Αρχική Blog Σελίδα 479

Ιερό Σαρανταλείτουργο των Χριστουγέννων στην Ιερά Μητρόπολη Μόρφου

Φέρεται σε γνώση των πιστών ότι καθ’ όλη την περίοδο των νηστειών των Χριστουγέννων και συγκεκριμένα από τις 15 Νοεμβρίου μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου 2021, θα τελείται καθημερινά το Ιερό Σαρανταλείτουργο υπέρ των ζώντων και κεκοιμημένων αδελφών μας στις πιο κάτω ενορίες και μοναστήρια:

  • Ακάκι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στον ιερό ναό Παναγίας Χρυσελεούσης. Κατά τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Κυριακή η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ, ενώ κατά τις ημέρες Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 6:00 π.μ. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Κωνσταντίνος Κακουρίδης, τηλ. 99522045.
  • Αστρομερίτης. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. (άνευ εορτής) στον Άγιο Αυξίβιο εκτός των Σαββάτων όπου θα τελείται στον Άγιο Μόδεστο. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Νικολάου, τηλ. 99405950.
  • Ποτάμι – Νικητάρι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:45 π.μ., 3 μέρες της εβδομάδας στο Ποτάμι και 3 στο Νικητάρι. Πληροφορίες: π. Γεώργιος Κλειτίδης (Ποτάμι), τηλ. 99629431 και π. Κυριακός Χριστοφή (Νικητάρι), τηλ: 99830329.
  • Δένεια. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. στον ιερό ναό αγίου Χαραλάμπους. Πληροφορίες: π. Παρασκευάς Κίκας, τηλ: 99483086.
  • Ευρύχου. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Θωμάς Παπαστεργίου, τηλ. 99247292.
  • Κακοπετριά. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. στο ιερό παρεκκλήσιο του αγίου Φανουρίου (εντός του ναού του αγίου Παντελεήμονα). Πληροφορίες: π. Χρήστος Μιχαήλ, τηλ. 99499016.
  • Κοράκου. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Μάμα. Πληροφορίες: π. Αντρέας Φιλίππου, τηλ. 99465879.
  • Μένικο. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Οι καθημερινές Θείες Λειτουργίες στον Άγιο Γεώργιο θα τελούνται στις 7:30 π.μ. Πληροφορίες: π. Κυπριανός Παναγιώτου, τηλ. 99379315.
  • Ορούντα. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 6:30 π.μ. στον Άγιο Λουκά. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Χατζημιχαήλ, τηλ. 99050471.
  • Ορούντα – Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 5:15 π.μ. Πληροφορίες: 22824455.
  • Πεδουλάς. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά (εκτός Σαββάτου) στις 6:30 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Ονουφρίου του Αιγυπτίου. Πληροφορίες: π. Λουκάς Κασινίδης, τηλ. 99459946.
  • Περιστερώνα. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Μιχαήλ Νικολάου, τηλ: 99527607.
  • Πρόδρομος. Ο π. Ιωάννης θα τελεί την Θεία Λειτουργία τις καθημερινές στον ιερό ναό της Παναγίας του Αγρού, στο χωριό Αγρός. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. Πληροφορίες: π. Ιωάννης Δημοσθένους, τηλ. 99523481.
  • Σκουριώτισσα – Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Η Θεία Λειτουργία τελείται καθημερινά τα μεσάνυχτα η ώρα 12:00, και η ώρα 6:00 π.μ. το Σάββατο και Κυριακή. Πληροφορίες: Ιερομ. Αμβρόσιος Γκορελώβ, τηλ. 99524283.
  • Σπήλια – Κούρδαλι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται εναλλάξ κατά εβδομάδα η ώρα 7:00 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Αντωνίου (Σπήλια) και στο καθολικό της ιεράς μονής Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας (Κούρδαλι). Πληροφορίες: π. Κυριακός Παπαγιάννης, τηλ. 99641343.
  • Τρείς Ελιές. Ο π. Δοσίθεος θα τελεί την Θεία Λειτουργία τις καθημερινές στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού, στο χωριό Πελένδρι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. Πληροφορίες: Ιερομ. Δοσίθεος Μάρκου, τηλ. 99332049.

Η προστασία της ψυχής από την Παναγία πριν και μετά τον θάνατο (16.3.2018)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Δ΄ Στάσεως των  Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στην ιερά μονή Παναγίας του Άρακα παρά της κοινότητας Λαγουδερών  της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου στις 16.3.2018.

Ένας στίχος που εχαράχθη στην καρδία μου απόψε από το Απόδειπνο, το Μικρό Απόδειπνο, το οποίον είναι συνημμένο, ενωμένο μαζί με την ακολουθία των Χαιρετισμών και που ενδιαφέρει όλους μας και θα το βρούμε μπροστά μας όλοι μας. Οι περισσότεροι τουλάχιστον.  Λέει, εκεί που ο διάκος ο καλλικέλαδος απόψε είπε το «Άσπιλε αμόλυντε… και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει, «την αθλίαν μου ψυχήν περιέπουσα, και τας σκοτεινάς όψεις των πονηρών δαιμόνων πόρρω αυτής απελαύνουσα.»

 Υπάρχει μία στιγμή που η ψυχή μας, και εδώ ο υμνογράφος είναι ταπεινός άνθρωπος. Και ταπεινώνει τον εαυτό του. Και δεν θέλει να εξυψώνεται ούτε να επαινείται ούτε να δοξάζεται, όπως θέλουμε εμείς. Πώς χαρακτηρίζει την ψυχή του; «Αθλίαν!» Εάν πω εγώ σε κάποιον από σας, τι κάνεις με την αθλίαν σου ψυχή, δεν θα μου ξαναμιλήσει. Όπως είπα κάποτε αστειευόμενος σ’ έναν επίτροπο, «Τι κάνεις, αμαρτωλέ μου επίτροπε;» Και έκαμε δύο μήνες να μου πει καλημέρα. Του εξήγησα μετά. 

Άνθρωπέ μου καλέ, του είπα, εμείς, για να λειτουργήσουμε, οι ιερείς και οι Αρχιερείς, λέμε είκοσι δύο φορές, «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ.» Και έτσι ν’ ανοίξουμε το στόμα μας να κοινωνήσουμε. 

Άρα, είναι πολύ σημαντικό, αν είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί, να έχομεν αίσθηση ότι είμεθα αμαρτωλοί. Και όλο το νόημα των ύμνων, είναι ότι από αυτή την αμαρτία και απ’ αυτό τον ψυχικό θάνατο που είναι η αμαρτία, μας εγλύτωσε η Παναγία. Που επρόσφερε το σώμα της και το αίμα της εις το Πνεύμα το Άγιον. Και ενώθηκε το Πνεύμα το Άγιον με αυτό το Πανάγιο σώμα, με αυτό το Πανάγιο αίμα και εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, εσαρκώθη ο Υιός και Λόγος του Θεού. Και έχομε την μεγάλη εορτή, που θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που εδώ εικονίζεται, όπως έχουμε πει και άλλες φορές, ακριβώς πάνω από το εικονοστάσι. 

Άρα, εάν θέλομε και εμείς την ψυχή μας, η οποία ψυχή μας δεν γνωρίζει θάνατο… Από την ώρα που η ψυχή θα ενωθεί με το ωάριο και το σπέρμα των γονιών μας, ο άνθρωπος αυτός με την συνείδησή του που η ψυχή … τη συνείδηση και την κρατεί, δεν θα πεθάνει ποτέ. Ποτέ. Μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει. Γι’ αυτό και λέγεται αθάνατος η ψυχή. Που δεν έχει θάνατο δηλαδή. 

Και γιατί δεν έχει θάνατο η ψυχή μας; Γιατί δεν την βάζει ο πατέρας μας και η μάνα μας. Την ψυχή την βάζει το Πνεύμα το Άγιον. Ο ίδιος ο Θεός δηλαδή βάζει την ψυχή. Γι’ αυτό και ο Θεός, το ζωοποιών Πνεύμα, βάζει την ψυχή την ώρα της σύλληψής μας. Το ίδιον Θείον πρόσωπο, το Άγιον Πνεύμα, δίδει εντολή και εξέρχεται η ψυχή την ώρα που θα πεθάνει το σώμα. Αλλά δεν πεθαίνει η ψυχή. 

Και λέει εδώ ότι η ψυχή έχει έξοδον. «Και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει. Όταν η ψυχή… Από πού εξέρχεται και λέει, «την ώρα της εξόδου;» Εξέρχεται η ψυχή από το σώμα. Και αυτή λέει, «η αθλία μου ψυχή». Έχει μίαν έγνοια. Να απομακρύνει, λέει, τες σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, μακριά απ’ αυτούς. Πού ευρίσκονται αυτοί οι δαίμονες. Και αγωνιά εδώ ο υμνογράφος, ο συντάκτης της ευχής. Να απομακρυνθούν, την ώρα του θανάτου. 

Την ώρα του θανάτου, επισκέπτονται την ψυχή και την πειράζουν πνεύματα. Πνεύματα πονηρά. Και το παραχωρεί ο Θεός και το επιτρέπει αυτό και σε αγωνιστές ανθρώπους ακόμη. Για να αγωνιστούν εκείνη την ώρα που βγαίνει η ψυχή και να προσευχηθούν και να ταπεινωθούν και να ζητήσουν βοήθεια από τον Χριστό, από την Παναγία και από τους αγίους. Και εκείνη την ώρα, τη μεγαλύτερη βοήθεια λαμβάνει ο άνθρωπος από την Παναγία. 

Ερωτήσαμε κάποτε, τον άγιο γέροντά μας Ιάκωβο της Εύβοιας, που αγιοκατατάχθηκε τελευταία επίσημα από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο: 

Όταν ένας άνθρωπος ψυχομαχεί, όπως λέμε στην Κύπρο, και βγαίνει η ψυχή του από το σώμα, την ώρα της εξόδου της ψυχής, εμείς οι συγγενείς, οι φίλοι, οι ιερείς, τι να κάμνομε εκείνη την ώρα;

Ξέρετε τι συμβουλή μας έδωσε; 

Να διαβάζετε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας.» Αυτό μας είπε.  Όσο, λέει, η ψυχή είναι ενωμένη με το σώμα, διαβάζομε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Μόλις χωριστεί η ψυχή από το σώμα και πεθάνει ο άνθρωπός μας, το σώμα του πεθάνει, αρχίζομε και διαβάζομε το ψαλτήρι. Ακούτε σοφία η Εκκλησία μας. 

Δηλαδή και η ψυχή μας και το σώμα μας, θέλουν προσευχή! Και η ζωντανή ψυχή μας και το νεκρό μας σώμα. Και υπάρχουν αυτά τα δαιμόνια. Και ανάλογα με τα πάθη που έχομε καλλιεργήσει στην ζωή μας, είναι ανάλογες και οι ειδικότητες των κακών πνευμάτων. 

Ένας δηλαδή που ήταν φιλάργυρος, θα τον πειράξει την ώρα εκείνη το δαιμόνιο της φιλαργυρίας. 

Ένας που ήταν πόρνος και δεν μετανόησε, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της πορνείας. 

Ένας ο οποίος ήταν ζηλιάρης και δεν μετάνιωσε και δυσκόλεψε τους συνανθρώπους του με τες ζήλιες του, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της ζήλιας. 

Ένας που φθονούσε, ανάλογο πνεύμα ακάθαρτο. 

Ένας που ήταν αμείλικτος εις τους ανθρώπους και κακός και έκρινε και κατέκρινε συνεχώς τους άλλους και με τον εαυτό του ήθελε μόνο δόξες και μπράβο, υπάρχει και γι’ αυτόν ειδικό δαιμόνιο που πειράζει. 

Ανάλογα λοιπόν, όπως κανοναρχούμε με τα πάθη μας τα πνεύματα τα ακάθαρτα, είναι και ο πειρασμός που δεχόμαστε. Και εν ζωή και την ώρα της εξόδου της ψυχής από το σώμα. 

Και κάτι τελευταίο. Όταν πλέον η ψυχή βγει από το σώμα και εμείς κλαίμε τον άνθρωπό μας που έχει κοιμηθεί, διότι δεν πεθαίνει κανείς! Μετά την Ανάσταση του Χριστού, δεν υπάρχει θάνατος, υπάρχει κοίμησις! Δεν λέμε ο θάνατος της Παναγίας, λέμε η Κοίμησις της Θεοτόκου. Δεν λέμε Νεκροταφείο. Λέμε Κοιμητήριο. Αυτή είναι η σωστή λέξη. Γιατί; Γιατί όλοι θα ξυπνήσουμε. Αυτό σημαίνει Ανάσταση. 

Ερώτησαν οι δασκάλες τα μικρά παιδιά του Δημοτικού:

  Τι θα γιορτάσουμε, παιδιά, το Πάσχα; 

Και είπαν: 

Την Ανάσταση του Χριστού. 

Γιατί την γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού παιδιά; Τι μας ενδιαφέρει εμάς αν αναστήθηκε ο Χριστός; 

Και απάντησαν τα μικρά παιδιά. 

Επειδή Αναστήθη ο Χριστός, μπορούμε και εμείς να Αναστηθούμε στη Δευτέρα Παρουσία και να μην ξαναπεθάνουμε. 

Ακούτε έγνοιαν τα παιδιά! Τα μικρά του Δημοτικού! 

Και γιατί λέμε, τους λέει, εκοιμήθη ο τάδε. Η Κοίμησις της Παναγίας. Τι είναι για σας παιδιά ο θάνατος;

 Και είπαν: 

  Χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Αυτό είναι ο θάνατος. 

Και τι είναι Ανάσταση, παιδιά, για σας; 

Ένα ξύπνημα, μου είπε ένα κορίτσι. Να ξυπνήσουμε, όταν ακούσουμε το ξυπνητήρι της ψυχής. 

Και ποιος, είπα εγώ, είναι το ξυπνητήρι της ψυχής; 

Ο Χριστός. 

Ο Λόγος του Θεού! Ακόμα και το όνομα και η έννοια και ο όρος, παραπέμπει σε φωνή. Θα ακουστεί εκείνη η Θεανθρώπινη φωνή και όλοι θα Αναστηθούμε. Αλλά, μέχρι να έρθει η ώρα εκείνη, η φοβερά ημέρα της κρίσεως, έχομε μίαν ανηφόρα να ανεβεί η ψυχή μας, όταν χωρισθεί από το σώμα. 

Υπάρχουν τα τελώνια. Υπάρχουν δηλαδή τα ακάθαρτα πνεύματα, τα οποία, ανάλογα με τα πάθη που δεν μετανιώσαμε και τα δουλέψαμε με επιμέλεια και επιμέναμε να μην μετανοήσουμε για συγκεκριμένες αμαρτίες και πάθη και κακίες, αυτά θα μας ζητήσουν λόγο. Και μπορεί ούτε καν να φτάσουμε στο φως της Παναγίας και τοσούτον μάλλον στο φως του Χριστού. 

Για να καταλάβετε, τι εννοώ, όταν εκοιμήθη η μητέρα του αγίου Ιακώβου του Τσαλίκη, μου το έλεγε ο ίδιος αυτό, της έκαμνε κάθε μέρα Λειτουργία και την εμνημόνευε. Και στις σαράντα μέρες, την είδε την μάνα του. Μέσα στη Θεία Λειτουργία, μέσα στο Ιερό Βήμα. Και την είδε μέσα στο φως. Και της είπε: 

Μητέρα μου, σου έδωσε δόξαν ο Θεός! 

Ναι, Ιάκωβέ μου, του λέει. 

Σε είχα έγνοια μητέρα μου, της είπε. Πώς πέρασες τα φοβερά τελώνια, όταν η ψυχή σου εβγήκε από το σώμα και ανέβαινε εις το φως του Χριστού. 

Και τι του είπε νομίζετε; 

Επέρασα πάρα πολύ εύκολα Ιάκωβέ μου. Δεν με ενόχλησαν καθόλου. Μητέρα μου, μα τόσο επρόσεχες τον εαυτό σου; 

Άκουσε Ιάκωβέ μου. Ο δρόμος μου, μου το είπε μ’ έναν απλοϊκό τρόπο για να το καταλάβει εκείνος και εμείς, ο δρόμος μου ο ουράνιος για τον Παράδεισο του Χριστού, ήταν στρωμένος δεξιά και αριστερά με τα καρβέλια. Με τα ψωμιά που έδιδα στους φτωχούς. Και έτσι δεν είχαν δικαίωμα οι δαίμονες. Ούτε να με κατηγορήσουν ούτε να διεκδικήσουν την ψυχή μου. 

Ήταν τόσο ελεήμων αυτή η γυναίκα, που στερούσε τα παιδιά της για να δώσει στους φτωχούς. Που έψαχνε να ντύσει ορφανά και αν τα παιδιά της δεν είχαν τα απαραίτητα. Και όλα αυτά, τα βρήκε η ψυχή της, την ώρα της ανάβασης. Την ώρα της εξόδου. Την ώρα που ανέβαινε προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. 

Άρα, είναι πολύ σημαντικό, να έχομε σχέση καλή με την Παναγία. Θα μας βρεθεί αυτή η σχέση, την ώρα που θα βγαίνει η ψυχή μας. Και θα κρατηθούν μακριά τα πνεύματα και θα μας δώσει φώτιση η Παναγία, να παλέψουμε εκείνη την ώρα, για να πάρουμε και κανένα μαρτυρικό στεφάνι. 

Αλλά και την ώρα που η ψυχή μας θα βγει από το σώμα και θα ανεβαίνει προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, και τότε να έχομε αρετές και αποθέματα αρετών, όπως της ελεημοσύνης, όπως της μετανοίας, όπως της συγχωρητικότητας, όπως της καλοσύνης, όπως της νηστείας, της προσευχής και της αγρυπνίας. 

Όταν ο άνθρωπος καλλιεργεί αυτές τις αρετές, θα τα βρει μπροστά του. Ότι κάμνομεν επί της γης, τα βρίσκομε εν τοις ουρανοίς. Και πάνω απ’ όλα την ελεημοσύνη και την αγάπη και την τιμή στην Παναγία μας.

Εύχομαι αυτή την αγάπη, να την καλλιεργείτε εσείς, που είστε ένα χωριό εδώ, δύο χωριά ενωμένα Λαγουδερά – Σαράντι και σας ενώνει η Παναγία του Άρακα. Εύχομαι αυτή την ενότητα τη Θεομητορική, να την καλλιεργείτε έτι και έτι και την αγάπη σας εις το μοναστήρι της Παναγίας και όσο τιμούμε την Παναγία, τόσο θα μας τιμήσει αυτή με την παρουσία της, την ώρα την φοβερά της εξόδου της αθλίας μας ψυχής. Και οι σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, θα μείνουν μακριά από την ψυχή μας. Και αν έχομε και τις δωρεές της ελεημοσύνης και της συγχωρητικότητας και της μετανοίας, έτι και έτι θα λαμπρυνθεί και θα λαμπικαρισθεί η ψυχή μας από το φως του Χριστού. 

Έτη πολλά, ευλογημένα, καλό στάδιο στο υπόλοιπο της νηστείας που εναπομένει, καλό Πάσχα να έχομε και την Λαμπρή αχώριστοι.

Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς.

Η παρούσα ζωή, η αιώνια ζωή και η Παναγία (9.3.2018)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Γ΄ Στάσεως των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, της κοινότητας Κατύδατα, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου, στις 9.3.2018.

Πατέρες μου και αδελφοί μου, 

Μας αξιώνει η Δέσποινα του κόσμου, εδώ εις την κοινότητα των Κατυδάτων, που όλως ιδιαιτέρως τιμάται ο ηγαπημένος, ο φίλος Χριστού, ο παρθένος, ο Ευαγγελιστής, ο Ιωάννης ο Θεολόγος. Ο παραστάτης του Σταυρού και συμπαραστάτης της Θεοτόκου, υπό του Σταυρού, ο μόνος, ο Ιωάννης ο Θεολόγος.

Έτσι, ερχόμενοι στα Κατύδατα, πάντοτε αισθανόμεθα ότι ερχόμεθα σε ένα χωριό Θεομητορικό. Σε ένα χωριό, που αξιώθηκε να έχει τους συμπαραστάτες του Κυρίου εις την πιο δύσκολη στιγμή της οικουμένης. Όλης της οικουμένης. 

Η μεγαλύτερη μάχη των μαχών, ο μεγαλύτερος πόλεμος, η μεγαλύτερη νίκη, επετεύχθη επί του Σταυρού. Γιατί εκείνη την στιγμή, Αυτός, ο Οποίος επήρε σάρκα και αίμα από την Παναγία και ενώθηκε με αυτή την σάρκα και με αυτό το αίμα το Πνεύμα το Άγιον και έτσι ο Λόγος του Θεού, έγινε Υιός του Θεού, που ήτο πάντοτε Υιός του Θεού, αλλά και Υιός του Ανθρώπου. Έγινε δηλαδή Θεάνθρωπος. Διπλούς την φύσιν. Και την Θείαν είχε και την ανθρώπινη, ενωμένες. Ασυγχύτως και αχωρίστως. Και τις έχει πάντοτε. 

Μέχρι και στον Τάφο εκατέβηκε μετά τον Σταυρό. Πρώτον ανέβη και μετά εκατέβη. Ανέβη εις τον Σταυρό και επί του Σταυρού επέθανε για μας και κατέβηκε στον Τάφο, αλλά δεν μπορούσε να κρατηθεί στον Τάφο για πάντα ο Υιός του Θεού. Και έτσι, τη τρίτη ημέρα, Ανέστη εκ του Τάφου. «Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ!» Αλλά, είπαμε, η ζωή, η οποία έχει μέσα της Θείαν φύσην, δεν μπορεί ποτέ να μείνει για πάντοτε μέσα στον τάφο. Διά τούτο και ανεστήθη τη τρίτη ημέρα. 

Εμφανίσθη στους μαθητές Του. Και πρώτα και κύρια στην Παναγία μας εμφανίστηκε ο Αναστάς Ιησούς, διότι σ’ αυτήν ανήκε αυτή η τιμητική δωρεά και στιγμή, και ύστερα στις υπόλοιπες μυροφόρες γυναίκες και μετά στους αποστόλους και μαθητές αυτού. Αυτή, δηλαδή, που του έδωσε την σάρκα και το αίμα, αυτή που έγινεν αιτία της των πάντων θεώσεως. Να μπορούμε όλοι εμείς, δηλαδή, να θεωθούμε. Τι σημαίνει να θεωθούμε; Να αγιάσουμε. 

Θυμάμαι, είπα της μάνας μου, όταν ήμουν είκοσι πέντε χρονών και επέστρεψα με το πτυχίο της νομικής,

  Μανά, της λέω, θέλω να σου πω κάτι και να μην στενοχωρηθείς. 

Και της έκαμα και πρόλογο, ο δικηγορίσκος. Της είπα: 

Η αδελφή μου η Στέλλα αγάπησε τον Αντρέα και τον επαντρεύτη. 

Ναι γιε μου, δόξα σοι ο Θεός. 

Ο αδελφός μου ο Θεοχάρης, της λέω, αγάπησε την Ευδοκία και ενυμφεύθη. 

Ναι, γιε μου, μου λέει, δόξα σοι ο Θεός. Αγάπησες και συ, μου λέει, καμιά κοπέλα; Πε μου το, λέει, είναι φυσικό πράμα. 

Λέω της :

Και εγώ, αγάπησα την πιο όμορφη. Την πιο τέλεια. 

Και μου έκαμε εντύπωση, που εκατάλαβεν η μάνα μου. Και μου λέει: 

Παναγία μου, εν να γίνει μοναχός! 

Με έβλεπε, βέβαια, ότι ενήστευα, ότι είχα εκκλησιαστική ζωή. Αλλά, μόλις της είπα, αγάπησα την πιο ωραία, την πιο τέλεια, την πιο καθαρή. Μου είπε: 

Παναγία μου, θα γίνει μοναχός! 

Και μου έκαμε εντύπωση, αυτό που είπα προηγουμένως, «αιτία της των πάντων θεώσεως.» Που είναι δύσκολο, να το καταλάβουν, ακόμα και μορφωμένοι, τι σημαίνει. Ότι η Παναγία, έγινεν η αιτία όλη η ανθρωπότητα, άμα θέλει, να θεωθεί. 

Η Μηλιά, το κατάλαβε. Το ήξερε μέσα της. Διότι, το Πνεύμα το Άγιον, φωτίζει στους καθαρούς και αγωνιστές ανθρώπους και καταλαβαίνουν τα νοήματα της Θείας Λειτουργίας και των Ακολουθιών. Και μπορεί να πηγαίνουν φιλόλογοι, που είναι γεμάτοι μέσα κακίες και εμπάθειες, και να καταλαβαίνουν ελάχιστα. Άρα, η κατανόηση στην Εκκλησία, δεν είναι εγκεφαλική. Είναι καρδιακή. Όποιος καθαρίζει την καρδίαν του από τα πάθη του και τες κακίες του και τις ηδονές του, τότε αυτός έχει φώτιση. 

Φαίνεται η Μηλιά είχε αυτή την φώτιση και αμέσως το εκατάλαβε. Και όταν μου εξήγησε η ίδια, τι σημαίνει να γίνεις σήμερα μοναχός. Μου λέει: 

Εσύ ο ενθουσιώδης, εν να αντέξεις αυτή τη ζωή; Ξέρεις, μου λέει, τι σημαίνει καλός, καλός μοναχός; 

Της λέω, με έκπληξη. 

Εσύ μανά, ξέρεις; 

Ξέρω γιε μου. Ο καλός, ο καλός μοναχός είναι τσακωμένος με το κορμί του, μέχρι να πεθάνει. 

Αυτό μου είπε. Και τότε εκατάλαβα, για πρώτη φορά, ότι απέναντί μου έχω έναν φωτισμένον άνθρωπο. Και τόσο καιρό δεν το κατάλαβα. Και ας ήταν η μάνα μου. Και ύστερα μου είπε. 

Ξέρεις, μου λέει, είναι η πιο καλή ζωή τούτη, αλλά είναι η πιο δύσκολη. Διότι, μου λέει, είπες να παντρευτείς την Εκκλησία, σημαίνει πρέπει ν’ αγιάσεις. 

Αυτό μου είπε. 

Είπες να παντρευτείς την Εκκλησία; Πρέπει ν’ αγιάσεις. 

Της λέω: 

Μες τον γάμο, δεν αγιάζει ο άνθρωπος; Εσύ, που παντρεύτηκες, έκαμες τόσα παιδιά, εν άγιασες; 

Μα εγώ, λέει μου, άγιασα ἢ άγιωσα (=σκούριασα);

Εταπείνωσε βλέπεις τον νουν της. Μου λέει: 

Και στο γάμο αγιάζει ο άνθρωπος, με την πολλήν υπομονή και με την πίστη των αγίων. Αλλά στον μοναχισμό, στην αρχή είναι δύσκολα και ύστερα είναι πιο εύκολα τα πράματα. Ενώ στον γάμο είναι το ανάποδο. Στην αρχή, μου λέει, είναι εύκολα τα πράματα. Φαίνονται εύκολα και ύστερα δυσκολεύουν. Αλλά, μου λέει, και ο ένας δρόμος και ο άλλος δρόμος, η Παναγία μας βοηθά. 

Και αυτά τα θυμούμαι, όταν διαβάζω τους Χαιριτισμούς. Αυτή την ακολουθία που κάμαμε απόψε. Που λέει συνεχώς, ότι η Παναγία είναι η μόνη νύμφη, αλλά ταυτόχρονα και ανύμφευτος. Και έτσι αγκαλιάζει όλους. Και τες νύμφες και τες καλόγριες. Τις ανύμφευτες. Και τους μοναχούς και τους εγγάμους. 

Άρα, το να βάλουμε σαν στόχο την αγιότητα, ανήκει σε όλους μας αυτός ο στόχος, από τη στιγμή που το Πνεύμα το Άγιον ενώθη με το σώμα και το αίμα της Παναγίας. Όλοι μας, είτε μέσα στο μοναχισμό είτε μέσα στον έγγαμο βίο είτε είμεθα και μονήρεις. Χωρίς να ποτέ να πάμε ούτε στον ένα δρόμο ούτε στον άλλο. Έχομε την δυνατότητα να θεωθούμε. Να αγιάσουμε. Διαφορετικά, αν δεν το καταλάβουμε αυτό, έστω και την υστάτη στιγμή που βγαίνει η ψυχή από το σώμα, αν δεν το καταλαβαίνουμε, ότι ο σκοπός μας είναι να αγιάσουμε, θα αγιώσουμε (=σκουριάσουμε). Όπως είπεν η γιαγιά. 

Και το φοβερό, τα περιγράφει αυτά που σας είπα, σ’ αυτή την ωραία προσευχή, που λέμε σε κάθε Απόδειπνο. Είτε μικρό είτε μεγάλο. Κάμετε λίγη υπομονή, να σας διαβάσω λίγο απ’ αυτά που είπε ο καλλιφωνότατος διάκος μας με νόημα. Και λέει κάπου, στο ενδιάμεσο της πρώτης ευχής. Και ίσταται ο διάκονος μπροστά από την Παναγία, για να πει αυτή την ευχή. Εδώ, λόγω της στενότητας του ναού, με ρώτησε πριν να πάει ο διάκος να πει την ευχή. 

Πού να σταθώ; 

Λέω του: 

Εδώ στην Παναγία. 

Μου λέει:

Μα μπροστά σου; 

Του λέω: 

Όχι μπροστά μου. Μπροστά στην Παναγία! 

Άρα, όπου είναι ο νους, εκεί είναι και το σώμα. Μπορεί να είσαι μέσα στο στασίδι και ο νους σου να είναι στις δουλειές και εις τες τράπεζες. Και μπορεί να είσαι εις την τράπεζα και να σκέφτεσαι και να λες. «Τι ωραία, να ήμουν στα Κατύδατα τώρα; Και να ήμουν μαζί με τον παπά μας και τον Δεσπότη μας στους Χαιρετισμούς.» 

Και ο άγιος Νικόλαος ο Πλανάς, ένας από τους συγχρόνους αγίους της Αθήνας, θυμίαζε, λέει, όπως εβγήκε τώρα ο πάτερ Θεόδωρος και σας θυμίασε, θυμίαζε, λέει, και είχε και μίαν κυρία, η οποία πήγαινε τακτικά στην εκκλησία, με τα καπέλα της, λέει, με την όλη της την δόξα και την πομπή και δεν την εθυμιάτιζε. Και πήγαινε στα διπλανά στασίδια που ήταν άδεια και τα θυμιάτιζε. Μια φορά, δυο φορές, του έκαμε παρατήρηση η γυναίκα. Ήταν και αριστοκράτισσα. Και του λέει, 

Πάτερ Νικόλα, είπαμε είσαι αγράμματος, αλλά να μην είσαι και αγενής.

 Της λέει: 

Γιατί, κυρία μου; 

Του λέει: 

Επιτρέπεται να περνάς με το θυμιατό και να μην με θυμιατίζεις, που είμαι μέσα στην εκκλησία και να θυμιατίζεις το διπλανό στασίδι, που είναι άδειο; 

Και της είπε: 

Όχι, με συγχωρείς, της λέει. Δεν έβλεπα ότι ήσουν μέσα στο στασίδι. Διότι, της λέει, ο νους σου ήταν εις τον άντρα σου και στις δουλειές σας. Ενώ στο διπλανό στασίδι, έβλεπα την τάδε γυναίκα  και της είπε και το όνομα  η οποία, της λέει, δεν την αφήνει ο άντρας της να έλθει τακτικά Εκκλησία. Αλλά με τον νουν της, είναι μέσα στην Εκκλησία. Και με την καρδιά της, η επιθυμία της είναι να είναι εδώ. 

Και πήγε και ρώτησε την άλλη γυναίκα. Της είπε: 

Τι σκεφτόσουν σήμερα; 

Σκεφτόμουν, λέει της, την Εκκλησία του αγίου Ελισαίου, τον παπά Νικόλα και εσάς που πηγαίνετε, της λέει, εύκολα στις λειτουργίες. Εμένα ο άντρα μου δεν με αφήνει. 

Και κατάλαβε η γυναίκα, ότι αυτό που παίρνομε εις την εκκλησία, δεν είναι απλά το σώμα μας. Είναι τον νουν μας. Όπου ο νους μας, εκεί η ψυχή μας. Ο νους, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. 

Και λέει εδώ, σ’ αυτό τον ωραιότατο ύμνο, που διάβασε, όπως σας είπα, ο διάκος μας, το «Άσπιλε αμόλυντε, άφθορε, άχραντε.» Κάπου στο μέσον, λέει: «Και πάρεσό μοι αεί ως ελεήμων και συμπαθής και φιλάγαθος· εν μεν τω παρόντι βίω θερμή προστάτις και βοηθός.» Και της λέει, «Παναγία μου, εσύ που είσαι συμπαθής, μας συμπαθείς δηλαδή. Που είσαι καλοσυνάτη, φιλάγαθος και ελεήμων.» Η Παναγία σας εδώ λέει, Μήτηρ Θεού η Ελεούσα. 

Και λέει, «εν μεν τω παρόντι βίω θερμή προστάτις και βοηθός.» Σ’ αυτό τον βίο, λέει, τον παρόντα, τον επίγειο, δηλαδή βίο, που έχουμε, την επίγεια ζωή που έχουμε. Άλλος εκατόν χρόνια, άλλος ογδόντα, άλλος εξήντα, άλλος σαράντα, άλλος είκοσι, άλλος πέντε χρόνια. Αυτά είναι του Θεού μυστήρια, πόσα χρόνια ζούμε εδώ. Το ζήτημα είναι, όχι τα εδώ. Είναι τα εκεί. Όχι τα κάτω. Είναι τα άνω. Αλλά, τα κάτω, καθορίζουν τα άνω. Τα εδώ, καθορίζουν τα εκεί. Γι’ αυτό, λέει εδώ, «Σ’ αυτό τον παρόντα βίο», λέει, «Παναγία μου, γινού για μας θερμή προστάτις και βοηθός.»

Και μάλιστα λέει, σε τι να μας βοηθά η Παναγία. Εμείς νομίζουμε ότι η Παναγία είναι μόνο για να μας κάμει κανένα θαύμα. Καμμιάν αρρώστια να μας γιάνει, καμμιά δυσκολία οικονομική που έχομε, κανέναν αδιέξοδο με τα παιδιά μας και με τα εγγόνια μας, με κανένα δύσκολο γείτονα. 

Είναι και γι’ αυτά. Είναι και γι’ αυτά. Είναι και ιαματική, είναι και βοήθεια μας. Αλλ’ όμως, η μεγαλύτερη βοήθεια που κάμνει η Παναγία, το λέει πάρα κάτω: «Τας των εναντίων εφόδους αποτειχίζουσα.» Ποιοι είναι οι ενάντιοι; Είναι οι δαίμονες. 

Όπως υπάρχουν άγγελοι, υπάρχουν, έλεγε ο άγιος Πορφύριος. Δεν του άρεσε του αγίου Πορφυρίου, ήταν πολύ ευαίσθητη ψυχή, να λέει, οι δαίμονες και έλεγε «ενάντιαι δυνάμεις.» Εμείς δυσκολευτήκαμε να καταλάβουμε τον πρώτο καιρό που τον εγνωρίσαμε τι εννοούσε οι ενάντιες δυνάμεις. 

Και μου λέει, 

Βρε, εσύ ο ψηλός, που κάμνεις και τον έξυπνο, στην Κύπρο, μου λέει, απέναντι σας δεν έχετε ενάντιες δυνάμεις πάνω στον Πενταδάκτυλο; 

Και τότε κατάλαβα ότι ενάντιες δυνάμεις είναι οι αντίπαλοί μας. Οι εχθροί μας. Οι εχθροί του ανθρωπίνου γένους, που θέλουμε βοήθεια από την Παναγία μας, γράφει εδώ, είναι οι δαίμονες. Και παρακαλούμε, «τας των εναντίων εφόδους αποτειχίζουσα.» Τες εφόδους, που μας κάμνουν να τους αποτειχίζεις. Να τους διαλύεις. 

Και πώς κάνουν οι ενάντιες δυνάμεις εφόδους; Πρώτα, ο πειρασμός, ας τον πούμε έτσι, όπως τον λέει στο «Πάτερ ημών.» «Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν.» Το ίδιον εννοεί. Πρώτα ο πειρασμός, κοιτάζει την καρδιά του ανθρώπου. Είναι πνεύμα. Και παρακολουθά την καρδιά μας, τι επιθυμίες έχει. Και λέει: 

Α, τούτος εν ο Δεσπότης, ο Νεόφυτος; Τι επιθυμίες έχει μέσα του; Βλέπει. Έχει την επιθυμία του θυμού. Και έχει και την επιθυμία του ππαρά. Ππαραδόπιστος. 

Και αρχίζει πλέον και μου βάζει λογισμούς εναντίον του κοινοτάρχη, για να ερεθίσει τον θυμό και λογισμούς, πώς να βγάλω περισσότερα χρήματα, να γίνω πλούσιος. Διότι βλέπει μέσα μας, την επιθυμία που έχει ο καθένας μας. 

Σε άλλον, βλέπει ότι υπάρχει μέσα στην καρδίαν του ζήλεια και φθόνος. Του βάζει συνεχώς ιδέες για ανθρώπους. Και με αυτό τον τρόπο, ζηλεύει ακόμα και την σκιά του. Και το καλό και την ωφέλεια του συγγενή του και του φίλου του. 

Στον καθένα μας, λοιπόν, ο πειρασμός αξιοποιεί κατά πρώτον τες επιθυμίες της καρδίας. Εάν λοιπόν ο άνθρωπος που έχει την καρδίαν με τες συγκεκριμένες επιθυμίες, και όλοι έχομε κάποιες επιθυμίες, και όλοι έχομε κάποιες επιθυμίες, εάν είναι αφύλακτη η καρδιά και δεν εμάθαμε να προσευχόμαστε και δεν εμάθαμε να ταπεινωνόμαστε και να βάζομε καλούς λογισμούς, τότε ο πειρασμός μπαίνει μεσ’ στην καρδία και προσπαθεί, αυτή την επιθυμία, όπως σας είπα, να την ερεθίσει. Να την μεγαλώσει. 

Όταν ο άνθρωπος αποδεχτεί τον πειρασμό, η επιθυμία γίνεται λογισμός. Και αρχίζει πλέον η διάνοια, ο εγκέφαλος, αρχίζει να οργανώνεται. Να κάνει σχέδιο. Πώς να πραγματοποιήσω την επιθυμία μου. Τη ζήλεια μου. Τη φιλαργυρία μου. Τη φιληδονία μου. Και πλέον ο σατανάς φεύγει. Δεν έχει ανάγκη να δουλέψει. Έκαμε την δουλειά του. Ενεργοποίησε τη επιθυμία και έγινεν η επιθυμία λογισμός. 

Το πιο πιθανόν είναι ο άνθρωπος που δεν είναι αγωνιστής, να πέσει στην πράξη. Να συγκατατεθεί με κάποιον τρόπο. Και να κάμει την αμαρτία.

Εδώ, λέει, σ’ αυτή την φάση των επιθυμιών και των λογισμών, έχομε μίαν μεγάλη προστάτιδα. Μίαν μεγάλη αγίαν βοήθεια. Την Παναγία μας. Την μητέρα μας. Και στον ουρανό και στην γη. Άρα εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, που συχνά πυκνά κλαψουρίζουμε ως ολιγόπιστα, για να μην πω άπιστα, στην πράξη, παιδιά του Θεού, έχουμε τέτοια βοήθεια και δεν την αξιοποιούμε. Περιμένουμε να πάμε σε κανένα νοσοκομείο, να φτάσουμε στα ύστερά μας για να φωνάξουμε, «Παναγία μου, βοήθα μου», πραγματικά από καρδιάς. 

Ενώ, ο αγωνιστής Ορθόδοξος Χριστιανός, παρακολουθεί με τον νουν του, που ο νους είναι οφθαλμός της ψυχής. Ο νους, δεν είναι ο εγκέφαλος. Ο νους, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. Όπου εστιάζει ο άνθρωπος την προσοχή του, εκεί είναι ο νους. 

Άμα ο άνθρωπος έτσι παρακολουθεί την καρδιάν του και λέει, τι σκέφτηκα τώρα; Τι επεθύμησα τώρα; Εάν δω αυτό που επεθύμησα, αυτό που εσκέφτηκα, ότι είναι αμαρτία, δεν το θέλει ο Θεός, δεν είναι μέσα στις εντολές του Θεού, αμέσως να λέτε, «Χριστέ μου, συγχώρα με.» Όχι πολλά λόγια. «Χριστέ μου, συγχώρα με.» «Παναγία μου, βοήθα με.»

Έτσι, μου έλεγε η μάνα μου. Της λέω, πώς πέρασες τη ζωή σου; Όταν εκατάλαβα ότι είχε αξία η κοτζιάκαρη (=γριά). Μου λέει: 

Στα εύκολα και στα ευχάριστα, εδοξολόγουν. Στα δύσκολα και στες αμαρτίες μου, εκυρκελέουν. 

Στα εύκολα, δηλαδή, και στα ευχάριστα, έλεγα «Δόξα σοι ο Θεός.» Στα δύσκολα και στες αμαρτίες, έλεγα «Κύριε ελέησον.» «Κύριε ελέησον.» Αλλά με καρδιά. Με καρδιά να λέγεται! 

Πάλι ο άγιος Πορφύριος έλεγε. «Όταν η προσευχή γίνεται με αγάπη, τότε γεμίζει η καρδιά χάρη. Ενέργεια δηλαδή του Χριστού.»

 

Ο άλλος άγιος του αιώνος, ο άγιος Παΐσιος, ήταν της συμπόνιας. Μου έλεγε του ιδίου: 

Πες μου κάτι για τον φίλο σου τον Δημήτρη, που του είπα ότι είχε μια δύσκολη αρρώστια. Τι αρρώστια έχει; μου λέει. 

Του λέω: 

Καλά, θέλεις να ξέρεις και την αρρώστια; 

Μου λέει: 

Ναι. Ξέρεις γιατί; Για να πονέσω. Αν δεν πονέσεις, μου λέει, δεν θα συμπονέσεις. 

Άκου ο άνθρωπος του Θεού! Πώς αγιάζει ο άνθρωπος! 

Τι μεγάλη υπόθεση είναι η καρδιά! Τι παράγει η καρδιά; Δεν παράγει η καρδιά μόνον αμαρτίες, επιθυμίες και λογισμούς. Άμα γυρίσεις τον διακόπτη και αρχίσει ο μετασχηματιστής να δουλεύει θετικά και όχι αρνητικά, γεμίζει η καρδία ωραίες επιθυμίες, ωραίους πόθους, προσευχές αυθόρμητες. Και τις τυπικές. 

«Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.» «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον με.» Πολλά «Βασιλεύ ουράνιε», πολλά «Πατερημά», «Θεοτόκε παρθένε», στην Παναγία. Και αρχίζει η καρδία πλέον και ενεργοποιείται. 

Πώς έχετε μια γεννήτρια στο περβόλι; Και όταν την γυαλίσατε και της βάλατε και τα λάδια της και λίγο πετρέλαιο, σας δίνει φως στο πιο απομακρυσμένο σας περιβόλι. Έτσι γίνεται η καρδία του ανθρώπου. Όταν αρχίσει να καθαρίζεται, γίνεται φωταγωγός. Γεννήτρια φωταγωγούσα. Που γίνεται η καρδία του ανθρώπου ένα περιβόλι. Που ανθίζουν τα πάντα μέσα. 

Αλλά πρέπει, συνεχώς ο νους, ο οφθαλμός της ψυχής, όπως είπα προηγουμένως, να παρακολουθεί γρήγορα-γρήγορα τες κακές μας επιθυμίες. Τους κακούς μας λογισμούς. Που όλοι, όλοι έχουμε. Εν παντί καιρώ και τόπω.  Και όταν αυτό το κάμνομε και ζητούμε την βοήθεια της Παναγίας, του Τιμίου Προδρόμου και κάποιων αγίων που αγαπούμε, σαν εσείς οι Κατυδιώτες, τον απόστολό σας, «Απόστολέ μου, Θεολόγε μου Ιωάννη, βοήθησέ με», μόλις βλέπετε, ότι μέσα σας υπάρχει μια αμαρτία, «Συγχώρεσέ με Χριστέ μου.» «Βοήθα μου, Παναγία μου.» «Βοήθα μου, Απόστολε μου Ιωάννη και Θεολόγε.» Από καρδιάς. 

Και ό,τι γίνεται από καρδιάς, φεύγουν οι … ενάντιες δυνάμεις. Οι πειρασμοί, οι δαίμονες. Οι επιθυμίες οι αρνητικές και οι κακοί λογισμοί. Και δεν μένει άδεια η καρδιά. Γεμίζει. Γεμίζει με χάρην, ενέργεια. Ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και παρουσία Χριστού. Και έτσι χαίρεται ο Θεός Πατήρ και όλη η Αγία Τριάδα συμμετέχει στον δικό μας αγώνα. 

Αυτό ήθελα απόψε να πω στην αγάπη σας. Και λέει και πάρα κάτω, άλλα και μεγάλα. Να τα πούμε άλλη φορά. Δεν υπάρχει μόνον, λέει, «ο παρών βίος», η ζωή που ζούμε εδώ. Υπάρχει, λέει, «εν δε τη φοβερά ημέρα της κρίσεως, της αιωνίου με ρυομένη κολάσεως, και της απορρήτου δόξης του σου Υιού και Θεού ημών κληρονόμον με αποδεικνύουσα.»

Δηλαδή, αν καταλάβετε καλά, εμείς οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι όποιας πίστεως ή απιστίας και να είναι, ζούμεν μεταξύ δύο βίων. Δύο ζωές. Ο παρών βίος, η παρούσα ζωή η επίγειος, που στον καθένα διαρκεί λίγα χρόνια. Και εκατόν να ζήσουμε, αφού η ψυχή δεν πεθαίνει ποτέ. Είναι αθάνατος. Άρα, και τα εκατόν μπροστά στην αιωνιότητα, είναι μια σταγόνα. Και το άλλο που ζούμε, που θα ζήσουμε μάλλον, είναι η αιώνια ζωή του Χριστού, όταν ακούετε που λέει ο λαός και το Ευαγγέλιο, να πάμε στον παράδεισο. Τι είναι ο παράδεισος; Είναι η ζωή του Χριστού. 

Άρα, τώρα εμείς, καθορίζουμε κατά ένα τρόπο, εν μέρει πάντοτε, την αιώνια μας ζωή. Σκεφτείτε δηλαδή, πόσο σημαντικές είναι οι μέρες μας, τα χρόνια μας, οι μήνες μας, οι ώρες μας. Δηλαδή, αν εγώ κάμνω αυτή τη δουλειά που περιέγραψα προηγουμένως με επιμέλεια και δεν είμαι μόνο ένας Δεσπότης που κάμνει ομιλίες και κορδώνει και καμαρώνει, αλλά έχει έγνοια για την καρδιάν του και την καθαρίζει. Και τον νουν του, να παρακολουθά την καρδιά. Επιθυμίες και λογισμούς και πόθους. Τότε, οργανώνω στην ουσία, την αιώνιά μου ζωή. Και έτσι, όταν πεθάνω, δεν θα πεθάνω. Μόνο το σώμα θα πεθάνει. Η ψυχή θα χαίρεται και θα απολαμβάνει τον παράδεισο του Χριστού. 

 

Όταν εκοιμήθη ο άγιος Γέροντάς μας Ιάκωβος ο Τσαλίκης, ο τελευταίος που αγιοκατατάχθηκε, είχε μια γυναίκα που ήταν πνευματικοπαίδι του και έκλαιε τον Γέροντα. Ένα Γέροντα, που έκαμνε θαύματα από δέκα χρονών. «Αχ! και χάσαμε τον γέροντά μας», «Αχ! και πέθανε ο Γέροντάς μας.» Και τον έκλαιε, σαν να είναι ο τελευταίος αμαρτωλός του κόσμου. Της εμφανίστηκε. Και του λέει: 

Γέροντα, μα είσαι ζωντανός; 

  Παιδί μου, της λέει, μα γιατί κλαις έτσι; Εγώ τώρα ζω! Τώρα ζω! Της λέει. Έκαμα αγώνα, της λέει, για να έχω τώρα αυτή την χαρά, αυτό το φως και την απόλαυση της αιώνιας ζωής, που είναι ο Χριστός. 

Άρα, αξίζει τον κόπο να αγωνιστούμε αυτό τον ωραίο αγώνα, εναντίον των επιθυμιών μας. Των κακών επιθυμιών μας. Εναντίων των κακών λογισμών μας. Να μάθομε να συγχωρούμε. Να μάθομε να ελεούμε. Να αγαπήσουμε την νηστεία. Να αγαπήσουμε εξαιρέτως την προσευχή και την συγχωρητικότητα. Και τέλος, τέλος να αγαπήσουμε την Θεία Λειτουργία. Που ο αγωνιστής πάντοτε οδηγεί τον εαυτό του και την ψυχή του και το σώμα του, μπροστά σ’ αυτά τα βημόθυρα. Τα βλέπετε; 

Είπα του παπά κατ’ εξαίρεση και τα …. Τι εικονίζουν τα βημόθυρα; Την γιορτή τη μεγάλη που έρχεται. Την 25η Μαρτίου. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Γιατί όρισαν οι άγιοι πατέρες να ζωγραφίζετε στις αγίες πόρτες, όπως λέμε στην Κύπρο, στα βημόθυρα, όπως είναι η καθιερωμένη ορολογία, τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και την Παναγία όρθια. Είναι η στιγμή που της λέει, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου· ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου, ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών». Και αυτό που λέει στους Χαιρετισμούς: «Και συν τη ασωμάτω φωνή, σωματούμενόν σε θεωρών, Κύριε, εξίστατο και ίστατο, κραυγάζων προς αυτήν τοιαύτα. Χαίρε, δι’ ης η χαρά εκλάμψει· χαίρε, δι’ ης η αρά εκλείψει». 

Βάζει η Εκκλησία τα βημόθυρα στην πιο κεντρική θέση του ιερού τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Τη στιγμή δηλαδή που ο Θεός, επήρε σάρκα. Για να μας πει τι; Εδάνεισεν η Παναγία εκ μέρους όλων μας. Όλων μας. Εις τον Θεόν την σάρκα της και έγινεν από Θεός Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Ως δώρον ο ίδιος ο Χριστός, έρχεται σε κάθε Θεία Λειτουργία και ανοίγουν αυτά τα βημόθυρα και λέει: «Λάβετε, φάγετε. Πίετε εξ αυτού πάντες τούτο εστί το Σώμα και το Αίμα μου, εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Να έχουμε τέτοια ζωή δηλαδή, που να μην πεθάνει η ψυχή μας. Να ζει, όπως ζει η ψυχή του αγίου Ιακώβου και όλων των δικαίων ανθρώπων. 

Γι’ αυτό, σας παρακαλώ πάρα πολύ, μαζί με το αγωνιστικό φρόνημα της νηστείας, της αγρυπνίας, της προσευχής, της ελεημοσύνης, της συγχωρητικότητας και του ελέους, να έχομε πάντοτε, ως τελικό στόχο, πότε θα κοινωνήσω. Πότε θα κοινωνήσω. Μόνον έτσι, όλα αυτά τα χαίρε που είπαμε, χαροποιούν την Παναγία. Διότι, βλέπει ότι αυτό που εδάνεισε, το σώμα της και το αίμα της, το θέλουμε. Το επιθυμούμε. Διότι, όταν κοινωνούμε σώμα και αίμα Χριστού, είναι και σώμα και αίμα της Παναγίας.

Σας παρακαλώ πάρα πολύ, αυτό τον πόθο να κοινωνώ τακτικά, να τον καλλιεργήσετε. Να βρείτε έναν καλό πνευματικό, αν δεν έχετε, να συνεργαστείτε μαζί του και όσο το δυνατόν να σας δώσει ευλογία να κοινωνάτε τακτικά. Για να έχετε, για να έχομεν, και εγώ μαζί σας, ζωήν αιώνιον. Που να μην πεθάνει ποτέ η ψυχή μας.

Το εύχομαι σε σας, να το εύχεστε και σεις για μας. 

Καλό Πάσχα να έχετε, την Λαμπρή αχώριστοι και πρώτα ο Θεός, να μας αξιώσει να ζήσουμε και την ανάσταση του Ελληνισμού μας. Και όλης της Ορθοδοξίας και μη φοβάστε τον Ερτογάν. Θα πέσει. Όταν πέσει όμως, θα έχομε μεγάλο … Ως τότε, προσευχή και νηστεία.

«Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς.»

Η ψυχή και το σώμα πριν και μετά τον θάνατο (23.7.2017)

Κήρυγμα του Μητροπολίτου Μόρφου κ. κ. Νεοφύτου, στη Θεία Λειτουργία, την Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίας Παρασκευής της κοινότητος Λειβαδιών (Πιτσιλιάς) της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου στις 23.7.2017.

Έτη πολλά ευλογημένα και σε σας! Βλέπετε η εκκλησία μετ’ επιμονής ψάλλει για τον επίσκοπο, για τον ιερέα, αλλά και για το λαό της, να έχει πολλά έτη. Και αυτά τα πολλά έτη τα έχομε ανάγκη, αγαπητοί μου αδελφοί, για να ζήσομε την μετάνοιά μας. Γι’ αυτό επέτρεψε ο Θεός να έλθομεν εις τον κόσμο. Και να ξέρετε ότι κάθε άνθρωπος που γεννιέται, γεννιέται επειδή το θέλει ο Τριαδικός Θεός. Οι γονείς μας προσφέρουν μόνο τη σάρκα. Την ψυχή την προσφέρει ο Θεός! 

Την ώρα που γίνεται η σύλληψη της σαρκός μας, εκείνην ακριβώς την ώρα ενώνεται μαζί με το ωάριο και το σπερματοζωάριο και η ψυχή του ανθρώπου. Και είναι συγκάτοικοι, ψυχή και σώμα, καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής. Μέχρι την ώρα του θανάτου μας. Και θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά χωρισμός της ψυχής από το σώμα.

Ερώτησα τα παιδιά στην κατασκήνωσή μας στον Λαμπαδιστή. Τους λέω: 

Τι είναι θάνατος; 

Και μου είπαν όλα: 

Είναι ὁ θάνατος χωρισμός της ψυχής από το σώμα. 

Και τι είναι το αντίθετον του θανάτου; 

Εσκέφτηκαν λίγο και μου είπε ένα έξυπνο κοριτσάκι:  

Το αντίθετο του θανάτου είναι ο Χριστός. 

Μα τι ωραία απάντηση που έδωσε! Συγκινήθηκα. Έτρεξαν τα μάτια μου. Της λέω: 

Πώς το καταλαβαίνεις; Σωστά το είπες. Ότι το αντίθετο του θανάτου είναι ο Χριστός! 

Και μου λέει: 

Εν είν έτσι που μαθαίνουμε στο «Χριστός Ανέστη;» «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασιν, ζωήν χαρισάμενος.» Ε, για να διά, λέει μου, ζωή σ’ αυτούς που είναι μεσ’ τα μνήματα, σημαίνει ότι το αντίθετον του θανάτου είναι ο Χριστός. Η Ανάσταση του Χριστού. 

Λέω, «Κύριε ελέησον!» «Εκ στόματος νηπίων κατηρτίσω αίνον». Και πράγματι. Το αντίθετο του θανάτου είναι η Ἀνάσταση, την οποία μας προσφέρει ο Χριστός. Γι’ αυτό και όταν θα γίνει η Ἀνάσταση όλων των σωμάτων στη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, αυτό που θα συμβεί στην ουσία θα είναι επανένωσις του σώματος, του αναστημένου σώματος, με την αθάνατο ψυχή μας. Μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει.

Μια καλή γιαγιά από τα χωριά της πεδιάδας, επέθανε την περασμένη εβδομάδα. Αυτή ήταν αγία. Αγία γυναίκα. Σκεφτείτε ότι εμεγάλωσε τ’ αδέλφια της όλα, όταν έμεινεν ορφανή έξι χρονών και δεν είχε λίγα αδέλφια. Είχε έξι αδέλφια. Τα εμεγάλωσε τα αδέλφια της και μετά, όταν την πάντρεψαν δεκατριών χρονών, την πάντρεψαν με έναν άνθρωπο αδυσώπητο. Έναν άνθρωπο απρόσεκτο. Που ήδη είχε εξώγαμα. 

Και του λέει: 

Πατέρα, μα μ’ αυτόν θα με παντρέψεις; 

Της λέει: 

Αυτόν να πάρεις. Γιατί βγάζει χρήματα. 

Έτσι εσκέφτετουν. Και έκαμε υπακοή στον πατέρα της. Και έκαμε μαζί μ’ αυτό τον άνθρωπο εννιά παιδιά. Και αυτός έκαμε άλλα εννιά με άλλες γυναίκες. 

Και τι έκαμεν η γυναίκα του Θεού; Πήγαινε και έβρισκε τα εξώγαμα του άντρα της και μάθαινε τα ονόματά τους, γιατί είχε έγνοια, μήπως τα παιδιά της γνωρίσουν τα παιδιά αυτά και παντρευτούν. Και μερικά που εφτώχυναν από τα εξώγαμα, αυτή πάντοτε ήταν εργατική, δούλευε και έστελλε χρήματα στα παιδιά του ανδρός της. Ακούτε πράματα! 

Και γνώρισε έναν άγιο πνευματικό, που ήταν και εδώ στην Πιτσιλιά εφημέριος, εις το χωριό μας Πλατανιστάσα, για ένα διάστημα, τον ιερομόναχο Ανδρέα. Από τα μέρη της Κερύνειας ήταν. Ήταν άγιος και αυτός. Με θαύματα. Ευωδίασε, όταν εκοιμήθη. Και την εκαθοδήγησε, πώς να προσεύχεται, πώς να διαβάζει ακολουθίες, το ψαλτήρι εξαιρέτως, πώς να νηστεύει. 

Όταν επήγαιναν τα εγγόνια της και της έλεγαν, γιαγιά κάμε προσευχή να περάσω τις εξετάσεις. Ή να πιάσω δουλειά. Ή γιατί εγνώρισα την τάδε κοπέλα και σκέφτομαι αν πρέπει να την πατρευτώ. Τι έκαμνεν η γιαγιά; Τρεις μέρες δεν έτρωγε τίποτε. Έκαμνε προσευχή και ότι την εφώτιζε ο Θεός έλεγε στα παιδιά της. 

Αυτοί είναι οι άνθρωποι του Θεού! Και εκοιμήθη η γιαγιά αυτή. Ενενήντα χρονών! 

Και είχε ένα εγγόνι, το οποίον είναι τώρα εις την Αγγλία. Μεγάλος και τρανός. Και έλεγε:


Δεν υπάρχει αιώνια ζωή γι’ αυτούς. Ούτε οι άνθρωποι ζουν ούτε η ψυχή ζει μετά τον θάνατό της. Είμαστε, λέει, όπως τα ζώα. Όσο ζει το σώμα, ζει και η ψυχή μας. Εψόφησε το σώμα, πεθαίνει και η ψυχή. 

Έτσι έλεγε. Με τρία δοκτοράτα! Καθηγητής στην Αγγλία! 

Και η γιαγιά άκουε, όσο ζούσε, ότι ο εγγονός της εμπήκε σε δύσκολους, άθεους δρόμους και λυπόταν και προσευχόταν. 

Εκοιμήθη η γιαγιά την περασμένη Πέμπτη, η ώρα έξι το πρωί. Η ώρα έξι και τέταρτο, επήρε τηλέφωνο ο εγγονός της, ο άθεος, από το Λονδίνο. Πήρε την μάνα του. Και της λέει: 

Μα επέθανεν η γιαγιά μου; 

Πού το ξέρεις εσύ; 

Επήγα, λέει, στην κουζίνα. Ἐξύπνησα. Και πήγα στην κουζίνα να φτιάξω καφέ και παρουσιάστηκε μπροστά μου γεμάτη φως. Και ήταν, λέει, και νέα στην ηλικία. Χωρίς ρυτίδες, σχεδόν τριανταπέντε χρονών. Πάρα-πάρα πολύ όμορφη, λέει. Ποτέ δεν είδα τη γιαγιά μου τόσο όμορφη. Και με έβλεπε, μου λέει, με ένα ύφος θαυμαστό μέσα στα μάτια. Και έκαμε τον σταυρό της, για να του δείξει ότι δεν είναι δαιμονική φαντασία αυτό που έβλεπε. Έκαμε τον σταυρό της και εξαφανίστην η γιαγιά. 

Και του λέει η μάνα του. 

Τώρα, γιε μου, τι χαμπάρια; Υπάρχει ψυχή ή δεν υπάρχει; 

Και έβαλε τα κλάματα και λέει:

Πόσο λάθος έκαμα! Και σκεφτείτε, λέει, αυτά τα εδίδασκα και στους μαθητές μου! 

Βλέπετε λοιπόν; Η ψυχή δεν πεθαίνει. Είναι αθάνατος. Γι’ αυτό κάμνουμε

τα μνημόσυνα. Γι’ αυτό έχουμε συνεχείς δεήσεις μέσα στη Θεία Λειτουργία. Γι’ αυτό κάνουμε ελεημοσύνες για τους κεκοιμημένους μας. Για να βοηθήσουμε την ψυχή μας, όταν αυτοί δεν εβοήθησαν τον εαυτό τους, όσο ζούσαν. Με την μετάνοια, με την εξομολόγηση, με τες τακτικές λειτουργίες. 

Έτσι έχουμε ευθύνη απέναντι στους κεκοιμημένους μας. Αλλά έχουμε ευθύνη και απέναντι στην αθάνατο ψυχή μας. Εμείς έχουμε έγνοια πολλή για την τροφή του σώματος. Για τις διακοπές μας, για τα δικαιώματα του σώματός μας, για την υγεία μας μη μας έρθει καμιά αρρώστια και όταν έρθει αρρώστια τα χάνουμε και γκρινιάζουμε. Ενώ έλεγα και του εν ασθενεία ευρισκομένου ιερέα σας πατρός Κυριακού, από τη δική μου πείρα που είμαι κι ἐγώ εν ασθενεία, δόξα τω Θεώ. Πολύ τον ευχαριστώ γι’ αυτή μου την ασθένεια. 

Του λέω: 

Πάτερ μου, όσο το σώμα υποφέρει, τόσο καθαρίζει η ψυχή. Είναι νόμος αυτός. Έλεγεν ο άγιος Παΐσιος, λαμπιδάρει η ψυχή το άρρωστο σώμα. Φτάνει εμείς να λέμε «Δόξα σοι ο Θεός.» Φτάνει να μην αποδίδομε την αρρώστια, ότι είναι τιμωρία Θεού. Όχι! Είναι ευλογία! Είναι φάρμακο για την ψυχή μας! Για την ταπείνωσή μας! Για την υπομονή μας! Και η υπομονή κατεργάζεται ταπείνωση και η ταπείνωση προσελκύει το έλεος του Θεού. «Πας ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». 

 

Έτσι και μεις, να έχομε έγνοια, αγαπητοί μου, και τους κεκοιμημένους μας τες ψυχές τους, αλλά και τη δική μας ψυχή. Να έχομε έγνοια τη μετάνοιά μας, δηλαδή. Μόλις δούμεν ότι μιαν εντολή του Χριστού, του Ευαγγελίου, την έχουμε παραβεί, αμέσως να μετανοούμε. Μόλις το αντιλαμβανόμαστε. Δηλαδή, είπα ένα ψέμα, έκαμα μίαν κρίση, μίαν κατάκριση είτε με τη γλώσσα μου είτε με τη σκέψη μου. Είχα μιαν κακή ιδέα. Μιαν κακή σκέψη. Έχω μέσα μου μίσος ή αντιπάθεια με κάποιον άνθρωπο. Έχω παράπονο. Αισθάνομαι αδικία. Μόλις αντιληφθώ αυτά μέσα στην καρδία μου, ότι προσπαθεί να δημιουργήσει φωλιά ο πειρασμός και κακίαν και αντίδραση, αμέσως. 

Χριστέ μου, συγχώρα με, που σκέφτομαι έτσι. Που είπα έτσι. Που δεν ξέρω να αγαπώ. Βοήθα με, Χριστέ μου. Συγχώρα με, Χριστέ μου. 

Έτσι μαθαίνομε την καθημερινή, την επιμελημένη μετάνοια. Και όταν έχομε μετάνοια και από καιρού εις καιρόν έχομε ένα πνευματικό να εξομολογούμαστε αυτά που επαναλαμβάνονται μέσα στην καθημερινότητά μας, τότε παίρνομε άφεσην αμαρτιών. Και ζωήν αιώνιον. 

Παίρνομε άφεση αμαρτιών πρώτα, όταν μετανοούμε. Το αισθάνεται η ψυχή. Ξεκουράζεται. Ανακουφίζεται. Μόλις πείτε μέσα σας, με την καρδιά σας, «Συγχώρα με, Χριστέ μου, για το τάδε που έκαμα.» Δεν νοιώθετε μέσα σας ανακούφιση; Αυτή την ανακούφιση ποιος τη δίδει; Το Άγιον Πνεύμα. Είναι η άφεση αμαρτιών η πρώτη που λαμβάνομε διά της μετανοίας. Όταν πάμε να εξομολογηθούμε, είναι η δευτέρα άφεση αμαρτιών. Διά της συγχωρητικής ευχής του πνευματικού. Και όταν πάμε να κοινωνήσουμε, τι λέει ο παπάς όταν μας κοινωνεί; «Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού  Σώμα και Αίμα Χριστού εις άφεσιν αμαρτιών». Να η άφεση των αμαρτιών «και ζωήν αιώνιον». Έτσι ξεκουράζεται η ψυχή. Έτσι έχει δυνάμεις η ψυχή. 

Και είναι και κάτι που δεν δίνουμε σημασία. Όταν μετανοούμε και καθαρίζεται η ψυχή μας και εξομολογούμαστε και κοινωνούμε, προσφέρουμε πολλές δυνάμεις του Αγίου Πνεύματος και αγγελικές δυνάμεις εις τα παιδιά μας και εις τα εγγόνια μας. Χωρίς να τους λέμε τίποτα. Ας κάθεστε εσείς στα Λειβάδια. Στο Αληθινού. Μακριά από τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας. Εκπέμπετε ευλογία. Εκπέμπετε αγιότητα.

 

Ενώ το αντίθετο. Ένας παππούς, μια γιαγιά, ένας πατέρας, μια μητέρα που κάνει βρόμικα πράγματα, που κάνει μαγείες, που έχει κακίες, που δεν συγχωρά, που δεν ελεεί, που δεν φροντίζει για την ψυχή του, τι να τον κάμεις αυτό τον γονιό και αυτό τον παππού; Μεταδίδει, έλεγε ο άγιος Πορφύριος, μικρόβια δαιμονικά στα παιδιά του και στα εγγόνια του. Είναι αυτό που λεν στην Παλαιά Διαθήκη, «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα». 

Γι’ αυτό να έχουμε έγνοια. Βλέπετε η γιαγιά, αυτή η αγιασμένη που σας είπα, μόλις εκοιμήθη, ποιον είχε έγνοια; Τον άθεο εγγονό της. Δεν επήγε στους θρήσκους. Και του έκαμε μάθημα. Του καθηγητή. Και του έκαμε μάθημα, για να μάθει ότι υπάρχει ψυχή αθάνατος. Που ζει. Και έχει δικαιώματα. Και αυτό που θέλει η ψυχή για να ζήσει και να αναπνέει την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος είναι την μετάνοια, την ελεημοσύνη, την συγχωρητικότητα, την τήρηση των εντολών του Χριστού. 

Και όταν αυτό γίνεται, πηγαίνομε στο μέγα δικαίωμα. Το οποίον όλοι είμεθα ανάξιοι. Αλλά προσφέρεται δωρεάν. Στο Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Γιατί λειτουργούμε; Για να κοινωνάτε. Όποτε έχετε μνημόσυνα, όποτε έχετε λειτουργίες, όποτε έχετε γιορτές, δεν είναι γιορτή μόνο να κάμω κόλλυβα. Και να γραφτώ εις τους επιτρόπους το όνομά μου και να μνημονεύσει ο παπάς. Είναι και αυτό. Αλλά ολόκληρη γιορτή είναι, την ημέρα που γιορτάζω τον άγιο μου, να κοινωνήσω το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. 

Ο Προφήτης Ηλίας, 13ος αιώνας, Καλοπαναγιώτης-Κύπρος

Γιατί άγιασε ο προφήτης Ηλίας; Γιατί είναι προφήτης της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού! Γιατί αγίασε η αγία Παρασκευή; Γιατί μαρτύρησε για το Χριστό! Ότι είναι η αιώνια ζωή και δεν μπορώ να αρνηθώ την αιώνια ζωή. Δίχα αυτού, είναι νεκρή η ψυχή μου. Και το σώμα μου, όταν αναστηθεί, θα πάει στην κόλαση. 

Γι’ αυτό παρακαλώ την αγάπη σας, το πρώτο σας μέλημα να είναι η καθημερινή μετάνοια και το πότε θα κοινωνήσω. Οι κανόνες των αγίων πατέρων λένε. Να μην περνούν τρεις εβδομάδες και να μένουμε ακοινώνητοι. Εκτός και αν έχομε επιτίμιο κανόνα, τιμωρία, θεραπευτική τιμωρία από πνευματικόν. Διαφορετικά, να πάρομε ευλογία από τον πνευματικό μας και να μην περνούν τρεις βδομάδες και να μένουμε ακοινώνητοι. Διότι μαθαίνει την διεύθυνσή μας ο σατανάς. Ο πειρασμός. Και μας πειράζει και δεν έχομεν αντιστάσεις. Και δεν έχομεν όπλα να τον πολεμήσομε. 

Και το άλλο που είπαμε. Το επαναλάβω. Για να μπορούμε να δίδουμε και αγιότητα και ευλογία στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, που σήμερα δοκιμάζονται μέσα σε πολλούς-πολλούς πειρασμούς η νέα γενιά. Και η ευθύνη είναι της μεγάλης γενιάς για όλα αυτά που συμβαίνουν. Και για όλ’ αυτά που θα συμβούν. Και έρχονται. Με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που ετοιμάζουν οι μεγάλοι της γης. 

Χρειαζόμαστε να έχομε όπλα πνευματικά, για να διαχειριστούμε αυτές τες δύσκολες ώρες. Και η Εκκλησία χρόνια μας προσφέρει, αλλά την αξιοποιούμε ολίγον. Έτσι, για να είμαστε σε κανένα μνημόσυνο. Κανένα γάμο, καμιά γιορτούδα, κανένα πανηγύρι για λίγη ζιβανία και για να γνωριστούμε ξανά με τους χωριανούς μας. Ωραία αυτά και τα ήθη και τα έθιμα. Αλλά, πολλές φορές, γίνονται, με συγχωρείτε, θα το πω, χωρίς Χριστόν. Και χωρίς Χριστόν, ό,τι γίνεται, είναι άχρηστον. Δεν χρησιμεύει δηλαδή πουθενά. Μόνο στην επίγεια ζωή. 

Επίγεια ζωή, χωρίς φροντίδα του Αγίου Πνεύματος, είναι ζωή των ζώων όχι του ανθρώπου. Ο άνθρωπος λέγεται άνθρωπος, γιατί άνω θρώσκει. Βλέπει προς τα πάνω. Στον δημιουργό του. Και θέλει να έχει σχέση το δημιούργημα με τον δημιουργό. Το κτιστόν με το άκτιστον. Και αν θέλει η ψυχή μου να έχει σχέση με τον δημιουργό μου, τον Πατέρα, τον Υιό και το Πνεύμα το Άγιον, χίλιες φορές περισσότερο από μένα θέλει ο Θεός να έχει επαφή και σχέση μαζί μου. 

Τι λέμε σε μίαν ευχή της μεταλήψεως; «Ουκ ειμί άξιος ίνα εισέλθης υπό την στέγην της ψυχής μου αλλά επειδή βούλει συ», αλλά, επειδή θέλεις εσύ Θεέ μου, «οικείναι ημίν» να κατοικείς μαζί μου, μέσα μου, θαρρώ προσέρχομαι. Με θάρρος προσέρχομαι  σε σένα να Σε κοινωνήσω, να φιλήσω την εικόνα Σου, να Σε προσκυνήσω, να Σε αγκαλιάσω, να προσευχηθώ μαζί Σου, να κλάψω μαζί Σου, να Σε ευχαριστήσω για τες δυνάμεις που μου δίνεις. Που αντέχεις τες αδυναμίες μου. 

Τι ωραία να έχουμε τέτοια σχέση με τον Χριστό! Και ο Χριστός να ενεργοποιεί το Άγιον Πνεύμα μέσα μας και να μας οδηγούν εις τον Θεό Πατέρα. Και να γίνεται αυτό που ακούσαμε προηγουμένως. «Και καταξίωσον ημάς, Δέσποτα, μετά παρρησίας», λέει, «ακατακρίτως τολμάν επικαλείσθαι σε τον επουράνιον Θεόν Πατέρα και λέγειν». Και ύστερα, είπεν ο Γλαύκος μας ωραία και ταπεινά το «Πάτερ ημών».

Άρα έχομε έναν Θεό, που θέλει να είναι πατέρας μας. Εμείς θέλουμε να είμεθα παιδιά του; Αν θέλομε να είμεθα παιδιά του, να φροντίζομε για την ψυχή. Και το μυστικό της ψυχής τι είναι; Ότι της δίνομε, της δίνομε Θείαν Κοινωνία; Αγιότητα βίου; Εξομολόγηση; Μετάνοια; Το μεταδίδει αμέσως εις το σώμα. Και ξεκουράζεται το σώμα. Και έχει χαρά το σώμα. Και σκιρτά η καρδιά. Και πάλλεται. Και ευχαριστεί το ίδιο το σώμα την ψυχή που τρέφεται με την ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Έτσι να ζούμεν, αγαπητοί μου. Και η ζωή μας θα είναι μια ζωή μέσα στην ενέργεια του Θεού και δεν θα θέλουμε διακοπές, για να ξεκουραστούμε. Γιατί μας ξεκουράζει τον Άγιον Πνεύμα.  

Θέλω και κάτι να πω, ιδιαιτέρως για τα Λειβάδια. Θέλω να σας επαινέσω γιατί, όποτε γίνεται έρανος, για οποιονδήποτε λόγο… Τελευταία είχαμε έρανο για το ησυχαστήριο του οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Άλλη φορά, είχαμε έρανο για κάποιους ανθρώπους που είχαν πάει στη Γερμανία να κάμουν εγχείρηση. Επρόσεξα ότι, ο Πολύστυπος, τα Λειβάδια και το Αληθινού μαζί, ανάλογα με τους κατοίκους του και τους αποδήμους του, προσφέρει δυσανάλογα περισσότερο, ακόμα και από τα μεγάλα χωριά της πεδιάδας. Με άλλα λόγια, είστε χουβαρντάδες. Ο Πολύστυπος, τα Λειβάδια, το Αληθινού. Μου έκαμε μεγάλην εντύπωση!

 Είδα τα ποσά που επρόσφερε το κάθε χωριό. Δεν είμαστε πολύς κόσμος. Σε όλη την μητρόπολη Μόρφου, οι μόνιμοι κάτοικοι είμαστε λιγότερο από είκοσι χιλιάδες. Δηλαδή μια ενορία της Λευκωσίας. Και γίνονται, χάριτι Θεού, τόσα έργα σε όλες τις κοινότητες και βοηθιούνται και άνθρωποι που έχουν ανάγκη. Αυτό γίνεται χάρη στην δική σας αρχοντιά. Αυτό να το κρατήσετε. 

Εάν ο Δεσπότης το εκτιμά, σκεφτείτε πόσο το εκτιμά ο Χριστός. Και οι άγγελοι. Και θα τρέχουν να σας βοηθήσουν. Οφείλω να σας ευχαριστήσω και να σας παρακαλέσω να το κρατήσετε αυτό. «Ο ελεών πτωχόν, δανείζει Θεώ». Και ο Θεός, είναι πάντοτε αξιόπιστος.

Τα παιδιά και τα μάτια σας, για να μην παραμορφωθούν (6.8.2021)

Ο Χρυσοσώτηρας της Θεομόρφου

Τα παιδιά και τα μάτια σας, για να μην παραμορφωθούν (Ακάκι, 6.8.2021).

Έτη πολλά, ευλογημένα και μεταμορφωμένα. 

Εάν τα έτη μας, ο στόχος τουλάχιστον της ζωής μας δεν είναι να είναι τα έτη μας σιγά-σιγά, σιγά-σιγά μεταμορφωμένα, μη νομίζετε ότι υπάρχει τρίτος δρόμος απλά θα είναι παραμορφωμένα. Ή μεταμόρφωση ή παραμόρφωση. 

Γιατί; Γιατί έχουμε δύο μεγάλους εχθρούς που στην εποχή μας προσετέθηκε και ένας τρίτος. Ο μέγας εχθρός ο αρχέκακος όφις, ο πειρασμός, ο έξω απ᾿ εδώ. Βλέπετε και ο Χριστός όταν του ζήτησαν οι μαθητές μία προσευχή είπε το «Πάτερ ημών». Εάν θυμηθείτε όσα είχαμε πει ψες σκεφθείτε, η άκρα ταπείνωση, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, δεν τους είπε να προσευχηθείτε σε μένα αλλά στον πατέρα μου. Και τι έβαλε στο «Πάτερ ημών»; Δύο φορές μνημονεύει εκεί πώς πρέπει να παρακαλούμε «καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ». Για να φαίνεται ποιος είναι ο εχθρός μας. Άμα δεν ξέρεις τον εχθρός σου δεν ξέρεις ποιον να πολεμήσεις και ποιος σε πολεμά. 

Άρα ο ένας εχθρός ο μεγαλύτερος του ανθρωπίνου γένους και όλου του σύμπαντος είναι ο πειρασμός, ο διάβολος. Ο δεύτερος είναι ο εαυτός μας, τα πάθη μας όταν δεν τα κουμαντάρουμε και επειδή τα πάθη είναι φιλεπίστροφα, επιστρέφουν δηλαδή και μη ξεγελιόμαστε ούτε από ηλικίες ούτε από πτυχία ούτε από κηρύγματα ούτε από ομιλίες ούτε από κληρονομικά χαρίσματα. Εάν παραχωρήσει ο Θεός για τους λόγους που Αυτός βλέπει και εμείς δεν βλέπομε, τα πάθη φουντώνουν και φτάνει ο άνθρωπος να παραμορφωθεί και όχι να μεταμορφωθεί. Σκεφθείτε μόνον έναν από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, τον Ιούδα. Δεν ήταν κοντά στον Χριστό; Δεν ήταν μέσα στο αποστολικό κοινόβιο; Τί ήταν όμως; Ήταν φιλάργυρος. Ακόμα και το ότι η γυναίκα η αμαρτωλή αγόρασε ακριβό μύρο για να αλείψει τα πόδια του Χριστού, ακόμη και αυτό τον ενόχλησε και τάχα μου ήθελε τα χρήματα αυτά να είναι για τους φτωχούς. Και τί ωραία που του απάντησε ο Χριστός μας, τους φτωχούς, του είπε, θα τους έχετε πάντοτε μαζί σας αλλά εμένα δεν θα με έχετε πάντοτε, άφησε την γυναίκα, για τον ενταφιασμό μου το έπραξε τούτο. Το έβλεπε ότι ο Χριστός σύντομα θα μπει στον τάφο. Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης, Χριστέ. 

Ο τρίτος κίνδυνος της εποχής μας είναι η ίδια η εποχή μας, η νέα εποχή. Το κοσμικό φρόνημα, το αντίχριστο φρόνημα που παράγει. Το έχετε καταλάβει όλοι ιδιαιτέρως τον τελευταίο χρόνο πρέπει να είσαι καλοπροαίρετος για να μην έχεις καταλάβει ότι κάποιοι  ετοιμάζουν μιαν κοινωνία, ένα περιβάλλον τόσο για μας όσο ιδίως για τα παιδιά μας. 

Προσέχετε τα παιδιά σας και τα μάτια σας. Η νέα εποχή η αντίχριστη δεν είναι εμάς που θέλει απλά εμάς θέλει να μας παλαβώσει με διάφορους τρόπους. Ήδη πολλούς νεώτερους από είκοσι και πάνω, δεκαπέντε και πάνω τους παλάβωσε με τα βιντεάκια και τα ναρκωτικά και διάφορες άλλες ενεσούλες, πνευματικές, ψυχολογικές και σωματικές, απ᾿ όλα έχει ο μπαξές. Αυτό όμως που είναι ο στόχος της νέας τάξης, της νέας εποχής που συνεργάζεται με τον πρώτο εχθρό τον διάβολο και εμπνέεται και καθοδηγείται από αυτόν είναι τα παιδιά μας. Δεν θέλουν να έχουν οι άνθρωποι της επόμενης γενιάς, της αμέσως επόμενης γενιάς καλούς χριστιανούς αλλά θέλουν αυτά τα παιδιά να είναι αντίχριστα. 

Έλεγε ο άγιος Ιάκωβος που χθες και προχθές και σήμερα το μοναστήρι του δοκιμάζεται πολύ από τις πυρκαγιές και όλη η περιοχή που αγίασε, αλλά εις μάτην κοπίασε ο πειρασμός, οι λειτουργίες συνεχίζονται και όπου συνεχίζεται η Θεία Λειτουργία δεν παρά να καούν τα πάντα, η ευλογημένη βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος να τελείται και  τα δέντρα θα στείλει μιαν ωραία βροχή όταν θα φύγουν οι πόλεμοι και οι άλλοι πειρασμοί που έρχονται και θα δούμε τα δέντρα λένε οι πατέρες οι άγιοι τα κεκαυμένα, τα δοκιμασμένα και από άλλες πειρασμικές καταστάσεις που έρχονται να αυξάνουν εν τάχει. Θα είναι ένα από τα θαύματα που θα δούμε και θα ζήσουμε τα αμέσως επόμενα χρόνια, θα καθαρίσει  δηλαδή ο Θεός τον κόσμο Του, το περιβάλλον, τη δημιουργία Του, με ταχύτητα, με θαυμαστούς τρόπους και ταυτόχρονα φυσικούς. Και η φύση του Θεού είναι όσο και να τη διεκδικεί ο σατανάς δεν θα του τη δώσει. Απλά τώρα πήρε πολλά δικαιώματα από μας ο πειρασμός από τις εκτρώσεις μας, από τα παραφύσιν, από τις σατανολατρίες και τις βλασφημίες, τα δικαιώματα του πειρασμού εμείς τα δώσαμε με τις αμαρτίες μας. Αλλά ξέρει ο Θεός πότε θα τραβήξει το φρένο και θα είναι τόσο απότομο το φρένο που πολλοί που θα είναι μέσα στα λεωφορεία της εποχής, θα βρεθούν έξω από την επιτάχυνση και την απότομη σίγανση την οποία θα φέρει ο Χριστός μας.

Άρα να έχετε έγνοια τώρα τα παιδιά σας. Έλεγε ο άγιος Ιάκωβος, εάν δεν προσέξουν, η επόμενη γενιά, η επόμενη γενιά ήμασταν εμείς τότε, που ήμουνα είκοσι χρονών, είκοσι πέντε, εάν δεν προσέξουμε, έλεγε, η γενιά η δική σας, τα παιδιά σας, τα εγγόνια σας θα είναι διαβολόπαιδα. Ακούτε τι έλεγε; Ένας άγιος που έτσι λέξεις δεν χρησιμοποιούσε. 

Γι᾿ αυτό να έχουμε έγνοια τώρα ήλθε η χρονιά που πρέπει να προσέξουμε τα παιδιά μας σαν τα μάτια μας γιατί αυτά τα παιδιά είναι οι μελλοντικοί μεγάλοι άγιοι. Θα τους δώσει φοβερές ευκαιρίες ο Χριστός να ζήσουν σε ωραία ειρηνικά χρόνια αλλά και ύστερα στα γηρατειά τους και σε χρόνια που θα χρειαστεί, μεγάλη αγωνιστικότητα, ιδιαιτέρως σε θέματα πίστεως και ορθοδόξου ήθους. 

Αρκετά αδικήσαμε τα παιδιά μας πότε με τη σιωπή μας, πότε με τη λάθος εκπαίδευση μας, πότε με τη λανθασμένη μας κατήχηση, ή και την απουσία κατήχησης. Τώρα είναι η εποχή επαναλαμβάνω, που πρέπει να δώσουμε Χριστό πρώτα στον εαυτό μας διά της μετανοίας και της τακτικής Θείας Κοινωνίας, της ανάγνωσης πολλών πολλών βίων αγίων και συνεχώς να προσευχόμεθα, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ τον κόσμο σου άπαντα. Όλος ο κόσμος σήμερα αισθάνεσαι ότι σείεται, σείεται ο κόσμος και από ότι φαίνεται θα το αισθανθούμε εντονότερα. Άρα η προσευχή των ορθοδόξων για όλο τον κόσμο, όχι μόνο για τον εαυτούλη μας, όχι μόνο για την πατρίδα μας αλλά  για όλο τον κόσμο είναι πάρα πολύ σημαντική.

 

Πρόσεξε, λέει, ο άγιος Παΐσιος, ότι, όταν έλεγε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με, η χαρά ήταν μόνον δική του αλλά όταν έλεγε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε τον κόσμο σου άπαντα, χαίρονταν και τα πουλιά, χαίρονταν και τα δέντρα και η γη σκιρτούσε. Και ρώτησε τον άγγελο του, μα τόσο μεγάλης αξίας είναι αυτή η προσευχή; Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε τον κόσμο σου άπαντα; Του λέει, ναι πάτερ Παΐσιε, γιατί έστω και αν προσεύχονται οι άνθρωποι σε πολλά έθνη μουσουλμάνοι, βουδιστές δεν είναι ορθόδοξοι δεν έχουν ορθή πίστη. Πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ορθή πίστη, η ορθή πίστη δυναμώνει την ορθή προσευχή. 

Βλέπετε; Για να λειτουργήσουμε πρέπει να πούμε το «Πιστεύω». Αν δεν λειτουργήσει ο επίσκοπος πρέπει να το πει ο επίσκοπος, ο προϊστάμενος της πίστεως. Και μετά να προχωρήσουμε στην Θεία Λειτουργία και να κοινωνήσουμε άρα είναι απαραίτητη η πίστη. Οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δε ἐν λόγῳ Κυρίου πορευσόμεθα. Έτσι θα πορευθούμε χωρίς φόβο και χωρίς πάθος αλλά με έντονη προσευχή και μη ξεχνάτε το Ψαλτήρι και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας κατά τη δύναμή σας, κατά το χρόνο σας. 

Παρακαλώ αυτά τα ωραία που κρατήσαμε τα τελευταία χρόνια να τα κρατήσουμε και σε αυτά τα χρόνια που διανύουμε που θα είναι πάρα, πάρα πολύ καθοριστικά για το μέλλον της ψυχής μας και της ανθρωπότητας ολόκληρης. Μη ξεχνούμε ότι έχουμε πατρίδα και οι ακτές της πατρίδας μας είναι ο ουρανός, είναι η αιώνια ζωή και βεβαίως να κάνουμε και κανένα κομποσκοίνι Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε την Κύπρο μας, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε την Ελλάδα μας. 

Οι ορθόδοξοι άνθρωποι, οι ορθόδοξες χώρες είναι στο στόχο του διαβόλου και της νέας τάξης πραγμάτων γιατί ακριβώς αυτές οι χώρες έχουν ένα δυνατό dna και θέλουν να το αποδυναμώσουν. Και πώς αποδυναμώνεις την καταγωγή, αυτό σημαίνει dna και τη δυναμική που έχει αυτή η καταγωγή; Κάνοντας τα παιδιά μας παλαβά, χαλώντας τον νου τους. Μου έλεγε η μάνα μου η μακαριστή η Μηλιά πρόσεχε γιε μου να μη γύρει ο νους σου τώρα ήρθε αυτή η εποχή αγού βρήκαν τρόπους τεχνικούς να γύρει ο νους της εικόνας του Θεού, του ανθρώπου.

Γι᾿ αυτό ὁ Χριστός ἐν τῷ  μέσῳ ἡμῶν καὶ ἔστι καὶ ἔσται εἰς αἰῶνας αἰώνων.

Λόγος δοξαστικός Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην εξόδιο ακολουθία της μακαριστής Μάρθας Δημητριάδου (6.4.2019)

Λόγος δοξαστικός Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην εξόδιο ακολουθία της μακαριστής Μάρθας Δημητριάδου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Παναγίας Μακεδονίτισσας της αρχιεπισκοπικής περιφέρειας (6.4.2019).

Πατέρες μου και αδελφοί μου,

μεταβαίνει σήμερον εκ του θανάτου εις την ζωήν, ένας άνθρωπος του Θεού και δεν τολμώ να ειπώ, παρόλο που το δικαιούμαι, ένας δικός μας άνθρωπος. Διότι αυτός, ο δικός μας άνθρωπος, ανεξαρτήτως βαθμού συγγενείας, ή φιλίας, ή αγάπης, πρώτα και κύρια ήθελε πάνω από τη συγγένεια, πάνω από τη φιλία, πάνω από την αγαπητική σχέση που προέκυπτε με οποιονδήποτε άνθρωπο, να είναι άνθρωπος του Θεού. 

Λίγους  ανθρώπους  εγνώρισα, και γνώρισα πολλούς  αγίους ανθρώπους του Θεού, που να έχουν το αγωνιστικό φρόνημα της δούλης του Θεού Μάρθας. Και ξέρετε… είναι εύκολο να αγωνίζεσαι με νηστεία, με προσευχή, με αγρυπνία, με μετάνοιες, με ορθοστασίες, με διαβαστικά αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτά να τα κρατήσεις μυστικά, να μην πέσεις δηλαδή στον πειρασμό της υποκρισίας και του φαρισαϊσμού. 

Ο άνθρωπος  του Θεού, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που σήμερα εξοδιάζομε και κηδεύομε εντός ολίγου, εγνώρισε  αυτήν την αρετή από τους ευσεβείς γονείς της Γιαννακό και Μαρία. Της εδίδαξαν ότι ζούμε τη ζωή του Χριστού, όσο γίνεται με αφάνεια να μη γνωρίζει η δεξιά τί ποιεί η αριστέρά αλλά ούτε η αριστερά τί ποιεί η δεξιά, ιδιαιτέρως στον τομέα των χρημάτων και της ελεημοσύνης. Ήθελεν ο άνθρωπος αυτός του Θεού, όλα να γίνονται μυστικά και να μην ακούγονται. Κάποιες φορές  όταν έβλεπεν ανθρώπους από το οικείο της περιβάλλον ενίοτε να αποκαλύπτουν αυτούς τους τρόπους του ελέους, έβλεπες μια θλίψη και μιαν ελαφράν αυστηρότητα προς αυτούς, γιατί της χαλούσαν την παράδοση που παρέλαβε από τους πάππους και προπάππους της. 

Εγεννήθηκε η Μάρθα του Πρωτόπαπα, του Γιαννακού του Πρωτόπαπα, πριν 104 χρόνια. Πριν 104 χρόνια! Όταν ακούουν ή διαβάζουν πολλοί την ηλικία της, επηρεασμένοι από το κοσμικό φρόνημα της άθεης Ευρώπης, είμαι βέβαιος ότι λέμε αφού  και εμείς εμπήκαμε σ᾿  αυτόν τον πειρασμό να πούμε, ο Θεός μακαρίσει τη γιαγιά, να φτάσουμε στα χρόνια της. Λες και η ζωή τελειώνει την ημέρα που πεθαίνουμε. Η Μάρθα, δεν αγωνίστηκε στη ζωή της για να ζήσει 104 χρόνια, δεν της έφταναν. 

Αυτή, ήταν από τους ανθρώπους που κατάλαβε πολύ-πολύ νωρίς ποιο είναι το νόημα της ζωής και ποιο είναι το νόημα του θανάτου. Ήθελε, όχι εκατόν χρόνια να ζήσει, που της τα έδωσε ο Θεός, ο χουβαρντάς μας Θεός αλλά ήθελε αιώνες να ζήσει και να ζήσει με τον Χριστό. Αυτή είναι η αιώνια ζωή, που ακούτε τακτικά εμείς οι ιερείς και οι διάκονοί μας και οι ιεροψάλτες μας να απαγγέλλουν «Αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνια ζωή, τοῦ γνῶναί Σε τὸν ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν» και εγνώρισε τον αληθινόν Θεόν, η δούλη του Θεού Μάρθα και την εβοήθησε πολύ το οικογενειακό της περιβάλλον που την εγέννησε, αυτό του Γιαννακού του Πρωτόπαπα. Η μακαριστεί Μάρθα προήρχετο από μίαν λευιτική ιερατικήν οικογένεια της Κάτω Ζώδειας, που είχαν στες ρίζες τους από πολλών γενεών ιερείς και ιερομονάχους του Κύκκου. Ο παππούς της ήτο ο Σολωμόν ο Πρωτόπαπας και η γιαγιά της η Μυροφόρα η Πρωτοπαπαδιά της Κάτω Ζώδειας αυτοί που έκτισαν μαζί με τον Κάσινο τον Τίμιο Σταυρό της Κάτω Ζώδειας, τη μεγάλην Εκκλησία.

Την αξίωσε ο Θεός επίσης  να βρει και σύζυγο αναλόγου διαμετρήματος, πολύ εργατικόν άνθρωπο και πιστόν και συνακόλουθό της σε όλην αυτή τη ζωή της ευσέβειας, της ασκήσεως, της προσευχής και ιδιαιτέρως της ελεημοσύνης, τον Αντρέα Δημητριάδη. Και τον αξίωσε και αυτόν ο Θεός να φτάσει στα εκατόν χρόνια. Αξιώθηκαν να είναι έναν ζεύγος, που να μπορούμε σήμερα εμείς οι μεταλλαγμένοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Κύπρου, που μας έφθειρε και μας διέφθειρε εν πολλοίς η άθεη Ευρώπη, να κατανοήσουμε αυτό το ήθος το πρωτινό, τί εστί γάμος τίμιος και η κοίτη αμίαντος. 

Μου έλεγεν η ίδια, μόλις άκουγα βιολί ήθελα να χορέψω τόσο μερακλής άνθρωπος ήταν. Έλεγεν η μάνα μου, που ήταν ανεψιά της η μάνα μου και πολύ κοντά οι ηλικίες τους, δεν υπήρχε πιο μερακλίνα χορευταρού γυναίκα στην Κάτω Ζώδεια, από τη Μάρθα. 

Αυτή η γυναίκα, που εχόρευε τους πρωτινούς χορούς της Κύπρου με τόσην χάριν, που πολλές την εζήλευαν, έκαμνε νηστείες, που μόνον καλόγριες αυστηρές τις έκαναν, προσευχές και ορθοστασίες. Και το εκράτησε αυτό σε όλο της το διάβα της ζωής της, τής μακράς, δεν υπέστειλε καθόλου τη σημαία της ασκητικής αγωγής, που παρέλαβε από τους πάππους μας. 

Την ενθυμούμαι, όταν εβγήκαμε πλέον πρόσφυγες στον Άγιο Σπυρίδωνα, στο παλαιό κοιμητήριο Λευκωσίας όρθια, Μεγάλη Βδομάδα, δεν εκάθετουν λεπτό, θα ήταν τότε σε μέσην ηλικία η Μάρθα. Όταν  αργότερα εγήρασε, όπως το θέλει ο χρόνος ο βιολογικός του ανθρώπου εδώ, σ᾿ αυτό τον ναό, έτυχε να λειτουργώ ως Επίσκοπος, εδώ, σ᾿ αυτό το θρόνο και εγώ να είμαι εγγόνι της, να πονώ τα πόδια μου και να κάθομαι. Η Μάρθα απέναντι εκεί που είναι η κόρη της όρθια και να της κάμνω νόημα, να κάτσει. Και μου είπε: “Από τον αφέντη μας τον Πρωτόπαπα το Σολωμό εμάθαμε μόνον αν είμαστε άρρωστοι να καθόμαστε στην Εκκλησία. Και χάριτι Θεού, ακόμα να αρρωστήσω”. Και ήταν τότε ενενήντα ετών και ήταν σε όλη τη λειτουργία όρθια για να κρατήσει την παράδοση που παρέλαβε από τον αφέντη τον παππού της τον Πρωτόπαπα, το Σολωμό.

Αυτή η γυναίκα, αντιλαμβάνεστε ότι, με τέτοιο ασκητικό φρόνημα και ας ήταν έγγαμη γυναίκα με παιδιά, με τρεις υιούς και μίαν θυγατέρα, της έδωσεν ο Θεός δώρα. Ο Θεός μας, όταν δει ότι προσπαθούμε να τηρήσουμε τες εντολές Του, ότι έχομε μετάνοιαν, συμπόνια και έλεος εις τους συνανθρώπους μας και λειτουργικό φρόνημα, που η Μάρθα και ο Αντρέας είχαν αφού δεν έφευγαν από την Εκκλησία και ευτυχώς το μετέδωσαν αυτό το φρόνημα και στα παιδιά τους, Δόξα το Θεό, μία τέτοια ύπαρξις, βεβαίως ο Θεός, την βλέπει, την επιβλέπει, την προσέχει, την αγαπά,της δίνει δώρα και η προσευχή της εισακούεται. 

Δύο τρία σύντομα θα σας ειπώ, για να καταλάβετε ότι ό προκείμενος νεκρός που σε λίγο θα ασπαστούμε, η γιαγιά Μάρθα που σήμερον ανεβαίνει εις τον ουρανόν, δεν είναι συνηθισμένος άνθρωπος. Είναι ένας αγιασμένος άνθρωπος της πρωτινής Κύπρου, πριν η Κύπρος γίνει μεταλλαγμένη, από μας τους νεοφανείς Κυπρίους. 

Όταν ήταν νέα και έγγαμος  ήθελε όπως όλες οι γυναίκες να γίνει μητέρα αλλά δυσκολευόταν για κάποιους λόγους βιολογικούς, το επιτρέπει ο Θεός πολλές φορές αυτό, για να είναι τα παιδιά όχι  τέκνα ηδονής, αλλά τέκνα προσευχής. Και παρακαλούσε την Παναγία και μου περιέγραφε, πως άκουε, όχι σε ύπνο και σε όνειρα, εν εγρηγόρσι ευρισκόμενη το άρμα της Παναγίας να έρχεται και να το οδηγούν άγγελοι, πως άνοιξε η μεγάλη καμαρόπορτα του σπιτιού της εις την Κάτω Ζώδεια και εισήλθε το άρμα της Θεοτόκου. Η Θεοτόκος ήταν επί του άρματος με τες τρεις αστέρες της που έχει η Παναγία μας, σύμβολο του αειπάρθενού της και της είπε: ”Μάρθα, θα κάμεις παιδιά. Στο  πρώτο σου παιδί να  δώσεις το όνομά μου”. Και έτσι εγεννήθηκε η Παναγιώτα. 

Αγιος Γεώργιος, 14ος αιώνας, Ιερά Μητρόπολις Μόρφου

Είδε τον άγιο Φανούριο, τον άγιο Γεώργιο, τον φύλακα της άγγελο, ο πάτερ Κωνσταντίνος ήταν μάρτυρας του τελευταίου. Όταν έβλεπε το φύλακα της άγγελο  περίμενε να έλθω να της διαβάσω ευχή, εγώ όως ήμουν στην κατεχόμενη Κύπρο, στον Άγιο Μάμα,έτσι είπα του πάτερ να πει της γιαγιάς, που βλέπει αυτά και εμείς οι αμαρτωλοί δεν βλέπουμε, να πει του αγγέλου της να με περιμένει δύο μέρες να τελειώσω την πανήγυρη του Αγίου Μάμα και θα έλθω, να την προπέμψω στην αιώνια ζωή. Δεν έφευγε χωρίς την ευχή μας, τέτοιο εκκλησιαστικό φρόνημα είχε! Έρχομαι μετά από δύο μέρες και τί βλέπω, η γιαγιά αντί να είναι στην κλίνη του θανάτου, ήταν στην είσοδο του σπιτιού με τα καπνιστομέρρεχα να με υποδεχτεί και έζησε και άλλα χρόνια. 

Είδε τον Μακάριο τον Γ’, είδε τη γιαγιά μας τη Μυροφόρα, την μεγάλη της αδελφή, στον Παράδεισο και την επαρεκάλεσε να είναι μαζί και το ευχόμεθα τώρα, Μάρθα μου, από καρδιάς σου εύχομαι να σε αξιώσει ο Θεός, αυτό το ποθούμενο. 

Μου έκαμε δώρα αυτά τα εγκόλπια όχι για περηφάνια αλλά μου είπε, για να θυμάμαι όταν λειτουργώ, να μνημονεύω Αντρέου και Μάρθας διότι ήξερε ότι η προσευχή του Επισκόπου έχει δύναμη και ήθελε αυτή τη δύναμη που μου έδωσεν ο Θεός, να ωφεληθεί και η αθάνατος ψυχή  του Αντρέα της αλλά και η δική της, και των παιδιών  και των εγγονών της. 

Είχεν αίσθηση των αγγέλων σε όλην της τη ζωή. Εκοιμήθηκε, όπως μου λένε τα παιδιά της, με το «Πάτερ ἡμῶν», μια γυναίκα 104 ετών, που θα έπρεπε να έχει άνοια, να έχει αλτσχάιμερ κατά τη σύγχρονη γλώσσα και όμως  μου λέει εδώ ο οικείος και φίλτατος πατήρ Αδαμάντιος, ηξιώθη να κοιμηθεί με όλην την διαύγεια του νοός της, δοξαστικά, δοξάζουσα τον Πατέρα, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον, την Παναγία και τον Τίμιο Σταυρό. 

Για να αντιληφθήτε τί φρόνημα είχαν αυτοί οι πρωτινοί άνθρωποι ακούστε το ακόλουθω περιστατικό. Του Τιμίου Σταυρού, επανηγύριζε η Κάτω Ζώδεια και πάντοτε πηγαίναμε πηγαίναμε επειδή ήταν το χωριό της μάνας μου. Μετά τη λειτουργία πηγαίναμε στους συμπεθέρους μας τον Αντώνη τον Μουττεΐνη. Ήταν νηστεία απόλυτη δηλαδή, ούτε λάδι ετρώγαμε ούτε μαγειρεμένο φαγητό, ξηροφαγία. Εκεί στη συμπεθερά, ήταν πιο ελαστικά τα πράγματα, μας εκερνούσαν ένα τζέλλυ(ζελέ), μικρό παιδάκι εγώ δέκα χρονών ήθελα το τζέλλυ.

 Μετά θα πηγαίναμε στη γιαγιά τη Μάρθα. Η μάνα μου, ήταν από την ίδια γενιά ήξερεν αυτές τις αρχές τις ασκητικές της Μάρθας και μου έλεγε,

– Γιε μου, εκεί που θα πάμε στη θεία μου τη Μάρθα, ούτε λεμονάδα να μεν ζητήσεις.

– Γιατί μανά, της έλεγα εγώ.

-Διότι, μου λέει, εν που τη γενιά της γιαγιάς σου της Μυροφόρας και αυτές σήμερα δεν τρων τίποτε. Τίποτε! Για να τιμήσουν τον Τίμιο Σταυρό. Την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού! 

Και ήξερα, άμα πάμε στη γιαγιά τη Μάρθα, θα ακούσουμε μόνον θαύματα, θα ακούσουμε μόνον ωραίες ιστορίες. Μου έδινε και με πλούμιζε με την δέουσα ελεημοσύνη να πω, με την αρχοντιά που είχε μυστικά, αλλά δεν ετρώγαμε τίποτε ούτε μια σταφίδα. Τέτοιοι άνθρωποι ήταν αυτοί.

Όταν έγινα Επίσκοπος και εξομολογούσα κόσμον πολλή, ήρθε μια Μορφίτισσα να εξομολογηθεί. Με ρώτησε, από ποιά γενιάν  της Ζώδειας είμαι. Όταν της εξήγησα τη γενιά της Μάρθας και αντιλήφθηκε ποιες ήταν οι αδερφές της μου είπε:”Δεσπότη μου, κατάγεσαι που τη γενιά των αγίων γυναικών.Πρόσεχε, αυτήν την καταγωγή, να μην τη λερώσεις αλλά να την καταξιώσεις”. Σκεφτήτε τί συνείδηση είχαν μέχρι του Μόρφου, γι᾿ αυτές τις γυναίκες. 

Αυτά είχα να πω σήμερα στην αγάπη σας, για να δούμε και να μετρήσομε το μπόι τής δικής μας ψυχής. Η Μάρθα, αξιώθηκε μεγάλων δωρεών αφού ο μεσότοιχος ορατών και αοράτων, εκαταργήθηκε στο πρόσωπό της, τα αόρατα, ήταν ορατά. Τη Λειτουργία δεν την άκουε αλλά  την έβλεπε, ήταν μυσταγωγημένη γυναίκα, τα μυστήρια του ο Χριστός, τής τα επρόσφερεν όλα εν οράσει θαυμαστή. 

Και είχαμε και άλλους τέτοιους ανθρώπους στα μέρη μας και αυτό είναι  έναν παράδειγμα, για το πόση μεγάλην απόστασην έχομεν εμείς να διανύσομε. Επαναλαμβάνω αυτό που είπα στην αρχή του λόγου μου, που δεν τολμώ να τον πω επικήδειο αλλά δοξαστικόν λόγο, ότι ό στόχος μας να μην είναι να φτάσομε τα εκατόν χρόνια της Μάρθας, αλλά να την βρούμε στην αιώνια ζωή του Δεσπότη Χριστού. Το εύχομαι σε σας, να το εύχεστε και σεις για μας, που λέμε τους μεγάλους λόγους.

Δι᾿ εὐχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς.

Χρηστὸς ἀνὴρ ὁ οἰκτείρων καὶ κιχρῶν· οἰκονομήσει τοὺς λόγους αὐτοῦ ἐν κρίσει, ὅτι εἰς τὸν αἰῶνα οὐ σαλευθήσεται, εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος.

Η ανανέωση του βαπτίσματός μας… (6.5.2018)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής της Σαμαρείτιδος, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Παναγίας Ελεούσης της κοινότητος Κοράκου της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (6.5.2018). Το παρόν κήρυγμα ο Πανιερώτατος το αφιερώνει στους αναδόχους του Χαραλαμπία και Λουκά ως ευχαριστία και ως μνημόσυνο αιώνιο. 

Έτη πολλά ευλογημένα και σε σας, αναστάσιμα να είναι τα έτη μας. Ο αναστάς Ιησούς, να μας στηρίζει σε κάθε δυσκολία μας και όταν έρχεται η ώρα της υπομονής, να έχομε τον δίκαιο Ιώβ που σήμερα εορτάζει,παράδειγμα και παραστάτη. Αυτόν που ταύτισε το όνομά του με την υπομονή, με τες μεγάλες δοκιμασίες, με τες μεγάλες ασθένειες που όμως ο δίκαιος Θεός τον εδόξασε στο τέλος και στην γη αλλά το σημαντικότερο στον ουρανό.

Μιλώ για τον δίκαιο Ιώβ, διότι σήμερα, οφείλω πάτερ Ανδρέα να πω, έχω μίαν επέτειο, την οποία συστήνω και σε σας να την προσέχετε, να την φροντίζετε και να την γιορτάζετε. Σήμερα είναι η μέρα που βαφτίστηκα.

 Μου έλεγε ο όσιος γέροντάς μου Ιάκωβος ο εν Ευβοία, ο με συγχωρείτε, ότι, το σωστό είναι οι Χριστιανοί να γιορτάζουμε τον άγιο που έχομε το όνομά του και την ημέρα που βαφτιστήκαμε, όχι την ημέρα που γεννηθήκαμε. Η μέρα που γεννηθήκαμε, γεννηθήκαμε εν αμαρτίαις, χωρίς να έχομε την χάρη του Αγίου Πνεύματος, χωρίς να είμαστε ενσωματωμένοι στο σώμα του Χριστού, χωρίς να είμεθα μέλη της Εκκλησίας. Όλα αυτά που είπα, γίνονται την ώρα της βαπτίσεως γινόμεθα δηλαδή μέλη του σώματος του Χριστού, μας δίδει η Εκκλησία μας άγγελο-φύλακα να μας φυλάττει πάσας τας ημέρας της ζωής μας, ακόμη και την ώρα που ανεβαίνει η αθάνατος ψυχή ενώπιον του Δεσπότου Χριστού μετά την κοίμησή μας αφού εκείνη την ώρα ο φύλακάς μας άγγελος, μας συνοδεύει. Και το έτι και έτι δυνατότερο  και εναργέστερο που λαμβάνομε κατά την ώρα του δευτέρου μυστηρίου που γίνεται μαζί με το βάπτισμα, του μυρώματός μας, λαμβάνομε το Πνεύμα το Άγιον.

Άρα είναι πάρα πολύ σημαντική ημέρα, η μέρα της βαπτίσεώς μας. Και φρόντισα, μόλις έγινα διάκος και ήλθα στην Κύπρο, πήγα, βρήκα τα χαρτιά της Εκκλησίας που ήξερα ότι εβαφτίστηκα, στην Παναγία τη Μακεδονίτισσα, και είδα ότι η μέρα που μας εβάπτισαν οι γονείς μας και η ανάδοχός μας Χαραλαμπία, ήταν η ημέρα που γιορτάζει ο άγιος και ο δίκαιος Ιώβ. Αυτός που έκανε πολλή υπομονή και ταύτισε το όνομά του με την υπομονή και τους άθλους. Μου κάμνει εντύπωση ο τελευταίος λόγος, πάτερ Ανδρέα, του γέροντός μου Ιακώβου όταν πήγα να τον δω στο γενικό νοσοκομείο της Αθήνας.

“ Νεόφυτέ μου, να θυμάσαι. Εν τη υπομονή υμών κτίσασθε τας ψυχάς υμών. Εν τη υπομονή υμών. Εν τη υπομονή. 

Και ε’γώ ο ανυπόμονος, του είπα: Μα τόση πολλή υπομονή θα κάνω στη ζωή μου;” “Τόση” μου είπε. 

 

Λοιπόν, τώρα που ήρθαν τα χρόνια της υπομονής, θυμούμαι και τον λόγο Ιακώβου, αλλά έχω και το παράδειγμα του αγίου και δικαίου Ιώβ που με αξίωσε την ημέραν του να φωτισθώ, να μυρωθώ, να λάβω το Πνεύμα το Άγιον και να είμαι ενταγμένος εις το σώμα του Χριστού. Και ολοκληρώνεται ιδιαιτέρως εν Κύπρω το μέγα μυστήριο της βαπτίσεως και του μυρώματος, πώς; Θυμηθείτε τα παιδιά σας, τα εγγόνια σας όταν βαφτίζονται, μετά μυρώνονται και στο τέλος τι γίνεται; Κοινωνούν Σώμα και αίμα Χριστού. Έτσι ολοκληρώνεται η ένταξή μας εις την Εκκλησία. Γινόμεθα μέλος του σώματος του Χριστού, αφού πάρουμε στο τέλος το σώμα και το αίμα του Χριστού μας. Αυτό είναι ένα υπόδειγμα που πρέπει να έχομε όλοι έγνοια και να σκεφτόμεθα. Αυτό το βάφτισμα που πήραμε, αυτό το Πνεύμα το Άγιον που πήραμε, αυτό το σώμα και το αίμα που κοινωνήσαμε την πρώτην ημέρα της βαφτίσεώς μας και που κοινωνούμε, όπως μας αξιώνει ο Θεός να κοινωνούμε, πώς το καταξιώνομε; Πώς το προσέχομε; Πώς το ενεργοποιούμε; Πώς το φωτίζομε εις την ζωή μας; διότι, όταν η ζωή μας έχει φως, δεν είναι ανάγκη να λέμε πολλά-πολλά και να κάνομε τους δασκάλους και να κάνομε κηρύγματα μεγάλα. 

Ο άγιος Πορφύριος έλεγε: “Ο άνθρωπος, δεν είναι αυτό που σκέφτεται ούτε αυτό που διδάσκει με την γλώσσα αλλά ο άνθρωπος είναι η καρδία του και ότι έχει στην καρδία, αυτό εκπέμπει”. Μου έκαμνε εντύπωση πάντοτε επειδή είχαμε μίαν αγιασμένη γιαγιά και θέλαμε να είμαστε πάντα κοντά της. Φεύγαμε από το πάνω χωριό, για να πάμε στην Κάτω Ζώδια, να βρούμε τη γιαγιά μας τη Μυροφόρα που δεν ήξερε να διαβάζει αλλά είχε Πνεύμα Άγιο και το καλλιεργούσε και προσεύχετο και ο Θεός την έβαλε μαζί με τους οσίους. Εκεί που είναι ο όσιος Αντώνιος, εκεί που είναι όλοι οι όσιοι της Εκκλησίας μας οι ασκητές γιατί επρόσεχε τον νουν της. Αυτήν λοιπόν την γυναίκα και κάθε γυναίκα και κάθε άντρα που το Πνεύμα το Άγιον που το επήρε την ώρα  του μυρώματος, το ενεργοποιεί συνεχώς, αυτούς τους ανθρώπους θέλουμε να κάνουμε συντροφιά εφόσον  αναζητούμε την χάρη του Θεού. Αν όμως αναζητούμε άλλα αμαρτωλά, θα πάμε στους αμαρτωλούς. Ο καθένας ότι ψάχνει αυτό και βρίσκει. 

Άρα, να σκεφτούμε πρώτα και καλύτερα τι ποθούμε; Τι επιθυμούμε στο βάθος-βάθος της καρδίας μας; να φανεί ο Χριστός, που τον έχουμε μέσα μας κλειδωμένο; Το Πνεύμα το Άγιον που το έχομε αποθηκευμένο, σαν μια γεννήτρια μέσα εις την καρδία μας, από την ώρα του μυρώματος; Αυτό θέλομε να φανεί ή να φανεί το εγώ μας; Να δοξαστεί το όνομά μας προσωρινά σ’ αυτά τα χρόνια και μετά να κολαστούμε αιώνια; Γι’ αυτό να έχουμε έγνοια, τι εκάμαμε το βάφτισμά μας; Τι εκάμαμε το μύρωμά μας; Τι κάνομε το σώμα και το αίμα του Χριστού; Με αυτό τον τρόπο  τα παιδιά μας θα είναι καλύτερα, τα εγγόνια μας θα είναι αγιότερα, γιατί φροντίζομε αυτά που πήραμε εκείνη την τόσο-τόσο σημαντικήν ώρα, φροντίζομε να τα ενεργοποιήσομε. 

Μου έλεγε κάποτε, ο άγιος γέροντάς μας Ευμένιος ο Κρητικός ότι όταν επήγε στο χωριό του την Εθιά και είδε την κολυμβήθρα και του είπε η μάνα του, πάτερ, σ’ αυτή την κολυμβήθρα εβαφτίστηκες, επήγα, λέει, την αγκάλιασα την εφιλούσα και την προσκυνούσα. Και έλεγα, από δω μέσα εβγήκε η αιώνια ζωή για μένα και έκλαιε και εδόξαζε τον Θεό για την δωρεά που του έκαμε. 

Γι’ αυτό, αυτά που θεωρούμε κάτι συνηθισμένο, έναν έθιμο να κατανοήσουμε ότι δεν είναι καθόλου έθιμο αλλά είναι η πιο σημαντική στιγμή της ζωής μας. Η δεύτερη σημαντική στιγμή της ζωής μας, όσοι έχετε νυμφευθεί, παντρευτεί, είναι η ώρα που στο μέσον της Εκκλησίας ελάβατε τον σύζυγο ή την σύζυγό σας “Δόξη και τιμή στεφάνωσον αυτούς”. Γι’ αυτό προσέχετε οι αμαρτίες που γίνονται μέσα στο γάμο, θεωρούνται πολύ μεγάλες διότι έχουν πνευματική διάσταση. 

Και για μας τους ιερείς, βεβαίως η τρίτη σημαντική στιγμή, είναι η ώρα της ιεροσύνης μας. Ο Θεός να μας αξιώσει, αυτό που λάβαμε, οι ιερείς στην ιεροσύνη μας, οι έγγαμοι στο μέγα μυστήριο του γάμου σας και όλοι μας, αυτό που ελάβαμε την ώρα της βαπτίσεως και του μυρώματός μας, να το ανανεώνουμε. Και πώς ανανεώνεται το βάπτισμα και ενεργοποιείται το Άγιον Πνεύμα; Διά της μετανοίας της καθημερινής, αφού κάθε μέρα όλο και κάτι κάνομε που δεν είναι σύμφωνο με τες εντολές του Χριστού, και διά της τακτικής-τακτικής Θείας Κοινωνίας. 

Βλέπω εδώ οι Κορατζιήτες, είστε νοικοκυρεμένοι στα μνημόσυνά σας και χαίρομαι γι’ αυτό επειδή δεν είναι παντού έτσι. Σημαίνει ότι είχατε καλούς γονείς, καλές γιαγιάδες, σας εσυμβούλευσαν , σας καθοδήγησαν το πώς να φέρνετε ένα μνημόσυνο εις την Εκκλησία, και βεβαίως, καλούς ιερείς,τον μακαριστό παπά Βασίλη και τον νυν νέον ιερέα σας παπά Ανδρέα. Χαίρομαι γι’ αυτή την νοικοκυροσύνη όμως υπενθυμίζω ότι αν θέλομε οι γιορτές μας να είναι γιορτές, τα μνημόσυνά μας να είναι πραγματικά μνημόσυνα, όχι μόνον ωραία κόλλυβα όπως βλέπω και ωραία καλάθια με τα κρασιά, αλλά να φροντίζετε οι συγγενείς, όσοι μετανοείτε και εξομολογείστε από καιρού εις καιρόν, να κοινωνάτε. Να κοινωνάτε την ημέρα που γιορτάζετε,να κοινωνάτε την ημέρα που μνημονεύετε σε μνημόσυνα συγγενείς σας και φίλους σας αλλά πάντοτε με ανάλογη προετοιμασία και η πιο σημαντική προετοιμασία, είναι να συγχωρούμε. Όχι που λεν μερικοί να νηστέψουμε για να κοινωνήσουμε, νηστεύομε γιατί θέλομε να ασκήσουμε  το σώμα και την ψυχή μας και όχι για να κοινωνήσουμε. 

Άρα είναι πολύ σημαντικό, η πρώτη μας έγνοια να είναι πώς  ανανεώνεται το βάφτισμα, πώς ανανεώνεται το μύρωμά μας διά της Θείας Κοινωνίας. Και έχει τόση δύναμη αυτό το σώμα του Χριστού που ενίκησε τον θάνατο, το αναστημένο σώμα του Χριστού. Αυτό το αίμα, αυτή η αιμοδοσία που γίνεται από τους ιερείς μας σε κάθε Θεία Λειτουργία, που σβήνει αμαρτίες μας εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον. Ποιος δεν θέλει αιώνια ζωή. Εδώ, κάνομε αμάν να κερδίσομε λίγα χρόνια επίγειας ζωής, από τα εβδομήντα δηλαδή να πάμε στα ογδόντα και από τα ογδόντα στα ενενήντα αλλά μετά, πάλι θάνατος. Ενώ η αιώνια ζωή, τι ωραία να είσαι αιώνια χαρούμενος μαζί με τους αγίους, με τους αγγέλους, με την Παναγία μας και όλοι κοντά στον Χριστό. Το σώμα του Χριστού επί της γης, το σώμα του Χριστού το ίδιον εν τοις ουρανοίς. Το Θεανθρώπινον αναστημένο σώμα. 

Το εύχομαι σε σας, να το εύχεσθε και σεις για μας. 

Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασιν, ζωήν χαρισάμενος.

Συνέντευξη Αρχιμανδρίτου Αντώνιου Φραγκάκη στην άτυπη νεανική ομάδα «Τέκνα Αγίων Δημητρίου, Γεωργίου και Πορφυρίου» Θεσσαλονίκης (10.11.2021)

Συνέντευξη Αρχιμανδρίτου Αντώνιου Φραγκάκη, ιεροκήρυκος Ιεράς Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας, στην άτυπη νεανική ομάδα «Τέκνα Αγίων Δημητρίου, Γεωργίου και Πορφυρίου» Θεσσαλονίκης (10.11.2021).

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πανοσιολογιότατε, εξηγείστε μας, σας παρακαλούμε, την έννοια του όρου «υπαρξιακό πρόβλημα», που είναι πάγκοινο γνώρισμα αλλά κυρίως νεανικό ζήτημα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Eυχαριστώ πολύ παιδιά για την εμπιστοσύνη και την φιλομάθειά σας.  Δεν συνηθίζω να δίνω συνεντεύξεις αλλά με έκαμψε η ευλογημένη επιμονή σας και η θεματολογία των προβληματισμών που μου θέσατε στη συζήτησή μας.  Ζητώ συγγνώμη που ενώ υπεσχέθην από τον περασμένο Μάιο καθυστέρησα λόγω της εκδημίας της Γερόντισσας Γαλακτίας. Μεσολάβησε για μένα μία περίοδος μόνωσης και σιωπής. Διαπίστωσα ότι έχετε εύστοχες και υγιείς αναζητήσεις…

Υπαρξιακό πρόβλημα λέγεται κατά τον Όσιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη η διάπυρη λαχτάρα της ψυχής, να συναντήσει το Aρχέτυπο της δημιουργίας της.  Απεκάλυψε σε μαθητή του, έτι επιζώντα, ότι την στιγμή της συλλήψεως κάθε ανθρώπου, επιστατεί ο Παράκλητος, το Πνεύμα της Αληθείας, και δημιουργεί εκ του μηδενός την καθαρότατη και αρτιότατη αθάνατη ψυχή. Η ψυχή δεν έχει κληρονομικότητα.  Έχει τελειότητα.  Τότε, ο νους, ο οφθαλμός της ψυχής, για δευτερόλεπτα ορά τον Χριστό ως Θεάνθρωπο «εν τω Ακτίστω Φωτί»!  Μάλιστα, σεβόμενος την ελευθερία ενός εκάστου, ερωτά εκείνη την στιγμή την νεόπλαστη ανθρώπινη ύπαρξη αν θέλει να ζήσει! Την εμπειρία αυτή την μεγαλειώδη και καθοριστική, την διακρατεί η καρδιακή μνήμη του εμβρύου.  Συνοδεύει κάθε άνθρωπο σε όλη την εξελισσόμενη επίγεια πορεία του.  Δεν ενθυμείται αυτό το γεγονός η μη ανεπτυγμένη εγκεφαλική μνήμη, αλλά η παράλληλη και απείρως δυνατότερη, η επονομαζομένη καρδιακή.  Αυτή την διακρατεί μνημονικά ανεξίτηλη και γευστικά απαιτητική.  Επομένως, την αναζητά διακαώς σε όλη την μετέπειτα ενδοκοσμική διαδρομή της.

Προσπαθεί με την εμφάνιση των παθών και τις εισηγήσεις του πονηρού να την εντοπίσει στην ικανοποίηση της σωματικής ηδονής και εν γένει στις αισθησιακές απολαύσεις.  Στην ψυχαγωγία και τα σπορ.  Στην φιλόδοξη αναρρίχηση.  Στην υλόφρονα διασφάλιση.  Στην επιστημοσύνη και στις ιδεολογίες.  Όμως, το κενό ολοένα και περισσότερο μεγεθύνεται και η τραγική αναζήτηση εκτραχύνεται.  Οι συνεχείς ανθρωποκεντρικές στοχεύσεις, επιφέρουν και βαθμηδόν θανασιμότερες γεύσεις… Όταν, αποκολληθεί η ψυχή από τα ποικίλα είδωλα της αμαρτίας και συναντήσει τον Χριστό της Ορθοδόξου Μοναδικής Εκκλησίας, τότε ανανεώνει την πρωτόγευστη συγκλονιστική εμπειρία της!  Τότε καλύπτεται το εσωτερικό κενό και δίδεται διέξοδος στην οδυνηρή υπαρξιακή αναζήτηση του ανθρώπου.  Όλα τα άλλα γήινα που προανέφερα, λησμόνησα τα οινοπνευματώδη ποτά και τις εξαρτησιογόνες ουσίες, ναρκώνουν προς καιρό το νου που βιώνει μια πλασματική ευφορία εν καιρώ επηρείας και καθιστούν ισχυρότερη την βάσανό του, εν καιρώ ανανήψεως… Ισχύει, εδώ, αυτό που έγραψε αρχαίος διδάσκαλος της Εκκλησίας, που δοκίμασε στον ταραχώδη βίο του, αυτήν την αιματηρή αναζήτηση.  Πρόκειται για τον Ιερό Αυγουστίνο Επίσκοπο Ιππώνος.  Γράφει: «Η ψυχή μας είναι ανήσυχος, έως ότου εύρει ανάπαυσιν εν σοι ω Θεέ…».

Το υπαρξιακό πρόβλημα εκδηλώνεται με αναζητήσεις του τύπου:

  • Ποιος είναι ο αληθινός Θεός
  • Γιατί με γέννησαν χωρίς να με ρωτήσουν
  • Γιατί ο πόνος και ο θάνατος στην ανθρώπινη ύπαρξη
  • Ποιος ο σκοπός της γεννήσεως και ο βαθύτερος προορισμός του ανθρώπου
  • Υπάρχει πνευματικό στοιχείο μέσα μας; Και αν ναι, σε τί συνίσταται
  • Τί συμβαίνει μετά θάνατον κ.α. 

Εκδηλώνεται με τέτοια βασανιστικά ερωτήματα και πασχίζει να εκτονωθεί στην ικανοποίηση των παθών και των αισθήσεων.  Αυτό διογκώνει αντί να αναπαύει το υπαρξιακό κενό.  Σαν να διψάς και να τρέχεις σε βόθρους να ξεδιψάσεις οπότε γίνεται βασανιστικότερη η ανάγκη που σε ώθησε εκεί και επέρχεται και δηλητηριασμός σε όλη σου την ύπαρξη.

Ο γνωστός ηθοποιός Άρης Σερβετάλης, επεξηγώντας σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη, πως γνώρισε τον Χριστό και έγινε συνειδητό μέλος της Εκκλησίας, αναφέρει τα εξής αποκαλυπτικά: «Είχα βιώσει το χάος… Μέσα στην χαοτική και θυελλώδη αυτή κατάσταση, είχε δημιουργηθεί ένα τραγικό κενό… Αναζητούσα την ηδονή σε οποιαδήποτε μορφή της για να το καλύψω… Επειδή, όμως, είναι εφήμερη, μετά με οδηγούσε σε ένα αβυσσαλέο κενό το οποίο δεν είχε πάτο. Και ένιωθα αυτή τη μοναξιά και έλεγα: Αυτό το πράγμα είναι τερατώδες, δεν μπορώ να το αντέξω. Επομένως, άρχιζα να μην μπορώ να στηριχτώ στον εαυτό μου, όταν βίωσα αυτόν τον πάτο. Τόσο πολύ, που έλεγα ότι δεν υπάρχει κάτι χειρότερο. Άρχισα να ζητώ βοήθεια… Τότε ήρθε ο Χριστός στην ζωή μου! Η ψυχή μου βρήκε αυτό που ζητούσε. Δεν συγκρίνεται με τίποτα…»

Κάποτε ένας νέος ελληνορθόδοξος στην Αγγλία, επισκέφθηκε στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ τον Άγιο Σωφρόνιο. Του είπε συγκλονισμένος: «Γέροντα, πρόσφατα χόρευα με μια κοπέλα σε ένα πάρτι.  Και καθώς την φιλούσα στο στόμα, γεύθηκα αίσθηση και ανατριχίλα θανάτου. Γιατί μου συνέβη αυτό;».  Ο Άγιος γέλασε και του απάντησε: «Εσύ παιδί μου δεν θα φύγεις ποτέ από την Εκκλησία»!  Εξυπονοούσε ο Άγιος Γέροντας, ότι το παλικάρι αυτό διακατέχονταν από μια βαθύτερη υπαρξιακή ανησυχία και αναζήτηση.  Νόμισε ότι θα έβρισκε λύτρωση ο βασανισμός της ψυχής του στην ηδονή της σαρκός, αλλά εντόπισε τον θάνατο που φωλιάζει μέσα σ’ αυτές τις εφήμερες επιλογές… Διέγνωσε το ανεκπλήρωτο των ενδομύχων πόθων του και την αστάθεια των ανθρώπινων πραγμάτων. Εν συνεχεία, η αναζήτησή του αυτή θα τον οδηγούσε σε αμεσότερη σχέση με τον Χριστό της Εκκλησίας, οπότε και η σχέση με το άλλο φύλο θα ενταχθεί στην προοπτική της αιωνιότητας.  Έτσι θα εδραιωθεί μέσα του η λυτρωτική γεύση από τα στεγανά της κτιστότητας, που εμπεριέχει μέσα της το όπιο του θανάτου και την δουλική υποταγή στις διακελεύσεις της φθαρτότητας.  Έλεγε ο Άγιος Σωφρόνιος ότι υπάρχει η χαρισματική μνήμη θανάτου που δημιουργεί το Άγιο Πνεύμα. Τότε βλέπεις τον θάνατο μέσα σου και γύρω σου.  Βλέπεις ότι δεν μπορείς να αρδεύσεις πληρότητα εσωτερική από θνητούς. Σαν να πας σ’ ένα νεκροταφείο και να ζητάς εκεί να γίνεις δήμαρχος. Αυτό είναι τρέλα. Το ίδιο αίσθημα δημιουργεί και η χαρισματική μνήμη θανάτου.  Διαπιστώνεις ότι δεν εκπληρώνονται από γήινα πράγματα οι βαθύτεροι πόθοι σου, ούτε μπορείς να εξουσιάζεις σε θνητούς. Οπότε, ορμάς στην κατάκτηση της αιωνιότητας. Η χαρισματική μνήμη θανάτου είναι διαφορετική από την πεσιμιστική μνήμη θανάτου που έχει κάθε πανικόβλητος άνθρωπος από ασθένειες, γήρας κλπ. Η χαρισματική μνήμη θανάτου σε οδηγεί στην υπέρβαση του θανάτου και στην κατάκτηση της αιωνιότητας. Αντίθετα η πεσιμιστική μνήμη θανάτου σε υποδουλώνει περισσότερο σ’ αυτόν, γιατί όσο τον ξορκίζεις με ψευδαισθήσεις και γήινες προσκολλήσεις, τόσο απειλητικότερη νοιώθεις την παρουσία του στη ζωή σου.

ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΛΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΗ: Η Εκκλησία επιμένει πολύ στην τήρηση των εντολών του Χριστού.  Κάποιοι νέοι σήμερα, το θεωρούν αυτό δικτατορική επιβολή από ένα σύστημα κωδικοποιημένης ηθικής συμπεριφοράς.  Τι θα μας λέγατε πάνω σ’ αυτό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Το θέμα των ευαγγελικών εντολών είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Δεν είναι ταμπού, ηθικιστικό θέσφατο όπως λένε οι δύο σύγχρονες ενδο-εκκλησιαστικές ακρότητες, οι μεταπατερικοί αμοραλιστές και οι δυτικοτραφείς ευσεβιστές. Είναι βαθύτατα θεολογικό. Είναι θέμα σωτηριολογικής διαχείρισης της θεόπλαστης φύσης μας.  Είμαστε εικόνες Θεού.  Όχι κρεάτινα είδη που σκέπτονται και αποφασίζουν. Η φύση μας έχει χορηγίες τέτοιες που αν αναπτυχθούν σωστά, κινούμενο με ορμή το αυτεξούσιό μας, (βασικό στοιχείο του κατ’ εικόνα) στην φορά των εντολών του Χριστού, πετυχαίνει την χαρισματική εξομοίωση μαζί Του (καθ’ ομοίωσιν). Αν κινηθεί αντίθετα, εκφυλίζεται η κορυφαία θεϊκή προικοδότηση του αυτεξουσίου, γίνεται προαίρεση, γνωμικό θέλημα και κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση, οπότε εκφυλίζεται οντολογικά η υπόσταση του ανθρώπου και ταυτίζεται με τον διάβολο. 

Όταν έγινε η Μεταμόρφωση του Χριστού στο όρος Θαβώρ, οι τρείς πρόκριτοι μαθητές Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης, είδαν Τρία Φώτα ενιαία. Το Φως που προχέονταν από την ανθρώπινη φύση του Χριστού, την Φωτεινή Νεφέλη που τους επισκίασε και ήταν το Άγιο Πνεύμα και άκουσαν τη φωνή του Ουρανίου Πατρός μέσα από την Νεφέλη να συστήνει και να παραγγέλλει αναφορικά με τον Χριστό. Και η φωνή αυτή, ήταν άκτιστη ενέργεια του Θεού όπως το Φως, καθώς ερμηνεύουν εμπειρικά οι Πατέρες. Τί συνέστησε και τι παρήγγειλε ο Άναρχος Πατήρ, η Πηγαία Θεότης; Φανέρωσε τον Υιόν Του τον  αγαπητό, ήτοι τον ενανθρωπήσαντα Λόγο, και συμπλήρωσε τον τρόπο αποδοχής Του, από εμάς τα φθαρέντα δημιουργήματα Του: «Αυτού ακούετε»! Που σημαίνει: Δεν υπάρχει άλλη οδός Θεογνωσίας και Θεοκοινωνίας, εκτός της εφαρμογής των εντολών του Χριστού!  Εκείνη τη στιγμή, απευθύνθηκε αντιπροσωπευτικά σε όλη την ανθρωπότητα. Θέλετε, μας είπε να φθάσετε σ’ αυτό το ύψος του υπέρ φύσιν;  Αυτό που λέμε Θέωση;  Αυτό που συνιστά το ατέλεστον τέλος της υποστατικής σας αρχής;  Σ’ αυτό που είναι ο γενεσοποιός σας προορισμός, η αιτία που φανερωθήκατε σ’ αυτόν τον κόσμο;  Θα θεραπεύσετε τις τραυματισμένες από το προπατορικό αμάρτημα φτερούγες της ψυχής σας (το προπατορικό αμάρτημα δυνητικά όλοι φέρουμε και υποστατικά καλλιεργούμε) με την σωστή εκκλησιοποίηση, που συνιστά αγώνα υπακοής στις εντολές του Υιού Μου. Αγώνας πνευματικός ονομάζεται και η παράλληλη εξυγίανση των τραυμάτων της αμαρτίας με την ουσιαστική μετάνοια και την επαναφορά του νου στην φυσική του στοχοθεσία με την έμπνευση και την προσπάθεια. Αυτό λέγεται άσκηση. Ησυχασμός. Εμείς κάνουμε ένα  βήμα με τον φυσικό, τον σωστό προσανατολισμό του αυτεξουσίου μας και ο Χριστός κάνει έπειτα ενενήκοντα εννέα και χορηγεί χαρισματικά την ολοκλήρωση του αναγεννητικού μας εγχειρήματος. Έπειτα γλυκαίνεται ο νους και αναπτύσσει πυραυλική επιτάχυνση στην κατεύθυνση της αρχέγονης επικοινωνίας. Στην αναγωγή προς τον Θεό.  Φυλάσσουμε το κατά φύσιν, φεύγουμε το παρά φύσιν και ολοταχώς κινούμεθα προς το υπέρ φύσιν.  Αυτό αναφέρει ένα τροπάριο της υμνολογίας μας για τον Τίμιο Πρόδρομο. Παρόμοια κινήθηκαν και όλοι οι Άγιοι.  Ανέπτυσσαν ασκητικά και ησυχαστικά το φυσικό τους θέλημα και το αποτέλεσμα ήταν η συνεχής αφομοίωση ακτίστων δωρημάτων, που τους έκανε να υπερβαίνουν και τους νόμους της φύσεως όπως π.χ. οι τρείς παίδες στην κάμινο του πυρός.  «Επειδάν ημείς πράξωμεν όσα δυνάμεθα, τότε ο Θεός εκτείνει την παντοδύναμον χείρα της βοηθείας Του».

Χρειάζεται λοιπόν, θεραπεία, μας λέγει ο ουράνιος Πατέρας, μέσα στο νοσοκομείο του Υιού Μου, με φάρμακο την εφαρμογή των εντολών Του! Ειδικά εκείνης «Λάβετε φάγετε…πίετε εξ’ Αυτού πάντες». Οι εντολές αυτές δεν είναι νομικά σχήματα σαν αυτά που εφαρμόζουν οι κρατικές αρχές.  Δεν θα έχει, δικανικού τύπου συνέπειες η παράβαση τους, όπως γίνεται από τα σωφρονιστικά όργανα της πολιτείας. Είναι φάρμακα ζωής. Και τί ζωής! Ζωής αιωνίου! Ή κάνεις σωστή χρήση των εντολών του Χριστού, θεραπεύεσαι, φθάνεις μόνιμα στο θαβώρειο ύψος και τελειούσαι, ή τις περιφρονείς και δέχεσαι τις εισηγήσεις του διαβόλου. Οπότε απομακρύνεσαι από την πηγή της ζωής, νεκρώνεσαι πνευματικά από την νεκροποιό δράση του νεκρού πνεύματος που σε παραλαμβάνει και δοκιμάζεις από την παρούσα ζωή την κόλαση που είναι η ενεργοποίηση των δικαιωμάτων του διαβόλου εις βάρος σου.  Αυτό συνιστά και την έναρξη της μόνιμης απωλείας σου…

Βέβαια, μια διευκρίνηση, χωρίς ιδιαίτερες προσεγγίσεις, για να μην μακρηγορήσουμε. 

Η επιφανειακή χρήση των θείων εντολών χωρίς εσωτερική συγκατάθεση και βίωμα καρδιακό, καταντά στείρα ιδεοληψία και οδηγεί σε φονταμενταλιστικές ακρότητες με ευσεβίστικο επίχρισμα.  Αυτό λέγεται εκνομίκευση. Είναι προσδιοριστικό στοιχείο κυρίως του Παπισμού… Η απόρριψη πάλι των εντολών με πρόσχημα το περσοναλιστικό σύνθημα, «ζήσε με αγάπη και ελευθερία», οδηγεί στην κατοχύρωση των παθών, στην αναγόρευση της αισθησιακής ηδονής ως κινητήριας δύναμης για την αναγωγή στο Θείο και στην αντικατάσταση της Θέωσης με την τάχα χαρακτηρολογική βελτίωση και την συναισθηματική διαπροσωπική αλληλοσύνδεση… Και αυτή, βέβαια, την καμουφλαρισμένη ανθρωπολογία, την «καταξιωμένη» ουμανιστικά με «ελεύθερη» κατά τα άλλα και αγαπολογική μεθοδολογία, την εντάσσουν σε απολύτως επιλεγμένα πλαίσια που θεωρούν ότι δεν βλάπτουν τον συνάνθρωπο. Αυτό δηλαδή που νεκρώνει την ψυχή, με την φθοροποιό αυτοδιάθεσή της στις εμπαθείς παρορμήσεις της, ονομάζεται ελευθέρα ανάπτυξη των ουσιωδών ποιοτήτων του ανθρωπίνου είναι, μια και θεωρούνται τα ψεκτά πάθη, αξεπέραστες και επιβεβλημένες φυσικές αναγκαιότητες και όχι εμπαθείς υποστατικές προτιμήσεις που χρήζουν θεραπείας… Καλλιεργούν την φιλαυτία με την προσχηματικά «αγαπητική» θεώρηση των συνανθρώπων τους, που τους εκλαμβάνουν ως μέσα ηδονοληψίας και χρηστικής ιδιοχειρίας.  Έτσι, ενώ βυθίζονται στο έρεβος του υποκόσμου, βαυκαλίζονται αυταρκούμενοι στον διεστραμμένο ναρκισσισμό τους, ότι καλλιεργούν και τον Θείο έρωτα..!  Αυτό λέγεται αντινομισμός και είναι ίδιον των προτεσταντικών ομάδων και των μεταπατερικών – αγαπουλιστών που κατέκλυσαν σήμερα τον τόπο μας…

Κατακλείω την απάντηση, με τον τόσο παραστατικό και ζωοπάροχο λόγο του Κυρίου μας: «ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· ὁ δὲ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπὸ τοῦ πατρός μου, καὶ ἐγὼ ἀγαπήσω αὐτὸν καὶ ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν… ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν.» (IΩAN. IΔ’, 21-24).

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σας παρακαλούμε, Πάτερ, αναπτύξετε την άποψή σας για τα αίτια της ομοφυλοφιλίας και τις προγαμιαίες σχέσεις. Είναι θέματα που απασχολούν πολλούς φίλους μας.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Η άποψή μου δεν μπορεί να είναι διαφορετική από την διαχρονική τοποθέτηση των θεουμένων, πάνω στα καυτά και μυριοσυζητημένα αυτά θέματα. Κατ’ αρχάς, το μεγάλο πρόβλημα της ομοφυλοφιλίας, από γενετικής πλευράς, δεν είναι ορμονικό. Μπορεί σε κάποιους άνδρες να είναι κάπως μειωμένη η βασική ανδρική ορμόνη που λέγεται τεστοστερόνη ή αντίστοιχα τα οιστρογόνα των γυναικών. Αυτό είναι βέβαια σπάνιο και όχι πάντως αίτιο ομοφυλοφιλίας. Αυτές είναι οι βασικές ορμόνες που δημιουργούν τα όργανα και τους ενδοκρινείς αδένες. Αν π.χ. ένας άνδρας έχει κάπως μειωμένη τεστοστερόνη, μπορεί να μην έχει πλούσια τριχοφυΐα, να έχει ελάττωση της μυϊκής και οστικής μάζας, κοπιώδη συμπεριφορά αλλά όχι ομοφυλοφιλική τάση. Το ίδιο και σε αντίστοιχες περιπτώσεις γυναικών. Το διευκρινίζω αυτό, γιατί η περσοναλιστική – μεταπατερική προσέγγιση του φαινομένου, θεωρεί την ομοφυλοφιλία αναγκαιότητα της φύσεως λόγω ορμονικών διαταραχών και άλλων γενετικών παραγόντων. Άρα η υπαιτιότητα της φρικτής αυτής ιδιαιτερότητας ανάγεται στον Δημιουργό και αθωώνει τον άνθρωπο για την ανάπτυξη της «φυσικής» του ορέξεως, αφού τάχατες την φέρει αναγκαστικά και αδυνατεί να αλλάξει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, όπως δεν μπορεί να αλλάξει και το χρώμα των οφθαλμών του!  Μέγιστη βλασφημία!  Η ομοφυλοφιλία δεν είναι φυσική προικοδότηση αλλά δαιμονική υποβολή.  Είναι πάθος, το πιο ειδεχθές και αποκρουστικό και οφείλεται σε γνωμική μετάλλαξη του ανθρώπου που το καλλιεργεί και όχι σε ουσιώδη ποιότητα της φύσεώς του. Βεβαίως, υπάρχουν στοιχεία υποδομής που μπορεί να δημιουργήσουν «φθόνω και συνεργεία του διαβόλου» αυτή την φρικώδη παρέκκλιση από την θεόθεν παραδεδομένη λειτουργία της φύσεώς μας.

Αρχικό στοιχείο είναι η αχαλίνωτη σαρκολατρεία!  Το σύνθημα του πανσεξουαλισμού: «Όλα επιτρέπονται! Χαρείτε τον «έρωτα» με οποιοδήποτε τρόπο και οποιοδήποτε πρόσωπο. Απολαύσατε την ολοκληρία της ευτυχίας, στην αγαπητική σεξουαλική κατάφαση οποιουδήποτε σώματος»!  Όταν ο άνθρωπος μυηθεί σ’ αυτή την αχαλίνωτη τακτική, ζει συνεχώς μια αφόρητη και επαυξανόμενη κόλαση.  Συνεχώς αναζητά καινούργιες σαρκικές εμπειρίες για να καλύψει το εσωτερικό του κενό και να κατασβέσει την φλογώδη βάσανο της ψυχής του, που ολοένα και θεριεύει, ακριβώς, επειδή δεν τρέφεται η ψυχή απ’ αυτές τις σαπρώδεις «αγαπητικές» γεύσεις, ούτε καλύπτεται η υπαρξιακή αναζήτηση του ανθρώπου με αυτές τις υποκτηνώδεις επιλογές.  Συνεχίζεται, τοιουτοτρόπως, η καλπάζουσα ζοφερή δαιμονοποίηση, που επιφέρει νομοτελειακά και επαυξανόμενη παραφυσική επίδοση… Όσο ταυτίζεσαι με τον διάβολο, τόσο μυείσαι στο παρά φύσιν. Είναι παράλληλες ή μάλλον ταυτόσημες οι έννοιες αυτές. Ο διάβολος είναι ο πατέρας της διαστροφής. Διέστρεψε την φύση του και από φωτεινός και αγλαόμορφος άγγελος, έγινε σκοτεινός και αποτρόπαιος δαίμονας.  Χαίρεται να διαστρέφει και τα άλλα λογικά πλάσματα του Θεού, αυτό συνιστά ίσως την μοναδική χαρά του, για να ακυρώνει το έργο της εκκλησίας, που αποβλέπει στην  αναγωγή της ψυχοσωματικής ολότητας του ανθρώπου στο υπέρ φύσιν. Αυτό συντελείται , με τις δικές του διαβρωτικές εισηγήσεις για κάθοδο στο παρά φύσιν!  Το επιχειρεί τούτο, σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης φυσιολογίας, πολύ περισσότερο στην επιθυμία που είναι και η δυνατότερη ιδιότητα του ανθρώπου. Έτσι γεννάται γενικότερα η αμαρτία, όπως αναφέρει επιγραμματικά ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: «αμαρτία εστί η εκ του κατά φύσιν εις το παρά φύσιν εκουσία παραδρομή»!  Το πάντρεμα λοιπόν με το διάβολο, αφηνιάζει όλο και περισσότερο τον διεστραμμένο ανθρώπινο νου. Συνεχώς αναζητά νέες τέρψεις και αισθησιακές προσκολλήσεις, αλλά πληρότητα και ικανοποίηση δεν βρίσκει πουθενά…

Όταν, λοιπόν, αφεθεί ελεύθερος ο άρρωστος νους του ανθρώπου, στην φιλοπερίεργη αναζήτηση των ηδονών, τότε καταλήγει ανώμαλος, κτηνοβάτης κλπ. Πόσοι άνθρωποι δεν αηδιάζουν τον εαυτό τους, όταν φωτισθεί ο νους τους μέσα από το μυστήριο της εξομολογήσεως και μας λένε σπαρακτικά: θέλω να βγάλω από πάνω μου τούτες τις σάρκες γιατί τις σιχαίνομαι και να βάλω καινούργιες στη θέση τους… Καλύτερα να πέθαινα, παρά να έκανα, όσα έκανα…

Την παραφυσική αυτή διαδρομή και εξέλιξη της αχαλίνωτης ηδονής, την τονίζει και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «νους αποστάς του Θεού ή δαιμονιώδης γίνεται (με την υπερηφάνεια), ή κτηνώδης (με την σαρκολατρεία). Και  των όρων αποστήσας της φύσεως επιθυμεί των αλλοτρίων.   Ταις σαρκικαίς ηδοναίς έκθετον εαυτόν ποιεί… Από ηδονής πορεύεται εις ηδονήν και μέτρον ηδονής ου γινώσκει». Οπότε όσο κερδίζει έδαφος ο διάβολος σε μια ψυχή, τόσο διαστρέφεται το τριμερές της οντολογίας της (θυμικό, επιθυμητικό, λογιστικό) γιατί ηγεμονεύει αφηνιασμένος νους και είναι αναπόδραστη η επαυξανόμενη βύθιση στα σοδομιτικά τέλματα…

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ 

Το πρόβλημα επομένως της ομοφυλοφιλίας είναι καθαρά θεολογικό – πνευματικό. Υποκινείται και από προγενετικές και μεταγενετικές επιδράσεις στην ψυχή των παιδιών από το περιβάλλον που ζουν. Αν π.χ. κυοφορεί η μάνα αγόρι και επιθυμεί έντονα κορίτσι, αν του συμπεριφέρεται σαν να είναι κορίτσι, αν οι γονείς μετέδωσαν διεστραμμένο πνευματικό γονιδίωμα στα παιδιά τους από τον τρόπο της δικής τους συζυγικής ζωής, αν η μάνα είχε βασανιστικό ρόλο μέσα στο σπίτι έναντι του αδύνατου ηγετικά πατέρα και των παιδιών, οπότε, αναπτύσσεται μισογυνισμός και αισθηματική στροφή προς το ίδιο φύλο, αν έβλεπαν οι γονείς διεστραμμένες ταινίες και μετέδωσαν επαγωγικά αυτές τις επιδράσεις στα παιδιά τους, αν άφηναν τα παιδιά να διαμορφώνουν αντίληψη για την ζωή και την κοινωνία με βασικό παιδαγωγικό συντελεστή τα διεφθαρμένα πρότυπα της τηλεθέασης, αν υπήρχαν παιδικοί βιασμοί, κόμπλεξ κατωτερότητος στερημένων παιδιών έναντι άλλων κλπ…

Βασική αιτία του καλπασμού της ομοφυλοφιλίας σήμερα, είναι οι συζυγικές παρεκκλίσεις από την φυσιολογικότητα και αλλοίωση του DNA από τις αποτυπώσεις παραφυσικών σφραγίδων… Η ψυχή αφήνει τα δελτία της, τις ράγες της κινήσεώς της, τις γραμμώσεις της συμπεριφοράς της πάνω στους θύλακες του βιολογικού γονιδιώματος. Αυτό λέγεται πνευματικό DNA.  Δεν είναι ίδιον της φύσεως, που μεταδίδεται αναγκαστικά στην γενετική τους παραγωγή. Είναι ροπές και προτάσεις ζωής, που επεξεργάζεται μυστηριωδώς η προαίρεση από την εμβρυακή ηλικία και καθώς προηγείται της νοήσεως, υιοθετεί πανεύκολα, ό,τι πνευματικό κληροδότημα «φωσφορίζει», ήτοι ξεχωρίζει έντονα πάνω στο γενετικό υλικό! Αυτό αργότερα διορθώνεται με μετάνοια και αγώνα.  Είναι επιλογή επαναλαμβάνω. Όχι αναγκαιότητα. Οπότε, αν δεν θέλουν να δουν οι γονείς τα παιδιά τους σ’ αυτό το στάδιο, να προσέχουν οι ίδιοι, προγενετικά ακόμη, τι υλικό και τι ερεθίσματα τους κληροδοτούν. Να προσέχουν, πώς ζουν οι ίδιοι, όταν είναι σε εμβρυακή κατάσταση τα παιδιά τους και σε τι ατμόσφαιρα τα ανατρέφουν..

ΠΡΟΓΑΜΙΑΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 

Υπό ανάλογο πρίσμα βλέπει η Εκκλησία και αξιολογεί και τις προγαμιαίες σχέσεις. Δεν υπάρχει «επιτρέπεται – απαγορεύεται» υπό την δικανική έννοια του όρου, αλλά τί ωφελεί τον άνθρωπο και τί τον βλάπτει. Τι τον θεραπεύει και υγιή πνευματικά τον προσαγάγει στο Χριστό και τί τον απομακρύνει απ’ αυτόν, τον αρρωσταίνει περισσότερο και τον εντάσσει σε αντίθετη πορεία. Ήτοι, τί τον ταυτίζει με τον διάβολο.

Η ένωση ανδρός και γυναικός κατά το θέλημα του Θεού, άρχεται πρωτίστως από ψυχικό-καρδιακό επίπεδο και καταλήγει στο σωματικό. Είναι μυστηριακό γεγονός και μάλιστα μεγίστης σημασίας η ένωση «εις σάρκα μίαν» ενός ανδρογύνου. Ξεκινά φιλότιμα η προσπάθεια, με κίνητρο αυτό που λέμε, ερωτική προσκόλληση αλλά η καρδιακή συνταύτιση δεν επιτυγχάνεται μόνο μ’ αυτό.  Χρειάζεται και την Χάρη του Θεού. Οπότε, με την ιερολογία του γάμου, το Πνεύμα το Άγιο, αυτό που ξεκινούν μόνοι τους οι μεμνηστευμένοι και δεν μπορούν να ολοκληρώσουν, το επιτυγχάνει η δύναμις του μυστηρίου. Δύο ψυχές σ’ ένα ενιαίο και αδιάσπαστο σκεύασμα αγάπης. Η καρδιακή αγάπη είναι κάτι βαθύτερο και καθαρότερο από την συναισθηματική. Είναι απαλλαγμένη από κάθε στοιχείο φιλαυτίας και εξωτερικεύεται με την αρμονία και θυσία. Όταν αγαπάς σωστά, υποχωρείς, υπομονεύεσαι, συγχωρείς, προτάσσεις τις καλές επιθυμίες του άλλου έναντι των δικών σου. Αυτή η καρδιακή αρμονία, εξωτερικεύεται με την σωματική αρμονία. Συνευρίσκονται σαρκικά τα ανδρόγυνα και αισθητοποιούν ο ένας στον άλλο την εσωτερική αγάπη που τρέφουν επ’ αλλήλους. Ό,τι αγαπάς το σέβεσαι, δεν το εκχυδαΐζεις, δεν το ευτελίζεις, δεν το βασανίζεις, δεν το προδίδεις. Η σωματική αρμονία πηγάζει από την ψυχική αρμονία και έχει ορμέμφυτους κανόνες συμπεριφοράς. Όταν, τώρα, δεν υπάρχει αυτή η σωτήρια επίδραση του μυστηρίου του γάμου, τότε η ανθρωποκεντρική αγάπη, όσο καλοδιάθετα κι αν ξεκίνησε, είναι αδύνατον να αυξηθεί και να γίνει καρδιακή αλληλοπεριχώρηση. Εκεί λειτουργεί αφεύκτως η φιλαυτία με τρόπο έκφρασης την ιδιοτέλεια. Ερωτεύονται παράφορα και μετά από λίγο χωρίζουν. Γιατί; Γιατί ο καθένας αγαπά κατ’ ουσίαν τον εαυτό του και τα πάθη του και πασχίζει να τα ικανοποιήσει μέσω του άλλου, τον οποίο εκλαμβάνει ως εργαλείο εκτόνωσης και σκεύος ηδονής. Όχι, ως φυσικό του συμπλήρωμα, για να πετύχει την ψυχοσωματική του ολοκλήρωση και συνδρομή  στη σωτηρία. 

Οπότε, στις σχέσεις αυτές, πορνείας, μοιχείας κ.λπ. δεν λειτουργεί η ανιδιοτελής αγάπη με τρόπο έκφρασης τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια αλλά η βία και η λαγνεία. Ο άρρωστος ψυχισμός εξωτερικεύεται με την σωματική εκμετάλλευση, γιατί όχι και την βρώμικη παραχρησία προκειμένου να καλοπεράσει η φιλαυτία. Αυτή η βία είναι αμφίδρομη σχέση. Ό,τι γίνεται με φιλαυτία εις βάρος του άλλου, επιστρέφει επαυξημένη στον βιαίως ενεργούντα με αυτό το κίνητρο, έστω και αν προς στιγμήν την ανέχεται για λόγους ευτελείς και χρησιμοθηρικούς. Τότε ο υποκινητής διάβολος που διαφεντεύει ανάμεσά τους αυτή την σχέση, αγριεύει την βιαιότητα όλων των ψυχικών παραγόντων, αμφοτέρων των εμπλεκομένων και τα κάνει στο τέλος όλα «Βιετνάμ» κατά το κοινώς λεγόμενο. Οι τρελά ερωτευμένοι, επειδή δεν είχαν ανάμεσά τους τον Χριστό των αγαθών, αλλά τον δαίμονα των παθών, λένε ο ένας στον άλλον:  «τράβα τον δρόμο σου κι εγώ τον δικό μου». Η σχέση η σαρκική, πάντα έτσι καταλήγει, διότι η γεύση των ηδονών αποκομμένη από την προοπτική της καρδιακής αγάπης που μόνο ο Χριστός ολοκληρώνει και διατηρεί, αυξάνει το ψυχικό κενό και σε εντάσσει στην διαρκή εναλλαγή ερωτικών προσώπων για το ξεπέρασμα του κορεσμού από την σαρκική πλησμονή. Ακόμη, κι αν φθάσουν στο γάμο, όπως αναφέρει ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ, πρέπει με οδύνη μακρό χρονικό διάστημα να αγωνισθούν για να ξεπεράσουν το μπλοκάρισμα από την παράνομη ηδονή, διότι μόνο έτσι θα ομογενοποιηθούν καρδιακά και αποκτήσουν  αρμονία και πορεία προς την θέωση, σύμφωνα και με τον σκοπό του γάμου. Συνήθως, έλεγε, όσα χρόνια ήταν στην παρανομία, τόσα απαιτούνται να ευρίσκονται και στη δοκιμασία, προκειμένου να καθαρθούν και να ισορροπήσουν. Ενεργοποιεί ο διάβολος τα δικαιώματά του και βασανίζονται πολύ.  Πολλοί δεν αντέχουν, και επειδή δεν έχουν μάθει στην θυσία αλλά στην λαγνεία, το βάζουν εύκολα στα πόδια…

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης αναφέρει σε κάποιον, ότι όταν σκεφθείς την όμορφη γυναίκα σου καμένη στο πρόσωπο, παραμορφωμένη και εξακολουθείς το ίδιο να την αγαπάς, τότε ζεις την καρδιακή ένωση μαζί της που δημιουργεί ο Χριστός και ο γάμος λειτουργεί σωστά.  Πέτυχε το σκοπό του. Ο κορυφαίος πατέρας της Εκκλησίας Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αναφερόμενος στις ολέθριες επιδράσεις των προγαμιαίων σχέσεων, λέγει ότι δυναμιτίζουν μετέπειτα την εξέλιξη του γάμου, γιατί εθίζουν στην μονομερή θήρευση της ηδονής που διογκώνει το κενό της ψυχής και βάζει τον άνθρωπο στην διαρκή ανανέωση των σαρκικών απολαύσεων με επαυξανόμενο το διαβρωτικό αποτέλεσμα. Αυτό συμβαίνει, επειδή δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις να λειτουργήσει σωστά ο γάμος λόγω των προγενέστερων εθισμών και η σαρκικότητα, αποκομμένη από την πνευματικότητα, αναζητεί συνεχώς ανανεωσιμότητα.  Έτσι, καταλήγει, αφεύκτως ο άνθρωπος, στην κραιπάλη, στην μοιχεία και στην ακατανόμαστη παραφυσικότητα, στα βρώμικα τερτίπια όπως επακριβώς αναφέρει ο μεγάλος Πατήρ.  Λέγει επί λέξει: «Νεώτερος δε αρχόμενος ασελγαίνειν και πορνικών ηθών πείραν λαμβάνων, μέχρι της πρώτης εσπέρας και της δευτέρας επαίνεσαι την αυτού γυναίκα.  Μετά δε ταύτα ταχέως προς εκείνην εξολισθήσεται την ασέλγειαν, τον εκκεχυμένον και άτακτον γέλωτα ζητών, τα πολλής ανελευθερίας γέμοντα ρήματα, τα σχήματα τα διακεκλασμένα, την ασχημοσύνην πάσαν, ην ημάς ουκ ανεκτόν ειπείν» (E.Π.E. 22,460).

Απ’ όλα αυτά, συνάγεται ξεκάθαρα νομίζω το συμπέρασμα, ότι η σχέση ανδρός και γυναικός, εκτός μυστηριακής χάριτος, καθίσταται όχι μόνο επισφαλής και ανέρειστη αλλά και διαλυτική και ατελέσφορη. Ο μεγάλος σύγχρονος πατέρας της Εκκλησίας και οικουμενικός διδάσκαλος αείμνηστος Αρχιμανδρίτης π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, γράφει ευστοχότατα ότι στα γεγονότα της ζωής και στις εκκλησιαστικές πράξεις παίζουν ρόλο και τα δευτερόλεπτα. Ένα λεπτό πριν τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων έχουμε πάνω στην Αγία Τράπεζα άρτο και οίνο. Ένα λεπτό έπειτα, έχουν υποστατικά παρόντα τον Χριστό με το Σώμα και το Αίμα Του!  Ένα λεπτό πριν την ιερολογία του γάμου έχουμε δύο ξένους εντελώς μεταξύ τους και η σαρκική τους σχέση είναι αμαρτία, ως ενέργεια έξω από την Θεόθεν ορισμένη προοπτική της λειτουργίας του γενετήσιου ενστίκτου. Άρα έχουμε φίλαυτη και εμπαθέστατη χρήση ξένου σώματος που συνιστά το θανάσιμο αμάρτημα της πορνείας. Μετά το γάμο, η ίδια πράξη είναι εξωτερίκευση της εσωτερικής αρμονίας που δημιούργησε το μυστήριο. Είναι η ένωση «εις σάρκα μίαν» που εννοιολογείται ως φυσική και αγαπητική αλληλοσυμπλήρωση με καρπό ευκλεή την τεκνογονία. Όπου δεν ενεργεί ο Χριστός, δρα ανελέητα ο διάβολος. Αυτό, όμως, έχει κολάσιμη εμπειρία και διχαστική κατάληξη.  Ένα καρπό, αν τον δοκιμάσεις άγουρο, θα σου δημιουργήσει άνοστη γευστική κατάσταση και θα σου αφήσει μια έντονη και διαρκή στιφάδα στην στοματική κοιλότητα. Αν το δοκιμάσεις ώριμο, έχει γλυκύτητα και υγιεινό αποτέλεσμα με τις βιταμίνες που σου προσδίδει. Το ίδιο και με την λειτουργία του γενετήσιου ενστίκτου. Αν το ενεργοποιήσεις μονομερώς για απόλαυση σε διαφθείρει και σε κάνει πεσκέσι του σατανά.  Αν το εντάξεις στα πλαίσια που το ευλόγησε ο Θεός, σε καταξιώνει και σε εντάσσει σε μια άλλη δυναμική και παραγωγική πορεία, που έχει να κάνει με την τροφοδοσία της ανιδιοτελούς αγάπης και την γενεαλογική σου συνέχεια πάνω στη γη.  Εδώ ένα ταξίδι ξεκινάς και ζητάς την ευλογία του Θεού.  Η σχετική ολοκλήρωση και ενιαία συμβίωση ανδρός και γυναικός πόσο μάλλον;

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μπορείτε να μας αναπτύξετε λίγο περισσότερο το θέμα της κληρονομικότητας;  Η επιστήμη που έχει κάνει άλματα τελευταία και στον τομέα της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής, συμφωνεί με τις θέσεις των Αγίων της Εκκλησίας μας; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πολύ ωραίο και καίριο ερώτημα.  Οι Πατέρες της Εκκλησίας, ειδικά οι σύγχρονοι, όπως ήδη αναφέραμε, τονίζουν ότι η αγωγή αρχίζει πριν τη σύλληψη του εμβρύου, με την αγωγή που έλαβαν οι γονείς και το πνευματικό γονιδίωμα που μεταφέρουν στα παιδιά τους, συνεχίζεται μετά την σύλληψη του εμβρύου, (κατά τους εννέα μήνες της κυοφορίας) και στα πρώτα χρόνια της ψυχοσωματικής ανάπτυξης του παιδιού. Κακώς νομίζουν κάποιοι γονείς ότι δέχεται επιδράσεις το παιδί μόνο όταν αναπτύσσονται όλες οι διανοητικές δυνάμεις σε αυτό, τότε που αντιλαμβάνεται πολύ καλά τον περιβάλλοντα χώρο και τότε που προσλαμβάνει συνειδητά κοινωνικές επιδράσεις.  Κατ’ αρχάς η αγιογραφική και αγιοπατερική διδασκαλία, αποδίδει μέγιστη σημασία στον τρόπο που συλλαμβάνεται ο άνθρωπος, στον προγενέστερο βίο των γεννητόρων του, στον τρόπο με τον οποίο κυοφορείται και, βέβαια, στην κατάσταση κατά την οποία γεννάται. Κατ’ αρχάς απαιτείται σωστή ζωή των γονέων πριν την σύλληψη του παιδιού.  Αυτό μπορούμε να το δούμε στην περίπτωση της Παναγίας μας. Οι Πατέρες διδάσκουν ότι η καθαρότητα της Θεοτόκου οφείλεται σε τρείς παράγοντες:

  • Στην Χάρη του Θεού
  • Στον προσωπικό Της αγώνα
  • Στους εξαγνισμούς των Προπατόρων.

Οι διαδοχικές καθάρσεις των Προπατόρων, απάλλαξαν την γονική φύτρα της Θεοτόκου από κάθε εμπαθές στοιχείο που παρέμενε πάνω στους θύλακες του βιολογικού DNA.  Έφερε το προπατορικό αμάρτημα ως δυνητική κίνηση προς την αμαρτία και η Θεοτόκος, αλλά δεν δέχθηκε εμπαθείς ροπές και εφάμαρτη γονιδιακή σημειολογία που να υπαγορεύουν τρόπους διολισθήσεις στο πονηρό. Η αλληλοδιάδοχη και επαυξανόμενη χαρισματικά αυτή γενετική παραγωγή, κατέληξε στον Άγιο Πατέρα της Παναγίας Ιωακείμ, που κατέβαλε κατά την σύλληψή της «σπέρμα πανάμωμον» κατά την χαρακτηριστική φράση του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού. Τηρουμένων των αναλογιών, αυτό συντελείται με τρόπο θετικό, σε απόλυτη όμως σμικρογραφία, (άλλωστε τα ανεπανάληπτα δεν επαναλαμβάνονται, τα χνάρια όμως ακολουθούνται), στην σύλληψη πολλών Αγίων και Δικαίων της πίστεώς μας.  Ή κατά τρόπον αντίθετο, στην αρνητική επιφορά εμπαθών τάσεων και διεστραμμένων σαρκικών ροπών σε άτομα με ταραχώδη και έκκλητο βίο και μάλιστα από την παιδική ζωή και την πρώιμη νεότητά τους. Εδώ, βέβαια, αναφέρει ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, ότι όσοι έχουν τραυματισμένες τις φτερούγες της ψυχής από την λόγχη της κακής κληρονομικότητας, μπορούν με τον αγώνα τους να θεραπευθούν και καταξιώνονται πολύ περισσότερο ενώπιον του Θεού, από εκείνους που είχαν ευνοϊκότερες προϋποθέσεις προγενετικής και επιγενετικής αγωγής.

Όσον αφορά την επιστημονική άποψη πάνω στο θέμα αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια επιστήμη που λέγεται Προγεννητική Αγωγή. Πιστεύει στην πρόληψη σαν σημαντικότερη θεραπεία, και η οποία πρόληψη γίνεται πριν καν το παιδί συλληφθεί, πριν γεννηθεί και εξέλθει από την μήτρα της μητέρας του.  Σύμφωνα με την επιστήμη της Προγεννητικής Αγωγής, το έμβρυο αντιλαμβάνεται τα βιώματα και τις σκέψεις των γονέων του και ειδικά της μητέρας μέσα από τα κύτταρά του. Το έμβρυο δηλαδή έχει μνήμη και μνημονεύει και αποθηκεύει στα κύτταρά του ερεθίσματα του περιβάλλοντος χώρου, την όλη ύπαρξη της μητέρας του, την αρνητική ή θετική της στάση απέναντί του, και όλα αυτά ενεργούν πολύ σημαντικά στην όλη εξέλιξη της πορείας του. Γι’ αυτό το λόγο η ψυχολογική κατάσταση της μητέρας πρέπει να είναι καλή, αλλά και οι συνθήκες μέσα στο σπίτι, ακόμη και η στάση του πατέρα απέναντι σ’ αυτό το γεγονός πρέπει να είναι η αρμόζουσα.  Οι γονείς, πρέπει να περιμένουν την έλευση του παιδιού με μεγάλη χαρά, όπως θα περίμεναν ένα αγαπητό τους πρόσωπο από τα ξένα.  Πρέπει η ψυχολογική τους κατάσταση να είναι ισορροπημένη, να προσέχουν τις μεταξύ τους σχέσεις γιατί τις αντιγράφει το παιδί, να είναι ήρεμη η ατμόσφαιρα του σπιτιού και γενικά να συμπεριφέρονται στο έμβρυο σαν να είναι ήδη γεννημένο με ανεπτυγμένη νόηση.  Εφ’ όσον η κυτταρική μνήμη αποθηκεύει, εξυπακούεται ότι μεταφέρει προγεννητικά και τα ενεργά μηνύματα της γονικής φύτρας και όλα τα βιολογικά και χαρακτηρολογικά «συστατικά» του προγονικού εδάφους. Αυτά ισχυρίζεται η επιστήμη της προγεννητικής, μεταξύ πολλών άλλων ενδιαφερόντων.  Είναι πασιφανές, ότι αυτά τα πορίσματα της επιστήμης, συντονίζονται με τα απ’ αιώνων διδάγματα των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα των νεωτέρων που τα ανέπτυξαν περισσότερο, όπως των Αγίων Πορφυρίου, Παϊσίου, Εφραίμ του Φιλοθεΐτου κ.α.

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΓΑΜΟΣ 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πείτε μας σας παρακαλούμε κάτι για τον γάμο, γιατί θεωρείται αναίρεση της ανθρώπινης φυσιολογίας η παρέκκλιση από τον παραδεδομένο γάμο, όπως επίσης και πώς θα συγχωρήσουμε τους γονείς μας, οι οποίοι μας έχουν πληγώσει βαθιά. 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στο θέμα του γάμου έχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες, κυρίως τα τελευταία χρόνια, τόσο από υγιούς θεολογικής πλευράς, όσο και με βάση την μεταπατερική σκέψη της εκσυγχρονιστικής τάχα κατάφασης του αμοραλισμού. Θα μιλήσω κατά το δυνατόν περιφραστικά.  Αν θέλαμε να δώσουμε μια δυνατή εικόνα του ορθόδοξου γάμου, που εκπέμπει επαγωγικά όλα τα άλλα μηνύματα που αφορούν το θέμα αυτό, θα αναφέραμε την πολύ χαρακτηριστική περίπτωση του Τωβία, όπως την περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο Τωβίτ.  Πριν συνέλθει ο Τωβίας με την γυναίκα του είπε: «ανάστηθι, αδελφή, και προσευξώμεθα, ίνα ελεήση ημάς ο Κύριος» (TΩB. H’, 4). Κατά την διάρκεια της προσευχής, μεταξύ άλλων, είπε: «και νυν, Κύριε, ου δια πορνείαν εγώ λαμβάνω την αδελφήν μου ταύτην, αλλ’ επ’ αληθείας επίταξον ελεήσαι με και αυτή συγκαταγηράσαι.  Και είπε μετ’ αυτού. Αμήν. Και εκοιμήθησαν αμφότεροι την νύκτα» (TΩB. H’, 7-8).   

Από την προσευχή αυτή του Τωβία φαίνεται ότι η σχέση ανδρός και της γυναικός πρέπει να γίνεται σε μερικά πλαίσια, τα οποία εκφράζουν την ψυχολογική και κυρίως την πνευματική ωριμότητα των συζύγων. Ανάμεσά τους πρέπει να είναι ο Θεός. Αυτός με την Χάρη του μυστηρίου δημιουργεί τις προϋποθέσεις ενότητας και την σωστή προοπτική της συζυγικής ολότητας. Η αναφορά πάντα πρέπει να είναι ο Θεός. Να σέβονται ο ένας τον άλλο, δηλαδή να έχουν ανιδιοτελή αγάπη και να μη βγάζουν ενστικτώδεις διαθέσεις επάνω στον άλλο. Πρέπει, επίσης, να καλλιεργείται επιθυμία διαρκούς επικοινωνίας και συνδιατριβής. Ο γάμος δεν είναι θέρετρο αναψυχής. Είναι εργαστήριο τελειώσεως. Υπάρχουν κοινά και αυτά είναι η βάσις της αγαστής τους συνύπαρξης. Υπάρχουν όμως και ατέλειες εκατέρωθεν και πρέπει με αγάπη, ανοχή και υπομονή να θεραπεύει ο ένας τον άλλον. Δύο αγκαθωτές πέτρες που είναι ριζωμένες μαζί, τρίβονται μεταξύ τους και αφαιρούν αμφίπλευρα τις προεξοχές, τα αιχμηρά, τις οξύτητες. Έτσι ομαλοποιούνται, γίνονται λείες και διακοσμούν ως περίτεχνα καλλιτεχνήματα την Βασιλεία του Θεού. Γάμος είναι η διάσωση του κατά φύσιν και η πορεία προς το υπέρ φύσιν. Είναι, όσο και αν ακούεται παράξενο, η θεραπεία της μεταπτωτικής ηδονής.  Αρχική χορηγία ηδονής είχε ο νους, ο οφθαλμός της ψυχής.  Μετά την πτώση, η ηδονή έγινε αισθησιακή, πέρασε στο σώμα.  Το οικονόμησε αυτό ο Θεός και το έθεσε κινητήρια δύναμη για την αγαπητική αλληλοσυμπλήρωση ανδρός και γυναικός και για τον καρπό αυτής της σχέσης που είναι η τεκνογονία. Δεν το άφησε όμως αχαλίνωτο και απειθάρχητο καθ’ ότι είναι εμπαθές ως μεταπτωτικό και δυνατότατο ως τερψίγονο.  Έβαλε και τους ασκητικούς κανόνες χαλιναγώγησής του, ώστε να μην εκφυλίσει τον άνθρωπο οδηγώντας τον στο παρά φύσιν αλλά να τον βοηθήσει στην πορεία προς το υπέρ φύσιν.  Αυτός είναι και ο ουσιαστικότερος σκοπός του γάμου.

Όταν η ηδονή επανέλθει στο χώρο της αρχέγονης χορηγίας της, δηλαδή από το σώμα στο νου, με την απόλαυση της Θεοκοινωνίας, τότε ολοκλήρωσε ο γάμος την αποστολή του. Τότε οι σύζυγοι γεύονται το γλυκό κρασί της Κανά, που έδωσε ο Χριστός τελευταίο. Έτσι ερμηνεύει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος το θαύμα του Κυρίου στην Κανά της Γαλιλαίας. Επομένως, ο γάμος πρέπει να ενεργεί θεραπευτικά στη ζωή των ανθρώπων, για να απαλλαγούν από την φιλαυτία. Αν κάποιος δεν συμπεριφέρεται σωστά στον άλλο, κατά την διάρκεια της σχέσης, αυτό σημαίνει απώλεια της Χάριτος, δαιμονική εισχώρηση και επικυριαρχία. Όλο αυτό, έχει νομοτελειακά πολύ οδυνηρά αποτελέσματα στην υπαρξιακή μεταξύ τους επικοινωνία, αλλά και στην ψυχολογική συγκρότηση του παιδιού, όπως το είδαμε στις αγιοπατερικές επισημάνσεις αλλά και στις απόψεις της προγεννητικής αγωγής.

«ΓΑΜΟΣ» ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ 

Τώρα για τον πολυσυζητημένο «γάμο» των ομοφυλοφίλων γιατί αυτό προφανώς εξυπονοεί η ερώτησή σας…

Συχνά σήμερα λέγεται: δύο άνθρωποι αγαπιούνται, γιατί να μην «παντρευτούν» ακόμη και αν είναι του ιδίου φύλου. Όχι! Εμφατικά όχι! Σκοπός είναι η αγάπη να δώσει ένωση. Θα σας πω τί σημαίνει αυτό. Για να γίνει ένωση ψυχοσωματική ένωση, πρέπει να είναι συμπληρωματικοί οι άνθρωποι.  Όχι ίδιοι. Δεν ενώνονται τα όμοια. Συμπληρωματικοί σημαίνει να έχουν διαφορετική σωματική ανατομία.  Όλα τα βιολογικά όργανα, ήτοι τα λειτουργικά συστήματα των ανθρώπινων σωμάτων, ανεξαρτήτως φύλου είναι ίδια επακριβώς και στον άνδρα και στη γυναίκα. Η αναπνευστική π.χ. λειτουργία είναι ίδια. Η νεφρική λειτουργία ίδια. Η εντερική και πρωκτική λειτουργία ίδια. Η στοματική λειτουργία ίδια. Η μόνη διαφορά είναι στο αναπαραγωγικό σύστημα.  Και κάτι ακόμη:  Η πεπτική και όλες οι άλλες λειτουργίες ολοκληρώνονται καθώς υπηρετούν το ίδιο το σώμα. Η αναπαραγωγική λειτουργία δεν μπορεί να λειτουργήσει για τον ίδιο άνθρωπο!  Χρειάζεται το άλλο μέρος της συζυγίας για να ολοκληρωθεί. Ακόμη, όλες οι σωματικές λειτουργίες γίνονται αντανακλαστικά.  Εγώ π.χ. δεν μπορώ να κάνω κάτι και να σταματήσω τα νεφρά μου. Η αναπαραγωγική όμως λειτουργία υπόκειται στον ανθρώπινο έλεγχο. Άρα μπορεί ο άνθρωπος αυτεξουσίως να την ελέγξει. Και επιπλέον απαιτεί και δεύτερο άνθρωπο συμπληρωματικής ανατομίας, φυσιολογίας και βιολογίας για να ολοκληρωθεί.  Όλα π.χ. τα κύτταρα είναι ίδια σε άνδρες και γυναίκες. Τα γενετικά κύτταρα διαφέρουν. Έτσι έχουμε ωάρια που έχουν απλοειδές γονιδίωμα. Ενώ όλα τα κύτταρα έχουν διπλοειδές. Είναι συμπληρωμένα. Και σπερματοζωάρια που και αυτά έχουν απλοειδές γονιδίωμα. Και τί θέλουν;  Δεν πάει ποτέ ωάριο με ωάριο. Ούτε σπερματοζωάριο με σπερματοζωάριο. Αλλά πάει σπερματοζωάριο με ωάριο. Έτσι γίνεται! Και έτσι τα απλοειδή συμπληρώνονται. Δεν τα κατάφερε ποτέ κανείς να τα κάνει διαφορετικά. Αυτό είναι η φυσιολογία των σωμάτων. Και αυτό είναι το βιολογικό τους υπόβαθρο.  

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, επεξηγώντας, στον περίφημο λόγο του περί γάμου, την ένωση του ανδρογύνου «εις σάρκαν μίαν», ερμηνεύει ότι η σάρκα που ενώνει τους δύο σε ένα ενιαίο σώμα, είναι το παιδί τους, που προέρχεται από τα συμπληρωματικά γενετικά υλικά των γονέων του. Και επεκτείνει την ερμηνεία, λέγοντας, ότι το «κατά φύσιν» στην συζυγική ζωή, είναι η ανάμειξη-αλληλοσυμπλήρωση  των αντιθέτων υλικών που προσδίδουν εκατέρωθεν οι σύζυγοι κατά την ένωση τους, ανεξάρτητα αν προκύψει κυοφορία ή όχι. Όπως, λέγει, όταν ανακατευθεί μύρο με λάδι, δεν έχουμε δύο υλικά αλλά ένα, το ίδιο συμβαίνει και σε αυτή την περίπτωση. Αυτό τονίζει και ο άγιος Πορφύριος και παραθέτει ως αιτία της καλπάζουσας συζυγικής κακοδαιμονίας που μαστίζει τον σύγχρονο γάμο, την παρέκκλιση από τη θεόθεν ορισμένη φυσιολογία που διέπει την έννοια του γάμου. Η παρά φύσιν ζωή δείχνει όχι μόνο ψυχική και σωματική διαστροφή αλλά και το βασικότερο πάντων: έλλειψη αληθινής αγάπης! Πώς καλλιεργείται αυτό το πράγμα, η αληθινή αγάπη; Με την φυσική (συμπληρωματική) ένωση ανδρός και γυναικός! Άρα η ετεροφυλικότητα είναι απαραίτητος όρος για την ένωση των ανθρώπων σωματικά και ψυχικά. Πώς γίνεται η ψυχική ένωση; Με την αγάπη. Ποια αγάπη όμως; Την κενωτική αγάπη. Όταν π.χ. λέει μια γυναίκα «ο άνδρας μου» δεν είναι αυτός που με ικανοποιεί αλλά είναι αυτός για τον οποίο θυσιάζομαι… για τον οποίο ζω, που αποτελεί το δώρο του Θεού στη ζωή μου. Και ένας άνδρας όταν πει «αυτή είναι η γυναίκα μου», να εννοεί ότι ζω για να την κάνω ευτυχισμένη, ζω για να αναπαύσω τον Θεό, ζω για να ζήσουμε μαζί την παρουσία του Θεού στη ζωή μας. Κι ας είμαστε αταίριαστοι κάποιες φορές. 

Έρχονται πολλά παιδιά και λένε: «πάτερ να προχωρήσω… τον αγαπάω με αγαπάει». Τους απαντώ: «Κοίταξε αν σε σέβεται..». Τί θα πει αυτό;  Αυτό είναι το πιο βασικό πράγμα.  Σε αγαπά μπορεί να σημαίνει ότι σε λαχταρά για να ικανοποιήσει τις πιο διεστραμμένες επιθυμίες του. Δεν είναι αυτό αγάπη.  Σε σέβεται σημαίνει ότι είσαι κάτι πολύ πολύτιμο γι’ αυτόν και αυτό βγάζει άλλη αγάπη.  Αγάπη που έχει μέσα ευγνωμοσύνη, αγάπη που δεν έχει χυδαιότητα και βαρβαρότητα, αγάπη που δεν έχει εκμετάλλευση, αγάπη που έχει μέσα εμπιστοσύνη, αγάπη που έχει έλεος, αγάπη που έχει ελευθερία, αγάπη που έχει επιείκεια και κατανόηση, αγάπη που έχει εκτίμηση, αγάπη που έχει λεπτότητα. Που δεν έχει ίχνος βίας και εξευτελισμού.  Η αγάπη θέλει σεβασμό. Ίσως να αντιλέξει κάποιος: «τα λες γιατί δεν παντρεύτηκες». Η απάντηση είναι: «τα λέω, γιατί έτσι τα διδάσκει ο Δημιουργός της φύσεώς μας, η Εκκλησία των Αγίων μας, γιατί έτσι καταλαβαίνω το μυστήριο, γιατί έτσι είναι οριοθετημένο από τον Θεό το μυστήριο του γάμου.. γιατί έτσι μόνο μπορώ να το ονομάζω μυστήριο..». 

Να γνωρίζετε ακόμη κάτι: ο άνδρας και η γυναίκα είναι κατά ισότιμο τρόπο εικόνες Θεού αλλά έχουν τονισμένα με διαφορετικό τρόπο κάποια ψυχικά τους χαρακτηριστικά. Ο άνδρας έχει ανεπτυγμένη την λογική και την επιθυμία. Η γυναίκα το συναίσθημα και την φαντασία. Όταν τους ενώσει η αγάπη, υπάρχει οιονεί μια αντίδοση ιδιωμάτων. Μια συμπληρωματική αλληλοπεριχώρηση και αλληλεπίδραση. Η γυναίκα λεπτύνει τα καρδιακά αισθητήρια του άνδρα και ο άνδρας καθιστά ωριμότερη την γυναίκα σε θέματα που χρειάζεται κριτική σκέψη και όχι συναισθηματική παρόρμηση και ευφάνταστος υπολογισμός. Έτσι, βοηθούν στην πνευματική τελειοποίηση ο ένας τον άλλον, καθώς είναι συμπληρωματικοί σε όλα τα επίπεδα.

ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ 

Ερχόμαστε τώρα στο τρίτο σκέλος της ερωτήσεώς σας. Η συγχώρηση των γονέων μας όταν μας πληγώνουν και μάλιστα στα ευαίσθητα χρόνια της νηπιακής, παιδικής, εφηβικής, γιατί όχι και εμβρυακής ηλικίας. Στα πρώιμα χρόνια που ο ψυχισμός είναι πιο εύθραυστος, οι πληγές είναι και πιο έντονες και πιο επώδυνες. Η συγχώρηση δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα, ουμανιστικό επίτευγμα. Είναι απόρροια της Χριστοειδούς αγάπης, είναι μίμηση Χριστού. Το επιζητεί, ίσως ο άνθρωπος αλλά το επιτυγχάνει η επενέργεια του Χριστού μέσα του, όταν ταπεινά Τον αφήσει να δράσει. Ξεκινούμε με καλούς λογισμούς. Π.χ. σκεφτόμαστε: «πω, πω οι καημένοι… ο Θεός ξέρει τί βιώματα κουβαλούν κι αυτοί, τι πληγές σηκώνουν…. έχουν <παγωμένη> καρδιά γιατί ίσως δημιουργήθηκε από το <ψύχος> που συνάντησαν στην παιδικότητά τους ή στην μετέπειτα ζωή τους…».  Οι καλοί λογισμοί ελκύουν χάρη, δημιουργούν άλλη διάθεση, κόβουν το δικαίωμα στο σατανά να διαβάλλει σύμφωνα με την τακτική και το όνομά του. Αρχίζει τότε, δειλά δειλά ίσως, να διαφαίνεται μια άλλη διάθεση στην ψυχή. Την καλλιεργείς σε συνεργασία με τον Χριστό. Έρχεται η έμπνευση της αγάπης κατά τον Άγιο Σωφρόνιο Σαχάρωφ. Προσπαθείς να κάνεις, ό,τι θα έκανες, αν αγαπούσες πραγματικά. Αυτό δεν είναι υποκρισία. Υποκρισία είναι να δείχνουμε κάτι άλλο, απ’ αυτό που στην πραγματικότητα είμαστε ή καλλιεργούμε. Έμπνευση αγάπης είναι η άσκηση να συμμορφωθώ με την βασική εντολή του Χριστού, έστω και αν δυσκολεύομαι…Τότε ο αγωνοθέτης Κύριος, μας οδηγεί χαρισματικά, από την έμπνευση, στο βίωμα της αγάπης. Δείχνεις τότε, αγάπη καρδιακή, γιατί μετέχεις στην Χάρη του Θεού. Και όποιος κοινωνεί την άκτιστη ενέργειά Του, αγαπά, δεν μνησικακεί, γιατί αυτό είναι Θεόσδοτο γνώρισμά Του. Εν προκειμένω, χρειάζεται στην αρχή απόσβεση κακών ενθυμήσεων, με την έννοια ότι δεν συγκατατίθεται ο νους όταν έρχονται και καλλιέργεια καλών λογισμών όπως προαναφέραμε.  Ακολουθεί ο πνευματικός αγώνας που δεν είναι καθόλου εύκολος και έρχεται η προικοδότηση με χαρισματική αγάπη από τον δωρεοδότη Χριστό.  Ό,τι δεν μπορούμε να κάνουμε μόνοι  μας, είναι εγωιστικό να επιμένουμε. Προσπαθούμε με έμπνευση προς την θετική κατεύθυνση και το αποτέλεσμα είναι του Θεού. Μην ξεχνάμε ότι λειτουργεί σ’ αυτές τις περιπτώσεις και ο έμφυτος νόμος της αγάπης που δημιουργεί η αίσθηση της σαρκικής συγγένειας. Πόσοι, ακόμη και αδιάφοροι ως προς την πίστη δεν λένε σε όμοιες περιπτώσεις: «τί να κάνω;  Γονείς μου είναι! Το αίμα νερό δεν γίνεται» ή «τους φίλους τους επιλέγουμε αλλά τους γονείς τους αγαπάμε και τους ανεχόμαστε».

Ο ΚΟΡΟΝΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΠΕΛΩΡΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ  

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πανοσιολογιώτατε, ο κορονοϊός γιατί ήρθε στη ζωή μας και τι θέλει να διδάξει εμάς τους νέους; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Το θέμα του κορονοϊού είναι τεράστιο. Οπωσδήποτε δεν είναι μια τυχαία πανδημία, ερμηνευομένη μέσα στις φυσικές συντεταγμένες του επιστητού. Έχει πελώρια πνευματική αιτιολογία. Ζούμε σε μια εποχή, που κυριαρχείται από τον ευδαιμονισμό, τον ορθό λόγο και την αλματώδη ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας. Η καταπληκτική αυτή πρόοδος έχει κυριολεκτικά ναρκώσει τα πνευματικά αισθητήρια της ανθρωπότητας. Σήμερα, οι περισσότεροι, δεν πιστεύουν στον Θεάνθρωπο αλλά στον ανθρωποθεό, γεγονός που συνιστά την κόλασή τους.  Ο λόγος για τον τριαδικό Θεό, την ενανθρώπηση του Λόγου, την σωτηρία μοιάζει να αντηχεί παράξενα, ίσως και ενοχλητικά. Όλα αυτά είναι απωθημένα στην μεταφυσική διάσταση, στον χώρο του μύθου και της φαντασίας και φαίνονται να εξυπηρετούν μόνο τον εμπορικό διάκοσμο των μεγάλων εορτών και κάποια παιδικά διαφημιστικά προγράμματα…

Βλέπουμε την λατρεία του σατανά να έχει πάρει μορφή επιδημίας. Τις κάθε μορφής καταστροφικές λατρείες να ψυχοναρκώνουν χιλιάδες θύματα. Την γενικευμένη διαστροφή, να αλλάζει, στα πλαίσια του πανσεξουαλισμού, την οντολογική κατεύθυνση της ανθρώπινης φύσης και να κατεβάζει τον άνθρωπο χαμηλότερα από τα άλογα κτήνη. Τις φοβερές εκτρώσεις να φονεύουν ό,τι αγνότερο και θεοπρεπέστερο εμφανίζεται στον κόσμο. Το αθώο παιδί! Βλέπουμε το ενδεχόμενο μιας πυρηνικής ή και οικολογικής καταστροφής του πλανήτη μας να αυξάνει το άγχος και την αγωνία των ανθρώπων. Παρά ταύτα, η μετάνοια είναι το διακαώς ζητούμενο και το δυσκόλως ευρισκόμενο. Ήρθε αυτό το αόρατο σωματίδιο, να ξεγυμνώσει τον αλαζόνα άνθρωπο για να φανεί η τεράστια αδυναμία του. Ήρθε για να αποκολλήσει τον διεστραμμένο νου μας από τα ποικίλα είδωλα της αμαρτίας και να τον τροχιοδρομήσει στην κατεύθυνση της σωτηρίας. Το σπασμένο από την αμαρτία υλικό, το βάζει ο αριστοτέχνης Δημιουργός μέσα στα καλούπια του πόνου, για να το ξανακάνει ανθρώπινο. Το υποβάλει μέσα στην υψικάμινο της δοκιμασίας, για να το απαλλάξει από τις αμαυρώσεις των παθών και να φανεί το αρχέγονο κάλλος του. Είναι αγάπη και παιδαγωγία αυτό. Όχι εκδίκηση και τιμωρία. Αν μετανοήσουμε, βαθιά και ουσιαστικά, τότε θα παρέλθει και θα αναστείλουμε και άλλα δεινά που ήδη διαφαίνονται στον ορίζοντα της οικουμένης.  

Διαχρονικό παράδειγμα και υπόδειγμα για όλους μας, η ισχυρή και αποφασιστική μετάνοια των Νινευιτών, που οδήγησε στην αναίρεση της αρχικής απόφασης του Θεού να καταστρέψει την διεφθαρμένη πόλη, όπως παλαιότερα την Πεντάπολη των Σοδόμων και να δείξει το έλεος και την φιλανθρωπία Του, ακυρώνοντας τα δεινά που είχαν καθορισθεί και προαναγγελθεί από τον προφήτη Ιωνά. «Ίδωμεν τον Θεόν διά φιλανθρωπίαν ψευδόμενον…»!  Αναφωνεί με θαυμασμό και έκπληξη ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.  «Μετανόησαν Νινευίται και μετενόησεν ο Θεός!  Έσχισεν η μετάνοια της απωλείας το πρόσταγμα…ω πάντα δυναμένης μετανοίας!  Επί γης τελείται και τα εν ουρανοίς αναστρέφει» ( EΠE, 8A, 510-520).

Ο κορυφαίος Άγιος της εποχής μας, ο λαοφιλής Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, δίδασκε αδιαλείπτως την αδήριτη ανάγκη των ημερών μας για μετάνοια: «Σήμερα, αν διδασκόταν η μετάνοια στον κόσμο, μόνον αυτή θα μπορούσε να βοηθήση…αν υπήρχε μετάνοια, τα πράγματα θα είχαν τακτοποιηθή.  Μπόρες μπόρες θα περνούμε!  Ο Θεός να βάλη το χέρι του!  Να ζητήσουμε μετάνοια για όλον τον κόσμο και για όσους εν ψυχρώ κάνουν κακό στην Εκκλησία και δεν έχουν σκοπό να διορθωθούν, να τους δίνη ο Θεός μετάνοια και έπειτα να τους παίρνη. Να βοηθούμε, όσο μπορούμε, τον κόσμο στην μετάνοια, για να δεχθούμε τις ευλογίες του Θεού. Μετάνοια και εξομολόγηση χρειάζεται σήμερα. Εγώ συνέχεια συνιστώ μετάνοια και εξομολόγηση, για να χάση τα δικαιώματά του ο διάβολος, να κοπούν οι εξωτερικές για να κοπούν οι εξωτερικές δαιμονικές επιδράσεις» (ΓEPONTOΣ ΠAIΣIOY AΓIOPEITOY, ΛOΓOI B’, ΣEΛ.350-352)

Σε συνοπτική απόδοση, ο κορονοϊός διδάσκει όλους μας και προπαντός την νέα γενιά, ότι πρέπει να ιεραρχούμε διαφορετικά τις επιλογές μας, δίνοντας προτεραιότητα στις πνευματικές αξίες, για να δικαιώνουμε έτσι και την ανθρώπινη ιδιότητα και αποστολή μας. Τότε θα χαιρόμαστε και όλα τα υλικά αγαθά, γιατί θα τα απολαμβάνουμε ευχαριστιακά και δοξολογικά προς τον Θεό, χωρίς να μας υποδουλώνουν με την κατάχρηση, την παράχρηση και την μεγιστοποίηση της αναγκαιότητας  τους. Έτσι από τα είδωλα της αμαρτίας, θα πορευθούμε στην χάρη της μετανοίας. Θα επανέλθει, επιτέλους, στην σωστή της θέση η αναποδογυρισμένη πυραμίδα Θεός – κόσμος – άνθρωπος και η νεότητα θα γίνει ανθηρή και καρποφόρος σε  έργα πίστεως, αρετής και υπαρξιακής πληρότητας.

Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ  ΧΑΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΡΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ  

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς μπορούμε να αποκτήσουμε τη χαρά του Χριστού και να τον ζούμε μέσα μας; Και αν αυτό κάποτε επιτευχθεί, δεν υπάρχει ο κίνδυνος να το χάσουμε;  Τί μπορούμε να κάνουμε για να μην συμβεί αυτό;  Εάν το είχαμε και το χάσαμε, τί μπορούμε να κάνουμε για να μας το δώσει ξανά ο Χριστός;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο Χριστός, όπως ήδη προαναφέραμε σε άλλα σημεία του παρόντος διαλόγου μας, είναι ο Δημιουργός μας και το αρχέτυπο της δημιουργίας μας. Τον αναζητεί ενστικτωδώς η ψυχή μας.  Είναι και ο Σωτήρας μας!  Ενηνθρώπησε, έπαθε και αναστήθηκε για μας. Όταν η αρχέγονη φύση μας αλλοιώθηκε, αμαυρώθηκε και θνητοποιήθηκε, ο Πλάστης ήρθε να την ξανακαινουργιώσει. Να την αναπλάσει. Έστησε το εργαστήρι της άφατης αγάπης Του. Τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό Του. Πάνω σ’ αυτόν, ιερούργησε το μυστήριο της αποκατάστασής μας στο πρωτόκτιστο κάλλος. Ο καθένας προσοικειώνεται τα αποτελέσματα της εν Χριστώ σωτηρίας μέσα στην Εκκλησία, ως ζωτικό κύτταρο του Θεανθρώπινου οργανισμού της, σε κοινωνία με τα άλλα μέλη της. Κανείς δεν σώζεται μόνος του.  Επειδή, η εφθαρμένη μας θέληση αποπροσανατολίζει διαρκώς τον άρρωστο νου μας και το προσκολλά στα αισθητά, ο Κύριός μας, «μας την έχει στήσει στην γωνία» με την καλή έννοια, όπως λέτε κι εσείς τα παιδιά, μας δίνει δυνατές ευκαιρίες να τον γνωρίσουμε και έπειτα μας καθιστά αντικείμενα, της μεταμορφωτικής επεξεργασίας της αγάπης Του.  Αυτό το παριστάνει ο ίδιος, με όσα αναφέρει στο βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου: «ἰδοῦ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐὰν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καί εἰσελεύσομαι πρὸς αὐτὸν καὶ δειπνήσω μετ’ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς μετ’ ἐμοῦ» (AΠOK. Γ’ 20). Δίνει δυνατές ευκαιρίες να τον γνωρίσουμε, χωρίς ποσώς να παραβιάζει την ελευθερία μας. Δεν μας μεταβάλλει σε όντα υποταγμένα στην ανάγκη, γιατί ό,τι γίνεται κόντρα στην ελευθερία του ανθρώπου δεν αντέχει στο χρόνο και στην αιωνιότητα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ.  Μας δίνει «καραμέλες» για να μας γλυκάνει και έπειτα μας αφήνει να ψάξουμε και να βρούμε το «ζαχαροπλαστείο» όπως αναφέρει ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης.  Όσο γνωρίζουμε τον Χριστό ασκητικά και μυστηριακά μέσα στην Εκκλησία, τόσο αποκτούμε ειρηναία ισορροπία ψυχής, αταραξία νοός, πληρότητα εσωτερική. Γευόμαστε την μοναδική χαρά που είναι όχι στιγμιαία αισθησιακή ικανοποίηση, απόλυτα επιφανειακή και μεταλλασσόμενη σε υπαρξιακή πικρία, αλλά την χαρά εκείνη που πηγάζει από την άρση του σταυρού μας, που είναι η βασική προϋπόθεση ενεργοποιήσεως και διασφαλίσεως της χάριτος μέσα μας. Της χαράς, που είναι καρπός του επίπονου αγώνα της προσωπικής μας αναγεννήσεως και επιφέρει ως αναστάσιμο αποτέλεσμα, την γεύση του παραδείσου, την μετοχή στην άκτιστη ενέργεια του Θεού, στην απόκτηση της χαράς που είναι καρπός της μετοχής μας στις ζωοπάροχες επιφορές του Αγίου Πνεύματος. Ναι!  Είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος η αληθινή χαρά, κατά τον Απόστολο Παύλο: «o δέ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια» ( ΓAΛ. E’,22-23).

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος λέγει, ότι όταν καλλιεργούμε το αμπέλι, όλη η επιμέλεια και ο κόπος γίνεται για να πάρουμε τους καρπούς του, τα σταφύλια. Έτσι, αν με την ενέργεια του Πνεύματος δεν δούμε μέσα μας καρπούς, αγάπης, ειρήνης, χαράς κ.α. τότε αποδεικνύεται κενός κάθε άλλος κόπος, παρθενίας, προσευχής, ψαλμωδίας, νηστείας και αγρυπνίας. Προφανώς, για να ζήσουμε τέτοια καρποφορία, απαιτείται αρχή καθάρσεως από την βρωμερότητα των παθών και εν επιγνώσει μετοχή στα Θεουργά μυστήρια της Εκκλησίας. Για να διατηρήσουμε και να επαυξήσουμε αυτή την χαρισματική κατάσταση, απαιτείται καλλιέργεια της ταπεινώσεως του φρονήματός μας και αποφυγή στην εκτροπή της προαιρέσεως που γίνεται με τις ενθυμήσεις παλαιών αμαρτιών και τις εισηγήσεις του διαβόλου. 

Βέβαια, γίνεται παιδαγωγική άρση της χάριτος όταν την γευθούμε, για να δοκιμάσει ο Κύριος την δύναμη του αυτεξουσίου μας και για να μας γυμνάσει στην επιμονή της ασκητικής επιμέλειας της ψυχής μας.  

Αναφέρουν οι Άγιοι Πατέρες, ότι όταν η μητέρα θέλει να εκπαιδεύσει το παιδάκι της να μην απομακρύνεται από κοντά της, για λίγο του κρύβεται και το παρακολουθεί. Το παιδί σπαρακτικά την αναζητεί και όταν η μητέρα του φανερωθεί, προσκολλάται περισσότερο πάνω της και προσέχει να μην την ξαναχάσει…  Στο ίδιο σωτηριολογικό παιδαγωγικό πλαίσιο μας εντάσσει κι εμάς ο Χριστός, τηρουμένων των αναλογιών, αυτήν την διαδικασία χρησιμοποιεί, αφού μας γλυκάνει με την παρουσία Του και μας δώσει την δυνατότητα να διαγνώσουμε το ασύγκριτο της δικής Του μεθέξεως, έναντι «των του κόσμου τερπνών προς χαμαιζηλίαν». Τότε, είτε επειδή μας παιδαγωγεί για να μας «ανδρώσει» πνευματικά, είτε γιατί εμείς από απροσεξία ενεργοποιήσαμε τα πάθη μας και Τον χάσαμε, διακαώς Τον αναζητούμε.  Υποβάλλουμε τον εαυτό μας, έστω και πιεζόμενο, χωρίς την προτέρα έμπνευση, στην πρακτική της μετανοίας και αναμένουμε καρτερικά το Θείο έλεος.

Τότε, επανέρχεται και πάλι η παρουσία Του στο οπτικό πεδίο της ψυχής και κατανοούμε περισσότερο ότι ο πνευματικός «αγρός» με τον «πολύτιμο μαργαρίτη» ευρίσκεται χαρισματικά εντός μας, και στρέφουμε όλο το ενδιαφέρον μας στο «σκάψιμο» και στην καλλιέργεια του αγρού της καρδίας μας. Η ισόβια ταπείνωση και η μετάνοια ως βίωμα διαρκείας, διακρατούν αυτήν την θεοδώρητη εμπειρία. Η επαναφορά μας στα νοητά και στα αισθητά απόβλητα της αμαρτίας, μας κάνει να την στερούμεθα. Η ασκητική πράξη, η ευχή, η καθαρή εξομολόγηση και η εν γένει μυστηριακή ζωή, μας επαναφέρει σ’ αυτήν όταν την χάσουμε. Έπειτα, ο ενοικών μέσα μας Χριστός, μας γυμνάζει στην ταπεινοφροσύνη. Αυτή μας «περιτειχίζει» και μας προστατεύει από τα πυρά του διαβόλου.  Μας καθιστά δόκιμους αγωνιστές της αρετής και βιωματικούς εκφραστές της αυθεντικής χαράς.

Ο ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ Η ΕΝΟΧΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ  ΘΕΙΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ  

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σεβαστέ μας Πατέρα, πολλοί από εμάς φοβόμαστε να προσεγγίσουμε τον Χριστό. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε εγωισμό ή σε κάποιον άλλο λόγο; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ο φόβος αυτός είναι ανάλογος με την αντίδραση των πρωτοπλάστων μετά την παράβαση της εντολής του Θεού. Άκουσαν τους βηματισμούς του Θεού και εκρύβησαν. Είναι η ενοχική συνείδηση που δεν θέλει απέναντί της, την διαφάνεια του Θείου Φωτός, για να μην αποκαλυφθεί και για να μην βιώσει την καυστική του ενέργεια (του Θείου Φωτός). Οφείλεται στην προτίμηση της κοπρώδους ψυχικής τροφοδοσίας, έναντι της θεαυγούς αθανατοποιού γευσιγνωσίας. Ο χοίρος ξέρει την λάσπη και τα σκουλήκια. Τόσο πολύ είναι εθισμένος σ’ αυτή την χρήση, ώστε και το κεφάλι του είναι μονίμως στραμμένο σ’ αυτά. Τι να καταλάβει από τις αιθέριες πτήσεις των αετών και την ακεραιότητα των περιστερών. Όχι απλά δεν μπορεί να καταλάβει κάτι από την ζωή τους, αλλά ούτε καν δύναται να παρακολουθήσει στοιχειωδώς τις υψιπετείς επιδόσεις τους. Όποιος ζει κολλημένος στα πάθη, δεν θέλει τον Χριστό γιατί θα του υποδείξει αγαπητικά την σταυρική βάση.  

Αυτή η βάση είναι το αεροδρόμιο της πνευματικής ανύψωσης, το εφαλτήριο της χαρισματικής μεταποίησης, η πηγή της χαράς, ο μοχλός απελευθέρωσης από τις χοϊκές αγκιστρώσεις. Όποιος ζει βίο εγωιστικό και θεωρεί αυτάρκη τον εαυτό του, εξειδανικεύοντας τα χαρίσματα, τις δυνατότητες και τις επιτυχίες του, όποιος ζει βίο λασπώδη και θεωρεί υγιή  ψυχική σιτοδοσία αυτή του την προτίμηση, αυτός μοιάζει με τα σαλιγκάρια.  Ενώ καίγεται στα κάρβουνα της αφροσύνης του, τραγουδεί και χαίρεται τον βασανιστικό του θάνατο.

Γενικά, το «Θεέ απόστα απ΄ εμού, οδούς σου ειδεναι ου βούλομαι» ( Ἰὼβ κα´, 14), είναι θέμα φόβου για τις πράξεις μας, εγωιστικής αυτοδικαίωσης (συμβαίνει και σε πιστούς αυτό), θεοποίησης των αισθησιακών απολαύσεων και μηδενιστικής εσχατολογικής αντίληψης. Είναι θέμα ασθένειας του νου.

Περιστερώνα: Εισφορές για ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο προσκυνητάρι για την ιερά εικόνα του Αγίου Ευμενίου του νέου (Peristerona: contributions for a wooden carved and gilded shrine for the holy icon of Saint Evmenios the New)

 

To read the announcement in english, click here.

Με ιδιαίτερη χαρά σας ενημερώνουμε ότι μετά από ευλογία του Μητροπολίτου μας κ. Νεοφύτου, προχωρήσαμε σε παραγγελία ξυλόγλυπτου επιχρυσωμένου προσκυνηταριού για την ιερά εικόνα του Αγίου Ευμενίου του νέου που τιμάται πανηγυρικά στον Ναό μας. Το προσκυνητάρι θα τοποθετηθεί κεντρικά του Παρεκκλησίου του Αγίου Νικηφόρου και θα είναι πανομοιότυπο του προσκυνηταρίου του Αγίου Νικηφόρου . Στο προσκυνητάρι όταν ολοκληρωθεί η κατασκευή, θα παραγγελθεί και ασημένιο καντήλι για τον Άγιο . Για τον λόγο απευθυνόμαστε σε όσους τυχόν ενδιαφέρονται για να αναλάβουν μέρος των εξόδων για το έργο ή και ολόκληρη την δωρεά να απευθυνθούν κοντά μας (στο τηλ : 0035799527607- πατήρ Μιχαήλ ) ή να στείλουν μήνυμα στην σελίδα μας για περισσότερες πληροφορίες . Επίσης παραθέτουμε και τον πιο κάτω αριθμό λογαριασμού του υπό ανέγερση  Παρεκκλησίου Αγίου Νικηφόρου του Λεπρού  , για όσους επιθυμούν να κάνουν εισφορά – κατάθεση για την αποπεράτωση ή τον γενικό  εξοπλισμό του Ναού : 

ΙΕΡΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΤΟΥ ΛΕΠΡΟΥ ΠΕΡΙΣΤΕΡΩΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ – ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ:

ΙΒΑΝ: CY 15 0050 0161 0001 6101 G4364601
ΟΝΟΜΑ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥ: IER.PAR.AG.NIKIFOROU.LEPROU-PERIST.

Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων, η στήριξη σας στο έργο είναι πολύ σημαντική και ευχόμαστε οι Άγιοι Νικηφόρος και Ευμένιος να σας ενισχύουν και να σας δυναμώνουν.

Διαβάστε και τις υπόλοιπες ανάγκες του ναού μας πατώντας εδώ.

It is with great pleasure that we inform you, after the blessing of His Eminence Metropolitan Neophytos of Morphou, we have proceeded to order a wooden carved gold-plated Icon stand for the Holy icon of Saint Evmenius the New, which is celebrated only in our Church. This Icon stand will be placed centrally in the Chapel of St. Nikiforos and will be identical to the Icon stand of St. Nikiforos. In the Icon stand, when the construction is completed, a silver candle will be ordered and place solely for the Saint. For this reason we reach out to those who may be interested to undertake part the entire cost for this project, to contact us at the following: (tel : +357 99 527 607- Father Michael Nikolaou) or you may send a message to our page for more information. Below we have listed the account details of the Chapel of St. Nikiforos the Leper under construction, for those who wish to make a contribution – deposit for the completion or general equipment of the Church :

HOLY CHAPEL OF ST. NIKIFOROS THE LEPER OF PERISTERONA GREEK BANK – ACCOUNT DETAILS:

IBAN: CY 15 0050 0161 0001 6101 G4364601
NAME OF BENEFICIARY: IER.PAR.AG.NIKIFOROU.LEPROU-PERIST.

Thank you in advance, your support in this project is very important and we wish that Saint Nikiforos and Saint Evmenios will strengthen and empower you.

Read about the other needs of our church by clicking here.