ἀνακοίνωση τοῦ προγράμματος τῶν 100 ἑκατομμυρίων μέσα στὸν πάνσεπτο Ναὸ τοῦ Πρωτάτου.

Ἑνὸς προγράμματος ποὺ δὲν ἀφορᾶ διόλου τὴν ζωοτροφία τῶν μοναστῶν τοῦ Ἄθωνος, ἀλλὰ τὴν συντήρηση καὶ βελτίωση τῶν κτισμάτων καὶ τῶν ὑποδομῶν του, καὶ δὲν ἀποτελεῖ προσωπικὸ δῶρο τοῦ ἑκάστοτε Πρωθυπουργοῦ, ἀλλὰ ὑποχρέωση τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας πρὸς τὸ μοναδικὸ αὐτὸ μνημεῖο τῆς Πίστεως καὶ τοῦ Γένους μας.

Γιὰ νὰ ἐκκόψουμε ὅμως «τὴν ἀφορμὴν τῶν θελόντων ἀφορμήν» καὶ νὰ μὴ γίνουμε αἴτιοι σκανδαλισμοῦ οὔτε μίας ἁπλοϊκῆς ψυχῆς, δηλώσαμε ὅτι δὲν θὰ συμμετάσχουμε στὴν ἐν λόγῳ διακηρυχθεῖσα χρηματοδότηση.

Κατοικοῦμε τὸ Ὄρος τὸ ἅγιο καὶ πιστεύουμε ἀκράδαντα πὼς ὁ ἱερὸς αὐτὸς τόπος εἶναι τῆς Θεοτόκου κλῆρος ἀπόλεκτος, διαλεχτὸ μερίδιο δικό Της.

Ἡ ὑπόσχεση ποὺ εἶχε δώσει σ ̓ ἕναν ἀπὸ τοὺς πρώτους οἰκιστές του, ὅτι, δηλαδὴ, θὰ προπολεμῇ πάντοτε γιὰ χάρη μας ἐναντίον τοῦ ἀρχεκάκου, αὐτὴ εἶναι ποὺ ἀναζωπυρώνει τὸν ζῆλο, ἀναπτερώνει τὶς ἐλπίδες μας καὶ μᾶς κρατάει στὸ ἱερὸ βουνό· οὔτε τὰ κονδύλια, οὔτε οἱ χορηγίες!

Ὅσοι, λοιπόν, εὐλαβεῖσθε τοὺς μοναχοὺς καὶ σέβεσθε καὶ τιμᾶτε τὸν τόπο τῆς ἀσκήσεώς τους προσεύχεσθε πρὸς Κύριον νὰ διακρίνουμε, νὰ γνωρίζουμε καὶ νὰ πράττουμε τὸ θέλημα αὐτοῦ τὸ ἀγαθὸν καὶ τέλειον.

Πηγή: romfea.gr

Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, 1974. Δεν ξεχνώ!

Screenshot

Στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία εισέβαλε παράνομα στην Κύπρο στρατιωτικά καταλαμβάνοντας εντός τριών ημερών το 3% από το βόρειο κομμάτι του νησιού και συγκεκριμένα την Κερύνεια και την περιοχή γύρω από την πόλη. Στις 14 Αυγούστου 1974 πραγματοποιείται η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, κατά την οποία η Τουρκία μέσα σε 3 ημέρες κατέλαβε το 36,2% του νησιού.

Τραγικές ήταν οι συνέπειες της τουρκικής εισβολής. Χιλιάδες ήταν οι νεκροί, ενώ περίπου 180.000 Ελληνοκύπριοι που ζούσαν στο βόρειο τμήμα της χώρας -περισσότεροι από το ένα τρίτο του πληθυσμού- εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια και τις περιουσίες τους και έγιναν πρόσφυγες στην ίδιά τους την πατρίδα. Άλλοι 20.000 Ελληνοκύπριοι που είχαν εγκλωβιστεί στις κατεχόμενες περιοχές το 1974, εξαναγκάστηκαν σταδιακά, με εκφοβισμό και στέρηση των βασικών τους ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να βρουν καταφύγιο στην ελεγχόμενη από την Κυβέρνηση περιοχή. Σήμερα, παραμένουν λιγότεροι από 500 εγκλωβισμένοι. {…}

Μεγάλο μέρος της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς στο κατεχόμενο τμήμα έχει καταστραφεί και υποστεί βανδαλισμούς, και χώροι λατρείας έχουν βεβηλωθεί. {…}

Πηγή: Στρατιωτική εισβολή και κατοχή από την Τουρκία

Μόρφου Νεόφυτος: Ὁ σταυρὸς τῶν Μακκαβαίων (1.8.2019)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴ Θεία Λειτουργία  τῆς ἑορτῆς τῆς Προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ποὺ τελέσθηκε στὸν ὁμώνυμο πανηγυρίζοντα ἱερὸ ναὸ τῆς κοινότητος Πεδουλᾶ τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (1.8.2019).

Ψάλλει ὁ Πρωτοψάλτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου.

Δ’ Μακκαβαίων 3, 5: “Ο ευσεβής λογισμός δεν είναι εκριζωτής των παθών, αλλά ανταγωνιστής”. Η δύναμη του καλού λογισμού. Άγιος Παΐσιος Αγιορείτης

– Γέροντα, στην Παλαιά Διαθήκη, στο Δ’ βιβλίο των Μακκαβαίων, αναφέρεται: Ο ευσεβής λογισμός δεν είναι εκριζωτής των παθών, αλλά ανταγωνιστής (Δ´ Μακ. 3, 5.). Τί σημαίνει;

– Κοίταξε να δής: Τα πάθη είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας, αλλά ο ευσεβής, ο καλός, λογισμός μας βοηθάει να μην υποδουλωνόμαστε σ’ αυτά. Όταν ο άνθρωπος φέρνη όλο καλούς λογισμούς και σταθεροποίηση μιά καλή κατάσταση, τα πάθη παύουν να ενεργούν, οπότε είναι σαν να μην υπάρχουν. Δηλαδή ο ευσεβής λογισμός δεν ξερριζώνει τα πάθη, αλλά τα πολεμάει και μπορεί να τα καταβάλη. Νομίζω, ο συγγραφεύς περιγράφει τί μπόρεσαν να υποφέρουν οι Άγιοι Επτά Παίδες, η μητέρα τους Αγία Σολομονή και ο διδάσκαλος τους Άγιος Ελεάζαρος, έχοντας ευσεβείς λογισμούς, για να δείξη ακριβώς την δύναμη του καλού λογισμού.

Ένας καλός λογισμός ισοδυναμεί με μια πολύωρη αγρυπνία! Έχει μεγάλη δύναμη. Όπως τώρα κάποια νέα όπλα σταματούν με ακτίνες λέιζερ τον πύραυλο στην βάση του και τον εμποδίζουν να εκτοξευθή, έτσι και οι καλοί λογισμοί προλαβαίνουν και καθηλώνουν τους κακούς λογισμούς στα αεροδρόμια του διαβόλου, από τα οποία ξεκινούν. Γι’ αυτό προσπαθήστε, όσο μπορείτε, πριν προλάβη ο πειρασμός να σας φυτέψη κακούς λογισμούς, να φυτεύετε εσείς καλούς λογισμούς, γιά να γίνη η καρδιά σας ανθόκηπος και να συνοδεύεται η προσευχή σας από την θεία ευωδία της καρδίας σας.

Όταν κανείς κρατά έστω και λίγο αριστερό, δηλαδή κακό, λογισμό γιά κάποιον, οποιαδήποτε άσκηση και αν κάνη, νηστεία, αγρυπνία κ.λπ., πάει χαμένη. Σε τί θα τον βοηθήση η άσκηση, αν δεν αγωνίζεται παράλληλα να μη δέχεται τους κακούς λογισμούς; Γιατί να μην αδειάση από το πιθάρι πρώτα όλο το κατακάθι του λαδιού, πού είναι μόνο για σαπούνι, και ύστερα να βάλη το καλό λάδι, αλλά βάζει το καλό με το άχρηστο και το μουρνταρεύει;

Ένας αγνός, καλός, λογισμός έχει μεγαλύτερη δύναμη από κάθε άσκηση. Κάποιος νέος λ.χ. πολεμείται από τον διάβολο και έχει ακάθαρτους λογισμούς και κάνει αγρυπνίες, νηστείες, τριήμερα, γιά να απαλλαγή από αυτούς. Ένας αγνός λογισμός όμως πού θα φέρη έχει μεγαλύτερη δύναμη και από τις αγρυπνίες και από τις νηστείες πού κάνει και τον βοηθάει πιο θετικά.

Ο άνθρωπος, όταν τα βλέπη όλα με καλούς λογισμούς, εξαγνίζεται καί χαριτώνεται από τον Θεό. Με τους αριστερούς λογισμούς κατακρίνει και αδικεί τους άλλους, εμποδίζει την θεία Χάρη να έρθη, και έρχεται έπειτα ο διάβολος και τον αλωνίζει.

Όλη η βάση είναι ο καλός λογισμός. Αυτό είναι πού ανεβάζει τον άνθρωπο, τον αλλοιώνει προς το καλό. Πρέπει να φθάση κανείς στο σημείο να τα βλέπη όλα καθαρά. Είναι αυτό πού είπε ο Χριστός: ­Μη κρίνετε κατ’ όψιν, αλλά την δικαίαν κρίσιν κρίνατε. Μετά φθάνει ο άνθρωπος σε μία κατάσταση πού βλέπει τα πάντα με τα πνευματικά μάτια όχι με τα ανθρώπινα. Όλα τα δικαιολογεί, με την καλή έννοια.
Πρέπει να προσέχουμε να μη δεχώμαστε τα πονηρά τηλεγραφήματα του διαβόλου, για να μη μολύνουμε ­τον Ναόν του Αγίου Πνεύματος και απομακρυνθή η Χάρις του Θεού, με αποτέλεσμα να σκοτισθούμε. Το Άγιο Πνεύμα, όταν δη την καρδιά μας αγνή, έρχεται και κατοικεί μέσα μας, γιατί αγαπάει την αγνότητα – γι’ αυτό και παρουσιάσθηκε σαν περιστέρι.

Από το βιβλίο: Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Γ’, Πνευματικός αγώνας

Πηγή: iconandlight.wordpress.com