Πραγματοποιήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2012 η πρώτη συνάντηση του Επιμορφωτικού Σεμιναρίου Κλήρου της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, με εισηγητή τον  πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη Κυπριανό Μηλιδώνη, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα του τρόπου αναγνώσεως των ευχών της θείας Λειτουργίας, παραθέτοντας κείμενα των Γραφών και των Πατέρων, τα οποία ομιλούν σαφώς περί της αναγνώσεως των ευχών μυστικώς, όπως αναφέρουν και τα παλαιά “Ιερατικά” μέχρι το έτος 2002, γεγονός που είναι η επίσημη πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ακολούθησε ενδιαφέρουσα επί του θέματος συζήτηση, στην οποία καταλήξαμε, ότι ο τρόπος αναγνώσεως των υπό του ιερέως εντός του ιερού Βήματος ευχών, σύμφωνα και με τη μακραίωνα παράδοση της  Ορθοδόξου Εκκλησίας, πρέπει να είναι μυστικώς, δηλαδή σε ύφος και ένταση χαμηλού τόνου, ενός υποψυθιρισμού, που θα είναι ακουστός και κατανοητός από τους ἐν τῷ Βήματι τυχόν συλλειτουργούντες κληρικούς, καθώς και του πλησίον της Ωραίας Πύλης τυχόν ισταμένου διακόνου.

(1) Γενικές Πληροφορίες

(2) Συμβούλιο

• Πρόεδρος: Μητροπολίτης Μόρφου
• Αντιπρόεδρος: Βαρνάβας Βαρνάβα
• Γραμματέας: Γεώργιος Κυθραιώτης
• Ταμίας: Πέτρος Λαζάρου
• Μέλος: Ανδρέας Κακουλλής
• Διευθυντής: Πέτρος Λαζάρου
• Προσωπικό: Γιάννης Λέμπος

(3) Σχολή Βυζαντινής Μουσικής

• Τὰ μαθήματα τῆς σχολῆς διεξάγονται στὸ οἴκημα τοῦ Πολιτιστικοῦ καὶ Περιβαλλοντικοῦ Ἱδρύματος τῆς ἱερᾶς μητροπόλεως Μόρφου, ἔναντι τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τῶν ἁγίων Βαρνάβα καὶ Ἱλαρίωνος στὴν Περιστερῶνα.
• Τὸ κόστος ἐγγραφῆς στὴν σχολὴ εἶναι €10 καὶ τὰ δίδακτρα ἀνέρχονται στὸ ποσό τῶν €20 μηνιαίως ἢ στὰ €190 γιὰ ὅλο τὸν χρόνο. Οἱ μαθητὲς ἐπιβαρύνονται, ἐπίσης, καὶ τὸ κόστος τῶν διδακτέων βιβλίων.
• Τὰ μαθήματα διδάσκουν ὁ διευθυντὴς τῆς σχολῆς καὶ πρωτοψάλτης τῆς μητροπόλεως Μόρφου κ. Μάριος Ἀντωνίου καὶ ὁ πρωτοψάλτης Ἀκακίου κ. Ἰωάννης Λέμπος.
• Τὰ μαθήματα μποροῦν νὰ παρακολουθήσουν ἄτομα ἀπὸ 9 ἐτῶν καὶ ἄνω, τὰ ὁποῖα γίνονται δεκτὰ κατόπιν ἀκροάσεως ἀπὸ τοὺς δασκάλους τῆς σχολῆς.
• Τὰ μαθήματα εἶναι ἀπογευματινὰ (16:00-20:00) καὶ διεξάγονται καθημερινά, ἀπὸ Δευτέρας ἕως Παρασκευῆς. Ξεκινοῦν κάθε χρόνο στὶς 18 Σεπτεμβρίου καὶ λήγουν στὶς 27 Ἰουνίου. Τὴν περίοδο τῶν Χριστουγέννων, τὰ μαθήματα διακόπτονται ἀπὸ τὶς 23 Δεκεμβρίου μέχρι καὶ τὶς 7 Ἰανουαρίου περιλαμβανομένης. Τὴν περίοδο τοῦ Πάσχα, τὰ μαθήματα διακόπτονται ἀπὸ τοῦ Σαββάτου τοῦ Λαζάρου καὶ ἐπαναρχίζουν τὴν Δευτέρα τοῦ Θωμᾶ.
• Τὰ μαθήματα γιὰ κάθε τάξη-τμῆμα διεξάγονται δύο φορὲς τὴν ἑβδομάδα καὶ διαρκοῦν μία ὥρα τὴν κάθε φορά. Ἑὰν δὲν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ δυνατότητα, τὸ μάθημα γίνεται μία φορὰ τὴν ἑβδομάδα, τὸ ὁποῖον διαρκεῖ μιάμιση ὥρα.
• Πρὶν ἀπὸ τὴν λήξη τοῦ διδακτικοῦ ἔτους (περίπου 15-22 Ἰουνίου), διεξάγονται οἱ ἐξετάσεις τῆς σχολῆς (προφορικὲς καὶ γραπτές). Τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἐξετάσεων, καθὼς καὶ τὰ Ἐνδεικτικὰ (Ἔλεγχοι), ἐπιδίδονται στοὺς μαθητές, σὲ μιὰ μικρὴ τελετή, ποὺ λαμβάνει χώρα στὸ οἴκημα τοῦ Πολιτιστικοῦ καὶ Περιβαλλοντικοῦ Ἱδρύματος τῆς ἱερᾶς μητροπόλεως Μόρφου, κατὰ τὶς τελευταῖες μέρες τοῦ διδακτικοῦ ἔτους (περίπου 23-27 Ἰουνίου).
• Ἡ φοίτηση στὴν σχολὴ εἶναι ἑξαετής.
• Γιὰ περισσότερες πληροφορίες, μπορεῖτε νὰ ἐπικοινωνεῖτε μὲ τὸν κ. Μάριο Ἀντωνίου στὸ τηλ. 99351748, ἢ μὲ τὸν κ. Ἰωάννη Λέμπο στὸ τηλ. 99814884.

Χορωδία «Άγιος Μάμας»
Για την επιπρόσθετη μόρφωση των μαθητών της Σχολής Ψαλτικής Τέχνης της Μητροπόλεως Μόρφου, έχει συγκροτηθεί η χορωδία «Άγιος Μάμας», η οποία στελεχώνεται από μαθητές που φοίτησαν ή εξακολουθούν να φοιτούν στη Σχολή.

Η χορωδία λαμβάνει μέρος σε διάφορες πανηγύρεις της μητρόπολης, ως επίσης και σε διάφορες εκδηλώσεις της.

Φωτογραφίες από τη συμμετοχή της Χορωδίας σε διάφορες εκδηλώσεις:

(4) Νεανική Χορωδία Μητροπόλεως Μόρφου

Το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης διαδικασίας έκφρασης των συναισθημάτων, των εμπειριών και της καθημερινότητας ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής των αγροτικών κοινωνιών διαφόρων περιοχών και προσμίξεων των προηγούμενων αιώνων, που στην πορεία μπορεί να μην αφορά σήμερα το σύγχρονο τρόπο ζωής των πόλεων και των αστικοποιημένων χωριών, αλλά ποτέ δεν έπαψε να ψυχαγωγεί τους σύγχρονους ανθρώπους και να τροφοδοτεί με ιδέες τους νέους καλλιτέχνες που αντιλαμβάνονται ότι χωρίς το στέρεο έδαφος της παράδοσης η νέα σύνθεση είναι αδύνατη να κυοφορηθεί. Άλλωστε τα τελευταία 15 χρόνια ο τόπος μας γνωρίζει μια άνευ προηγουμένου άνθιση της παραδοσιακής μουσικής της καθ’ ημάς Ανατολής που όλο και περισσότερο ελκύει νέους ανθρώπους να τη γνωρίσουν και να τη σπουδάσουν.

Την πλούσια αυτή παράδοση επιχειρούμε εδώ και πολλά χρόνια να διασώσουμε και να μεταδώσουμε, με την σύσταση της Νεανικής χορωδίας Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου. Μιας Χορωδίας που τα πρώτα της βήματα έκανε δειλά δειλά το 2001 και στην πορεία συμμετείχε σε διάφορες εκδηλώσεις κι αξιώθηκε να συνοδεύσει καλλιτέχνες όπως ο Αλκίνοος Ιωαννίδης και η Ελευθερία Αρβανιτάκη κ.ά.

Το πολιτιστικό και περιβαλλοντικό ίδρυμα της ιεράς μητροπόλεως Μόρφου ανακοινώνει και φέτος την έναρξη των μαθημάτων παραδοσιακού τραγουδιού και παραδοσιακών μουσικών οργάνων.

Τα τμήματα διδασκαλίας παραδοσιακού τραγουδιού θα λειτουργήσουν ως εξής:

Τρίτη 6:30 για τις ηλικίες 18 και άνω

Τετάρτη 6:30 για τις ηλικίες 8 έως 18

Τα ωράρια των τμημάτων διδασκαλίας παραδοσιακών οργάνων καθορίζονται μετά από συνεννόηση με τους καθηγητές.

Τα τμήματα αφορούν τα εξής μουσικά όργανα: Βιολί, Ούτι, Λαούτο, Πολίτικο λαούτο (λάφτα), ταμπουράς, τουμπελέκι, ρεκ, Μπεντίρ, Νταούλι, Νταμπουτσιά

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στον κ. Γιάννη Λέμπο στο τηλέφωνο 99-814884.

Υπεύθυνος
Γιάννης Λέμπος
τηλ. 99814884

Η εταιρεία «Οικοζωή Βιοκαλλιέργειες ΛΤΔ» ιδρύθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου με σκοπό την παραγωγή και διάθεση γεωργικών προϊόντων, που παράγονται με την μέθοδο της Βιολογικής Γεωργίας.

Οι κατευθυντήριες γραμμές που ακολουθούνται στην διαδικασία παραγωγής και σήμανσης των προϊόντων μας είναι αυτές που ισχύουν και σε όλες τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην διαδικασία παραγωγής των προϊόντων μας δεν χρησιμοποιούνται χημικά συνθετικά παρασκευάσματα, δηλαδή: λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ορμόνες, αλλά ούτε και γενετικά μεταλλαγμένοι σπόροι και φυτά.

Για τον έλεγχο των εχθρών και ασθενειών εργαζόμαστε έχοντας σαν στόχο την επίτευξη μιας φυσικής ισορροπίας και γι΄ αυτό χρησιμοποιούμε: α) Διευρυμένη αμειψισπορά, β) Μεγάλη βιοποικιλότητα φυτών στα καλλιεργούμενα κτήματα, γ) Δημιουργία και συντήρηση χώρων για εγκατάσταση ωφέλιμων οργανισμών και μικροοργανισμών, δ) Συγκαλλιέργεια φυτών, ε) Ράντισμα και πότισμα με εκχυλίσματα από διάφορα αυτοφυή βότανα.

Η βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους επιτυγχάνεται με τους ακόλουθους τρόπους: α) Καλλιέργεια ψυχανθών, β) Χλωρολίπανση, γ) χρησιμοποίηση κομπόστας.

Ο έλεγχος και η πιστοποίηση της παραγωγής μας γίνεται από την Lacon Ltd , που είναι εγκεκριμένος οργανισμός από το Υπουργείο Γεωργίας για τον έλεγχο και την πιστοποίηση προϊόντων βιολογικής παραγωγής σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Καλλιεργούμενες εκτάσεις και προϊόντα

Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις από τις Βιοκαλλιέργειες της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου ξεπερνούν τα 450 δεκάρια και υπάρχουν δυνατότητες για επέκταση στα 1000 δεκάρια. Στις εκτάσεις αυτές υπάρχου δενδροκαλλιέργειες όπως και διάφορα εποχιακά.. Οι δενδροκαλλιέργειες περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο ελιές και εσπεριδοειδή. Ανάμεσα στα καλλιεργούμενα είδη υπάρχουν και μικρές εκτάσεις με αλουίζα. Ένα σημαντικό μέρος των καλλιεργειών είναι οι πατάτες που καλύπτουν τις ανάγκες της ντόπιας αγοράς σε πατάτες βιολογικής καλλιέργειας. Τα κύρια προϊόντα που διαθέτει η ΟΙΚΟΖΩΗ είναι: ελαιόλαδο, πατάτες, αλουίζα, σιτάρι, κριθάρι, ρεβίθια και βίκο.

Τα βιολογικά προϊόντα της ΟΙΚΟΖΩΗΣ διατίθενται απο τις βιοκαλλιέργειες Οικοζωή και την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου.Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22932401 και Σάββας Φουσκωτός 99450132

Διοικητικό Συμβούλιο

Γιώργος Χατζηπιερής
Σάββας Ττοφιτζίκης
Αιμίλιος Μιχαήλ
Λάκης Πίγγουρας

Γραμματέας

Μάριος Ορφανίδης

Συντονιστής Εργασιών

Σάββας Φουσκωτός τηλ. 99450132

Υπάλληλος 

Πέτρος Λεντέας

 τηλ. 22932401

τηλεομ. 22933092

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου*

Το Ακάκι αποτελεί την μεγαλύτερη κοινότητα της ελέυθερης περιοχής της Μητροπόλεως Μόρφου και έχει την δική του ιστορία και χριστιανική παράδοση. Στο τοπωνυμικό του Σίμωνα Μενάρδου αναφέρεται ότι το χωριό πήρε τό όνομά του από κάποιον βυζαντινό αξιωματούχο, ονομαζόμενο Ακάκιο.

Αρχαιολογικά ευρήματα και παλαιές εικόνες, που προέρχονται από διάφορες περιοχές μεταξύ του Ακακίου και της Αυλώνας, μαρτυρούν ότι το χωριό προέκυψε από την ένωση ποικίλων οικισμών, που υπήρχαν στα βυζαντινά χρόνια γύρω από τις δύο αυτές κοινότητες.

Στα ύστερα βυζαντινά χρόνια, από τον 10^ο μέχρι και τον 12^ο αιώνα, το Ακάκι ακμάζει και μεγαλουργεί. Κατά την Φραγκοκρατία, φαίνεται ότι είχε επιλεγεί ως ο τόπος της θερινής κατοικίας του Φράγκου βασιλέως, γεγονός που αναφέρεται και στο χρονικό του Λεόντιου Μαχαιρά. Μέχρι σήμερα σώζονται ερείπια του παλατιού του βασιλέως Πέτρου, αλλά και άλλων κτισμάτων της εποχής. Το Ακάκι αναφέρεται και ως τόπος κυνηγίου για αγριόπαπιες, ενώ φαίνεται ότι φημιζόταν τόσο για τα πολλά του νερά όσο και για τους μύλους του.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Φράγκοι φεουδάρχες του Ακακίου φαίνεται ότι εξισλαμίσθηκαν, σε αντίθεση με τους Ελληνορθοδόξους που παρέμειναν πιστοί στον Χριστιανισμό. [1] Κατά την παράδοση, την εποχή αυτή οι Ελληνορθόδοξοι κάτοικοι του χωριού υποχρεώθηκαν να παραχωρήσουν τον ναό του Σταυρού [2] στους εξισλαμισθέντες Φράγκους, οι οποίοι τον μετέτρεψαν σε τζαμί. Το παρεκκλήσιο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ βρίσκεται μεταξύ του ναού της Παναγίας της Χρυσελεούσης και του τεμένους αυτού.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του κ. Λοΐζου Λεωνίδου, κατά την Τουρκοκρατία, εξαιτίας των περιορισμών που οι Τούρκοι επέβαλαν στους Χριστιανούς του χωριού, ο ναός του Αρχαγγέλου χαλάστηκε˙ παρέμεινε, όμως, μέρος των θεμελίων του. Γύρω στο 1850, οι Τούρκοι αποφάσισαν να χτίσουν ένα τζαμί στον χώρο, όπου βρισκόταν ο ναός του Αρχαγγέλου, για να δώσουν στην κοινότητα τουρκικό χαρακτήρα. Οι χριστιανοί του χωριού θορυβήθηκαν. Τρία αδέλφια, οι Καττιρζιής, Μαρκαντώνης και Γιακουμὴς Χατζηγιάννη, γνωρίζοντας ότι ένας τουρκικός νόμος απαγόρευε να χτίζεται τζαμί δίπλα σε εκκλησία και το αντίθετο και θέλοντας να αποτρέψουν τους Τούρκους να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους, παραχώρησαν τον χώρο και άρχισαν χωρίς καθυστέρηση το κτίσιμο του ναού του Αρχαγγέλου. Στην προσπάθειά τους να ολοκληρωθεί γρήγορα το κτίσιμο του ναού, εάν ήταν δυνατόν μέσα σε μία νύχτα, ώστε να προλάβουν τους Τούρκους και να ματαιώσουν τα σχέδιά τους, βοηθούσαν και οι ίδιοι στις εργασίες, χρησιμοποιώντας ό,τι υλικά μπορούσαν εύκολα να βρουν. Λέγεται μάλιστα ότι κάποιος χριστιανός κάτοικος του χωριού προσέφερε για το κτίσιμο του ναού τα κομμένα πλινθάρια, τα οποία προόριζε για το σπίτι του.

Πράγματι με την βοήθεια του Αρχαγγέλου ο ναός κτίστηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ματαιώνοντας τα σχέδια των Τούρκων για την ανέγερση του τζαμιού. Το πρόχειρα αυτό κτισμένο παρεκκλήσιο μας κληροδότησαν οι απλοί άνθρωποι της εποχής εκείνης. Γύρω στο 1962 η τότε εκκλησιαστική επιτροπή επιθυμούσε την πλήρη αναδόμηση του ναού τελικά, όμως, προέβη σε μία μικρή ανακαίνισή του.

Στις προτεραιότητες της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, τέθηκαν εξ αρχής η ανακαίνιση των ναών και των παρεκκλησίων, η συντήρηση των εικόνων και των ιερών σκευών και γενικά ο ευπρεπισμός των οίκων του Κυρίου. Στην προσπάθειά μας αυτή εργάστηκαν με ευλάβεια Μητροπολίτης, ιερείς, εκκλησιαστικοί επίτροποι και ο πιστός λαός. [3]

Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων αυτών εντάσσεται και η απόφασή μας για την ανακαίνιση του παρεκκλησίου του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, το οποίο είχε πολλές φθορές. Η προσπάθεια για αναδόμηση του ναού που επιχειρήθηκε προ πεντηκονταετίας δεν συμφωνούσε με την βυζαντινή αρχιτεκτονική. Μετά από μελέτη και προβληματισμό καταλήξαμε ότι η αναδόμηση του ήδη υπάρχοντος ναού ήταν αδύνατη και η όποια προσπάθειά μας θα ήταν αποτυχής, διότι στα θεμέλιά του υπήρχε φθαρμένος πορόλιθος, που δημιούργησε μεγάλα προβλήματα υγρασίας στον ναό.

Κύριος παραστάτης στο έργο μας στάθηκε εξ αρχής ο δωρητής του ναού, ο κ. Ανδρέας Χατζηγιάννης, υιός του ιεροψάλτη κ. Νικολάτζη και δισέγγονος ενός από τους τρεις πρωτεργάτες στο κτίσιμο του ναού το 1850. Σε συνεννόηση μαζί του αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην οικοδόμηση ενός νέου ναού στον χώρο του παρεκκλησίου, αφιερωμένου στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, αντάξιου της πρωτοκαθεδρίας του στον ουρανό.

Ο θεμέλιος λίθος του νέου παρεκκλησίου τέθηκε ανήμερα του Ευαγγελισμού το 2003 και ως αρχιτέκτονας του έργου ανέλαβε ο κ. Μάριος Πελεκάνος. Ο ναός, ο οποίος κτίστηκε αποκλειστικά με πέτρα, είναι μονόχωρος, σταυροειδής με οκταγωνικό τρούλλο και τοίχους με πλάτος ενός μέτρου. Διακρίνεται για την ισορροπημένη κλίμακα και την αρμονία του. Ο περίγυρος χώρος καλύφθηκε περιμετρικά με πλακίδια ρωμαϊκού τύπου, τα οποία ο δωρητής εισήγαγε από την Ιταλία.

Σημαντικό ρόλο στην ανέγερση του ναού διαδραμάτισε με τις εισηγήσεις του ο Ρώσσος Αρχιμανδρίτης της Μητροπόλεώς μας π. Αμβρόσιος, καλός γνώστης, όχι μόνο της τέχνης της αγιογραφίας, αλλά και της αίσθησης του βυζαντινού κάλλους. Ο π. Αμβρόσιος αγιογράφησε τον ναό ακλουθώντας μία τεχνική, γνωστή στον Μεσαίωνα πριν τον 16^ο αι., δηλαδή χρησιμοποίησε οργανικό ασβεστοκονίαμα, ζωντανό και ενεργό και γαιώδη χρώματα. Το έργο έχει ιστορική σημασία για την Ορθόδοξη Εκκλησία στο σύνολό της. [4]

Τα θέματα των αγιογραφιών αφορούν στις Δεσποτικές εορτές και παραστάσεις αγίων, ενώ στο πίσω μέρος του ναού εικονίζονται τα εννέα τάγματα των ουρανίων δυνάμεων. Ιδιαίτερη θέση έχει η παράσταση του «ἐν Χώναις» θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η ανάμνηση του οποίου αποτελεί και την ημέρα της εορτής του παρεκκλησίου στις 6 Σεπτεμβρίου. Στον τρούλλο δεσπόζει η μορφή του Παντοκράτορα, ενώ μοναδικού κάλλους δημιούργημα είναι και το μαρμάρινο εικονοστάσιο κατασκευασμένο με μάρμαρο Πεντέλης. Ένθεν και ένθεν του εικονοστασίου υπάρχουν δύο μαρμάρινα προσκυνητάρια, στα οποία θα τοποθετηθούν εικόνες των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Το εικονοστάσιο κατασκεύασε εξ ολοκλήρου ο συνεργάτης του π. Αμβροσίου, ο Γάλλος ορθόδοξος γλύπτης κ. Αλεξάντερ ντε Λουί, ο οποίος βοήθησε και στην αγιογράφηση του τρούλλου.

Η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην ολοκλήρωση του ναού οφείλεται ακριβώς στην προσπάθειά μας να ακολουθήσουμε, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τους κανόνες της ορθόδοξης ναοδομίας. Η πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του ναού, η αγιογράφηση του ναού με το οργανικό ασβεστοκονίαμα και η κατασκευή του μαρμάρινου εικονοστασίου με βάση πρωτοχριστιανικά σχέδια, τον καθιστούν πρότυπο για την Εκκλησία της Κύπρου. Ένας ναός κτίζεται αρχιτεκτονικά, πνευματικά και θεολογικά. Ἡ αρχιτεκτονική που είναι αποκομμένη από την θεολογία δεν ωφελεί.

Επιθυμούμε να δώσουμε στην κοινότητα του Ακακίου πυρήνες πνευματικής ζωής. Σε κάθε περιοχή να υπάρχει ένας τόπος λατρείας, όπου να μπορούν οι μανάδες να παίρνουν τα παιδιά τους, οι παππούδες και οι γιαγιάδες τα εγγόνια τους να ανάβουν ένα κερί, ένα καντήλι, να προσεύχονται ήσυχα, να βρίσκουν τον ρυθμό της ψυχής τους που πολλές φορές αποσυντονίζεται λόγω του έντονου άγχους της καθημερινότητας. Τα παρεκκλήσια και τα εξωκκλήσια, όπως η Αγία Παρασκευή στο Ακάκι και η Μάνα των Παίδων στο Μένοικο, είναι μείζονος σημασίας για την πνευματική ορθόδοξη ζωή των πιστών της περιοχής της πεδινής Μόρφου.

Μία πνευματική βάση της περιοχής αυτής είναι και η Μονή του Αγίου Νικολάου στην Ορούντα. Οι βάσεις αυτές, όπως μας προείπε κάποτε ένας όσιος γέροντας του εικοστού αιώνα, θα διώξουν τις άλλες βάσεις, εννοώντας όχι μόνο τις στρατιωτικές, άλλα και αυτές που μας οδηγούν στην πνευματική αυτοκτονία. Η κάθε κοινότητα πρέπει να έχει τα δικά της πνευματικά εργαστήρια. Τα εργαστήρια αυτά είναι τα παρεκκλήσια και τα εξωκκλήσια μας, όπου οι άνθρωποι μπορούν να βρίσκουν την μεγάλη αγκαλιά του Χριστού, το πνευματικό οξυγόνο για την καρδία, που ζωογονείται με το σώμα και το αίμα του Κυρίου, δηλαδή με την συμμετοχή των πιστών στην Θεία Ευχαριστία.

Θα ήθελα και με αυτήν την ευκαιρία να ευχαριστήσω τους κτήτορες του ναού, Ανδρέα και Μαρία Χατζηγιάννη, οι οποίοι με την δωρεά τους κατά πρώτον επιδίωξαν την δόξα του Θεού, δεύτερον έδειξαν έμπρακτα την βοήθεια προς τους συνανθρώπους μας και τρίτον φανέρωσαν την έγνοια τους για την ιστορία που αφήνουμε στις επόμενες γενιές και στον τόπο μας.

Η χαρά μου για την οικοδόμηση του ναού του Αρχαγγέλου Μιχαήλ οφείλεται και στο γεγονός ότι το σπίτι όπου μεγάλωσα στην Άνω Ζώδια βρισκόταν δίπλα από τον μεγάλο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Στον ναό αυτό η ψυχή μου συνέλαβε τις πρώτες ιερατικές κλήσεις. Ο Αρχάγγελος δεν είναι μόνο ο άγιος του χωριού μου˙ είναι και ο ουράνιος προστάτης της ψυχής μου. Είναι θλιβερό που ο Αρχάγγελος της Ζώδιας έχει πλέον μετατραπεί σε μουσουλμανικό τέμενος και που έχει καταστραφεί το εικονοστάσιό του και όλες σχεδόν οι τοιχογραφίες του. Αισθάνομαι ότι το έργο της Μητροπόλεώς μας για ανακαίνιση και ευπρεπισμό των ναών θα συνεχιστεί στις κατεχόμενες εκκλησίες μας. Αυτό θα είναι αποτέλεσμα της θέλησης του Θεού και όχι των ανθρώπινων διαπραγματεύσεων.

Ο νάρθηκας προστέθηκε λίγο αργότερα εντός του 12ου αιώνος αλλά η πρόσοψις του ναού δέχτηκε σημαντικές αλλαγές λόγω φθοράς, το 1931.

Η εκκλησία αυτή μαζί με εκείνη της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου είναι οι μοναδικές στο είδος τους στην Κύπρο. Έχει όμως καλύτερες αναλογίες, επιμελέστερη τοιχοδομία από αυτήν και διάρθρωση των ημικυκλικών αψίδων παρόμοια με Εκκλησίες της Σχολής της Κωνσταντινουπόλεως. Έχει σαν πρότυπο της την κατεστραμμένη εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη.

Το Δεκέμβριο του 2005 ολοκληρώθηκαν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων μία σειρά εργασιών που ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2003 και αφορούσαν τη συντήρηση και αποκατάσταση του Ναού στη προτέρα του μορφή. Συγκεκριμένα αφαιρέθηκαν από ολόκληρη την εσωτερική τοιχοποιία όλα τα γύψινα επιστρώματα με αποτέλεσμα να εμφανιστούν και να συντηρηθούν ή να αντικαταστούν οι πωρόλιθοι και οι πέτρες. Καθαρισμό και συντήρηση από την φθορά του χρόνου, δέχτηκε επίσης και ολόκληρη η εξωτερική τοιχοποιία. Αφαιρέθηκε επίσης το δάπεδο στην θέση του οποίου τοποθετήθηκαν πλάκες από Κυπριακό γυψομάρμαρο. Τέλος συντήρηση δέχθηκαν το καμπαναριό του Ναού, του οποίου ένα μικρό τμήμα στο πάνω μέρος αντικατασταθηκε, και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του μεσαίου κλίτους εσωτερικά στο Ναό.

Σε πολλά σημεία εσωτερικά του ναού υπάρχουν υπολείμματα τοιχογραφιών που υποδηλώνουν ότι ο ναός ήταν αγιογραφημένος ολόκληρος. Σε αρκετά καλή κατάσταση σώζεται μια τοιχογραφία της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας στον βορειανατολικό πεσσό στο ύψος του τέμπλου του 12ου αιώνος και μία του προφήτη Δαυίδ στη δυτική πλευρά του βορειοδυτικού κεντρικού πεσσού, του 16ου αιώνος.

Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι πέρα από τα ιερά κειμήλια και τις αξιόλογες φορητές εικόνες διαφόρων εποχών, φυλάσσονται στο ναό μας τα ιερά λείψανα των Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος καθώς και η βυζαντινή φορητή τους εικόνα και λιτανεύονται αμφότερα την 21η Οκτωβρίου, στην ιερά τους πανήγυρη.

Ο ναός ανήκει στον λεγόμενο φραγκοβυζαντινό ρυθµό και συνδυάζει τη γοτθική τρίκλιτη βασιλική µε τον βυζαντινού τύπου τρουλλαίο ναό. Παρουσιάζει σηµαντικές οµοιότητες µε το καθολικό της Μονής του Αγίου Νεοφύτου στην Πάφο, που είναι της ίδιας χρονολογικής περιόδου (16ος αιώνας). Τα τρία κλίτη διαχωρίζονται από δύο κιονοστοιχίες µε πέντε κίονες ή κάθε µία. Τα τόξα που ενώνουν τους κίονες είναι ημικυκλικά και ξεκινούν από ψευδογοτθικά κιονόκρανα.

Στο µέσο του βόρειου τοίχου του ναού ανοίγεται τυφλό τόξο µε περίτεχνο λαξευτό διάκοσµο και στεγάζει τη µαρµάρινη σαρκοφάγο του Αγίου Μάµαντος του 3ου αιώνα μ.Χ. Από τη σαρκοφάγο οι πιστοί λαμβάνουν αγιασμένο έλαιο, το οποίο χρησιμοποιούν για τις θεραπείες κυρίως των ασθενειών των αυτιών. Το ανατολικό άκρο του βόρειου κλίτους είναι αφιερωµένο στην Αγία Τριάδα (εορτάζει τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος) και στους γονείς του αγίου Μάμαντος, αγίους Θεόδοτο και Ρουφίνα (εορτάζουν στις 31 Αυγούστου) και το αντίστοιχο του νότιου κλίτους είναι αφιερωμένο στην Αγία Άννα (εορτάζει στις 25 Ιουλίου και στις 9 Δεκεμβρίου). Οι άγιες Τράπεζες και των δύο παρεκκλησίων καθώς και οι Προθέσεις τους διανοίγονται στον ανατολικό τοίχο.

Αρχικά ο ναός έφερε χαµηλό κτιστό τέµπλο µε µαρµάρινα θωράκια, πάνω στο οποίο τοποθετήθηκε ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο, που χρονολογείται στον 16ο αιώνα, αλλά έχει υποστεί µμεταγενέστερες επεµβάσεις. Οι τοιχογραφίες στις δυτικές πλευρές των δύο κιόνων, που είναι ενσωματωμένοι στο εικονοστάσιο παριστάνουν τους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Στην κόγχη της Πρόθεσης υπάρχει τοιχογραφία µε τον Άρτο της Ζωής. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στον 16ο αιώνα. Το ξυλόγλυπτο κιβώριο που καλύπτει την αγία Τράπεζα, το σημαντικότερο ίσως κιβώριο που σώζεται στην Κύπρο χρονολογείται γύρω στα μέσα του 16ου  αιώνα και η ζωγραφική του υπογράφεται από τον ζωγράφο Σίλβεστρο Αξιώτη.

Ο ναός του Αγίου Μάµαντος είναι κτισµένος με πωρόλιθο στα ερείπια δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών και ενός µεσοβυζαντινού ναού, ο οποίος φαίνεται ότι παρέµεινε σε χρήση πιθανώς µέχρι την ανέγερση του σηµερινού ναού στο α΄ μισό του 16ου αιώνα από τον φεουδάρχη της περιοχής Ευγένιο Συγκλητικό. Μέσα στο ναό εντοπίστηκαν μεσαιωνικές ταφές, στοιχείο που οδηγεί ότι αυτός χρησιμοποιήθηκε και ως κοιμητηριακός. Ήδη από τον 16ο αιώνα ο ναός αποτελούσε καθολικό Μονής αφιερωμένης στον Άγιο Μάµαντα. Τη Μονή επισκέφθηκε το 1727 και το1735 ο Ρώσος περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκυ. Κατά την επίσκεψή του το 1727 περίγραψε τον ναό, ενώ κατά το 1735 σχεδίασε το μοναστήρι. Σε μαρμάρινο κίονα της δυτικής εισόδου ο Μπάρσκυ άφησε γραπτή ενθύμηση της επίσκεψής του στο ναό.

Το 1907 στη δυτική και τη βόρεια πλευρά κατασκευάστηκε υπόστεγο (ηλιακός) από τον εργολάβο Γεώργιο Ασσιώτη από το Καϊµακλί. Την ίδια εποχή έγινε και το λιθανάγλυφο προσκυνητάρι στη δυτική πλευρά του ναού. Το 1918 κτίστηκε το κωδωνοστάσιο στη βορειοανατολική γωνιά του ναού.

Ο ναός πανηγυρίζει στις 2 Σεπτεμβρίου και την Κυριακή των Βαΐων. Πριν από την τουρκική εισβολή γινόντουσαν μεγάλες εμποροπανηγύρεις και πλήθη πιστών προσέτρεχαν στην χάρη του Αγίου.

Ο ναός κατελήφθη το 1974 από τα τουρκικά στρατεύματα και μετατράπηκε σε «μουσείο εικόνων». Στον ναό φυλάσσεται προσωρινά και η θαυματουργή εικόνα του Χρυσοσώτηρος από την κατεχόμενη Ακανθού. Από το 2004 τελείται στον τουρκοκρατούμενο ναό από τον Πανιερώτατο Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο Εσπερινός και θεία Λειτουργία την 1η και 2α Σεπτεμβρίου αντίστοιχα, για την εορτή του Πολιούχου αγίου της Μόρφου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος. Στις φετινές (2014) εορταστικές ακολουθίες θα παραστεί και ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος.

Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι για τη διοργάνωση της πανηγύρεως η Εκκλησιαστική Επιτροπή του Αγίου Μάμαντος Μόρφου συνεργάζεται με τους Δήμους Μόρφου και Ακανθούς, προς τους οποίους ευχόμαστε το ποθούμενον ως τάχιστα!