Αρχική Blog Σελίδα 448

«Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Φιλούμενος ὁ Κύπριος», Ἔκδοση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Ὀρούντας

Εξώφυλλο βιβλίου Αγίου Φιλουμένου
Εξώφυλλο βιβλίου Αγίου Φιλουμένου

Μόλις ἔχει κυκλοφορήσει ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Νικολάου Ὀρούντας, προνοίᾳ τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου, ἡ δεύτερη ἐπαυξημένη ἔκδοση τοῦ βιβλίου: «Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς Φιλούμενος ὁ Κύπριος».

Ἡ ἰδιαίτερα καλαίσθητη αὐτὴ ἔκδοση εἶναι 8ου σχήματος καὶ ἀριθμεῖ 256 σελίδες. Ἡ ἐξαίρετη πρωτότυπη εἰκονογράφηση τοῦ ἐξωφύλλου ἀποτελεῖ ἔργο τοῦ ταλαντούχου ἁγιογράφου καὶ κληρικοῦ τῆς Μητροπόλεώς μας, Ρώσου Ἀρχιμανδρίτου Ἀμβροσίου Γκορελώβ, καὶ ἀπεικονίζει τὸν Ἅγιο, μὲ μία ἰδιαίτερη ἐκφραστικότητα, μὲ φόντο τὸν χῶρο, ὅπου ἀγίασε καὶ ἁγιάστηκε, μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὸ μαρτύριό του, τὴν πόλη τῶν Ἱεροσολύμων. Τὸ βιβλίο κοσμεῖται ἀπὸ πλῆθος ἐγχρώμων φωτογραφιῶν, πολλὲς τῶν ὁποίων βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος γιὰ πρώτη φορά, καθὼς καὶ ὡραιότατα μονόχρωμα ἐπίτιτλα-γραβοῦρες στὴν ἀρχὴ κάθε κεφαλαίου, ἔργα τοῦ ἁγιογραφείου τῆς ἐκδότριας Μονῆς.

Ὁ Ἅγιος Φιλούμενος ἦταν Ἀρχιμανδρίτης τῆς Ἁγιοταφικῆς Ἀδελφότητας καὶ ἐτελειώθη μαρτυρικὰ στὸ Φρέαρ τοῦ Ἰακώβ τὴν 29η Νοεμβρίου τοῦ 1979. Καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Ὀροῦντα τῆς Μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου, καὶ γι᾽ αὐτὸ τιμᾶται ἰδιαιτέρως ἀπὸ τὴν παρακείμενη στὸ χωριὸ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ἡ ὁποία ἔχει ἐκδώσει στὸ παρελθόν, τόσο τὸν Βίο, ὅσο καὶ τὴν ᾀσματικὴ Ἀκολουθία του.

Ο άγιος Φιλούμενος η μητέρα του Μαγδαληνή και ο αδελφός του π. Ελπίδιος

Στὴ νέα ἐπαυξημένη ἔκδοση τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Φιλουμένου, παρουσιάζεται μὲ πληρέστερα στοιχεῖα σύνολη ἡ εὐλογημένη ἐπίγεια ζωή του: Τὰ παιδικά του χρόνια, κατὰ τὰ ὁποῖα ἔλαβε τὴν πρώτη πνευματική του καθοδήγηση ἀπὸ τοὺς θεοφιλεῖς γονεῖς καὶ τὴν εὐλογημένη του γιαγιά· ἡ ἀναχώρησή του ὡς ἐφήβου γιὰ τὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Σταυροβουνίου,  ὅπου ἔζησε γιὰ κάποια χρόνια ὡς δόκιμος μοναχὸς καί, τέλος, ἡ ὁσιακή του βιοτὴ ὡς μέλους τῆς Ἁγιοταφικῆς Ἀδελφότητας στὴν Ἁγία Γῆ, ἡ ὁποία ἐπιστέφθηκε ἐν τέλει μὲ τὸν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Ἡ βιογραφία ὁλοκλήρωνεται μὲ τὴν ἐπίσημη διακήρυξη τῆς ἁγιότητας τοῦ Ἁγίου ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων καὶ τὶς σχετικὲς ἐκκλησιαστικὲς τελετές.  Γίνεται ἐπίσης ἀναφορὰ σὲ θαύματα, ποὺ ἐπιτέλεσε ὁ Ἅγιος ἐν ζωῇ, καθὼς καὶ σ᾽ αὐτὰ ποὺ ἐνήργησε καὶ ἐνεργεῖ μετὰ τὸ μαρτυρικό του τέλος καὶ ποὺ συνεχῶς αὐξάνονται.

Στὴ συνέχεια τοῦ ἔργου βιογραφεῖται μὲ συντομία ὁ ὁσιακῆς μνήμης κατὰ σάρκα δίδυμος ἀδελφὸς τοῦ Ἁγίου Φιλουμένου, Γέροντας Ἐλπίδιος, ἐνῶ στὸ Ἐπίμετρο, ποὺ ἀκολουθεῖ, παρατίθενται αὐτούσιες ἐπιστολὲς καὶ μαρτυρίες, ποὺ σχετίζονται μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἁγίου μας. Τὴν ἔκδοση ἐπισφραγίζει Παρακλητικὸς Κανὼν πρὸς τὸν Ἱερομάρτυρα, ποίημα τοῦ γνωστοῦ δοκίμου Ὑμνογράφου τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας, κ. Χαραλάμπους Μπούσια.

Ἡ συγγραφὴ τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου στηρίχθηκε κυρίως σὲ μαρτυρίες κληρικῶν καὶ λαϊκῶν, οἱ ὁποῖοι, εἴτε τὸν γνώρισαν κατὰ τὴ διάρκεια τῆς διακονίας του στὰ Ἱεροσόλυμα, εἴτε ἦταν παρόντες στὰ γεγονότα ποὺ ἀκολούθησαν τὸ μαρτυρικό του τέλος. Γιὰ τὴ συλλογὴ τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν πολύτιμη ὑπῆρξε ἡ συμβολὴ τοῦ Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, μὲ τὴν εὐλογία τοῦ ὁποίου ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος καὶ οἱ μοναχὲς τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νικολάου Ὀρούντας μετέβησαν στοὺς Ἁγίους Τόπους, γιὰ τὴν ἐκ νέου διερεύνηση τοῦ βίου τοῦ Ἁγίου Φιλουμένου. Οἱ συνεντεύξεις ποὺ ἐλήφθησαν ἔφεραν στὸ φῶς πληθώρα καινούργιων στοιχείων, ποὺ ἀφοροῦν στὸν Ἅγιο, τὰ ὁποῖα ὁδήγησαν στὴν παροῦσα δεύτερη ἐπαυξημένη ἔκδοση. Σημαντικὲς ὑπῆρξαν ἐπίσης καὶ οἱ μαρτυρίες τῶν ἐν ζωῇ συγγενῶν του, ὅπως καὶ ἀνθρώπων ποὺ εἶχαν τὴν εὐλογία νὰ βιώσουν κάποια θαυμαστὴ παρέμβασή του στὴ ζωή τους. Μέσα ἀπὸ τὶς μαρτυρίες αὐτὲς γίνεται κατορθωτὴ ἡ σκιαγράφηση τῆς ἐπίγειας ζωῆς καὶ τοῦ μαρτυρίου ἑνὸς συγχρόνου νέου Ἱερομάρτυρος, πρὸς δόξαν Θεοῦ καὶ ἐνίσχυση τοῦ πιστοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

Ο άγιος Φιλούμενος και ο αδελφός το π. Ελπίδιος

«Τὸ μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Φιλουμένου», ὅπως ἀναφέρει στὸν Πρόλογο τοῦ βιβλίου ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος, «καταδεικνύει τὸ ἀμετάβλητο τῆς κλήσεως τοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπὸ τοὺς αἰῶνες. Σὲ καιροὺς ὀλιγοπιστίας, ἀμφιβολίας, ἀναστατώσεων, ὁ ταπεινὸς Φιλούμενος κράτησε ἀκλόνητη τὴ βεβαιότητα τῆς πίστεως, θέτοντας τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πάνω καὶ ἀπὸ τὴν ἴδια τὴ ζωή του. Ἔτσι μὲ τὸν θάνατό του χαρίζει σὲ ὅλους περίσσειαν ζωῆς. Καθὼς φαίνεται, στὸν αἰῶνα, τὸν ὁποῖο διανύουμε, θὰ κληθοῦμε οἱ ὅπου γῆς ὀρθόδοξοι νὰ καταθέσουμε τὴ μαρτυρία τοῦ πεφιλημένου Ἁγίου Φιλουμένου. Πρόκειται γιὰ μαρτυρία-κατάθεση ὀρθοδόξου τρόπου ζωῆς. Αἰωνίου Ζωῆς.»

Στὴ συνέχεια σταχυολογοῦμε χαρακτηριστικὰ ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ βιβλίο.

Ἀπὸ τὸ κεφάλαιο: «Διακονία στους Ἁγίους Τόπους», σελ. 72-73.

«Ὅταν ὁ Ἅγιος Φιλούμενος ἦταν ἡγούμενος στὴν περιοχή μας, στὴ Ραμάλα», θυμᾶται ἡ Μαριλὲν Odeh, «ἐρχόταν πολὺ συχνὰ στὸ σπίτι μας, γιατὶ ἡ μητέρα μου ἔψαλλε στὴν ἐκκλησία καὶ ἔτσι εἴχαμε καλὲς σχέσεις μὲ ὅλους τοὺς μοναχοὺς τοῦ Πατριαρχείου, ποὺ διορίζονταν ἐδῶ. Ἔχουμε πάρα πολὺ καλὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ αὐτόν. Ὁ ἀδελφός μου, ὁ Σαμίρ, ὁ ὁποῖος ἦταν τότε μικρὸ παιδάκι -δυόμισι ἕως τριῶν ἐτῶν-, καθόταν πάντοτε στὰ πόδια του καὶ τὸν παρακαλοῦσε νὰ τοῦ διηγεῖται βίους ἁγίων. Γενικά, εἶχε πολὺ καλὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸ ποίμνιό του, ἀλλὰ μ᾽ ἐμᾶς ἦταν σὰν νὰ εἴμαστε μία οἰκογένεια.  Ὅμως, παρόλο ποὺ εἴχαμε αὐτὴ τὴν ἄνεση μεταξύ μας, οἱ ἐπισκέψεις του ἦταν πάντοτε «μετρημένες», πνευματικές, ἴσως γιατὶ καὶ ὁ ἴδιος ἦταν πάρα πολὺ αὐστηρὸς στὸ πρόγραμμα καὶ τὶς ἀρχές του.

Ο άγιος Φιλούμενος

»Ἦταν πάρα πολὺ καλὸς ἄνθρωπος. Ἀλλὰ δὲν ἦταν μόνο αὐτό. Ἀπὸ τότε φαινόταν ὅτι εἶχε κάτι ξεχωριστό. Ξεχώριζε ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους. Χωρὶς νὰ τοῦ μιλᾶς, ἔνιωθες κοντά του εἰρήνη, σιγουριά, ἀσφάλεια. Καὶ αὐτὸς καταλάβαινε τί ἤθελες, χωρὶς νὰ χρειαστεῖ νὰ τοῦ μιλήσεις, δίνοντάς σου μάλιστα πολλὲς φορὲς καὶ τὴν ἀπάντηση ποὺ χρειαζόσουν. Ὅταν μιλοῦσε, ἦταν πάρα πολὺ ἤρεμος. Καὶ σοῦ μετέδιδε αὐτὴ τὴν ἠρεμία. Μιλοῦσε γιὰ τὸν Χριστό, γιὰ τὴν Ἐκκλησία, γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία. Ἀπὸ τὸν καιρὸ ποὺ ζοῦσε, νιώθαμε ὅτι ὅλα ὅσα εἴχαμε διαβάσει γιὰ τοὺς ἁγίους καὶ τὴ ζωή τους ἐκπληρώνονταν σ᾽ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο».

Οἱ πολλοὶ πνευματικοὶ ἀγῶνες τοῦ Ἁγίου Φιλουμένου, καθὼς καὶ ἡ ἀνυπόκριτη ἀγάπη, μὲ τὴν ὁποία περιέβαλλε τὸ ποίμνιό του, προσείλκυαν τοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι αἰσθάνονταν κοντά του παρηγοριὰ καὶ ἀνάπαυση. Ὅλοι γνώριζαν ὅτι στὸ πρόσωπό του θὰ βροῦν τὸν καλὸ ποιμένα, τὸν ἀληθινὸ πνευματικὸ πατέρα, τὸν γνήσιο μαθητὴ τοῦ Χριστοῦ. Ἡ  Χάρη τοῦ Θεοῦ τὸν συνόδευε παντοῦ καὶ οἱ πλησίον του ἀντιλαμβάνονταν τὶς ἐνέργειές της, ἀκόμη καὶ μὲ μόνη τὴν ἁπλῆ παρουσία του.

Ἀπὸ τὸ κεφάλαιο: «Ἀποπεράτωση τοῦ Ναοῦ στὸ Φρέαρ τοῦ Ἰακώβ» (σελ. 148-149)

Ὁ Ἅγιος Φιλούμενος σώζει τὸν ναὸ στὸ Φρέαρ τοῦ Ἰακὼβ

Ἔτσι λοιπὸν ὁ ναὸς ἔφτασε στὶς κολῶνες, στὰ τόξα, στὴ σκεπή. Φτιάχτηκε καὶ ὁ τροῦλος. Χτίστηκε τὸ πρῶτο καμπαναριὸ καὶ σιγὰ-σιγὰ ἔγινε καὶ τὸ δεύτερο. Τὸ 2005, ἐνῶ ὁ ναὸς εἶχε σχεδὸν ὁλοκληρωθεῖ, δέχτηκε ἐπίθεση ἀπὸ δύο ἑβραϊκὰ τάνκς. «Τὴν ὥρα ποὺ ἔγινε ἡ ἐπίθεση, στὶς 3:45 π.μ.», θυμᾶται ὁ π. Ἰουστῖνος, «βρισκόμουν στὸ ἡγουμενεῖο. Μοῦ τηλεφώνησε ἡ γυναίκα τοῦ φύλακα ποὺ δουλεύει ἐδῶ, ἡ ὁποία μένει ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπὸ τὴν κεντρικὴ πύλη τοῦ προσκυνήματος, καὶ μοῦ εἶπε: “Πρόσεξε, μὴν πλησιάσεις στὰ παράθυρα, διότι δύο τὰνκς εἶναι ἕτοιμα νὰ κτυπήσουν τὸ Μοναστήρι!”

Ο άγιος Φιλούμενος

»Ἔμεινα πραγματικὰ μέσα καί κοιτάζοντας πλαγίως ἀπὸ τὸ ἕνα παράθυρο εἶδα μία ὀβίδα νὰ κτυπᾶ τὴν ἐκκλησία. “ Ἅγιε Ἰακώβ… Ἁγία Φωτεινή…”, φώναξα. ‘‘ Ἐγὼ ἔφτιαξα τὸ σπίτι σας μὲ τὸ ὑστέρημα τοῦ φτωχοῦ λαοῦ. Προστατέψτε το, διότι μπροστὰ στὰ τὰνκς δὲν μπορῶ νὰ κάνω τίποτα!” Ὅταν ὅμως ἄκουσα καὶ τὸ δεύτερο κτύπημα κάτω ἀπὸ τὸ καμπαναριό, δίπλα στὸν σταυρό, ἀπελπίστηκα καὶ εἶπα: ” Ἔ, πάτερ Φιλούμενε, ἂν εἶσαι Ἅγιος, δεῖξε μου το τώρα!” Καὶ τότε πραγματικά, μὲ αὐτὰ τὰ ἁμαρτωλά μου μάτια εἶδα τὸν Ἅγιο μὲ τὸ γκρίζο του ἀντερὶ ἐπάνω στὸν σταυρό, στὸ κέντρο τῆς προσόψεως τοῦ ναοῦ, νὰ κινεῖ τὰ χέρια του, σὰν νὰ ἔδιωχνε κάτι. Ἔπειτα διαπίστωσα, ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔδιωχνε ἦταν τρεῖς ὀβίδες, οἱ ὁποῖες ἔπεσαν κάτω χωρὶς νὰ ἐκραγοῦν καὶ κατρακυλοῦσαν πάνω στὸ λιθόστρωτο, σὰν νὰ ἦταν μπουκάλια. Ἔτσι, τὰ τάνκς ἀπεχώρησαν ἄπρακτα καὶ σώθηκε ὁ ναός.»

 Κεντρικὴ διάθεσις τοῦ βιβλίου:

Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Νικολάου, Ὀροῦντα
Τ.Θ. 20082, Τ.Κ. 1601, Λευκωσία – Κύπρος
Τηλέφωνο: 22 824455, Τηλεομοιότυπο: 22 822423
καὶ Βιβλιοπωλεῖο «Θεομόρφου»
Τηλέφωνο: 22 824811, Τηλεομοιότυπο: 22 824810

Ο ναός της Παναγίας της Χρυσοκουρδαλιώτισσας στο Κούρδαλι

Δελτίον Τύπου Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου

Κυκλοφόρησε ο έβδομος τόμος στη σειρά των Οδηγών Βυζαντινών Μνημείων της Κύπρου με τίτλο: Ο ναός της Παναγίας της Χρυσοκουρδαλιώτισσας στο Κούρδαλι. Η έκδοση έγινε από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Tραπέζης Kύπρου σε συνεργασία με την Iερά Mητρόπολη Μόρφου και το Tμήμα Aρχαιοτήτων. 

Η σειρά των οδηγών θα καλύψει εκτός από τα βυζαντινά μνημεία της Kύπρου, τα οποία ανήκουν στην Παγκόσμια Πολιτιστική Kληρονομιά (UNESCO) και άλλα σημαντικά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του τόπου.  Τα καθαρά έσοδα από την πώληση των Οδηγών, κατατίθενται στα ειδικά ταμεία των Ιερών Μητροπόλεων και των Μονών και χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες συντήρησης των μνημείων.

Την έκδοση προλογίζει ο Γιάννης Κυπρή, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου και χαιρετίζουν ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος.

Μέσα από τις σελίδες του Οδηγού γίνεται αναδρομή στην ιστορία και τη θέση του χωριού  Κούρδαλι, το οποίο βρίσκεται στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς, 60 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Ακολουθεί το κεφάλαιο για την αρχιτεκτονική του καθολικού της Μονής, το οποίο είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός ανήκει στον τύπο του τρίκλιτου ξυλόστεγου ναού, ο οποίος είναι χαρακτηριστικός της κυπριακής ναοδομίας και απαντά κυρίως στην ορεινή περιοχή του Τροόδους.Στο κεφάλαιο εκτός από την τυπολογία του μνημείου παρουσιάζονται οι διάφορες οικοδομικές φάσεις και τα υλικά δομής.

Στο κεφάλαιο για το ιστορικό πλαίσιο αναπτύσσεται η καλλιτεχνική παραγωγή επί Ενετοκρατίας (1489-1571), δηλαδή την εποχή που κτίστηκε και διακοσμήθηκε το καθολικό της μονής της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας. Επίσης σε ξεχωριστό κεφάλαιο παρατίθενται όσα στοιχεία είναι γνωστά για τους κτήτορες του ναού Ιωάννη και Λέοντα Κούρδαλη. Στο κεφάλαιο για τις τοιχογραφίες, περιγράφονται οι αξιόλογες τοιχογραφίες, κυπροαναγεννησιακής (ή ιταλοβυζαντινής) τεχνοτροπίας, ενώ στο αντίστοιχο κεφάλαιο για το εικονοστάσιο και τις φορητές εικόνες, περιγράφονται το κιβώριο της αγίας Τράπεζας και τα ξυλόγλυπτα στασίδια.

Στη συνέχεια παρατίθεται η Βιβλιογραφία και κατάλογος ολοσέλιδων φωτογραφιών. Τέλος, υπάρχει άνοψη με αρίθμηση όλων των τοιχογραφιών του καθολικού και ονομαστικός κατάλογος των τοιχογραφιών αυτών.

Τα κείμενα του Οδηγού συνέγραψε ο δρ Ιωάννης Ηλιάδης, Βυζαντινολόγος. Η φωτογράφηση έγινε από τον Βάσο Στυλιανού, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί και φωτογραφίες από το Αρχείο του Τμήματος Αρχαιοτήτων και το Αρχείο του συγγραφέα. Η καλλιτεχνική και τυπογραφική επιμέλεια καθώς και ο διαχωρισμός των χρωμάτων έγινε από το Εν Τύποις Βούλα Κοκκίνου Λτδ και η εκτύπωση στα τυπογραφεία Χρ. Νικολάου και Υιοί  Λτδ.  Την ευθύνη έκδοσης της Σειράς των Οδηγών έχει ο δρ Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου, Αρχαιολόγος, Έφορος Συλλογών του Πολιτιστικού Ιδρύματος.  O Οδηγός θα κυκλοφορήσει στα Aγγλικά και Ρωσικά προσεχώς.

Ο Οδηγός, είναι διαστάσεων 22×16 εκ., αριθμεί 104 σελίδες με 83 ασπρόμαυρες και έγχρωμες εικόνες και 3 σχέδια.  Διατίθεται στην τιμή των € 9,00 από την Αγορά, το πωλητήριο του Πολιτιστικού Ιδρύματος, την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου, την Ιερά Μονή Παναγίας της Χρυσοκουρδαλιώτισσας στο Κούρδαλι, γνωστά βιβλιοπωλεία σε όλη την Κύπρο και στο διαδίκτυο στη διεύθυνση www.boccf.org

Λευκωσία, 9 Αυγούστου 2012 

Το παρεκκλήσιο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Ακάκι

Κείμενα: Μητροπολίτης Μόρφου Νεοφύτου
Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ορούντας 
2010
Σελ. 40
Τιμή: 3 €

Περιεχόμενα

Το βιβλίο περιέχει πληροφορίες για την Κοινότητα Ακακίου που ευρίσκεται στη μητροπολιτική περιφέρεια Μόρφου, το ιστορικό της ανακαίνισης του εξαίρετου παρεκκλησίου του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και άλλες πληροφορίες για την αρχιτεκτονική και αγιογράφηση του ναού.  Συναξάρι του Εν χώναις Θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο οποίο είναι αφιερωμένο το παρεκκλήσι που η Εκκλησία τιμά  στις 6 Σεπτεμβρίου. Παρακλητικό Κανόνα στους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ.

 

Απόσπασμα από τον Πρόλογο

Το Ακάκι αποτελεί την μεγαλύτερη κοινότητα της ελεύθερης περιοχής της Μητροπόλεως Μόρφου και έχει την δική του ιστορία και χριστιανική παράδοση. Στο τοπωνυμικό του Σίμωνα Μενάρδου αναφέρεται ότι το χωριό πήρε το όνομά του από κάποιο βυζαντινό αξιωματούχο, ονομαζόμενο Ακάκιο. Αρχαιολογικά ευρήματα και παλαιές εικόνες, που προέρχονται από διάφορες περιοχές μεταξύ του Ακακίου και της Αυλώνας, μαρτυρούν ότι το χωριό προέκυψε από την ένωση ποικίλων οικισμών, που υπήρχαν στα βυζαντινά χρόνια γύρω από τις δύο αυτές κοινότητες…

…Στις προτεραιότητες της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, τέθηκαν εξ αρχής η ανακαίνιση των ναών και των παρεκκλησίων, η συντήρηση των εικόνων και των ιερών σκευών και γενικά ο ευπρεπισμός των οίκων του Κυρίου…

…Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αυτών της Μητροπόλεώς μας εντάσσεται και η απόφασή μας για την ανακαίνιση του παρεκκλησίου του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του οποίου η οικοδόμηση ανάγεται στις αρχές της Αγγλοκρατίας.

Η Μόρφου ως Θεομόρφου του χθες, του σήμερα και του αύριο

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου
Σελ. 44 σελ.
Τιμή: €7.00

Περιγραφή
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γίνεται αναδρομή στην ιστορία της περιοχής της Μόρφου από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα καθώς και στην εκκλησιαστική ιστορία από την Επισκοπή Σόλων στη Μητρόπολη Μόρφου.

Σχολιάζεται η προέλευση της ονομασίας Θεομόρφου και παρατίθενται ιστορικά και άλλα σχόλια. Ο Μητροπολίτης Νεόφυτος στηριζόμενος στις γραπτές πηγές και τις ιστορικές παραδόσεις παρουσιάζει με τρόπο γλαφυρό την ιστορία και την Αγιολογία της τοπικής Εκκλησίας διά μέσου των αιώνων. Δίνει νέα στοιχεία για την άφιξη των διαφόρων τοπικών αγίων της Μητροπόλεως Μόρφου από τη Μ. Ασία, τη Συρία και την Παλαιστίνη σε καιρούς δίσεκτους και χαλεπούς. Περιγράφει ακόμη την άφιξη των Ακριτών στην Κύπρο, οι οποίοι έφεραν μαζί τους την τιμή και τμήματα των λειψάνων του αγίου Μάμαντος στη Μόρφου, της οποίας έκτοτε τυγχάνει ο πολιούχος και την ίδρυση της ομώνυμη μονής. Παρατίθενται οι σχετικές με τα γεγονότα μαρτυρίες από τις πηγές και τα ακριτικά τραγούδια.

Ο συγγραφέας κάνει επίσης αναφορά στα σημαντικότερα εκκλησιαστικά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, επτά από τα οποία ανήκουν στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά (UNESCO).

Η Μόρφου ως Θεμόρφου από την Επισκοπή των Σόλων στη Μητρόπολη Μόρφου

Κείμενα:
Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου
Φωτογράφηση: Βάσος Στυλιανού
Σελ: 270
2011
Λιανική Τιμή: €36.00

Περιγραφή

Κυκλοφόρησε ο επιστημονικός κατάλογος της ομότιτλης περιοδικής έκθεσης του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου.

Την έκδοση χαιρετίζει ο Γιάννης Κυπρή, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου και προλογίζει ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος. Ακολουθεί εκδοτικό σημείωμα από τη Λευκή Μιχαηλίδου διευθύντρια του Πολιτιστικού Ιδρύματος.

Μέσα από τις σελίδες του Καταλόγου γίνεται αναδρομή στην ιστορία περιοχής της Μόρφου από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα καθώς και στην εκκλησιαστική ιστορία από την Επισκοπή Σόλων στη Μητρόπολη Μόρφου.

Τα 130 και πλέον εκθέματα που χρονολογούνται από τον 9ον έως τον 21ον αιώνα περιγράφονται με ξεχωριστά λήμματα. Τα αντικείμενα είναι χωρισμένα σε θεματικές ενότητες (εικόνες, εκκλησιαστική ξυλογλυπτική, άμφια, χειρόγραφα, έντυπα, εκκλησιαστική μεταλλοτεχνία) -με γενικό εισαγωγικό κείμενο για την κάθε ενότητα- και είναι ταξινομημένα κατά χρονολογική σειρά. Για το κάθε λήμμα παρατίθεται η βασική  βιβλιογραφία.

Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής

Συγγραφέας: Διάφοροι
Εκδότης: Θεομόρφου
ISBN: 9963-553-76-1
Γλώσσα: Ελληνικά
Έτος ΣΤ΄Έκδοσης: 2014
Τόπος Έκδοσης: Λευκωσία
Αριθμός Σελίδων: 86
Εξώφυλλο: Μαλακό
Διαστάσεις: 15χ21
Τιμή: €8.50

 

Περιγραφή

Το βιβλίο «Ο Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής» περιλαμβάνει το βίο του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή όπως αυτός διασώζεται στο αρχαιότερο χειρόγραφο που τον περιγράφει (κείμενο και μετάφραση) —το οποίο θεωρείται το πληρέστερο που έχουμε σε σχέση με άλλα δύο που κι αυτά διασώζουν βιογραφικά στοιχεία του Αγίου. Περιλαμβάνει περιγραφή της Ιεράς Μονής του, η οποία βρίσκεται στα όρια της κοινότητας του Καλοπαναγιώτη και είναι ένα από τα δέκα μνημεία που ανακήρυξε η UNESCO ως παγκόσμια κληρονομιά. Τέλος περιλαμβάνει τον Παρακλητικό Κανόνα του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστή.

Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου

«Ο Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής είναι ένας Άγιος της Εκκλησίας της Κύπρου που έζησε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Είναι λοιπόν σημαντικός όχι μόνο από πλευράς αγιότητας, αλλά και από πλευράς ιστορικότητας αφού έζησε σε μια περίοδο όπου η Εκκλησία της Κύπρου εξερχόταν από μια μεγάλη δοκιμασία, τις αραβικές επιδρομές, και βρισκόταν προ των πυλών μιας άλλης δοκιμασίας, τις πνευματικές επιδρομές των Φράγκων και Λατίνων. Έτσι λοιπόν ο Άγιος οριοθετεί την πρώτη και δεύτερη χιλιετία του Χριστού, καθότι έζησε, όπως είναι γνωστό, στα τέλη του 10ου αιώνος. Στις καρδιές των κατοίκων της Κύπρου ο Άγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής είναι ο νέος Άγιος που αξιοποιεί την τύφλωσή του και την κάνει υπομονή. Και η υπομονή εργάζεται αγιότητα, όταν γίνεται εν Χριστώ. Είναι ο Άγιος που υπηρετεί τους ανθρώπους που πάσχουν από δαιμονικές ενέργειες· ο Άγιος που επιτελεί πολλά θαύματα· που παρηγορεί, αφού και ο ίδιος παρηγορήθηκε από τη χάρη του Χριστού μετά την έξοδό του από τον οίκο του πατέρα του και την μετάβαση του στον τόπο της ασκήσεως του, στα όρια της κοινότητας της Μαραθάσας».

Κεντρική Διάθεση: Βιβλιοπωλείο Θεομόρφου
Τηλ. 22824811

Ο Άγιος Κυπριανός στο Μένοικο

Συγγραφέας: Διάφοροι
Εκδότης: Θεομόρφου
ISBN: 9963-553-62-1
Γλώσσα: Ελληνικά και Ρωσικά 
Έτος ΣΤ΄Έκδοσης: 2014
Τόπος Έκδοσης: Λευκωσία
Αριθμός Σελίδων: 118
Εξώφυλλο: Μαλακό
Διαστάσεις: 22χ16
Τιμή: €10.00

 

Περιγραφή

Το βιβλίο «Ο Άγιος Κυπριανός στο Μένοικο» περιλαμβάνει, τον βίο των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης, βυζαντινολογική και ιστορική μελέτη του ναού των Αγίων και των παρεκκλησίων της κοινότητας, λαογραφική μελέτη για την κοινότητα Μενοίκου, τον Παρακλητικό Κανόνα των Αγίων και φωτογραφικό παράρτημα.

Απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου

Η κοινότητα Μενοίκου κατέχει ως θησαυρό το ναό του Αγίου Κυπριανού και είναι όντως θησαυρός αυτός ο ναός, διότι θησαυρίζει τα λείψανα των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης. Τι θα γίνει ο ναός τούτος χωρίς τα λείψανα και χωρίς τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου Κυπριανού; Χιλιάδες πιστοί περνούν κάθε χρόνο από το ναό του Αγίου Κυπριανού στο Μένοικο, ώστε ο τόπος αυτός να είναι σήμερα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Κύπρου και αυτό δεν είναι τυχαίο».

Το βιβλίο κυκλοφορεί και στα ρωσικά

Κεντρική Διάθεση: Βιβλιοπωλείο Θεομόρφου
Τηλ. 22824811

Ο Εθνομάρτυρας Μητροπολίτης Κυρηνείας Λαυρέντιος (1750-1821)

Κείμενο: Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος 

Φωτογραφίες: Άλκης Κυριακίδης

Σύμβουλος Έκδοσης: Πέτρος Λαζάρου

Έρευνα, Σπουδή, Επιμέλεια έκδοσης: Ανθή Κυριακίδου

Έκδοση: Πολιτιστικό Κέντρο Άγιος Ιωάννης Λαμπαδιστής Καλοπαναγιώτης

Διεύθυνση: Οδός Εθνομάρτυρα Λαυρεντίου 9, 2862 Καλοπαναγιώτης. 

Τηλ. 99581991

Σελ: 60

Σεπτέμβριος 2009

Τιμή: €10.00

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Ο Λαυρέντιος ανέλαβε την αρχιερατεία του στις αρχές ενός δύσκολου αιώνα, ο οποίος έμελλε να φέρει πολλές αλλαγές στην ιστορική μοίρα του τόπου του. Ήταν καιρός ζυμώσεων και ανακατατάξεων, εποχή στην οποία «αρκέψαν οι κρυφοί ανέμοι τζιαι εφυσούσαν», όπως πολύ εύστοχα γράφει ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης. 

Πράγμα που δεν μπορούσε ν’ αφήσει ανεπηρέαστη και την Κύπρο, αφού «είσιεν σγιον είχαν ούλλοι τους τζ’ η Κύπρου το κρυφόν της, μεσ’ τους ανέμους τους κρυφούς είσιεν το μέρτικον της», κατά τον ίδιο ποιητή. Στον κόσμο της Κύπρου λοιπόν, καθώς και στον ευρύτερο περίγυρο, είχε αρχίσει «να κρυφοσυννεφκιάζει». Ο παλαιός κόσμος, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έφτανε στο τέλος του κι ένας νέος κόσμος φαινόταν ν’ ανατέλλει, από τα δυτικά αυτή τη φορά, γεμάτος ζωτικότητα και δυναμισμό, γεμάτος καινούργιες ιδέες κι απαιτήσεις –ιδέες του Διαφωτισμού της Δύσης (ενός διαφωτισμού χωρίς φωτισμό του Αγίου Πνεύματος).

Ο Λαυρέντιος έζησε και έδρασε σ’ αυτό το μεταίχμιο, σ’ αυτή τη δίνη της μετάβασης. Τέτοιες μεταβάσεις όμως -η ιστορία το έδειξε πάρα πολλέ φορές- στεριώνονται συνήθως με αίμα. Και το αίμα αυτό, που σάμπως να χρειαζόταν για ν’ αρχίσει η κραταιά οθωμανική αυτοκρατορία να παραχωρεί τη θέση της  στις νέες δυνάμεις που έφερνε στο προσκήνιο ο δέκατος ένατος αιώνας, στην περίπτωση της Κύπρου έμελλε να είναι το αίμα των κεφαλών της Εκκλησίας και της κοινωνίας της: του Αρχιεπισκόπου, των Μητροπολιτών,  μεταξύ αυτών και του Κυρηνείας Λαυρεντίου, και άλλων ανωτέρων κληρικών αλλά και των λαϊκών τοπικών αρχόντων».


Βιογραφικό

Ο Λαυρέντιος γεννήθηκε στον Καλοπαναγιώτη το 1750 στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας στην Κύπρο όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Χρύσανθος προσέλαβε τον Λαυρέντιο σε ηλικία δεκαπέντε ετών ως δόκιμο στη Μονή Σκουριώτισσας. Η Μονή Σκουριώτισσας ήταν ένας από τους τόπους που διέμενε ο εκάστοτε μητροπολίτης Κηρυνείας όταν περιόδευε στην περιοχή Σολέας κατά τις ποιμαντικές του περιοδείες. Σε ηλικία τριάντα πέντε ετών χειροτονήθηκε ιερομόναχος και έξι χρόνια αργότερα Αρχιμανδρίτης από τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Ευγένιο.

Το 1811 χειροτονήθηκε από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κύπρου Χωρεπίσκοπος Λαμπούσης και το 1816 εξελέγη Μητροπολίτης Κυρηνείας. Το 1818 μυείται στη Φιλική Εταιρεία από τους φιλικούς Δημήτριο Ύπατρο και Αντώνιο Πελοπίδα.

Την 9η Ιουλίου 1821, την ίδια μέρα που απαγχονίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός αποκεφαλίστηκε και ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Λαυρέντιος μαζί με τους Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθο και Κιτίου Μελέτιο.

Βλέπε σχετικά:  

http://www.kalopanayiotis.com/index.php?option=com_content&view=article&id=44&Itemid=47&lang=el

και

http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=944

O ναός του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι

Κείμενα: Χρήστος Αργυρού, Διομήδης Μυριανθέας

Φωτογραφίες: Bάσος Στυλιανού

Kατόψεις και Σχέδια: Διομήδης Mυριανθεύς

Εκδόσεις  Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου

και Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου

Οδηγοί Βυζαντινών Μνημείων

Σελ: 72

2004

Τιμή: €7.00

Περιγραφή

Mέσα στις σελίδες του ευσύνοπτου και εικονογραφημένου Οδηγού, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει την ιστορία της Μεσαιωνικής Mονής του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι που βρίσκεται κοντά στο χωριό Πλατανιστάσα.

Στο κεφάλαιο για την αρχιτεκτονική του ναού δίνονται χρήσιμες πληροφορίες για την τυπολογία του μνημείου και τα υλικά δομής. Στα κεφάλαια που αναφέρονται στις τοιχογραφίες του ιερού βήματος, του κυρίως ναού και του περιστώου σχολιάζονται και περιγράφονται οι αριστουργηματικές παραστάσεις που καλύπτουν σχεδόν όλες τις επιφάνειες των τοίχων του μνημείου. Σε άλλο κεφάλαιο περιγράφονται το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο, οι φορητές εικόνες, η Αγία Τράπεζα και η επίπλωση του ναού του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι. Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζεται ο διάκοσμος των ξύλινων ελκυστήρων και το δάπεδο του ναού, πλίνθοι του οποίου φέρουν εγχάρακτα και έκτυπα σχέδια. Aκολουθεί Γλωσσάρι όρων για την καλύτερη κατανόηση των κειμένων και παρατίθεται επιλεγμένη Bιβλιογραφία. Στο τέλος του Oδηγού υπάρχουν διαγράμματα τομών με σχέδια και αρίθμηση των τοιχογραφιών.

OOδηγός διατίθεται σε  αγγλική και γερμανική έκδοση.

Οι ναοί της Παναγίας Ποδύθου και της Θεοτόκου (ή του Αρχαγγέλου) στη Γαλάτα

Κείμενα: Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου, Διομήδης Μυριανθεύς

Φωτογραφίες: Bάσος Στυλιανού

Kατόψεις και Σχέδια: Διομήδης Mυριανθεύς, Χριστιάνα Τορνάρη

Εκδόσεις  Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου

και Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου

Οδηγοί Βυζαντινών Μνημείων

Σελ: 92

2005

Τιμή: €9.00

Περιγραφή

Μέσα από τις σελίδες του Οδηγού γίνεται αναδρομή στην ιστορία, στην αρχιτεκτονική και στην τέχνη δύο αξιόλογων ξυλόστεγων ναών της περιόδου της Bενετοκρατίας (1489-1571) στην Kύπρο, την Παναγία Eλεούσα γνωστή και ως Ποδύθου και την Παναγία Θεοτόκο (ή Aρχάγγελο).

Στην παρούσα έκδοση κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί και ο ναός της Παναγίας Θεοτόκου (ή του Aρχαγγέλου), ο οποίος αν και δεν συμπεριλήφθηκε ακόμα στον κατάλογο των μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Kληρονομιάς (UNESCO) διασώζει σημαντικό τοιχογραφικό διάκοσμο του 1514. Oναός αυτός βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον ναό της Παναγίας Ποδύθου και τα δύο μνημεία είναι επισκέψιμα καθΆ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ο ναός της Παναγίας Ποδύθου

Στο κεφάλαιο για την αρχιτεκτονική του ναού της Παναγίας Ποδύθου παρουσιάζεται η τυπολογία του μνημείου και τα υλικά δομής. Στα κεφάλαια που αναφέρονται στις λίγες τοιχογραφίες του ναού, σχολιάζονται οι εξαιρετικές παραστάσεις, «ιταλοβυζαντινής» τεχνοτροπίας του 16ου αιώνα. Το μνημείο ανήκει στην Παγκόσμια Πολιτιστική Kληρονομιά (UNESCO).

Στο τελευταίο κεφάλαιο περιγράφονται το αρχικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού και οι φορητές εικόνες. Ακολουθούν πίνακες με αρχιτεκτονικά σχέδια στα οποία σημειώνεται η θέση των τοιχογραφιών.

Ο ναός της Θεοτόκου (ή του Aρχαγγέλου)

Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο ναός της Θεοτόκου (ή του Aρχαγγέλου). Στο κεφάλαιο για την αρχιτεκτονική δίνονται χρήσιμες πληροφορίες για την τυπολογία του μνημείου και τα υλικά δομής. Ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες της βυζαντινής παράδοσης που φιλοτεχνήθηκαν το 1514 από τον αξιόλογο ζωγράφο Συμεών Aξέντη. Ακολουθούν πίνακες με αρχιτεκτονικά σχέδια στους οποίους σημειώνεται η θέση των τοιχογραφιών.

Στο τέλος του Οδηγού υπάρχει Γλωσσάρι όρων για την καλύτερη κατανόηση των κειμένων και παρατίθεται επιλεγμένη βιβλιογραφία.

Οι ξεχωριστές τους οντότητες αλλά και οι διαφορές τους συνιστούν σημείο έλξης τόσο για τον φιλότεχνο επισκέπτη όσο και για τον επιστήμονα μελετητή, αρχαιολόγο και ιστορικό.

O Oδηγός διατίθεται  σε  αγγλική και γερμανική έκδοση.