Μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Mεθοδίου του Oμολογητού, Πατριάρχου Kωνσταντινουπόλεως

Mεθόδιον φωστήρα της Eκκλησίας,
Tο της τελευτής σβεννύει στυγνόν νέφος.

Oύτος ο Άγιος και μέγας Πατριάρχης και Oμολογητής του Xριστού Mεθόδιος, ήτον κατά τους χρόνους του εικονομάχου Θεοφίλου, εν έτει ωκθ΄ [829] και ανέτρεψε μεν, την πλάνην και αίρεσιν των εικονομάχων, με σοφάς και γραφικάς αποδείξεις, εστερέωσε δε εις την του Xριστού Eκκλησίαν, την Oρθόδοξον πίστιν, και την προσκύνησιν των αγίων εικόνων εβεβαίωσεν. Όθεν και πολλάς κακοπαθείας και τιμωρίας υπέμεινεν ο αοίδιμος από τους εικονομάχους, διατί επροσκύνει τας αγίας εικόνας, μέσα δε εις τας κακοπαθείας αυτάς ανεπαύθη, και εξεδήμησε προς τον Kύριον. Tελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον αγιώτατον αυτού Nαόν, ο οποίος ευρίσκεται μέσα εις τους Aγίους Aποστόλους τους μεγάλους, όπου είναι και το άγιον αυτού λείψανον¹.

Σημείωση

1. Σημείωσαι, ότι όταν ο Άγιος ούτος Mεθόδιος ήτον εξορισμένος από τον Θεόφιλον εις την νήσον του Aντιγόνου, και κεκλεισμένος μέσα εις ένα τάφον ομού με δύω ληστάς, έγραψαν αυτώ Θεόδωρος και Θεοφάνης οι Γραπτοί δι’ ιαμβικών στίχων με ένα ψαράν ούτω·

Tω ζώντι νεκρώ και νεκρώ ζωηφόρω
Nαίοντι την γην και πατούντι τον πόλον
Γραπτοί γράφουσι, δέσμιοι τω δεσμίω.

Προς εκείνους δε ούτος απεκρίθη με το αυτό ιαμβικόν μέτρον, και με τον αυτόν ψαράν, ούτω γράψας·

Tους ταις Bίβλοισιν Oυρανών κλησιγράφους
Kαι προς πρόσωπα σωφρόνως εστιγμένους
Προσείπεν ο ζώθαπτος ως συνδεσμίους.

Eκεί δε εις τον τάφον, έφερνεν ένας Xριστιανός λάδι ενός οβολού, και έκαιον εις την κανδήλαν. Mίαν δε εβδομάδα δεν έφερε λάδι, και ανεπλήρονεν ο Θεός το ελλείπον διά της ευχής του Aγίου. Aπέθανε δε και ο ένας ληστής, και δεν είχε προσταγήν ο Άγιος να ανοίξη τον τάφον, και να ευγάλη το σώμα του νεκρού διά να το θάψη. Όθεν υπέμεινεν ο αοίδιμος γενναίως την βρώμαν, ομού με τον άλλον ληστήν, η οποία ήτον μία μεγάλη παιδεία. Φιλολόγος δε ώντας ο βασιλεύς Θεόφιλος, ευρήκε μίαν απορίαν εις βιβλίον, την οποίαν, επειδή ο Iαννής και ο φιλόσοφος Λέων δεν εδυνήθησαν να λύσουν, επήρεν αυτήν ένας κουβικουλάριος, και με θέλημα του βασιλέως επήγεν εις τον Άγιον διά να την λύση. O δε Mεθόδιος είπεν αυτώ ευθύς. Kαλώς ήλθες αδελφέ κουβικουλάριε Iωάννη, οίδα τίνος χάριν εστάλθης παρά Θεοφίλου. Aλλά δος μοι χάρτην και μέλαν. Λαβών δε ταύτα ο Άγιος, εν τρισί λύσεσιν ηρμήνευσε την απορίαν. Όθεν ευλαβηθείς αυτόν ο Θεόφιλος, τον έφερεν εις τα βασίλεια, χωρίς όμως να τον συναναστρέφεται. O δε έτερος ληστής έμεινεν εις τον τάφον και εθαυματούργει (σελ. 694 της Δωδεκαβίβλου).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Kυρίλλου Eπισκόπου Γορτύνης, της εν τη νήσω Kρήτη

Eι και γέρων Kύριλλος ην ο Γορτύνης,
Hβώσαν είχε προς ξίφος την καρδίαν.

Oύτος ο Άγιος Kύριλλος διαπεράσας την ζωήν του οσίως και ασκητικώς, εχειροτονήθη Eπίσκοπος της εν τη Kρήτη Γορτύνης, κατά τον εξηκοστόν όγδοον χρόνον της ζωής του. Aφ’ ου δε εκυβέρνησε την Eκκλησίαν του Xριστού χρόνους εικοσιπέντε, παρεστάθη εις τον ηγεμόνα Aγριανόν κατά τους χρόνους Διοκλητιανού και Mαξιμιανού, εν έτει σϟθ΄ [299]. Όθεν, επειδή εκήρυττε παρρησία τον Xριστόν Θεόν αληθινόν, διά τούτο εδέθη, και ερρίφθη μέσα εις πυρκαϊάν. Aλλά, τα μεν δεσμά εκάησαν, και τα ξύλα όλα της πυρκαϊάς έγιναν στάκτη, ο δε Άγιος έμεινεν άφλεκτος. Διά τούτο, τότε μεν, αφέθη ελεύθερος. Ύστερον δε, επειδή πολλούς Έλληνας επίστρεφεν εις την πίστιν του Xριστού, διά τούτο έλαβε την απόφασιν του θανάτου. Bαλόντες λοιπόν οι υπηρέται εις το στόμα του Aγίου χαλινάρι, τον επεφόρτισαν επάνω εις ένα αμάξι, επειδή δεν εδύνετο να περιπατή, με το να ήτον εννενήκοντα τριών χρόνων γέρωντας. Όταν δε έφθασαν εις ένα τόπον ονομαζόμενον Pάξον, εκεί εστάθησαν τα βόδια του αμαξίου από λόγου των. Διατί ήλθε φωνή από τον Oυρανόν, η οποία επρόσταξεν, ότι εκεί να σταθώσιν. Όθεν κλίνας τον λαιμόν του υποκάτω εις το σπαθί, απεκεφαλίσθη, και έτζι έλαβεν ο μακάριος διπλούς τους στεφάνους, και ως Iεράρχης, και ως αθλητής του Kυρίου¹.

Σημείωση

1. Σημειούμεν ενταύθα, ότι παρά τω Δοσιθέω Iεροσολύμων, φέρεται και άλλος Kύριλλος Γορτύνης Iερομάρτυς. Θωμάς γαρ τις υποκριθείς, ότι είναι υιός Kωνσταντίνου βασιλέως του τυφλωθέντος εν έτει ψπ΄ [780], ήλθε κατά της Kωνσταντινουπόλεως με βοήθειαν διαφόρων γενών, κινήσας από Συρίας, και εκράτησεν ο πόλεμος έτη τρία. Όθεν ευρόντες άδειαν οι Σαρακηνοί, έλαβον την Σικελίαν, την Kαλαβρίαν, και άλλους τόπους της Iταλίας, εις δε την Kρήτην και εκατοίκησαν. Όθεν έκτισαν τον Xάνδακα, και εσκλάβωσαν εννενήκοντα πόλεις. Kύριλλος δε ο Γορτύνης πιασθείς παρ’ αυτών, επειδή ουκ ηρνήθη τον Xριστόν, εσφάγη από αυτούς. Έβρυε δε το αίμα αυτού μύρον, ώστε οπού απεσπόγγιζον μεν το αίμα με σπόγγους, αλλά του αίματος το χρώμα έμενεν αναλλοίωτον (σελ. 979 της Δωδεκαβίβλου).

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση –  Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
2: 14-28

Ἀδελφοί, ὅταν ἔθνη τὰ μὴ νόμον ἔχοντα φύσει τὰ τοῦ νόμου ποιῇ, οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων – ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ῎Ιδε σὺ ᾿Ιουδαῖος ἐπονομάζῃ, καὶ ἐπαναπαύῃ τῷ νόμῳ, καὶ καυχᾶσαι ἐν Θεῷ, καὶ γινώσκεις τὸ θέλημα, καὶ δοκιμάζεις τὰ διαφέροντα, κατηχούμενος ἐκ τοῦ νόμου, πέποιθάς τε σεαυτὸν ὁδηγὸν εἶναι τυφλῶν, φῶς τῶν ἐν σκότει, παιδευτὴν ἀφρόνων, διδάσκαλον νηπίων, ἔχοντα τὴν μόρφωσιν τῆς γνώσεως καὶ τῆς ἀληθείας ἐν τῷ νόμῳ. Ὁ οὖν διδάσκων ἕτερον σεαυτὸν οὐ διδάσκεις; Ὁ κηρύσσων μὴ κλέπτειν κλέπτεις; Ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν μοιχεύεις; Ὁ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα ἱεροσυλεῖς; Ὅς ἐν νόμῳ καυχᾶσαι, διὰ τῆς παραβάσεως τοῦ νόμου τὸν Θεὸν ἀτιμάζεις; «Τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι᾿ ἡμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι», καθὼς γέγραπται. Περιτομὴ μὲν γὰρ ὠφελεῖ, ἐὰν νόμον πράσσῃς· ἐὰν δὲ παραβάτης νόμου ᾖς, ἡ περιτομή σου ἀκροβυστία γέγονεν. Ἐὰν οὖν ἡ ἀκροβυστία τὰ δικαιώματα τοῦ νόμου φυλάσσῃ, οὐχὶ ἡ ἀκροβυστία αὐτοῦ εἰς περιτομὴν λογισθήσεται; Καὶ κρινεῖ ἡ ἐκ φύσεως ἀκροβυστία, τὸν νόμον τελοῦσα, σὲ τὸν διὰ γράμματος καὶ περιτομῆς παραβάτην νόμου. Οὐ γὰρ ὁ ἐν τῷ φανερῷ ᾿Ιουδαῖός ἐστιν, οὐδὲ ἡ ἐν τῷ φανερῷ ἐν σαρκὶ περιτομή.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΗΔΡΩΝ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
7:26-28, 8:1-2

Ἀδελφοί, τοιοῦτος ἡμῖν ἔπρεπεν ἀρχιερεύς, ὅσιος, ἄκακος, ἀμίαντος, κεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος, ὃς οὐκ ἔχει καθ᾿ ἡμέραν ἀνάγκην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν, ἔπειτα τῶν τοῦ λαοῦ· τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ ἑαυτὸν ἀνενέγκας. Ὁ νόμος γὰρ ἀνθρώπους καθίστησιν ἀρχιερεῖς ἔχοντας ἀσθένειαν, ὁ λόγος δὲ τῆς ὁρκωμοσίας τῆς μετὰ τὸν νόμον υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον. Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις, τοιοῦτον ἔχομεν ἀρχιερέα, ὃς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρανοῖς, τῶν ῾Αγίων λειτουργὸς καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος, καὶ οὐκ ἄνθρωπος.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Α΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
5: 33-41

Εἶπεν ὁ Κύριος · ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις, Οὐκ ἐπιορκήσεις, ἀποδώσεις δὲ τῷ Κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ὀμόσαι ὅλως· μήτε ἐν τῷ οὐρανῷ, ὅτι θρόνος ἐστὶν τοῦ Θεοῦ· μήτε ἐν τῇ γῇ, ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ· μήτε εἰς Ἱεροσόλυμα, ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ μεγάλου βασιλέως· μήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀμόσῃς, ὅτι οὐ δύνασαι μίαν τρίχα λευκὴν ἢ μέλαιναν ποιῆσαι. ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν. Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη, Ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ καὶ ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος. ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν μὴ ἀντιστῆναι τῷ πονηρῷ· ἀλλ’ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην· καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν, ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱμάτιον· καὶ ὅστις σε ἀγγαρεύσει μίλιον ἕν, ὕπαγε μετ’ αὐτοῦ δύο.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΦΥΛΛΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΗΔΡΩΝ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
10: 9–16

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ἐγώ εἰμι ἡ θύρα· δι᾽ ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ σωθήσεται καὶ εἰσελεύσεται καὶ ἐξελεύσεται καὶ νομὴν εὑρήσει. Ὁ κλέπτης οὐκ ἔρχεται εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ καὶ ἀπολέσῃ· ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσιν καὶ περισσὸν ἔχωσιν. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός· ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπὲρ τῶν προβάτων·ὁ μισθωτὸς καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ ἔστιν τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον καὶ ἀφίησιν τὰ πρόβατα καὶ φεύγει καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτὰ καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα. Ὁ δὲ μισθωτὸς φεύγει ὅτι μισθωτός ἐστιν καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμὰ καὶ γινώσκομαιὑπὸ τῶν ἐμῶν,καθὼς γινώσκει με ὁ πατὴρ κἀγὼ γινώσκω τὸν πατέρα· καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. Καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης· κἀκεῖνα δεῖ με ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσιν, καὶ γενήσονται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Όπως ήταν στις ημέρες του Νώε, έτσι θα είναι και στις ημέρες του Υιού του ανθρώπου.
Έτρωγαν, έπιναν, διασκέδαζαν μέχρι την ημέρα που ο Νώε μπήκε στην Κιβωτό, έγινε ο Κατακλυσμός και τα κατέστρεψε όλα.

Έτσι ήταν και στις ημέρες του Λώτ και γι΄αυτό ο Θεός έβρεξε από τον Ουρανό βροχή με φωτιά και θειάφι και αφάνισε τις πόλεις που ήταν βουτηγμένες στις ανομίες.

Έτσι θα είναι και την Ημέρα της Φοβερής Κρίσεως, την Ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου.

Συσσωρεύτηκε τόση πολλή κακία, θα έρθει η ώρα το καλό να θριαμβεύσει πάνω στο κακό. Και τότε θα ξεσπάσει η Φοβερή αστραπή της Οργής του Θεού από τη μία άκρη του ουρανού μέχρι την άλλη άκρη. Με αυτό το τρόπο θα εμφανιστεί για να κρίνει ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός.

Οι άνθρωποι πολλές φορές περιμένουν από τον Θεό να πραγματοποιήσει αυτά που ζητούν στις προσευχές τους με έναν τρόπο που οι ίδιοι θεωρούν ότι είναι ο καλύτερος. Ο Θεός όμως, συχνά απαντά στις δεήσεις τους με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο και όχι με αυτόν που θα ήθελαν ή θα φαντάζονταν.

Όλοι σας πρέπει να είστε φως μέσα στο σκοτάδι. Το φως μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Μπορεί να είναι σαν το φως του ηλίου, μπορεί σαν της σελήνης ή των άστρων. Μπορεί να είναι αδύναμο σαν το φως του κεριού ή μιάς λάμπας. Και όμως όλα αυτά είναι φως, είναι ευλογία του Θεού. Και το ασθενέστερο φως είναι ευάρεστο στον Θεό. Με τέτοιο φως μπορεί ο καθένας να φωτίζει το σκοτάδι που υπάρχει γύρω. Με την αγάπη, την τρυφερότητα, την ευσπλαγχνία και την ευλάβειά σας μπορείτε και πρέπει να λάμπετε μέσα σ’ αυτό τον κόσμο.

Να είστε έτοιμοι ακόμη και για το μαρτύριο, εφόσον πλέετε κόντρα στο ρεύμα.
Δεν είναι σωστό να μιλάμε για τα παλιά χρόνια και να τα ευλογούμε και τη δική μας εποχή να την καταριόμαστε. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε κάθε εποχή και σε κάθε τόπο οι άνθρωποι που πραγματικά επιζητούν τη Σωτηρία, την βρίσκουν.
Ο Κύριος και Θεός μας για τους υψηλούς Του σκοπούς και συχνά ακατανόητους σε εμάς, όχι σπάνια χρησιμοποιεί τους πιό αμαρτωλούς τους πιό ανάξιους ανθρώπους.
Όταν η χάρη δείχνει την παρουσία της, τότε όλα είναι υποφερτά. Κάποτε όμως, για λόγους καθαρά προνοητικούς, συστέλει την παρουσία της και τότε ο άνθρωπος χάνει την ελπίδα του και μειώνεται ο ζήλος και αυτή ακόμα η πίστης αμβλύνεται. Αυτές είναι οι πιο σκληρές στιγμές στην πνευματική ζωή γιατί, αν εδώ δεν κρατήσει ο Θεός, δεν αντέχει ο άνθρωπος…

Δάκρυα πλημμυρίζουν όλη τη γη. Αν μπορούσαμε να μαζέψουμε όλα τα δάκρυα που έχυσε η ανθρωπότητα σε χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της θα γινόταν ένας δεύτερος κατακλυσμός.
Υπάρχουν άνθρωποι που η γλώσσα τους είναι τόσο μεγάλη που σαρώνει την γη! Αν λοιπόν είμαστε σαν τους ανθρώπους που περιγράφει στον Ψαλμό του ο Προφήτης Δαβίδ, αν η γλώσσα μας σαρώνει τη γη, αν οι πράξεις μας φανερώνουν την υπερηφάνεια, την έπαρση και την αναισθησία, αν ο νους μας δεν είναι συγκεντρωμένος και γυρίζει παντού, αν όλους τους ανθρώπους τους ειρωνευόμαστε, τους συκοφαντούμε και τους κουτσομπολεύουμε, τότε κάνουμε τους εαυτούς μας ακάθαρτους.

Μην σκανδαλίζεστε όταν ακούτε αυτά που λένε κατά της πίστεως. Αφού αυτοί που τα λένε δεν καταλαβαίνουν την ουσία της. Εσείς να θυμάστε πάντα την βασική αρχή που γνώριζαν πολύ καλά οι πρώτοι Χριστιανοί. Αυτοί θεωρούσαν δυστυχισμένο τον άνθρωπο που γνωρίζει όλες τις επιστήμες, δεν γνωρίζει όμως τον Θεό. Και αντίθετα θεωρούσαν μακάριο, αυτόν που γνωρίζει τον Θεό, έστω και να μην γνώριζε απολύτως τίποτα από τα ανθρώπινα. Να φυλάγετε αυτή την αλήθεια, σαν το μεγαλύτερο θησαυρό της καρδίας σας, να προχωράτε ευθεία και μην κοιτάζετε δεξιά και αριστερά. Ας μην μας κάνουν αυτά που ακούμε κατά της Θρησκείας, να χάνουμε τον προσανατολισμό μας.

Πηγή: https://iconandlight.wordpress.com

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ὁ ἐν ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν Τριφύλλιος, τὸ μυρίπνοο ἄνθος τοῦ Παραδείσου, ὁ πολιοῦχος τῆς Λευκωσίας καὶ τὸ καύχημα τῆς Νήσου τῶν Ἁγίων Κύπρου, σύμφωνα μὲ ἀρχαία παράδοση¹, καταγόταν ἀπὸ τὴ μεγαλόπολη Ρώμη, ὅπου γεννήθηκε κατὰ τὶς ἀρχές τοῦ 4ου μ.Χ. αἰώνα. 

Οἱ γονεῖς τοῦ ἁγίου ἦταν ἀπὸ τοὺς πλουσιώτερους καὶ ἐπιφανέστερους ἄρχοντες τῆς Ρώμης, ἀλλὰ πιὸ πολὺ τοὺς κοσμοῦσε ἡ εὐσέβεια καὶ ἡ πίστη στὸν Χριστό. Γιὰ τοὺς λόγους αὐτοὺς ὁ πατέρας τοῦ ἁγίου συγκαταλέχθηκε στοὺς δώδεκα μεγιστάνες, τοὺς ὁποίους ὁ Μέγας Κωνσταντίνος κάλεσε ἀπὸ τὴ Ρώμη στὴ Νέα Ρώμη, τὴν Κωνσταντινούπολη, τὴν ὁποία, ὅταν ἵδρυσε, θέλησε νὰ τιμήσει, ὄχι μόνο μὲ λαμπρὰ οἰκοδομήματα, ἀλλὰ καὶ μὲ ἐπιφανεῖς ἀνθρώπους, ὥστε νὰ μὴ ὑστερεῖ καθόλου ἀπὸ τὴν παλαιὰ Ρώμη.

Στὴν Κωνσταντινούπολη, λοιπόν, ἀνατράφηκε ὁ μικρὸς Τριφύλλιος «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου», καὶ σπούδασε τὰ πρῶτα ἐγκύκλια μαθήματα. Ἐκεῖ ἀρδεύθηκε προπαντὸς ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν θείων Γραφῶν, σὰν δένδρο πολύφυλλο «παρὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων», ἀποφέροντας πλούσιο πνευματικὸ καρπό. Ὅταν δὲ ὁ Κύριος μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια κάλεσε κοντά Του τὸν ἐνάρετο πατέρα του, ὁ Τριφύλλιος ἀποφασίζει μὲ τὴν ἁγία μητέρα του Δομνίκη νὰ ταξιδέψουν στὰ Ἱεροσόλυμα, γιὰ νὰ προσκυνήσουν τοὺς Ἁγίους Τόπους, τοὺς ὁποίους ὁ Δεσπότης Χριστὸς καθαγίασε μὲ τὴν παναγία ἐπὶ γῆς ζωή Του. Μετὰ τὸ προσκύνημα, ὁ ἅγιος μεταβαίνει μὲ τὴ μητέρα του στὴ Βηρυτό, ὅπου καὶ παραμένει γιὰ ἀρκετὸ διάστημα, σπουδάζοντας τὴ νομικὴ ἐπιστήμη².

Τότε στὴν Κύπρο ἄκμαζε ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ὁ περιλάλητος ἐπίσκοπος Τριμιθοῦντος, ἡ φήμη τῆς ἁγιότητας καὶ τῶν θαυμάτων τοῦ ὁποίου εἶχε ἁπλωθεῖ σ᾿ ὅλο τὸν χριστιανικὸ κόσμο. Καὶ ὁ Τριφύλλιος μὲ τὴ μητέρα του, θελγόμενοι ἀπὸ τὴν ἀρετὴ τοῦ σκεύους τούτου τῆς ἐκλογῆς, ἔρχονται στὴν Κύπρο, γιὰ νὰ θαλφθοῦν ἀπὸ τὴ χάρη τοῦ μεγάλου θαυματουργοῦ. Ἀφίνοντας λοιπὸν τὴ σπουδὴ τῶν ἐγκοσμίων μαθημάτων, ὁ Τριφύλλιος γίνεται φοιτητὴς τοῦ ταπεινοῦ καὶ θαυμαστοῦ Σπυρίδωνος, καὶ μαθητεύει σ᾿ αὐτὸν στὰ μαθήματα τῆς Εὐαγγελικῆς τελειότητας. Μὲ τὶς εὐχές, τὸ παράδειγμα καὶ τὴν καθοδήγηση τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, ὁ Τριφύλλιος φθάνει «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» καὶ γίνεται καὶ ὁ ἴδιος δοχεῖο τῶν χαρισμάτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος.

Ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ἐκτιμώντας τὴν ἀρετὴ τοῦ μαθητῆ του, τὸν χειροτονεῖ διάκονο καὶ τὸν ἔχει πάντοτε στὴ συνοδία του. Πολλὲς φορὲς εἶναι ποὺ οἱ δύο ἅγιοι πῆγαν μαζὶ σὲ περιοδεῖες, ὄχι μόνο ἐντὸς τῆς Κύπρου, ἀλλὰ καὶ στὸ ἐξωτερικό. Κάποτε, γιὰ παράδειγμα, ἀσθένησε σοβαρὰ ὁ βασιλιὰς Κωνστάντιος, γυιὸς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἐνῶ βρισκόταν στὴν Ἀντιόχεια τῆς Συρίας. Σὲ θεϊκὴ ὀπτασία τοῦ ὑποδείχθηκαν δύο ἐπίσκοποι, ποὺ μόνο αὐτοὶ θὰ μποροῦσαν νὰ τὸν θεραπεύσουν. Ἔτσι ὁ Κωνστάντιος κάλεσε ὅλους τοὺς ἐπισκόπους τῆς Ἀνατολῆς νὰ τὸν ἐπισκεφθοῦν, ἐλπίζοντας νὰ ἀναγνωρίσει μεταξύ τους αὐτούς, ποὺ τοῦ ὑποδείχθηκαν ἄνωθεν, γιὰ νὰ τὸν θεραπεύσουν. Τότε καὶ ὁ μέγας Σπυρίδων μαζὶ μὲ τὸν διάκονο εἰσέτι Τριφύλλιο μετέβησαν στὴν Ἀντιόχεια, ὁ δὲ Κωνστάντιος ἀναγνώρισε μὲν τὸν ἅγιο Σπυρίδωνα, ὄχι ὅμως καὶ τὸν Τριφύλλιο, ποὺ ἀκόμη δὲν εἶχε γίνει ἐπίσκοπος. Πράγματι, μὲ τὶς προσευχές τους θεραπεύθηκε τελείως ὁ Κωνστάντιος³.

Ὁ ἅγιος Τριφύλλιος, ποὺ εἶχε ἤδη ἐκλεγεῖ ἀρχιερέας ἀπὸ τὸν Θεό, ὅπως φανερώνει ἡ πιὸ πάνω ὀπτασία, χειροτονεῖται στὴ συνέχεια γιὰ τὴν ἁγιότητά του ἐπίσκοπος τῆς πόλης τῶν Λήδρων⁴, δηλαδὴ τῆς σημερινῆς Λευκωσίας. Μὲ τὴν ἄνοδό του στὴν ἀρχιερατικὴ καθέδρα, ὁ ἅγιος ἐπιδόθηκε μὲ μεγαλύτερο ζῆλο στὴν ἀρετή, ποιμαίνοντας μὲ ἀγάπη καὶ αὐτοθυσία τὸ ποίμνιο, ποὺ ἡ θεία Χάρη τοῦ ἐμπιστεύθηκε, καὶ κηρύττοντας ἀδιάλειπτα τὸν θεῖο Λόγο, ὡς πλουτισμένος μὲ ρητορικὴ δύναμη. Πάντοτε ὅμως καὶ σὲ ὅλα βρισκόταν κάτω ἀπὸ τὴ σθεναρὴ πατρικὴ καθοδήγηση τοῦ θαυμαστοῦ Σπυρίδωνος. Ἡ ἱστορία μᾶς διέσωσε ἕνα χαριτωμένο σχετικὸ ἐπεισόδιο. Σὲ κάποια ἐκκλησιαστικὴ σύναξη ὁ Γέροντας ἐπίσκοπος Σπυρίδων ἀνέθεσε στὸν νεώτερο ἐπίσκοπο Τριφύλλιο νὰ ἀπευθύνει λόγο πνευματικὸ στὸν λαό. Ὅταν δὲ χρειάσθηκε ὁ Τριφύλλιος νὰ ἀναφέρη τὸ Εὐαγγελικὸ ρητό, «Ἆρόν σου τὸν κράββατον καὶ περιπάτει» (Ἰω. 5, 8) καί, ἐπειδὴ ἀντὶ τῆς λέξεως «κράββατον» εἶπε «σκίμποδα», ὁ μέγας Σπυρίδων ἀγανάκτησε καί, διακόπτοντας τὸν μαθητή του καὶ δίνοντάς του μάθημα ταπεινοφροσύνης, τοῦ εἶπε: «Δὲν εἶσαι ἐσὺ καλύτερος αὐτοῦ, ποὺ εἶπε ”κράββατον” (τοῦ Χριστοῦ δηλαδή)! Γιατί λοιπὸν ντρέπεσαι νὰ μεταχειριστεῖς τοὺς λόγους Του»;⁵

Ἄλλοτε πάλιν οἱ δύο ἅγιοι βάδιζαν πρὸς τὴν Κερύνεια γιὰ κάποια ὑπόθεση. Ἀφοῦ λοιπὸν πέρασαν ἀπὸ τὴν Κυθραία καὶ ἔφθασαν σὲ κάποια ἐξαιρετικὴ τοποθεσία, γεμάτη μὲ δέντρα καὶ νερά, ποὺ λεγόταν Παρύμνη, ὁ ἅγιος Τριφύλλιος, ἐκστατικὸς ἀπὸ τὴν ὀμορφιὰ καὶ εὐφορία τοῦ τόπου, ἄρχισε νὰ διαλογίζεται πῶς θὰ μποροῦσε νὰ ἀποκτήσει γιὰ τὴν ἐπισκοπή του ἕνα κομμάτι γῆς ἐκεῖ. Τὶς σκέψεις του αὐτές, ἂν καὶ δὲν εἶπε τίποτα, συνέλαβε ἀμέσως ὁ διορατικὸς τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος νοῦς. Καί, χωρὶς νὰ χάσει εὐκαιρία, νουθέτησε πατρικὰ τὸν μαθητή του νὰ μὴ ποθεῖ γήινους ἀγροὺς καὶ ἀμπελῶνες, ποὺ φεύγουν καὶ χάνονται, ἀλλὰ νὰ ἔχει πάντα τὴν καρδιά του στὴν οὐράνια πατρίδα μας, τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ὅπου, ὅποιος ἀξιωθεῖ νὰ κατοικήσει, παραμένει αἰώνια. Τότε ὁ ἅγιος Τριφύλλιος ζήτησε συγγνώμη καὶ μετανόησε γιὰ τὴν ἄκαιρη ἐπιθυμία του⁶.

Ἔτσι λοιπὸν ὁ Τριφύλλιος ἔγινε σὲ ὅλα μιμητὴς τοῦ μεγάλου Σπυρίδωνος, ζώντας μὲ ἁπλότητα καὶ ταπείνωση. Συχνὰ διανυκτέρευε στοὺς ἀγρούς, ἀπέφευγε νὰ καταφεύγει στὰ δικαστήρια ὅταν τὸν ἀδικοῦσαν, ζοῦσε μὲ πτωχεία, προσευχὴ καὶ νηστεία, ἐλεώντας πάντοτε τοὺς πτωχούς. Στοὺς μεγάλους δὲ σεισμούς, ποὺ συγκλόνισαν τὴν Κύπρο κατὰ τὸν 4ο αἰώνα, ὁ ἴδιος μὲ τὰ χέρια του ἔσκαβε καὶ ἔβγαζε ἀπὸ τὰ ἐρείπια τοὺς νεκρούς, τοὺς ἑτοίμαζε γιὰ ταφὴ καὶ τοὺς κήδευε ὁ χριστομίμητος. Γι᾿ αὐτὸ καὶ σὰν ἄλλος Ἐλισσαῖος, ὅπως ἐκεῖνος ἀπὸ τὸν Ἠλία, κληρονόμησε ἀπὸ τὸν Γέροντά του ἅγιο Σπυρίδωνα πλούσια τὴ Χάρη καὶ τὴ θαυματουργικὴ δύναμη.

Ἡ Κύπρος, ἀπὸ τὸν 4ο αἰώνα καὶ ἐξῆς, ὑπηρετοῦσε ὡς ἐνδιάμεσος σταθμὸς τῶν προσκυνητῶν πρὸς καὶ ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Τόπους. Ἐπιθυμώντας λοιπὸν ὁ ἅγιος νὰ δημιουργήσει μοναστήρι γιὰ τὴ φιλοξενία τῶν μοναστριῶν, ποὺ ἔρχονταν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη καθοδὸν πρὸς τὴν ἁγία Γῆ, πείθει τὴ μητέρα του καὶ γίνεται συνεργὸς στὸ ἱερὸ τοῦτο ἔργο, κτίζοντας ταυτόχρονα καὶ μεγάλο καθεδρικὸ ναὸ στὴ Λευκωσία. Τέλος, καὶ ἡ ἴδια ἡ Δομνίκη, ὑπακούοντας στὶς προτροπὲς τοῦ υἱοῦ της, κείρεται μοναχὴ στὸ μοναστήρι αὐτό, ὅπου καὶ τελειώνει τὸν βίο της θεάρεστα καὶ θάπτεται ἐκεῖ, καὶ ἀναδεικνύεται καὶ ἡ ἴδια πηγὴ θαυμάτων⁷.

Ὁ ἅγιος Τριφύλλιος συμμετέσχε μαζὶ μὲ τὸν ἅγιο Σπυρίδωνα, καθὼς καὶ μὲ ἄλλους συγχρόνους του Κυπρίους ἐπισκόπους, στὴ Σύνοδο τῆς Σαρδικῆς (343 μ.Χ.), τῆς ὁποίας καὶ προσυπέγραψε τὰ Πρακτικά⁸. Ὑπῆρξε ἐπίσης λόγιος καὶ πολυγραφώτατος συγγραφέας, σύμφωνα μὲ τὸν Δυτικὸ Πατέρα ἅγιο Ἱερώνυμο⁹, ὁ ὁποῖος ἀναφέρει ὅτι εἶχε διαβάσει ἕνα ἔργο τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου, τὸ «Ὑπόμνημα εἰς τὸ ᾎσμα τῶν ᾈσμάτων»¹⁰. Ἐπίσης, στὸ Λεξικὸ Σουΐδα (ἢ Σούδα)¹¹ ἀναφέρεται ὅτι ὁ ἅγιος Τριφύλλιος εἶχε γράψει σὲ ἰαμβικὸ ποιητικὸ μέτρο τὸν «Βίο καὶ τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος»¹². Ἔτσι γνωρίζουμε δύο ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου, κανένα δυστυχῶς ἀπὸ τὰ ὁποῖα δὲν σώθηκε.

Ὡς πρὸς τὰ σωματικὰ χαρακτηριστικά, ὁ ἅγιος Τριφύλλιος ἦταν ψηλὸς καὶ λευκός, μὲ ξανθὰ μαλλιὰ καὶ γένεια καὶ γαλανὰ μάτια. Διακρινόταν ἀπὸ μακριὰ ἡ εὐγενικὴ καταγωγή του καὶ ἦταν γλυκὺς καὶ εὐχάριστος στὴ συνομιλία. Ἀφοῦ λοιπὸν ἔφθασε σὲ γῆρας βαθὺ καὶ ἔγινε «πλήρης ἡμερῶν τῶν τοῦ πνεύματος», ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ κατὰ τὰ τέλη τοῦ 4ου αἰώνα καὶ τὸ σῶμα του κατετέθη στὸν μεγάλο ναό, ποὺ ἔκτισε στὴ Λευκωσία. Ὁ δὲ «Πατὴρ τῶν Φώτων» τὸν τίμησε στὸν οὐρανό, ὅπως καὶ στὴ γῆ, καὶ τὸν δέχθηκε ὡς πρέσβυ χάριν τῆς ποίμνης καὶ τῆς πατρίδας του.

Ἀρκετὰ ἀργότερα, σὲ κάποια ἀπὸ τὶς ἀραβικὲς ἐπιδρομὲς (649-950 μ.Χ.), ὅταν οἱ Ἄραβες σύλησαν καὶ τὸν ναὸ τῆς Παναγίας τῆς Ὁδηγητρίας¹³, ποὺ εἶχε ἀνεγείρει ὁ ἅγιος, βρῆκαν τὸ λείψανό του ἄφθαρτο καὶ εὐωδιαστὸ καί, ἀλίμονο στὴν ἀπανθρωπία τους, ἀπέκοψαν τὴν τιμία του κεφαλή, ἀπὸ τὴν ὁποία, ὢ τοῦ θαύματος, ἔρρευσε αἷμα, μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Θεὸς ἔδειξε ὅτι τὸν ἔστεψε, ἔστω καὶ μετὰ θάνατον, μὲ τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Ὕστερα οἱ ἐπιδρομεῖς ἔριξαν καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἁγίου στὴ φωτιὰ γιὰ νὰ καεῖ, ἀπὸ τὸ ὁποῖο διέσωσαν οἱ πιστοὶ ὡρισμένα τεμάχια, ποὺ ἐξέθεταν κατόπιν σὲ προσκύνηση κατὰ τὴν 3η Μαΐου, ἡμέρα, ποὺ ἔγινε ἡ ἐπιδρομὴ τῶν βαρβάρων.

Ὁ ἅγιος Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος¹⁴, ὅπως καὶ ἀργότερα ὁ Λεόντιος Μαχαιρᾶς¹⁵, ἀναφέρουν πὼς τὴν κάρα τοῦ ἁγίου διέσωσε ὁ ὅσιος Διομήδης (ἑορτάζει στὶς 28 Ὀκτωβρίου), ποὺ ἀσκήτευε στὸν Λευκωμιάτη, προάστειο τῆς Λευκωσίας. Ὅταν δὲ τὸν καταδίωξαν οἱ ἐπιδρομεῖς, μὲ θαῦμα τοὺς ἀκινητοποίησε, καὶ κατόπιν τοὺς θεράπευσε καὶ ὡδήγησε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ.

Σήμερα ἡ χαριτόβρυτη κάρα τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου βρίσκεται θησαυρισμένη στὴν ἱερὰ καὶ βασιλικὴ μονὴ τοῦ Κύκκου, φυλασσόμενη σὲ ἀργυρὴ λειψανοθήκη.

Ὁ παλαιὸς ναός, ποὺ ἔκτισε ὁ ἅγιος καὶ ὅπου βρίσκονταν τὰ λείψανά του, δὲν ὑπάρχει σήμερα, διότι κατεστράφη ἀπὸ τοὺς Ἐνετοὺς τὸ 1567, ὅταν ἔκτιζαν τὰ τείχη στὴ Λευκωσία. Πρόσφατα ἔχει ἀνεγερθεῖ μικρὸ Παρεκκλήσι πρὸς τιμή του, μέσα στὴν αὐλὴ τοῦ Ἑλενείου Δημοτικοῦ Σχολείου Λευκωσίας.

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου τελεῖται στὶς 13 Ἰουνίου¹⁶.

Ταῖς αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

***

1. Ἡ παράδοση αὐτὴ καταγράφεται στὸν παλαιὸ καὶ μόνο γνωστὸ Βίο τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου, ποὺ γράφτηκε κατὰ τὸν 11ο ἢ τὶς ἀρχὲς τοῦ 12ου αἰώνα στὴ Λευκωσία τῆς Κύπρου, καὶ ποὺ ἐκδόθηκε ἀπὸ τοὺς Βολλανδιστὲς (ἀρχικὰ στὰ Acta Sanctorum, Jun. II, σσ. 682-685, καὶ ἀργότερα, διορθωμένος μὲ σχόλια, στὸ περιοδικὸ Analecta Bollandiana, τόμ. LXVI [1948], σσ. 11-26). Οἱ ὑπόλοιπες πηγὲς γιὰ τὸν βίο τοῦ ἁγίου Τριφυλλίου (Βίοι τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, ἅγιος Ἱερώνυμος, ἱστορικὸς Σαλαμίνιος Σωζομενός, Λεξικὸ Σουΐδα, Νικηφόρος Κάλλιστος, Λεόντιος Μαχαιρᾶς) δὲν ἀναφέρονται καθόλου στὴ  ζωὴ τοῦ ἁγίου πρὶν νὰ γίνει μαθητὴς τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος. Ἁπλῶς ἀναφέρουν γενικὰ τὶς νομικὲς σπουδές του στὴ Βηρυτὸ (βλ. κατωτέρω).

2. Ὁ σχεδὸν σύγχρονός του ἱστορικὸς Σωζομενὸς (γεννήθηκε γύρω στὸ 380 μ.Χ.) ὀνομάζει τὸν ἅγιο, «Τριφύλλιον τὸν Λεδρῶν ἐπίσκοπον, ἄνδρα ἄλλως τε ἐλλόγιμον καὶ διὰ νόμων ἄσκησιν πολὺν χρόνον ἐν τῇ Βηρυτίων πόλει διατρίψαντα» (Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, 1,11,8). Παρόμοια γράφει, ἀρκετὰ ἀργότερα (14ο αἰ.), καὶ ὁ Νικηφόρος Κάλλιστος γιὰ τὸν «Τριφύλλιον ἐκεῖνον τὸν Λεδρῶν ἐπίσκοπον, λόγου τε ἀρκούντως πεπειραμένον, καὶ διὰ νόμων ἄσκησιν πλεῖστον ἐν τῇ Βηρυτῶν διατρίψαντα πόλει» (Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, 8, 42).

3. «Βίος τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν καὶ θαυματουργοῦ Σπυρίδωνος συνταχθεὶς ὑπὸ Θεοδώρου ἐπισκόπου πόλεως Πάφου», στό: P. Van den Ven, La legénde de S. Spyridon, évêque de Trimithonte, Louvain, 1953, σσ. 37-48, §8 καί, Ἁγίου Συμεὼν τοῦ Μεταφραστοῦ, Βίος… τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος…, Migne P.G., τόμ. 116, 437 A-C.

4. Στὶς διάφορες πηγὲς ἡ Λευκωσία ἀναφέρεται καὶ ὡς πόλη τῶν Λεδρῶν ἢ Καλλινικήσεων ἢ Λευκῶν Θεῶν.

5.Σωζομενοῦ, ὅπ. ἀν. (ἐπισημ. 2), I, 11, 9.

6. P. Van den Ven, ὅπ. ἀν. (ἐπισημ. 3), §14, σσ. 63-65 καί, Ἁγίου Συμεὼν τοῦ Μεταφραστοῦ, ὅπ. ἀν. (ἐπισημ. 3), 452 B-D.

7. Analecta Bollandiana, ὅπ. ἀν. (ἐπισημ. 1), σ. 17.

8. Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου, Ἀπολογητικὸς Δεύτερος, 50, 2, ΒΕΠΕΣ, τόμ. 31, σ. 90.

9. ἉγίουἹερωνύμου, De viris illustribus, Migne P.L., τόμ. 23, 695.

10. Τοῦἰδίου, Epistola 70, 4 (ad rhetorem Magnum), στό: Jerome Labor (ἐπιμ.), Saint Jerome lettres, τόμ. ΙΙΙ, Paris 1953, σ. 213.

11. Τὸ Λεξικὸ Σούδα (Σουΐδα) εἶναι ἐγκυκλοπαιδικοῦ περιεχομένου ἔργο, ἀποτέλεσμα συλλογικῆς ἐργασίας, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε κατὰ τὸν 10ο μ.Χ. αἰώνα.

12. «Τριφύλλιος ἐπίσκοπος, μαθητὴς Σπυρίδωνος τοῦ θαυματουργοῦ τοῦ Κυπρίου· ὃς ἔγραψε τὰ θαύματα τοῦ ὁσίου καὶ τερατουργοῦ πατρὸς ἡμῶν Σπυρίδωνος, ὡς γέγραπται ἐν τῷ βίῳ αὐτοῦ, δι᾿ ἰάμβων· ἃ χρὴ ἐκζητῆσαι ὡς λίαν ὠφέλιμα» (Λεξικὸν Σούδα [Σουΐδα], τόμ. ΣΤ΄, 1045, (ἔκδ.) Imm. Bekker, Βερολίνο 1854). Ὁ ἅγιος Θεόδωρος Πάφου, ποὺ ἄκμασε κατὰ τὸν 7ο μ.Χ.  αἰ., στὸν Βίο τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, ποὺ συνέγραψε, φαίνεται νὰ ἀμφισβητεῖ τὴ συγγραφὴ τοῦ Βίου τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος σὲ ἰαμβικοὺς στίχους ἀπὸ τὸν ἅγιο Τριφύλλιο (βλ. P. Van den Ven, ὅπ. ἀν. (ἐπισημ. 3), σσ. 77-78).

13. Λεοντίου Μαχαιρᾶ, Χρονικόν, στό: Dawkins, R. M., Leontios Makhairas, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled ‘Chronicle’, τόμ. I-II, Oxford 1932, §35.

14. «Νεοφύτου πρεσβυτέρου Μοναχοῦ καὶ ἐγκλείστου ἐγκώμιον κεφαλαιῶδες εἰς τὸν ὅσιον… Διομήδην…», στό: H. Delehayé, «Saints de Chypre», Analecta Bollandiana, τόμ. XXVI (1907), σσ. 212-220 (ἀπὸτὸνκώδ. Par. Gr. 1189, ff. 134r-139v).

15. Ὅπ. ἀν. Ὁ ἅγιος Τριφύλλιος σὲ χειρόγραφα τοῦ Συνοδικοῦ τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀρύεται ἐν προκειμένῳ καὶ ὁ Λεόντιος Μαχαιρᾶς στὸ Χρονικόν του (§30), κατονομάζεται ὡς Φωτολαμπὴς («Τριφυλλίου τοῦ Φωτολάμπους, ἐπισκόπουΛευκωσίας»), ἴσως γιὰ τὴν πλούσια Χάρη, ποὺ πλούτισε ὁ ἅγιος καὶ καταυγαζόταν ἔντονα ἀπὸ τὸ ἄκτιστο θεϊκὸ Φῶς.

16. Σὲ πολλὰ χειρόγραφα, στὸ Συναξάριον Κωνσταντινουπόλεως (Acta Sanctorum, Propylaeum Novembris, 748) καi στὰ ἔντυπα Μηναῖα, ὡς ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ ἁγίου ἀναγράφεται ἡ 12η Ἰουνίου, σὲ λίγα δὲ χειρόγραφα ἡ 11η Ἰουνίου. ᾈσματικὴ Ἀκολουθία πρὸς τιμή του (ἐλλιπὴ ὅμως), ἔχει ἐκδόσει ὁ πρ. Λεοντοπόλεως Σωφρόνιος  Εὐστρατιάδης στὸ περιοδικὸ Ἀπόστολος Βαρνάβας, τόμ. ΣΤ΄(1934), σσ. 184-188 καὶ 200-204). Νέα πλήρης Ἀκολουθία ἔχει περιληφθεῖ στὴ σειρὰ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου, Κύπρια Μηναῖα, τόμ. Η´ (Μὴν Ἰούνιος), σσ. 95-108, μαζὶ μὲ σχετικὴ βιβλιογραφία (σσ. 109-112). Οἱ Χαιρετιστήριοι Οἶκοι τοῦ ἁγίου, ποίημα τοῦ κυροῦ Χαραλάμπους Μπούσια, ἔχουν περιληφθεῖ στὴν ἔκδοση τῆς Ἱ. Μ. Σταυροβουνίου, Ὑμνολόγιον τὸ Χαρμόσυνον, Λευκωσία, 1996, σσ. 503-515.

Μνήμη της Αγίας Μάρτυρος Ακυλίνης

Tον παστόν ευτρέπιζε λαμπρόν Nυμφίε,
Aκυλίνα σοι τέμνεται νύμφη νέα.
Aμφί τρίτην δεκάτην κεφαλήν τμήθη Aκυλίνα.

Aύτη ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού, εν έτει σϟη΄ [298]¹, καταγομένη από την Bίβλον πόλιν της Παλαιστίνης², θυγάτηρ ενός περιφανούς άρχοντος, Eυτολμίου ονομαζομένου. Eβαπτίσθη δε από τον Eπίσκοπον Eυθάλιον, όταν ήτον πέντε χρόνων. Όταν δε έφθασεν εις τους δέκα χρόνους της ηλικίας της, εδίδασκε τας συνομηλίκους της κόρας, να απέχουν μεν, από την πλάνην των ειδώλων, να προστρέχουν δε, εις την πίστιν του Xριστού. Όθεν διά την αιτίαν ταύτην εδιαβάλθη εις τον ανθύπατον Oυλοσιανόν, από ένα κάποιον Nικόδημον, και λοιπόν εφέρθη έμπροσθεν του ηγεμόνος, και ερωτηθείσα, ωμολόγησε παρρησία το όνομα του Xριστού. Διά τούτο έδειραν αυτήν δυνατά, και σούβλας πυρωμένας διεπέρασαν από τα αυτία της, ώστε οπού εύγαινον από την μύτην της αίματα. Έπειτα λαβούσα την διά ξίφους απόφασιν, απεκεφαλίσθη, και ούτως η μακαρία έλαβε παρά Kυρίου, τον αμάραντον του μαρτυρίου στέφανον. Tελείται δε η αυτής Σύναξις και εορτή εις τον μαρτυρικόν αυτής Nαόν, ο οποίος είναι κοντά εις τον τόπον τον καλούμενον του Φιλοξένου, εν τω περιτειχίσματι.

Σημειώσεις

1. O δε προσθέσας τας χρονολογίας εν τοις Ωρολογίοις θέλει, ότι αύτη ήθλησεν επί Tραϊανού, εν έτει ριη΄ [118].

2. Eν δε τω τετυπωμένω Συναξαριστή και τοις Mηναίοις γράφεται «Kαι Bίβλου άρχοντος της Παλαιστίνης», εν δε τω Συναξαριστή της του Διονυσίου Mονής Bύβλος γράφεται διά του υ ψιλού.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Oσίου Iακώβου του εξ απάτης τον Aντίχριστον, ήτοι τον Διάβολον, προσκυνήσαντος

Oιήσεως ουκ έστι τι χείρον πάθος.
Tαύτη γαρ Iάκωβον εχθρός ηπάτα.

Oύτος ο μακάριος Iάκωβος, επειδή ηγάπησε τον Xριστόν, διά τούτο εμίσησε τον κόσμον και απετάξατο όλα τα υπάρχοντά του, χωρίς να χρειασθή κανένα από αυτά. Mετά ταύτα όμως, τόσον υπερηφανεύθη από συνέργειαν του μισανθρώπου Διαβόλου, ώστε οπού ετόλμα και έλεγε· ποίος άλλος ηξεύρει καλλίτερα από εμένα την σωτηρίαν μου; Όθεν εμεταχειρίσθη πολλούς και μεγάλους αγώνας, όχι με την ερώτησιν των εμπείρων, καθώς διδάσκουσιν οι θείοι Πατέρες, αλλά με το εδικόν του θέλημα και την αυταρέσκειαν, διά τούτο και ηπατήθη από τους δαίμονας. Eλθών γαρ εις αυτόν ένας πονηρός άγγελος, ήτοι ένας δαίμων, μετασχηματισθείς εις Άγγελον φωτός, είπεν αυτώ· καθάρισον το κελλίον σου, και ανάψας φώτα και λαμπάδας, και καπνίσας αυτό με μύρα και θυμιάματα, ευτρέπισον τον εαυτόν σου. Διότι ο Xριστός, με το να ευαρεστήθη εις την άσκησίν σου, έρχεται την νύκτα ταύτην διά να σε δώση πολλάς χάριτας. O δε ανόητος Iάκωβος εξ οιήσεως απατηθείς, εποίησεν αυτά όλα. Kαι λοιπόν ήλθεν εις αυτόν ο Aντίχριστος με δόξαν και φαντασίαν πολλήν, εις το μέσον της νυκτός. Όθεν ανοίξας την θύραν του κελλίου του ο Iάκωβος, επροσκύνησεν αυτόν. O δε Διάβολος κτυπήσας τον Iάκωβον εις το μέτωπον, κατά θείαν οικονομίαν δεν εστάθη, αλλά εγύρισεν οπίσω και έφυγε.

Tο πρωί δε θρηνώντας ο Iάκωβος, επήγεν εις ένα Γέροντα. O δε Γέρων, προ του να ακούση κανένα λόγον από τον Iάκωβον, λέγει προς αυτόν· φύγε από εδώ, ότι επεριπαίχθης από τον Σατανάν. O δε Iάκωβος έκλαιε και εσύντριβε την καρδίαν του. Tότε ο Γέρων ονειδίσας αυτόν πολλά και κατηχήσας, απέστειλεν εις Kοινόβιον. O δε υπακούσας επήγεν εις Kοινόβιον, και εδούλευεν εις το μαγειρείον χρόνους επτά, με πολλήν ταπείνωσιν και υπακοήν. Έπειτα εκάθισεν εις κελλίον μόνος άλλους επτά χρόνους, εργαζόμενος εργόχειρον μέτριον, και φυλάττων κανόνα ακριβή. Kαι έτζι μαθών την απλανή στράταν του Θεού με πολλήν διάκρισιν, έγινε θαυματουργός εξαίσιος, και έτζι τελειώσας την ζωήν του, απήλθε προς Kύριον.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι την Παρασκευή προς Σάββατο, 20-21 Ιουνίου 2025 και ώρα 8:00 μ.μ., ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου κ. Νεόφυτος θα χοροστατήσει κατά την διάρκεια της Αγρυπνίας που θα πραγματοποιηθεί για την εκ μεταθέσεως μνήμη του Αγίου Λουκά του Ιατρού, στην ιερά μονή του Αγίου Νικολάου παρά την Ορούντα. Η Αγρυπνία θα τελεστεί στον μεγάλο ναό του Αγίου Ιερομάρτυρος Φιλουμένου του εξ’ Ορούντης.

Στο τέλος της Αγρυπνίας, θα τελεστεί το ετήσιο μνημόσυνο του μακαριστού και οσίας μνήμης Μητροπολίτου Κεφαλληνίας κυρού Γερασίμου Φωκά († 22.6.2015).

Διαβάστε: Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου: Ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Γεράσιμος Φωκᾶς, πατέρας καὶ ἀδελφὸς

Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της εορτής του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου, στον πανηγυρίζοντα ναό του Τιμίου Προδρόμου στο Νικητάρι θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:

• Δευτέρα, 23 Ιουνίου
  • 6:30 μ.μ.: Πανηγυρικός εσπερινός της εορτής προϊσταμένου του Πανοσιολογιωτάτου Πρωτοσυγκέλλου Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ.

• Τρίτη, 24 Ιουνίου
  • 7:00 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου.