ΜΝΗΜΗ ΟΣΙΟΥ ΣΩΖΟΜΕΝΟΥ

Το Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021 ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος θα χοροστατήσει κατά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και θα κηρύξει τον θείο λόγο στο πανηγυρίζον ιερό παρεκκλήσιο του αγ. Σωζομένου, στην κοινότητα Γερακιές.

ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Το Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021 και ώρα 5:00 μ.μ., ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος θα προστεί της  Ακολουθίας του πανηγυρικού Εσπερινού και θα κηρύξει τον θείο λόγο στον πανηγυρίζοντα ιερό ναό Παναγίας «Ρόδον το Αμάραντο», στην κοινότητα Κουτραφάς. Στον ίδιο πανηγυρίζοντα ιερό ναό ο Πανιερώτατος θα τελέσει την Θεία Λειτουργία ανήμερα της εορτής.

Το Σάββατο 20 Νοεμβρίου 2021, ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου π. Ιάκωβος Καλογήρου θα προστεί της  Ακολουθίας του πανηγυρικού Εσπερινού και θα κηρύξει τον θείο λόγο στο πανηγυρίζον ιερό εξωκκλήσιο της Παναγίας «Κουσουλιάς» στην κοινότητα Φλάσου. Στο ίδιο πανηγυρίζον ιερό παρεκκλήσιο ο Πανοσιολογιώτατος θα λειτουργήσει και ανήμερα της εορτής.

Την Κυριακή 21 Νοεμβρίου 2021, ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Φώτιος Ιωακείμ θα τελέσει την Θεία Λειτουργία και θα κηρύξει τον θείο Λόγο στον πανηγυρίζοντα ιερό ναό Παναγίας, στην κοινότητα Γαλάτας.

ΜΝΗΜΗ ΟΣΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΥ «ΜΕ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΕ»

Η Ιερά Μητρόπολη Μόρφου και η Ανεγερτική Επιτροπή του Προσκυνηματικού Ναού του Οσίου Ιακώβου (Τσαλίκη) του «με συγχωρείτε» και Θαυματουργού σας  προσκαλούν στους τριήμερους εορτασμούς προς τιμή του οσίου Ιακώβου (Τσαλίκη) του θαυματουργού που θα πραγματοποιηθούν στον ιερό ναό Παναγίας Χρυσελεούσης στην κοινότητα Ακακίου από 20-22 Νοεμβρίου 2021.

Το πρόγραμμα των Ιερών ακολουθιών έχει διαμορφωθεί ως εξής:

Σάββατο 20 Νοεμβρίου εσπέρας και ώρα 16:30: Υποδοχή τεμαχίου ιερού λειψάνου Οσίου Δαυίδ του εν Ευβοία και επιστηθίου σταυρού του Οσίου Ιακώβου του Θαυματουργού στην πλατεία της εκκλησίας της Παναγίας Χρυσελεούσας. Ακολούθως Πανηγυρικός Εσπερινός των Εισοδίων της Θεοτόκου. Ο ναός θα παραμείνει ανοικτός μέχρι τις 21:00 για προσκύνημα.

Κυριακή 21 Νοεμβρίου πρωί και ώρα 06:30: Όρθρος και πανηγυρική Θεία Λειτουργία των Εισοδίων της Θεοτόκου. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας το ιερό λείψανο του Οσίου Δαυίδ του εν Ευβοία και ο επιστήθιος σταυρός του Οσίου Ιακώβου του Θαυματουργού θα παραμείνουν για ολοήμερο προσκύνημα.

Κυριακή 21 Νοεμβρίου βράδυ και ώρα 19:30: Πανηγυρική αρχιερατική αγρυπνία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου προς τιμή του Οσίου Ιακώβου του Τσαλίκη του Θαυματουργού.

Δευτέρα 22 Νοεμβρίου εσπέρας και ώρα 17:30: Παρακλητικός Κανόνας προς τιμή του Οσίου Ιακώβου και στη συνέχεια στις 18:30 ομιλία από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ.κ. Νεόφυτο με θέμα: «Ο Άγιος Ιάκωβος και η σχέση του με την Παναγία και τους αγίους».

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴ Θεία Λειτουργία τὴν Κυριακὴ ΙΒ΄Ματθαίου, ποὺ τελέσθηκε στὸν ἱερὸ ναὸ Ἁγίου Γεωργίου τῆς κοινότητος Καμιναριῶν τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (30.8.2020).

Έτη πολλά ευλογημένα και σε σας να είναι τα έτη σας. 

Δυο λόγια να σας πω μόνον, με αφορμή τη σημερινή χοροστασία μας, που είχαμε την χαρά να συλλειτουργήσουμε, να χοροστατήσομε, να συμψάλλουμε μαζί με τους καλούς σας ιεροψάλτες και μαζί με όλους εσάς, να κοινωνήσουμε «Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» και το κυριότερο «εἰς ζωὴν αἰώνιον». 

Μου έκανε εντύπωση ο τρόπος που ο διάκος μας εξέφρασε  το σημερινό Ευαγγέλιο. Όχι απλά το διάβασε, γιατί άλλο είναι να διαβάζεις κάτι και άλλο να εκφράζεις κάτι. Για να διαβάσεις κάτι  μπορείς μόνο και με το μάτι, αλλά να εκφράσεις κάτι, σημαίνει συμμετέχουν όχι μόνον οι αισθήσεις του σώματος αλλά και οι πέντε αισθήσεις της ψυχής. Όταν συνεργαστούν οι πέντε αισθήσεις του σώματος μας μαζί με τις πέντε αισθήσεις της ψυχής μας, τότε ο άνθρωπος, ξέρετε τι παθαίνει; Γίνεται άγιος. 

Όταν συνεργαστεί η ψυχή διά των πέντε αισθήσεών της με τες αισθήσεις του σώματος, τότε ενεργοποιούνται όλες οι δυνάμεις του ανθρώπου, ψυχικές και σωματικές. Ενώνονται και κατευθύνονται με ταχύτητα στον Ένα, τον Τριαδικό Θεό και Αυτός μας δίδει πρώτα  άφεσιν αμαρτιών και μετά ζωήν αιώνιον. 

Άφεσιν αμαρτιών παίρνουμε με τρεις τρόπους.

Η πρώτη είναι διά της εσωτερικής καρδιακής μετανοίας. Βλέπω για παράδειγμα τη Χλόη και με νευριάζει. Το αντιλαμβάνεται ο νους ότι νευρίασα εξαιτίας της Χλόης έστω και αν δεν  φταίει η Χλόη. Μπορεί να φταίει ο λογισμός μου, η φαντασία μου, ο θυμός μου, τα νεύρα μου, όμως θυμώνει ο εαυτός μου. Μόλις αντιληφθώ ότι έκαμα λάθος  και αναγνωρίζω το λάθος μέσα μου, κατηγορώ προς στιγμή λίγο τον εαυτό μου, τον ταπεινώνω δηλαδή. Και αμέσως μιλώ του Χριστού: “Χριστέ μου, συγχώρα με, που νευρίασα με τη Χλόη, συγχώρεσέ την και αυτήν, συγχώρεσε και μένα διότι με τα νεύρα μου της εξέπεμψα κακήν ενέργεια και είναι κρίμα η γυναίκα”. 

Το σώμα της Χλόης πιθανότατα να μην αντιλήφθηκε τίποτε,όμως οι αισθήσεις της ψυχής της αισθάνθηκαν το κακό που της έκαμα. Εάν επιμένω και δεν ζητώ γρήγορα μετάνοια, εκτός που βλάπτομαι εγώ,  της στέλλω  πειρασμό και αυτή τον δέχεται  αν είναι σε κάτι απρόσεκτη στη ζωή της ή κάπου αμαρτάνει επίμονα. Βλέπετε πώς ζημιώνουμε έναν άνθρωπό μας; Άνθρωποι είμαστε, αν δεν νευριάσω με τη Χλόη, θα θυμώσω με τον Ραφαήλ, θα σκανδαλιστώ με τον ψάλτη, θα ζηλέψω τον Ιωάννη, θα κρίνω ή θα κατακρίνω τη Γεωργία. Σε όλους μας  ο νους, δεν σταματά να δουλεύει αφού ο νους είναι ο οφθαλμός της ψυχής, γι’ αυτό έχουμε ανάγκην από εσωτερική μετάνοια, γρήγορα να καταλαβαίνουμε το λάθος μας και γρήγορα να μετανιώνουμε. Διαβάζουμε στο απόδειπνο «Καὶ δώρισε ἡμῖν γρήγορον νοῦν», δός μου δηλαδή Χριστέ μου, γρήγορη μετάνοια, να καταλαβαίνω τα λάθη μου, να Σου τα λέω αμέσως. Να τα εξομολογούμαι δηλαδή στον Χριστό από μέσα μου και να ζητώ να με συγχωρέσει. Αυτή είναι η πρώτη άφεσις αμαρτιών και να ξέρετε ότι την αισθάνεσαι. Όταν το κάνεις με την καρδιά σου αυτό, την εσωτερική διαδικασία της μετανοίας, νοιώθεις ότι σε συγχώρεσε ο Χριστός διότι ανακουφίζεται η καρδία και μαζί  ανακουφίζεται και ο συνάνθρωπός μας, εάν είναι με συνάνθρωπό μας που έγινε η οποιαδήποτε αμαρτία. Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη μετάνοια, η πρώτη άφεση αμαρτιών. 

Η δεύτερη είναι, όταν βλέπουμε κάποιες αμαρτίες να επιμένουν και να επανέρχονται παρόλο που ζητούμε συγχώρεση. Εκεί θέλουμε γιατρό της ψυχής γι’ αυτό  πάμε στον πνευματικό. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε έναν γιατρό της ψυχής ο καθένας μας, καν Πατριάρχης είσαι, καν Δεσπότης είσαι, καν παπάς είσαι, καλόγερος είσαι, λαϊκός είσαι, άντρας, γυναίκα, ότι και να είσαι, η ψυχή σου θέλει γιατρό, έναν πνευματικό πατέρα. Ξέρετε γιατί λέγεται πνευματικός; Επειδή σου μαθαίνει τους δρόμους του Αγίου Πνεύματος, σου συστήνει, σου γνωρίζει το Άγιον Πνεύμα. Πνευματικός που δεν κάμνει αυτή τη δουλειά, δεν είναι πνευματικός, είναι εξομολόγος. Εξομολόγοι είναι πολλοί παπάδες, πνευματικοί όμως είναι αυτοί που καθαρίζουν την καρδιά τους.  Ποιος την καθαρίζει όμως την καρδια; Ο Νεόφυτος; Εγώ μόνο να τη λερώνω ξέρω.  Την καθαρίζει Αυτό που ξέρει να καθαρίζει και το βρίσκουμε στο «Βασιλεῦ Οὐράνιε» όταν του ζητούμε «Ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν καὶ καθάρισον ἡμᾶς».Άρα το Ἅγιον Πνεύμα καθαρίζει. Όλοι οι Ορθόδοξοι έχουμε το Άγιον Πνεύμα. Το πήραμε την ώρα που μυρωθήκαμε, μόλις βγήκαμε από την κολυμβήθρα. Άρα, όταν βλέπομε αμαρτία να επιμένει μέσα μας, πάμε στον πνευματικό πατέρα και με την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, αρχίζουμε να καθαρίζουμε την πιο δύσκολη αμαρτία. Εκεί είναι η δεύτερη άφεση των αμαρτιών. 

Την τρίτη την ζήσαμε σήμερα στη Θεία Λειτουργία όταν κοινωνούσαμε και οφείλω να σας πώ ότι χάρηκα διότι κοινωνήσατε πολλοί σήμερα. Είπα του παπά-Ευάνθη,ότι λόγω του ότι προηγήθηκε τις προηγούμενες μέρες νηστεία(αποτομή της τιμίας κάρας Ιωάννου του Βαπτιστή και η νηστεία της Παρασκευής) ο κόσμος κοινώνησε ποιο εύκολα στην Θ. Λειτουργία της Κυριακής. Σας επισημαίνω όμως  ότι η νηστεία δεν είναι η μόνη προϋπόθεση για να κοινωνήσετε. Ο διάβολος δεν τρώει τίποτε αλλά είναι διάβολος και δεν μπορεί να κοινωνήσει. Άρα η προϋπόθεση για να κοινωνώ τακτικά είναι να συγχωρώ, να συμφιλιώνομαι με αυτούς που με πλήγωσαν, να προσεύχομαι γι᾿ αυτούς που με αδίκησαν, που με πίκραναν, «Πρῶτον καταλλάγηθι τοῖς σὲ λυποῦσιν καὶ ἔπειτα θαρρῶν μυστικὴν βρῶσιν φᾶγε». Πρώτα, λέει, πήγαινε συμφιλιώσου με αυτούς που σε πίκραναν και μετά, έλα να κοινωνήσεις. Αυτή είναι η προϋπόθεση της Θείας Κοινωνίας και είναι προϋπόθεση ψυχική επειδή η συμφιλίωση, η συγχώρεση, είναι αρετή της ψυχής. Αλλά, επειδή δεν έχουμε μόνον ψυχή, δεν είμαστε φαντάσματα αλλά έχουμε και σώμα πρέπει να ενεργοποιήσουμε και τες δυνάμεις του σώματος γι᾿ αυτό νηστεύω. Η νηστεία απευθύνεται διά του φαγητού στις ορέξεις του σώματος. Η συγχωρητικότητα, η συμφιλίωση, η σπλαγχνικότητα, το έλεος απευθύνονται στην ψυχή. Ρώτησα μια φορά τον άγιο Πορφύριο ποιον χωρίο του άρεσε πιο πολύ, ποια πρόταση της Αγίας Γραφής από όλα αυτά που διάβασε. Έκλεισε τα ματάκια του τα γαλανά και μου είπε: “Μου άρεσε και μου αρέσει όποτε διαβάζω, την καθολική επιστολή Ιακώβου του Αδελφοθέου, εκεί που λέει, «ἀνέλεος ὁ Θεὸς τοῖς μὴ ποιοῦσιν ἔλεος». Σ᾿ αυτούς που δεν κάμνουν έλεος, που δεν συγχωρούν δηλαδή, ο Θεός δεν θα συγχωρέσει. Τι φοβερή κουβέντα. «Ἀνέλεος ὁ θεὸς τοῖς μὴ ποιοῦσιν ἔλεος». 

Να λοιπόν, με ποιους τρόπους κερδίζεται η αιώνια ζωή. Πρώτον διά της γρήγορης μετανοίας, δεύτερον διά της εξομολογήσεως και τρίτον διά της τακτικής Θείας Κοινωνίας «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» και τότε έρχεται και η ζωή η αιώνιος. 

Γι᾿ αυτή την αιώνιον ζωή πρέπει να συνεργαστεί το σώμα μας με τη ψυχή μας. Οι πέντε αισθήσεις του σώματος με τις πέντε  αισθήσεις της ψυχής. Έχουμε έτσι λοιπόν, πέντε και πέντε ίσον δέκα. Δεκάχορδο, λέει ο άγιος Θεοφάνης ο Γραπτός εις το Θεοτοκάριον. Δεκάχορδο όργανο έχουμε όλοι οι άνθρωποι για να γνωρίσομε τον Πατέρα, τον Υιό και το Πνεύμα το Άγιο. 

Ας αρχίσουμε με τα εύκολα. Τις πέντε αισθήσεις του σώματος που όλοι τις ξέρετε. Είναι η όραση,  η αφή,  η όσφρηση, η γεύση και η ακοή. Και τι δεν κάμνομε για τα μάτια μας έχουμε τον οφθαλμίατρο μας. Και τι δεν κάμνομε για την ακοή μας έχουμε τον ΟΡΛ. Και τι δεν κάμνουμε για την όσφρηση μας να μυριζόμαστε το φαΐ, να το απολαμβάνομε. Για τη γεύση μας, έχουμε τους διατροφολόγους. Και βάλε και άλλα και άλλα που για τες αισθήσεις του σώματος, αναπτύξαμε εδώ και πέντε χιλιάδες  χρόνια πολλές επιστήμες. 

Για τες πέντε αισθήσεις της ψυχής, ακούσατε πολλούς να σας μιλούν; Δυστυχώς, πολύ λίγοι τα λένε. Εγώ που ήμουν παιδί του ιερού και της Εκκλησίας από μικρός άργησα να καταλάβω  επειδή δεν βρέθηκε κάποιος  να μου πει: “ Παιδάκι μου χρυσό, που θες να γίνεις και παπάς, έχει και η ψυχή σου αισθήσεις μην την αφήσεις αναίσθητη”.  Ο άγιος Πορφύριος για πρώτη φορά μου είπε για τον νουν. Φυσικά  μου έλεγε συνέχεια η μάνα μου, πρόσεχε, γιε μου, να μην γείρει ο νους σου. Ή αν κάμναμεκαμιά σκανταλιά μας έλεγε  εν ο νους σου τζιαι ξεκόλλησε ή εν ο νους σου τζιαι γυρίζει. 

Εμείς τότε νομίζαμε ότι ότι νους είναι ο εγκέφαλος όπως μας έμαθαν  τα άθεα γράμματα της Ευρώπης. Ρώτησα  τη μάνα μου που ήταν μια αγράμματη γυναίκα ,αλλά  αγία, τι είναι ο νους και μου είπε ότι ο νους εν είναι η λογική, εν άλλον πράμα η λογική. Για τούτο τζιαι λέμε εν ο νους σου τζιαι ξεκόλλησε. Από που  ξεκόλλησε; Άμα ξεκολλήσει ο νους που την καρδία, μου λέει, δεν ξέρει να αγαπά, δεν ξέρει να συγχωρά. Άμα ξεκολλά που την καρδία αρέσκει του να αλητεύει, να γυρίζει συνέχεια, να μην επικεντρώνεται σε έναν πράμα τζιαι κολλά  στον εγκέφαλο και αρχίζει και σκέφτεται και κρίνει και κατακρίνει συνέχεια και σχολιάζει. Διαβάσαμε μετά τη φιλοκαλία, τους αγίους πατέρες  και μας έμαθαν ότι όταν πάμε λειτουργία και ακούσουμε τρεις γραμμές τότε ο νους φεύγει, ταξιδεύει, αλητεύει, λένε οι πατέρες. Είναι έκφραση δική τους ο χαρακτηρισμός αλήτης νους. Ένας νους δηλαδή που γυρίζει δηλαδή από δω απ᾿ εκεί όπως ο αλήτης που είναι μέσα στους δρόμους και γυρίζει. 

Η ψυχή έχει 5 αισθήσεις. 

Πρώτη και κυριότερη είναι ο νους. Ο νους είναι ό, τι είναι για το σώμα ο οφθαλμός, το μάτι. Οφθαλμός της ψυχής είναι ο νους δηλαδή εκεί που προσανατολίζεις και εστιάζεις την προσοχή σου. Λέμε ωραίες εκφράσεις εμείς στην Κύπρο που έχουν να κάνουν με το νου γι’ αυτό έβαλα , τον πάτερ Χριστόφορο, να μου γράψει όλες τις εκφράσεις, σοβαρές, αστείες, θεολογικές, αθεολόγητες, που λένε οι γέροι και οι κοτζιάκαρες. (γριές) για το νου. Μου έγραψε τριάντα δύο και αντιλήφθηκα ότι  οι παλιοί είχαν τον νουν σε πρώτη ζήτηση. Εμείς, τον φυλακίσαμε μέσα στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να μην  του επιτρέπουμε να δουλεύει γιατί δουλεύει το κομπιούτερ. Αν σβήσουν τα κομπιούτερ, που θα σβήσουν κάποια στιγμή, είναι προφητεία αγίων τούτη, θα γίνει αυτό που είπε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ότι θα μας διευθύνουν τα άλαλα και τα μπάλαλα. Οι δορυφόροι δηλαδή και τα άψυχα αυτό σημαίνει τα μπάλαλα, τα παλαβά, που δεν έχουν νουν, τα ανόητα. Βλέπετε οι λέξεις, πόσην ακρίβεια έχουν; Οι παλαιότεροι έλεγαν όπως προαναφέραμε “εν ο νους σου τζιαι γυρίζει” επειδή αντιλήφθηκαν ότι όλη η υπόθεση είναι να μαζεύουμε τον νου μας,. Μόλις αμαρτάνει, μόλις φεύγει η προσοχή του από τες εντολές του Χριστού, αμέσως να μετανιώνουμε. Να πως θεραπεύεται ο νους. Γι᾿ αυτό και η λέξη μετάνοια, το δεύτερο συνθετικό της, είναι πάλι ο νους, Μετά + νους. Άρα ο οφθαλμός της ψυχής είναι ο νους. 

Οι άλλες 4 αισθήσεις της ψυχής μας, έτσι για να ξέρετε:

Είναι η νόηση, που έχει σχέση με τον εγκέφαλο, που ταξινομεί δηλαδή επεξεργάζεται και βγάζει συμπεράσματα λογικά. Το λογικό μέρος της ψυχής. 

Είναι η φαντασία, που φαντάζεται ο άνθρωπος. Έχει αυτή τη δυνατότητα η ψυχή. Υπάρχουν  επαγγέλματα που πρέπει να έχεις φαντασία όπως ο αρχιτέκτονας, ο ζωγράφος, ο μουσικός. Προσέξτε  όχι να είμαστε φαντασμένοι. Άλλο φαντασία, άλλο φαντασμένος. 

Η  αίσθηση.  Η αίσθηση είναι να μπορεί ο άνθρωπος να αισθάνεται και να προαισθάνεται. Δεν σας έτυχε κάποιες φορές να λέτε, σήμερα κάτι θα πάθω. Ποιος σας το λέει τούτο; Η αίσθηση της ψυχής σας, που επικοινωνεί με ποιον; Με τον φύλακα σας άγγελο. Αν δεν είστε καλοί άνθρωποι και είστε παλιάνθρωποι, επικοινωνείτε με άλλον. Τον δαίμονα. Βέβαια ο δαίμονας δεν θα σας δώσει ποτέ καλή συμβουλή αλλά θα σας δώσει πληροφορία ανακατεμένη με το ψέμα.

Τη γνώμη. Το γνωμικό θέλημα. Θέλω να σωθώ να γίνω άγιος αλλά μ᾿ αρέσει πολύ και το φαΐ, μ᾿ αρέσει και  το χρήμα. Δεν γίνεται όμως αυτό. Ακούσατε τον σημερινό νέο του Ευαγγελίου; Θα τηρούσε όλες τις εντολές. Μόλις του είπε ο Χριστός, πήγαινε πούλησε τα υπάρχοντα σου,  λυπήθηκε ο νέος επειδή ήταν πλούσιος πολύ και σηκώθηκε και έφυγε. Και λέει ο Χριστός έναν σκληρό αλλά αληθινόν λόγο: «Δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες, εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν». Σκεφτείτε εμείς που δεν έχομε χρήματα πολλά, που δεν είμαστε εφοπλιστές αλλά θέλουμε χρήματα πόσην ανοησία έχουμε. Μου έχουν τύχει πολλοί εφοπλιστές που έχουν χρήματα,καλοί άνθρωποι που συνεχώς κάμνουν ελεημοσύνες, χτίζουν Εκκλησίες, προικοδοτούν ορφανά, φοιτητές, άπορους,  κάμνουν ιδρύματα,, βγάζουν υποτροφίες και όμως  έχουν αγωνία. Πανιερώτατε, θα σωθώ; Είμαι πλούσιος δυστυχώς και αγαπώ τα πλούτη μου. Έχω εφτά σπίτια, μου είπε ένας και τρεις πισίνες. Του είπα και ᾿γω τρία σώματα να αποκτήσεις καθένα να μπαίνει σε μια. Ο Θεός ένα σώμα μας έδωκε και μια ψυχή, μακάρι να τα κουμαντάρουμε αυτά. Βλέπεται  λοιπόν, γιατί είναι πρόβλημα ο πλούτος, γιατί είναι πρόβλημα το φαγητό και η Εκκλησία μιλά για νηστείες. Αντιλαμβάνεστε  γιατί είναι πρόβλημα τα σαρκικά μας πάθη και η Εκκλησία μιλά για εγκράτεια και σε πολλούς δεν αρέσει και ενοχλούνται που μιλούμε για εγκράτεια στον 21ο αιώνα. Να θυμάστε ότι εύκολα γέρνει ο νους του ανθρώπου και  δεσμεύεται εις τα υλικά, εις τα πάθη, γι᾿ αυτό μου έλεγε η μάνα μου συνεχώς, πρόσεχε γιε μου, σε έκαμε Επίσκοπο ο Θεός, σε έβγαλε ψηλά, πρόσεχε να μην γείρει ο νους σου. Έγειρε ο νους σου, θα είσαι ένας θλιβερός Επίσκοπος υποψήφιος για την κόλαση.

Γι᾿ αυτό και σεις, όλα αυτά που είπαμε σήμερα, τα υψηλά, τα μεγάλα και ταυτόχρονα απλά και ταπεινά, να τα αξιοποιήσετε. Μην αφήνετε την ψυχή σας, το σώμα σας, να κολλά στα επίγεια και το φαΐ και το τραγούδι και τον χορό θα απολαύσομε με μέτρο. Έρχεται εποχή και ήλθε μάλλον η εποχή που, όπως έλεγε ο άλλος άγιος του αιώνα μας, ο άγιος Παΐσιος, ο Χριστός θα χωρίσει το σιτάρι από το κριθάρι. Ένας κορωνοϊός, ένας τόσο αδιόρατος ιός, πόση απιστία, πόσο φόβο, πόση ολιγοπιστία εφανέρωσε σε όλους μας, και ποση θα φανερώσει ακόμα  όταν θα έλθει η δεύτερη φουρνιά. Τελειώσαμε με την πρώτη, θα έλθει και η δεύτερη διότι δώσαμε εξετάσεις και αποτύχαμε, κλήρος και λαός. Αντί να ανοίξουμε τις Εκκλησίες, αντί να κάμομε λιτανείες, τις  κλείσαμε τις Εκκλησίες, κάμαμε κλειδωμένα Πάσχα.Το μόνο που ζητήσαμε από τον Χριστό ήταν να παρατείνουμε το χρόνο της επίγειας ζωής μας.  Τα κανόνισε όμως έτσι ο Θεός, κάπου εκεί στα εκατόν, αυτό το πανηγύρι να τελειώνει και να πηγαίνουμε όλοι στο γιοφύρι, που λέγεται θάνατος και μετά τον θάνατο, αιώνια ζωή.

Να την αιώνια ζωή, που είπε προηγουμένως ο διάκος όταν κοινωνούσε. «Σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον». Ξέρετε ποιο είναι το προνόμιο των ανθρώπων αλλά και η τραγωδία τους ταυτόχρονα; Ότι δεν πεθαίνει ποτέ η ψυχή μας ακόμη και το σώμα μας, θα έρθει ώρα που θα αναστηθεί και θα επανενωθεί με την ψυχή μας. 

Άρα είναι μονόδρομος η υπόθεση να βρούμε τρόπους να συνεργαστούν οι πέντε αισθήσεις του σώματος με τις πέντε αισθήσεις της ψυχής. Δικό μας και το σώμα, δική μας και η ψυχή αλλά αυτά είναι δικά μας, όσο τα διαχειριζόμαστε εμείς. Μετά τον θάνατο, που δεν είναι το τέρμα, αλλά είναι το γιοφύρι για να πάμε στην άλλη όχθη , στην αιώνια ζωή, και εκεί κάμνει κουμάντο Άλλος. Το ευτύχημα για μας, είναι ότι Αυτός που κάνει κουμάντο είναι ο Χριστός μας, ο Νικητής του θανάτου, ο Νικητής του διαβόλου, ο Νικητής της αμαρτίας που κάθε Κυριακή γιορτάζει και είναι σπλαγχνικός και είναι φιλάνθρωπος και παντού σκορπίζει μέγα έλεος. 

Όταν άκουσε ο πλούσιος νέος του Ευαγγελίου,τον Χριστό να του λέει να πουλήσει όλα  τα υπάρχοντα του και να τα δώσει  στους φτωχούς και να τον ακολουθήσει  σηκώθηκε και έφυγε λυπημένος. Και όταν άκουσαν οι μαθητές τον Χριστό που είπε αυτό τον λόγο  Του είπαν ότι μιλά πολύ σκληρά. Λένε μερικοι ο Χριστούλης είναι φιλάνθρωπος και όντως είναι. Να μην ξεχνάμε όμως ότι είναι και δίκαιος είναι και ακριβής. Και ποιος θα σωθεί, Κύριε, με τέτοια πράγματα που λες τον ρώτησαν. Τους είπε, το να σωθείτε μόνοι σας είναι αδύνατον, χωρίς εμένα δεν κάμνετε τίποτε. Χωρίς τη δύναμη του Χριστού και χωρίς το καθαριστήριο του Αγίου Πνευματος, την ενέργεια και την αγάπη του Θεού Πατέρα δεν θα την δούμε. 

Γι᾿ αυτό από τώρα να αρχίσουμε να ευθυγραμμίζουμε τον νουν μας με τες εντολές του Χριστού. Να μετανοούμε, όπως σας εξήγησα προηγουμένως για να αρχίσει το Άγιον Πνεύμα να καθαρίζει την καρδία και να μπορέσει ο Χριστός έτσι να μας οδηγήσει στον Θεό Πατέρα Του. Ωραία πράγματα! Μεγάλα πράγματα! Αθάνατα πράγματα! Αυτή είναι η αιώνια ζωή. Σας θυμίζω κάτι που έλεγαν οι ψάλτες στα ευλογητάρια: «Μετὰ τῶν ἁγίων, ἀνάπαυσον Χριστέ, ἔνθα οὐκ ἔστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλὰ ζωὴ ἀτελεύτητος». Να την αιώνια ζωή, Ατελεύτητος, δεν τελειώνει με τίποτε.

Γι᾿ αυτό, παρακαλώ την αγάπη σας, να πάρουμε στα σοβαρά  το σώμα μας και την ψυχή μας. Να συνεργαστούν οι δέκα αισθήσεις της ψυχής και του σώματος. Όπου δυσκολευόμαστε να έχουμε έναν πνευματικό, που να είναι πραγματικός πνευματικός. Και με αυτό τον τρόπο, θα έχομε την χάριν και την χαρά και των αγίων αλλά και πολλών δικαίων ανθρώπων από τες οικογένειές μας που τώρα χαίρονται κοινωνούν του Θεού και επικοινωνούν  μεταξύ τους χαρούμενοι, μέσα στην δόξα του Θεού. Επί τέλους να τους ζηλέψουμε επειδή αυτή είναι καλή ζήλεια, παρά να ζηλεύουμε τα πλούτη των πλουσίων, τες ηδονές του κάθε αμαρτωλού και την δόξα του κάθε Προέδρου, του κάθε Βουλευτή. Και ένας κορωνοϊός, ήλθε να αποκαλύψει την ολιγοπιστία μας. Μη χάσομε και τες δεύτερες εξετάσεις που έρχονται, το καλοκαίρι τελειώνει και το φθινόπωρο αρχίζουν οι δεύτερες εξετάσεις. Τελειώσαμε το elementary και αποτύχαμε. Πάμε για το intermediate. Στα παλιά δεν θα ξαναγυρίσουμε. Τέρμα. Το αποφάσισε ο Χριστός. Το σκάφος Του θα το γεμίσει με καινούργιο πλήρωμα και το σκάφος του Χριστού είναι η Εκκλησία η Ορθόδοξη. Αν δεν Του κάμνουμε εμείς, θα μας πετάξει έξω. 

Έτσι κάνει ο Χριστός. Και αποφάσισε να κουμαντάρει ο Ίδιος, αφού δεν κουμαντάραμε εμείς. Όσοι πιστοί προσέλθετε αλλά να προσέλθομε με τον νουν μας.

Ἡ παροῦσα ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου πραγματοποιήθηκε τὴν 28η Νοεμβρίου 2019 στὸ Μέγα Συνοδικὸ τοῦ Μετοχίου Κύκκου «Ἅγιος Προκόπιος»  στὴ Λευκωσία, στὸ πλαίσιο τοῦ συνεδρίου «Μοναχισμὸς καὶ σύγχρονος κόσμος» (28-29.11.2019). Καὶ περιέχεται στὸ βιβλίο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΡΦΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ, ΛΟΓΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΜΗΤΕΡΩΝ, ΤΟΜΟΣ Β΄, ΛΕΥΚΩΣΙΑ, 2020.

Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου

Σύμφωνα μὲ τὴν ἀποστολικὴ καὶ ἁγιοπνευματικὴ ζῶσα ἐμπειρικὴ παράδοση καὶ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, «ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός», ἔχει δηλαδὴ σῶμα καὶ ψυχή. Κι ὅπως τὸ σῶμα ἔχει πέντε αἰσθήσεις, ἔχει καὶ ἡ ψυχὴ πέντε αἰσθήσεις, ὅπως μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Πατέρες. Γράφει συγκεκριμένα ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός:

«Πρέπει νὰ ξέρομε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός, δηλαδὴ ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή, καὶ ἔχει διπλὲς τὶς αἰσθήσεις καὶ διπλὲς τὶς ἀρετές τους. Πέντε αἰσθήσεις ἔχει ἡ ψυχὴ καὶ πέντε τὸ σῶμα. Οἱ ψυχικὲς αἰσθήσεις εἶναι νοῦς, διάνοια, γνώμη, φαντασία καὶ αἴσθηση· οἱ σοφοὶ τὶς ὀνομάζουν καὶ δυνάμεις. Οἱ σωματικὲς αἰσθήσεις εἶναι τοῦτες: ὅραση, ὄσφρηση, ἀκοή, γεύση καὶ ἁφή. Γι’ αὐτὸ καὶ διπλὲς εἶναι οἱ ἀρετές, διπλὲς καὶ οἱ κακίες»¹.

Ὁ δὲ νοῦς, κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ὁ ὀφθαλμὸς τῆς ψυχῆς. Καὶ ὅπως ὁ ὀφθαλμὸς τοῦ σώματός μας ὅταν εἶναι ὑγιὴς βλέπει τὸ φῶς τοῦ ἥλιου, μᾶς λέει ὁ Μέγας Ἀντώνιος,  ἔτσι καὶ ὁ ὀφθαλμὸς τῆς ψυχῆς, δηλαδἠ ὁ νοῦς, ὅταν καθαρισθεῖ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἰσέρχεται στὴν καρδία καὶ βλέπει τὸν Θεό, ὅπως οἱ πρωτόπλαστοι πρὶν τὴν πτώση.

  «Ἡ ὅραση τοῦ σώματος εἶναι τὰ μάτια καὶ ἡ ὅραση τῆς ψυχῆς εἶναι ὁ νοῦς. Καὶ ὅπως τὸ σῶμα, ἂν δὲν ἔχει μάτια, εἶναι τυφλὸ καὶ δὲν βλέπει οὔτε τὸν ἥλιο ποὺ καταφωτίζει ὅλη τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα, οὔτε μπορεῖ νὰ ἀπολαύσει τὸ φῶς, ἔτσι καὶ ἡ ψυχή· ἐὰν δὲν ἔχει νοῦν ἀγαθὸν καὶ χρηστὴ πολιτεία, εἶναι τυφλή, καὶ τὸν Θεό, τὸν ποιητὴ καὶ εὐεργέτη τῶν ὅλων, δὲν τὸν κατανοεῖ, οὔτε τὸν δοξάζει, οὔτε μπορεῖ νὰ ἀπολαύσει τὴ δική Του ἀφθαρσία καὶ τὰ αἰώνια ἀγαθά» ².

Ὁ ἄρρωστος καὶ μετέωρος νοῦς

Συνεπῶς, ὁ νοῦς κινεῖται ἀνάλογα μὲ τὶς ἐπιθυμίες ποὺ ἔχει, εἴτε πρὸς τὴν ἁμαρτία, εἴτε πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, εἴτε πρὸς τὸν Χριστό. Ὡστόσο, ἡ ἀεικίνητος φύση τοῦ νοῦ ποὺ «μόνο στὸν Θεὸ χαίρεται ὁλοκληρωτικὰ»³ μεταβάλλεται καὶ εἰσέρχεται σὲ τρεῖς νοητοὺς τόπους: Στὸ κατὰ φύσιν, στὸ παρὰ φύσιν καὶ στὸ ὑπὲρ φύσιν. «Ὅταν ὁ νοῦς εἰσέλθει στὸ κατὰ φύσιν, ἀντιλαμβάνεται ὡς αἴτιο τὸν ἑαυτὸν του γιὰ τοὺς πονηροὺς λογισμούς, γνωρίζει τὶς αἰτίες τῶν παθῶν καὶ ἐξομολογεῖται τὶς ἁμαρτίες του. Ὅταν εἰσέλθει στὸ πάρα φύσιν, ξεχνᾶ τὴ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ καὶ πολεμᾶ τοὺς ἀνθρώπους, θεωρώντας ὅτι αὐτοὶ τὸν ἀδικοῦν. Ὅταν εἰσέλθει στὸ ὑπὲρ φύσιν, βρίσκει τοὺς καρποὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος»⁴.

Στὴν περίπτωση ποὺ ὁ νοῦς εἰσέλθει στὸ παρὰ φύσιν, ἀσθενεῖ, διασκορπίζεται καὶ γίνεται φαῦλος, ἐνῶ ὅταν εἰσέλθει στὸ ὑπὲρ φύσιν, ἐγκρατεύεται, κατὰ τὸν ἅγιο Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή: «Ὁ φαῦλος νοῦς, ὅταν τὸ σῶμα κινεῖται μέσῳ τῶν αἰσθήσεων στὶς ἐπιθυμίες καὶ τὶς ἡδονές του, τὸ ἀκολουθεῖ καὶ συγκατατίθεται στὶς φαντασίες καὶ τὶς ὁρμές του. Ἐνῶ ὁ ἐνάρετος νοῦς ἐγκρατεύεται καὶ συγκρατεῖ τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὶς ἐμπαθεῖς φαντασίες καὶ ὁρμὲς καὶ μάλλον φροντίζει νὰ καλυτερεύσει αὐτὲς τὶς κινήσεις του»⁵.

Ὁ ἀσθενής, λοιπόν, νοῦς ἕλκεται περισσότερο ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου καὶ ἐπιθυμεῖ  τὴ φθορὰ καὶ τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου τούτου παρὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Γέρνει ἀπὸ τὴ μιὰ κατάσταση στὴν ἄλλη καὶ γίνεται ἄστατος. Εὔκολα συμπράττει μὲ τὰ πάθη καὶ εὔκολα διαπράττει ἁμαρτίες νοσηρὲς καὶ καταστροφικὲς γιὰ τὴν ψυχοσωματική του ἀνθρώπινη ὑπόσταση. Ὁ μετέωρος νοῦς, ὅπως ὀνομάζουν οἱ Πατέρες τὸν ἄστατο νοῦ, ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο ἔξω ἀπὸ τὴ φυσική του κατάσταση, ἔξω ἀπὸ τὴν ὕπαρξή του.

«Ὅταν δεῖς τὸν νοῦ σου», λέει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, «νὰ ἀσχολεῖται μὲ εὐχαρίστηση μὲ τὰ ὑλικὰ καὶ νὰ καταγίνεται μὲ τὰ νοήματά τους, νὰ γνωρίζεις ὅτι μάλλον τὰ ὑλικὰ ἀγαπᾶ καὶ προσκολλᾶται σ’ αὐτὰ παρὰ στὸν Θεό. Ὁ νοῦς, ποὺ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸν Θεό, ἢ γίνεται κτηνώδης, καθὼς γίνεται φιλήδονος, ἢ θηριώδης, μαχόμενος γιὰ τὰ ὑλικὰ μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους»⁶.

Προσέξτε, δὲν λέει νὰ μὴν ἀσχολούμεθα μὲ τὰ ὑλικά, ἀλλὰ νὰ μήν ἀσχολούμεθα μὲ εὐχαρίστηση καὶ νὰ προσκολλόμαστε σὲ αὐτά, ξεχνώντας ὅτι μᾶς ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὸν αἰώνιο Θεὸ καὶ τὴν αἰώνια βασιλεία Του, καὶ ὅτι μιὰ μέρα ὅλα αὐτὰ θὰ φθαροῦν καὶ θὰ χαθοῦν.

Ἄλλο νοῦς καὶ ἄλλο ἐγκέφαλος

Σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν ἄρρωστο καὶ μετέωρο νοῦ, ὁ ὑγιὴς κατὰ Θεὸν ἄνθρωπος διαπιστώνει ὅτι ἔχει δύο λειτουργικὰ κέντρα. Τὸ νοερὸ μὲ βάση τὴν καρδιὰ καὶ τὸ διανοητικὸ μὲ βάση τὸν ἐγκέφαλο. Παρενθετικὰ νὰ σημειώσω ὅτι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα προβλήματα τῆς σύγχρονης Εὐρωπαϊκῆς σκέψης, τὸ ὁποῖο εἰσῆλθε καὶ στὶς δικές μας Ὀρθόδοξες κοινωνίες, εἶναι ὅτι ἔχει συγχύσει τὸν νοῦ μὲ τὸν ἐγκέφαλο! Ἐνῶ ξέρουμε ὅτι ὁ νοῦς στὴν Ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία, ὡς πνευματικὴ αἴσθηση τῆς ψυχῆς, ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ δέχεται τὴν καθαρότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ δὲν ἔχει καμία σχέση μὲ τὸν ἐγκέφαλο τοῦ σώματός μας, ποὺ ὡς μέρος τοῦ κεντρικοῦ νευρικοῦ συστήματος τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ ρυθμιστὴς τῶν περισσότερων λειτουργιῶν τοῦ σώματος καὶ τοῦ μυαλοῦ. Ὁπότε, δὲν συγχέονται οἱ δύο λειτουργίες (νοερὰ καὶ ἐγκεφαλική), ἀλλὰ ἡ νοερὰ λειτουργία συντονίζει τὴν ἐγκεφαλική, στὴν ὑγιὴ ἐκδοχὴ τοῦ νοῦ. 

Ὁ Ἀδὰμ πρὶν ἀπὸ τὴν πτώση, μέσῳ τοῦ νοῦ ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς καρδίας, βίωνε ἄμεσα τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐγκεφαλικὴ λειτουργία ἀσχολεῖτο μὲ τὸν ὑλικὸ χῶρο. Ὅταν ἔπεσε ὁ Ἀδάμ, ἀρρώστησε ὁ νοῦς, τυφλώθηκε, ἄλλαξε θέση… Νὰ ὑπενθυμίσω στοὺς παρόντες Κυπρίους ἀδελφοὺς καὶ παροῦσες Κύπριες ἀδελφές, μίαν ἔκφραση ποὺ θὰ προκαλέσει, ἴσως, γέλωτα, ἀλλὰ κρύβει μεγάλες νηπτικὲς ἀλήθειες. Ὅταν κάποιος δὲν μιλοῦσε καρδιακὰ καὶ μὲ ἀγάπη, ὁ παλιὸς Κύπριος τοῦ ἔλεγε θυμωμένα, «ἐν ὁ νοῦς σου τζιαὶ ξηκόλλησε». Δὲν σκεφτήκαμε ποτέ, τί κρύβει αὐτὴ ἡ ἔκφραση. Ἀπὸ ποῦ ξεκόλλησε ὁ νοῦς; Ἀπὸ τὴν καρδία ξεκόλλησε. Καὶ ὅταν κολλήσει ὁ νοῦς στὸν ἐγκέφαλο, τότε ἀρχίζει ἡ μεγάλη ἀρρώστια.

Ὁ νοῦς, λοιπόν, ὅταν τυφλωθεῖ καὶ ἀρρωστήσει, ἀλλάζει θέση καὶ σφηνώνεται, παρὰ φύσιν, στὸν ἐγκέφαλο. Ὁπόταν, ὁ τυφλὸς πιὰ ἀνθρώπινος νοῦς ψάχνει νὰ ἑρμηνεύσει τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ μέσῳ τοῦ ἐγκεφάλου. Στοχάζεται ὁ ἐγκέφαλος καὶ αὐτὸ ἐκλαμβάνει ὡς «ἀποκάλυψη» ὁ τυφλὸς νοῦς. Ἀποτέλεσμα; Ἀρρωσταίνει περισσότερο καὶ ὀργιάζουν τὰ πάθη, στὰ ὁποῖα προσπαθεῖ νὰ βρεῖ παρηγοριά. Τότε ὁ νοῦς χρειάζεται θεραπεία. Καὶ μόνο ἡ Ὀρθοδοξία διασώζει τὴν ἀπόλυτη ἡσυχαστικὴ καὶ μυστηριακὴ μέθοδο, ποὺ θεραπεύει τὸν νοῦ καὶ τὸν κάνει ἀρχικὰ νὰ ἐπικοινωνεῖ μὲ τὴν καρδιὰ μέσῳ τῆς ὀρθῆς πίστεως καὶ τῆς μετάνοιας καὶ σιγὰ – σιγὰ νὰ ἐπανέλθει πλήρως στὴν καρδιὰ γιὰ νὰ βρεῖ τὸν Θεὸ τῆς ἀποκαλύψεως, τὸν ἀληθινὸ Θεό. Κι ὅταν ὁ νοῦς φύγει ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλο, ὁ ἐγκέφαλος ἐκλεπτύνεται καὶ ὀξύνεται πολύ. Θυμᾶται καὶ ἀντιλαμβάνεται τὰ πάντα σὰν ἀστραπή. Γίνεται ὄργανο τοῦ νοῦ στὴν διατύπωση θείων ἐμπειριῶν. Ὁ νοῦς ἀπὸ τὴν καρδιὰ ὑπαγορεύει καὶ ὁ ἐγκέφαλος περιγράφει ὅσα μπορεῖ νὰ συλλάβει καὶ νὰ ἐκφράσει.

Κατέβασμα τοῦ νοῦ στὴν καρδιὰ

Ἀλλά, πῶς γίνεται τὸ κατέβασμα τοῦ νοῦ στὴν καρδιά;  Ἂς ἀκούσουμε τί μᾶς λέει ἕνας σύγχρονος ἁγιασμένος ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν Κρήτη, ὁ μακαριστὸς Γέροντας Ἀναστάσιος ὁ Κουδουμιανὸς (1927- 2013):

«Ἡ μικρή μου πείρα μὲ δίδαξε ὅτι ὁ νοῦς εἶναι τὸ μάτι τῆς ψυχῆς. Ὅταν εἶναι ὑγιὴς βλέπει μέσα ἀπὸ τὸν φυσικό του χῶρο, ἤτοι τὴν καρδιά, τὰ ἐπουράνια, τὰ καταχθόνια καὶ τὸν ἐσωτερικὸ κόσμο τὸν δικό μας καὶ τῶν ἄλλων».

Ἐδῶ, ὁ μακαριστὸς Γέροντας παρατηρεῖ ὅτι ὁ ὑγιὴς νοῦς βλέπει καὶ τὸν «ἐσωτερικὸ κόσμο τὸν δικό μας» καὶ ὄχι μόνο τῶν ἄλλων. Αὐτὸ εἶναι τὸ διορατικὸ χάρισμα, ποὺ πολλοὶ νομίζουν ὅτι δίδεται ἀπὸ τὸν Θεό, γιὰ νὰ βλέπουμε μέσα στοὺς ἄλλους. Ἀντιθέτως, μᾶς ἔλεγαν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, οἱ ἅγιοι ποὺ γνωρίσαμε, ὅτι τὸ διορατικὸ χάρισμα ἀρχικὰ δίδεται σὲ ἀρκετοὺς ἀνθρώπους, ποὺ ἀγωνίζονται Ὀρθόδοξα, ὄχι γιὰ νὰ βλέπουν μέσα στοὺς ἄλλους καὶ νὰ τοὺς ἐλέγχουν, ἀλλὰ γιὰ νὰ βλέπουν ἐντός τους καθαρότερα τὰ παλαιότερα πάθη, εἴτε κληρονομικά, εἴτε ἐπίκτητα, κι ἔτσι νὰ αὐξάνεται ἡ μετάνοιά τους. Στοὺς δὲ τελείους δίδεται ἡ δυνατότητα νὰ βλέπουν τὰ πάθη τῶν ἄλλων διὰ τοῦ διορατικοῦ χαρίσματος, ὄχι γιὰ νὰ τοὺς ἀσκοῦν ἔλεγχο ἢ νὰ τοὺς ντροπιάζουν, ἀλλὰ γιὰ νὰ τοὺς ὁδηγοῦν στὴ μετάνοια. Καὶ συνεχίζει ὁ Γέροντας Ἀναστάσιος.

  «Κι ὅταν ἀναπτυχθεῖ μέσῳ τῆς ἐμπόνου μετανοίας καὶ τῆς ἀσκήσεως ἡ εὐχή, τότε ἀρχίζει νὰ βράζει μέσα στὸ “καζάνι τῆς καρδιᾶς”  ἡ φλόγα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ λάβαμε μὲ τὸ ἅγιο Χρίσμα. H καρδιὰ πονᾶ, διότι σὰν μολύβδινο τεῖχος τὴν περισφίγγει ἐξωτερικὰ ἡ δύναμις τοῦ σατανᾶ, ἤτοι τὸ σαρκικὸ φρόνημα. Ἂν ἐπιμείνουμε μὲ ταπεινὴ μετάνοια στὴν στὴ διαδικασία καλλιέργειας τῆς εὐχῆς, τότε “ἐκρήγνυται” τὸ φουσκωμένο “καζάνι” καὶ φῶς ἄπλετον ἐκχέεται ἐνδογενῶς τῆς καρδιᾶς πρὸς τὰ ἔξω ἀπὸ μιὰ τριχοειδὴ ρωγμὴ (ρωγμὴ ποὺ μοιάζει μὲ τρίχα), ποὺ δημιουργεῖται στὰ τοιχώματα τῆς καρδιᾶς. Τὸ “μολύβδινο” νοητὸ τεῖχος γίνεται κομμάτια. Ἀπὸ τὴν τριχοειδὴ ἐκείνη ρωγμὴ —ποὺ δὲν κλείνει ποτὲ— κατέρχεται ὁ νοῦς ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλο στὴν κατὰ φύση θέση του, στὴν καρδιά. Ἀνακαλύπτει τὸ ἀπύθμενο βάθος τῆς καρδιᾶς. Ἔχει διαδρόμους, θαλάμους, διαμερίσματα ἀνεξερεύνητα. Ἀπὸ ἐκεῖ κατοπτεύει τὰ φόβητρα τοῦ ἐξώτερου σκότους καὶ τὰ ἄφατα μεγαλεῖα τῆς ἀκτίστου Βασιλείας. Σὰν «ἀναιδὲς ὄρνεο» θέλει νὰ δεῖ ἀπὸ τὴν κτίση τοῦ κόσμου μέχρι τὶς ἐσχατιὲς τῶν αἰώνων. Βλέπει ὅσα παραχώρησε ὁ Θεός. Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὅταν λέγει, “σκύψε μέσα στὴν καρδιά σου καὶ θὰ δεῖς τὸν οὐρανό. Διότι μιὰ εἶναι ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ. Ἡ ρωγμὴ τῆς καρδιᾶς».

Ἀναντίρρητα, ἡ διαδικασία αὐτὴ ποὺ περιγράφει ὁ Γέροντας εἶναι ὄντως ἐπίπονη, καθὼς χρειάζεται ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου νὰ διανύσει «χιλιάδες χιλιόμετρα» γιὰ νὰ κατέβει στὴν καρδιά, ὅπως λέει μιὰ ἁγιασμένη ὕπαρξη τῶν ἡμερῶν μας, μιὰ ὁσία Γερόντισσα, ποὺ μὲ μεγάλη ἀκρίβεια καὶ σαφήνεια ὁμιλεῖ γιὰ τὸ θέμα αὐτό:

«Ἡ μεγαλύτερη ἀπόσταση ποὺ μπορεῖ νὰ διανύσει ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ κατέβασμα ἀπὸ τὸ κεφάλι στὴν καρδιά. Εἶναι μεγαλυτέρα ἀπόσταση ἀπὸ τὸ φεγγάρι στὴ γῆ. Ἡ καρδιὰ κρύβει χάος. Ἄλλοι τὸ θέλουν σκοτεινό, ἄλλοι τὸ κάνουν καὶ λάμπει πιὸ πολὺ ἀπὸ τὸν ἥλιο. Χίλιοι ἥλιοι δὲν συγκρίνονται μὲ ἐκεῖνο τὸ φῶς. Ἀπὸ ἐκεῖ τὰ κιάλια τῆς καρδιᾶς (ἐννοεῖ τὸν νοῦ) πηγαίνουν παντοῦ, βλέπουν τὰ πάντα ποὺ θὰ παραχωρήσει ὁ Θεός. Βλέπουν καὶ μὲ ἀνοικτὰ τὰ σωματικὰ μάτια καὶ μὲ κλειστά. Εἶναι ἄλλα μάτια ἐκεῖνα».

«Πρόσεχε γιέ μου νὰ μέν γύρει ὁ νοῦς σου».

Ἀλλ’ ὅμως, μέχρι νὰ κατεβεῖ ὁ νοῦς στὴν καρδιά, τὰ πάθη καὶ οἱ λογισμοὶ δὲν ἀργοῦν καὶ δὲν σταματοῦν νὰ πολεμοῦν τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ εἰσέρχονται στὴν ψυχή του διὰ μέσου τῶν σωματικῶν του αἰσθήσεων. Γιὰ τοῦτο εἶναι πολὺ σημαντικὸ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔχει πάντα γρήγορο νοῦ καὶ σώφρονα λογισμό. Νὰ φυλάσσει τὸν νοῦ του καὶ νὰ τὸν συνάζει ἀπὸ τὸν μετεωρισμό. Νὰ ἔχει νήψη. Μὲ ἁπλὰ λόγια, νὰ προσέχει νὰ μὴν γύρει ὁ νοῦς του! Θυμᾶμαι, ποὺ κάποτε ρώτησα τὴ μάνα μου, τὴ μακαριστὴ Μηλιὰ ποὺ τότε ἦταν 90 χρονῶν· «Μάνα, τώρα ποὺ εἶσαι καλά, πές μου ἕνα λόγο σοφό, νὰ θυμοῦμαι ἀπὸ σένα». Καὶ ἐπειδὴ εἶχε σοφία κατὰ Θεόν, μοῦ λέει· «Καλά, ἐκάμαμέ σε Δεσπότη γιὰ νὰ σοῦ παρατζιέλλουμε ἐμεῖς ἢ νὰ μᾶς παρατζιέλλεις ἐσὺ ἐμᾶς»; Τῆς λέω· «Μὰ εἶσαι ἡ μάνα μου! Ἄλλος ὁ λόγος τῆς μάνας καὶ ἄλλος ὁ λόγος τοῦ Δεσπότη». Καὶ γύρισε ἡ μακαριστὴ Μηλιὰ καὶ μοῦ εἶπε· «Πρόσεχε, γιέ μου, νὰ μέν γύρει ὁ νοῦς σου». Αὐτὴ ἦταν ἡ ἐντολὴ καὶ τὸ ἠθικὸ παράγγελμα μιᾶς ἀγράμματης γυναίκας, γνήσιου ὅμως τέκνου τῆς λαϊκῆς εὐσέβειας τῆς Κύπρου. Κι αὐτὴ ἡ εὐσέβεια, ὅταν συνδεθεῖ μὲ τὴν ἄσκηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, τότε ὁδηγεῖ στὴ φώτιση καὶ στὴν ἁγιότητα.

Ὁπότε, προσέχοντας ὁ ἄνθρωπος τὸν νοῦ του, δὲν ὑπάρχει ὁ κίνδυνος τοῦ μετεωρισμοῦ. Διότι ἂν ὁ νοῦς τὴν ὥρα τῶν πονηρῶν λογισμῶν καὶ τῶν κακῶν ἐπιθυμιῶν  παραμείνει χαλαρός, θὰ πέσει, θὰ γύρει. Ἂν ὅμως ἀγρυπνεῖ —«ἀγρυπνεῖτε καὶ προσεύχεσθε, ἵνα μὴ εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν· τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σὰρξ ἀσθενὴς» (Μκ.14, 38)—, ἐνεργεῖ σὲ αὐτὸν ἡ «γνῶσις», ὁ φωτισμὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ τοῦ δίνει τὴ δυνατότητα νὰ ἀντισταθεῖ στὶς προσβολὲς καὶ νὰ πολεμήσει τὰ πάθη καὶ νὰ τὰ ἀποδυναμώσει.

«Ἡ γνώση δὲν εἶναι φῶς. Τὸ φῶς εἶναι γνώση»!

Ἀξίζει ἐδῶ νὰ ὑπενθυμίσουμε τὸν θεοφώτιστο λόγο τοῦ ἁγίου Συμεὼν τοῦ νέου Θεολόγου, ποὺ ἀνατρέπει τὴν ἐπικρατοῦσα ἐδῶ καὶ αἰῶνες ἄθεη εὐρωπαϊκὴ σκέψη, ἡ ὁποία ἀντικατοπτρίζεται σ’ ἕνα σύνθημα, ἕνα μότο, ποὺ ὅλους μᾶς ταλαιπωρεῖ,  τὸ «Cogito ergo sum», «σκέφτομαι, ἄρα ὑπάρχω». Δηλαδή, ἡ ἐξυπνάδα καὶ ἡ ἀπόκτηση τῆς πεπερασμένης καὶ περιορισμένης γνώσης τοῦ ὁρατοῦ κόσμου διὰ τοῦ ἐγκεφάλου εἶναι τὸ ἄλφα καὶ τὸ ὠμέγα τῆς δυτικῆς σκέψης! Δὲν ἔχει ὁ σύγχρονος ἐξευρωπαϊσμένος ἄνθρωπος ἀνάγκη τὴ γνώση τοῦ Θεοῦ!  Ὅμως, ὁ ἅγιος Συμεῶν ὁ νέος θεολόγος πρὶν ἀπὸ χίλια περίπου χρόνια μᾶς λέει: «Ἡ γνώση δὲν εἶναι φῶς. Τὸ φῶς εἶναι γνώση»! Πάει ὁ εὐρωπαϊκὸς Διαφωτισμός!  Ὁ ἅγιος Συμεὼν τὸν κάνει σμπαράλια. Κι ὅμως, ἐμεῖς, πειστήκαμε ἀπὸ τοὺς Εὐρωπαίους στοχαστὲς ὅτι ἡ γνώση εἶναι τὸ φῶς, καὶ μιὰ ζωὴ ἀγωνιζόμαστε νὰ πάρουμε πτυχία, νὰ ἀποκτήσουμε κριτικὴ σκέψη, νὰ ἀποκτήσουμε ὄγκο πληροφοριῶν, νὰ ἐξηγήσουμε τὰ πάντα μέσῳ τῆς ἐπιστήμης.  Τὸ ἐρώτημα εἶναι: Ὅλα αὐτὰ τὰ ἀποκτοῦμε μὲ Θεὸ ἢ χωρὶς Θεό; Γιατὶ βλέπουμε τί κόσμο φτιάξαμε καὶ τί κόσμο παραδίδουμε στὰ παιδιά μας, ὅταν δὲν ἔχουμε Θεὸ μέσα μας. Παραδίδουμε ἕνα κόσμο, ποὺ εἰδωλοποιεῖ  τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴν τεχνολογία καὶ τὶς  ἀνάγει σὲ ψεύτικες θεότητες!  Ἕνα κόσμο, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς προφητικὰ ἔλεγε· «Θὰ ἔρθει ἐποχὴ ποὺ τὸν κόσμο θὰ τὸν διευθύνουν τὰ ἄλαλα καὶ τὰ μπάλαλα (δηλαδὴ ἠλεκτρονικοὶ ὑπολογιστές)».  Καὶ ἐμεῖς συνεχίζουμε ἀκόμα καὶ σήμερα νὰ ζητᾶμε ὅλη αὐτὴ τὴν εὐρωπαϊκὴ «Διαφώτιση» —στὸ τέλος συσκότιση—, ἡ ὁποία εἶναι μία διαπλοκὴ τῆς θύραθεν ἄθεης στοχαστικῆς φιλοσοφίας ποὺ μὲ τὴν ἐπήρεια τὴ δαιμονικῆς διαστροφῆς γέννησε τὴν εἰδωλολατρία τῆς νέας ἐποχῆς ποὺ ζοῦμε καὶ ὑφιστάμεθα ὅλοι. Ρασοφόροι καὶ μή… Μιὰ σύγχρονη ὕπουλη καὶ θανατηφόρα εἰδωλολατρία τῶν ἡδονῶν καὶ τῶν ἀπολαύσεων, ἀλλὰ καὶ ὅλων αὐτῶν τῶν ψυχοπαθολογικῶν φαινομένων, ποὺ ἐμφανίζονται δῆθεν ὡς λύσεις γιὰ τὸ ἀδιέξοδο τῆς ἀνθρωπότητας. 

Πρῶτο παράδειγμα ὁ φονταμενταλισμός, ὅπου ἡ «πίστη» εἶναι μιὰ ἰδεοληψία ἐγκεφαλική, ὁπότε ἀναπτύσσεται ἀκατάσχετος φανατισμὸς σὲ ὅλα τὰ ἰδεοληπτικὰ φαινόμενα, π.χ. πολιτικὰ κόμματα, ἀθλητισμός, ποδοσφαιρικὲς ὁμάδες κ.λπ. Ἕνα σύγχρονο παράδειγμα φονταμενταλισμοῦ εἶναι ὁ βίαιος καὶ αἱμοσταγὴς ἰσλαμισμός, ἀλλὰ καὶ ὁ βίαιος ἐκκοσμικευμένος ἐπεκτατικὸς «χριστιανικὸς» φονταμεταλισμὸς  τῆς Δύσης, ὅπως καὶ ὁ ὑπόγειος ἰουδαϊκὸς  φονταμελισμός.  Δεύτερο παράδειγμα ὁ ἀγνωστικισμὸς τοῦ Δυτικοῦ πολιτισμοῦ, ὅπου ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἀπόγονοι τοῦ εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ τῶν λοιπῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν ἰδεολογιῶν, αἰσθανόμενοι ὅτι διαθέτουν τάχα μία «ἐξευγενισμένη» κουλτούρα, καὶ διαπιστώνοντας ὅτι οἱ αἱρέσεις καὶ οἱ θρησκεῖες ποὺ ἀκολουθοῦν δὲν καλύπτουν τὸ κενὸ τῆς καρδιᾶς τους, προτίμησαν τὸ ἄλλο ἄκρο, ἤτοι τὸν ἀγνωστικισμὸ καὶ τὴν ἀθεΐα. Οἱ παρόντες Ρῶσοι, Ρουμάνοι, καὶ Μολδαβοὶ ἀδελφοί μας, ἐπὶ Σοβιετικῆς Ἑνώσεως, τὰ γευτήκανε καλύτερα ἀπὸ ἐμᾶς ὅλα αὐτὰ ποὺ περιγράφω. Κατ’ ἀκολουθίαν, γιὰ νὰ λάμψει ἡ ἀλήθεια, λένε οἱ Πατέρες, θὰ πρέπει νὰ γίνεται πάντοτε καὶ σὲ ὅλες τὶς ἐποχὲς ἔλεγχος τῆς εἰδωλολατρίας, ἀλλὰ ἔλεγχος μόνο ἀπὸ γρήγορο κατὰ Θεὸν νοῦ, διότι μόνο ὁ ἐν μετᾳνοία νοῦς μπορεῖ νὰ διακρίνει τὰ εἴδωλα τοῦ κόσμου ἀπὸ τὴν ἀλήθεια.

Ἡ μετάνοια ὡς καθαρτήριο τοῦ νοῦ

«Ἡ κακία καὶ τὸ πάθος», μᾶς λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, «δὲν ὑπάρχουν ἐκ φύσεως στὴν ἀνθρώπινη φύσι, διότι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι δημιουργὸς παθῶν. Ἀντιθέτως, ἀπὸ Αὐτὸν δημιουργήθηκαν μέσα στοὺς ἀνθρώπους πολλὲς φυσικὲς ἀρετές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες εὔκολα διακρίνονται: Ἡ ἐλεημοσύνη, ἀφοῦ καὶ οἱ εἰδωλολάτρες εἶναι εὐσπλαγχνικοί∙ ἡ ἀγάπη, ἀφοῦ καὶ τὰ ἄλογα ζῶα πολλὲς φορὲς δάκρυσαν γιὰ τὴ στέρησί τους ἀπὸ τὰ ἄλλα∙ ἡ πίστις, ἀφοῦ ὑπάρχει ἔμφυτη μέσα σὲ ὅλους μας∙ ἡ ἐλπίδα, ἀφοῦ καὶ ὅταν δανειζώμαστε καὶ ὅταν δανείζωμε καὶ ὅταν ταξειδεύωμε στὴ θάλασσα καὶ ὅταν σπείρωμε, πάντοτε ἐλπίζομε κάτι καλύτερο»⁷.

Κατόπιν τούτου, γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοση ἡ ἀποδοχὴ τῶν κακῶν λογισμῶν καὶ τῶν παθῶν, ὀφείλονται ἀποκλειστικὰ στὴν ἐλεύθερη θέληση καὶ διαχείριση τῆς προαίρεσης τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπὶ παραδείγματι, ἂν θέλεις νηστεύεις, ἂν θέλεις ἐγκρατεύεσαι, ἂν θέλεις φυλάττεις τὸν νοῦ σου, ἂν θέλεις ἁμαρτάνεις! Ἡ Ἐκκλησία δὲν ὑποχρεώνει κανένα νὰ λειτουργεῖ καταναγκαστικὰ καὶ ἔξω ἀπὸ τὴ δική του θέληση. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς μᾶς λέει ὅτι ἡ ἄσκηση σὲ ὅλη της τὴν ψυχοσωματικὴ διάσταση εἶναι ἔργο θελήσεως καὶ προαιρέσεως, κι αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικὸ νὰ τὸ ἔχουμε ὑπόψη μας. Ὁ ἄνθρωπος ἐπιλέγει ἂν θέλει νὰ ζήσει στὴν κατὰ φύσιν κατάσταση ἢ στὴν παρὰ φύσιν κατάσταση. Ἂν ἤδη ἔχει ἐπιλέξει τὴν παρὰ φύσιν κατάσταση, ὁ μόνος τρόπος διαφυγῆς καὶ ἀπόδρασης ἀπὸ αὐτὴν εἶναι ἡ ὁδὸς τῆς μετανοίας, ἡ ἐπιστροφὴ στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἡ μόνη συνεχής ἐργασία κάθαρσης καὶ ἀλλαγῆς τοῦ τρόπου σκέψης καὶ ζωῆς γιὰ ἐκείνους ποὺ ποθοῦν νὰ ἑνωθοῦν μαζί Του. Καί, ἡ μετάνοια ἀφορᾶ ὅλο τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας… καὶ κληρικούς, καὶ μοναχοὺς καὶ λαϊκούς.

«Ἡ μετάνοια», ὁ μεγάλος μας δάσκαλος ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, «ἀφορᾶ τοὺς πάντες, καὶ τοὺς ἁμαρτωλούς, καὶ τοὺς δίκαιους, καὶ τοὺς φωτισμένους, διότι δὲν ὑπάρχουν ὅρια τελειώσεως, ἀφοῦ καὶ στοὺς τελείους ἡ τελειότης εἶναι ἀτέλεστη. Ἡ μετάνοια δὲν περιορίζεται μήτε χρονικὰ μήτε πρακτικὰ σὲ αὐτὴ τὴ ζωή, ἀλλὰ διαρκὴ μέχρι τὸν θάνατο»⁸.

Ἡ κάθαρση τοῦ νοῦ στὴν πράξη

Πῶς καθαρίζεται καὶ πῶς θεραπεύεται ὁ νοῦς; Ἡ ἁγιοπνευματικὴ ζῶσα ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας, διὰ τῶν ἁγίων καὶ τῶν θεοφόρων Πατέρων της μᾶς λέει ὅτι ὁ νοῦς καθαρίζεται μέσα ἀπὸ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἄσκηση: μὲ τὴ μετάνοια, τὴ νηστεία, τὶς ἀγρυπνίες, τὴν ἐγκράτεια, τὴν ἡσυχία, τὴν προσευχή. Μὲ τοὺς πνευματικοὺς λόγους, ποὺ ἀπομακρύνουν τοὺς ἀκάθαρτους λογισμοὺς ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Τὴν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν καὶ τῶν λειτουργικῶν κειμένων τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ τονίζουν συνεχῶς τὴν κάθαρση καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ νοῦ, τῆς ψυχῆς, τοῦ σώματος καὶ ὅλων τῶν αἰσθήσεων. Τὶς ἀκολουθίες καὶ τὴν ψαλμωδία. Τὴν ἐγκράτεια τῆς κοιλίας, ποὺ μαραίνει τὴν ἐπιθυμία καὶ τὴν ὑποδούλωση τοῦ νοῦ σὲ λογισμοὺς πορνείας. Τὴ γνήσια φιλανθρωπία, τὴν ἐλεημοσύνη, τὴν ταπείνωση, τὴν ἁπλότητα, τὴν ἀκτημοσύνη, τὴν ἐλεύθερη, ἀνυπόκριτη καὶ ἄνευ ὅρων προσφορὰ ἀγάπης καὶ αὐταπάρνησης. Τὴν ἀπόκτηση τῆς πίστης ποὺ τὴν ἀκολουθοῦν ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐγκράτεια τῶν ἡδονῶν, ἡ ὑπομονὴ τῶν κόπων, ἡ ἐλπίδα στὸν Θεό. Τὴ μνήμη τοῦ θανάτου, ποὺ βοηθᾶ τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀντιληφθεῖ τὴ ματαιότητα τῆς ἀγχώδους ἀγωνίας νὰ ἀποκτήσει τὰ ἐφήμερα καὶ τὰ κίβδηλα τοῦ παρόντος βίου. Τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὴν τονίζει πολὺ ὁ Κύπριος ἅγιός μας, ὅσιος Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος. Καί, ἀσφαλῶς, μὲ τὴ μετοχὴ στὰ σωστικὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἐν κατακλεῖδι, ὁ αὐθεντικὸς φυσικὸς ἄνθρωπος γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ὁ ἅγιος. Γιὰ τοὺς Πατέρες αὐτὸς εἶναι ὁ ὑγιὴς ἄνθρωπος. Θεραπεία, ἡ ὁποία δὲν συνδέεται μὲ τὴν πορεία τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν ἁγιότητα καὶ εἶναι ἐκτὸς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δὲν ὑπάρχει. Ὅταν ὁ βαφτισμένος καὶ χρισμένος Ὀρθόδοξα ἄνθρωπος ἀποκλίνει ἢ λοξοδρομεῖ ἀπὸ τὴν ὁδὸ τῆς ἁγιότητας, τότε χάνει τὴν αὐθεντικότητά του, χάνει τὴ φυσικότητά του καὶ ὁδηγεῖται στὴν ἀπάνθρωπη παρὰ φύσιν κατάσταση τῆς ἀπώλειας. Μὲ ἄλλα λόγια ἐπιλέγει τὴν κόλασή του καὶ σὲ αὐτὴ τὴ ζωὴ καὶ στὴν αἰώνια.

Ἐπιπρόσθετα, στὴ διαδικασία τῆς Ὀρθοδόξου ψυχοθεραπείας ὁ Ὀρθόδοξος χριστιανὸς ἔχει ἕνα σύμμαχο, ἕνα συνεργάτη πολὺ-πολὺ κοντά του. Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, ποὺ ἔλαβε στὸ χρίσμα, ὅπως ἐκφωνεῖ καὶ ὁ λειτουργὸς ὅταν χρίει τὸν βαπτισθέντα χριστιανό: «Σφραγὶς δωρεᾶς, Πνεύματος Ἁγίου. Ἀμήν». Μόνο οἱ Ὀρθόδοξοι ἔχουν τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐντός τους. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ γράφει, «τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραντος Ἰησοῦν ἐκ νεκρῶν οἰκεῖ ἐν ὑμῖν» (Ρωμ. 8, 11). Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι δηλαδὴ ὁ ἔνοικος, ὁ συγκάτοικός μας, ποὺ θέλει πολὺ νὰ συνεργαστεῖ μαζί μας. Θέλει νὰ τὸ ἐνεργοποιήσουμε γιὰ νὰ ἀρχίσει τὸ ἔργο τῆς καθάρσεως. Αὐτὸ λέμε στὴν προσευχή, μὲ τὴν ὁποία ἀρχίζει κάθε ἀκολουθία: «Βασιλεῦ οὐράνιε… ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν, καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλῖδος, καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν».

Ἡ διαδικασία αὐτὴ τῆς μετάνοιας εἶναι αὐτὸ ποὺ εὐχόμαστε κάθε βράδυ στὸ Ἀπόδειπνο: «Καὶ δώρησαι ἡμῖν, ὁ Θεός, γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν, ὕπνον ἐλαφρόν, καὶ πάσης σατανικῆς φαντασίας ἀπηλλαγμένον…». Ὅλες οἱ εὐχὲς καὶ οἱ προσευχὲς τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ψυχοθεραπευτικές, καθαρτικές, φωτιστικὲς καὶ ἁγιαστικές. Γιὰ νὰ συμβοῦν ὅλα αὐτά, ἐπαναλαμβάνω, πρέπει νὰ ἐνεργοποιήσουμε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸν συγκάτοικό μας. Νὰ ξεμπαζώσουμε, ὅπως ἔλεγε ὁ γέρο Παναῆς τῆς Λύσης, στρώματα-στρώματα ἁμαρτίες καὶ μνῆμες προγονικές, φοβίες καὶ ὀλιγοπιστίες κληρονομικὲς καὶ ἐπίκτητες. Πρέπει νὰ ξεκολλήσει ὁ νοῦς ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ καὶ τὸν ἐγκέφαλο. Νὰ καθαρίσουμε τὶς αἰσθήσεις μας, νὰ γίνουμε ἁπλοί.

Γράφει σχετικὰ ὁ μακαριστὸς π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος: «Τὸ τροπάριο τοῦ ἀναστάσιμου κανόνος λέει, “Καθαρθῶμεν  τὰς αἰσθήσεις καὶ Χριστὸν ὀψόμεθα…”. Θέτει δηλαδὴ τὴν κάθαρση τοῦ νοὸς καὶ τῶν αἰσθήσεων, δηλαδὴ τῆς νοητῆς ἐνέργειας, ὡς προυπόθεση τῆς συμμετοχῆς μας στὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν Ἀνάστασή Του. Μέσα ἀπὸ τὴ νήψη καὶ τὴν προσευχή, οἱ ἄνθρωποι γίνονται ἁπλοὶ καὶ φωτοφόροι. Ἁπλοὶ ὅσο ἁπλὸ εἶναι τὸ φῶς! Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, στὸν θεολογικό του λόγο “Περὶ Πατρός”, τονίζει ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἁπλοῦς.  Ὁ Θεός, ποὺ εἶναι Φῶς, εἶναι ἁπλοῦς. Ἁπλότητα σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχουν δυνάμεις ποὺ νὰ ἀντιστρατεύονται μέσα Του, δὲν ἔχει ἐσωτερικὸ διχασμό»⁹.

Παρόλα αὐτά, ὁ σύγχρονος Δυτικὸς ἄνθρωπος περιορίζει τὴν ὕπαρξή του στὶς πέντε αἰσθήσεις τοῦ σώματος. Κατάντησε δυστυχῶς πολὺ τῆς μόδας γιὰ ὅσους ἐμπνέονται ἀπὸ αὐτὸ τὸ δυτικόφερτο πνεῦμα καὶ θέλουν νὰ ἀποκτήσουν ἕνα εἶδος πνευματικότητας, νὰ ψάχνουν νὰ τὸ βροῦν, εἴτε μέσα ἀπὸ τὴν τέχνη, εἴτε μέσα ἀπὸ τὰ γράμματα, εἴτε μέσα ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη, εἴτε μέσα ἀπὸ τὸν πιὸ ἐπικίνδυνο δρόμο,  δηλαδὴ τὸν ἀποκρυφισμὸ καὶ τὴ μαγεία. Ὁμιλοῦν γιὰ ἕκτη αἴσθηση. Θὰ τὸ ἔχετε ἀκούσει. Αὐτὸ εἶναι πλάνη καὶ ἡ μεγάλη εὐθύνη ἐμᾶς τῶν Ὀρθοδόξων εἶναι νὰ πείσουμε τοὺς βαπτισμένους καὶ μυρωμένους Ὀρθοδόξους χριστιανοὺς πρῶτα, κι ὕστερα τοὺς λοιποὺς ἀνθρώπους, ὅτι ὑπάρχει καὶ ψυχὴ μὲ ἄλλες πέντε αἰσθήσεις, κι ὅτι ὁ νοῦς εἶναι μία ἀπὸ τὶς πέντε αἰσθήσεις, εἶναι ὁ ὀφθαλμὸς τῆς ψυχῆς. Ἡ ψυχὴ καὶ ὀσφραίνεται καὶ ἀκούει, ἔχει ἁφή, ἔχει γεύση. Καὶ ὅπως ἔλεγε ὁ σύγχρονος ἅγιος Πορφύριος, ὁ τόσο παρεξηγημένος ἀπὸ ἀρκετούς, «ὅταν ὁ ἄνθρωπος μετανοεῖ γνωρίζει τὸν Δημιουργό του. Ἀνοίγουν οἱ αἰσθήσεις καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός του».

Θὰ παραθέσω ἐδῶ ἕναν ὕμνο ἀπὸ τὸ Θεοτοκάριον τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Τὸ τροπάριο αὐτὸ περιλαμβάνεται σὲ ἕνα κανόνα πρὸς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ποίημα τοῦ ἀγίου Θεοφάνη ἐπισκόπου Νίκαιας τοῦ Γραπτοῦ, ὅπου καὶ φανερώνεται ἡ γνώση ποὺ εἶχαν οἱ ἅγιοι ὅτι ἐκτὸς ἀπὸ τὶς πέντε αἰσθήσεις τοῦ σώματος, ὑπάρχουν καὶ οἱ πέντε αἰσθήσεις τῆς ψυχῆς. Γράφει λοιπὸν ὁ ἅγιος:

«Αἰσθήσεων Δέσποινα, διπλῆν πεντάδα συνέτισον, δεκάχορδον ὄργανον, δεῖξον σῇ χάριτι, τὴν ὑπέρχρονον, Σοφίαν ἡ τεκοῦσα, ἁρμόνιον ὅπως Σοι, ᾄσῳ μελώδημα». (Παναγία Δέσποινα μου, συνέτισε τὴ διπλὴ πεντάδα τῶν αἰσθήσεων, τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς μου. Κάμε τις νὰ εἶναι ἕνα σὰν δεκάχορδο ὄργανο, ἐσὺ ποὺ γέννησες τὴν ὑπέρχρονη ἐνυπόστατη Σοφία (δηλ. τὸν Χριστό), γιὰ νὰ σοῦ ψάλλω ἁρμονικὴ μελωδία).

Καὶ ἐνῶ ἔχουμε ὅλη αὐτὴ τὴ θαυμάσια παιδεία, αὐτὴ τὴ ζῶσα Ὀρθόδοξη θεολογία, ἡ Εὐρώπη καὶ ὁ λοιπὸς ἀλλόθρησκος αἱρετικὸς καὶ ἄθεος κόσμος περιορίζουν καὶ ἐγκλωβίζουν τὸν ἄνθρωπο στὴν πλάνη τῆς «αὐτοκρατορίας» τῶν πέντε αἰσθήσεων τοῦ σώματος. Νὰ θυμίσω ἐδῶ, τὴ πολυδιαφημιζόμενη στὴ δεκαετία τοῦ ’70 κινηματογραφικὴ ταινία μὲ τὸν τίτλο «Ἡ αὐτοκρατορία τῶν πέντε αἰσθήσεων» τοῦ Ἰάπωνα σκηνοθέτη Ναγκίσα Ὁσίμα, ἀλλὰ καὶ τὸ γνωστὸ τραγούδι τοῦ δικοῦ μας Μάνου Χατζηδάκη καὶ τοῦ στιχουργοῦ  Ἄρη Δαβαράκη «Ἡ μπαλάντα τῶν αἰσθήσεων καὶ τῶν παραισθήσεων». Ἔργα, ποὺ «ἐξυμνοῦν» τὸ σῶμα ὄχι ὡς μέσο ἁγιασμοῦ καὶ χῶρο κατοίκησης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ ὡς ἀντικείμενο αὐτοθέωσης, ἡδονῶν, ἀπολαύσεων καὶ δαιμονικῶν ἐνίοτε παραισθήσεων! Αὐτὸ τὸ σκοτεινὸ πνεῦμα διδάσκουν στὰ παιδιά μας οἱ ἄθεοι καὶ οἱ πλανεμένοι. Αὐτὸ τὸ «δαιμονικὸ σκοτάδι» βαφτίζουν φῶς καὶ γνώση, ἀλλὰ δὲν εἶναι τὸ φῶς!  Τὸ Φῶς τὸ ἀληθινὸ εἶναι ὁ Χριστός:

«Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον, σημειωθήτω ἐφ’ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, ἵνα ἐν αὐτῷ ὀψώμεθα φῶς τὸ ἀπρόσιτον, καὶ κατεύθυνον τὰ διαβήματα ἡμῶν πρὸς ἐργασίαν τῶν ἐντολῶν σου, πρεσβείαις  τῆς παναχράντου σου Μητρός, καὶ πάντων σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν».

(Χριστέ, Ἐσὺ ποὺ εἶσαι τὸ ἀληθινὸ φῶς, τὸ ὁποῖο φωτίζει καὶ ἁγιάζει κάθε ἄνθρωπο ποὺ ἔρχεται στὸν κόσμο, ἂς σημειωθεῖ  πάνω μας τὸ Φῶς τοῦ προσώπου Σου, ὥστε μέσα σ’ αὐτὸ νὰ δοῦμε τὸ ἄφθαρτο, τὸ ἀπλησίαστο Φῶς, καὶ καθοδήγησε τὶς ἐνέργειες μας γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν Σου, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Πανάχραντης Μητέρας  Σου καὶ ὅλων Σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν).

Νὰ ὑπενθυμίσω ἀκόμη τὸ ἐξαποστειλάριο τῆς Πεντηκοστῆς: «Φῶς ὁ Πατήρ, Φῶς ὁ Λόγος, Φῶς καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα».

Ἐμεῖς, τελικά, οἱ βαφτισμένοι Ὀρθόδοξοι τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, γιὰ ποιό φῶς μιλᾶμε; Ἐμεῖς ὅταν διαλεγόμεθα μὲ ἑτεροδόξους καὶ ἀλλόθρησκους, πόσο γνωρίζουμε τὴ διπλὴ πεντάδα τῶν αἰσθήσεων τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος;

Ὁλοκληρώνοντας, καταθέτω στὴν ἀγάπη σας τὶς σκέψεις τοῦ πικραμένου καὶ συκοφαντημένου ἁγίου Νεκταρίου, ὅταν τὸν ἔδιωξαν ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ Δεσποτάδες ἀπὸ τὴν ἀγαπημένη του Ἀλεξάνδρεια, ὅπως τὶς μεταφέρει, λογοτεχνικῷ τῷ τρόπῳ, ὁ συγγραφέας  Ἠλίας Λιαμῆς. 

«Ἀκόμα θυμᾶμαι τί ἔνοιωθα καὶ τί σκεφτόμουν γερμένος στὴν κουπαστὴ τοῦ πλοίου καὶ ἀτενίζοντας τὴν Ἀλεξάνδρεια ποὺ ἔχανα» (θυμίζει Καβάφη ἐδῶ). «Μιὰ νύχτα στὰ τέλη τοῦ Ἰουλίου τοῦ 1890», (τί ἔλεγε τοῦ Χριστοῦ μέσα στὴν καρδία του) «Χριστέ μου, θέλω νὰ ζήσω ἀνάλαφρος, θέλω νὰ συγχωρέσω πέρα ἀπὸ κάθε λογική, πέρα ἀπὸ κάθε πίκρα. Χριστέ μου, ἄσε μὲ νὰ κοινωνήσω τὴν παράλογη ἀγάπη Σου γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐγὼ δὲν μπορῶ. Ἐσὺ ὅμως μπορεῖς, νὰ ἁρπάξεις τὴν ψυχή μου καὶ νὰ τὴν ἀναστήσεις. Εἰς χεῖρας Σοῦ παραδίδομαι»¹⁰.

Ἐγώ, τί νὰ πῶ; Τὸ μέγα ἐρώτημα εἶναι, ἐμεῖς, τί κάνουμε; Εὐχαριστῶ πολύ!

*   *   *

1 Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, Λόγος ψυχωφελής καὶ θαυμάσιος, μτφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, ἐκδ. «Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας», τόμ. 2, Θεσσαλονίκη 1986.

2 Μέγας Ἀθανάσιος, πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, Μέγας Ἀντώνιος, Μετάφραση-σχόλια- παρατηρήσεις Θεόδ. Σακελλαρίου, λογοτεχνικὴ ἐπιμέλεια μεταφράσεως Π. Παπαδημητρακοπούλου, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 2008.

3 Ἅγιος Κάλλιστος ὁ Καταφυγιώτης, Περὶ τῆς ἑνώσεως μὲ τὸ Θεὸ καὶ τοῦ θεωρητικοῦ βίου, μτφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, ἐκδ. «Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας», τόμ.5, Θεσσαλονίκη 1986.

4 Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία (Πατερικὴ θεραπευτικὴ ἀγωγή), ἐκδ. Ἱερὰ Μονὴ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας), 1986.

5  Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Δεύτερη Ἑκατοντάδα τῶν κεφαλαίων περὶ Ἀγάπης, μτφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, ἐκδόσεις «Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας», τόμ.2, Θεσσαλονίκη 1986.

6  Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Δεύτερη Ἑκατοντάδα τῶν κεφαλαίων περὶ Ἀγάπης, μτφρ. Ἀντώνιος Γαλίτης, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν, ἐκδόσεις «Τὸ περιβόλι τῆς Παναγίας», τόμ.2, Θεσσαλονίκη 1986.

7 Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος 26, Περὶ διακρίσεως λογισμῶν καὶ παθῶν καὶ ἀρετῶν, ἐκδ. Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου, Ἀττικὴ 2009.

8 «Προσήκει γὰρ αὕτη πᾶσιν, ἁμαρτωλοῖς καὶ δικαίοις πάντοτε, τοῖς βουλομένοις σωτηρίας τυχεῖν. Καὶ οὐδείς ἐστιν ὅρος τελειώσεως, ὅτι ἡ τελειότης καὶ τῶν τελείων, ὄντως ἀτέλεστος. Διὰ τοῦτο ἡ μετάνοια, οὔτε καιροῖς οὔτε πράξεσι περιορίζεται ἕως θανάτου» (Ἰσαὰκ Σύρου, Λόγοι Ἀσκητικοί, κριτικὴ ἔκδοση Μάρκελλος Πιράρ, Ἱερὰ Μονὴ Ἰβήρων, Ἅγιον Ὄρος 2012).

9 Π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος, Πόνου Πονήματα, ἢ ἀπὸ τὴ δράση στὸ μυστήριο τοῦ Ἡσυχασμοῦ, Πρεσβυτέρα Παρασκευὴ Σολδάτου-Στρατηγοπούλου, σειρὰ Ναυτίλος, 2015.

10 Ἠλία Λιαμή, Ψίθυροι τῶν Ἀγγέλων, 7+1 συναξαρικοὶ διαλόγοι μὲ τοὺς φίλους τοῦ Θεοῦ, ἐκδ. «Ἀκρίτας», Ἀθήνα 2007.

Ποιος είναι ο ελάχιστος αδελφός στην τελική κρίση; Τεμβριά, 7.3.2021.

Έτη πολλά και σε σας ευλογημένα και αναστάσιμα να είναι όπως ορίζει και η πίστις μας αλλά εξαιρέτως η περίοδος ταύτη που είναι περίοδος Τριωδίου και ετοιμασίας εισόδου εις την Μεγάλη Σαρακοστή. 

Και σήμερα Κυριακή της Απόκρεως, αγαπητοί μου πατέρες και αδελφοί, ακούομε το τέλος της ιστορίας και την απαρχή της αιωνιότητας, το Ευαγγέλιο της τελικής κρίσεως και ονομάζεται τελική κρίσις γιατί υπάρχει ακόμα μία κρίσις εις τον άνθρωπο, πρώτη κρίσις, μόλις η ψυχή χωρίσει από το σώμα και την τεσσαρακοστή ημέρα η ψυχή ανέλθει εις τα ουράνια δώματα εκεί που είναι η δόξα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και εκεί η ψυχή λαμβάνει την πρώτη κρίση και αναμένει ύστερα. Και αναμένει και αναμένει αυτό που σε κάθε «Πιστεύω» ακούομε “Καὶ πάλιν ἐρχόμενον κρῖναι ζῶντας καὶ νεκροὺς”. Άρα μία κρίσις όλους μας περιμένει και είναι εκπληκτικό που αυτή η κρίσις έχει ένα κριτήριο μόνον ένα ζύγι δηλαδή. ένα κριτήριο, ένα στάθμημα τον ελάχιστο αδελφό.

Σήμερα που άκουα τον διάκο και έλεγε συνεχώς αυτές τις τόσο φοβερές και απλές λεπτομέρειες, με ποιον τρόπο ο Θεός θα μας κατατάξει στην αιώνια ζωή, άκουσα μέσα μου να λέω του εαυτού μου “Νεόφυτε, τρέξε να βρεις ελάχιστον αδελφό αν θέλεις πραγματικά αιώνια ζωή και άσες τες θρησκοληψίες  και άσες τους ψευδοπατριωτισμούς  και άσες τες κοινωνικές επαναστάσεις και αλλαγές”. Μας περιμένει αιώνια ζωή. Το πιστεύουμε αυτό ή δεν το πιστεύουμε ή είμεθα απλά θρήσκοι της Κυριακής; Άμα πιστεύουμε ότι όλους μας, δικαίους και αδίκους, μας περιμένει αιώνια ζωή, και η αιώνια ζωή για άλλους θα είναι η ζωή του Τριαδικού Θεού «αὕτη ἐστὶν ἡ αἰώνιος ζωή, τοῦ γνῶναί σε τὸν ἀληθινὸν Θεόν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν» και για άλλους θα είναι εις κόλασιν αιώνιο. Μην ακούτε τους μεταπατερικούς θεολόγους και αγαπολόγους τάχα μου θεολόγους που λεν ο Θεός είναι αγάπη. Είναι αγάπη αλλά είναι και δικαιοσύνη. Τώρα απολαμβάνουμε την αγάπη Του και το έλεός Του αλλά τότε θα απολαύσουμε τη δικαιοσύνη Του. Η αιώνια ζωή τί θα είναι; Θα είναι κάτι πέρα από την αγάπη, κάτι πέρα από τη δικαιοσύνη. Θα είναι φως «Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, τὸ φωτίζον καὶ ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον». Φως θα είναι, αγαπητοί μου ένα φως γεμάτο πληροφορίες, ένα φως που να μας βοηθά να γνωρίσουμε και να αγαπήσουμε έτι και έτι και έτι περισσότερο τον Χριστό μας αλλά και τον συνάνθρωπό μας. 

Βλέπετε; Η αγάπη δεν τελειώνει ποτέ, η γνώσις δεν τελειώνει ποτέ αλλά θα περάσει η αγάπη Του και η αγάπη μας μέσα από την τελική κρίση, από τη δικαιοσύνη του Θεού δηλαδή. Και ποιο θα είναι το ζύγι;  Ο ελάχιστος αδελφός. Και για να μην κάμουμε πως δεν καταλαβαίνουμε, μας το εξηγά στο Ευαγγέλιο και μας λέει ποιος είναι ο ελάχιστος αδελφός. Δείξαμε συμπόνια σε έναν ξένο; Αυτός είναι ο ελάχιστος αδελφός μας. Η Κύπρος, η Σολιά και η Τεμβριά είναι γεμάτη ξένους. Σκεφτείτε λοιπόν πόση συμπόνια δείχνετε και να σκεφτώ και εγώ πόση συμπόνια δείχνω σ᾿ αυτούς τους ξένους απ᾿ όπου και αν είναι όποια και να είναι η αιτία που έχουν έλθει στον τόπο μας. Οι άνθρωποι είναι ξένοι, νοσταλγούν την πατρίδα τους και θέλουν από εμάς να τους δείξουμε συμπόνια, συμπαράσταση, να λοιπόν ένα κριτήριο, ένα ζύγι, ένας καθρέφτης για να δούμε ποιοι πραγματικά είμαστε, ποια είναι η στάση μας απέναντι σ᾿ όλους αυτούς του ξένους που η πρόνοια του Θεού και η τεμπελιά μας τους έφερε να εργάζονται για μας. 

Θέλουμε ένα δεύτερο ζύγι, έναν άλλο καθρέφτη να δούμε το πόση συμπόνια έχουμε και το τι θα γίνει με μας εις την αιώνια ζωή; Λέει το Ευαγγέλιο: «Ἀσθενὴς ἤμιν» στους δικαίους λέει, «ἐπισκέψασθέ με», στους άδικους λέει, «οὐκ ἐπισκέψασθέ με». Είναι γεμάτη η Κύπρος αρρώστους ειδικά η χρονιά τούτη που μας επέρασε η χρονιά του κορωνοϊού η φοβερή και η χρονιά που διανύομε η τρομερή; Σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα έχουν αρρωστήσει άλλοι σωματικά και άλλοι ψυχικά από φόβο. Πόση συμπόνια δείξαμε, πόση προσευχή κάμνουμε για όλους τους ασθενείς; Και να μην ξεχάσουμε τους καρκινοπαθείς γιατί ο κορωνοϊός πάει να μας ξεγελάσει ότι είναι η μόνη αρρώστια της χρονιάς ενώ είναι μια από τις  αρρώστιες της χρονιάς. Και μην ξεχάσουμε τις λευχαιμίες και μην ξεχάσουμε κάτι άλλες αρρώστιες που δεν τις θεωρούμε αρρώστιες. Να σας πω μια; Τα διαζύγια, αρρώστια είναι και τα διαζύγια. Ακόμα και η ανηθικότητα που ακούμε δυστυχώς και σε μερικούς κληρικούς, ακόμη και με παιδιά και σε ηθοποιούς και τραγουδιστές, αρρώστια είναι, αγαπητοί μου. Αρρώστια είναι. Και αυτή η τραγουδίστρια που θα τραγουδήσει τον αγαπημένο της διάβολο άρρωστη είναι η καημένη. Την μνημόνευσα σήμερα με την καρδιά μου και την συμπόνεσα αφού για μια χούφτα δόξα προδίδει την πίστη της. Και εμείς το κάμαμε  με άλλες προδοσίες, μικρές μικρές ιδιοτέλειες και συμφεροντολογίες και δεν ομολογήσαμε τον Χριστό μας την ώρα που το περίμενε, που το ήθελε όταν Τον αμφισβητούν και Τον κοροϊδεύουν πολιτικοί, δημοσιογράφοι και άλλοι, και άλλοι, και άλλοι. Πόσο φοβηθήκαμε να ομολογήσουμε όταν οι άλλοι σιωπούσαν και εμείς έχουμε διπλή υποχρέωση επειδή είμαστε τακτικοί στο σπίτι Του, είμαστε τακτικοί στην αιμοδοσία Του στο «λάβετε φάγετε», στο «πίετε ἐξ᾿ αὐτοῦ πάντες». Τί θέλει από μας; Συμπόνια θέλει ο Χριστός και ομολογία θέλει ἐν παντὶ καιρῷ καὶ τόπῳ. Το κάμνομε; Ο καθένας ας ζυγίσει τον εαυτό του.

 Και δεν είναι μόνον οι άρρωστοι και οι ξένοι. Είναι και οι φυλακισμένοι που περιμένουν από εμάς μιαν επίσκεψη, είναι και οι φτωχοί που περιμένουν από εμάς μιαν ελεημοσύνη. «Ἔλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν».

Βλέπετε λοιπόν ποιοι είναι οι ελάχιστοι αδελφοί μας; Οι άρρωστοι, οι ξένοι, οι φυλακισμένοι, οι πτωχοί, οι γυμνοί, οι σεισμοπαθείς, οι διωκόμενοι, οι συκοφαντημένοι, οι διαζευγμένοι, τα παιδιά που αδικήθηκαν από ανθρώπους ανήθικους. Αλλά και αυτοί οι ανήθικοι ακόμη, να δούμε και αυτοί τι κρύβει ο καθένας τους, τι ιστορία πικρή και πόση συμπόνια θέλουν και προσευχή από εμάς και αυτοί.

Ο Χριστιανός λοιπόν όπως τον παρουσιάζει το Ευαγγέλιο ιδιαίτερα το σημερινό της Κρίσεως, τί είναι; Μια συμπόνια είναι, μια ευσπλαχνία είναι. Και λέει. Αν δεν μπορούμε εις τον κάθε άνθρωπο, τουλάχιστον λέει, εις τον ελάχιστο στον μικρό, στον πτωχό, στον ταπεινό, στον ξένο, στον άρρωστο, στον γέρο που περιμένει πως και πώς στο γηροκομείο την επίσκεψή μας. Ακούτε ελάχιστοι αδελφοί που θα γίνουν αιτία να έχομε αιώνια ζωή; 

Ο καθένας μας ας ζυγίσει τον εαυτό του πως ανταποκρίνεται σε όλους αυτούς του ελάχιστους που αναφέραμε με αφορμή το σημερινό Ευαγγέλιο και το κέρδος είναι απέραντο και είναι και αιώνιο. Αυτό είναι το εκπληκτικό δεν θα τελειώσει ποτέ δηλαδή αυτό το φως της αιώνιας ζωής που θα μας δίδει χάριν, ειρήνη, χαρά, γνώσεις, αγάπη, δικαιοσύνη, «Οὐκ ἔστιν ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλλὰ ἄσκησις, ἁγιασμὸς καὶ δικαιοσύνη», να την δικαιοσύνη πάλι. Κατά έναν παράδοξο τρόπο η δικαιοσύνη του Χριστού συνδέεται με την ευσπλαχνία, το έλεος και την αγάπη. Μην ξεχνάτε ότι μια από τις πιο θαυματουργές εικόνες της Παναγίας μας που την έχει η Κύπρος είναι η «Παναγία ἡ Ἐλεοῦσα» και λέγεται Ἐλεοῦσα γιατί είναι μητέρα του Ἐλέους και το έλεος είναι ο Χριστός. 

Όποιος λοιπόν, στο πρόσωπο του ελάχιστου αδελφού δίδει έλεος, αυτός στην ουσία ο ελάχιστος αδελφός είναι ο Χριστός, πίσω από κάθε ξένον κρύβεται ο Χριστός, πίσω από κάθε φυλακισμένο κρύβεται ο Χριστός, πίσω από κάθε γέρο κρύβεται ο Χριστός, πίσω από κάθε αδικημένο, ξένον, γυμνό και πτωχό κρύβεται ο Χριστός. Να Τον ανακαλύψουμε αλλά για να Τον ανακαλύψουμε και να Τον ψάξουμε σ᾿ αυτούς χρειάζεται μια ορμή, μια κινητήριος δύναμις και αυτή είναι η αναζήτησις της αιώνιας ζωής. Να το πω και πιο κοσμικά να ψάξομε το αιώνιο μας συμφέρον. Πώς ψάχνουμε παντού όπως μας έμαθε η αμαρτωλή Ευρώπη τα μικρά συμφέροντά μας, τα δικαιώματά μας τα ανθρώπινα λέμε τα ατομικά ας ψάξομε και τα αιώνια δικαιώματα μας και τότε θα ξεπεράσομε την ιδιοτέλεια γιατί Αγία Τριάδα σημαίνει Ανιδιοτελής αγάπη. Τί σημαίνει αιώνια ζωή; Ανιδιοτελής αγάπη. Αγάπη δηλαδή χωρίς συμφέρον. Όσο ψάξομε να επιτελέσομε αυτού του είδους το έλεος, αυτού του είδους την αγάπη χωρίς συμφέρον, τόσο, τόσο, τόσο πιο κοντά πλησιάζουμε στον Χριστό που σημαίνει τί; Τόσο πιο κοντά πλησιάζουμε στην αιώνια ζωή. Την εύχομαι σε σας, να την εύχεσθε και εσείς για μας. 

Καλή Σαρακοστή να έχομε, Καλό Στάδιο και τη Λαμπρή αχώριστοι!

Φέρεται σε γνώση των πιστών ότι καθ’ όλη την περίοδο των νηστειών των Χριστουγέννων και συγκεκριμένα από τις 15 Νοεμβρίου μέχρι τις 25 Δεκεμβρίου 2021, θα τελείται καθημερινά το Ιερό Σαρανταλείτουργο υπέρ των ζώντων και κεκοιμημένων αδελφών μας στις πιο κάτω ενορίες και μοναστήρια:

• Ακάκι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στον ιερό ναό Παναγίας Χρυσελεούσης. Κατά τις ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη και Κυριακή η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ, ενώ κατά τις ημέρες Τετάρτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 6:00 π.μ. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Κωνσταντίνος Κακουρίδης, τηλ. 99522045.
• Αστρομερίτης. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. (άνευ εορτής) στον Άγιο Αυξίβιο εκτός των Σαββάτων όπου θα τελείται στον Άγιο Μόδεστο. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Νικολάου, τηλ. 99405950.
• Ποτάμι – Νικητάρι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:45 π.μ., 3 μέρες της εβδομάδας στο Ποτάμι και 3 στο Νικητάρι. Πληροφορίες: π. Γεώργιος Κλειτίδης (Ποτάμι), τηλ. 99629431 και π. Κυριακός Χριστοφή (Νικητάρι), τηλ: 99830329.
• Δένεια. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. στον ιερό ναό αγίου Χαραλάμπους. Πληροφορίες: π. Παρασκευάς Κίκας, τηλ: 99483086.
• Ευρύχου. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Θωμάς Παπαστεργίου, τηλ. 99247292.
• Κακοπετριά. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. στο ιερό παρεκκλήσιο του αγίου Φανουρίου (εντός του ναού του αγίου Παντελεήμονα). Πληροφορίες: π. Χρήστος Μιχαήλ, τηλ. 99499016.
• Κοράκου. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 7:00 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Μάμα. Πληροφορίες: π. Αντρέας Φιλίππου, τηλ. 99465879.
• Μένικο. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Οι καθημερινές Θείες Λειτουργίες στον Άγιο Γεώργιο θα τελούνται στις 7:30 π.μ. Πληροφορίες: π. Κυπριανός Παναγιώτου, τηλ. 99379315.
• Ορούντα. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 6:30 π.μ. στον Άγιο Λουκά. Πληροφορίες: π. Νεκτάριος Χατζημιχαήλ, τηλ. 99050471.
• Ορούντα – Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά στις 5:15 π.μ. Πληροφορίες: 22824455.
• Πεδουλάς. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται καθημερινά (εκτός Σαββάτου) στις 6:30 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Ονουφρίου του Αιγυπτίου. Πληροφορίες: π. Λουκάς Κασινίδης, τηλ. 99459946.
• Περιστερώνα. Για να κατεβάσετε το πρόγραμμα ακολουθιών πατήστε εδώ. Πληροφορίες: π. Μιχαήλ Νικολάου, τηλ: 99527607.
• Πρόδρομος. Ο π. Ιωάννης θα τελεί την Θεία Λειτουργία τις καθημερινές στον ιερό ναό της Παναγίας του Αγρού, στο χωριό Αγρός. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. Πληροφορίες: π. Ιωάννης Δημοσθένους, τηλ. 99523481.
• Σκουριώτισσα – Ιερό Ησυχαστήριο Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Η Θεία Λειτουργία τελείται καθημερινά τα μεσάνυχτα η ώρα 12:00, και η ώρα 6:00 π.μ. το Σάββατο και Κυριακή. Πληροφορίες: Ιερομ. Αμβρόσιος Γκορελώβ, τηλ. 99524283.
• Σπήλια – Κούρδαλι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται εναλλάξ κατά εβδομάδα η ώρα 7:00 π.μ. στον ιερό ναό Αγίου Αντωνίου (Σπήλια) και στο καθολικό της ιεράς μονής Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας (Κούρδαλι). Πληροφορίες: π. Κυριακός Παπαγιάννης, τηλ. 99641343.
• Τρείς Ελιές. Ο π. Δοσίθεος θα τελεί την Θεία Λειτουργία τις καθημερινές στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού, στο χωριό Πελένδρι. Η Θεία Λειτουργία θα τελείται στις 6:30 π.μ. Πληροφορίες: Ιερομ. Δοσίθεος Μάρκου, τηλ. 99332049.

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Δ΄ Στάσεως των  Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στην ιερά μονή Παναγίας του Άρακα παρά της κοινότητας Λαγουδερών  της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου στις 16.3.2018.

Ένας στίχος που εχαράχθη στην καρδία μου απόψε από το Απόδειπνο, το Μικρό Απόδειπνο, το οποίον είναι συνημμένο, ενωμένο μαζί με την ακολουθία των Χαιρετισμών και που ενδιαφέρει όλους μας και θα το βρούμε μπροστά μας όλοι μας. Οι περισσότεροι τουλάχιστον.  Λέει, εκεί που ο διάκος ο καλλικέλαδος απόψε είπε το «Άσπιλε αμόλυντε… και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει, «την αθλίαν μου ψυχήν περιέπουσα, και τας σκοτεινάς όψεις των πονηρών δαιμόνων πόρρω αυτής απελαύνουσα.»

 Υπάρχει μία στιγμή που η ψυχή μας, και εδώ ο υμνογράφος είναι ταπεινός άνθρωπος. Και ταπεινώνει τον εαυτό του. Και δεν θέλει να εξυψώνεται ούτε να επαινείται ούτε να δοξάζεται, όπως θέλουμε εμείς. Πώς χαρακτηρίζει την ψυχή του; «Αθλίαν!» Εάν πω εγώ σε κάποιον από σας, τι κάνεις με την αθλίαν σου ψυχή, δεν θα μου ξαναμιλήσει. Όπως είπα κάποτε αστειευόμενος σ’ έναν επίτροπο, «Τι κάνεις, αμαρτωλέ μου επίτροπε;» Και έκαμε δύο μήνες να μου πει καλημέρα. Του εξήγησα μετά. 

― Άνθρωπέ μου καλέ, του είπα, εμείς, για να λειτουργήσουμε, οι ιερείς και οι Αρχιερείς, λέμε είκοσι δύο φορές, «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ.» Και έτσι ν’ ανοίξουμε το στόμα μας να κοινωνήσουμε. 

Άρα, είναι πολύ σημαντικό, αν είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί, να έχομεν αίσθηση ότι είμεθα αμαρτωλοί. Και όλο το νόημα των ύμνων, είναι ότι από αυτή την αμαρτία και απ’ αυτό τον ψυχικό θάνατο που είναι η αμαρτία, μας εγλύτωσε η Παναγία. Που επρόσφερε το σώμα της και το αίμα της εις το Πνεύμα το Άγιον. Και ενώθηκε το Πνεύμα το Άγιον με αυτό το Πανάγιο σώμα, με αυτό το Πανάγιο αίμα και εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, εσαρκώθη ο Υιός και Λόγος του Θεού. Και έχομε την μεγάλη εορτή, που θα γιορτάσουμε σε λίγες μέρες, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που εδώ εικονίζεται, όπως έχουμε πει και άλλες φορές, ακριβώς πάνω από το εικονοστάσι. 

Άρα, εάν θέλομε και εμείς την ψυχή μας, η οποία ψυχή μας δεν γνωρίζει θάνατο… Από την ώρα που η ψυχή θα ενωθεί με το ωάριο και το σπέρμα των γονιών μας, ο άνθρωπος αυτός με την συνείδησή του που η ψυχή … τη συνείδηση και την κρατεί, δεν θα πεθάνει ποτέ. Ποτέ. Μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει. Γι’ αυτό και λέγεται αθάνατος η ψυχή. Που δεν έχει θάνατο δηλαδή. 

Και γιατί δεν έχει θάνατο η ψυχή μας; Γιατί δεν την βάζει ο πατέρας μας και η μάνα μας. Την ψυχή την βάζει το Πνεύμα το Άγιον. Ο ίδιος ο Θεός δηλαδή βάζει την ψυχή. Γι’ αυτό και ο Θεός, το ζωοποιών Πνεύμα, βάζει την ψυχή την ώρα της σύλληψής μας. Το ίδιον Θείον πρόσωπο, το Άγιον Πνεύμα, δίδει εντολή και εξέρχεται η ψυχή την ώρα που θα πεθάνει το σώμα. Αλλά δεν πεθαίνει η ψυχή. 

Και λέει εδώ ότι η ψυχή έχει έξοδον. «Και εν τω καιρώ της εξόδου μου», λέει. Όταν η ψυχή… Από πού εξέρχεται και λέει, «την ώρα της εξόδου;» Εξέρχεται η ψυχή από το σώμα. Και αυτή λέει, «η αθλία μου ψυχή». Έχει μίαν έγνοια. Να απομακρύνει, λέει, τες σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, μακριά απ’ αυτούς. Πού ευρίσκονται αυτοί οι δαίμονες. Και αγωνιά εδώ ο υμνογράφος, ο συντάκτης της ευχής. Να απομακρυνθούν, την ώρα του θανάτου. 

Την ώρα του θανάτου, επισκέπτονται την ψυχή και την πειράζουν πνεύματα. Πνεύματα πονηρά. Και το παραχωρεί ο Θεός και το επιτρέπει αυτό και σε αγωνιστές ανθρώπους ακόμη. Για να αγωνιστούν εκείνη την ώρα που βγαίνει η ψυχή και να προσευχηθούν και να ταπεινωθούν και να ζητήσουν βοήθεια από τον Χριστό, από την Παναγία και από τους αγίους. Και εκείνη την ώρα, τη μεγαλύτερη βοήθεια λαμβάνει ο άνθρωπος από την Παναγία. 

Ερωτήσαμε κάποτε, τον άγιο γέροντά μας Ιάκωβο της Εύβοιας, που αγιοκατατάχθηκε τελευταία επίσημα από το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο: 

― Όταν ένας άνθρωπος ψυχομαχεί, όπως λέμε στην Κύπρο, και βγαίνει η ψυχή του από το σώμα, την ώρα της εξόδου της ψυχής, εμείς οι συγγενείς, οι φίλοι, οι ιερείς, τι να κάμνομε εκείνη την ώρα;

Ξέρετε τι συμβουλή μας έδωσε; 

― Να διαβάζετε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας.» Αυτό μας είπε.  Όσο, λέει, η ψυχή είναι ενωμένη με το σώμα, διαβάζομε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Μόλις χωριστεί η ψυχή από το σώμα και πεθάνει ο άνθρωπός μας, το σώμα του πεθάνει, αρχίζομε και διαβάζομε το ψαλτήρι. Ακούτε σοφία η Εκκλησία μας. 

Δηλαδή και η ψυχή μας και το σώμα μας, θέλουν προσευχή! Και η ζωντανή ψυχή μας και το νεκρό μας σώμα. Και υπάρχουν αυτά τα δαιμόνια. Και ανάλογα με τα πάθη που έχομε καλλιεργήσει στην ζωή μας, είναι ανάλογες και οι ειδικότητες των κακών πνευμάτων. 

Ένας δηλαδή που ήταν φιλάργυρος, θα τον πειράξει την ώρα εκείνη το δαιμόνιο της φιλαργυρίας. 

Ένας που ήταν πόρνος και δεν μετανόησε, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της πορνείας. 

Ένας ο οποίος ήταν ζηλιάρης και δεν μετάνιωσε και δυσκόλεψε τους συνανθρώπους του με τες ζήλιες του, θα τον πειράξει το δαιμόνιο της ζήλιας. 

Ένας που φθονούσε, ανάλογο πνεύμα ακάθαρτο. 

Ένας που ήταν αμείλικτος εις τους ανθρώπους και κακός και έκρινε και κατέκρινε συνεχώς τους άλλους και με τον εαυτό του ήθελε μόνο δόξες και μπράβο, υπάρχει και γι’ αυτόν ειδικό δαιμόνιο που πειράζει. 

Ανάλογα λοιπόν, όπως κανοναρχούμε με τα πάθη μας τα πνεύματα τα ακάθαρτα, είναι και ο πειρασμός που δεχόμαστε. Και εν ζωή και την ώρα της εξόδου της ψυχής από το σώμα. 

Και κάτι τελευταίο. Όταν πλέον η ψυχή βγει από το σώμα και εμείς κλαίμε τον άνθρωπό μας που έχει κοιμηθεί, διότι δεν πεθαίνει κανείς! Μετά την Ανάσταση του Χριστού, δεν υπάρχει θάνατος, υπάρχει κοίμησις! Δεν λέμε ο θάνατος της Παναγίας, λέμε η Κοίμησις της Θεοτόκου. Δεν λέμε Νεκροταφείο. Λέμε Κοιμητήριο. Αυτή είναι η σωστή λέξη. Γιατί; Γιατί όλοι θα ξυπνήσουμε. Αυτό σημαίνει Ανάσταση. 

Ερώτησαν οι δασκάλες τα μικρά παιδιά του Δημοτικού:

―  Τι θα γιορτάσουμε, παιδιά, το Πάσχα; 

Και είπαν: 

― Την Ανάσταση του Χριστού. 

― Γιατί την γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού παιδιά; Τι μας ενδιαφέρει εμάς αν αναστήθηκε ο Χριστός; 

Και απάντησαν τα μικρά παιδιά. 

― Επειδή Αναστήθη ο Χριστός, μπορούμε και εμείς να Αναστηθούμε στη Δευτέρα Παρουσία και να μην ξαναπεθάνουμε. 

Ακούτε έγνοιαν τα παιδιά! Τα μικρά του Δημοτικού! 

― Και γιατί λέμε, τους λέει, εκοιμήθη ο τάδε. Η Κοίμησις της Παναγίας. Τι είναι για σας παιδιά ο θάνατος;

 Και είπαν: 

―  Χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Αυτό είναι ο θάνατος. 

― Και τι είναι Ανάσταση, παιδιά, για σας; 

― Ένα ξύπνημα, μου είπε ένα κορίτσι. Να ξυπνήσουμε, όταν ακούσουμε το ξυπνητήρι της ψυχής. 

― Και ποιος, είπα εγώ, είναι το ξυπνητήρι της ψυχής; 

― Ο Χριστός. 

Ο Λόγος του Θεού! Ακόμα και το όνομα και η έννοια και ο όρος, παραπέμπει σε φωνή. Θα ακουστεί εκείνη η Θεανθρώπινη φωνή και όλοι θα Αναστηθούμε. Αλλά, μέχρι να έρθει η ώρα εκείνη, η φοβερά ημέρα της κρίσεως, έχομε μίαν ανηφόρα να ανεβεί η ψυχή μας, όταν χωρισθεί από το σώμα. 

Υπάρχουν τα τελώνια. Υπάρχουν δηλαδή τα ακάθαρτα πνεύματα, τα οποία, ανάλογα με τα πάθη που δεν μετανιώσαμε και τα δουλέψαμε με επιμέλεια και επιμέναμε να μην μετανοήσουμε για συγκεκριμένες αμαρτίες και πάθη και κακίες, αυτά θα μας ζητήσουν λόγο. Και μπορεί ούτε καν να φτάσουμε στο φως της Παναγίας και τοσούτον μάλλον στο φως του Χριστού. 

Για να καταλάβετε, τι εννοώ, όταν εκοιμήθη η μητέρα του αγίου Ιακώβου του Τσαλίκη, μου το έλεγε ο ίδιος αυτό, της έκαμνε κάθε μέρα Λειτουργία και την εμνημόνευε. Και στις σαράντα μέρες, την είδε την μάνα του. Μέσα στη Θεία Λειτουργία, μέσα στο Ιερό Βήμα. Και την είδε μέσα στο φως. Και της είπε: 

― Μητέρα μου, σου έδωσε δόξαν ο Θεός! 

― Ναι, Ιάκωβέ μου, του λέει. 

― Σε είχα έγνοια μητέρα μου, της είπε. Πώς πέρασες τα φοβερά τελώνια, όταν η ψυχή σου εβγήκε από το σώμα και ανέβαινε εις το φως του Χριστού. 

Και τι του είπε νομίζετε; 

― Επέρασα πάρα πολύ εύκολα Ιάκωβέ μου. Δεν με ενόχλησαν καθόλου. ― Μητέρα μου, μα τόσο επρόσεχες τον εαυτό σου; 

― Άκουσε Ιάκωβέ μου. Ο δρόμος μου, μου το είπε μ’ έναν απλοϊκό τρόπο για να το καταλάβει εκείνος και εμείς, ο δρόμος μου ο ουράνιος για τον Παράδεισο του Χριστού, ήταν στρωμένος δεξιά και αριστερά με τα καρβέλια. Με τα ψωμιά που έδιδα στους φτωχούς. Και έτσι δεν είχαν δικαίωμα οι δαίμονες. Ούτε να με κατηγορήσουν ούτε να διεκδικήσουν την ψυχή μου. 

Ήταν τόσο ελεήμων αυτή η γυναίκα, που στερούσε τα παιδιά της για να δώσει στους φτωχούς. Που έψαχνε να ντύσει ορφανά και αν τα παιδιά της δεν είχαν τα απαραίτητα. Και όλα αυτά, τα βρήκε η ψυχή της, την ώρα της ανάβασης. Την ώρα της εξόδου. Την ώρα που ανέβαινε προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό. 

Άρα, είναι πολύ σημαντικό, να έχομε σχέση καλή με την Παναγία. Θα μας βρεθεί αυτή η σχέση, την ώρα που θα βγαίνει η ψυχή μας. Και θα κρατηθούν μακριά τα πνεύματα και θα μας δώσει φώτιση η Παναγία, να παλέψουμε εκείνη την ώρα, για να πάρουμε και κανένα μαρτυρικό στεφάνι. 

Αλλά και την ώρα που η ψυχή μας θα βγει από το σώμα και θα ανεβαίνει προς τον ψυχοσώστη Σωτήρα μας Ιησού Χριστό, και τότε να έχομε αρετές και αποθέματα αρετών, όπως της ελεημοσύνης, όπως της μετανοίας, όπως της συγχωρητικότητας, όπως της καλοσύνης, όπως της νηστείας, της προσευχής και της αγρυπνίας. 

Όταν ο άνθρωπος καλλιεργεί αυτές τις αρετές, θα τα βρει μπροστά του. Ότι κάμνομεν επί της γης, τα βρίσκομε εν τοις ουρανοίς. Και πάνω απ’ όλα την ελεημοσύνη και την αγάπη και την τιμή στην Παναγία μας.

Εύχομαι αυτή την αγάπη, να την καλλιεργείτε εσείς, που είστε ένα χωριό εδώ, δύο χωριά ενωμένα Λαγουδερά – Σαράντι και σας ενώνει η Παναγία του Άρακα. Εύχομαι αυτή την ενότητα τη Θεομητορική, να την καλλιεργείτε έτι και έτι και την αγάπη σας εις το μοναστήρι της Παναγίας και όσο τιμούμε την Παναγία, τόσο θα μας τιμήσει αυτή με την παρουσία της, την ώρα την φοβερά της εξόδου της αθλίας μας ψυχής. Και οι σκοτεινές όψεις των πονηρών δαιμόνων, θα μείνουν μακριά από την ψυχή μας. Και αν έχομε και τις δωρεές της ελεημοσύνης και της συγχωρητικότητας και της μετανοίας, έτι και έτι θα λαμπρυνθεί και θα λαμπικαρισθεί η ψυχή μας από το φως του Χριστού. 

Έτη πολλά, ευλογημένα, καλό στάδιο στο υπόλοιπο της νηστείας που εναπομένει, καλό Πάσχα να έχομε και την Λαμπρή αχώριστοι.

Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς.

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Γ΄ Στάσεως των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, της κοινότητας Κατύδατα, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου, στις 9.3.2018.

Πατέρες μου και αδελφοί μου, 

Μας αξιώνει η Δέσποινα του κόσμου, εδώ εις την κοινότητα των Κατυδάτων, που όλως ιδιαιτέρως τιμάται ο ηγαπημένος, ο φίλος Χριστού, ο παρθένος, ο Ευαγγελιστής, ο Ιωάννης ο Θεολόγος. Ο παραστάτης του Σταυρού και συμπαραστάτης της Θεοτόκου, υπό του Σταυρού, ο μόνος, ο Ιωάννης ο Θεολόγος.

Έτσι, ερχόμενοι στα Κατύδατα, πάντοτε αισθανόμεθα ότι ερχόμεθα σε ένα χωριό Θεομητορικό. Σε ένα χωριό, που αξιώθηκε να έχει τους συμπαραστάτες του Κυρίου εις την πιο δύσκολη στιγμή της οικουμένης. Όλης της οικουμένης. 

Η μεγαλύτερη μάχη των μαχών, ο μεγαλύτερος πόλεμος, η μεγαλύτερη νίκη, επετεύχθη επί του Σταυρού. Γιατί εκείνη την στιγμή, Αυτός, ο Οποίος επήρε σάρκα και αίμα από την Παναγία και ενώθηκε με αυτή την σάρκα και με αυτό το αίμα το Πνεύμα το Άγιον και έτσι ο Λόγος του Θεού, έγινε Υιός του Θεού, που ήτο πάντοτε Υιός του Θεού, αλλά και Υιός του Ανθρώπου. Έγινε δηλαδή Θεάνθρωπος. Διπλούς την φύσιν. Και την Θείαν είχε και την ανθρώπινη, ενωμένες. Ασυγχύτως και αχωρίστως. Και τις έχει πάντοτε. 

Μέχρι και στον Τάφο εκατέβηκε μετά τον Σταυρό. Πρώτον ανέβη και μετά εκατέβη. Ανέβη εις τον Σταυρό και επί του Σταυρού επέθανε για μας και κατέβηκε στον Τάφο, αλλά δεν μπορούσε να κρατηθεί στον Τάφο για πάντα ο Υιός του Θεού. Και έτσι, τη τρίτη ημέρα, Ανέστη εκ του Τάφου. «Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ!» Αλλά, είπαμε, η ζωή, η οποία έχει μέσα της Θείαν φύσην, δεν μπορεί ποτέ να μείνει για πάντοτε μέσα στον τάφο. Διά τούτο και ανεστήθη τη τρίτη ημέρα. 

Εμφανίσθη στους μαθητές Του. Και πρώτα και κύρια στην Παναγία μας εμφανίστηκε ο Αναστάς Ιησούς, διότι σ’ αυτήν ανήκε αυτή η τιμητική δωρεά και στιγμή, και ύστερα στις υπόλοιπες μυροφόρες γυναίκες και μετά στους αποστόλους και μαθητές αυτού. Αυτή, δηλαδή, που του έδωσε την σάρκα και το αίμα, αυτή που έγινεν αιτία της των πάντων θεώσεως. Να μπορούμε όλοι εμείς, δηλαδή, να θεωθούμε. Τι σημαίνει να θεωθούμε; Να αγιάσουμε. 

Θυμάμαι, είπα της μάνας μου, όταν ήμουν είκοσι πέντε χρονών και επέστρεψα με το πτυχίο της νομικής,

―  Μανά, της λέω, θέλω να σου πω κάτι και να μην στενοχωρηθείς. 

Και της έκαμα και πρόλογο, ο δικηγορίσκος. Της είπα: 

― Η αδελφή μου η Στέλλα αγάπησε τον Αντρέα και τον επαντρεύτη. 

― Ναι γιε μου, δόξα σοι ο Θεός. 

― Ο αδελφός μου ο Θεοχάρης, της λέω, αγάπησε την Ευδοκία και ενυμφεύθη. 

― Ναι, γιε μου, μου λέει, δόξα σοι ο Θεός. Αγάπησες και συ, μου λέει, καμιά κοπέλα; Πε μου το, λέει, είναι φυσικό πράμα. 

Λέω της :

― Και εγώ, αγάπησα την πιο όμορφη. Την πιο τέλεια. 

Και μου έκαμε εντύπωση, που εκατάλαβεν η μάνα μου. Και μου λέει: 

― Παναγία μου, εν να γίνει μοναχός! 

Με έβλεπε, βέβαια, ότι ενήστευα, ότι είχα εκκλησιαστική ζωή. Αλλά, μόλις της είπα, αγάπησα την πιο ωραία, την πιο τέλεια, την πιο καθαρή. Μου είπε: 

― Παναγία μου, θα γίνει μοναχός! 

Και μου έκαμε εντύπωση, αυτό που είπα προηγουμένως, «αιτία της των πάντων θεώσεως.» Που είναι δύσκολο, να το καταλάβουν, ακόμα και μορφωμένοι, τι σημαίνει. Ότι η Παναγία, έγινεν η αιτία όλη η ανθρωπότητα, άμα θέλει, να θεωθεί. 

Η Μηλιά, το κατάλαβε. Το ήξερε μέσα της. Διότι, το Πνεύμα το Άγιον, φωτίζει στους καθαρούς και αγωνιστές ανθρώπους και καταλαβαίνουν τα νοήματα της Θείας Λειτουργίας και των Ακολουθιών. Και μπορεί να πηγαίνουν φιλόλογοι, που είναι γεμάτοι μέσα κακίες και εμπάθειες, και να καταλαβαίνουν ελάχιστα. Άρα, η κατανόηση στην Εκκλησία, δεν είναι εγκεφαλική. Είναι καρδιακή. Όποιος καθαρίζει την καρδίαν του από τα πάθη του και τες κακίες του και τις ηδονές του, τότε αυτός έχει φώτιση. 

Φαίνεται η Μηλιά είχε αυτή την φώτιση και αμέσως το εκατάλαβε. Και όταν μου εξήγησε η ίδια, τι σημαίνει να γίνεις σήμερα μοναχός. Μου λέει: 

― Εσύ ο ενθουσιώδης, εν να αντέξεις αυτή τη ζωή; Ξέρεις, μου λέει, τι σημαίνει καλός, καλός μοναχός; 

Της λέω, με έκπληξη. 

― Εσύ μανά, ξέρεις; 

― Ξέρω γιε μου. Ο καλός, ο καλός μοναχός είναι τσακωμένος με το κορμί του, μέχρι να πεθάνει. 

Αυτό μου είπε. Και τότε εκατάλαβα, για πρώτη φορά, ότι απέναντί μου έχω έναν φωτισμένον άνθρωπο. Και τόσο καιρό δεν το κατάλαβα. Και ας ήταν η μάνα μου. Και ύστερα μου είπε. 

― Ξέρεις, μου λέει, είναι η πιο καλή ζωή τούτη, αλλά είναι η πιο δύσκολη. Διότι, μου λέει, είπες να παντρευτείς την Εκκλησία, σημαίνει πρέπει ν’ αγιάσεις. 

Αυτό μου είπε. 

― Είπες να παντρευτείς την Εκκλησία; Πρέπει ν’ αγιάσεις. 

Της λέω: 

― Μες τον γάμο, δεν αγιάζει ο άνθρωπος; Εσύ, που παντρεύτηκες, έκαμες τόσα παιδιά, εν άγιασες; 

― Μα εγώ, λέει μου, άγιασα ἢ άγιωσα (=σκούριασα);

Εταπείνωσε βλέπεις τον νουν της. Μου λέει: 

― Και στο γάμο αγιάζει ο άνθρωπος, με την πολλήν υπομονή και με την πίστη των αγίων. Αλλά στον μοναχισμό, στην αρχή είναι δύσκολα και ύστερα είναι πιο εύκολα τα πράματα. Ενώ στον γάμο είναι το ανάποδο. Στην αρχή, μου λέει, είναι εύκολα τα πράματα. Φαίνονται εύκολα και ύστερα δυσκολεύουν. Αλλά, μου λέει, και ο ένας δρόμος και ο άλλος δρόμος, η Παναγία μας βοηθά. 

Και αυτά τα θυμούμαι, όταν διαβάζω τους Χαιριτισμούς. Αυτή την ακολουθία που κάμαμε απόψε. Που λέει συνεχώς, ότι η Παναγία είναι η μόνη νύμφη, αλλά ταυτόχρονα και ανύμφευτος. Και έτσι αγκαλιάζει όλους. Και τες νύμφες και τες καλόγριες. Τις ανύμφευτες. Και τους μοναχούς και τους εγγάμους. 

Άρα, το να βάλουμε σαν στόχο την αγιότητα, ανήκει σε όλους μας αυτός ο στόχος, από τη στιγμή που το Πνεύμα το Άγιον ενώθη με το σώμα και το αίμα της Παναγίας. Όλοι μας, είτε μέσα στο μοναχισμό είτε μέσα στον έγγαμο βίο είτε είμεθα και μονήρεις. Χωρίς να ποτέ να πάμε ούτε στον ένα δρόμο ούτε στον άλλο. Έχομε την δυνατότητα να θεωθούμε. Να αγιάσουμε. Διαφορετικά, αν δεν το καταλάβουμε αυτό, έστω και την υστάτη στιγμή που βγαίνει η ψυχή από το σώμα, αν δεν το καταλαβαίνουμε, ότι ο σκοπός μας είναι να αγιάσουμε, θα αγιώσουμε (=σκουριάσουμε). Όπως είπεν η γιαγιά. 

Και το φοβερό, τα περιγράφει αυτά που σας είπα, σ’ αυτή την ωραία προσευχή, που λέμε σε κάθε Απόδειπνο. Είτε μικρό είτε μεγάλο. Κάμετε λίγη υπομονή, να σας διαβάσω λίγο απ’ αυτά που είπε ο καλλιφωνότατος διάκος μας με νόημα. Και λέει κάπου, στο ενδιάμεσο της πρώτης ευχής. Και ίσταται ο διάκονος μπροστά από την Παναγία, για να πει αυτή την ευχή. Εδώ, λόγω της στενότητας του ναού, με ρώτησε πριν να πάει ο διάκος να πει την ευχή. 

― Πού να σταθώ; 

Λέω του: 

― Εδώ στην Παναγία. 

Μου λέει:

― Μα μπροστά σου; 

Του λέω: 

―Όχι μπροστά μου. Μπροστά στην Παναγία! 

Άρα, όπου είναι ο νους, εκεί είναι και το σώμα. Μπορεί να είσαι μέσα στο στασίδι και ο νους σου να είναι στις δουλειές και εις τες τράπεζες. Και μπορεί να είσαι εις την τράπεζα και να σκέφτεσαι και να λες. «Τι ωραία, να ήμουν στα Κατύδατα τώρα; Και να ήμουν μαζί με τον παπά μας και τον Δεσπότη μας στους Χαιρετισμούς.» 

Και ο άγιος Νικόλαος ο Πλανάς, ένας από τους συγχρόνους αγίους της Αθήνας, θυμίαζε, λέει, όπως εβγήκε τώρα ο πάτερ Θεόδωρος και σας θυμίασε, θυμίαζε, λέει, και είχε και μίαν κυρία, η οποία πήγαινε τακτικά στην εκκλησία, με τα καπέλα της, λέει, με την όλη της την δόξα και την πομπή και δεν την εθυμιάτιζε. Και πήγαινε στα διπλανά στασίδια που ήταν άδεια και τα θυμιάτιζε. Μια φορά, δυο φορές, του έκαμε παρατήρηση η γυναίκα. Ήταν και αριστοκράτισσα. Και του λέει, 

― Πάτερ Νικόλα, είπαμε είσαι αγράμματος, αλλά να μην είσαι και αγενής.

 Της λέει: 

― Γιατί, κυρία μου; 

Του λέει: 

― Επιτρέπεται να περνάς με το θυμιατό και να μην με θυμιατίζεις, που είμαι μέσα στην εκκλησία και να θυμιατίζεις το διπλανό στασίδι, που είναι άδειο; 

Και της είπε: 

― Όχι, με συγχωρείς, της λέει. Δεν έβλεπα ότι ήσουν μέσα στο στασίδι. Διότι, της λέει, ο νους σου ήταν εις τον άντρα σου και στις δουλειές σας. Ενώ στο διπλανό στασίδι, έβλεπα την τάδε γυναίκα  ―και της είπε και το όνομα―  η οποία, της λέει, δεν την αφήνει ο άντρας της να έλθει τακτικά Εκκλησία. Αλλά με τον νουν της, είναι μέσα στην Εκκλησία. Και με την καρδιά της, η επιθυμία της είναι να είναι εδώ. 

Και πήγε και ρώτησε την άλλη γυναίκα. Της είπε: 

― Τι σκεφτόσουν σήμερα; 

― Σκεφτόμουν, λέει της, την Εκκλησία του αγίου Ελισαίου, τον παπά Νικόλα και εσάς που πηγαίνετε, της λέει, εύκολα στις λειτουργίες. Εμένα ο άντρα μου δεν με αφήνει. 

Και κατάλαβε η γυναίκα, ότι αυτό που παίρνομε εις την εκκλησία, δεν είναι απλά το σώμα μας. Είναι τον νουν μας. Όπου ο νους μας, εκεί η ψυχή μας. Ο νους, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. 

Και λέει εδώ, σ’ αυτό τον ωραιότατο ύμνο, που διάβασε, όπως σας είπα, ο διάκος μας, το «Άσπιλε αμόλυντε, άφθορε, άχραντε.» Κάπου στο μέσον, λέει: «Και πάρεσό μοι αεί ως ελεήμων και συμπαθής και φιλάγαθος· εν μεν τω παρόντι βίω θερμή προστάτις και βοηθός.» Και της λέει, «Παναγία μου, εσύ που είσαι συμπαθής, μας συμπαθείς δηλαδή. Που είσαι καλοσυνάτη, φιλάγαθος και ελεήμων.» Η Παναγία σας εδώ λέει, Μήτηρ Θεού η Ελεούσα. 

Και λέει, «εν μεν τω παρόντι βίω θερμή προστάτις και βοηθός.» Σ’ αυτό τον βίο, λέει, τον παρόντα, τον επίγειο, δηλαδή βίο, που έχουμε, την επίγεια ζωή που έχουμε. Άλλος εκατόν χρόνια, άλλος ογδόντα, άλλος εξήντα, άλλος σαράντα, άλλος είκοσι, άλλος πέντε χρόνια. Αυτά είναι του Θεού μυστήρια, πόσα χρόνια ζούμε εδώ. Το ζήτημα είναι, όχι τα εδώ. Είναι τα εκεί. Όχι τα κάτω. Είναι τα άνω. Αλλά, τα κάτω, καθορίζουν τα άνω. Τα εδώ, καθορίζουν τα εκεί. Γι’ αυτό, λέει εδώ, «Σ’ αυτό τον παρόντα βίο», λέει, «Παναγία μου, γινού για μας θερμή προστάτις και βοηθός.»

Και μάλιστα λέει, σε τι να μας βοηθά η Παναγία. Εμείς νομίζουμε ότι η Παναγία είναι μόνο για να μας κάμει κανένα θαύμα. Καμμιάν αρρώστια να μας γιάνει, καμμιά δυσκολία οικονομική που έχομε, κανέναν αδιέξοδο με τα παιδιά μας και με τα εγγόνια μας, με κανένα δύσκολο γείτονα. 

Είναι και γι’ αυτά. Είναι και γι’ αυτά. Είναι και ιαματική, είναι και βοήθεια μας. Αλλ’ όμως, η μεγαλύτερη βοήθεια που κάμνει η Παναγία, το λέει πάρα κάτω: «Τας των εναντίων εφόδους αποτειχίζουσα.» Ποιοι είναι οι ενάντιοι; Είναι οι δαίμονες. 

Όπως υπάρχουν άγγελοι, υπάρχουν, έλεγε ο άγιος Πορφύριος. Δεν του άρεσε του αγίου Πορφυρίου, ήταν πολύ ευαίσθητη ψυχή, να λέει, οι δαίμονες και έλεγε «ενάντιαι δυνάμεις.» Εμείς δυσκολευτήκαμε να καταλάβουμε τον πρώτο καιρό που τον εγνωρίσαμε τι εννοούσε οι ενάντιες δυνάμεις. 

Και μου λέει, 

―Βρε, εσύ ο ψηλός, που κάμνεις και τον έξυπνο, στην Κύπρο, μου λέει, απέναντι σας δεν έχετε ενάντιες δυνάμεις πάνω στον Πενταδάκτυλο; 

Και τότε κατάλαβα ότι ενάντιες δυνάμεις είναι οι αντίπαλοί μας. Οι εχθροί μας. Οι εχθροί του ανθρωπίνου γένους, που θέλουμε βοήθεια από την Παναγία μας, γράφει εδώ, είναι οι δαίμονες. Και παρακαλούμε, «τας των εναντίων εφόδους αποτειχίζουσα.» Τες εφόδους, που μας κάμνουν να τους αποτειχίζεις. Να τους διαλύεις. 

Και πώς κάνουν οι ενάντιες δυνάμεις εφόδους; Πρώτα, ο πειρασμός, ας τον πούμε έτσι, όπως τον λέει στο «Πάτερ ημών.» «Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν.» Το ίδιον εννοεί. Πρώτα ο πειρασμός, κοιτάζει την καρδιά του ανθρώπου. Είναι πνεύμα. Και παρακολουθά την καρδιά μας, τι επιθυμίες έχει. Και λέει: 

― Α, τούτος εν ο Δεσπότης, ο Νεόφυτος; Τι επιθυμίες έχει μέσα του; ―Βλέπει.― Έχει την επιθυμία του θυμού. Και έχει και την επιθυμία του ππαρά. Ππαραδόπιστος. 

Και αρχίζει πλέον και μου βάζει λογισμούς εναντίον του κοινοτάρχη, για να ερεθίσει τον θυμό και λογισμούς, πώς να βγάλω περισσότερα χρήματα, να γίνω πλούσιος. Διότι βλέπει μέσα μας, την επιθυμία που έχει ο καθένας μας. 

Σε άλλον, βλέπει ότι υπάρχει μέσα στην καρδίαν του ζήλεια και φθόνος. Του βάζει συνεχώς ιδέες για ανθρώπους. Και με αυτό τον τρόπο, ζηλεύει ακόμα και την σκιά του. Και το καλό και την ωφέλεια του συγγενή του και του φίλου του. 

Στον καθένα μας, λοιπόν, ο πειρασμός αξιοποιεί κατά πρώτον τες επιθυμίες της καρδίας. Εάν λοιπόν ο άνθρωπος που έχει την καρδίαν με τες συγκεκριμένες επιθυμίες, και όλοι έχομε κάποιες επιθυμίες, και όλοι έχομε κάποιες επιθυμίες, εάν είναι αφύλακτη η καρδιά και δεν εμάθαμε να προσευχόμαστε και δεν εμάθαμε να ταπεινωνόμαστε και να βάζομε καλούς λογισμούς, τότε ο πειρασμός μπαίνει μεσ’ στην καρδία και προσπαθεί, αυτή την επιθυμία, όπως σας είπα, να την ερεθίσει. Να την μεγαλώσει. 

Όταν ο άνθρωπος αποδεχτεί τον πειρασμό, η επιθυμία γίνεται λογισμός. Και αρχίζει πλέον η διάνοια, ο εγκέφαλος, αρχίζει να οργανώνεται. Να κάνει σχέδιο. Πώς να πραγματοποιήσω την επιθυμία μου. Τη ζήλεια μου. Τη φιλαργυρία μου. Τη φιληδονία μου. Και πλέον ο σατανάς φεύγει. Δεν έχει ανάγκη να δουλέψει. Έκαμε την δουλειά του. Ενεργοποίησε τη επιθυμία και έγινεν η επιθυμία λογισμός. 

Το πιο πιθανόν είναι ο άνθρωπος που δεν είναι αγωνιστής, να πέσει στην πράξη. Να συγκατατεθεί με κάποιον τρόπο. Και να κάμει την αμαρτία.

Εδώ, λέει, σ’ αυτή την φάση των επιθυμιών και των λογισμών, έχομε μίαν μεγάλη προστάτιδα. Μίαν μεγάλη αγίαν βοήθεια. Την Παναγία μας. Την μητέρα μας. Και στον ουρανό και στην γη. Άρα εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, που συχνά πυκνά κλαψουρίζουμε ως ολιγόπιστα, για να μην πω άπιστα, στην πράξη, παιδιά του Θεού, έχουμε τέτοια βοήθεια και δεν την αξιοποιούμε. Περιμένουμε να πάμε σε κανένα νοσοκομείο, να φτάσουμε στα ύστερά μας για να φωνάξουμε, «Παναγία μου, βοήθα μου», πραγματικά από καρδιάς. 

Ενώ, ο αγωνιστής Ορθόδοξος Χριστιανός, παρακολουθεί με τον νουν του, που ο νους είναι οφθαλμός της ψυχής. Ο νους, δεν είναι ο εγκέφαλος. Ο νους, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. Όπου εστιάζει ο άνθρωπος την προσοχή του, εκεί είναι ο νους. 

Άμα ο άνθρωπος έτσι παρακολουθεί την καρδιάν του και λέει, τι σκέφτηκα τώρα; Τι επεθύμησα τώρα; Εάν δω αυτό που επεθύμησα, αυτό που εσκέφτηκα, ότι είναι αμαρτία, δεν το θέλει ο Θεός, δεν είναι μέσα στις εντολές του Θεού, αμέσως να λέτε, «Χριστέ μου, συγχώρα με.» Όχι πολλά λόγια. «Χριστέ μου, συγχώρα με.» «Παναγία μου, βοήθα με.»

Έτσι, μου έλεγε η μάνα μου. Της λέω, πώς πέρασες τη ζωή σου; Όταν εκατάλαβα ότι είχε αξία η κοτζιάκαρη (=γριά). Μου λέει: 

― Στα εύκολα και στα ευχάριστα, εδοξολόγουν. Στα δύσκολα και στες αμαρτίες μου, εκυρκελέουν. 

Στα εύκολα, δηλαδή, και στα ευχάριστα, έλεγα «Δόξα σοι ο Θεός.» Στα δύσκολα και στες αμαρτίες, έλεγα «Κύριε ελέησον.» «Κύριε ελέησον.» Αλλά με καρδιά. Με καρδιά να λέγεται! 

Πάλι ο άγιος Πορφύριος έλεγε. «Όταν η προσευχή γίνεται με αγάπη, τότε γεμίζει η καρδιά χάρη. Ενέργεια δηλαδή του Χριστού.»

Ο άλλος άγιος του αιώνος, ο άγιος Παΐσιος, ήταν της συμπόνιας. Μου έλεγε του ιδίου: 

― Πες μου κάτι για τον φίλο σου τον Δημήτρη, που του είπα ότι είχε μια δύσκολη αρρώστια. Τι αρρώστια έχει; μου λέει. 

Του λέω: 

― Καλά, θέλεις να ξέρεις και την αρρώστια; 

Μου λέει: 

― Ναι. Ξέρεις γιατί; Για να πονέσω. Αν δεν πονέσεις, μου λέει, δεν θα συμπονέσεις. 

Άκου ο άνθρωπος του Θεού! Πώς αγιάζει ο άνθρωπος! 

Τι μεγάλη υπόθεση είναι η καρδιά! Τι παράγει η καρδιά; Δεν παράγει η καρδιά μόνον αμαρτίες, επιθυμίες και λογισμούς. Άμα γυρίσεις τον διακόπτη και αρχίσει ο μετασχηματιστής να δουλεύει θετικά και όχι αρνητικά, γεμίζει η καρδία ωραίες επιθυμίες, ωραίους πόθους, προσευχές αυθόρμητες. Και τις τυπικές. 

«Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.» «Υπεραγία Θεοτόκε σώσον με.» Πολλά «Βασιλεύ ουράνιε», πολλά «Πατερημά», «Θεοτόκε παρθένε», στην Παναγία. Και αρχίζει η καρδία πλέον και ενεργοποιείται. 

Πώς έχετε μια γεννήτρια στο περβόλι; Και όταν την γυαλίσατε και της βάλατε και τα λάδια της και λίγο πετρέλαιο, σας δίνει φως στο πιο απομακρυσμένο σας περιβόλι. Έτσι γίνεται η καρδία του ανθρώπου. Όταν αρχίσει να καθαρίζεται, γίνεται φωταγωγός. Γεννήτρια φωταγωγούσα. Που γίνεται η καρδία του ανθρώπου ένα περιβόλι. Που ανθίζουν τα πάντα μέσα. 

Αλλά πρέπει, συνεχώς ο νους, ο οφθαλμός της ψυχής, όπως είπα προηγουμένως, να παρακολουθεί γρήγορα-γρήγορα τες κακές μας επιθυμίες. Τους κακούς μας λογισμούς. Που όλοι, όλοι έχουμε. Εν παντί καιρώ και τόπω.  Και όταν αυτό το κάμνομε και ζητούμε την βοήθεια της Παναγίας, του Τιμίου Προδρόμου και κάποιων αγίων που αγαπούμε, σαν εσείς οι Κατυδιώτες, τον απόστολό σας, «Απόστολέ μου, Θεολόγε μου Ιωάννη, βοήθησέ με», μόλις βλέπετε, ότι μέσα σας υπάρχει μια αμαρτία, «Συγχώρεσέ με Χριστέ μου.» «Βοήθα μου, Παναγία μου.» «Βοήθα μου, Απόστολε μου Ιωάννη και Θεολόγε.» Από καρδιάς. 

Και ό,τι γίνεται από καρδιάς, φεύγουν οι … ενάντιες δυνάμεις. Οι πειρασμοί, οι δαίμονες. Οι επιθυμίες οι αρνητικές και οι κακοί λογισμοί. Και δεν μένει άδεια η καρδιά. Γεμίζει. Γεμίζει με χάρην, ενέργεια. Ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και παρουσία Χριστού. Και έτσι χαίρεται ο Θεός Πατήρ και όλη η Αγία Τριάδα συμμετέχει στον δικό μας αγώνα. 

Αυτό ήθελα απόψε να πω στην αγάπη σας. Και λέει και πάρα κάτω, άλλα και μεγάλα. Να τα πούμε άλλη φορά. Δεν υπάρχει μόνον, λέει, «ο παρών βίος», η ζωή που ζούμε εδώ. Υπάρχει, λέει, «εν δε τη φοβερά ημέρα της κρίσεως, της αιωνίου με ρυομένη κολάσεως, και της απορρήτου δόξης του σου Υιού και Θεού ημών κληρονόμον με αποδεικνύουσα.»

Δηλαδή, αν καταλάβετε καλά, εμείς οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι όποιας πίστεως ή απιστίας και να είναι, ζούμεν μεταξύ δύο βίων. Δύο ζωές. Ο παρών βίος, η παρούσα ζωή η επίγειος, που στον καθένα διαρκεί λίγα χρόνια. Και εκατόν να ζήσουμε, αφού η ψυχή δεν πεθαίνει ποτέ. Είναι αθάνατος. Άρα, και τα εκατόν μπροστά στην αιωνιότητα, είναι μια σταγόνα. Και το άλλο που ζούμε, που θα ζήσουμε μάλλον, είναι η αιώνια ζωή του Χριστού, όταν ακούετε που λέει ο λαός και το Ευαγγέλιο, να πάμε στον παράδεισο. Τι είναι ο παράδεισος; Είναι η ζωή του Χριστού. 

Άρα, τώρα εμείς, καθορίζουμε κατά ένα τρόπο, εν μέρει πάντοτε, την αιώνια μας ζωή. Σκεφτείτε δηλαδή, πόσο σημαντικές είναι οι μέρες μας, τα χρόνια μας, οι μήνες μας, οι ώρες μας. Δηλαδή, αν εγώ κάμνω αυτή τη δουλειά που περιέγραψα προηγουμένως με επιμέλεια και δεν είμαι μόνο ένας Δεσπότης που κάμνει ομιλίες και κορδώνει και καμαρώνει, αλλά έχει έγνοια για την καρδιάν του και την καθαρίζει. Και τον νουν του, να παρακολουθά την καρδιά. Επιθυμίες και λογισμούς και πόθους. Τότε, οργανώνω στην ουσία, την αιώνιά μου ζωή. Και έτσι, όταν πεθάνω, δεν θα πεθάνω. Μόνο το σώμα θα πεθάνει. Η ψυχή θα χαίρεται και θα απολαμβάνει τον παράδεισο του Χριστού. 

Όταν εκοιμήθη ο άγιος Γέροντάς μας Ιάκωβος ο Τσαλίκης, ο τελευταίος που αγιοκατατάχθηκε, είχε μια γυναίκα που ήταν πνευματικοπαίδι του και έκλαιε τον Γέροντα. Ένα Γέροντα, που έκαμνε θαύματα από δέκα χρονών. «Αχ! και χάσαμε τον γέροντά μας», «Αχ! και πέθανε ο Γέροντάς μας.» Και τον έκλαιε, σαν να είναι ο τελευταίος αμαρτωλός του κόσμου. Της εμφανίστηκε. Και του λέει: 

― Γέροντα, μα είσαι ζωντανός; 

―  Παιδί μου, της λέει, μα γιατί κλαις έτσι; Εγώ τώρα ζω! Τώρα ζω! Της λέει. Έκαμα αγώνα, της λέει, για να έχω τώρα αυτή την χαρά, αυτό το φως και την απόλαυση της αιώνιας ζωής, που είναι ο Χριστός. 

Άρα, αξίζει τον κόπο να αγωνιστούμε αυτό τον ωραίο αγώνα, εναντίον των επιθυμιών μας. Των κακών επιθυμιών μας. Εναντίων των κακών λογισμών μας. Να μάθομε να συγχωρούμε. Να μάθομε να ελεούμε. Να αγαπήσουμε την νηστεία. Να αγαπήσουμε εξαιρέτως την προσευχή και την συγχωρητικότητα. Και τέλος, τέλος να αγαπήσουμε την Θεία Λειτουργία. Που ο αγωνιστής πάντοτε οδηγεί τον εαυτό του και την ψυχή του και το σώμα του, μπροστά σ’ αυτά τα βημόθυρα. Τα βλέπετε; 

Είπα του παπά κατ’ εξαίρεση και τα …. Τι εικονίζουν τα βημόθυρα; Την γιορτή τη μεγάλη που έρχεται. Την 25η Μαρτίου. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Γιατί όρισαν οι άγιοι πατέρες να ζωγραφίζετε στις αγίες πόρτες, όπως λέμε στην Κύπρο, στα βημόθυρα, όπως είναι η καθιερωμένη ορολογία, τον Αρχάγγελο Γαβριήλ και την Παναγία όρθια. Είναι η στιγμή που της λέει, «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου· ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου, ότι Σωτήρα έτεκες των ψυχών ημών». Και αυτό που λέει στους Χαιρετισμούς: «Και συν τη ασωμάτω φωνή, σωματούμενόν σε θεωρών, Κύριε, εξίστατο και ίστατο, κραυγάζων προς αυτήν τοιαύτα. Χαίρε, δι’ ης η χαρά εκλάμψει· χαίρε, δι’ ης η αρά εκλείψει». 

Βάζει η Εκκλησία τα βημόθυρα στην πιο κεντρική θέση του ιερού τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Τη στιγμή δηλαδή που ο Θεός, επήρε σάρκα. Για να μας πει τι; Εδάνεισεν η Παναγία εκ μέρους όλων μας. Όλων μας. Εις τον Θεόν την σάρκα της και έγινεν από Θεός Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Ως δώρον ο ίδιος ο Χριστός, έρχεται σε κάθε Θεία Λειτουργία και ανοίγουν αυτά τα βημόθυρα και λέει: «Λάβετε, φάγετε. Πίετε εξ αυτού πάντες τούτο εστί το Σώμα και το Αίμα μου, εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Να έχουμε τέτοια ζωή δηλαδή, που να μην πεθάνει η ψυχή μας. Να ζει, όπως ζει η ψυχή του αγίου Ιακώβου και όλων των δικαίων ανθρώπων. 

Γι’ αυτό, σας παρακαλώ πάρα πολύ, μαζί με το αγωνιστικό φρόνημα της νηστείας, της αγρυπνίας, της προσευχής, της ελεημοσύνης, της συγχωρητικότητας και του ελέους, να έχομε πάντοτε, ως τελικό στόχο, πότε θα κοινωνήσω. Πότε θα κοινωνήσω. Μόνον έτσι, όλα αυτά τα χαίρε που είπαμε, χαροποιούν την Παναγία. Διότι, βλέπει ότι αυτό που εδάνεισε, το σώμα της και το αίμα της, το θέλουμε. Το επιθυμούμε. Διότι, όταν κοινωνούμε σώμα και αίμα Χριστού, είναι και σώμα και αίμα της Παναγίας.

Σας παρακαλώ πάρα πολύ, αυτό τον πόθο να κοινωνώ τακτικά, να τον καλλιεργήσετε. Να βρείτε έναν καλό πνευματικό, αν δεν έχετε, να συνεργαστείτε μαζί του και όσο το δυνατόν να σας δώσει ευλογία να κοινωνάτε τακτικά. Για να έχετε, για να έχομεν, και εγώ μαζί σας, ζωήν αιώνιον. Που να μην πεθάνει ποτέ η ψυχή μας.

Το εύχομαι σε σας, να το εύχεστε και σεις για μας. 

Καλό Πάσχα να έχετε, την Λαμπρή αχώριστοι και πρώτα ο Θεός, να μας αξιώσει να ζήσουμε και την ανάσταση του Ελληνισμού μας. Και όλης της Ορθοδοξίας και μη φοβάστε τον Ερτογάν. Θα πέσει. Όταν πέσει όμως, θα έχομε μεγάλο … Ως τότε, προσευχή και νηστεία.

«Δι’ ευχών των Αγίων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς.»

Κήρυγμα του Μητροπολίτου Μόρφου κ. κ. Νεοφύτου, στη Θεία Λειτουργία, την Κυριακή Ζ΄ Ματθαίου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίας Παρασκευής της κοινότητος Λειβαδιών (Πιτσιλιάς) της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου στις 23.7.2017.

Έτη πολλά ευλογημένα και σε σας! Βλέπετε η εκκλησία μετ’ επιμονής ψάλλει για τον επίσκοπο, για τον ιερέα, αλλά και για το λαό της, να έχει πολλά έτη. Και αυτά τα πολλά έτη τα έχομε ανάγκη, αγαπητοί μου αδελφοί, για να ζήσομε την μετάνοιά μας. Γι’ αυτό επέτρεψε ο Θεός να έλθομεν εις τον κόσμο. Και να ξέρετε ότι κάθε άνθρωπος που γεννιέται, γεννιέται επειδή το θέλει ο Τριαδικός Θεός. Οι γονείς μας προσφέρουν μόνο τη σάρκα. Την ψυχή την προσφέρει ο Θεός! 

Την ώρα που γίνεται η σύλληψη της σαρκός μας, εκείνην ακριβώς την ώρα ενώνεται μαζί με το ωάριο και το σπερματοζωάριο και η ψυχή του ανθρώπου. Και είναι συγκάτοικοι, ψυχή και σώμα, καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής. Μέχρι την ώρα του θανάτου μας. Και θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά χωρισμός της ψυχής από το σώμα.

Ερώτησα τα παιδιά στην κατασκήνωσή μας στον Λαμπαδιστή. Τους λέω: 

― Τι είναι θάνατος; 

Και μου είπαν όλα: 

― Είναι ὁ θάνατος χωρισμός της ψυχής από το σώμα. 

― Και τι είναι το αντίθετον του θανάτου; 

Εσκέφτηκαν λίγο και μου είπε ένα έξυπνο κοριτσάκι:  

― Το αντίθετο του θανάτου είναι ο Χριστός. 

Μα τι ωραία απάντηση που έδωσε! Συγκινήθηκα. Έτρεξαν τα μάτια μου. Της λέω: 

― Πώς το καταλαβαίνεις; Σωστά το είπες. Ότι το αντίθετο του θανάτου είναι ο Χριστός! 

Και μου λέει: 

― Εν είν έτσι που μαθαίνουμε στο «Χριστός Ανέστη;» «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασιν, ζωήν χαρισάμενος.» Ε, για να διά, λέει μου, ζωή σ’ αυτούς που είναι μεσ’ τα μνήματα, σημαίνει ότι το αντίθετον του θανάτου είναι ο Χριστός. Η Ανάσταση του Χριστού. 

Λέω, «Κύριε ελέησον!» «Εκ στόματος νηπίων κατηρτίσω αίνον». Και πράγματι. Το αντίθετο του θανάτου είναι η Ἀνάσταση, την οποία μας προσφέρει ο Χριστός. Γι’ αυτό και όταν θα γίνει η Ἀνάσταση όλων των σωμάτων στη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, αυτό που θα συμβεί στην ουσία θα είναι επανένωσις του σώματος, του αναστημένου σώματος, με την αθάνατο ψυχή μας. Μόνον το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει.

Μια καλή γιαγιά από τα χωριά της πεδιάδας, επέθανε την περασμένη εβδομάδα. Αυτή ήταν αγία. Αγία γυναίκα. Σκεφτείτε ότι εμεγάλωσε τ’ αδέλφια της όλα, όταν έμεινεν ορφανή έξι χρονών και δεν είχε λίγα αδέλφια. Είχε έξι αδέλφια. Τα εμεγάλωσε τα αδέλφια της και μετά, όταν την πάντρεψαν δεκατριών χρονών, την πάντρεψαν με έναν άνθρωπο αδυσώπητο. Έναν άνθρωπο απρόσεκτο. Που ήδη είχε εξώγαμα. 

Και του λέει: 

― Πατέρα, μα μ’ αυτόν θα με παντρέψεις; 

Της λέει: 

―Αυτόν να πάρεις. Γιατί βγάζει χρήματα. 

Έτσι εσκέφτετουν. Και έκαμε υπακοή στον πατέρα της. Και έκαμε μαζί μ’ αυτό τον άνθρωπο εννιά παιδιά. Και αυτός έκαμε άλλα εννιά με άλλες γυναίκες. 

Και τι έκαμεν η γυναίκα του Θεού; Πήγαινε και έβρισκε τα εξώγαμα του άντρα της και μάθαινε τα ονόματά τους, γιατί είχε έγνοια, μήπως τα παιδιά της γνωρίσουν τα παιδιά αυτά και παντρευτούν. Και μερικά που εφτώχυναν από τα εξώγαμα, αυτή πάντοτε ήταν εργατική, δούλευε και έστελλε χρήματα στα παιδιά του ανδρός της. Ακούτε πράματα! 

Και γνώρισε έναν άγιο πνευματικό, που ήταν και εδώ στην Πιτσιλιά εφημέριος, εις το χωριό μας Πλατανιστάσα, για ένα διάστημα, τον ιερομόναχο Ανδρέα. Από τα μέρη της Κερύνειας ήταν. Ήταν άγιος και αυτός. Με θαύματα. Ευωδίασε, όταν εκοιμήθη. Και την εκαθοδήγησε, πώς να προσεύχεται, πώς να διαβάζει ακολουθίες, το ψαλτήρι εξαιρέτως, πώς να νηστεύει. 

Όταν επήγαιναν τα εγγόνια της και της έλεγαν, γιαγιά κάμε προσευχή να περάσω τις εξετάσεις. Ή να πιάσω δουλειά. Ή γιατί εγνώρισα την τάδε κοπέλα και σκέφτομαι αν πρέπει να την πατρευτώ. Τι έκαμνεν η γιαγιά; Τρεις μέρες δεν έτρωγε τίποτε. Έκαμνε προσευχή και ότι την εφώτιζε ο Θεός έλεγε στα παιδιά της. 

Αυτοί είναι οι άνθρωποι του Θεού! Και εκοιμήθη η γιαγιά αυτή. Ενενήντα χρονών! 

Και είχε ένα εγγόνι, το οποίον είναι τώρα εις την Αγγλία. Μεγάλος και τρανός. Και έλεγε:

― Δεν υπάρχει αιώνια ζωή γι’ αυτούς. Ούτε οι άνθρωποι ζουν ούτε η ψυχή ζει μετά τον θάνατό της. Είμαστε, λέει, όπως τα ζώα. Όσο ζει το σώμα, ζει και η ψυχή μας. Εψόφησε το σώμα, πεθαίνει και η ψυχή. 

Έτσι έλεγε. Με τρία δοκτοράτα! Καθηγητής στην Αγγλία! 

Και η γιαγιά άκουε, όσο ζούσε, ότι ο εγγονός της εμπήκε σε δύσκολους, άθεους δρόμους και λυπόταν και προσευχόταν. 

Εκοιμήθη η γιαγιά την περασμένη Πέμπτη, η ώρα έξι το πρωί. Η ώρα έξι και τέταρτο, επήρε τηλέφωνο ο εγγονός της, ο άθεος, από το Λονδίνο. Πήρε την μάνα του. Και της λέει: 

― Μα επέθανεν η γιαγιά μου; 

― Πού το ξέρεις εσύ; 

― Επήγα, λέει, στην κουζίνα. Ἐξύπνησα. Και πήγα στην κουζίνα να φτιάξω καφέ και παρουσιάστηκε μπροστά μου γεμάτη φως. Και ήταν, λέει, και νέα στην ηλικία. Χωρίς ρυτίδες, σχεδόν τριανταπέντε χρονών. Πάρα-πάρα πολύ όμορφη, λέει. Ποτέ δεν είδα τη γιαγιά μου τόσο όμορφη. Και με έβλεπε, μου λέει, με ένα ύφος θαυμαστό μέσα στα μάτια. Και έκαμε τον σταυρό της, για να του δείξει ότι δεν είναι δαιμονική φαντασία αυτό που έβλεπε. Έκαμε τον σταυρό της και εξαφανίστην η γιαγιά. 

Και του λέει η μάνα του. 

― Τώρα, γιε μου, τι χαμπάρια; Υπάρχει ψυχή ή δεν υπάρχει; 

Και έβαλε τα κλάματα και λέει:

― Πόσο λάθος έκαμα! Και σκεφτείτε, λέει, αυτά τα εδίδασκα και στους μαθητές μου! 

Βλέπετε λοιπόν; Η ψυχή δεν πεθαίνει. Είναι αθάνατος. Γι’ αυτό κάμνουμε

τα μνημόσυνα. Γι’ αυτό έχουμε συνεχείς δεήσεις μέσα στη Θεία Λειτουργία. Γι’ αυτό κάνουμε ελεημοσύνες για τους κεκοιμημένους μας. Για να βοηθήσουμε την ψυχή μας, όταν αυτοί δεν εβοήθησαν τον εαυτό τους, όσο ζούσαν. Με την μετάνοια, με την εξομολόγηση, με τες τακτικές λειτουργίες. 

Έτσι έχουμε ευθύνη απέναντι στους κεκοιμημένους μας. Αλλά έχουμε ευθύνη και απέναντι στην αθάνατο ψυχή μας. Εμείς έχουμε έγνοια πολλή για την τροφή του σώματος. Για τις διακοπές μας, για τα δικαιώματα του σώματός μας, για την υγεία μας μη μας έρθει καμιά αρρώστια και όταν έρθει αρρώστια τα χάνουμε και γκρινιάζουμε. Ενώ έλεγα και του εν ασθενεία ευρισκομένου ιερέα σας πατρός Κυριακού, από τη δική μου πείρα που είμαι κι ἐγώ εν ασθενεία, δόξα τω Θεώ. Πολύ τον ευχαριστώ γι’ αυτή μου την ασθένεια. 

Του λέω: 

― Πάτερ μου, όσο το σώμα υποφέρει, τόσο καθαρίζει η ψυχή. Είναι νόμος αυτός. Έλεγεν ο άγιος Παΐσιος, λαμπιδάρει η ψυχή το άρρωστο σώμα. Φτάνει εμείς να λέμε «Δόξα σοι ο Θεός.» Φτάνει να μην αποδίδομε την αρρώστια, ότι είναι τιμωρία Θεού. Όχι! Είναι ευλογία! Είναι φάρμακο για την ψυχή μας! Για την ταπείνωσή μας! Για την υπομονή μας! Και η υπομονή κατεργάζεται ταπείνωση και η ταπείνωση προσελκύει το έλεος του Θεού. «Πας ο ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται». 

Έτσι και μεις, να έχομε έγνοια, αγαπητοί μου, και τους κεκοιμημένους μας τες ψυχές τους, αλλά και τη δική μας ψυχή. Να έχομε έγνοια τη μετάνοιά μας, δηλαδή. Μόλις δούμεν ότι μιαν εντολή του Χριστού, του Ευαγγελίου, την έχουμε παραβεί, αμέσως να μετανοούμε. Μόλις το αντιλαμβανόμαστε. Δηλαδή, είπα ένα ψέμα, έκαμα μίαν κρίση, μίαν κατάκριση είτε με τη γλώσσα μου είτε με τη σκέψη μου. Είχα μιαν κακή ιδέα. Μιαν κακή σκέψη. Έχω μέσα μου μίσος ή αντιπάθεια με κάποιον άνθρωπο. Έχω παράπονο. Αισθάνομαι αδικία. Μόλις αντιληφθώ αυτά μέσα στην καρδία μου, ότι προσπαθεί να δημιουργήσει φωλιά ο πειρασμός και κακίαν και αντίδραση, αμέσως. 

― Χριστέ μου, συγχώρα με, που σκέφτομαι έτσι. Που είπα έτσι. Που δεν ξέρω να αγαπώ. Βοήθα με, Χριστέ μου. Συγχώρα με, Χριστέ μου. 

Έτσι μαθαίνομε την καθημερινή, την επιμελημένη μετάνοια. Και όταν έχομε μετάνοια και από καιρού εις καιρόν έχομε ένα πνευματικό να εξομολογούμαστε αυτά που επαναλαμβάνονται μέσα στην καθημερινότητά μας, τότε παίρνομε άφεσην αμαρτιών. Και ζωήν αιώνιον. 

Παίρνομε άφεση αμαρτιών πρώτα, όταν μετανοούμε. Το αισθάνεται η ψυχή. Ξεκουράζεται. Ανακουφίζεται. Μόλις πείτε μέσα σας, με την καρδιά σας, «Συγχώρα με, Χριστέ μου, για το τάδε που έκαμα.» Δεν νοιώθετε μέσα σας ανακούφιση; Αυτή την ανακούφιση ποιος τη δίδει; Το Άγιον Πνεύμα. Είναι η άφεση αμαρτιών η πρώτη που λαμβάνομε διά της μετανοίας. Όταν πάμε να εξομολογηθούμε, είναι η δευτέρα άφεση αμαρτιών. Διά της συγχωρητικής ευχής του πνευματικού. Και όταν πάμε να κοινωνήσουμε, τι λέει ο παπάς όταν μας κοινωνεί; «Μεταλαμβάνει ο δούλος του Θεού  Σώμα και Αίμα Χριστού εις άφεσιν αμαρτιών». Να η άφεση των αμαρτιών «και ζωήν αιώνιον». Έτσι ξεκουράζεται η ψυχή. Έτσι έχει δυνάμεις η ψυχή. 

Και είναι και κάτι που δεν δίνουμε σημασία. Όταν μετανοούμε και καθαρίζεται η ψυχή μας και εξομολογούμαστε και κοινωνούμε, προσφέρουμε πολλές δυνάμεις του Αγίου Πνεύματος και αγγελικές δυνάμεις εις τα παιδιά μας και εις τα εγγόνια μας. Χωρίς να τους λέμε τίποτα. Ας κάθεστε εσείς στα Λειβάδια. Στο Αληθινού. Μακριά από τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας. Εκπέμπετε ευλογία. Εκπέμπετε αγιότητα.

Ενώ το αντίθετο. Ένας παππούς, μια γιαγιά, ένας πατέρας, μια μητέρα που κάνει βρόμικα πράγματα, που κάνει μαγείες, που έχει κακίες, που δεν συγχωρά, που δεν ελεεί, που δεν φροντίζει για την ψυχή του, τι να τον κάμεις αυτό τον γονιό και αυτό τον παππού; Μεταδίδει, έλεγε ο άγιος Πορφύριος, μικρόβια δαιμονικά στα παιδιά του και στα εγγόνια του. Είναι αυτό που λεν στην Παλαιά Διαθήκη, «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα». 

Γι’ αυτό να έχουμε έγνοια. Βλέπετε η γιαγιά, αυτή η αγιασμένη που σας είπα, μόλις εκοιμήθη, ποιον είχε έγνοια; Τον άθεο εγγονό της. Δεν επήγε στους θρήσκους. Και του έκαμε μάθημα. Του καθηγητή. Και του έκαμε μάθημα, για να μάθει ότι υπάρχει ψυχή αθάνατος. Που ζει. Και έχει δικαιώματα. Και αυτό που θέλει η ψυχή για να ζήσει και να αναπνέει την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος είναι την μετάνοια, την ελεημοσύνη, την συγχωρητικότητα, την τήρηση των εντολών του Χριστού. 

Και όταν αυτό γίνεται, πηγαίνομε στο μέγα δικαίωμα. Το οποίον όλοι είμεθα ανάξιοι. Αλλά προσφέρεται δωρεάν. Στο Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Γιατί λειτουργούμε; Για να κοινωνάτε. Όποτε έχετε μνημόσυνα, όποτε έχετε λειτουργίες, όποτε έχετε γιορτές, δεν είναι γιορτή μόνο να κάμω κόλλυβα. Και να γραφτώ εις τους επιτρόπους το όνομά μου και να μνημονεύσει ο παπάς. Είναι και αυτό. Αλλά ολόκληρη γιορτή είναι, την ημέρα που γιορτάζω τον άγιο μου, να κοινωνήσω το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. 

Γιατί άγιασε ο προφήτης Ηλίας; Γιατί είναι προφήτης της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού! Γιατί αγίασε η αγία Παρασκευή; Γιατί μαρτύρησε για το Χριστό! Ότι είναι η αιώνια ζωή και δεν μπορώ να αρνηθώ την αιώνια ζωή. Δίχα αυτού, είναι νεκρή η ψυχή μου. Και το σώμα μου, όταν αναστηθεί, θα πάει στην κόλαση. 

Γι’ αυτό παρακαλώ την αγάπη σας, το πρώτο σας μέλημα να είναι η καθημερινή μετάνοια και το πότε θα κοινωνήσω. Οι κανόνες των αγίων πατέρων λένε. Να μην περνούν τρεις εβδομάδες και να μένουμε ακοινώνητοι. Εκτός και αν έχομε επιτίμιο κανόνα, τιμωρία, θεραπευτική τιμωρία από πνευματικόν. Διαφορετικά, να πάρομε ευλογία από τον πνευματικό μας και να μην περνούν τρεις βδομάδες και να μένουμε ακοινώνητοι. Διότι μαθαίνει την διεύθυνσή μας ο σατανάς. Ο πειρασμός. Και μας πειράζει και δεν έχομεν αντιστάσεις. Και δεν έχομεν όπλα να τον πολεμήσομε. 

Και το άλλο που είπαμε. Το επαναλάβω. Για να μπορούμε να δίδουμε και αγιότητα και ευλογία στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, που σήμερα δοκιμάζονται μέσα σε πολλούς-πολλούς πειρασμούς η νέα γενιά. Και η ευθύνη είναι της μεγάλης γενιάς για όλα αυτά που συμβαίνουν. Και για όλ’ αυτά που θα συμβούν. Και έρχονται. Με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, που ετοιμάζουν οι μεγάλοι της γης. 

Χρειαζόμαστε να έχομε όπλα πνευματικά, για να διαχειριστούμε αυτές τες δύσκολες ώρες. Και η Εκκλησία χρόνια μας προσφέρει, αλλά την αξιοποιούμε ολίγον. Έτσι, για να είμαστε σε κανένα μνημόσυνο. Κανένα γάμο, καμιά γιορτούδα, κανένα πανηγύρι για λίγη ζιβανία και για να γνωριστούμε ξανά με τους χωριανούς μας. Ωραία αυτά και τα ήθη και τα έθιμα. Αλλά, πολλές φορές, γίνονται, με συγχωρείτε, θα το πω, χωρίς Χριστόν. Και χωρίς Χριστόν, ό,τι γίνεται, είναι άχρηστον. Δεν χρησιμεύει δηλαδή πουθενά. Μόνο στην επίγεια ζωή. 

Επίγεια ζωή, χωρίς φροντίδα του Αγίου Πνεύματος, είναι ζωή των ζώων όχι του ανθρώπου. Ο άνθρωπος λέγεται άνθρωπος, γιατί άνω θρώσκει. Βλέπει προς τα πάνω. Στον δημιουργό του. Και θέλει να έχει σχέση το δημιούργημα με τον δημιουργό. Το κτιστόν με το άκτιστον. Και αν θέλει η ψυχή μου να έχει σχέση με τον δημιουργό μου, τον Πατέρα, τον Υιό και το Πνεύμα το Άγιον, χίλιες φορές περισσότερο από μένα θέλει ο Θεός να έχει επαφή και σχέση μαζί μου. 

Τι λέμε σε μίαν ευχή της μεταλήψεως; «Ουκ ειμί άξιος ίνα εισέλθης υπό την στέγην της ψυχής μου αλλά επειδή βούλει συ», αλλά, επειδή θέλεις εσύ Θεέ μου, «οικείναι ημίν» να κατοικείς μαζί μου, μέσα μου, θαρρώ προσέρχομαι. Με θάρρος προσέρχομαι  σε σένα να Σε κοινωνήσω, να φιλήσω την εικόνα Σου, να Σε προσκυνήσω, να Σε αγκαλιάσω, να προσευχηθώ μαζί Σου, να κλάψω μαζί Σου, να Σε ευχαριστήσω για τες δυνάμεις που μου δίνεις. Που αντέχεις τες αδυναμίες μου. 

Τι ωραία να έχουμε τέτοια σχέση με τον Χριστό! Και ο Χριστός να ενεργοποιεί το Άγιον Πνεύμα μέσα μας και να μας οδηγούν εις τον Θεό Πατέρα. Και να γίνεται αυτό που ακούσαμε προηγουμένως. «Και καταξίωσον ημάς, Δέσποτα, μετά παρρησίας», λέει, «ακατακρίτως τολμάν επικαλείσθαι σε τον επουράνιον Θεόν Πατέρα και λέγειν». Και ύστερα, είπεν ο Γλαύκος μας ωραία και ταπεινά το «Πάτερ ημών».

Άρα έχομε έναν Θεό, που θέλει να είναι πατέρας μας. Εμείς θέλουμε να είμεθα παιδιά του; Αν θέλομε να είμεθα παιδιά του, να φροντίζομε για την ψυχή. Και το μυστικό της ψυχής τι είναι; Ότι της δίνομε, της δίνομε Θείαν Κοινωνία; Αγιότητα βίου; Εξομολόγηση; Μετάνοια; Το μεταδίδει αμέσως εις το σώμα. Και ξεκουράζεται το σώμα. Και έχει χαρά το σώμα. Και σκιρτά η καρδιά. Και πάλλεται. Και ευχαριστεί το ίδιο το σώμα την ψυχή που τρέφεται με την ενέργεια του Τριαδικού Θεού. Έτσι να ζούμεν, αγαπητοί μου. Και η ζωή μας θα είναι μια ζωή μέσα στην ενέργεια του Θεού και δεν θα θέλουμε διακοπές, για να ξεκουραστούμε. Γιατί μας ξεκουράζει τον Άγιον Πνεύμα.  

Θέλω και κάτι να πω, ιδιαιτέρως για τα Λειβάδια. Θέλω να σας επαινέσω γιατί, όποτε γίνεται έρανος, για οποιονδήποτε λόγο… Τελευταία είχαμε έρανο για το ησυχαστήριο του οσίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Άλλη φορά, είχαμε έρανο για κάποιους ανθρώπους που είχαν πάει στη Γερμανία να κάμουν εγχείρηση. Επρόσεξα ότι, ο Πολύστυπος, τα Λειβάδια και το Αληθινού μαζί, ανάλογα με τους κατοίκους του και τους αποδήμους του, προσφέρει δυσανάλογα περισσότερο, ακόμα και από τα μεγάλα χωριά της πεδιάδας. Με άλλα λόγια, είστε χουβαρντάδες. Ο Πολύστυπος, τα Λειβάδια, το Αληθινού. Μου έκαμε μεγάλην εντύπωση!

 Είδα τα ποσά που επρόσφερε το κάθε χωριό. Δεν είμαστε πολύς κόσμος. Σε όλη την μητρόπολη Μόρφου, οι μόνιμοι κάτοικοι είμαστε λιγότερο από είκοσι χιλιάδες. Δηλαδή μια ενορία της Λευκωσίας. Και γίνονται, χάριτι Θεού, τόσα έργα σε όλες τις κοινότητες και βοηθιούνται και άνθρωποι που έχουν ανάγκη. Αυτό γίνεται χάρη στην δική σας αρχοντιά. Αυτό να το κρατήσετε. 

Εάν ο Δεσπότης το εκτιμά, σκεφτείτε πόσο το εκτιμά ο Χριστός. Και οι άγγελοι. Και θα τρέχουν να σας βοηθήσουν. Οφείλω να σας ευχαριστήσω και να σας παρακαλέσω να το κρατήσετε αυτό. «Ο ελεών πτωχόν, δανείζει Θεώ». Και ο Θεός, είναι πάντοτε αξιόπιστος.

Τα παιδιά και τα μάτια σας, για να μην παραμορφωθούν (Ακάκι, 6.8.2021).

Έτη πολλά, ευλογημένα και μεταμορφωμένα. 

Εάν τα έτη μας, ο στόχος τουλάχιστον της ζωής μας δεν είναι να είναι τα έτη μας σιγά-σιγά, σιγά-σιγά μεταμορφωμένα, μη νομίζετε ότι υπάρχει τρίτος δρόμος απλά θα είναι παραμορφωμένα. Ή μεταμόρφωση ή παραμόρφωση. 

Γιατί; Γιατί έχουμε δύο μεγάλους εχθρούς που στην εποχή μας προσετέθηκε και ένας τρίτος. Ο μέγας εχθρός ο αρχέκακος όφις, ο πειρασμός, ο έξω απ᾿ εδώ. Βλέπετε και ο Χριστός όταν του ζήτησαν οι μαθητές μία προσευχή είπε το «Πάτερ ημών». Εάν θυμηθείτε όσα είχαμε πει ψες σκεφθείτε, η άκρα ταπείνωση, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, δεν τους είπε να προσευχηθείτε σε μένα αλλά στον πατέρα μου. Και τι έβαλε στο «Πάτερ ημών»; Δύο φορές μνημονεύει εκεί πώς πρέπει να παρακαλούμε «καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ». Για να φαίνεται ποιος είναι ο εχθρός μας. Άμα δεν ξέρεις τον εχθρός σου δεν ξέρεις ποιον να πολεμήσεις και ποιος σε πολεμά. 

Άρα ο ένας εχθρός ο μεγαλύτερος του ανθρωπίνου γένους και όλου του σύμπαντος είναι ο πειρασμός, ο διάβολος. Ο δεύτερος είναι ο εαυτός μας, τα πάθη μας όταν δεν τα κουμαντάρουμε και επειδή τα πάθη είναι φιλεπίστροφα, επιστρέφουν δηλαδή και μη ξεγελιόμαστε ούτε από ηλικίες ούτε από πτυχία ούτε από κηρύγματα ούτε από ομιλίες ούτε από κληρονομικά χαρίσματα. Εάν παραχωρήσει ο Θεός για τους λόγους που Αυτός βλέπει και εμείς δεν βλέπομε, τα πάθη φουντώνουν και φτάνει ο άνθρωπος να παραμορφωθεί και όχι να μεταμορφωθεί. Σκεφθείτε μόνον έναν από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, τον Ιούδα. Δεν ήταν κοντά στον Χριστό; Δεν ήταν μέσα στο αποστολικό κοινόβιο; Τί ήταν όμως; Ήταν φιλάργυρος. Ακόμα και το ότι η γυναίκα η αμαρτωλή αγόρασε ακριβό μύρο για να αλείψει τα πόδια του Χριστού, ακόμη και αυτό τον ενόχλησε και τάχα μου ήθελε τα χρήματα αυτά να είναι για τους φτωχούς. Και τί ωραία που του απάντησε ο Χριστός μας, τους φτωχούς, του είπε, θα τους έχετε πάντοτε μαζί σας αλλά εμένα δεν θα με έχετε πάντοτε, άφησε την γυναίκα, για τον ενταφιασμό μου το έπραξε τούτο. Το έβλεπε ότι ο Χριστός σύντομα θα μπει στον τάφο. Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης, Χριστέ. 

Ο τρίτος κίνδυνος της εποχής μας είναι η ίδια η εποχή μας, η νέα εποχή. Το κοσμικό φρόνημα, το αντίχριστο φρόνημα που παράγει. Το έχετε καταλάβει όλοι ιδιαιτέρως τον τελευταίο χρόνο πρέπει να είσαι καλοπροαίρετος για να μην έχεις καταλάβει ότι κάποιοι  ετοιμάζουν μιαν κοινωνία, ένα περιβάλλον τόσο για μας όσο ιδίως για τα παιδιά μας. 

Προσέχετε τα παιδιά σας και τα μάτια σας. Η νέα εποχή η αντίχριστη δεν είναι εμάς που θέλει απλά εμάς θέλει να μας παλαβώσει με διάφορους τρόπους. Ήδη πολλούς νεώτερους από είκοσι και πάνω, δεκαπέντε και πάνω τους παλάβωσε με τα βιντεάκια και τα ναρκωτικά και διάφορες άλλες ενεσούλες, πνευματικές, ψυχολογικές και σωματικές, απ᾿ όλα έχει ο μπαξές. Αυτό όμως που είναι ο στόχος της νέας τάξης, της νέας εποχής που συνεργάζεται με τον πρώτο εχθρό τον διάβολο και εμπνέεται και καθοδηγείται από αυτόν είναι τα παιδιά μας. Δεν θέλουν να έχουν οι άνθρωποι της επόμενης γενιάς, της αμέσως επόμενης γενιάς καλούς χριστιανούς αλλά θέλουν αυτά τα παιδιά να είναι αντίχριστα. 

Έλεγε ο άγιος Ιάκωβος που χθες και προχθές και σήμερα το μοναστήρι του δοκιμάζεται πολύ από τις πυρκαγιές και όλη η περιοχή που αγίασε, αλλά εις μάτην κοπίασε ο πειρασμός, οι λειτουργίες συνεχίζονται και όπου συνεχίζεται η Θεία Λειτουργία δεν παρά να καούν τα πάντα, η ευλογημένη βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος να τελείται και  τα δέντρα θα στείλει μιαν ωραία βροχή όταν θα φύγουν οι πόλεμοι και οι άλλοι πειρασμοί που έρχονται και θα δούμε τα δέντρα λένε οι πατέρες οι άγιοι τα κεκαυμένα, τα δοκιμασμένα και από άλλες πειρασμικές καταστάσεις που έρχονται να αυξάνουν εν τάχει. Θα είναι ένα από τα θαύματα που θα δούμε και θα ζήσουμε τα αμέσως επόμενα χρόνια, θα καθαρίσει  δηλαδή ο Θεός τον κόσμο Του, το περιβάλλον, τη δημιουργία Του, με ταχύτητα, με θαυμαστούς τρόπους και ταυτόχρονα φυσικούς. Και η φύση του Θεού είναι όσο και να τη διεκδικεί ο σατανάς δεν θα του τη δώσει. Απλά τώρα πήρε πολλά δικαιώματα από μας ο πειρασμός από τις εκτρώσεις μας, από τα παραφύσιν, από τις σατανολατρίες και τις βλασφημίες, τα δικαιώματα του πειρασμού εμείς τα δώσαμε με τις αμαρτίες μας. Αλλά ξέρει ο Θεός πότε θα τραβήξει το φρένο και θα είναι τόσο απότομο το φρένο που πολλοί που θα είναι μέσα στα λεωφορεία της εποχής, θα βρεθούν έξω από την επιτάχυνση και την απότομη σίγανση την οποία θα φέρει ο Χριστός μας.

Άρα να έχετε έγνοια τώρα τα παιδιά σας. Έλεγε ο άγιος Ιάκωβος, εάν δεν προσέξουν, η επόμενη γενιά, η επόμενη γενιά ήμασταν εμείς τότε, που ήμουνα είκοσι χρονών, είκοσι πέντε, εάν δεν προσέξουμε, έλεγε, η γενιά η δική σας, τα παιδιά σας, τα εγγόνια σας θα είναι διαβολόπαιδα. Ακούτε τι έλεγε; Ένας άγιος που έτσι λέξεις δεν χρησιμοποιούσε. 

Γι᾿ αυτό να έχουμε έγνοια τώρα ήλθε η χρονιά που πρέπει να προσέξουμε τα παιδιά μας σαν τα μάτια μας γιατί αυτά τα παιδιά είναι οι μελλοντικοί μεγάλοι άγιοι. Θα τους δώσει φοβερές ευκαιρίες ο Χριστός να ζήσουν σε ωραία ειρηνικά χρόνια αλλά και ύστερα στα γηρατειά τους και σε χρόνια που θα χρειαστεί, μεγάλη αγωνιστικότητα, ιδιαιτέρως σε θέματα πίστεως και ορθοδόξου ήθους. 

Αρκετά αδικήσαμε τα παιδιά μας πότε με τη σιωπή μας, πότε με τη λάθος εκπαίδευση μας, πότε με τη λανθασμένη μας κατήχηση, ή και την απουσία κατήχησης. Τώρα είναι η εποχή επαναλαμβάνω, που πρέπει να δώσουμε Χριστό πρώτα στον εαυτό μας διά της μετανοίας και της τακτικής Θείας Κοινωνίας, της ανάγνωσης πολλών πολλών βίων αγίων και συνεχώς να προσευχόμεθα, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησέ τον κόσμο σου άπαντα. Όλος ο κόσμος σήμερα αισθάνεσαι ότι σείεται, σείεται ο κόσμος και από ότι φαίνεται θα το αισθανθούμε εντονότερα. Άρα η προσευχή των ορθοδόξων για όλο τον κόσμο, όχι μόνο για τον εαυτούλη μας, όχι μόνο για την πατρίδα μας αλλά  για όλο τον κόσμο είναι πάρα πολύ σημαντική.

Πρόσεξε, λέει, ο άγιος Παΐσιος, ότι, όταν έλεγε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με, η χαρά ήταν μόνον δική του αλλά όταν έλεγε Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε τον κόσμο σου άπαντα, χαίρονταν και τα πουλιά, χαίρονταν και τα δέντρα και η γη σκιρτούσε. Και ρώτησε τον άγγελο του, μα τόσο μεγάλης αξίας είναι αυτή η προσευχή; Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε τον κόσμο σου άπαντα; Του λέει, ναι πάτερ Παΐσιε, γιατί έστω και αν προσεύχονται οι άνθρωποι σε πολλά έθνη μουσουλμάνοι, βουδιστές δεν είναι ορθόδοξοι δεν έχουν ορθή πίστη. Πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ορθή πίστη, η ορθή πίστη δυναμώνει την ορθή προσευχή. 

Βλέπετε; Για να λειτουργήσουμε πρέπει να πούμε το «Πιστεύω». Αν δεν λειτουργήσει ο επίσκοπος πρέπει να το πει ο επίσκοπος, ο προϊστάμενος της πίστεως. Και μετά να προχωρήσουμε στην Θεία Λειτουργία και να κοινωνήσουμε άρα είναι απαραίτητη η πίστη. Οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δε ἐν λόγῳ Κυρίου πορευσόμεθα. Έτσι θα πορευθούμε χωρίς φόβο και χωρίς πάθος αλλά με έντονη προσευχή και μη ξεχνάτε το Ψαλτήρι και τους Χαιρετισμούς της Παναγίας μας κατά τη δύναμή σας, κατά το χρόνο σας. 

Παρακαλώ αυτά τα ωραία που κρατήσαμε τα τελευταία χρόνια να τα κρατήσουμε και σε αυτά τα χρόνια που διανύουμε που θα είναι πάρα, πάρα πολύ καθοριστικά για το μέλλον της ψυχής μας και της ανθρωπότητας ολόκληρης. Μη ξεχνούμε ότι έχουμε πατρίδα και οι ακτές της πατρίδας μας είναι ο ουρανός, είναι η αιώνια ζωή και βεβαίως να κάνουμε και κανένα κομποσκοίνι Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε την Κύπρο μας, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησε την Ελλάδα μας. 

Οι ορθόδοξοι άνθρωποι, οι ορθόδοξες χώρες είναι στο στόχο του διαβόλου και της νέας τάξης πραγμάτων γιατί ακριβώς αυτές οι χώρες έχουν ένα δυνατό dna και θέλουν να το αποδυναμώσουν. Και πώς αποδυναμώνεις την καταγωγή, αυτό σημαίνει dna και τη δυναμική που έχει αυτή η καταγωγή; Κάνοντας τα παιδιά μας παλαβά, χαλώντας τον νου τους. Μου έλεγε η μάνα μου η μακαριστή η Μηλιά πρόσεχε γιε μου να μη γύρει ο νους σου τώρα ήρθε αυτή η εποχή αγού βρήκαν τρόπους τεχνικούς να γύρει ο νους της εικόνας του Θεού, του ανθρώπου.

Γι᾿ αυτό ὁ Χριστός ἐν τῷ  μέσῳ ἡμῶν καὶ ἔστι καὶ ἔσται εἰς αἰῶνας αἰώνων.