Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Δ΄ Στάσεως των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στην ιερά μονή Παναγίας του Άρακα παρά της κοινότητας Λαγουδερών της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου στις 16.3.2018.
Ένας στίχος που εχαράχθη στην καρδία μου απόψε από το Απόδειπνο, το Μικρό Απόδειπνο, το οποίον είναι συνημμένο, ενωμένο μαζί με την ακολουθία των Χαιρετισμών και που ενδιαφέρει όλους μας και θα το βρούμε μπροστά μας όλοι μας. Οι περισσότεροι τουλάχιστον. Λέει, εκεί που ο διάκος ο καλλικέλαδος απόψε είπε το «Άσπιλε αμόλυντε… και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει, «την αθλίαν μου ψυχήν περιέπουσα, και τας σκοτεινάς όψεις των πονηρών δαιμόνων πόρρω αυτής απελαύνουσα.»
Υπάρχει μία στιγμή που η ψυχή μας, και εδώ ο υμνογράφος είναι ταπεινός άνθρωπος. Και ταπεινώνει τον εαυτό του. Και δεν θέλει να εξυψώνεται ούτε να επαινείται ούτε να δοξάζεται, όπως θέλουμε εμείς. Πώς χαρακτηρίζει την ψυχή του; «Αθλίαν!» Εάν πω εγώ σε κάποιον από σας, τι κάνεις με την αθλίαν σου ψυχή, δεν θα μου ξαναμιλήσει. Όπως είπα κάποτε αστειευόμενος σ’ έναν επίτροπο, «Τι κάνεις, αμαρτωλέ μου επίτροπε;» Και έκαμε δύο μήνες να μου πει καλημέρα. Του εξήγησα μετά.
― Άνθρωπέ μου καλέ, του είπα, εμείς, για να λειτουργήσουμε, οι ιερείς και οι Αρχιερείς, λέμε είκοσι δύο φορές, «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ.» Και έτσι ν’ ανοίξουμε το στόμα μας να κοινωνήσουμε.
Άρα, είναι πολύ σημαντικό, αν είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί, να έχομεν αίσθηση ότι είμεθα αμαρτωλοί. Και όλο το νόημα των ύμνων, είναι ότι από αυτή την αμαρτία και απ’ αυτό τον ψυχικό θάνατο που είναι η αμαρτία, μας εγλύτωσε η Παναγία. Που επρόσφερε το σώμα της και το αίμα της εις το Πνεύμα το Άγιον. Και ενώθηκε το Πνεύμα το Άγιον με αυτό το Πανάγιο σώμα, με αυτό το Πανάγιο αίμα και εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, εσαρκώθη ο Υιός και Λόγος του Θεού. Και έχομε την μεγάλη εορτή, που θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που εδώ εικονίζεται, όπως έχουμε πει και άλλες φορές, ακριβώς πάνω από το εικονοστάσι.
Άρα, εάν θέλομε και εμείς την ψυχή μας, η οποία ψυχή μας δεν γνωρίζει θάνατο… Από την ώρα που η ψυχή θα ενωθεί με το ωάριο και το σπέρμα των γονιών μας, ο άνθρωπος αυτός με την συνείδησή του που η ψυχή … τη συνείδηση και την κρατεί, δεν θα πεθάνει ποτέ. Ποτέ. Μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει. Γι’ αυτό και λέγεται αθάνατος η ψυχή. Που δεν έχει θάνατο δηλαδή.
Και γιατί δεν έχει θάνατο η ψυχή μας; Γιατί δεν την βάζει ο πατέρας μας και η μάνα μας. Την ψυχή την βάζει το Πνεύμα το Άγιον. Ο ίδιος ο Θεός δηλαδή βάζει την ψυχή. Γι’ αυτό και ο Θεός, το ζωοποιών Πνεύμα, βάζει την ψυχή την ώρα της σύλληψής μας. Το ίδιον Θείον πρόσωπο, το Άγιον Πνεύμα, δίδει εντολή και εξέρχεται η ψυχή την ώρα που θα πεθάνει το σώμα. Αλλά δεν πεθαίνει η ψυχή.
Και λέει εδώ ότι η ψυχή έχει έξοδον. «Και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει. Όταν η ψυχή… Από πού εξέρχεται και λέει, «την ώρα της εξόδου;» Εξέρχεται η ψυχή από το σώμα. Και αυτή λέει, «η αθλία μου ψυχή». Έχει μίαν έγνοια. Να απομακρύνει, λέει, τες σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, μακριά απ’ αυτούς. Πού ευρίσκονται αυτοί οι δαίμονες. Και αγωνιά εδώ ο υμνογράφος, ο συντάκτης της ευχής. Να απομακρυνθούν, την ώρα του θανάτου.
Την ώρα του θανάτου, επισκέπτονται την ψυχή και την πειράζουν πνεύματα. Πνεύματα πονηρά. Και το παραχωρεί ο Θεός και το επιτρέπει αυτό και σε αγωνιστές ανθρώπους ακόμη. Για να αγωνιστούν εκείνη την ώρα που βγαίνει η ψυχή και να προσευχηθούν και να ταπεινωθούν και να ζητήσουν βοήθεια από τον Χριστό, από την Παναγία και από τους αγίους. Και εκείνη την ώρα, τη μεγαλύτερη βοήθεια λαμβάνει ο άνθρωπος από την Παναγία.
Ερωτήσαμε κάποτε, τον άγιο γέροντά μας Ιάκωβο της Εύβοιας, που αγιοκατατάχθηκε τελευταία επίσημα από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο:
― Όταν ένας άνθρωπος ψυχομαχεί, όπως λέμε στην Κύπρο, και βγαίνει η ψυχή του από το σώμα, την ώρα της εξόδου της ψυχής, εμείς οι συγγενείς, οι φίλοι, οι ιερείς, τι να κάμνομε εκείνη την ώρα;
Ξέρετε τι συμβουλή μας έδωσε;
― Να διαβάζετε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας.» Αυτό μας είπε. Όσο, λέει, η ψυχή είναι ενωμένη με το σώμα, διαβάζομε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Μόλις χωριστεί η ψυχή από το σώμα και πεθάνει ο άνθρωπός μας, το σώμα του πεθάνει, αρχίζομε και διαβάζομε το ψαλτήρι. Ακούτε σοφία η Εκκλησία μας.
Δηλαδή και η ψυχή μας και το σώμα μας, θέλουν προσευχή! Και η ζωντανή ψυχή μας και το νεκρό μας σώμα. Και υπάρχουν αυτά τα δαιμόνια. Και ανάλογα με τα πάθη που έχομε καλλιεργήσει στην ζωή μας, είναι ανάλογες και οι ειδικότητες των κακών πνευμάτων.
Ένας δηλαδή που ήταν φιλάργυρος, θα τον πειράξει την ώρα εκείνη το δαιμόνιο της φιλαργυρίας.
Ένας που ήταν πόρνος και δεν μετανόησε, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της πορνείας.
Ένας ο οποίος ήταν ζηλιάρης και δεν μετάνιωσε και δυσκόλεψε τους συνανθρώπους του με τες ζήλιες του, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της ζήλιας.
Ένας που φθονούσε, ανάλογο πνεύμα ακάθαρτο.
Ένας που ήταν αμείλικτος εις τους ανθρώπους και κακός και έκρινε και κατέκρινε συνεχώς τους άλλους και με τον εαυτό του ήθελε μόνο δόξες και μπράβο, υπάρχει και γι’ αυτόν ειδικό δαιμόνιο που πειράζει.
Ανάλογα λοιπόν, όπως κανοναρχούμε με τα πάθη μας τα πνεύματα τα ακάθαρτα, είναι και ο πειρασμός που δεχόμαστε. Και εν ζωή και την ώρα της εξόδου της ψυχής από το σώμα.
Και κάτι τελευταίο. Όταν πλέον η ψυχή βγει από το σώμα και εμείς κλαίμε τον άνθρωπό μας που έχει κοιμηθεί, διότι δεν πεθαίνει κανείς! Μετά την Ανάσταση του Χριστού, δεν υπάρχει θάνατος, υπάρχει κοίμησις! Δεν λέμε ο θάνατος της Παναγίας, λέμε η Κοίμησις της Θεοτόκου. Δεν λέμε Νεκροταφείο. Λέμε Κοιμητήριο. Αυτή είναι η σωστή λέξη. Γιατί; Γιατί όλοι θα ξυπνήσουμε. Αυτό σημαίνει Ανάσταση.
Ερώτησαν οι δασκάλες τα μικρά παιδιά του Δημοτικού:
― Τι θα γιορτάσουμε, παιδιά, το Πάσχα;
Και είπαν:
― Την Ανάσταση του Χριστού.
― Γιατί την γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού παιδιά; Τι μας ενδιαφέρει εμάς αν αναστήθηκε ο Χριστός;
Και απάντησαν τα μικρά παιδιά.
― Επειδή Αναστήθη ο Χριστός, μπορούμε και εμείς να Αναστηθούμε στη Δευτέρα Παρουσία και να μην ξαναπεθάνουμε.
Ακούτε έγνοιαν τα παιδιά! Τα μικρά του Δημοτικού!
― Και γιατί λέμε, τους λέει, εκοιμήθη ο τάδε. Η Κοίμησις της Παναγίας. Τι είναι για σας παιδιά ο θάνατος;
Και είπαν:
― Χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Αυτό είναι ο θάνατος.
― Και τι είναι Ανάσταση, παιδιά, για σας;
― Ένα ξύπνημα, μου είπε ένα κορίτσι. Να ξυπνήσουμε, όταν ακούσουμε το ξυπνητήρι της ψυχής.
― Και ποιος, είπα εγώ, είναι το ξυπνητήρι της ψυχής;
― Ο Χριστός.
Ο Λόγος του Θεού! Ακόμα και το όνομα και η έννοια και ο όρος, παραπέμπει σε φωνή. Θα ακουστεί εκείνη η Θεανθρώπινη φωνή και όλοι θα Αναστηθούμε. Αλλά, μέχρι να έρθει η ώρα εκείνη, η φοβερά ημέρα της κρίσεως, έχομε μίαν ανηφόρα να ανεβεί η ψυχή μας, όταν χωρισθεί από το σώμα.
Υπάρχουν τα τελώνια. Υπάρχουν δηλαδή τα ακάθαρτα πνεύματα, τα οποία, ανάλογα με τα πάθη που δεν μετανιώσαμε και τα δουλέψαμε με επιμέλεια και επιμέναμε να μην μετανοήσουμε για συγκεκριμένες αμαρτίες και πάθη και κακίες, αυτά θα μας ζητήσουν λόγο. Και μπορεί ούτε καν να φτάσουμε στο φως της Παναγίας και τοσούτον μάλλον στο φως του Χριστού.
Για να καταλάβετε, τι εννοώ, όταν εκοιμήθη η μητέρα του αγίου Ιακώβου του Τσαλίκη, μου το έλεγε ο ίδιος αυτό, της έκαμνε κάθε μέρα Λειτουργία και την εμνημόνευε. Και στις σαράντα μέρες, την είδε την μάνα του. Μέσα στη Θεία Λειτουργία, μέσα στο Ιερό Βήμα. Και την είδε μέσα στο φως. Και της είπε:
― Μητέρα μου, σου έδωσε δόξαν ο Θεός!
― Ναι, Ιάκωβέ μου, του λέει.
― Σε είχα έγνοια μητέρα μου, της είπε. Πώς πέρασες τα φοβερά τελώνια, όταν η ψυχή σου εβγήκε από το σώμα και ανέβαινε εις το φως του Χριστού.
Και τι του είπε νομίζετε;
― Επέρασα πάρα πολύ εύκολα Ιάκωβέ μου. Δεν με ενόχλησαν καθόλου. ― Μητέρα μου, μα τόσο επρόσεχες τον εαυτό σου;
― Άκουσε Ιάκωβέ μου. Ο δρόμος μου, μου το είπε μ’ έναν απλοϊκό τρόπο για να το καταλάβει εκείνος και εμείς, ο δρόμος μου ο ουράνιος για τον Παράδεισο του Χριστού, ήταν στρωμένος δεξιά και αριστερά με τα καρβέλια. Με τα ψωμιά που έδιδα στους φτωχούς. Και έτσι δεν είχαν δικαίωμα οι δαίμονες. Ούτε να με κατηγορήσουν ούτε να διεκδικήσουν την ψυχή μου.
Ήταν τόσο ελεήμων αυτή η γυναίκα, που στερούσε τα παιδιά της για να δώσει στους φτωχούς. Που έψαχνε να ντύσει ορφανά και αν τα παιδιά της δεν είχαν τα απαραίτητα. Και όλα αυτά, τα βρήκε η ψυχή της, την ώρα της ανάβασης. Την ώρα της εξόδου. Την ώρα που ανέβαινε προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό.
Άρα, είναι πολύ σημαντικό, να έχομε σχέση καλή με την Παναγία. Θα μας βρεθεί αυτή η σχέση, την ώρα που θα βγαίνει η ψυχή μας. Και θα κρατηθούν μακριά τα πνεύματα και θα μας δώσει φώτιση η Παναγία, να παλέψουμε εκείνη την ώρα, για να πάρουμε και κανένα μαρτυρικό στεφάνι.
Αλλά και την ώρα που η ψυχή μας θα βγει από το σώμα και θα ανεβαίνει προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, και τότε να έχομε αρετές και αποθέματα αρετών, όπως της ελεημοσύνης, όπως της μετανοίας, όπως της συγχωρητικότητας, όπως της καλοσύνης, όπως της νηστείας, της προσευχής και της αγρυπνίας.
Όταν ο άνθρωπος καλλιεργεί αυτές τις αρετές, θα τα βρει μπροστά του. Ότι κάμνομεν επί της γης, τα βρίσκομε εν τοις ουρανοίς. Και πάνω απ’ όλα την ελεημοσύνη και την αγάπη και την τιμή στην Παναγία μας.
Εύχομαι αυτή την αγάπη, να την καλλιεργείτε εσείς, που είστε ένα χωριό εδώ, δύο χωριά ενωμένα Λαγουδερά – Σαράντι και σας ενώνει η Παναγία του Άρακα. Εύχομαι αυτή την ενότητα τη Θεομητορική, να την καλλιεργείτε έτι και έτι και την αγάπη σας εις το μοναστήρι της Παναγίας και όσο τιμούμε την Παναγία, τόσο θα μας τιμήσει αυτή με την παρουσία της, την ώρα την φοβερά της εξόδου της αθλίας μας ψυχής. Και οι σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, θα μείνουν μακριά από την ψυχή μας. Και αν έχομε και τις δωρεές της ελεημοσύνης και της συγχωρητικότητας και της μετανοίας, έτι και έτι θα λαμπρυνθεί και θα λαμπικαρισθεί η ψυχή μας από το φως του Χριστού.
Έτη πολλά, ευλογημένα, καλό στάδιο στο υπόλοιπο της νηστείας που εναπομένει, καλό Πάσχα να έχομε και την Λαμπρή αχώριστοι.
Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς.
