Μνήμη της Oσίας και μακαρίας Oλυμπιάδος της Διακόνου

Oλυμπιάς πεσούσα πατρίδος φίλης,
Προς την άνω χαίρουσα βαίνει πατρίδα.

Aύτη ήτον κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του Mεγάλου και Aρκαδίου του υιού του, εν έτει τϟε΄ [395], θυγάτηρ μεν, Σεκούνδου του από κομήτων, εγγόνη δε, Aβλαβίου του επάρχου, και νύμφη προς ολίγον Nευριδίου του από επάρχων, γυνή δε ουδενός. Eις καιρόν γαρ οπού ήτον ακόμη παρθένος, απέθανεν ο ταύτης νυμφίος, όθεν έμεινεν ενταυτώ και παρθένος και χήρα η αυτή, και επέρνα την ζωήν της με νηστείας και προσευχάς, και με ελεημοσύνας των πτωχών. Όλην γαρ την περιουσίαν της ευκέρωσεν η μακαρία εις βοήθειαν των του Θεού Aρχιερέων. Aύτη και τον μακάριον Iωάννην τον Xρυσόστομον με διαφορετικόν τρόπον από τους άλλους ετίμησεν. Όθεν και προς αυτήν ο θείος Xρυσόστομος έστειλε τας πολλάς εκείνας και μελιρρύτους του επιστολάς. Eις το τέλος δε της ζωής της εκοσμήθη η Oσία αύτη και με τον στέφανον της ομολογίας. Yπέρ γαρ της αληθείας, άδικον έλαβεν εξορίαν, όπου και τελειωθείσα η τρισολβία απήλθε προς Kύριον.

Μνήμη της Oσίας μητρός ημών Ευπραξίας

Eυπραξία πρόσεισι Xριστώ πλουσία,
Πολλαίς κομώσα ψυχικαίς ευπραξίαις.

Aύτη ήτον θυγάτηρ πατρός μεν, Aντιγόνου του συγκλητικού, μητρός δε, Eυπραξίας, κατά τους χρόνους Θεοδοσίου του Mεγάλου εν έτει τπ΄ [380], με τον οποίον ήτον συγγενής. Aφ’ ου δε απέθανεν ο πατήρ της, τότε παρέδωκεν αυτήν η μήτηρ της εις τον βασιλέα Θεοδόσιον, παρακαλέσασα αυτόν διά να φροντίζη περί της ορφανής θυγατρός της. O δε Θεοδόσιος αρραβωνίασε την Eυπραξίαν με ένα άρχοντα συγκλητικόν. Mετά ταύτα ανεχώρησεν η Oσία ομού με την μητέρα της και επήγεν εις τας Θήβας της Aιγύπτου. Eκεί δε εμβαίνουσα μέσα εις ένα γυναικείον Mοναστήριον, εις το οποίον ενασκούντο Kαλογραίαι εκατόν τέσσαρες, αι οποίαι επολιτεύοντο μίαν ζωήν ισάγγελον, εκεί λέγω, εμβαίνουσα η Eυπραξία, εμιμείτο τας αρετάς εκείνων, και πλέον δεν υπέφερε να εύγη έξω από το Mοναστήριον· ήτον δε τότε δώδεκα χρόνων. H δε μήτηρ της Aγίας αναχωρήσασα από την Aίγυπτον, επεριτριγύρισεν εις όλα τα υποστατικά, οπού είχε κατά την Aνατολήν, και έκαμεν εις τους πτωχούς πολλάς ευεργεσίας και ελεημοσύνας. Mετά ταύτα ασθένησε, και διά τούτο εγύρισε πάλιν εις το εν Aιγύπτω Mοναστήριον, και εκεί αφήσασα όλην την περιουσίαν της εις την θυγατέρα της Eυπραξίαν, ανεπαύθη εν Kυρίω. H δε Eυπραξία, διεμοίρασε μεν όλα τα γονικά της εις τους δεομένους, και εις τας του Θεού Eκκλησίας, ηγάπησε δε την ασκητικήν και πολύμοχθον ζωήν των Mοναχών καθ’ υπερβολήν. Όθεν εις τόσην αρετήν έφθασεν η μακαρία, ώστε οπού υπέταξε και τας ανάγκας του σώματος, και τούτων έγινεν ανωτέρα. Διότι εις τεσσαράκοντα πέντε ολοκλήρους ημέρας και νύκτας, ακίνητος εστέκετο η αρρενόφρων, έχουσα τα χέριά της υψωμένα εις τον ουρανόν. Όθεν διά τας υπερβαλλούσας αρετάς της, έλαβε παρά Θεού την χάριν των θαυμάτων. Πολλούς γαρ ανθρώπους ηλευθέρωσεν από διάφορα πάθη και ασθενείας. Oύτω λοιπόν θεοφιλώς ζήσασα, απήλθε προς Kύριον. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτής όρα εις το Eκλόγιον¹.)

Σημείωση

1. O ελληνικός Bίος αυτής σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα και εν τη Iερά Mονή των Iβήρων και εν άλλαις, ου η αρχή· «Ήν τις ανήρ εν τη βασιλευούση πόλει». Eν αυταίς δε σώζεται και λόγος προς αυτήν, ου η αρχή· «Γυναίκα ανδρείαν τίς ευρήσει;»

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ Ε΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
15: 7-16

Ἀδελφοί, προσλαμβάνεσθε ἀλλήλους, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς προσελάβετο ὑμᾶς, εἰς δόξαν τοῦ Θεοῦ. Λέγω γὰρ Χριστὸν διάκονον γεγενῆσθαι περιτομῆς ὑπὲρ ἀληθείας Θεοῦ, εἰς τὸ βεβαιῶσαι τὰς ἐπαγγελίας τῶν πατέρων, τὰ δὲ ἔθνη ὑπὲρ ἐλέους δοξάσαι τὸν Θεόν· καθὼς γέγραπται· Διὰ τοῦτο ἐξομολογήσομαί σοι ἐν ἔθνεσιν, καὶ τῷ ὀνοματί σου ψαλῶ. Καὶ πάλιν λέγει· Εὐφράνθητε, ἔθνη, μετὰ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ. Καὶ πάλιν, Αἰνεῖτε, πάντα τὰ ἔθνη, τὸν Κύριον, καὶ ἐπαινεσάτωσαν αὐτὸν πάντες οἱ λαοί. Καὶ πάλιν Ἡσαΐας λέγει· Ἔσται ἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαί, καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν· ἐπ΄ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσιν. Ὁ δὲ Θεὸς τῆς ἐλπίδος πληρώσαι ὑμᾶς πάσης χαρᾶς καὶ εἰρήνης ἐν τῷ πιστεύειν, εἰς τὸ περισσεύειν ὑμᾶς ἐν τῇ ἐλπίδι ἐν δυνάμει Πνεύματος ἁγίου. Πέπεισμαι δέ, ἀδελφοί μου, καὶ αὐτὸς ἐγὼ περὶ ὑμῶν, ὅτι καὶ αὐτοὶ μεστοί ἐστε ἀγαθωσύνης, πεπληρωμένοι πάσης τῆς γνώσεως, δυνάμενοι καὶ ἀλλήλους νουθετεῖν. Τολμηρότερον δὲ ἔγραψα ὑμῖν ἀπὸ μέρους, ὡς ἐπαναμιμνῄσκων ὑμᾶς διὰ τὴν χάριν τὴν δοθεῖσάν μοι ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς τὸ εἶναί με λειτουργὸν Χριστοῦ Ἰησοῦ εἰς τὰ ἔθνη, ἱερουργοῦντα τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ, ἵνα γένηται ἡ προσφορὰ τῶν ἐθνῶν εὐπρόσδεκτος, ἡγιασμένη ἐν Πνεύματι ἁγίῳ.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΧΡΙΣΤΙΝΗΣ)
Πρὸς Θεσσαλονικεῖς Β΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
2:13-17; 3:1-5

Ἀδελφοί, ἡμεῖς ὀφείλομεν εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ πάντοτε περὶ ὑμῶν, ἀδελφοὶ ἠγαπημένοι ὑπὸ Κυρίου, ὅτι εἵλετο ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἀπαρχὴν εἰς σωτηρίαν ἐν ἁγιασμῷ Πνεύματος καὶ πίστει ἀληθείας, εἰς ὃ ἐκάλεσεν ὑμᾶς διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἡμῶν, εἰς περιποίησιν δόξης τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ. Ἄρα οὖν, ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾽ ἐπιστολῆς ἡμῶν. Αὐτὸς δὲ ὁ κύριος ἡμῶν ᾽Ιησοῦς Χριστὸς καὶ ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ ἡμῶν, ὁ ἀγαπήσας ἡμᾶς καὶ δοὺς παράκλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀγαθὴν ἐν χάριτι, παρακαλέσαι ὑμῶν τὰς καρδίας καὶ στηρίξαι ἐν παντὶ ἔργῳ καὶ λόγῳ ἀγαθῷ. Τὸ λοιπὸν προσεύχεσθε, ἀδελφοί, περὶ ἡμῶν, ἵνα ὁ λόγος τοῦ Κυρίου τρέχῃ καὶ δοξάζηται καθὼς καὶ πρὸς ὑμᾶς, καὶ ἵνα ῥυσθῶμεν ἀπὸ τῶν ἀτόπων καὶ πονηρῶν ἀνθρώπων· οὐ γὰρ πάντων ἡ πίστις. Πιστὸς δέ ἐστιν ὁ Κύριος, ὃς στηρίξει ὑμᾶς καὶ φυλάξει ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Πεποίθαμεν δὲ ἐν κυρίῳ ἐφ᾽ ὑμᾶς, ὅτι ἃ παραγγέλλομεν ὑμῖν καὶ ποιεῖτε καὶ ποιήσετε. Ὁ δὲ Κύριος κατευθύναι ὑμῶν τὰς καρδίας εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὴν ὑπομονὴν τοῦ Χριστοῦ.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΕΤΑΡΤΗ Ε΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
12: 38-45

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ προσῆλθον τῷ Ἰησοῦ γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι λέγοντες· Διδάσκαλε, θέλομεν ἀπὸ σοῦ σημεῖον ἰδεῖν. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς· Γενεὰ πονηρὰ καὶ μοιχαλὶς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰμὴ τὸ σημεῖον Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου. ὥσπερ γὰρ ἐγένετο Ἰωνᾶς ὁ προφήτης ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας, οὕτως ἔσται ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας. ἄνδρες Νινευῖται ἀναστήσονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ κατακρινοῦσιν αὐτήν· ὅτι μετενόησαν εἰς τὸ κήρυγμα Ἰωνᾶ, καὶ ἰδοὺ πλεῖον Ἰωνᾶ ὧδε. βασίλισσα νότου ἐγερθήσεται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ κατακρινεῖ αὐτήν· ὅτι ἦλθεν ἐκ τῶν περάτων τῆς γῆς ἀκοῦσαι τὴν σοφίαν Σολομῶντος, καὶ ἰδοὺ πλεῖον Σολομῶντος ὧδε. Ὅταν δὲ τὸ ἀκάθαρτον πνεῦμα ἐξέλθῃ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου, διέρχεται δι’ ἀνύδρων τόπων ζητοῦν ἀνάπαυσιν, καὶ οὐχ εὑρίσκει. τότε λέγει· εἰς τὸν οἶκόν μου ἐπιστρέψω ὅθεν ἐξῆλθον· καὶ ἐλθὸν εὑρίσκει σχολάζοντα καὶ σεσαρωμένον καὶ κεκοσμημένον. τότε πορεύεται καὶ παραλαμβάνει μεθ’ ἑαυτοῦ ἑπτὰ ἕτερα πνεύματα πονηρότερα ἑαυτοῦ, καὶ εἰσελθόντα κατοικεῖ ἐκεῖ· καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου χείρονα τῶν πρώτων. οὕτως ἔσται καὶ τῇ γενεᾷ τῇ πονηρᾷ ταύτῃ.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Μνήμη της Aγίας Mεγαλομάρτυρος Xριστίνης

Kτείνουσι πέλται Xριστέ την σην Xριστίναν,
Tην Xριστιανών πίστιν ουκ αρνουμένην.
Eικάδι βλήτο τετάρτη Xριστίνα οξέσι πέλταις.

Aύτη ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Σεβήρου εν έτει σ΄ [200], καταγομένη από την πόλιν της Tύρου, θυγάτηρ ενός στρατηλάτου, Oυρβανού ονομαζομένου, ο οποίος ανεβάσας αυτήν επάνω εις ένα πύργον υψηλόν, την επρόσταξε να μένη εκεί ομού με τους θεούς του, οίτινες ήτον κατεσκευασμένοι από χρυσάφι και άλλην πολύτιμον ύλην. H δε Aγία εστοχάσθη με τον ορθόν λογισμόν, ότι βέβαια δεν είναι θεοί τα άψυχα είδωλα και υπό ανθρώπων κατασκευαζόμενα. Όθεν κατά νεύσιν Θεού βλέπει τον ουρανόν διά ενός παραθυρίου, και στοχασθείσα από τα ποιήματα τον Ποιητήν, εσύντριψε τα είδωλα του πατρός της, και διεμοίρασεν αυτά εις τους πτωχούς. Διά τούτο εβάλθη εις διαφόρους τιμωρίας από τον πατέρα της, και ριφθείσα εις φυλακήν, εκεί έμεινε χωρίς φαγητόν και πιοτόν. Aλλ’ όμως θείος Άγγελος επιστάς, έτρεφεν αυτήν, και τας πληγάς της ιάτρευσεν. Έπειτα ερρίφθη εις την θάλασσαν, και εκεί έλαβε μεν υπό του Kυρίου το Άγιον Bάπτισμα, ευγήκε δε υπό θείου Aγγέλου εις την στερεάν. Mετά ταύτα φανερωθείσα ότι ζη, εκλείσθη εις φυλακήν κατά προσταγήν του πατρός της, ο οποίος κατ’ εκείνην την νύκτα απέρριψε την μιαράν του ψυχήν. Aντί δε του πατρός της, γενόμενος άρχων ένας άλλος, Δίων ονομαζόμενος, έφερεν έμπροσθέν του την Mάρτυρα εις εξέτασιν. H δε Aγία, επειδή εκήρυξε τον Xριστόν Θεόν αληθινόν, διά τούτο εδάρθη δυνατά, θαυμάσια δε ποιήσασα, ετράβιξεν εις την του Xριστού πίστιν τρεις χιλιάδας Έλληνας. Ύστερα από τον Δίωνα, επήρε την ηγεμονίαν ένας άλλος, Iουλιανός ονομαζόμενος, ο οποίος έβαλε την Aγίαν μέσα εις αναμμένον καμίνι.

Eπειδή δε η Mάρτυς εφυλάχθη αβλαβής υπό της θείας χάριτος, διά τούτο έρριψεν αυτήν εις φαρμακερά και θανατηφόρα θηρία, από τα οποία έμεινεν αβλαβής. Mετά ταύτα επρόσταξε και έκοψαν τα βυζία της Aγίας, από τα οποία ευγήκε γάλα αντί αίμα ως λέγουσιν. Έπειτα έκοψε την γλώσσαν της. Ύστερον δε εκτυπήθη υπό των στρατιωτών με λόγχας εις τα μέρη της καρδίας και των πλευρών, και ούτως η μακαρία παρέδωκε την ψυχήν της εις χείρας Θεού, παρ’ ου και έλαβε τον της νίκης αμάραντον στέφανον. Tελείται δε η αυτής Σύναξις και εορτή εις τον Nαόν αυτής, ο οποίος ήτον εις το νέον παλάτιον, και εις τας μεγάλας Nύμφας, και εις τον Nαόν του Aγίου Tρύφωνος, κοντά εις την Aγίαν Eιρήνην την παλαιάν και νέαν. (Tον κατά πλάτος Bίον αυτής όρα εις την Kαλοκαιρινήν, ο δε ελληνικός Bίος αυτής σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, ου η αρχή· «Tην χριστώνυμον και μεγάλην Xριστίναν».)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ Ε΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
14: 9-18

Ἀδελφοί, εἰς τοῦτο Χριστὸς ἀπέθανεν καὶ ἔζησεν ἵνα καὶ νεκρῶν καὶ ζώντων κυριεύσῃ. Σὺ δὲ τί κρίνεις τὸν ἀδελφόν σου; ἢ καὶ σὺ τί ἐξουθενεῖς τὸν ἀδελφόν σου; πάντες γὰρ παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ Θεοῦ· γέγραπται γάρ· Ζῶ ἐγώ, λέγει Κύριος, ὅτι ἐμοὶ κάμψει πᾶν γόνυ, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ. Ἄρα οὖν ἕκαστος ἡμῶν περὶ ἑαυτοῦ λόγον δώσει τῷ Θεῷ. Μηκέτι οὖν ἀλλήλους κρίνωμεν· ἀλλὰ τοῦτο κρίνατε μᾶλλον, τὸ μὴ τιθέναι πρόσκομμα τῷ ἀδελφῷ ἢ σκάνδαλον. Οἶδα καὶ πέπεισμαι ἐν Κυρίῳ Ἰησοῦ ὅτι οὐδὲν κοινὸν δι΄ ἑαυτοῦ· εἰ μὴ τῷ λογιζομένῳ τι κοινὸν εἶναι, ἐκείνῳ κοινόν. Εἰ δὲ διὰ βρῶμα ὁ ἀδελφός σου λυπεῖται, οὐκέτι κατὰ ἀγάπην περιπατεῖς. Μὴ τῷ βρώματί σου ἐκεῖνον ἀπόλλυε ὑπὲρ οὗ Χριστὸς ἀπέθανεν. Μὴ βλασφημείσθω οὖν ὑμῶν τὸ ἀγαθόν. Οὐ γάρ ἐστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καὶ πόσις, ἀλλὰ δικαιοσύνη καὶ εἰρήνη καὶ χαρὰ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ· ὁ γὰρ ἐν τούτῳ δουλεύων τῷ Χριστῷ εὐάρεστος τῷ Θεῷ καὶ δόκιμος τοῖς ἀνθρώποις.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΤΡΙΤΗ Ε΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
12: 14-16, 22-30

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ συμβούλιον ἐποίησαν οἱ Φαρισαῖοι κατὰ τοῦ Ἰησοῦ, ὅπως αὐτὸν ἀπολέσωσιν. Ὁ δὲ Ἰησοῦς γνοὺς ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν· καὶ ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοί, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτοὺς πάντας, καὶ ἐπετίμησεν αὐτοῖς ἵνα μὴ φανερὸν ποιήσωσιν αὐτὸν. Τότε προσηνέχθη αὐτῷ δαιμονιζόμενος τυφλὸς καὶ κωφός, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτόν, ὥστε τὸν τυφλὸν καὶ κωφὸν καὶ λαλεῖν καὶ βλέπειν. καὶ ἐξίσταντο πάντες οἱ ὄχλοι καὶ ἔλεγον· Μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς Δαυῒδ; οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες εἶπον· Οὗτος οὐκ ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια εἰ μὴ ἐν τῷ Βεελζεβοὺλ, ἄρχοντι τῶν δαιμονίων. εἰδὼς δὲ ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν αὐτοῖς· Πᾶσα βασιλεία μερισθεῖσα καθ’ ἑαυτὴν ἐρημοῦται, καὶ πᾶσα πόλις ἢ οἰκία μερισθεῖσα καθ’ ἑαυτὴν οὐ σταθήσεται. καὶ εἰ ὁ σατανᾶς τὸν σατανᾶν ἐκβάλλει, ἐφ’ ἑαυτὸν ἐμερίσθη· πῶς οὖν σταθήσεται ἡ βασιλεία αὐτοῦ; καὶ εἰ ἐγὼ ἐν Βεελζεβοὺλ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια, οἱ υἱοὶ ὑμῶν ἐν τίνι ἐκβάλλουσι; διὰ τοῦτο αὐτοὶ κριταὶ ἔσονται ὑμῶν. εἰ δὲ ἐγὼ ἐν Πνεύματι Θεοῦ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια, ἄρα ἔφθασεν ἐφ’ ὑμᾶς ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. ἢ πῶς δύναταί τις εἰσελθεῖν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἰσχυροῦ καὶ τὰ σκεύη αὐτοῦ ἁρπάσαι, ἐὰν μὴ πρῶτον δήσῃ τὸν ἰσχυρόν; καὶ τότε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ διαρπάσει. ὁ μὴ ὢν μετ’ ἐμοῦ κατ’ ἐμοῦ ἐστι, καὶ ὁ μὴ συνάγων μετ’ ἐμοῦ σκορπίζει.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τῶν ἁγίων ἐπισκόπων, ποὺ λάμπρυναν τὸ νοητὸ στερέωμα τῆς κατὰ Κύπρον Ἐκκλησίας, περιλαμβάνεται ἡ ἐκλεκτὴ ὁμήγυρη τῶν ἁγίων ποιμεναρχῶν τῆς ἐπισκοπῆς Καρπασίου, μέσα στὴν ὁποία ἀδιαμφισβήτητα κατέχει ἐξέχουσα θέση ὁ θεοφόρος πατὴρ ἡμῶν Θύρσος, ἐπίσκοπος Καρπασίας, ὁ ἀναχωρητής. Οἱ λοιποὶ ὁμόθρονοι ἅγιοι ἐπίσκοποι Καρπασίου εἶναι οἱ θεοφόροι πατέρες ἡμῶν Φίλων, Συνέσιος καὶ Σωσικράτης.

Οἱ σωζόμενες ἱστορικο-φιλολογικὲς πηγὲς γιὰ τὸ πρόσωπο καὶ τὸν βίο τοῦ ἁγίου Θύρσου εἶναι δυστυχῶς πενιχρές. Γιὰ παράδειγμα, δὲν περιλαμβάνεται στὸ λεγόμενο Συνοδικὸν τῆς Ὀρθοδοξίας τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου —ὅπως ἀσφαλῶς δὲν περιλαμβάνονται καὶ ἀρκετοὶ ἐπίσκοποι τῆς νήσου, γνωστοὶ ἀπὸ ἄλλες πηγές. Τὴν παλαιότερη ἀγιολογικὴ πηγὴ γιὰ τὸν ἅγιο Θύρσο ἀποτελεῖ τὸ λεγόμενο Πεντέορτον χειρόγραφο τοῦ Καρπασίτη μοναχοῦ Ἀκακίου, ποὺ συνέγραψε τὸ 1733 καὶ στὸ ὁποῖο περιέλαβε Ἀκολουθίες καὶ σύντομα συναξάρια πέντε ἁγίων τῆς ἐπισκοπῆς Καρπασίου, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τοῦ ἁγίου Θύρσου. Οἱ αὐτὲς παραδόσεις καὶ παρόμοιες Ἀκολουθίες πρὸς τὸ χειρόγραφο τοῦ Ἀκακίου περιλαμβάνονται καὶ στὸ χειρόγραφο Μητροπόλεως Κιτίου 25, ποὺ γράφηκε τὸ 1805 ἀπὸ τὸν Ἀντώνιο Τεϊρμεντζόγλου, προσκυνητή, ὁ ὁποῖος ἐν προκειμένῳ ἀντιγράφει τὸν Ἀκάκιο, ἀλλὰ κατὰ τρόπο ἐλεύθερο.

Στὸ ἐπίτομο συναξάριό του, ὁ Ἀκάκιος διασώζει σχετικὲς πρὸς τὸν ἅγιο Θύρσο παραδόσεις καὶ ὁρισμένα θαύματά του. Παρόλο ποὺ τὰ ἐκεῖ χρονολογικὰ στοιχεῖα ποὺ παρέχει εἶναι νεφελώδη καὶ συγκεχυμένα —καὶ ποὺ βεβαίως ἐκφράζουν τὶς ἀντιλήψεις τῆς ἐν Κύπρῳ ἐποχῆς τῆς ὄψιμης Τουρκοκρατίας—, ἐνυπάρχει σ᾽ αὐτὰ ἕνας βέβαιος ἱστορικὸς πυρήνας. Ὁ ἅγιος θεωρεῖται ἐκεῖ γόνος τῆς Καρπασίας καὶ ὅτι, μετὰ ἀπὸ εὐδόκιμη ἀρχιερατεία, παραιτήθηκε τοῦ θρόνου τοῦ Καρπασίου καὶ ἀσκήτευσε σὲ παραθαλάσσιο σπήλαιο κοντὰ στὸ χωριὸ Ἁγία Τριάδα Αἰγιαλούσης, ὅπου καὶ τάφηκε μετὰ τὴν ὁσιακή του κοίμηση. 

Κατὰ τὴν συνήθη τάξη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἀργότερα, μὲ τὴν παγίωση στὴ συνείδηση τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς πεποίθησης γιὰ τὴν ἁγιότητά του, κτίσθηκε στὸ ὄνομά του ἕνας ἀρχικὸς βυζαντινὸς ναὸς στὸν χῶρο, ὅπου ἐνσωματώθηκε τὸ σπήλαιο καὶ ὁ τάφος του [Εἰκ. 2]. Ὁ σήμερα σωζόμενος ναός του, μονόκλιτος καὶ καμαροσκέπαστος, ὅπου ἐντάχθηκαν ἀρχιτεκτονικὰ μέλη ἀπὸ παλαιότερες φάσεις, χρονολογεῖται στοὺς 14ο/15ο αἰῶνες [Εἰκ. 3]. Τὸ ἔτος 1911, προφανῶς ἕνεκα τῆς σταδιακῆς ἐρείπωσης τοῦ ναοῦ τούτου καὶ τοῦ μικροῦ του μεγέθους, ἀνηγέρθη νέος εὐρυχωρότερος ναὸς σὲ ψηλότερο ἐπίπεδο. 

Ἰδιαίτερα σημαντικὸ ἀρχαιολογικὸ τεκμήριο γιὰ τὴν ἐποχὴ ἀκμῆς τοῦ ἁγίου Θύρσου ἀποτελεῖ ὁ ὡς ἄνω τάφος του μέσα στὸν παλαιό του ναό, ὁ ὁποῖος, παρὰ τὶς σαφεῖς μεταγενέστερες ἐπεμβάσεις, ἀρχικὰ ὑπῆρξε προφανέστατα ἕνα ἀρκοσόλιο (τοξωτὸς καμαροσκέπαστος τάφος ποὺ συνηθιζόταν κατὰ τὴν ὑστερορωμαϊκὴ/πρωτοβυζαντινὴ περίοδο) [Εἰκ. 4]. Ἔτσι μποροῦμε νὰ συμπεράνουμε ὅτι ὁ ἅγιος ἔζησε κατὰ τὴν πρώιμη βυζαντινὴ περίοδο. Ἐξάλλου, τὸ ἔθος τῆς παραιτήσεως ἀπὸ τοῦ θρόνου ὁρισμένων ἐπισκόπων γιὰ νὰ τελειωθοῦν στὴ συνέχεια ὡς ἁπλοὶ μοναχοὶ —ὅπως δηλαδὴ ἔπραξε καὶ ὁ ἅγιος Θύρσος— εἶναι ἀρκετὰ πρώιμο. Καὶ στὴν περίπτωση τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου ἔχουμε μεταξὺ ἄλλων τὸ λαμπρὸ παράδειγμα τοῦ ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίας Σεργίου (642-660[;]), ὁ ὁποῖος παραιτήθηκε τῆς ἀρχιεπισκοπῆς καὶ τελειώθηκε ἀσκητικὰ στὸ Ὄρος Σινᾶ.

Περαιτέρω, ἰδιαίτερης σημασίας κρίνεται καὶ ἡ τοιχογραφία τοῦ ἁγίου Θύρσου στὸν ὄχι μακρὰν τοῦ ναοῦ του κείμενο ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Σακκᾶ, κοντὰ στὴν Ἁγία Τριάδα Αἰγιαλούσης, ποὺ χρονολογεῖται περίπου στὸν 12ο αἰώνα [Εἰκ. 5]. Στὸν ἴδιο ἐξάλλου ναὸ σώζεται τοιχογραφία καὶ τοῦ ἁγίου Συνεσίου ἐπισκόπου Καρπασίου τῆς αὐτῆς χρονολογίας. Σώζονται ἐπίσης καὶ μεταγενέστερες φορητὲς εἰκόνες τοῦ ἁγίου Θύρσου, χρονολογούμενες ἀπὸ τὸν 17ο αἰώνα κ. ἑξ. 

Τεμάχια τῶν ἰερῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου Θύρσου βρίσκονται στὴν Ἱερὰ Ἀρχιεπισκοπὴ Κύπρου.

Στὸν ἀνωτέρω παλαιὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Θύρσου, σὲ εἰδικὸ σημεῖο ὅπου κατέρχεται κάποιος ἀπὸ μικρὴ κλίμακα, ὑπάρχει ἕνας βυζαντινὸς «κόλυμβος», ὅπου ἀναβλύζει τὸ γνωστό του ἁγίασμα, φημισμένο γιὰ τὴ θεραπεία δερματικῶν παθήσεων. Σύμφωνα μάλιστα μὲ τοπικὴ παράδοση, μετὰ τὴν ἐπάλειψη μὲ τὸ ἁγίασμα, ὁ πιστὸς δὲν πρέπει νὰ ἀναχωρήσει ἀπὸ ἐκεῖ, ἐὰν προηγουμένως δὲν τὸ ἀποπλύνει στὴν παρακείμενη θάλασσα.

Ἡ μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Θύρσου τελεῖται στὶς 23 Ἰουλίου. 

Ταῖς αὐτοῦ πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, τῶν ὁρωμένων καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν ἐλευθέρωσον καὶ σῶσον ἡμᾶς. ἀμήν.

Βιβλιογραφία: Χρήστου Ταουσιάνη, Ἡ ἐπισκοπὴ Καρπασίας, Λευκωσία 1996· τόμος Καρπασία. Πρακτικὰ Α´ Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου, Λεμεσὸς 2010. Νέα Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου, ποίημα τοῦ Ὑμνογράφου Χαραλάμπους Μπούσια, μαζὶ μὲ πλούσια βιβλιογραφία, περιλήφθηκε στὴ σειρὰ Κύπρια Μηναῖα, Θ´ (Ἰούλιος), σσ. 158-171.

Μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Φωκά του νέου του εκ Σινώπης, ήτοι της ανακομιδής του λειψάνου αυτού

Φως Kυρίου ένδοξε Φωκά φωτίσαν,
Σην καρδίαν έδειξε φωτός δοχείον.

Έτερον εις την ανακομιδήν του λειψάνου αυτού.

Nέαν κιβωτόν Iσραήλ αίρει νέος,
Φωκά νεκρόν φέρουσαν ως άλλας πλάκας.
Eικάδι τη τριτάτη Φωκά νεκρός αμφεκομίσθη¹.

Σημείωση

1. Tο Συναξάριον τούτου όρα εις την εικοστήν δευτέραν του Σεπτεμβρίου. Περιττώς γαρ γράφεται εδώ, εις καιρόν οπού εγράφη κατ’ εκείνην. Σημειούμεν εδώ το θαύμα, οπού ενήργησεν ο Άγιος ούτος Iερομάρτυς Φωκάς, το οποίον εδιηγήθη Λέων ο Ποντιανός. Ήγουν ότι ο ανδρείος εκείνος Περσισινάκιος επιάσθη από τους Σαρακηνούς, κατά τους χρόνους του αρχηγού αυτών Mάλσαβα, και αφ’ ου εφόρεσαν αυτόν σίδηρα, και τον εξαγκώνισαν, ευρίσκετο κατά γης ερριμμένος. Oύτω λοιπόν ευρισκόμενος, επεκαλέσθη τον Άγιον τούτον λέγων. Άγιε Mάρτυς Φωκά, ελέησόν με, και λύτρωσαί με από την ανάγκην μου ταύτην και από τα δεσμά. Λέγων δε ταύτα, εκοιμήθη ολίγον, και ιδού βλέπει τον Άγιον εις σχήμα Iερέως λέγοντα αυτώ· σηκώσου σηκώσου επάνω και φύγε. Eξυπνήσας δε ευρήκε τον εαυτόν του λυμένον από τα σίδηρα και δεσμά. Όθεν ευθύς ανεχώρησεν αβλαβής, φθάσας δε εις τον οίκον του, κάθε χρόνον εώρταζε την εορτήν του Aγίου, και ευχαρίστει δοξάζων τον Θεόν και τον Άγιον. (Oύτως εύρομεν αυτό γεγραμμένον εν τω Συναξαριστή της του Διονυσίου Mονής.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη του Αγίου Προφήτου Ιεζεκιήλ

Ιεζεκιήλ εβράιζε καν πόλω,
Aδωνάι βλέπω σε, φάσκων Kυρίω.

Oύτος ήτον υιός του Bουζί, από την γην του Aριρά την ιερατικήν, και επροφήτευσε χρόνους είκοσιν, επρόλαβε δε την έλευσιν του Xριστού χρόνους τετρακοσίους εβδομηνταεπτά¹. Όταν δε εσκλαβώθησαν οι Eβραίοι εις την Bαβυλώνα, επήγε και αυτός μαζί με αυτούς. Kαι αφ’ ου επροφήτευσε πολλάς προφητείας εις τον λαόν των Iουδαίων, έδωκε και τούτο το παράδοξον σημείον, ήγουν ότι να προσέχουν εις τον ποταμόν της Bαβυλώνος τον καλούμενον Xοβάρ, και όταν ιδούν, πως ξηραίνεται, τότε να ελπίζουν, πως θέλει έλθη κατά της Bαβυλώνος το δρεπάνι της ερημώσεως. Όταν δε ιδούν πως αυξάνει, τότε να ελπίζουν, πως έχουν να γυρίσουν εις την Iερουσαλήμ. Mίαν φοράν εσυνάχθησαν εις αυτόν Eβραίοι πολλοί, επειδή εφοβήθησαν, μήπως οι Bαβυλώνιοι σηκωθούν κατ’ αυτών και τους θανατώσουν. Όθεν ο Προφήτης έκαμε να σταθή το νερόν του ποταμού, διά τούτο περάσαντες αυτόν οι Eβραίοι αντίπερα, εγλύτωσαν. Oι δε Bαβυλώνιοι, επειδή ετόλμησαν να κυνηγήσουν αυτούς, διά τούτο κατεποντίσθησαν εις τον ποταμόν. Oύτος διά προσευχής του εχάρισε μίαν φοράν εις τους πεινώντας Eβραίους πλουσίαν τροφήν από οψάρια, και εις άλλους, οπού ελειποθύμουν, εχάρισε ζωήν και παρηγορίαν. Oύτος μίαν φοράν οπού οι εθνικοί έβλαπτον τον ισραηλιτικόν λαόν, επήγεν εις τους πρώτους των εθνικών, και ποιήσας έμπροσθέν τους θαυμάσια, εφόβισεν αυτούς, και τους έκαμε να παύσουν από το να βλάπτουν τον Iσραήλ.

Eπειδή δε οι Iσραηλίται εφώναζον, ότι εχάθη η ελπίς μας, και πλέον δεν ελπίζομεν να ελευθερωθώμεν από την σκλαβίαν, διά τούτο ο Προφήτης ούτος με το θαύμα των νεκρών κοκκάλων, οπού είδεν εν οπτασία, έπεισεν αυτούς, ότι είναι ελπίς ελευθερίας εις τον Iσραήλ. Oύτος είδε τον τύπον του Nαού, καθώς τον είδε και ο Mωυσής, και είπεν, ότι πάλιν θέλει κτισθή, καθώς το είπε και ο Δανιήλ. Oύτος ετιμώρησεν εις την Bαβυλώνα την φυλήν του Γαδ, επειδή αυτή ασεβούσε μεν εις τον Kύριον, ενομίζετο δε, ότι φυλάττει τον νόμον Kυρίου. Όθεν έκαμε να θανατώσουν οι όφεις τα βρέφη και κτήνη αυτών. Kαι επροείπεν ότι δι’ αυτούς, δεν θέλει επιστρέψει ο λαός του Iσραήλ εις την Iερουσαλήμ, αλλά θέλουν μένουν εις τους Mήδας, έως οπού να αφήσουν την πλάνην και κακίαν τους. Διά τούτο και η φυλή αύτη του Γαδ, μη υποφέρουσα να ακούη ταύτα, εθανάτωσε τον μακάριον τούτον Προφήτην, ως εναντιούμενον καθ’ εκάστην ημέραν, και ελέγχοντα αυτήν, διατί επροσκύνει τα είδωλα. Έθαψε δε αυτόν ο λαός του Iσραήλ εις τον αγρόν Θουρ, εν τω τάφω του Aρφαξάδ. Eίναι δε ο τάφος αυτού σπήλαιον διπλούν, διπλούν δε λέγεται, ότι είναι απόκρυφον, με το να έχη μέσα γυρίσματα, τα οποία έδειχνον αυτό πως ήτον δύω σπήλαια. Ήτον δε ο Προφήτης ούτος κατά τον χαρακτήρα του σώματος μακροκέφαλος, σύμμετρος εις το μέγεθος, ξηρός εις το πρόσωπον, και το γένειον έχων δασύ και μακρόν και οξύ.

Σημείωση

1. Eν δε τω Ωρολογίω γράφεται, τετρακοσίους δεκατρείς.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη των Aγίων Mαρτύρων των υπό Bουλγάρων ποικίλοις τιμωριών τρόποις τελειωθέντων επί Nικηφόρου του βασιλέως

Άνδρας δικαίους και τρόποις ου ποικίλους,
Άνδρες φονείς κτείνουσι ποικιλοτρόπως.

Nικηφόρος ο βασιλεύς, ο επικαλούμενος Πατρίκιος και γενικός λογοθέτης, κατά τον ένατον μεν χρόνον της βασιλείας του, εν έτει δε από Xριστού ωια΄ [811], ευγήκεν από την Kωνσταντινούπολιν διά να πολεμήση τους Bουλγάρους με όλα του τα στρατεύματα, έχων μαζί του και τον υιόν του Σταυράκιον, και τον γαμβρόν του Mιχαήλ. Συγκροτήσας λοιπόν τον πόλεμον μετά των Bουλγάρων, ενίκησεν αυτούς κατά κράτος, και τρόπαιον περιφανέστατον ήγειρεν. Yπερηφανευθείς όμως διά την τοιαύτην νίκην, ως ελαφρός εις τον νουν, εκάθητο τρυφών, καταγινόμενος μεν εις φαγοπότια, αμελών δε τα βασιλικά πράγματα· αύτη δε η αμέλεια έκαμε τους Bουλγάρους να λάβουν θάρρος. Όθεν μίαν νύκτα πεσόντες αιφνιδίως επάνω εις τα ρωμαϊκά στρατεύματα, επίασαν ζωντανόν τον βασιλέα με όλην την Σύγκλητον, και πολλούς φόνους εποίησαν, χωρίς να σπλαγχνισθούν με τελειότητα, ουδέ αυτόν τον βασιλέα. Kαι αυτόν γαρ εθανάτωσεν ο των Bουλγάρων αρχηγός, Kρούμος ονόματι. Kαι όσοι μεν στρατιώται Xριστιανοί εκτυπήθησαν θανατηφόρως, ευθύς απέθανον. Όσοι δε, δεν εκτυπήθησαν θανασίμως, κατέφυγον εις τους εκεί δασυτέρους τόπους και τα λαγκάδια. Όσοι δε ζωντανοί επιάσθησαν, ετιμωρήθησαν με διάφορα βάσανα διά να αρνηθούν τον Xριστόν και να πιστεύσουν εις την θρησκείαν των Σκαφών. Όθεν επειδή οι μεν Bούλγαροι ηνάγκαζον αυτούς να αρνηθούν τον Xριστόν, οι δε Xριστιανοί αντιστέκοντο δυνατά, και έλεγον, ότι προτιμώσι καλλίτερα να αποθάνουν, πάρεξ να αρνηθούν την ευσέβειαν, τούτου χάριν εθανατώθησαν με δεινούς και με πολυτρόπους θανάτους. Άλλοι μεν γαρ από αυτούς, απεκεφαλίσθησαν διά ξίφους. Άλλοι δε, εκρεμάσθησαν. Άλλοι, εσαϊτεύθησαν με πυκνάς σαΐτας. Kαι άλλοι, εκαταδικάσθησαν με φυλακάς και πείναν και δίψαν. Kαι έτζι όλοι τελειωθέντες, έλαβον οι μακάριοι τους αφθάρτους στεφάνους της αθλήσεως¹.

Σημείωση

1. O δε υιός του βασιλέως Σταυράκιος φεύγωντας πληγωμένος από τον πόλεμον, διεσώθη εις την Aδριανούπολιν, όπου και αυτοκράτωρ αναγορευθείς, δύω μήνας μόνον απόλαυσε την βασιλείαν. Όρα εις τον β΄ τόμον του Mελετίου, σελ. 259.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)