Ο Τίμιος Σταυρός, Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Αγιασμάτι, Πλατανιστάσα
Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού,στην Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτι (Πλατανιστάσα) θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:
Τετάρτη, 13 Σεπτεμβρίου
6:30 μ.μ.: Πανηγυρικός εσπερινός της εορτής.
Πέμπτη, 14 Σεπτεμβρίου
7:00 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου.
Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της πανηγύρεως της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού (κατά την οποία πανηγυρίζει στην προσφυγιά η κατεχόμενη από τους Τούρκους κοινότητα Κάτω Ζώδιας, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου),στον Ιερό Ναό Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος (Περιστερώνα Μόρφου) θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:
Τετάρτη, 13 Σεπτεμβρίου
6:00 μ.μ.: Πανηγυρικός εσπερινός της εορτής προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου. Μετά το πέρας του εσπερινού θα ακολουθήσει κέρασμα στο αρχονταρίκι του ιερού ναού.
Πέμπτη, 14 Σεπτεμβρίου
6:30 π.μ.: Πανηγυρική Θεία Λειτουργία προϊσταμένου του Πανοσιολογιωτάτου Πρωτοσυγκέλλου Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ.
6:00 μ.μ.: Παράκληση και Χαιρετισμοί προς τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό στο Ιερό Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικηφόρου του Λεπρού και του Οσίου Ευμενίου του Νέου.
Κατά τη διάρκεια των ακολουθιών του Εσπερινού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας θα εκτίθεται προς προσκύνηση ο Τίμιος Σταυρός της Κάτω Ζώδιας.
Ο Τίμιος Σταυρός της Κάτω ΖώδιαςΦωτογραφία από την λιτάνευση του Τιμίου Σταυρού της Κάτω Ζώδιας (13/09/2017)Τίμιος Σταυρός, Κάτω Ζώδια. Άποψη από βόρειαΑριστερά: Ιερός Ναός Αρχαγγέλου (Πάνω Ζώδια). Δεξιά: Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού (Κάτω Ζώδια)
Η προσκυνηματική εικόνα του αγίου μεγαλομάρτυρος Νικήτα
Φέρεται στη γνώση των ευσεβών χριστιανών ότι, με την ευκαιρία της πανηγύρεως του Αγίου Νικήτα (κατά την οποία πανηγυρίζει στην προσφυγιά η κατεχόμενη από τους Τούρκους κοινότητα Νικήτας, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου), στο προσφυγικό παρεκκλήσιο του Αγίου Νικήτα στον συνοικισμό Λατσιών θα τελεστούν οι πιο κάτω ακολουθίες:
Πέμπτη, 14 Σεπτεμβρίου
6:00 μ.μ.: Πανηγυρικός Εσπερινός της εορτής προϊσταμένου του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου Ιακώβου Καλογήρου.
Παρασκευή, 15 Σεπτεμβρίου
6:30 π.μ.: Πανηγυρικός Όρθρος και Θεία Λειτουργία της εορτής προϊσταμένου του Πανοσιολογιωτάτου Πρωτοσυγκέλλου Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ.
Κατά τη διάρκεια των ακολουθιών του Εσπερινού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας θα εκτίθεται προς προσκύνηση τεμάχιο λειψάνου του Αγίου Νικήτα.
Ενημερώνουμε τους πιστούς ότι έχει καθορισθεί η Κυριακή 17η Σεπτεμβρίου 2023 ως ημέρα κατάθεσης του Θεμέλιου Λίθου του ιερού ναού αγίου Αυξιβίου Α’ Επισκόπου Σόλων του Θαυματουργού, πολιούχου αγίου της ακριτικής κωμόπολης του Αστρομερίτη.
Τόσο ο εσπερινός της εορτής του Αγίου όσο και η Θεία Λειτουργία θα τελεσθούν στον χώρο ανέγερσης του νέου ναού (Εσπερινός 6:00 μ.μ., Όρθρος και Θεία Λειτουργία 6:15 π.μ.), όπου θα γίνει και η καθιερωμένη πανήγυρις (σημείωση: ο Όρθρος, η Θεία Λειτουργία και η Κατάθεση του Θεμελίου Λίθου θα μεταδοθούν σε ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση από το 4Ε και το κανάλι της Μητροπόλεως Μόρφου ΟΜΙΛΙΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΟΡΦΟΥ στο youtube). Καλούνται όσοι τιμούν τον Άγιο να παρευρεθούν στους εορτασμούς. Όσοι επιθυμούν να καταγραφούν στον κατάλογο των Θεμελιωτών ο οποίος θα κατατεθεί μαζί με τον Θεμέλιο Λίθο προτρέπονται όπως προχωρήσουν στην εισφορά των χιλίων ευρώ το συντομώτερο δυνατό, με τελευταία ημερομηνία την 10η Σεπτεμβρίου 2023. Ονομαστικός κατάλογος όλων των εισφοροδοτών θα κατατεθεί επίσης την ημέρα εκείνη, και όλοι όσοι εισέφεραν, ή θα εισφέρουν στο μέλλον για τον ιερό αυτό σκοπό, θα μνημονεύονται πάντοτε ως κτήτορες.
Τράπεζα Κύπρου: 357 028 031 748
NAME OF ACCOUNT: ANEGERTIKI EPITROPI IEROU NAOU AGIOU AVXIVIOU
SWIFT CODE: BCYPCY2N
IBAN: CY07 0020 0195 0000 3570 2803 1748
***
Ελληνική Τράπεζα: 161 01 G43637 01
NAME OF ACCOUNT: NEOS IEROS NAOS AGIOU AVXIVIOU ASTROMERITI
SWIFT CODE: HEBACY2N
IBAN: CY65 0050 0161 0001 6101 G436 3701
Για την κατάθεση να ενημερώνεται ο πρόεδρος της Ανεγερτικής π. Νεκτάριος, στο τηλέφωνο 99 405 950, ο οποίος θα ενημερώνει με την σειρά του τον ταμία για έκδοση απόδειξης.
Ο Άγιος Αυξίβιος Α΄ Επίσκοπος Σόλων
ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΑΝΕΓΕΡΣΗΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
Ερχόμενοι από Λευκωσία φτάνοντας στον Αστρομερίτη προχωρούμε ευθεία περνώντας τα μόνα φώτα τροχαίας στην διασταύρωση με τον δρόμο προς το Τρόοδος. Περίπου στα 500 μέτρα, στρίβουμε δεξιά, και ο χώρος ανέγερσης του ναού ευρίσκεται σε απόσταση περίπου 300 μέτρων από την διασταύρωση.
Ερχόμενοι από Τρόοδος και φτάνοντας στον Αστρομερίτη, στρίβουμε αριστερά στα φώτα τροχαίας, και περίπου στα 500 μέτρα στρίβουμε δεξιά ως ανωτέρω.
Το ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα από την εκκλησία της Παναγίας Κανακαριάς. Ο επαναπατρισμός της Ιστορίας
Της Μαρίας Παφίτη
Το ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα μετά την αποκατάστασή του τον Απρίλιο του 2018
Το ψηφιδωτό της Παναγίας Κανακαριάς έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο για τον χριστιανικό κόσμο, αλλά για την παγκόσμια ιστορία της τέχνης και πολιτιστική κληρονομιά, διότι είναι ένα από τα ελάχιστα έργα που διέφυγαν της εικονομαχίας (726-843 μ.Χ.).
Έπειτα από τέσσερρεις και πλέον δεκαετίες, το κλεμμένο ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα, το οποίο αποτελούσε μέρος της ψηφιδωτής σύνθεσης που κοσμούσε το ιερό βήμα της εκκλησίας Παναγίας Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη της Καρπασίας, επέστρεψε στη χώρα όπου ανήκει και αποκαλύφθηκε στα μάτια των νόμιμων ιδιοκτητών του για πρώτη φορά τη Δευτέρα, 23 Απριλίου 2018, σε επίσημη τελετή που πραγματοποιήθηκε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Στη συνέχεια, το σπάραγμα του Αποστόλου Ανδρέα μεταφέρθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο, όπου μπορούν πλέον να το θαυμάσουν Κύπριοι και ξένοι επισκέπτες. Με αφορμή τον επαναπατρισμό του παρόντος ψηφιδωτού, ανατρέχουμε στον παρελθόν, για να θυμηθούμε το χρονικό της κλοπής.
Ιστορία και σημασία του ψηφιδωτού
Ο ψηφιδωτός διάκοσμος της εκκλησίας της Κανακαριάς έδειχνε την Παναγία ένθρονη να κρατά τον Χριστό, όχι ως βρέφος, αλλά ως μικρό αγόρι, πλαισιούμενη από ένα διάζωμα το οποίο παρουσίαζε πορτρέτα των Αποστόλων μέσα σε μετάλλια. Το ψηφιδωτό χρονολογείται στον 6ον αιώνα μ.Χ. Συγκεκριμένα, ο Άγγλος Peter Megaw, ιστορικός Βυζαντινής Αρχιτεκτονικής, που διετέλεσε διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου (1935-1960), εξέφρασε την άποψη ότι τα ψηφιδωτά της Κανακαριάς εκτελέστηκαν από Κύπριους καλλιτέχνες την περίοδο 526-530 μ.Χ.
Η πιο εμπεριστατωμένη μελέτη για την εκκλησία της Παναγίας Κανακαριάς, καθώς και η συντήρηση του μνημείου πραγματοποιήθηκαν από τους A.H.S. «Peter» Megaw και E. J. W. Hawkins σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Harvard. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1970, έτος κατά το οποίο λήφθηκαν, επίσης, οι τελευταίες φωτογραφίες, που αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια για την κατάσταση του ψηφιδωτού, αλλά και αδιάσειστες αποδείξεις για τη διεκδίκηση των σπαραγμάτων μετά τη σύλησή τους.
Το ψηφιδωτό της Παναγίας Κανακαριάς έχει τεράστια σημασία, όχι μόνο για τον χριστιανικό κόσμο, αλλά για την παγκόσμια ιστορία της τέχνης και πολιτιστική κληρονομιά, διότι είναι ένα από τα ελάχιστα έργα που διέφυγαν της εικονομαχίας (726-843 μ.Χ.). Μαζί με το ψηφιδωτό της Παναγίας Αγγελόκτιστης στο Κίτι, της Μεταμόρφωσης του Χριστού στο Σινά και αυτά της Ραβέννας, προσφέρουν σημαντικές μαρτυρίες για την απεικόνιση των θείων προσώπων κατά τη Βυζαντινή Εποχή πριν από τον 8ον αιώνα.
Σύληση
Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, ορισμένοι κάτοικοι, συμπεριλαμβανομένου και του ιερέα που λειτουργούσε στην εκκλησία της Κανακαριάς, Πατέρα Αντώνιου Χριστοφόρου, παρέμειναν στο χωριό. Εκδιώχθηκαν, όμως, όλοι το 1976. Το 1979 υπήρξε μαρτυρία από Άγγλο επισκέπτη, σύμφωνα με την οποία τα ψηφιδωτά είχαν αφαιρεθεί από την αψίδα της βασιλικής της Κανακαριάς. Έπειτα από μερικά χρόνια, τα λεηλατημένα ψηφιδωτά άρχισαν να εμφανίζονται στην αγορά και, όχι πολύ αργότερα, αποκαλύφθηκε ότι ο άνθρωπος που οργάνωσε τη λεηλασία ήταν ο Τούρκος Aydin Dikmen (15.10.1937), ο οποίος ζούσε στο Μόναχο.
Σταδιακοί επαναπατρισμοί
1984: Τα πρώτα σπαράγματα του ψηφιδωτού της Κανακαριάς έφθασαν στην Κύπρο το 1984. Είχαν εντοπιστεί από τον Έλληνα έμπορο τέχνης Γιάννη Πετσόπουλο, όταν μαζί με τον Walter Hopps, διευθυντή της συλλογής Menil, επισκέφτηκαν τον Aydin Dikmen για να δουν τις τοιχογραφίες του Αγίου Θεμονιανού (που αγοράστηκαν από τη συλλογή Menil με ειδική συμφωνία κι επαναπατρίστηκαν στην Κύπρο το 2012). Τότε στάληκαν στην Κύπρο τέσσερα πορτρέτα αποστόλων, δύο εκ των οποίων, αυτά των Αγίων Βαρθολομαίου και Λουκά, ήταν αυθεντικά. Τα άλλα δύο, συμπεριλαμβανομένου του Αποστόλου Ανδρέα, αποδείχτηκε ότι ήταν αντίγραφα.
1991: Μετά τη δίκη της Ινδιανάπολης του 1989, η οποία έληξε νικηφόρα για την Εκκλησία και τη Δημοκρατία της Κύπρου κατά της Peg Goldberg, μας επιστράφηκαν τέσσερα ακόμη σπαράγματα. Έδειχναν το πάνω μέρος του σώματος του Χριστού, έναν αρχάγγελο και τους αποστόλους Ιάκωβο και Ματθαίο. H Peg Goldberg, που διατηρούσε γκαλερί στην Ινδιάνα, αγόρασε τα ψηφιδωτά μέσω του Ολλανδού αρχαιοκάπηλου Michel van Rijn για 1.080.000 δολάρια (350.000 δολάρια πήρε ο Dikmen και 650.000 δολάρια έλαβαν εξ ημίσεως ο van Rijn και ο Robert Fitzergald, δηλαδή ο άνθρωπος που σύστησε την Goldberg στον van Rijn). Στη συνέχεια η Goldberg τα προσέφερε για 20 εκατομμύρια δολάρια στο μουσείο J. Paul Getty στην Καλιφόρνια και τότε ακριβώς ήταν που έφτασαν οι πληροφορίες στην Κύπρο.
1997: Ο Michel van Rijn, που από μεγάλος αρχαιοκάπηλος άλλαξε κι έγινε τάχα πληροφοριοδότης, έδωσε στοιχεία για τον εντοπισμό και ανάκτηση του σπαράγματος που απεικονίζει τον Απόστολο Θαδδαίο.
2013: Το Εφετείο του Μονάχου αποφάσισε την επιστροφή στην Κύπρο 173 έργων τέχνης που βρίσκονταν στην κατοχή του Dikmen. Ανάμεσά τους ήταν και το ψηφιδωτό του Αποστόλου Θωμά.
2018: Το σημαντικότερο απ’ όλα τα πορτρέτα αποστόλων, λόγω της εξαιρετικής του εκτέλεσης και μοναδικότητας σε σχέση με τα υπόλοιπα, είναι αυτό του Αποστόλου Ανδρέα που επέστρεψε επίσημα στην Κύπρο στις 23 Απριλίου. Το 2014 ένας Ευρωπαίος συλλέκτης ζήτησε από την υπογράφουσα να μελετήσει τα έργα μιας συλλογής που είχε αγοράσει το 2010 από άλλη συλλέκτρια, τα στοιχεία της οποίας μας αποκάλυψε. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και το ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα. Ο συλλέκτης αρχικά ξαφνιάστηκε όταν άκουσε ότι το ψηφιδωτό ήταν κλεμμένο από την Κύπρο.
Ενώ είχε κάνει έλεγχο για την προέλευσή του, δεν το εντόπισε ούτε στην Ιντερπόλ, ούτε στο Art Loss Register. Στη συνέχεια, εφόσον αντιλήφθηκε ότι δεν θα μπορούσε να αποκτήσει νόμιμη κυριότητά του, συμφώνησε να το επιστρέψει στην Εκκλησία της Κύπρου έναντι συμβολικού ποσού προς αποζημίωση των εξόδων για την περίοδο που το είχε στην κατοχή του.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο συλλέκτης δεν αγόρασε το ψηφιδωτό ούτε από τον κλέφτη, ούτε από συνεργούς του τελευταίου. Μια επιστολή, ημερομηνίας 27 Αυγούστου 1991, που έστειλε ο έμπορος τέχνης και αρχαιοκάπηλος Bob Hecht στον Τούρκο δημοσιογράφο Φzgen Acar αποκαλύπτει ότι ο Aydin Dikmen είχε ήδη πωλήσει το ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα πριν από το 1991. Την αυθεντικότητα της επιστολής επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Φzgen Acar, ο οποίος συνεχίζει να εργάζεται στην εφημερίδα Hurriyet.
Το συμβολικό ποσό της αποζημίωσης, συντήρησης, αλλά και μεταφοράς του ψηφιδωτού στην Κύπρο (σύνολο 64.000 ευρώ) πλήρωσαν εξ ημίσεως ο Δρ. Ανδρέας Πίττας και ο κος Ρόης Πογιατζής. Είναι ίσως μια από τις σπάνιες περιπτώσεις, αν όχι η μόνη, που η Κύπρος κατάφερε να ανακτήσει κλεμμένο έργο -και δη τόσο σημαντικό- με μηδενικό κόστος. Ούτε καν για τις νομικές υπηρεσίες δεν ξοδεύτηκαν χρήματα, αφού αυτές προσφέρθηκαν αφιλοκερδώς από τον δικηγόρο Μιχάλη Κορέλη.
Παρόλα τα παραπάνω υπήρξαν κάποιες φωνές αντίδρασης, οι οποίες αμφισβήτησαν τις κατευθείαν διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, χωρίς να υπολογίζουν το ουσιαστικό αποτέλεσμα. Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη, αυτή του δικηγόρου Thomas Kline, ο οποίος είναι ο άνθρωπος που κέρδισε τη δίκη της Ινδιανάπολης.
Σε πρόσφατο μήνυμά του μας είπε ότι «η ικανότητά σας να ανακτήσετε τον (Απόστολο) Ανδρέα για μια σεμνή πληρωμή ευγένειας πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο της αποφυγής δικαστικών διαμαχών, οι οποίες εμπεριέχουν επίσης κινδύνους απώλειας». Είναι πράγματι σημαντικό να θυμόμαστε ότι έχουν περάσει πέραν των σαράντα χρόνων από τότε που κλάπηκαν τα ψηφιδωτά και ότι μερικά από αυτά έχουν αλλάξει χέρια αρκετές φορές, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουμε εγγυήσεις για την επιτυχή κατάληξη όλων των νομικών μαχών, πόσω μάλλον με ανύπαρκτο κόστος, σε περίπτωση που επιλέγουμε αυτόν τον τρόπο διεκδίκησης.
Αν είναι να καταλήξουμε σε συμβιβασμό, όπως έγινε και σε άλλες περιπτώσεις, ας είναι ο πιο ανώδυνος, τόσο σε χρόνο, όσο και σε κόστος. Οι μόνοι με τους οποίους δεν θα πρέπει να πρέπει να συμφωνήσουμε σε συμβιβασμό είναι οπωσδήποτε οι ίδιοι οι αρχαιοκάπηλοι και οι συγκεκαλυμμένοι συνεργοί τους, οι οποίοι δυστυχώς συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται.
