Το όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Φορητή εικόνα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά
Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής Δ΄ Νηστειών (Ιωάννου της Κλίμακος), που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίου Νικολάου της κοινότητας Πολυστύπου της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (18.3.2018).
Ουράνια Θεία Λειτουργία. Τοιχογραφία στον Ιερό Ναό Παναγίας Ασίνου
Μας αξιώνει ο Θεός, να κοινωνήσουμε το σώμα Του και το αίμα Του, σήμερον που η Εκκλησία μάς προετοιμάζει για τη μεγάλη εορτή των εορτών, την πανήγυρη των πανηγύρεων, την Ανάσταση του Σωτήρος Χριστού. Και η Ανάσταση του Χριστού, αφορά τη δική μας ανάσταση. Και η Σταύρωσή του που προηγείται, αφορά τη δική μας σταύρωση.
Άρα, αυτά που θα ζήσομε σε λίγες μέρες, ως εορτές μέγιστες, παμμέγιστες της Χριστιανοσύνης και εξαιρέτως της Ορθοδοξίας, δεν αφορούν μόνο τον Χριστό. Αφορούν και εμάς. Και θα προσέξετε, οι ψάλτες ειδικά, που λέει στην αρχή, αρχή των παθών. « Τα πάθη τα σεπτά, ανέτειλεν ημίν, ως φώτα σωστικά». Άρα τα πάθη του Χριστού, είναι φώτα που μας σώζουν. Όπως υπάρχουν φώτα τροχαίας για να μας σώσουν από ατυχήματα και θανάτους, κατά τον ίδιο τρόπο, τα πάθη του Χριστού είναι φώτα σωστικά που μας οδηγούν εις τη δική μας ανάσταση. Και της ψυχής μας και του σώματός μας. Θα έλεγα, πρώτα της ψυχής μας και ύστερα του σώματός μας.
Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Φορητή εικόνα του 14ου – 15ου αιώνα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά
Γιατί πρώτα της ψυχής; Διότι, όταν κάνουμε αγώνα, όπως μας ερμηνεύει και το σημερινό Ευαγγέλιο, και διώξουμε από μέσα μας τα ποικίλα πάθη που καλλιεργήσαμε από τη νεότητά μας και έγιναν μόνιμοι πλέον σύντροφοι να μας χειραγωγούν και να μας δυσκολεύουν και να μας ρίχνουν σε αμαρτίες χαλεπές και εάν επιμένουμε στα πάθη και δεν μετανοούμε, την καρδία μας τη γεμίζει αυτή η παθολογία. Και υπάρχουν τα αρνητικά πνεύματα των δαιμόνων, που επειδή είναι πνεύματα, μπορούν και εισέρχονται εις το περικάρδιο κατά τους αγίους Πατέρες, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, που σήμερα εξαιρέτως εορτάζει, και αν δεν καθαρίσομε την καρδία μας αμέσως, μετανιώνοντας γι’ αυτά τα πάθη που μαζεύομε από τη νεότητά μας και τα επαναλαμβάνομε κάθε μέρα σχεδόν, άλλος με ζήλιες, άλλος με θυμούς, άλλος με κακίες, άλλος με φθόνους, οι περισσότεροι με σαρκικά αμαρτήματα, άλλοι με ψυχικές κακίες και αμετανοησίες. Όταν αυτά λοιπόν δεν τα καθαρίζουμε αμέσως διά της μετανοίας, επισκέπτονται την καρδία μας, κατά τον ΣιναΐτηΙωάννη τον συγγραφέα της Κλίμακος, πνεύματα ακάθαρτα. Και αυτά τα πνεύματα πλέον, γίνονται συγκάτοικοι με την καρδία μας. Και δεν μπορούμε να χαρούμε τες Λειτουργίες. Και δεν μπορούμε να νοιώσουμε τις ακολουθίες που γίνονται. Και δεν μπορούμε να συγχωρέσουμε και να αγαπήσουμε τον συνάνθρωπό μας. Γιατί, κάποιος μας κρατά μακριά. Να είμεθα αφώτιστοι, γιατί είμεθα ακάθαρτοι.
Άρα, προηγείται η κάθαρση της ψυχής και έρχεται μέσα μετά το Άγιον Πνεύμα και τη φωτίζει. Και ο Χριστός μας την αγιάζει και την παρουσιάζει ενώπιον του Θεού Πατρός «άσπιλον και αμόλυντον». Αυτή η ψυχή δεν θα πεθάνει ποτέ. Μόνο το σώμα πεθαίνει. Η ψυχή δεν πεθαίνει ποτέ. Και στην άλλη ζωή που πηγαίνει, αισθάνεται και νοιώθει. Εάν είναι δίκαιος άνθρωπος, νοιώθει τη χάρη και τη χαρά. Εάν δεν είναι δίκαιος άνθρωπος, αισθάνεται μεγάλη δυσκολία στην άλλη ζωή. Και έχει μεγάλη ανάγκη από τες δικές μας προσευχές και εξαιρέτως, το τονίζω, τις ελεημοσύνες και τα σαρανταλείτουργα. Διότι η ψυχή συνεχίζει και ζει μετά τον θάνατο του σώματος. Γι’ αυτό είπα, πρώτα η ψυχή και ύστερα το σώμα σώζεται. Το σώμα πότε; Στη Δευτέρα Παρουσία το σώμα. Όταν θα αναστηθεί από τον τάφο. Και θα επανενωθεί με την ψυχή μας την αθάνατη.
Το όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Φορητή εικόνα του 12ου αιώνα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά
Έτσι θα ζήσομε αιώνια ζωή μετά τη Δευτέρα Παρουσία. Θα έχομε ένα σώμα, που θα έχει τη μορφή που έχομε εδώ στη ζωή αυτή. Και την ψυχή μας, δηλαδή τη συνείδηση που έχομε, θα την κουβαλούμε, να το πω έτσι απλά, μέχρι την αιώνια ζωή. Εάν μας κατατάξει ο Θεός μετά των δικαίων, αυτή η συνείδηση όλο και περισσότερο θα χαίρεται και όλο και περισσότερο θα δοξάζεται και η ψυχή και το σώμα. Εάν δεν είμεθα δίκαιοι άνθρωποι και δεν κατορθώσαμε διά της μετανοίας και δεν μας εβοήθησαν οι συγγενείς μας με μνημονεύσεις εις τες Λειτουργίες, με τα μνημόσυνα και εξαιρέτως με ελεημοσύνες, δυστυχώς, θα κολαζόμεθα αιώνια.
Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικά τα χρόνια που διανύουμε μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Ιδιαιτέρως, όσο είμεθα ζωντανοί να αγωνιστούμε. Για να διώξουμε από μέσα μας τα πάθη, τα κακά πνεύματα που περιπολούν εις το περικάρδιο της καρδίας και έτσι να μπορούμε να απολαύσουμε τη χαρά του Χριστού από αυτή τη ζωή. Από αυτή τη ζωή!
Μου λένε μερικοί άνθρωποι, οι οποίοι από τα νιάτα τους ήταν απρόσεκτοι. Και δεν τους εδίδαξε ένας ιερέας, ένας κατηχητής, ένας γονιός. Και να ξέρετε σήμερα, υπάρχουν πολλοί νέοι στη νεολαία μας, που είναι αδίδακτοι. Δεν τους διδάσκουν οι γονείς τους, τι είναι κάθαρσις. Τι είναι φωτισμός. Πώς διώχνουμε από μέσα μας τις κακίες μας. Πώς σβήνεται ο θυμός μας. Η ζήλια μας. Και όλα τα πάθη που έχομε. Σαρκικά και ψυχικά. Όλα αυτά μπορούν να διορθωθούν. Και να βρουν τη σωστή τους, τη φυσική τους κατεύθυνση. Αλλά χρειάζεται ο άνθρωπος γιατρό της ψυχής. πνευματικόν πατέρα. Χρειάζεται να ακολουθήσουμε και μίαν αγωγή.
Και σήμερα το Ευαγγέλιο, ένα μέρος της αγωγής… το μεγαλύτερο, μας το περιγράφει. Όταν ο Χριστός είδε, λέει, ένα δαιμονιζόμενο νέο, ο οποίος είχε βωβό δαιμόνιο. Δηλαδή, τι του επροκαλούσε το δαιμόνιο; Να μη μπορεί να μιλήσει. Εάν τον έβλεπαν οι γιατροί οι δικοί μας, θα έλεγαν ότι αυτός είναι κωφάλαλος. Ενώ ο Κύριός μας, με την πανσοφία Του, είδε ότι, δαιμόνιο του εμποδίζει την ικανότητα του ομιλεί. Και πήγαν, λέει, οι γονείς εις τους μαθητές. Και δεν εμπόρεσαν οι μαθητές του Χριστού να θεραπεύσουν τον βωβό νέο και να εκβάλουν το δαιμόνιο. Και ό Κύριος, λέει, με έναν Του λόγο μόνο, εξέβαλε το δαιμόνιο, έγινε ο άνθρωπος ο πρώην δαιμονιζόμενος προς στιγμής ωσεί νεκρός, σαν νεκρός, και του άπλωσε το χέρι ο Κύριος και τον εσήκωσε θεραπευμένο.
Το όραμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος. Φορητή εικόνα στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά
Και είπε έναν λόγο ο Κύριος. Που αφορά όλους μας. Τούτο το γένος, είπε, των δαιμόνων, των πειρασμών, ουκ εκπορεύεται. Δεν φεύγει. Ει μη, παρά μόνον, με προσευχή και νηστεία. Τούτο το γένος, λέει, ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία. Η προσευχή απευθύνεται περισσότερο εις την ψυχή. Η νηστεία απευθύνεται περισσότερο στο σώμα. Αλλά μεταδίδει τις ενέργειες και η ψυχή στο σώμα και το σώμα στην ψυχή. Αφού είναι αλληλοσυνδεόμενα υλικά, που συνθέτουν τον άνθρωπο το σώμα και η ψυχή.
Γι’ αυτό, παρακαλώ την αγάπη σας, αγαπήστε την προσευχή. Ιδιαιτέρως αυτή την περίοδο. Που ακοές πολέμων μαζεύονται και στην πατρίδα μας και στην Ελλάδα και στα σπίτια μας και στις καρδιές μας, όπως μου είπε μία αγία γερόντισσα της Αττικής που επικοινωνώ μαζί της. Οι άνθρωποι σήμερα πρέπει να προσεύχονται περισσότερο από άλλες εποχές. Γιατί ο τρίτος πόλεμος ο παγκόσμιος που άρχισε από τη Συρία και θα εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, θα είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο δύσκολος που έγινε στην ανθρωπότητα. Και όλοι πρέπει να προσευχόμεθα. Όχι να λέμε. Η Κύπρος θα έχει; Καλά, δεν μας νοιάζει δηλαδή για τους άλλους λαούς; Δεν θυμόμαστε τι έλεγαν οι πρωτινοί; Σημερινή δική σου, αυριανή δική μου. Και τα ζήσαμε αυτά.
Άρα πρέπει όλοι να είμεθα ευχόμενοι. Και προσευχόμενοι. Και να λέμε γονατιστοί. Άμα μπορούμε. Πρώτα να κάνομε προσευχή. « Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Το κομποσκοίνι είναι πολύ βοηθητικό. Ένα δεύτερο κομποσκοίνι να λέμε. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε την οικογένειά μου». Ένα τρίτο κομποσκοίνι να λέμε. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε την πατρίδα μου». Γιατί κινδυνεύει η πατρίδα μας. Αλλά δεν είμεθα μόνον πατριώτες. Αγαπούμε και τον κόσμο όλο. Και ένα τέταρτο κομποσκοίνι να λέμε. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε τον κόσμο σου». Και είναι καλά, πάντοτε η προσευχή μας να τελειώνει με προσευχή για τους κεκοιμημένους. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ανάπαυσε τους δούλους Σου…» και να λέμε, όσα ονόματα θυμούμαστε συγγενών μας, φίλων μας, γνωστών μας κεκοιμημένων. Έχουν μεγάλη ανάγκη. Έλεγε ο άγιος Παΐσιος, έχουν ανάγκη να τους στείλουμε έναν αναψυκτικό, για να έχουν αναψυχή. Αυτό που λέει στις ευχές δηλαδή. Γι’ αυτό, η προσευχή είναι άκρως απαραίτητη.
Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ
Και επίσης, επειδή οι μέρες και οι μήνες που έρχονται, όλοι θα δοκιμαστούμε από τα γεγονότα τα μεγάλα που άρχισαν από τη Συρία και αλλού, ο άγιος γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, έλεγε στους μαθητές του. Και το επαναλαμβάνω από τις δύο Οκτωβρίου συνεχώς. Θυμάμαι, το είπα αυτό πρώτη φορά στον εσπερινό του αγίου Κυπριανού στο Μένικο. Έλεγε να λέμε στην προσευχή μας. «Χριστέ μου, δος μου υπομονή και την πίστη των αγίων». «Χριστέ μου, δος μου υπομονή και την πίστη των αγίων». Και η υπομονή, τι είναι; Να υπομένω τα πάθη μου και όταν πέφτω χαμηλά να μην απελπίζομαι. Αμέσως να σηκώνομαι. Και να λέω, συγχώρα με Χριστέ μου. Που κατηγόρησα τον Δημήτρη. Συγχώρα με Χριστέ μου, που σκέφθηκα κακά για τον συνάνθρωπό μου. Και μόλις έτσι προσευχηθώ, αρχίζω να ζω τη μετάνοια. Και ο Θεός, ο Χριστός μας, θα μας στείλει το Πνεύμα το Άγιο να μας ανακουφίσει. Και θα νοιώθουμε ένα βάρος να φεύγει από πάνω μας.
Δείγμα του ότι μας επισκέφθηκε το Πνεύμα το Άγιο και μας έδωσε την πρώτη άφεση. Και λέω, την πρώτη άφεση, διότι υπάρχει και δεύτερη άφεση. Που παίρνουμε στον πνευματικό. Και υπάρχει και τρίτη άφεση. Που παίρνομε στη Θεία Κοινωνία. Ακούτε τον ιερέα σας τι λέει όταν κοινωνάτε. Κοινωνά ο δούλος του Θεού, σώμα και αίμα Χριστού, «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Άρα, η προσευχή μας, υπάρχει ένας επιπλέον λόγος, λόγω των συγχρόνων δύσκολων γεγονότων, που πρέπει να αυξηθεί. Και όπου μπορούμε και έχομε υγεία, να την κάνομε γονατιστοί.
Η νηστεία τώρα. Το δεύτερο που μας υπενθυμίζει ο Κύριος, ιδιαιτέρως σήμερα, αλλά όλες αυτές τις ημέρες που μας προετοιμάζει για το Πάσχα. Πρώτον η νηστεία, είναι εντολή του Χριστού. Από τον Παράδεισο ακόμα στους πρωτοπλάστους. Που τους είπε, να τρώτε απ’ όλα τα δέντρα εκτός από ένα. Αυτό τι ήταν. Ήταν νηστεία. Ήταν και μια δυνατότητα να ωριμάσει η βούλησή τους. Να μάθουν δηλαδή, ότι ορισμένα πράματα, δεν μας ωφελούν. Ή, δεν είμεθα ώριμοι ακόμη να τα καταναλώσουμε και να τα χρησιμοποιήσομε.
Και ένας νέος, για να φέρω ένα παράδειγμα, δεκαεφτά χρονών, μπορεί να τεκνοποιήσει. Επειδή μπορεί, πρέπει και να τεκνοποιήσει; Ποιος θα αναθρέψει το παιδί. Ή θα καταλήξει στους καλάθους των νοσοκομείων, με εκτρώσεις και αμβλώσεις, που τώρα οι φωστήρες της Βουλής, τες έκαμαν και νόμιμες. Νόμιμες μπορεί να έγιναν, όμως αμαρτία είναι. Διότι σκοτώνουμε έναν άνθρωπο. Ανυπεράσπιστο. Δεν τον αφήνομε να βαφτιστεί. Και φορτώνουμε και στην καημένη τη μητέρα του, μία μόνιμη κατάθλιψη, μέχρι τα ύστερά της. Εκτός και αν βρεθεί κανένας διακριτικός, συμπονετικός πνευματικός και τη βοηθήσει. Αυτά δεν τα σκέφτηκαν οι Βουλευτές μας.
Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Κρατικό Μουσείο της Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη
Εμείς λοιπόν, θα πρέπει τη νηστεία να την αγαπήσομε. Κατά το μέτρο της υγείας του καθενός και την ηλικία. Αυτά θα τα δείτε μαζί με τον πνευματικό σας. Μόνο με τον πνευματικό σας. Να μη ρωτάτε από δω απ’ εκεί. Για να μη γίνεται σύγχυση. Με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος, όταν κρατά τη νηστεία ολόχρονα και σας παρακαλώ και σας λέω, η πρώτη νηστεία που εθεσπίστη από την Εκκλησία, είναι της Μεγάλης Σαρακοστής. Και της Τετάρτης και της Παρασκευής. Πλην μερικών εβδομάδων, που εκεί έχει εορταστική προετοιμασία η Εκκλησία και εκεί μπορούμε και να έχομε κατάλυση.
Αυτά είναι πολύ σημαντικά να τα μάθει ο άνθρωπος. Η νηστεία, για να φέρω ένα παράδειγμα μοντέρνο, εκτός από υπακοή στην εντολή της Εκκλησίας του Χριστού, είναι και ένα φρένο. Όλοι σχεδόν έχετε αυτοκίνητα. Μπορεί το αυτοκίνητο, να οδηγηθεί χωρίς φρένα; Δεν μπορεί. Η νηστεία είναι το φρένο της ψυχής. Είναι μια αυτοπειθαρχία. Ένας αυτοπεριορισμός. Που μας οδηγεί στην ελευθερία του Αγίου Πνεύματος. Διότι έτσι ελευθερωνόμεθα από πολλά πάθη και ψυχικά και εξαιρέτως σαρκικά. Που σήμερα είναι αιτία αυτού του μεγάλου πολέμου. Οι αμετανόητες εκτρώσεις και τα παρά φύση σαρκικά αμαρτήματα εκτός και εντός του γάμου δυστυχώς. Και εντός του γάμου δυστυχώς. Γίνονται αιτία να φθαρεί ο άνθρωπος. Και να οδηγεί τον κόσμο σε αυτή τη μεγάλη δοκιμασία του μεγάλου πολέμου που άρχισε και θα φουντώσει.
Άρα, η προσευχή και η νηστεία, δεν είναι μόνο όπως πέρσι και πρόπερσι. Είναι τα απαραίτητα εφόδια, για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τις ημέρες, τους μήνες και τα χρόνια που όχι έρχονται, εισήλθαν. Εισήλθαμε. Και με αυτό τον τρόπο, θα μπορούμε να κοινωνούμε τακτικά. Όχι μόνον το Πάσχα. Να βάλετε στόχο, να βρείτε έναν πνευματικό που να σας δώσει ευλογία να κοινωνείτε όσο γίνεται πιο τακτικά. Διότι, όπως έχει ανάγκη τακτική τροφή το σώμα μας και έχουμε έγνοια. Τι θα φάμε το μεσημέρι; Τι θα φάμε το βράδυ; Γιατί δεν έχομε έγνοια, τι θα φάει η ψυχή μας και αφήνομε την ψυχή μας ατροφική και την πειράζουν τα δαιμόνια;
Παναγία Αγνιώτισσα. Φορητή εικόνα του 16ου αιώνα. Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας, Οίκος Μαραθάσας
Μας έλεγαν τελευταία μερικοί νέοι άνθρωποι, βοήθα μας Δεσπότη. Ήλθαν από μέρη της Λευκωσίας. Τι έχετε, τους λέω. Μου λέει, πηγαίνομε να προσκυνήσομε, ιδιαιτέρως εικόνες της Παναγίας, και δεν μας αφήνει η Παναγία να προσκυνήσομε. Πώς δεν σας αφήνει; Ακούμε μέσα μας, κάποιον να μας λέει τες αμαρτίες μας. Τους λέω, αυτή μπορεί να είναι η συνείδηση σας. Μου λέει, όχι, νοιώθουμε και κάποιον να μας σπρώχνει. Ε, τότε αυτός είναι πειρασμός, τους είπα. Είναι πειρασμός, που εσείς τον εμαζέψατε. Με τον μαγνήτη των παθών σας. Παιδιά μου, αυτό θεραπεύεται. Θέλετε εξομολόγηση. Πρώτα μετάνοια και ύστερα εξομολόγηση. Ο πνευματικός να σας οδηγήσει στη Θεία Κοινωνία. Και τότε, δεν θα μπορεί κανένα πνεύμα να μιλήσει μέσα σας. Διότι δεν θα είναι μέσα σας. Ούτε στο περικάρδιο.
Γι’ αυτό, ο άνθρωπος που νηστεύει, που προσεύχεται όπως τον σημερινό νεανία του Ευαγγελίου, ελευθερώνεται από τα πνεύματα τα ακάθαρτα και τα δαιμονικά και εισέρχεται εις την ελευθερία του Αγίου Πνεύματος.
Εύχομαι να την αποκτήσετε και σεις, να εύχεστε να τη αποκτήσουμε και εμείς, που κάνουμε τους δασκάλους. Και ο Θεός να δώσει, με υπομονή και με την πίστη των αγίων, να περάσομε τις επόμενες μέρες. Γιατί θα χρειαστούμε την πίστη των αγίων. Η πίστη της γιαγιάς μας και του παππού μας δεν θα φτάνει. Θα χρειαστούμε την πίστη του αγίου Νικολάου. Την πίστη του αποστόλου Ανδρέα.
Απόστολος Ανδρέας
Και τώρα που είπα απόστολο Ανδρέα, ενθυμήθηκα μία φορά, που διάβαζαν κάποιοι γνωστοί μου ιερείς, έναν δαιμονιζόμενο εις την Κεφαλονιά. Στον Άγιο Γεράσιμο. Και επικαλέσθηκε ένας καλός ιερέας εκεί, τες ευχές του αποστόλου Ανδρέα. Και επειδή αγαπάτε οι Πολυστυπιώτες τον απόστολο Ανδρέα, του έχετε και Εκκλησία και παλαίφατο μονή και παλαιάν εικόνα απέναντί μας ο άγιος, ξέρετε, μόλις άκουσαν οι δαιμονιζόμενοι, τα πνεύματα βασικά, το όνομα του αποστόλου Ανδρέα τι έλεγαν; Μην αναφέρετε παπάδες τον μαλλιαρό. Και έλεγα και ‘γω. Ποιος εν ο μαλλιαρός; Ύστερα, όταν είδα την εικόνα του αποστόλου Ανδρέα, είδα ότι είναι ο πιο μαλλιαρός από όλους τους αποστόλους. Και ούτε το όνομα του. Τόσον φοβούνται. Τόσο τρέμουν τα πνεύματα. Ούτε το όνομα του αποστόλου Ανδρέα δεν λένε. Και λένε, μη μιλάτε και μην αναφέρεστε και μην επικαλείσθε το όνομα του μαλλιαρού. Βλέπετε; Ακόμα και το όνομα των αγίων έχει δύναμη.
Λοιπόν, πρέπει εμείς, να έλθομε σε μεγαλύτερη υπομονή και σε μεγαλύτερη πίστη των αγίων. Την πίστη του αποστόλου Ανδρέα. Την πίστη του αγίου Νικολάου. Την πίστη του αγίου Ιωάννου του Σιναΐτη που σήμερα γιορτάζει.
Έτη πολλά, καλό στάδιο το υπόλοιπο να έχετε της νηστείας και την Λαμπρή αχώριστοι, να κοινωνήσομε το αναστημένο σώμα και αίμα, εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (17ος αι.). Βημόθυρο στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Ακάκι
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (17ος αι.). Βημόθυρο στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Ακάκι
Πάλι σήμερα έχουμε χαρμόσυνες ειδήσεις, πάλι έχουμε μηνύματα ελευθερίας, πάλι έχουμε μια ανάκληση από την πτώση και μια επάνοδο στη ζωή, μια υπόσχεση ευφροσύνης και μια απαλλαγή από τη δουλεία. Ένας άγγελος συνομιλεί με την Παρθένο, για να μην ξαναμιλήσει ο διάβολος με γυναίκα.
Λέει η Γραφή· «Τον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ στάλθηκε από τον Θεό ο άγγελος Γαβριήλ σε μια παρθένο, που ήταν μνηστευμένη με έναν άνδρα». Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να αποκαλύψει την παγκόσμια σωτηρία των ανθρώπων. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, να φέρει στον Αδάμ τη βέβαιη αποκατάστασή του. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, στην παρθένο, για να μεταβάλει την ατιμία του γυναικείου φίλου σε τιμή. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να προετοιμάσει τον νυμφικό θάλαμο, ώστε να είναι αντάξιος για τον αμόλυντο Νυμφίο. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να συντελέσει να νυμφευθεί το πλάσμα με τον πλάστη. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, στο έμψυχο παλάτι του βασιλιά των αγγέλων. Στάλθηκε ο Γαβριήλ στην παρθένο που ήταν αρραβωνιασμένη με τον Ιωσήφ, αλλά που προοριζόταν για τον Ιησού, τον Υιό του Θεού. Στάλθηκε ο ασώματος δούλος σε αμόλυντη παρθένο. Στάλθηκε ο χωρίς αμαρτίες σ’ αυτήν που δεν θα γνώριζε τη φθορά. Στάλθηκε ο λύχνος, για να αναγγείλει τον ήλιο της δικαιοσύνης. Στάλθηκε ο όρθρος, που έρχεται πριν από το φως της ημέρας. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να διαλαλήσει αυτόν που βρίσκεται στους κόλπους του Πατέρα και στην αγκαλιά της μητέρας. Στάλθηκε ο Γαβριήλ, για να δείξει αυτόν που κάθεται σε θρόνο αλλά και σε σπηλιά. Στάλθηκε ένας στρατιώτης, για να διατυμπανίσει το μυστήριο του μεγάλου βασιλιά. Χαρακτηρίζω μυστήριο αυτό που γίνεται κατανοητό με την πίστη και δεν εξερευνάται με τη φιλομάθεια, πρόκειται για μυστήριο που είναι άξιο προσκυνήσεως και όχι σχολαστικής εξετάσεως, δηλαδή για μυστήριο που είναι αντικείμενο θεολογικής έρευνας και όχι για κάτι που υπόκειται σε ακριβή μέτρηση.
«Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο Γαβριήλ στην παρθένο». Ποιόν έκτο μήνα; Ποιόν; Από τότε που η Ελισάβετ δέχθηκε το χαρμόσυνο μήνυμα, από τότε που συνέλαβε τον Ιωάννη. Από πού το συμπεραίνουμε αυτό; Το αποκαλύπτει ο ίδιος ο αρχάγγελος όταν λέει στην Παρθένο· «να, η Ελισάβετ η συγγενής σου και αυτή συνέλαβε γιο στα γεράματα της. Κι αυτός είναι ο έκτος μήνας της εγκυμοσύνης της, αυτής που θεωρούνταν στείρα». Ο έκτος μήνας λοιπόν είναι ο έκτος μήνας από τη σύλληψη του Ιωάννη. Έπρεπε λοιπόν ο στρατιώτης να φθάσει πρώτος, έπρεπε ο ακόλουθος να προηγηθεί, έπρεπε να προπορευθεί αυτός που θα αποκάλυπτε τη δεσποτική παρουσία.
«Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο άγγελος Γαβριήλ στην Παρθένο, που ήταν αρραβωνιασμένη με έναν άνδρα», αρραβωνιασμένη όχι παντρεμένη· αρραβωνιασμένη, αλλά άθικτη. Γιατί ήταν αρραβωνιασμένη; Για να μη μάθει πολύ γρήγορα ο διάβολος το μυστήριο. Για το ότι επρόκειτο διά μέσου παρθένου να έλθει ο Βασιλιάς, αυτό το γνώριζε ο πονηρός, γιατί είχε ακούσει τις προφητείες του Ησαΐα που έλεγαν· « Να, θα συλλάβει η παρθένος και θα γεννήσει γιο». Κάθε φορά λοιπόν, όπως είναι φυσικό, εξέταζε ό,τι αναφερόταν στην παρθένο, ώστε όταν αντιληφθεί ότι ολοκληρώνεται αυτό το μυστήριο, να προετοιμάσει τις κατηγορίες του. Γι αυτό ο Δεσπότης ήλθε στη γη διά μέσου αρραβωνιασμένης, για να ξεγελάσει δηλαδή τον πονηρό, αφού αυτή όντας αρραβωνιασμένη εξασφάλιζε αυτό.
«Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο άγγελος Γαβριήλ σε μια Παρθένο, που ήταν αρραβωνιασμένη με κάποιον που λεγόταν Ιωσήφ». Άκουσε, ακροατή, τι λέει ο προφήτης γι αυτόν τον άνθρωπο και γι αυτήν την παρθένο. « Θα δοθεί αυτό το κλειστό βιβλίο σε έναν άνθρωπο, που γνωρίζει γράμματα». Τι σημαίνει κλειστό βιβλίο, ή τι σημαίνει γενικά η αμόλυντη παρθένος; Από ποιους θα δοθεί; Είναι φανερό πως θα δοθεί από τους ιερείς. Σε ποιόν; Στον Ιωσήφ τον μαραγκό. Οι ιερείς λοιπόν αρραβώνιασαν τη Μαρία με τον Ιωσήφ, επειδή ήταν σώφρονας, και την έδωσαν σ’ αυτόν περιμένοντας τον καιρό του γάμου και αυτός βέβαια επρόκειτο παίρνοντάς την να φυλάξει αμόλυντη την Παρθένο. Αυτό πριν από πολλά χρόνια ο προφήτης το προφήτεψε· « Θα δοθεί αυτό το κλειστό βιβλίο σε έναν άνθρωπο, που γνωρίζει γράμματα» και ο οποίος θα πει· «δεν μπορώ να το διαβάσω». Γιατί Ιωσήφ δεν μπορείς; Αυτός θα απαντήσει· « Δεν μπορώ να το διαβάσω, γιατί το βιβλίο είναι κλειστό». Για ποιον φυλάγεται; «Φυλάγεται για κατοικία του Δημιουργού του σύμπαντος».
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο θέμα μας. «Τον έκτο μήνα στάλθηκε ο Γαβριήλ στη Παρθένο» και είχε πάρει περίπου τέτοιες εντολές από τον Θεό. « Έλα λοιπόν, αρχάγγελε, γίνε υπηρέτης του φοβερού και κρυμμένου μυστηρίου, εξυπηρέτησε το θαύμα. Βιάζομαι εξαιτίας της ευσπλαχνίας μου να κατέβω από τον ουρανό και να αναζητήσω τον πλανεμένο Αδάμ. Η αμαρτία εξασθένησε τον άνθρωπο, που πλάσθηκε σύμφωνα με την εικόνα μου, σάπισε το δημιούργημα των χεριών μου και θάμπωσε την ομορφιά πού έπλασα. Ο λύκος κατατρώει το δημιούργημά μου, είναι έρημη η θέση του στον παράδεισο, το δένδρο της ζωής φυλάγεται από την πύρινη ρομφαία, έχει κλείσει πια ο τόπος της τρυφής. Επιθυμώ να ελεήσω τον κατατρεγμένο άνθρωπο και να συλλάβω τον εχθρό διάβολο. Επιθυμώ αυτό το μυστήριο να μην το μάθουν όλες οι ουράνιες δυνάμεις, σε σένα μόνο τον εμπιστεύομαι. Πήγαινε λοιπόν στην παρθένο Μαρία. Πήγαινε στη ζωντανή πόλη, για την οποία ο προφήτης έλεγε· “ Πόλη του Θεού, δοξασμένα και εξαίσια ειπώθηκαν για σένα”. Πήγαινε στον λογικό μου παράδεισο, πήγαινε προς την πύλη της ανατολής, πήγαινε στο άξιο κατοικητήριο του Λόγου μου, πήγαινε στον δεύτερο ουρανό που βρίσκεται πάνω στη γη, πήγαινε στο ελαφρό και ταχυκίνητο σύννεφο, πληροφόρησέ την για τη βροχή της παρουσίας μου, πήγαινε στο αγίασμα που ετοιμάστηκε για μένα, πήγαινε στον νυμφικό κοιτώνα της ενανθρωπήσεως, πήγαινε στον αμόλυντο νυμφικό κοιτώνα της κατά σάρκα γεννήσεώς μου. Μίλησε στα αυτιά της λογικής κιβωτού, προετοίμασέ τα να μ’ ακούσουν χωρίς να τα τρομάξεις, ούτε να ταράξεις την ψυχή της Παρθένου. Κόσμια εμφανίσου στον έμψυχο ναό μου, πες σ’ αυτήν πρώτα τη χαρούμενη είδηση. Εσύ πες στη Μαριάμ το “ Χαίρε Κεχαριτωμένη”, ώστε εγώ να ελεήσω την εξουθενωμένη Εύα».
Τ’ άκουσε αυτά ο αρχάγγελος και όπως ήταν φυσικό μονολογούσε· « Παράξενη είναι αυτή η υπόθεση, ξεπερνάει κάθε σκέψη αυτό που ειπώθηκε. Ο φοβερός στα Χερουβίμ, ο αθέατος στα Σεραφίμ, ο ακατάληπτος σ’ όλες τις ουράνιες αγγελικές δυνάμεις, υπόσχεται μια ξεχωριστή επικοινωνία στην κόρη, προμηνύει μια αυτοπρόσωπη παρουσία του, μάλλον υπόσχεται μια είσοδο διά μέσου της ακοής και βιάζεται αυτός που καταδίκασε την Εύα να δοξάσει τόσο πολύ τη θυγατέρα της; Λέει “ας ετοιμαστεί η είσοδός μου διά μέσου της ακοής”. Όμως είναι δυνατόν ανθρώπινη κοιλιά να χωρέσει τον αχώρητο; Πραγματικά αυτό το μυστήριο είναι φοβερό».
Ενώ αυτά είχε στο νου του ο άγγελος, ο Δεσπότης του λέει· «Γιατί ταράζεσαι και παραξενεύεσαι Γαβριήλ; Δεν σ’ έστειλα προηγουμένως στον ιερέα Ζαχαρία; Δεν του μετέφερες τη χαρμόσυνη είδηση της γεννήσεως του Ιωάννη; Δεν επέβαλες την τιμωρία της σιωπής στον ιερέα που δεν σε πίστεψε; Δεν καταδίκασες τον γέροντα σε αφωνία; Εσύ δεν το ανακοίνωσες κι εγώ το επικύρωσα; Δεν ακολούθησε τη χαρμόσυνη είδησή σου η πράξη; Δεν συνέλαβε η στείρα γυναίκα; Δεν υπάκουσε η μήτρα της; Δεν εξαφανίστηκε η αρρώστια της ατεκνίας; Δεν υποχώρησε η απραξία της φύσης; Τώρα δεν κυοφορεί αυτή που προηγουμένως ήταν στείρα; Μήπως για μένα τον Δημιουργό υπάρχει κάτι που είναι ακατόρθωτο; Πως λοιπόν σε κυρίεψε η αμφιβολία;».
Τι απάντησε ο άγγελος; « Δέσποτα, το να θεραπεύσεις τα σφάλματα της φύσης, το να ηρεμήσεις την τρικυμία των παθών των ανθρώπων, το να ανακαλέσεις στη ζωή νεκρωθέντα ανθρώπινα μέλη, το να διατάξεις τη φύση ώστε να γεννήσει μια στείρα γυναίκα, το να θεραπεύσεις τη στείρωση σε γερασμένα μέλη, το να μετασχηματίσεις ένα γερασμένο ξερό καλάμι σε χλοερό, το να κάνεις την άγονη γη ξαφνικά πηγή σπαρτών, είναι πράγματα που γίνονται πάντοτε με τη δική σου δύναμη. Μάρτυρες που αποδεικνύουν όλα τα παραπάνω είναι η Σάρρα, η Ρεβέκκα και η Άννα, οι οποίες, ενώ ήταν υποδουλωμένες στη φοβερή ασθένεια της στειρώσεως, απελευθερώθηκαν από σένα. Το να γεννήσει όμως παρθένος χωρίς τη συμμετοχή άνδρα, αυτό ξεπερνάει όλους τους νόμους της φύσης, αλλά και προαναγγέλλει τη δική σου παρουσία στην κόρη. Εσένα δεν σε χωρούν τα πέρατα του ουρανού και της γης, πως θα σε χωρέσει μια παρθενική μήτρα;». Ο Δεσπότης απάντησε· « Πως με χώρεσε η σκηνή του Αβραάμ;». Ο άγγελος είπε· « Επειδή, Δέσποτα, υπήρχε ένα πέλαγος φιλοξενίας, εκεί εμφανίστηκες στον Αβραάμ, δηλαδή στη σκηνή του, που ήταν δίπλα στο δρόμο και τη ξεπέρασες, επειδή τα πάντα γεμίζει η παρουσία σου. Πώς θα φέρεις το πυρ της θεότητος στη Μαριάμ; Ο θρόνος σου φλέγεται ακτινοβολώντας από την αίγλη σου και θα μπορέσει η ευκολόκαυστη παρθένος να σε δεκτεί;».
Ο Δεσπότης λέει· « Πράγματι, αν η φωτιά στην έρημο έβλαψε τη βάτο, κατά τον ίδιο τρόπο και η παρουσία μου θα βλάψει τη Μαρία. Αν εκείνη η φωτιά, η οποία σκιαγραφούσε την παρουσία από τον ουρανό της θεϊκής φωτιάς πότιζε τη βάτο και δεν την έκαιγε, τι θα έλεγες για την αλήθεια που κατεβαίνει από τον ουρανό όχι σαν πύρινη φλόγα, αλλά σαν βροχή;».
Τότε πλέον ο άγγελος εκτέλεσε τη διαταγή που πήρε και αφού παρουσιάστηκε στην Παρθένο της είπε πανηγυρικά· «“Χαίρε, Κεχαριτωμένη, ο Κύριος είναι μαζί σου”. Ποτέ πια ο διάβολος δεν θα είναι εναντίον σου, γιατί το σημείο που πλήγωσε ο εχθρός σου προηγουμένως, σ’ αυτό πρώτα – πρώτα τώρα ο ιατρός της σωτηρίας επιθέτει το έμπλαστρο. Από εκεί όπου εμφανίστηκε ο θάνατος, από εκεί μπήκε η ζωή. Από τη γυναίκα προέρχονται όλες οι συμφορές, αλλά και από τη γυναίκα πηγάζουν όλα τα καλά. Χαίρε Κεχαριτωμένη, μη ντρέπεσαι σαν να είσαι αιτία καταδίκης. Θα γίνεις μητέρα αυτού που καταδίκασε και λύτρωσε τον άνθρωπο. Χαίρε, αμίαντη μητέρα του Νυμφίου Χριστού στην ορφανή ανθρωπότητα. Χαίρε, εσύ που καταπόντισες στη μήτρα σου τον θάνατο της μητέρας της ανθρωπότητας Εύας. Χαίρε, ο ζωντανός ναός του Θεού. Χαίρε, συ που είσαι εξίσου κατοικία ουρανού και γης. Χαίρε, ευρύχωρε τόπε της απόρρητης φύσης». Αφού όλα αυτά έτσι έχουν, εξαιτίας της ήλθε ο γιατρός για τους αρρώστους, «ο ήλιος της δικαιοσύνης, για να φωτίσει αυτούς που ζουν στο σκοτάδι», η άγκυρα για όλους τους ταλαιπωρημένους και το ασφαλισμένο λιμάνι. Γεννήθηκε ο Δεσπότης των δούλων που μισούνται αδιάλλακτα, ο σύνδεσμος της ειρήνης, εμφανίσθηκε ο λυτρωτής των αιχμαλώτων δούλων, η ειρήνη αυτών που βρίσκονται σε πόλεμο. «Αυτός βέβαια είναι η ειρήνη μας», την οποία ειρήνη μακάρι να απολαύσουμε όλοι μας με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα, τιμή και δύναμη τώρα και πάντοτε και σ’ όλους τους αιώνες. Αμήν.