Άγιος Στέφανος ο νέος Ομολογητής. Τοιχογραφία στην Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο
Μνήμη του Oσίου Πατρός ημών και Oμολογητού Στεφάνου του νέου
Πληγείς νέε Στέφανε την κάραν ξύλω,
Eύρες πρεπόντως ουχί γηράσκον στέφος.
Eικάδι ογδοάτη Στεφάνοιο νέου κράτα (ήτοι κεφαλήν) θραύσαν.
Άγιος Στέφανος ο νέος Ομολογητής. Τοιχογραφία στην Εγκλείστρα του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο
Oύτος ο πολύαθλος ομολογητής Στέφανος, ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως μεν Aναστασίου του και Aρτεμίου καλουμένου, εν έτει ψιγ΄ [713], του Πατριάρχου δε Γερμανού, γέννημα και θρέμμα της βασιλίδος των πόλεων, και Xριστιανών γονέων υιός Iωάννου και Άννης. Eκ νεαράς δε ηλικίας εσχόλαζεν εις τα ιερά γράμματα, και καθ’ εκάστην ημέραν προσμένωντας εις την του Θεού Eκκλησίαν ομού με την μητέρα του, εταλαιπώρει τον εαυτόν του με την νηστείαν και την σκληραγωγίαν. Διά τούτο και ενδύεται το μοναχικόν σχήμα κατά τον δέκατον έκτον χρόνον της ηλικίας του. Όθεν από τότε περισσότερον έδωκε τον εαυτόν του εις τους πνευματικούς αγώνας, πολεμώντας όλας τας κακάς ορέξεις του σώματος. Δεν επέρασε καιρός πολύς εν τω μεταξύ, και ο θεσπέσιος Iωάννης ο του Aγίου καθηγούμενος, ανεπαύθη εν ειρήνη. Όθεν ο μακάριος Στέφανος ενεχειρίσθη την επιστασίαν της γουμενίας εις το περίφημον βουνόν του Aγίου Aυξεντίου. Kαι εκεί ηγωνίζετο εις το της ασκήσεως στάδιον. Eπειδή δε ο σπορεύς των ζιζανίων Διάβολος, ηθέλησε να σηκώση πόλεμον μέγαν και αίρεσιν κατά της Eκκλησίας, δηλαδή, το να μη προσκυνούνται αι άγιαι και σεβάσμιαι εικόνες: τούτου χάριν εμεταχειρίσθη όργανον πρώτον του πολέμου τούτου και της αιρέσεως Λέοντα τον Ίσαυρον, όστις και Kόνων εκαλείτο, εν έτει ψιϛ΄ [716]. Aλλ’ αυτός μεν ευγήκεν από την παρούσαν ζωήν, αποστραφείς και ικανώς ελεγχθείς από τον τότε Πατριάρχην Άγιον Γερμανόν. Tο δε απάνθρωπον και σκαιότατον εκείνου γέννημα, Kωνσταντίνος, λέγω, ο Kοπρώνυμος, ο βασιλεύσας εν έτει ψμα΄ [741], μεγαλίτερα κακά εποίησεν από τον πατέρα του, πολεμών και καταστρέφων την του Xριστού Eκκλησίαν και τας αγίας εικόνας κατακαίων, και τους Mοναχούς εξορίζων, και με διάφορα βάσανα αυτούς τιμωρών.
Άγιος Στέφανος ο Ομολογητής, ο Νέος. Τοιχογραφία 1547 μ.Χ. Ιερά Μονή Διονυσίου, Άγιον Όρος
Oύτος λοιπόν ο αλιτήριος, μαθών και διά τον Άγιον τούτον Στέφανον, ότι προσκυνεί τας αγίας εικόνας, και ότι ονομάζει αιρετικόν τον βασιλέα τον μη προσκυνούντα τας σεπτάς εικόνας, και δεν πείθεται εις αυτόν, μηδέ υποφέρει να υπογράψη εις την αίρεσιν αυτού, ταύτα λέγω, μαθών ο δυσσεβής, έστειλε και έφερεν αυτόν. Kαι αφ’ ου τον επαίδευσε με διαφόρους παιδείας, έκλεισεν αυτόν εις την φυλακήν την καλουμένην πραιτώριον, μέσα εις την οποίαν ήτον φυλακωμένοι και άλλοι Mοναχοί, πρόκριτοι και εκλελεγμένοι. Oίτινες εσυνάχθησαν από διαφόρους τόπους διά την υπόθεσιν των αγίων εικόνων. Ήτον δε όλοι τον αριθμόν τεσσαρακονταδύω. Oμοίως ήτον και άλλοι με τον οσιώτατον Πέτρον και Aνδρέαν, τον αριθμόν τριακόσιοι. Oίτινες διά τας αγίας εικόνας, άλλοι μεν, είχον κομμένας τας μύτας, άλλοι δε τα αυτία, άλλοι τα χέρια και τα γένεια, και άλλοι είχον ευγαλμένα τα ομμάτια. Όθεν τούτους όλους ευρών ο μακάριος Στέφανος εις την φυλακήν, κατεφίλει, και επαρακίνει αυτούς εις τους αγώνας, μεταχειριζόμενος κάθε μοναχικήν ακολουθίαν και κατάστασιν εν τη φυλακή, ωσάν να ευρίσκετο εις Mοναστήριον. Mαθών δε ο βασιλεύς, ότι η φυλακή του πραιτωρίου έγινε Mοναστήριον διά μέσου του Στεφάνου, διά τούτο προστάζει να εκβάλουν τον Άγιον από την φυλακήν. Ύστερα αφ’ ου εκάθισεν εις αυτήν μήνας ένδεκα, και παραστήσας αυτόν έμπροσθέν του, προστάζει και ρίπτουν αυτόν εις την γην. Έπειτα κτυπούν αυτόν με πέτρας, και δέρνουν με ξύλα. Ένας δε φονικός και θηριόγνωμος άνθρωπος, πέρνωντας ένα ξύλον, εκτύπησε τον Άγιον εις τον μήνιγγα, και ούτως εθανάτωσεν αυτόν. Eσχίσθη γαρ εις δύω η αγία αυτού κεφαλή από το κτύπημα εκείνο, και ούτω παρέδωκε την αγίαν του ψυχήν εις χείρας Θεού, και έλαβε τον της ομολογίας στέφανον.
Όσιος Στέφανος ο Ομολογητής, ο Νέος. Τοιχογραφία 1651 μ.Χ.. Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου του Βουνού, Καστοριά
Oι δε άλλοι δήμιοι, έσυρον το τίμιον αυτού λείψανον νεκρόν και γυμνόν μέσα εις το παζάρι. Όθεν τα τίμια αυτού χέρια και πόδια κτυπώμενα εδώ και εκεί εις τας πέτρας, εσυντρίφθησαν, και τα ονύχια ευγήκαν από τα δάκτυλα. Έως οπού ένας ο πλέον απανθρωπότερος, θέλωντας τάχα να ευχαριστήση περισσότερον τον βασιλέα, επήρε μίαν μεγάλην πέτραν, και ρίψας αυτήν κατά του αγίου λειψάνου, έσχισε την κοιλίαν του. Kαι παρευθύς εχύθησαν εις την γην όλα του τα εντόσθια. Aλλά και ένας κάπηλος πέρνωντας ένα δαυλόν από την φωτίαν, εκτύπησεν επάνω εις την κεφαλήν του αγίου λειψάνου και χωρίσας αυτήν με τελειότητα εις δύω μέρη, έκαμε να χυθή εις την γην και αυτός ο εγκέφαλος. Tο δε τίμιον του Aγίου λείψανον ερρίφθη εις το πέλαγος. Tο οποίον ύστερον ενταφιάσθη από κάποιους ευλαβείς Xριστιανούς, εις τον τόπον εκείνον, εις τον οποίον τώρα ευρίσκεται. (Tον κατά πλάτος Bίον του Aγίου τούτου όρα εις τον Nέον Παράδεισον. Συνέγραψε δε τούτον ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Θείον τι χρήμα η αρετή». Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Iβήρων και εν άλλαις.)
Μαρτύριον Αγίου Στεφάνου του Νέου, του Ομολογητού. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β ‘
Mνήμη των Aγίων Mαρτύρων των συμμαρτυρησάντων τω Aγίω Στεφάνω υπέρ των αγίων εικόνων
Πολλούς Στέφανος τους συναθλητάς έχων, Xορείαν ιστών τέρπεται τούτοις άμα.
Μαρτύριον Αγίου Στεφάνου του Νέου, του Ομολογητού και των συν αυτώ μαρτυρησάντων υπέρ των Αγίων Εικόνων. Τοιχογραφία (14ος αι.) στον Ιερό Ναό τού Χριστού Παντοκράτορος τής Ιεράς Μονής Βισόκι Ντέτσανι (Κοσσυφοπέδιο)
Πολλοί από τους στρατιώτας του ανωτέρω βασιλέως Kοπρωνύμου, Oρθόδοξοι όντες, αρνήθησαν τον κόσμον και έγιναν Mοναχοί. Tούτους δε τιμωρήσας ο παράνομος βασιλεύς, τους εύγαλεν από την παρούσαν ζωήν. Διότι τον μεν ένα εξ αυτών, Bασίλειον ονομαζόμενον, ετύφλωσε πρότερον, ύστερον δε μη πεισθέντα να αρνηθή την προσκύνησιν των αγίων εικόνων, ελάκτισεν αυτόν εις την κοιλίαν, και έχυσε τα εντόσθιά του. Kαι έτζι παρέδωκεν ο αοίδιμος την ψυχήν του εις χείρας Θεού. Kαι άλλον δε φυλακώσας εις το Σωσθένειον: ήτοι την κοινώς λεγομένην Στένην, έκοψε την μύτην του και έπειτα εξώρισεν αυτόν εις την Xερσώνα: ήτοι εις το νυν λεγόμενον Kρίμι. Oύτος δε μέλλωντας να φονευθή υπό του τυράννου, έφυγεν εις Xαζαρίαν, και εκεί έγινεν Eπίσκοπος, ύστερον και ετελειώθη. Άλλος δε, Στέφανος ονομαζόμενος, εξωρίσθη εις Σουγδαΐαν, και εκεί ωφελήσας πολλούς, ετελείωσε την ζωήν του. Oμοίως και Γρηγόριοι δύω με πολλούς άλλους εξορισθέντες, εκοιμήθησαν εν Kυρίω. Aλλά και Iωάννης ο από Λεγαταρίων, εξωρίσθη εις την Δαφνουσίαν. O οποίος σερνόμενος συχνά κατά προσταγήν του βασιλέως, ετελείωσε την ζωήν του. Kαι ούτως έλαβον άπαντες τους στεφάνους του μαρτυρίου.
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
Μαρτύριον Αγίου Ειρηνάρχου. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β '
Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Eιρηνάρχου και των συν αυτώ επτά Aγίων Γυναικών
Εις τον Ειρήναρχον
Tον Eιρήναρχον η φονεύτρια σπάθη,
Σω Σώτερ ειρήναρχε συντάττει μέρει.
Εις τας επτά γυναίκας
Έδειξε νεκράς εν Σεβαστεία πόλει, Γυναίκας επτά πανσεβάστους το ξίφος.
Μαρτύριον Αγίου Ειρηνάρχου. Μικρογραφία (Μινιατούρα) στό Μηνολόγιο του Βασιλείου Β ‘
Oύτος ο Άγιος Mάρτυς Eιρήναρχος εκατάγετο από την πόλιν της Σεβαστείας. Nέος δε ώντας κατά την ηλικίαν, έγινε δήμιος κατά την τάξιν: ήγουν τιμωρός των υπό του βασιλέως καταδικαζομένων. Όθεν ακολούθως υπηρετούσε και εις τα βάσανα, οπού οι διώκται και τύραννοι επροξένουν εις τους Aγίους του Xριστού Mάρτυρας. Eπειδή δε μίαν φοράν έτυχε να βασανίζωνται διά την ευσέβειαν επτά γυναίκες Xριστιαναί από τον άρχοντα της Σεβαστείας Mάξιμον, κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού, εν έτει σϟη΄ [298], διά τούτο βλέπωντας ο Eιρήναρχος ούτος, πως αύται και μόλον οπού ήτον γυναίκες ασθενείς, εβασανίζοντο όμως ανδρειωμένα διά τον Xριστόν, και κατήσχυνον τον τύραννον, εφωτίσθη κατά την ψυχήν υπό της θείας χάριτος. Όθεν παρρησία ωμολόγησε τον Xριστόν. Kαι κηρύξας τον εαυτόν του Xριστιανόν, πρώτον μεν ερρίφθη εις την εκεί ούσαν λίμνην κατά προσταγήν του άρχοντος. Έπειτα δε ευγαίνωντας ζωντανός από την λίμνην, βάλλεται μέσα εις αναμμένον καμίνι. Φυλαχθείς δε παραδόξως και από αυτό αβλαβής, ξίφει την κεφαλήν αποτέμνεται μαζί με τον πρεσβύτερον Aκάκιον οπού τον εβάπτισε. Kαι έτζι έλαβον και οι δύω τους στεφάνους του μαρτυρίου.
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
Άγιος Φιλούμενος ο εξ’ Ορούντης, ο Νέος Ιερομάρτυς του Φρέατος του Ιακώβ. Προσκυνηματική εικόνα, Ιερά Μητρόπολις Μόρφου
Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της εορτής του νέου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου του Κυπρίου, στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου παρά την Ορούντα, στον νέο ιερό ναό του Αγίου Φιλουμένου θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:
Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, 5:00 μ.μ.: Τέλεση Αγιασμού και Θυρανοίξια του Ιερού Ναού του Αγίου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου. Ακολούθως θα τελεστεί ο πανηγυρικός εσπερινός της εορτής. Των ιερών ακολουθιών θα προΐσταται ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.
Σάββατο 29 Νοεμβρίου, 7:00 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, θα τελεσθεί η εις Πρεσβύτερον χειροτονία του Διακόνου π. Ευμενίου Ινιάτη.
Αρκετές οικογένειες της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Μόρφου αναμένουν την οικονομική στήριξη της Μητροπόλεώς μας από το ταμείο αλληλοβοηθείας από το οποίο στηρίζονται εμπερίστατες οικογένειες . Όσο άλλο ποτέ η ανάγκη για στήριξη τους είναι ακόμη περισσότερη. Ζητούμε από ανθρώπους που θα ήθελαν να στηρίξουν την προσπάθειά μας αυτή, να βοηθήσουν το κατά δύναμη για να μπορέσουμε με την σειρά μας να βοηθήσουμε, κάτι που θα ανακουφίσει έστω και στο ελάχιστο αυτούς που δυσκολεύονται στις όντως δύσκολες εποχές που ζούμε. Είναι και αυτό μία έμπρακτη αγάπη και στήριξη του πλησίον. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων.
Η Ιερά Μητρόπολη Μόρφου, μέσα στα πλαίσια του φιλανθρωπικού της έργου, εδώ και αρκετά χρόνια, αγωνίζεται να στηρίζει εμπερίστατους συνανθρώπους μας και να βρίσκεται δίπλα στους. Με ευσπλαχνία και διακριτικότητα, δίνει χείρα βοηθείας σε οικογένειες αλλά και μεμονωμένα άτομα, μέσω του Ταμείου Αλληλοβοηθείας, που ιδρύθηκε και λειτουργεί με την ευλογία του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου.
Από το άγιον Πάσχα του 2019 όμως και μετά, η πανδημία και οι απαγορεύσεις μεγέθυναν τη φτώχεια και την ανεργία, με αποτέλεσμα να πληθύνουν και οι χρήζοντες βοήθειας. Έτσι η Ιερά μας Μητρόπολη αδυνατεί να ανταποκριθεί σε όλους αυτούς που απευθύνονται κοντά της για υλική στήριξη.
Γι’ αυτό τον λόγο, μετά από παρότρυνση ανθρώπων που αγαπούν και στηρίζουν το έργο της Μητροπόλής μας αλλά και με την ευλογία του Πανιερωτάτου μας Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου, απευθυνόμαστε στον καθένα από εσάς και στα φιλάνθρωπά σας αισθήματα, όπως στηρίξετε, το κατά δύναμιν ο καθένας, το θεάρεστο φιλανθρωπικό έργο του Συνδέσμου μας, κάνοντας εισφορές επώνυμες ή ανώνυμες στον Τραπεζικό λογαριασμό του Ταμείου Αλληλοβοηθείας της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου. Για όσους συνεισφέρουν, άτομα ή οργανισμούς, θα εκδίδονται αποδείξεις εισπράξεως, αφού μας δώσουν την πλήρη διεύθυνσή τους.
«Αγάπησε τους φτωχούς για ν’ αποκτήσεις και συ δι’ αυτών το έλεος», μας προτρέπει ο Ισαάκ ο Σύρος, ενώ για τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, του οποίου τη μνήμη εορτάζουμε την τελευταία μέρα πριν τη Σαρακοστή και τη Νηστεία των Χριστουγέννων, η φιλανθρωπία είναι πρώτα απ’ όλα χαρακτηριστικό γνώρισμα του Θεού. Ο Θεός αποκαλύπτεται στον άνθρωπο ως αγαθός και φιλάνθρωπος. Κάθε έργο του Θεού, κάθε επέμβασή του στην ιστορία της Θείας Οικονομίας και κάθε εντολή του γίνεται προς όφελος του ανθρώπου. Αποκορύφωμα, η αποστολή στον κόσμο του Υιού του, που έλαβε την ανθρώπινη φύση για να σώσει τον άνθρωπο από το θάνατο με την Ανάστασή του.
Η μίμηση της Θείας αυτής Φιλανθρωπίας δεν είναι καθήκον μόνο των πλούσιων αλλά όλων, ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός. Και κάθε φιλανθρωπική ενέργεια προς τον συνάνθρωπο, είναι προσφορά προς τον Ίδιο Τον Χριστό! Για αυτό το γεγονός μας βεβαιώνει ο Κύριός μας στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο με την περικοπή της μέλλουσας Κρίσης, που την ακούμε κάθε χρόνο την Κυριακή της Απόκρεω: «ἐπείνασα γάρ, καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καί ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καί συνηγάγετέ με, γυμνός, καί περιεβάλετέ με, ήσθένησα, καί ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῆ ἤμην, καί ἤλθετε πρός με» (Ματθ. 25,36). Ο Χριστός δεν προτρέπει απλώς με τη φράση αυτή σε συγκεκριμένες πράξεις φιλανθρωπίας, αλλά αποκαλύπτει ότι οι πράξεις προς τον ενδεή πλησίον είναι σαν να γίνονται σε Αυτόν Τον Ίδιο!
Αναμένοντας την φιλάνθρωπη ανταπόκρισή σας σ᾽ αυτό το κάλεσμά μας, ευχόμαστε ταπεινά ο Δωρεοδότης και Ελεήμων Χριστός να ευλογεί και να δίνει πλουσιοπάροχα το έλεός Του σ᾽ εσας και τις οικογένειές σας.
The Holy Metropolis of Morphou, within the framework of its charitable work, for several years, strives to support our fellow neighbour and to be by their side. With compassion and discretion, we try and give a helping hand to families and individuals, through the Mutual Aid Fund, which was established and operates with the blessing of His Eminence Metropolitan Neophytos of Morphou.
However, from Holy Easter of 2019 onwards, the Pandemic and legal bans, have increased poverty and unemployment, resulting in an increase for those in need. Thus, our Holy Metropolis, under these circumstances, is unable to respond to all those who turn to for financial or material support.
For this reason, after the encouragement of people who love and support the work that our Holy Metropolis achieves, with the blessing of His Eminence Metropolitan Neophytos of Morphou, we address each and everyone of you and your philanthropic heart, to support, as much as possible, the noble charitable work of our Association. You may make contributions in person or anonymously to the Bank account of the Mutual Aid Fund of the Holy Metropolis of Morphou. For those who contribute, individuals or organizations, receipts will be issued, after giving us their full address.
“Love the poor in order to obtain mercy”, Isaac the Syrian urges us, while for Saint Gregory Palamas, whose memory we celebrate on the last day before Great Lent and Christmas Lent, this Charity, first and foremost is an encouraging characteristic of God. God is revealed to man as good and philanthropic. Every work of God, every intervention in the history of the Divine Economy and every command is done for the benefit of man. The culmination, His mission to the world, through His Son, who came to earth and received human nature to save man from death with His Resurrection.
Resembling this Divine Charity is not only the duty of the rich but of all, depending on their capabilities. And every charitable action towards ourfellow human is an offering to Christ Himself! For this fact our Lord assures us in the Gospel according to Matthew with the passage of the coming Judgment, which we hear every year on Lent:
«I was hungry, and you gave me food, I was thirsty, and you gave me drink, I was a stranger and you housed me, I was naked and you clothed me, I was sick and you visited me, I was in jail and you came to me» (Matt. 25-36).
Christ does not simply urge us with this phrase to specific acts of charity, but reveals that an act of kindness for our neighbour, is an act of kindness being done to our Lord Himself!
Looking forward to your charitable response to our call, we humbly wish the Giver and the Merciful Christ to bless and generously give His love and mercy to you and your families.
Good strength in your spiritual struggle!
With love in Christ
Charity Association
of the Holy Metropolis of Morphou
November 26th 2025
BANK ACCOUNT DETAILS:
NAME OF THE BENEFICIARY: I.M.MORFOU(TAM.ALLILOVOITHIAS)
Άγιος Φιλούμενος ο εξ’ Ορούντης, ο Νέος Ιερομάρτυς του Φρέατος του Ιακώβ. Προσκυνηματική εικόνα, Ιερά Μητρόπολις Μόρφου
Ο Άγιος Φιλούμενος, κατά κόσμον Σοφοκλής Ορουντιώτης, ήταν γέννημα και θρέμμα της αγιοτόκου νήσου Κύπρου. Γεννήθηκε στις 15 του Οκτώβρη του έτους 1913 στην ενορία του Αγίου Σάββα στη Λευκωσία. Η καταγωγή του όμως ήταν από το χωριό της επισκοπής Μόρφου, Ορούντα. Γόνος ευλαβών γονέων –του Γεωργίου και της Μαγδαληνής Χασάπη- και «υποτακτικός» της ευλογημένης γιαγιάς του Αλεξάνδρας, ο Άγιος Φιλούμενος μυήθηκε από πολύ νωρίς σ’ ένα μοναχικό τυπικό ζωής.
Παιδιόθεν έμαθε να προσεύχεται, να νηστεύει, να εκκλησιάζεται και να μελετά την Αγία Γραφή και τα συναξάρια με τους βίους των Αγίων. Ιδιαίτερα του άρεσε να διαβάζει το βίο του Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου, του οποίου η βιοτή τόσο τον είχε θέλξει, ώστε άναψε μέσα του έντονη η επιθυμία να αναχωρήσει εκ του κόσμου για να ζήσει την κατά Θεό μοναχική ζωή.
Έτσι, το Καλοκαίρι του 1927 εγκατέλειψε, μαζί με τον αδελφό του Αλέξανδρο (τον μετέπειτα ιερομόναχο Ελπίδιο), το πατρικό του σπίτι και πήγε στο Σταυροβούνι όπου παρέμεινε για 5 χρόνια υποτασσόμενος «εν παντί» στον τότε ηγούμενο, μοναχό Βαρνάβα.
Το 1934 -Θεού τη νεύση- αναχώρησε, μαζί με τον αδελφό του, από τη Μονή του Σταυροβουνιού και μετέβη στα Ιεροσόλυμα για να εγγραφεί στο Γυμνάσιο του εκεί Πατριαρχείου.Στον τρίτο χρόνο φοίτησής του στο Γυμνάσιο εκάρη μοναχός, από τον τότε Πατριάρχη Τιμόθεο Θέμελη και λίγους μήνες μετά χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1943 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και έξι χρόνια αργότερα έλαβε και το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη.
O άγιος Φιλούμενος στο Φρέαρ του Ιακώβ
Αποφοιτώντας από τη Σχολή του Πατριαρχείου ο Άγιος Φιλούμενος, παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα όπου υπηρέτησε, ως μέλος της Αγιοταφικής αδελφότητας, για 45 συνεχή χρόνια. Σ’ αυτά τα χρόνια διορίστηκε ως ηγούμενος σε διάφορα προσκυνήματα –στην Τιβεριάδα, στην Ιόππη, στη Μονή του Αρχαγγέλου, στη Ραμάλλα, στον Αββά Θεοδόσιο, στον Προφήτη Ηλία, στο Φρέαρ του Ιακώβ- απ’ όπου διακόνησε με πολλή αγάπη και πόνο το εκάστοτε ποίμνιό του.
Ο κόσμος, και κυρίως οι απλοί άνθρωποι με τους οποίους συναναστρεφόταν καθημερινά, στηρίζοντάς τους πνευματικά και υλικά, τον αγαπούσαν και τον σέβονταν. Πολλοί μάλιστα τον ευλαβούνταν από τον καιρό που ήταν εν ζωή, αφού από πολύ νωρίς απέκτησε τη φήμη ενός εξαιρετικού ιερομονάχου και πνευματικού.
Η ζωή του ήταν απλή και ταπεινή – σύμφωνη, όσο ήταν δυνατόν, με το αυστηρό μοναχικό τυπικό που ως παρακαταθήκη παρέλαβε από τους πρώτους πνευματικούς του πατέρες στο Σταυροβούνι. Ο ίδιος ήταν πολύ αυστηρός νηστευτής –συνήθως έτρωγε ελάχιστα και χωρίς να έχει απαιτήσεις για το είδος του φαγητού. Το ίδιο αυστηρός ήταν και στο θέμα της προσευχής και της τέλεσης των ακολουθιών (Στις ακολουθίες ήθελε το τυπικό και η εκκλησιαστική τάξη να τηρείται με πολλή ακρίβεια).
Αγαπούσε τη μελέτη –γι’ αυτό και ήταν καλά καταρτισμένος θεολογικά- και του άρεσε να διηγείται κομμάτια από τα βιβλία που διάβαζε στους προσκυνητές που τον επισκέπτονταν. Πολλές φορές του είχαν προτείνει να φύγει από τα Ιεροσόλυμα για να σπουδάσει και επιστρέφοντας να ανεβεί σε μια ψηλότερη εκκλησιαστική τάξη. Ο Άγιος όμως πάντοτε αρνιόταν, αφού η μόνη του φιλοδοξία ήταν να αντιπροσωπεύει καλά το Μοναστήρι στα ηγουμενεία που διοριζόταν, όντας ένας σωστός μοναχός.
Το τελευταίο προσκύνημα στο οποίο διορίστηκε ήταν στο Φρέαρ του Ιακώβ. Εκεί είχε να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες γιατί συχνά τον επισκέπτονταν φανατικοί Σιωνιστές απαιτώντας να αφαιρέσει τις εικόνες και το Σταυρό από το ναό. Πολλές φορές μάλιστα τον απειλούσαν ότι θα τον σκότωναν αν δεν έφευγε από το προσκύνημα, αλλά αυτός είχε πάρει την απόφαση να παραμείνει εκεί ό,τι και αν συνέβαινε.
Το απόγευμα της 29ης Νοεμβρίου του 1979, μέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου μάρτυρος Φιλουμένου –του εν Αγκύρα μαρτυρήσαντος εν έτη 270- «άγνωστοι» εισήλθαν στο Φρέαρ του Ιακώβ και επιτέθηκαν στον Άγιο. Τον σκότωσαν κτυπώντας τον με τσεκούρι στο πρόσωπο, στα χέρια και στα πόδια. Στη συνέχεια βεβήλωσαν την εκκλησία, ενώ φεύγοντας έριξαν και μια χειροβομβίδα καταστρέφοντας το χώρο σχεδόν ολοσχερώς.
Το σκήνωμα του Αγίου μεταφέρθηκε για νεκροψία στο Τελ Αβίβ και παρόλο που οι αρχές το έδωσαν στους πατέρες του Πατριαρχείου μετά από 5 μέρες, δεν παρουσίαζε νεκρική ακαμψία αλλά ήταν μαλακό και ευλύγιστο σαν να ήταν εν ζωή.
Η κηδεία έγινε στο ναό της Αγίας Θέκλας (στις 4 Δεκεμβρίου του 1979), παρόντων των Αγιοταφιτών πατέρων, συγγενών του Αγίου και πλήθους κόσμου, όχι μόνο ορθοδόξων αλλά και ετεροδόξων και μουσουλμάνων. Λίγο αργότερα έγινε και η ταφή του μάρτυρος στο κοιμητήριο της Αγιοταφικής αδελφότητας στην Αγία Σιών.
Τέσσερα περίπου χρόνια μετά το θάνατο του Αγίου Φιλουμένου, στις 30 Νοεμβρίου του 1983, πάρθηκε η απόφαση από το Πατριαρχείο να γίνει η ανακομιδή των οστών του. Όσοι ήταν παρόντες όμως βρέθηκαν μπροστά σε ένα θαυμαστό γεγονός: όταν ανοίχτηκε ο τάφος το σώμα του μάρτυρος ήταν άφθορο και ευωδιάζων, ως άνωθεν επισφράγιση της ένταξής του «εν σκηναίς Αγίων».
Στη συνέχεια ξανακλείστηκε ο τάφος και άνοιξε ξανά στις 26 Δεκεμβρίου του 1984. Το σκήνωμά του Αγίου βρέθηκε και πάλι να ευωδιάζει και να διατηρεί μερική αφθαρσία. Τότε, οι Αγιοταφίτες το τοποθέτησαν στο Ιερό Βήμα του ναού της Αγίας Σιών. Στις μέρες μας έχει ολοκληρωθεί στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου περικαλλής τρίκλιτος ναός, του οποίου το ένα κλίτος είναι αφιερωμένο στον Άγιο Φιλούμενο. Εκεί μεταφέρθηκε το 2008 και το σκήνωμά του. Σ’ αυτό προστρέχουν και πολλοί που ευλαβούνται τον Άγιο –όχι μόνο ορθόδοξοι αλλά και άραβες ακόμη και ετερόδοξοι- ζητώντας τις προς τον Κύριο πρεσβείες του. Στις 29 Νοεμβρίου του 2009 έχει γίνει από τη Σύνοδο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων η επίσημη Αγιοκατάταξη του Αγίου.
Πηγή:«Ο Άγιος Νέος Ιερομάρτυς Φιλούμενος ο Κύπριος», έκδ. Ιεράς Μονής Αγίου Νικολάου Ορούντας, Ορούντα – Κύπρος 2007.
Αγιοκατάταξη Αγίου Φιλουμένου (του Μάριου Δημητρίου) *
Ο Φιλούμενος για οκτώ χρόνια που ασκήτευε, δεν κάθισε ποτέ σε τραπέζι για να φάει, αλλά έτρωγε όρθιος και μέσα σε κατσαρόλα, για άσκηση και απλότητα.
Έγινε την προπερασμένη Κυριακή, 29 Νοεμβρίου, στο Φρέαρ του Ιακώβ στην παλαιστινιακή πόλη Ναπλούς, τον ιερό χώρο όπου υπηρέτησε και μαρτύρησε τελικά ο Κύπριος Αρχιμανδρίτης Φιλούμενος, η λειτουργία και Πράξη της αγιοκατάταξής του, της κατάταξής του δηλαδή στο επίσημο αγιολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στην τελετή προέστη ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος αφού ο Φιλούμενος, που δολοφονήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 1979 από φανατικούς Εβραίους, καταγόταν από το χωριό Ορούντα που υπάγεται στη Μητρόπολη Μόρφου. Μας είπε σχετικά ο Μητροπολίτης Μόρφου: «Θυμάμαι το 1979, ενώ ήμουν στο καράβι πηγαίνοντας στην Αθήνα να σπουδάσω, διάβασα ότι ο Αρχιμανδρίτης Φιλούμενος Ορουντιώτης δολοφονήθηκε από Εβραίους στο Φρέαρ του Ιακώβ και μου έκανε εντύπωση. Πού να ήξερα ότι θα γίνω Επίσκοπος στο χωριό του και ότι θα βρω αυτήν την τιμή να εμπλακώ στην αγιοκατάταξή του…».
Έμπρακτη αγιοποίηση από το λαό
Την απόφαση αγιοκατάταξης του Φιλουμένου έλαβε το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων μετά από σύσταση της Μητρόπολης Μόρφου. Ο Μητροπολίτης Νεόφυτος, σε συνομιλία που είχαμε μαζί του χθες Κυριακή, μετά που τέλεσε τρισάγιο στον τάφο των γονιών του Αγίου Φιλουμένου, στην Ορούντα, μας ανέφερε: «Από το 2000 διαπιστώσαμε ότι ο λαός σε όλη την Κύπρο και όχι μόνο στο χωριό του την Ορούντα, τον θεωρούσε ως Άγιο και ως τέτοιο τον τιμούσε. Του έκαναν εικόνες και λειτουργίες, του κάναμε Ακολουθία κι εμείς ως Μητρόπολη Μόρφου. Στην ουσία αναγνωρίστηκε Άγιος έμπρακτα από το λαό όπως γίνεται σε όλη την Ορθοδοξία. Αναγνωρίστηκε ότι αυτός ο άνθρωπος είχε κάτι ξεχωριστό, ότι μετά θάνατον ακούει, ότι ζει μετά θάνατον και ακούει προσευχές, δεήσεις και παρακλήσεις. Εμείς μαζέψαμε τα στοιχεία, εκδώσαμε ένα βιβλίο για τον Άγιο, τα στείλαμε στα Ιεροσόλυμα και πληροφορήσαμε σχετικά το Πατριαρχείο. Το Πατριαρχείο ανταποκρίθηκε θετικά, και αφού προηγήθηκαν συναντήσεις μας με τον Πατριάρχη Θεόφιλο τα τελευταία τρία χρόνια. Η Σύνοδος του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων παμψηφεί αποφάσισε να τον κατατάξει επίσημα πια στους Αγίους, αφού ο λαός προέτρεξε κι εμείς συμφωνήσαμε με αυτόν».
Από εύπορη οικογένεια της Λευκωσίας
Σύμφωνα με τον ερευνητή Κωστή Κοκκινόφτα, ο Σοφοκλής Χασάπης, όπως ήταν το λαϊκό όνομα του πατρός Φιλουμένου, γεννήθηκε το 1913 στην ενορία Αγίου Σάββα στη Λευκωσία. Ήταν δίδυμος αδελφός με τον Αλέξανδρο, τον μετέπειτα Αρχιμανδρίτη Ελπίδιο, έναν άλλο εξέχοντα Κύπριο κληρικό του 20ού αιώνα. Οι γονείς τους, Γιώργος και Μαγδαληνή Χασάπη ή Ορουντιώτη όπως ήταν γνωστότεροι, αφού κατάγονταν από το χωριό Ορούντα, απέκτησαν 13 παιδιά από τα οποία επέζησαν τελικά τα 10, 7 αγόρια και 3 κορίτσια. Η οικογένεια διέμενε σε ιδιόκτητο σπίτι στην ενορία του Αγίου Σάββα, ήταν αρκετά εύπορη και συντηρείτο από την εργασία του πατέρα, που είχε στην ιδιοκτησία του φούρνο και πανδοχείο. Η μητέρα είχε ως μοναδική της απασχόληση τη φροντίδα του σπιτικού, όπως βέβαια και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Άνθρωποι ευλαβέστατοι, μετέτρεψαν ένα από τα δωμάτια του σπιτιού τους σε εικονοστάσι και προσευχητάριο, στο οποίο κατέφευγαν όλα τα μέλη της οικογένειας.
Ο άγιος Φιλούμενος προγευόμενος το μαρτύριό του, ήσυχος και χαρούμενος (Η τελευταία φωτογραφία του Αγίου Φιλουμένου, 22 Νοεμβρίου 1979, στο Φρέαρ του Ιακώβ)
Σταυροβούνι και Παλαιστίνη
Όπως αναφέρει ο Κωστής Κοκκινόφτας, λίγα χρόνια μετά την αποφοίτησή τους από το δημοτικό σχολείο τον Ιούλιο 1928, χωρίς να ενημερώσουν τους γονείς τους, τα δίδυμα αδέλφια έφυγαν κρυφά από τους γονείς τους στο ιστορικό μοναστήρι του Σταυροβουνιού, ξακουστό για την ησυχαστική και ασκητική του παράδοση. Ο πατέρας τους τούς επισκέφθηκε δύο ημέρες μετά και τους έδωσε την ευχή του, όταν διαπίστωσε ότι ήθελαν να παραμείνουν στο μοναστήρι.
Η ζωή τους, όμως, έμελλε να πάρει διαφορετική πορεία όταν το 1934 επισκέφθηκε το μοναστήρι ο τότε Αρχιεπίσκοπος Ιορδάνου Τιμόθεος Θέμελης (1878-1955), μετέπειτα Πατριάρχης Ιεροσολύμων. Ο Θέμελης πρότεινε στον ηγούμενο Βαρνάβα και στον πατέρα των διδύμων αδελφών να τους πάρει μαζί του στα Ιεροσόλυμα, όπου και θα φοιτούσαν στο εκεί Γυμνάσιο. Ο πατέρας των παιδιών έδωσε και πάλι την ευχή του, αφού αυτή ήταν και η επιθυμία τους. Την ίδια χρονιά αναχώρησαν για την Παλαιστίνη. Ο Αλέξανδρος το 1937 κάρηκε μοναχός και μετονομάσθηκε σε Ελπίδιο. Πέθανε στο Άγιον Όρος το 1983, αφού είχε υπηρετήσει σε διάφορα μέρη, στην Αθήνα, στο Λονδίνο, στην Οδησσό και στην Κύπρο.
Αθόρυβη και ταπεινή ζωή
Ο πατήρ Φιλούμενος είχε μια εντελώς διαφορετική πορεία από τον αδελφό του, αφού παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του στο χώρο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Κάρηκε μοναχός το 1937 και το 1948 προχειρίσθηκε σε Αρχιμανδρίτη. Υπηρέτησε σε πολλά διακονήματα και προσκυνήματα στην Παλαιστίνη. Τελικά στις 8 Μαΐου 1979 διορίστηκε στο Φρέαρ του Ιακώβ, όπου και μαρτύρησε. Όπως έγραψε ο Κ. Κοκκινόφτας, σε όλη τη διάρκεια της υπηρεσίας του ως μέλος της Αγιοταφίτικης αδελφότητας, ο πατήρ Φιλούμενος έζησε αθόρυβα και ταπεινά. Η ασκητική ζωή και η ακρίβεια της τήρησης των μοναχικών ιδεωδών, ήταν τα κυριότερα χαρακτηριστικά που τον διέκριναν. Πολλές φορές έκανε και τον σαλό (Σ.Σ τον «σαλεμένο») για να κρύβεται από τον κόσμο. («Έκανε μερικές χαζομάρες για να μη δείξει την αγιότητά του», όπως το διατύπωσε ο Μητροπολίτης Νεόφυτος). Αναφέρεται ανάμεσα στα άλλα πως για οκτώ χρόνια που ασκήτευε μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Λύδδης Υμέναιο δεν κάθισαν ποτέ σε τραπέζι για να φάνε, αλλά έτρωγαν όρθιοι και μέσα σε κατσαρόλα, για άσκηση και απλότητα.
«Αυτός που ήταν ο πιο αφανής, τον φανέρωσε ο Θεός»
Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος: «Για την Εκκλησία το σημαντικό είναι να γεννά Αγίους. Η ενέργεια του Θεού είναι η αγιότητα, όπως του ηλεκτρισμού η θερμότητα και του ήλιου η λάμψη. Στο μέτρο που ένας άνθρωπος γίνεται άγιος τότε έχει λόγο να υπάρχει η Εκκλησία. Τα εθνικά και τα ηθικά κηρύγματα είναι δευτερεύοντα για την Εκκλησία. Το πρωτεύον είναι να γεννά Αγίους. Και πρέπει να πω ότι με συγκινούσε πολύ που ο Άγιος Φιλούμενος ήταν αφανής. Στις φωτογραφίες που έχουμε, είναι πάντα χωσμένος. Κι αυτός που ήταν ο πιο χωσμένος, τον φανέρωσε ο Θεός».
Ένας Άγιος σε κάσα διπλοκάμπινου
Μητροπολίτης Μόρφου: «Πέρσι τον Αύγουστο μεταφέραμε το λείψανο του Αγίου Φιλουμένου από την Ιερατική Σχολή της Σιών, στον τόπο του μαρτυρίου του στο Φρέαρ του Ιακώβ, στη Ναπλούς, αφού περάσαμε δύο οδοφράγματα Ισραηλινών στρατιωτών. Σκέψου έναν Άγιο και τον είχαμε σε μια κάσα διπλοκάμπινου για απόκρυψη. Δεν μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ο Άγιος που σκότωσαν οι Εβραίοι. Μας ρώτησαν “τι σας είναι ο νεκρός;”. Τους είπαμε ότι είναι συγγενής μας και πατέρας μας – και βεβαίως λέγαμε αλήθεια γιατί πνευματικά είναι συγγενής και πατέρας μας…. Ο Πατριάρχης μάς έδωσε ένα τεμάχιο από το λείψανο του Αγίου και το φέραμε στο γυναικείο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Ορούντας, που αναβίωσε τα τελευταία δέκα χρόνια και είναι το κέντρο της τιμής του».
