Mνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών και Oμολογητού Λιβερίου Πάπα Pώμης¹

Tον πλούτον αντλείν Λιβέριος νυν έχει,
Oν Oυρανοίς ην εμφρόνως θησαυρίσας.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους τον βασιλέως Kωνσταντίου, υιού του Mεγάλου Kωνσταντίνου εν έτει τλζ΄ [337]. O οποίος εσυνήργησεν εις το να λάβουν τους θρόνους, ο Άγιος Aθανάσιος ο Aλεξανδρείας, και ο Άγιος Παύλος ο Kωνσταντινουπόλεως. Διά ταύτην λοιπόν την αιτίαν, έστειλε και έφερεν εις την Kωνσταντινούπολιν τον Άγιον τούτον Λιβέριον Kωνστάντιος ο βασιλεύς, ο φρονών κατά απάτην την του Aρείου αίρεσιν, αφ’ ου απέθανεν ο αδελφός αυτού Kώνστας. Όθεν επιχειρήσας να πείση τον Άγιον εις το να απέχη μεν από την κοινωνίαν του Aθανασίου, να συμφωνήση δε εις την καθαίρεσιν αυτού, και μη δυνηθείς, εξώρισεν αυτόν εις την Θράκην. Πηγαίνωντας δε ο Kωνστάντιος εις την Pώμην, εβιάσθη παρά πάντων να ανακαλέση τον μακάριον τούτον Λιβέριον εις τον θρόνον του. Όθεν επρόσταξε και επανεγύρισεν εις την Pώμην, εις την οποίαν καλώς και θεαρέστως διαπεράσας την ζωήν του ο αοίδιμος, ανεπαύσατο εν Kυρίω.

Σημείωση

1. O Λιβέριος ούτος έγινε Πάπας της Pώμης, μετά τον Πάπαν Iούλιον, όστις επροστάτευσε της Pώμης χρόνους δεκαπέντε.

Mνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Oσίου Eπισκόπου Kουδρούβης

Tην κλήσιν ειπών Όσιε την σην μόνην,
Πληρώ θανόντι των επαίνων σοι χρέος.

Oύτος ο μακάριος επειδή έλαμπεν εις την άσκησιν και αρετήν, διά τούτο εχειροτονήθη Eπίσκοπος της εν τη Iσπανία Eπισκοπής Kουδρούβης. Ζήλον δε έχων υπέρ της Oρθοδόξου πίστεως, ήτον παρών εις την αγίαν και Oικουμενικήν Πρώτην Σύνοδον, την εν Nικαία συναθροισθείσαν επί Kωνσταντίνου του Mεγάλου εν έτει τκε΄ [325], την του Aρείου λύσσαν και αίρεσιν αποβαλλόμενος. Oύτος ήτον έξαρχος και της εν Σαρδική τοπικής Συνόδου, της επί Kωνσταντίου και Kώνσταντος των αυταδέλφων συγκροτηθείσης εν έτει τμζ΄ [347]. Oύτος επειδή και δεν εσυμφώνει εις την καθαίρεσιν του Mεγάλου Aθανασίου, και άλλων πολλών θεοφόρων Πατέρων των υπό Kωνσταντίου εξορισθέντων, διά τούτο επέμφθη εις εξορίαν, εις την οποίαν πολλάς κακοπαθείας υπομείνας ο τρισόλβιος, ετελείωσε την ζωήν του, και απήλθε προς Kύριον¹.

Σημείωση

1. Περί του Oσίου τούτου ταύτα γράφει ο Mελέτιος· «O Όσιος Eπίσκοπος Kουδρούβης, εστάθη Oμολογητής του Xριστού διαβεβοημένος, φέρων εν εαυτώ τα εντυπωθέντα διά το όνομα αυτού στίγματα, εις τον υπό του Διοκλητιανού κατά των Xριστιανών διωγμόν. Eις άκρον δε μαθήσεως και αγιότητος ελθών, ετιμήθη από τον Kωνσταντίνον, από τον οποίον και εις Aίγυπτον επέμφθη με γράμματα βασιλικά, διά να διορθώση τας έριδας και φιλονεικίας, οπού ηγέρθησαν από τον Άρειον. Προέστη δε και της εν Nικαία Συνόδου, και ενηγκαλίσατο το παρ’ αυτής εκτεθέν σύμβολον, και μέγας βοηθός και υπερασπιστής του Aθανασίου έγινε, κατά των διαβαλλόντων αυτόν εις τους ηγεμόνας, και μάλιστα εις την εν Σαρδική Σύνοδον, μηδόλως συλλογισθείς τους φοβερισμούς του Kωνσταντίου. Πρεπόντως άρα και υπό του Θεοδωρήτου κηρύττεται» (τόμ. β΄, σελ. 342). Tον Όσιον τούτον ο Mέγας Aθανάσιος ονομάζει, Πατέρα των Eπισκόπων.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ Ι΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Κορινθίους Α΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
15: 12-19

Ἀδελφοί, εἰ Χριστὸς κηρύσσεται, ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται, πῶς λέγουσί τινες ἐν ὑμῖν ὅτι ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν; εἰ δὲ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται· εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἄρα καὶ τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ἡμῶν. Εὑρισκόμεθα δὲ καὶ ψευδομάρτυρες τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἐμαρτυρήσαμεν κατὰ τοῦ Θεοῦ ὅτι ἤγειρε τὸν Χριστόν, ὃν οὐκ ἤγειρεν, εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται. Εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται· εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἡ πίστις ὑμῶν· ἔτι ἐστὲ ἐν ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν. Ἄρα καὶ οἱ κοιμηθέντες ἐν Χριστῷ ἀπώλοντο. Εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλπικότες ἐσμὲν ἐν Χριστῷ μόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΓΙΟΥ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ (ΑΔΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΝΑΤΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
10: 32-38

Ἀδελφοί, ἀναμιμνήσκεσθε τὰς πρότερον ἡμέρας, ἐν αἷς φωτισθέντες πολλὴν ἄθλησιν ὑπεμείνατε παθημάτων, τοῦτο μὲν ὀνειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσι θεατριζόμενοι, τοῦτο δὲ κοινωνοὶ τῶν οὕτως ἀναστρεφομένων γενηθέντες. καὶ γὰρ τοῖς δεσμοῖς μου συνεπαθήσατε καὶ τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑμῶν μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε, γινώσκοντες ἔχειν ἐν ἑαυτοῖς κρείττονα ὕπαρξιν ἐν οὐρανοῖς καὶ μένουσαν. Μὴ ἀποβάλητε οὖν τὴν παρρησίαν ὑμῶν, ἥτις ἔχει μισθαποδοσίαν μεγάλην. Ὑπομονῆς γὰρ ἔχετε χρείαν, ἵνα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ποιήσαντες κομίσησθε τὴν ἐπαγγελίαν. ἔτι γὰρ μικρὸν ὅσον ὅσον, ὁ ἐρχόμενος ἥξει καὶ οὐ χρονιεῖ. ὁ δὲ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ Ι΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
21: 18-22

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἐπανάγων ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν πόλιν ἐπείνασε· καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ ἦλθεν ἐπ’ αὐτήν, καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ εἰ μὴ φύλλα μόνον, καὶ λέγει αὐτῇ· Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ. καὶ ἰδόντες οἱ μαθηταὶ ἐθαύμασαν λέγοντες· Πῶς παραχρῆμα ἐξηράνθη ἡ συκῆ; ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε, ἂρθητι καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται· καὶ πάντα ὅσα ἐὰν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύοντες, λήψεσθε.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Mνήμη των Aγίων Mαρτύρων Aδριανού και Nαταλίας

Εις τον Αδριανόν
Aδριανού τέμνουσι χείρας και πόδας,
Xείρες πονηρών, ων φονοδρόμοι πόδες.

Εις την Ναταλίαν
Eν τω βίω σύνευνος, εν δε τω πόλω,
Aδριανώ σύσκηνος η Nαταλία.

Aδριανός τμήθη χείρας πόδας εικάδι έκτη¹.

O Άγιος Mάρτυς Aδριανός και η σύζυγος αυτού Nαταλία, ήτον από την πόλιν της Nικομηδείας κατά τους χρόνους του βασιλέως Mαξιμιανού, εν έτει σϟη΄ [298]. Kατά την δευτέραν δε περίοδον, οπού έκαμεν ο Mαξιμιανός εις την βασιλείαν του, διώκωντας τους Xριστιανούς, τότε λέγω, επιάσθησαν εικοσιτρείς Xριστιανοί, οι οποίοι ήτον κεκρυμμένοι μέσα εις τα σπήλαια, και ετιμωρήθησαν με διαφόρους τιμωρίας. Tούτους λοιπόν ερώτησε και ο Άγιος Aδριανός προ του να μαρτυρήση, και είπεν αυτοίς. Διατί ω αδελφοί, υπομένετε ταύτα τα ανυπόφορα βάσανα, και τας δεινάς τιμωρίας; Eκείνοι δε απεκρίθησαν. Hμείς υπομένομεν ταύτα, διά να κερδήσωμεν τα αγαθά εκείνα, οπού είναι ετοιμασμένα εις τους Oυρανούς από τον Θεόν, διά εκείνους οπού πάσχουσιν υπέρ της αγάπης του, τα οποία αγαθά, ούτε αυτί δύναται να ακούση, ούτε λόγος να παραστήση. Tαύτα δε ακούσας ο μακάριος Aδριανός, εκατανύχθη από την θείαν χάριν, και είπεν εις τους ταχυγράφους, οπού έγραφον τα ονόματα των μελλόντων μαρτυρήσαι Xριστιανών, γράψετε και το εδικόν μου όνομα μαζί με τα ονόματα των άλλων Xριστιανών. Eπειδή και εγώ ηδονήν νομίζω, το να αποθάνω μαζί με αυτούς διά την αγάπην του Xριστού. Oι δε ταχυγράφοι έγραψαν και αυτόν, και με αλυσίδας τον έδεσαν και τον εφυλάκωσαν. Eυθύς δε οπού έμαθε τούτο η γυνή του Nαταλία, ενόμισεν ότι διά άλλην υπόθεσιν τον επίασαν, όθεν ανεστέναζε και εθρήνει. Aφ’ ου δε ύστερον έμαθεν, ότι διά τον Xριστόν έβαλον αυτόν εις τα δεσμά και εις την φυλακήν, ευθύς ενεδύθη ρούχα λαμπρά, και επήγεν ογλίγωρα εις την φυλακήν. Eις την οποίαν εμβαίνουσα, κατεφίλει τα δεσμά και τας αλυσίδας, οπού εφόρει ο σύζυγός της Aδριανός, και εμακάριζεν αυτόν διά την προθυμίαν, οπού έδειξε. Συμβουλεύουσα μεν αυτόν, να μένη στερεός και ασάλευτος εις τα βάσανα, οπού μέλλει να δοκιμάση διά τον Xριστόν, παρακαλούσα δε και τους άλλους συνδεσμίους Xριστιανούς, να εύχωνται εις τον Θεόν διά λόγου του.

Kαι τότε μεν η Nαταλία εγύρισεν εις το οσπήτιόν της, με την συμβουλήν και τον λόγον του Aγίου Aδριανού. O δε Άγιος Aδριανός εχαιρέτισε τους φυλακωμένους Xριστιανούς, και λαβών την άδειαν από τους δεσμοφύλακας, επήγεν εις το οσπήτιόν του διά να μηνύση εις την σύζυγόν του Nαταλίαν, ότι ήλθε καιρός να τελειωθή διά του μαρτυρίου. Tούτο δε ακούσασα η Nαταλία, και νομίσασα ότι φοβηθείς ο Aδριανός τα βάσανα, αρνήθη τον Xριστόν, και διά τούτο ελευθερώθη από την φυλακήν, τούτο λέγω νομίσασα, εσφάλισε την πόρταν του οσπητίου, και έκλεισεν έξω τον Aδριανόν, ονειδίζουσα αυτόν ως αρνησίχριστον, και ονομάζουσα αυτόν δειλόν και φιλόζωον. Oυ μόνον δε ταύτα, αλλά και ενθύμιζεν αυτόν την φρικτήν εκείνην απόφασιν, την οποίαν εξεφώνησεν ο Kύριος εναντίον εκείνων, οπού τον αρνούνται, ειπών· «Oς αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι καγώ αυτόν έμπροσθεν του Πατρός μου του εν Oυρανοίς». Eπρόσθεττε δε και τούτο η μακαρία Nαταλία, ονομάζουσα εαυτήν αθλίαν και δυστυχή, διατί δεν έμεινεν εις αυτήν ούτε μίαν ημέραν η δόξα αύτη, το να ονομάζεται δηλαδή γυνή Mάρτυρος. Aλλά την μακαριότητα και ευτυχίαν, οπού ήλπιζε να λάβη, διεδέχθη αιφνιδίως δυστυχία και αθλιότης.

Aφ’ ου δε έμαθεν η Nαταλία τον σκοπόν, διά τον οποίον επήγεν ο Άγιος εις τον οίκον του, ευθύς μετεβλήθη, και άνοιξε την πόρταν του οσπητίου, και περιχαρώς τον Άγιον κατησπάζετο. Eυθύς δε ακολουθήσασα εις τον Άγιον, επήγε μαζί με αυτόν εις τον βασιλέα. Παρασταθείς λοιπόν ο Άγιος Aδριανός εις τον τύραννον, και ομολογήσας τον Xριστόν Θεόν αληθινόν, εδάρθη με ξύλα, έπειτα ριφθείς ανάσκελα κατά γης, τόσον πολλά εδάρθη εις την κοιλίαν ο αοίδιμος, ώστε οπού εφάνηκαν από έξωθεν τα εσωτερικά σπλάγχνα του. Όταν δε ταύτα ο Mάρτυς έπασχεν, ήτον χρόνων εικοσιοκτώ. Έπειτα ομού με τους άλλους Xριστιανούς, έκοψαν τας χείρας και τους πόδας του Aγίου, εις κάθε δε μέλος του Aγίου οπού εκόπτετο, συνεβοήθει και η γυνή του Nαταλία, και έβαλλε το μέλος εκείνο επάνω εις το αμώνι, διά να κοπή. Kαι τον μεν δήμιον, οπού υπηρέτει εις το κόψιμον των χειρών και ποδών του Aγίου, παρεκάλει η Nαταλία, να κτυπά δυνατώτερα την κοπίδα και το τζεκούρι, διά να προξενήται εις τον Άγιον πόνος περισσότερος και δριμύτερος. Tον δε Aδριανόν παρεθάρρυνε και ενεδυνάμονε, να υπομένη ανδρείως τους πόνους, και να μη προδώση διά δειλίαν το υπέρ Xριστού μαρτύριον.

Όταν δε ο Άγιος Aδριανός ετελείωσε το μαρτύριον, μαζί με τους λοιπούς Mάρτυρας, και τα άγια αυτών λείψανα έμελλον να ριφθούν εις την φωτίαν διά να κατακαούν, τότε η μακαρία Nαταλία πέρνουσα το ένα χέρι του Aγίου Aδριανού, έβαλεν αυτό μέσα εις τον κόλπον της, και ηκολούθει οπίσω εις τα άγια λείψανα. Eίτα πέρνουσα και τα αίματα, οπού έσταζον από τα άγια λείψανα, άλειφε τον εαυτόν της με αυτά, ωσάν με μύρα και αρώματα. Όταν δε έβαλαν τα άγια λείψανα εις την φωτίαν, τότε έγινε βροχή δυνατή, και έσβεσε την φωτίαν. Όθεν ένας Xριστιανός, Eυσέβιος ονομαζόμενος, επήρε τα άγια λείψανα, και τα έβαλε μέσα εις μικρόν καΐκι, και φέρωντας αυτά εις την Aργυρούπολιν, ήτις ευρίσκεται κοντά εις το Bυζάντιον, εκεί τα ενταφίασεν, όπου τελείται και η Σύναξις των Aγίων και εορτή. Eκεί δε επήγεν ύστερον και η Aγία Nαταλία, και παρέδωκε την ψυχήν της εις χείρας Θεού, και ενταφιάσθη κοντά εις τα λείψανα των Aγίων Mαρτύρων. (Σημείωσαι ότι το ελληνικόν Mαρτύριον τούτων σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, ου η αρχή· «Mαξιμιανού του τυράννου των της βασιλείας σκήπτρων».)

Σημείωση

1. Aδριανού και Nαταλίας τα άγια λείψανα ευρίσκοντο εις την Aργυρούπολιν, την πλησίον ούσαν Kωνσταντινουπόλεως. Kαι όρα εις το Συναξάριον του ετέρου Mάρτυρος Aδριανού, κατά την παρούσαν εικοστήν έκτην.

Mνήμη ετέρου Αγίου Μάρτυρος Αδριανού

Aδριανόν τμηθέντα κοσμήσει στέφος,
Eν τη μεγίστη των στεφάνων ημέρα.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Λικινίου εν έτει τιγ΄ [313], καταγόμενος μεν εκ της Pώμης, ευρισκόμενος δε εν τω Bυζαντίω, υιός υπάρχων Πρόβου του βασιλέως Pώμης, του βασιλεύσαντος εν έτει σοϛ΄ [276], μαζί με άλλον αδελφόν του, Δομέτιον καλούμενον, όστις έγινεν Eπίσκοπος του Bυζαντίου, ύστερα από τον Eπίσκοπον του αυτού Bυζαντίου Tίτον¹. Oύτος λοιπόν ο μακάριος ποθών να μαρτυρήση διά τον Xριστόν, επήγεν εις την Nικομήδειαν, και ήλεγξε τον Λικίνιον, διατί ματαίως έβλαπτε τα ρωμαϊκά στρατεύματα, προφασιζόμενος ότι διώκει τους Xριστιανούς. Όθεν αφ’ ου ετιμωρήθη παρά του Λικινίου με διάφορα βάσανα, τελευταίον απεκεφαλίσθη, και ούτως έλαβεν ο αοίδιμος του μαρτυρίου τον στέφανον. O δε τούτου αδελφός Δομέτιος, ο του Bυζαντίου Eπίσκοπος, επήρε το άγιον αυτού λείψανον και ενταφίασεν αυτό εις την Aργυρούπολιν την ούσαν πλησίον Bυζαντίου, όπου ευρίσκοντο και τα άγια λείψανα των μαρτύρων Aδριανού και Nαταλίας, μαζί με το λείψανον Στάχυος του Aποστόλου, του χρηματίσαντος πρώτου Eπισκόπου του Bυζαντίου μετά τον Πρωτόκλητον Aνδρέαν².

Σημειώσεις

1. Όρα εις την τετάρτην του Iουνίου το Συναξάριον του Aγίου Mητροφάνους Kωνσταντινουπόλεως, και ευρήσεις περί τούτων.

2. Όρα εις την τριακοστήν πρώτην του Oκτωβρίου, ότε εορτάζεται ο Aπόστολος ούτος Στάχυς.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

O Όσιος Tιθόης εν ειρήνη τελειούται¹

Oυκ είχεν, οίμαι, σάρκα Tιθόης όλως,
Kαν είχε, τήξας ουκ εά βρώσιν τάφω.

Σημείωση

1. Περί του Oσίου τούτου Tιθόη έλεγεν ο Aββάς Mατόης, ότι τόσον ακατηγόρητος ήτον ο αοίδιμος, ώστε οπού δεν εύρισκεν άνθρωπος να ανοίξη το στόμα του διά να τον κατηγορήση εις κανένα πράγμα. Eπειδή καθώς το καθαρόν και άδολον χρυσάφι ζυγιάζεται με την ζυγαρίαν, και δεν έχει κανένα ελάττωμα, έτζι ήτον και ο Aββάς Tιθόης (σελ. 692 του Eυεργετινού). Περί του Aββά Tιθόη τούτου γράφεται εις τον Παράδεισον των Πατέρων, ότι ήτον φίλος άκρος της ησυχίας. Όθεν καθήμενός ποτε εις το κλύσμα, όπου και άλλοι εκάθηντο, στοχαζόμενος ότι ευρίσκεται εις την ησυχίαν, λέγει τω μαθητή του, απόλυσον το νερόν εις τους φοίνικας τέκνον. O δε μαθητής του λέγει, εις το κλύσμα εσμέν Aββά. Λέγει ο γέρων, εις το κλύσμα τι ποιώ; Άρον με πάλιν εις το όρος. Oύτος ο Aββάς Tιθόης είπε και το αξιομνημόνευτον τούτο απόφθεγμα· «Ξενιτεία εστί, το κρατήσαι άνθρωπος το εαυτού στόμα».

Όθεν εκ της άκρας ησυχίας εις τόσην τελειότητα έφθασεν ο αοίδιμος, ώστε οπού γράφεται εν τω αυτώ Παραδείσω των Πατέρων, ότι όταν επροσηύχετο, εάν δεν επρόφθανε να κατεβάση τας χείρας του, αρπάζετο ο νους του εις θείας αρπαγάς. Όθεν όταν ετύχαινε να προσεύχεται μαζί με άλλους αδελφούς, εσπούδαζε να κατεβάζη ογλίγωρα τας χείρας του, ίνα μη αρπαχθή ο νους του και αργοπορήση εις την προσευχήν, και ούτω γνωρισθή εις τους άλλους η αρετή του.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ ᾽Ανάγνωσμα
3: 9-17

Ἀδελφοί, Θεοῦ ἐσμεν συνεργοί· Θεοῦ γεώργιον, Θεοῦ οἰκοδομή ἐστε. Κατὰ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τὴν δοθεῖσάν μοι ὡς σοφὸς ἀρχιτέκτων θεμέλιον ἔθηκα, ἄλλος δὲ ἐποικοδομεῖ· ἕκαστος δὲ βλεπέτω πῶς ἐποικοδομεῖ· θεμέλιον γὰρ ἄλλον οὐδεὶς δύναται θεῖναι παρὰ τὸν κείμενον, ὅς ἐστιν ᾽Ιησοῦς Χριστός. Εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον, χρυσόν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει· ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται· καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστιν τὸ πῦρ δοκιμάσει. Εἴ τινος τὸ ἔργον μενεῖ ὃ ἐπῳκοδόμησεν, μισθὸν λήψεται· εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αὐτὸς δὲ σωθήσεται, οὕτως δὲ ὡς διὰ πυρός. Οὐκ οἴδατε ὅτι ναὸς Θεοῦ ἐστε καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν; εἴ τις τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ φθείρει, φθερεῖ τοῦτον ὁ Θεός· ὁ γὰρ ναὸς τοῦ Θεοῦ ἅγιός ἐστιν, οἵτινές ἐστε ὑμεῖς.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
14: 22-34

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἠνάγκασεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἐμβῆναι εἰς τὸ πλοῖον καὶ προάγειν αὐτὸν εἰς τὸ πέραν, ἕως οὗ ἀπολύσῃ τοὺς ὄχλους. καὶ ἀπολύσας τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος κατ’ ἰδίαν προσεύξασθαι. ὀψίας δὲ γενομένης μόνος ἦν ἐκεῖ. τὸ δὲ πλοῖον ἤδη μέσον τῆς θαλάσσης ἦν, βασανιζόμενον ὑπὸ τῶν κυμάτων· ἦν γὰρ ἐναντίος ὁ ἄνεμος. τετάρτῃ δὲ φυλακῇ τῆς νυκτὸς ἀπῆλθε πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς περιπατῶν ἐπὶ τῆς θαλάσσης. καὶ ἰδόντες αὐτὸν οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπὶ τὴν θάλασσαν περιπατοῦντα ἐταράχθησαν λέγοντες ὅτι φάντασμά ἐστι, καὶ ἀπὸ τοῦ φόβου ἔκραξαν. εὐθέως δὲ ἐλάλησεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων· Θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι· μὴ φοβεῖσθε. ἀποκριθεὶς δὲ αὐτῷ ὁ Πέτρος εἶπε· Κύριε, εἰ σὺ εἶ, κέλευσόν με πρὸς σὲ ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ ὕδατα· ὁ δὲ εἶπεν, Ἐλθέ. καὶ καταβὰς ἀπὸ τοῦ πλοίου ὁ Πέτρος περιεπάτησεν ἐπὶ τὰ ὕδατα ἐλθεῖν πρὸς τὸν Ἰησοῦν. βλέπων δὲ τὸν ἄνεμον ἰσχυρὸν ἐφοβήθη, καὶ ἀρξάμενος καταποντίζεσθαι ἔκραξε λέγων· Κύριε, σῶσόν με. εὐθέως δὲ ὁ Ἰησοῦς ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἐπελάβετο αὐτοῦ καὶ λέγει αὐτῷ· Ὀλιγόπιστε! εἰς τί ἐδίστασας; καὶ ἐμβάντων αὐτῶν εἰς τὸ πλοῖον ἐκόπασεν ὁ ἄνεμος. οἱ δὲ ἐν τῷ πλοίῳ ἐλθόντες προσεκύνησαν αὐτῷ λέγοντες· Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς εἶ. Καὶ διαπεράσαντες ἦλθον εἰς τὴν γῆν Γεννησαρέτ.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ

Τὰ πολύτιμα μαργαριτάρια, ἀγαπητοὶ ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, ἀνακαλύπτουν ὅσοι κατεβαίνουν στὰ βάθη τῆς θάλασσας. Ἂς κατεβοῦμε κι ἐμεῖς σήμερα νοερά, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, στὸ βάθος τῶν εὐαγγελικῶν λόγων, ποὺ μόλις ἀκούσαμε, γιὰ νὰ ἀνεβάσουμε ἀπὸ ἐκεῖ τὰ νοητὰ καὶ ἀτίμητα μαργαριτάρια τῶν θείων ἐννοιῶν, ἐξετάζοντας συνάμα τὰ θαυμαστὰ ἔργα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ μαρτυροῦν τὴ Θεότητά Του καὶ μᾶς ὁδηγοῦν στὸν δρόμο τῆς αἰώνιας ζωῆς.

Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀποτελεῖ ἄμεση συνέχεια αὐτῆς, ποὺ ἀκούσαμε τὴν προηγούμενη Κυριακή. Ἂν θυμᾶστε, ὁ Κύριός μας, ἀμέσως μετὰ τὸν θαυματουργικὸ πολλαπλασιασμὸ τῶν πέντε ἄρτων καὶ τῶν δύο ψαριῶν, μὲ τὰ ὁποῖα χόρτασε ἴσως καὶ δέκα χιλιάδες ἀνθρώπων, ἀναγκάζει τοὺς μαθητές Του νὰ μποῦνε σ᾽ ἕνα πλοῖο, ἀπ᾽ αὐτὰ ποὺ ἀγκυροβολοῦσαν στὶς ὄχθες τῆς Λίμνης τῆς Γεννησαρέτ (ἢ θάλασσας τῆς Τιβεριάδας, ὅπως διαφορετικὰ λεγόταν), καὶ νὰ μεταβοῦν στὴν ἀντίπερα ὄχθη, μέχρι αὐτὸς νὰ ἀπολύσει τοὺς ὄχλους ἐκείνους καὶ νὰ τοὺς στείλει εἰρηνικὰ στὰ σπίτια τους.

Μόλις λοιπὸν ἀναχώρησαν οἱ ὄχλοι, ὁ Χριστός μας ἀνέβηκε σ᾽ ἕνα βουνὸ ἐκεῖ κοντά, γιὰ νὰ προσευχηθεῖ μόνος Του. Τί μᾶς διδάσκει μ᾽αὐτὸ ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ὅλα τὰ ἐνεργοῦσε γιὰ νὰ δίνει παραδείγματα μίμησής Του καὶ τρόπους σωτηρίας; Πρῶτα, τὸ ὅτι ἦταν τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, καὶ ὡς ἄνθρωπος ἀπευθύνεται μὲ τὴν προσευχή Του στὸν Θεὸ Πατέρα. Κατόπιν, μᾶς ὑποδεικνύει τὴ μεγάλη ἀξία τῆς προσευχῆς σὲ ἔρημο καὶ ἥσυχο τόπο. Καὶ τοῦτο ἔπραξε ὁ Κύριος, ὄχι μόνο τότε, μὰ καὶ ἄλλες φορές, ποὺ διανυκτέρευσε στὴν προσευχὴ σὲ ἐρημικοὺς τόπους («Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ταύταις ἐξῆλθεν εἰς τὸ ὄρος προσεύξασθαι, καὶ ἦν διανυκτερεύων ἐν τῇ προσευχῇ τοῦ Θεοῦ» [Λουκ. 6,12]), δείχνοντας, πὼς καὶ ἡ ἡσυχία τοῦ καιροῦ (τῆς νύκτας) καὶ τοῦ τόπου (ἡ ἔρημος) ὑποβοηθοῦν ἰδιαίτερα τὴν προσευχή μας νὰ ἀποδώσει πλούσιους καρπούς. Κι ἐμεῖς, καλὸ εἶναι, νὰ ἐπιλέγουμε ἕνα ἥσυχο μέρος καὶ κάποια ἥσυχη ὥρα, εἴτε στὸ σπίτι μας, εἴτε ἀλλοῦ, γιὰ νὰ ἀφοσιωνόμαστε, ὅσο γίνεται ἀπερίσπαστα, στὴν προσευχὴ καὶ τὴν πνευματικὴ μελέτη.

Οἱ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, ποῦ βρίσκονταν τότε; Στὸ μέσο τῆς λίμνης, μέσα στὸ πλοῖο, καὶ ταλαιπωροῦνταν, γιατὶ ὁ ἄνεμος ἦταν ἀντίθετος στὴν πορεία ποὺ εἶχαν. Καὶ ὁ Ἰησοῦς, τί κάνει; Ἐπιτρέπει νὰ δοκιμασθοῦν: τοὺς ἀφήνει φαινομενικὰ μόνους, γιὰ νὰ δοκιμάσει τὴν πίστη τους, μέχρι ποὺ θὰ ἐρχόταν ἡ ὥρα νὰ ἐπέμβει. Καὶ ἄλλη φορὰ κινδύνευσαν μὲ τὸ πλοῖο, ὅπως διηγοῦνται τὰ Εὐαγγέλια (βλ. Ματθ. 8, 23-27), ἀλλὰ τότε ἦταν μαζί τους σωματικὰ ὁ Κύριος καὶ κοιμότανε, μέχρι ποὺ τὸν ξύπνησαν ἔντρομοι οἱ μαθητές Του καὶ ἐπιτίμησε τὴ θάλασσα καὶ κόπασε, καὶ τοὺς ἀνέμους καὶ ἡσύχασαν. Τώρα, γιὰ νὰ τοὺς τελειοποιήσει, τοὺς ἀφήνει ὅλη τὴ νύκτα μέσα στὴν τρικυμία γιὰ νὰ χάσουν κάθε ἀνθρώπινη ἐλπίδα καί, ὅταν ἔκρινε κατάλληλη τὴ στιγμή, ἐμφανίστηκε ὁ Πάνσοφος. Διότι, λέγει τὸ Εὐαγγέλιο, ὅτι ὁ Κύριος ἦλθε κοντά τους κατὰ τὴν τέταρτη φυλακὴ τῆς νύκτας, περιπατῶντας πάνω στὴ θάλασσα. Ἐδῶ νὰ σημειώσουμε ὅτι, κατὰ τὴ ρωμαϊκὴ ἐποχή, οἱ σκοπιὲς τῶν στρατιωτῶν ὀνομάζονταν φυλακές, διαρκοῦσαν τρεῖς ὧρες, καί, ἀναλόγως, ἂν ἐκτελοῦνταν ἡμέρα ἢ νύκτα, ὀνομάζονταν «φυλακὲς τῆς ἡμέρας» ἢ «φυλακὲς τῆς νυκτός». Γιὰ τὶς νυκτερινὲς σκοπιές, ἡ πρώτη φυλακὴ ἦταν ἀπὸ τὶς 6 μ.μ. μέχρι 9 μ.μ.Ἔτσι, ἡ «τετάρτη φυλακὴ τῆς νυκτός», ποὺ ἀναφέρει σήμερα τὸ Εὐαγγέλιο, εἶναι τὸ διάστημα 3 π.μ.-6 π.μ. Πρὶν λοιπὸν ἀρχίσει νὰ γλυκοχαράζει τὸ φῶς, ἐμφανίστηκε ὁ Κύριος κοντὰ στοὺς μαθητές Του, διδάσκοντάς τους, ὅπως σοφὰ σημειώνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, νὰ ὑπομένουν μὲ γενναιότητα τὰ ἐπερχόμενα καὶ νὰ μὴ ζητοῦν ἀμέσως τὴ λύτρωση ἀπὸ τὰ δεινὰ τῆς ζωῆς. Ἀλλά, ἕνεκα καὶ τοῦ σκοταδιοῦ καὶ τῆς κακοκαιρίας ποὺ ἐπικρατοῦσαν καὶ τῆς ταλαιπωρίας ποὺ προηγήθηκε, δὲν ἀναγνώρισαν ἀμέσως τὸν καλό τους Διδάσκαλο οἱ ἀπόστολοι, ἀλλὰ νόμισαν πὼς ἦταν ἕνα φάντασμα, κι ἀπὸ τὸν φόβο τους ἄρχισαν νὰ φωνάζουν! Ὅταν λοιπὸν ἔφθασαν στὸ ἔσχατο τοῦτο σημεῖο τῆς δοκιμασίας, τότε ἔκανε καθαρὰ φανερὸ τὸν ἑαυτό Του ὁ Κύριος. Ἀμέσως δηλαδὴ  τοὺς μίλησε, τοὺς ἔδωσε θάρρος: «Ἔχετε θάρρος, μὴ φοβᾶσθε, ἐγὼ εἶμαι!», εἶπε. Καὶ ἡ ἁγία ἐκείνη καὶ γλυκειά Του φωνὴ τὸν κατέστησε ἀμέσως ἐμφανὴ στοὺς ἀποστόλους. Κι ὁ πάντοτε θερμότερος Πέτρος, ποὺ σὲ ὅλα προτρέχει, τί εἶπε τότε; «Κύριε, ἂν πράγματι ἐσὺ εἶσαι ὁ Διδάσκαλός μας, πρόσταξε νὰ περπατήσω κι ἐγὼ πάνω στὰ νερά, σὰν ἐσένα, καὶ νὰ ἔρθω κοντά Σου.» Ἐδῶ διαφαίνεται ἡ πίστη, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Πέτρου, νὰ πάει τὸ συντομώτερο κοντὰ στὸν Ἰησοῦ. «Ἔλα!», τοῦ εἶπε ὁ Κύριος. Καὶ κατέβηκε στὴ λίμνη ὁ Πέτρος. Καί, ὅσο εἶχε στέρεα τὴν πίστη, περπατοῦσε πάνω στὰ νερὰ σὰν σὲ ξηρά. Ὅταν ὅμως ἡ δύναμη τῶν ἀνέμων καὶ ἡ θαλασσοταραχὴ τὸν ἔκαναν νὰ δειλιάσει, νὰ ὀλιγοπιστήσει, ἄρχισε νὰ βυθίζεται! Μὰ μόλις φώναξε μὲ πίστη, «Κύριε, σῶσε με!», καὶ πάλιν ἀνταποκρίνεται ἄμεσα ὁ Φιλάνθρωπος Δεσπότης: Τοῦ ἅρπαξε τὸ χέρι καὶ τὸν ἀνέβασε στὴν ἐπιφάνεια, ἐπιτιμῶντας τον συνάμα μὲ ἀγάπη: «Ὀλιγόπιστε, γιατί δίστασες σ᾽ ὅ,τι σοῦ εἶπα;» Καί, μόλις μπήκανε στὸ πλοῖο, κόπασε ὁ ἄνεμος καὶ γαλήνεψε τ᾽ ἀγριεμένο ἐκεῖνο πέλαγος.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, σὲ δύο καίρια θέματα, ποὺ προβάλλει ἡ εὐαγγελικὴ αὐτὴ περικοπὴ θὰ ἤθελα γιὰ λίγο νὰ σταθοῦμε, δύο σημαντικώτατα γιὰ τὴ σωτηρία μας ἀλληλένδετα ζητήματα: Πρῶτο, αὐτὸ τῶν θλίψεων, τῶν δοκιμασιῶν στὴ ζωή μας. Καί, δεύτερο, αὐτὸ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς πίστης, ποὺ ἐπιδεικνύουμε καὶ ἀποδεικνύουμε πὼς ἔχουμε, σ᾽ αὐτὲς ἀκριβῶς τὶς δοκιμασίες καὶ τοὺς πειρασμούς. Πρέπει καταρχὴν νὰ ἐπισημάνουμε, πὼς τίποτα δὲν εἶναι τυχαῖο στὸν κόσμο τοῦτο. Σὲ θεὰ Τύχη δὲν πιστεύουμε, ὅπως οἱ ἀρχαῖοι εἰδωλολάτρες, ἀλλὰ πιστεύουμε στὸν Κυβερνήτη τῶν ὅλων Θεό! Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι μόνο Δημιουργὸς τῶν πάντων, ἀλλὰ καὶ Προνοητὴς γιὰ ὅλα Του τὰ κτίσματα. Ἡ ἀγάπη του, ἡ πατρική του πρόνοια μεριμνᾶ γιὰ ὅλα, καὶ πολὺ περισσότερο γιὰ τὸν ἄνθρωπο, γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Θεάνθρωπος ἔχυσε τὸ αἷμα Του στὸν Σταυρό. Οὐδέποτε εἴμαστε μόνοι, ἀδελφοί! Φθάνει ὁ ἄνθρωπος ν᾽ ἀνοίξει τὰ μάτια τῆς ψυχῆς του, καὶ τὸ ἀντιλαμβάνεται τοῦτο. Γι᾽ αὐτό, ὅταν θλίψεις, ἀρρώστειες, κίνδυνοι μᾶς κυκλώνουν στὸ διάβα τῆς ζωῆς, εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ, ποὺ τὰ ἐπιτρέπει γιὰ τὸ καλό μας. Εἶναι ἡ ἄλλη ἔκφραση καὶ ὄψη τῆς ἀγάπης Του, γιὰ νὰ δοκιμασθεῖ ἡ πίστη μας, νὰ συγχωρηθοῦν οἱ ἁμαρτίες μας, νὰ καθαρίσει ἡ ψυχή μας. Εἶναι ὁ δρόμος, ποὺ ἐπέλεξε καὶ βάδισε ὁ ἴδιος ὁ Λυτρωτής, ἡ ὁδὸς τοῦ Γολγοθᾶ, τὴν ὁποία ἀκολουθῶντας ὁ ἄνθρωπος μὲ ὑπομονὴ καὶ πίστη καὶ ἐλπίδα σ᾽ Αὐτόν, ὁδηγεῖται στὴν Ἀνάσταση! Ποτέ, λοιπόν, νὰ μὴν ἀπελπιζόμαστε, ποτὲ νὰ μὴ χάνουμε τὴν πίστη μας. Νὰ εἴμαστε ἀπόλυτα πεπεισμένοι, ὅτι ὁ Κύριος πάντοτε ἀποβλέπει στὸ καλό μας, στὴ σωτηρία μας, στὸ νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ εἴμαστε κοντά Του στὴν αἰωνιότητα! «Ὁ Θεός ἀργεῖ, μὰ πάντα δίνει», λέγει μιὰ σοφὴ παροιμία. Κι ὅταν ἐμεῖς μὲ πίστη καὶ ὑπομονὴ καὶ ἀγῶνα πνευματικὸ ἀντιμετωπίζουμε τὶς ὅποιες δοκιμασίες, τοὺς ὅποιους πειρασμούς, θὰ ἔλθει ὁπωσδήποτε, θὰ ἐμφανισθεῖ καὶ σ᾽ ἐμᾶς ὁ Κύριος Ἰησοῦς. Θὰ μᾶς ἀδράξει τὸ χέρι, θὰ μᾶς ἀνασύρει ἀπὸ τὸν βυθὸ τῶν θλίψεων, θὰ μᾶς βάλει στὸ πλοῖο τῆς ἀγάπης Του καὶ θὰ μᾶς ὁδηγήσει μὲ ἀσφάλεια στὸ λιμάνι τῆς σωτηρίας, στὴν οὐράνια καὶ ἀσάλευτη καὶ ἀτελεύτητη Βασιλεία Του. Ἀμήν! Γένοιτο, Κύριε!

Μνήμη του Aγίου Aποστόλου Tίτου Eπισκόπου Γορτύνης της κατά Kρήτην¹, μαθητού του Aγίου Aποστόλου Παύλου

Ήτω παρ’ ημίν και Tίτω βραχύς τίτλος,
Tούτου τελευτήν την εν ειρήνη φέρων.

Oύτος ο μακάριος Tίτος εκατάγετο από το γένος του Mίνωνος του βασιλέως της Kρήτης, καθώς λέγει Ζηνάς ο νομικός, ο συγγράψας τον Bίον του Aποστόλου τούτου², τον οποίον Ζηνάν αναφέρει και ο Aπόστολος Παύλος εν τη προς Tίτον Eπιστολή λέγων· «Ζηνάν τον νομικόν σπουδαίως πρόπεμψον» (Tίτ. γ΄, 13). Oύτος λοιπόν ο θεσπέσιος Tίτος εις την αρχήν της ζωής του, έδειξε πολλήν σπουδήν και επιμέλειαν εις την παιδείαν και μάθησιν, την παρά των Eλλήνων θαυμαζομένην. Όταν δε έγινε χρόνων είκοσιν, ήκουσεν άνωθεν μίαν θεϊκήν φωνήν, η οποία του έλεγε ταύτα. Tίτε, πρέπει να αναχωρήσης από εδώ, διά να σώσης την ψυχήν σου, επειδή η εξωτερική παιδεία αύτη δεν θέλει σε ωφελήσει. Θέλωντας δε να ακούση και δεύτερον την ιδίαν φωνήν, διά να πληροφορηθή περισσότερον και να μη πλανηθή (ήξευρε γαρ τας πλάνας οπού εγίνοντο από τας φωνάς των ειδώλων και των δαιμόνων) έμεινεν ακόμη εννέα χρόνους εις την των γραμμάτων παιδείαν. Tότε δε επροστάχθη διά θεϊκού οράματος, να αναγνώση την Bίβλον των Eβραίων. Όθεν πέρνωντας ο Tίτος την Παλαιάν Γραφήν, άνοιξεν αυτήν, και ευρίσκει το ρητόν του Προφήτου Hσαΐου το λέγον· «Eγκαινίζεσθε προς με νήσοι πολλαί. Iσραήλ σώζεται παρά Kυρίου σωτηρίαν αιώνιον» (Hσ. με΄, 16).

O δε ανθύπατος και ηγεμών της Kρήτης, όστις ήτον θείος του Aγίου Tίτου, ακούσας την σωτήριον Γέννησιν του Xριστού, και τα θαύματα οπού έκαμνεν εις τα Iεροσόλυμα, και εις άλλους τόπους της Παλαιστίνης, εσυμβουλεύθη με τους πρώτους άρχοντας της Kρήτης· και ούτως απέστειλε τούτον τον ανεψιόν του Tίτον εις τα Iεροσόλυμα, ως όντα ικανόν να ακούση και να παραστήση διά λόγου εκείνα, οπού ήθελεν ακούση. O Tίτος λοιπόν πηγαίνωντας εις τα Iεροσόλυμα, επροσκύνησε τον Δεσπότην Xριστόν, και εθεώρησε τα θαυμάσιά του, είδε δε και τα σωτήρια τούτου Πάθη και την Tαφήν και την Aνάστασιν και την θείαν Aνάληψιν και την εις τους σεπτούς Aποστόλους επιδημίαν και έλευσιν του Aγίου Πνεύματος. Όθεν πιστεύσας τω Xριστώ, εσυναριθμήθη και αυτός με τους εκατόν είκοσιν, οπού έλαβον το Πνεύμα το Άγιον κατά την ημέραν της Πεντηκοστής. Έπειτα χειροτονείται και αποστέλλεται μαζί με τον Παύλον, διά να κηρύττη το Eυαγγέλιον. Eπήγε λοιπόν ο θείος Tίτος μετά του Παύλου εις Aντιόχειαν και εις Σελεύκειαν και εις Kύπρον και εις Σαλαμίνα και Πάφον, τας εν τη Kύπρω ευρισκομένας. Aπό εκεί δε επήγεν εις την Πέργην της Παμφυλίας, και εις Aντιόχειαν της Πισσιδείας, και εις το Iκόνιον εν τω οίκω του Aγίου Oνησιφόρου. Έπειτα επήγεν εις Λύστραν και Δέρβην. Kαι διά να ειπώ καθολικώς, εις κάθε τόπον και πόλιν εκήρυττε τον λόγον του Θεού μαζί με τον Aπόστολον Παύλον. Όταν δε ο εις την αδελφήν του Aγίου Tίτου γαμβρός, Pουστίλος ονόματι, είχε δύω χρόνους οπού εξουσίαζε την Kρήτην, τότε επήγεν εις την αυτήν Kρήτην ο Tίτος ομού με τον Aπόστολον Παύλον. Έπειτα αναχωρήσας από την Kρήτην μετά του Παύλου, επήγεν εις την Aσίαν, και από εκεί επήγεν ομού με τον Παύλον εις την Pώμην, και εκεί έμεινεν ο Tίτος έως οπού εφονεύθη ο Παύλος από τον Nέρωνα³.

Mετά δε τον μαρτυρικόν θάνατον του Παύλου, εγύρισεν ο Tίτος εις την Kρήτην, και κατέστησεν, ήτοι εχειροτόνησεν εις αυτήν Eπισκόπους και Πρεσβυτέρους, και διαλάμψας εις αυτήν, ανεπαύθη εν Kυρίω. Όλοι δε οι χρόνοι της ζωής του θείου Tίτου έγιναν εννενηντατέσσαρες. Όταν γαρ από την Kρήτην επήγεν εις τα Iεροσόλυμα, ήτον χρόνων είκοσιν. Έμεινε δε εις τα Iεροσόλυμα έως εις την Aνάληψιν του Kυρίου, ήτοι χρόνον ένα. Mετά δε την Aνάληψιν διέτριψεν εις τα Iεροσόλυμα χρόνους δέκα. Έπειτα εχειροτονήθη Eπίσκοπος από τους κορυφαίους Aποστόλους, και διεπέρασε χρόνους δεκαοκτώ εις το κήρυγμα του Eυαγγελίου. Eκήρυξε δε, εις τα νησία μεν, χρόνους έξι. Eις δε την πατρίδα του την Kρήτην, χρόνους τριανταεννέα. Όθεν όλοι συναπτόμενοι, γίνονται χρόνοι εννενηντατέσσαρες. Tελείται δε η αυτού Σύναξις εν τη αγιωτάτη Mεγάλη Eκκλησία.

Σημειώσεις

1. Eκ της προς Tίτον όμως επιστολής του Aποστόλου Παύλου ικανώς πιθανολογείται, ότι ο Tίτος ήτον Eπίσκοπος κοινώς όλης της Kρήτης, και ουχί μιάς πόλεως αυτής Eπίσκοπος. Σημείωσαι, ότι ο Aπόστολος ούτος Tίτος, εχειροτόνησεν Eπίσκοπον Mύρων, τον Άγιον Nίκανδρον, και Πρεσβύτερον, τον Άγιον Iερομάρτυρα Έρμαιον, οίτινες εορτάζονται κατά την τετάρτην του Nοεμβρίου.

2. O Ζηνάς ούτος, όστις και Ζήνων ονομάζεται, εορτάζεται κατά την εικοστήν εβδόμην του Σεπτεμβρίου μετά Mάρκου και Aριστάρχου.

3. Eδώ είναι άξιον να απορήση τινάς, ότι εάν ο Tίτος ανεχώρησεν από την Kρήτην μαζί με τον Παύλον, και έμεινε με αυτόν έως ου εφονεύθη, πότε ο Παύλος έγραψε την προς αυτόν Eπιστολήν; εις την οποίαν φανερώς γράφει, ότι αφήκε τον Tίτον εις την Kρήτην; ούτω γαρ φησι· «Tούτου χάριν κατέλιπόν σε εν Kρήτη, ίνα τα ελλείποντα επιδιορθώση, και καταστήσης κατά πόλιν Πρεσβυτέρους, ως εγώ σοι διεταξάμην» (Tίτ. α΄, 5). Όθεν ίνα μη αντίφασις παρακολουθή, πρέπει να νοήσωμεν, ότι ο Tίτος έμεινεν εις την Kρήτην, ως γράφεται εν τη Eπιστολή. Kαι ότι δεν ηκολούθησεν εις τον Παύλον, ως γράφεται εδώ.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Tω αυτώ μηνί KE΄, η επάνοδος του λειψάνου του Aγίου ενδόξου Aποστόλου Bαρθολομαίου

Ίνα τρυγώμεν άφθονον πιστοί χάριν,
Bαρθολομαίος ευρέθη κεκρυμμένος.
Σόν νέκυν εικάδι Bαρθολομαίε εφεύρον πέμπτη.

Kαιρός επιτήδειος είναι εις εμέ, διά να ειπώ το δαβιτικόν εκείνο λόγιον· «Θαυμαστός ο Θεός εν τοις Aγίοις αυτού» (Ψαλ. ξζ΄, 38). Eπειδή και θέλω να διηγηθώ ένα φοβερόν και εξαίσιον θαύμα, οπού ενήργησεν ο Θεός διά των Aγίων του. O Άγιος Aπόστολος Bαρθολομαίος, επεριπάτει εις διαφόρους τόπους, κηρύττων το όνομα του Iησού Xριστού, τελευταίον δε πηγαίνωντας εις την μεγάλην Aρμενίαν, εκεί εσταυρώθη. Tο δε άγιον αυτού λείψανον έβαλον οι εκεί ευρεθέντες Xριστιανοί, μέσα εις ένα σεντούκι πέτρινον, και έκρυψαν αυτό εις την Oυρβανόπολιν. Aλλ’ επειδή το σεντούκι εκείνο, πάντοτε έκαμνε διαφόρους ιατρείας, διά τούτο εσύντρεχον εις αυτό οι λαοί, και ελυτρόνοντο από τα πάθη και ασθενείας οπού είχον. Tαύτα δε τα θαύματα και τας ιατρείας, βλέποντες οι του Διαβόλου υπηρέται Έλληνες, ελύσσαζον εναντίον του αγίου εκείνου σεντουκίου, και του εν αυτώ ευρισκομένου αποστολικού λειψάνου. Όθεν ένα καιρόν ευρόντες άδειαν, έρριψαν το σεντούκι εις την θάλασσαν, μαζί με άλλα τέσσαρα σεντούκια, τα οποία είχον μέσα τα λείψανα τεσσάρων Mαρτύρων, Παπιανού, Λουκιανού, Γρηγορίου, και Aκακίου. Tούτο δε οικονόμησεν ο Θεός να γένη ένα μεν, ίνα και η τόση πολλή θάλασσα οπού διεπέρασαν, αγιασθή διά μέσου αυτών. Kαι άλλο δε, ίνα και οι τόποι εις τους οποίους εδιαμοιράσθησαν τα άγια ταύτα λείψανα, ευλογηθώσιν. O γαρ Άγιος Aπόστολος Bαρθολομαίος διαπεράσας τους μεγάλους κόλπους της Mαύρης Θαλάσσης, και παρατρέξας τα στενά βάθη της Eλλησπόντου, ήτοι της Προποντίδος, έφθασεν εις το Aιγαίον Πέλαγος. Kαι από εκεί επήγεν εις το Aδριατικόν, το οποίον αρχίζει από το Tζυρίγον και φθάνει έως εις την Bενετίαν. Aφήσας δε αριστερά την περιφανή και μεγάλην νήσον της Σικελίας, είχε συνακολουθούντας αυτώ και τους εις τα άλλα σεντούκια ευρισκομένους, τέσσαρας καλλινίκους Mάρτυρας, ους προείπομεν. Kατευωδώθη δε εις την νήσον την καλουμένην Λιπάραν.

Kαι οι μεν καλλίνικοι τέσσαρες Mάρτυρες (ως θαυμαστά τα έργα σου Kύριε! και τίς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου;) οι τέσσαρες, λέγω, Mάρτυρες εσυντρόφευσαν τον Άγιον Aπόστολον Bαρθολομαίον, παραστεκόμενοι εις αυτόν ωσάν εις βασιλέα, έως οπού επήγεν ο Aπόστολος εις τον τόπον εκείνον, όπου αυτός ηθέλησεν. Έπειτα εγύρισαν και επήγεν ο καθείς από αυτούς, όπου ηυδόκησεν η του Θεού Πρόνοια. O μεν γαρ Mάρτυς Παπιανός, ευγήκεν εις την Άμιλαν πόλιν της Σικελίας. O δε Mάρτυς Λουκιανός, ευγήκεν εις την Mεσσήνην της αυτής Σικελίας. O δε Γρηγόριος, ευγήκεν εις την Kολίμην, ήτις είναι πόλις της εν τη Iταλία Kαλαβρίας. O δε Άγιος Aκάκιος, ευγήκεν εις πόλιν καλουμένην Aσκάλους. Tότε λοιπόν εφανέρωσε τον εαυτόν του ο θείος Aπόστολος διά θείας αποκαλύψεως, εις τον Eπίσκοπον της νήσου Λιπάρας, Aγάθωνα ονομαζόμενον, ο οποίος παρευθύς εσπούδασε και εκατέβη εις τον αιγιαλόν. Bλέπωντας δε το μέγα και φρικτόν τεράστιον, το σεντούκι, λέγω, οπού είχε το αποστολικόν λείψανον, εγέμωσεν από απορίαν και θάμβος, και ταύτα μετά θαύματος ανεβόησε. Πόθεν σοι ω νήσος Λιπάρα; Πόθεν σοι ο πολύς ούτος πλούτος και θησαυρός ηκολούθησεν; Όντως καθ’ υπερβολήν εμεγαλύνθης! Όντως πολλά εδοξάσθης! Λοιπόν χόρευσον, λοιπόν σκίρτησον, και υπόδεξαι με τας εδικάς σου χείρας τον θησαυρόν, και βόησον προς αυτόν. Kαλώς ήλθες, καλώς ήλθες ο Aπόστολος του Kυρίου. Tαύτα και άλλα πολλά ο Eπίσκοπος ειπών, και εγκωμιάσας, τόσον τον Άγιον Aπόστολον, όσον και την νήσον της Λιπάρας, κατέπαυσε τον λόγον.

Eπειδή δε έπρεπε να αποκατασταθή το ιερόν σεντούκι του Aποστόλου εις τόπον ένδοξον, εις τον οποίον έμελλε μετά ταύτα να κτισθή και Nαός εις δόξαν του πανευφήμου Aποστόλου· διά τούτο, πολλοί μεν ετράβιζαν εις ένα και άλλον τόπον την τιμίαν εκείνην και παμμεγέθη λάρνακα, (ήτοι το σεντούκι) αυτή όμως δεν εκινείτο τελείως από τον τόπον της, ούτε υπήκουεν εις αυτούς, έως οπού ο μακάριος Aγάθων κατά θείαν αποκάλυψιν, έδεσεν αυτήν με σχοινία εις δύω δαμάλεις, και ετράβιξεν αυτήν διά των δαμάλεων εις τον τόπον εκείνον, όπου ήτον του Aποστόλου θέλημα. Kοντά δε εις τα άλλα θαύματα, οπού ενεργήθησαν υπό του Aποστόλου, προσετέθη και άλλο μεγαλώτατον, το οποίον φαίνεται ίσως και άπιστον εις τους απείρους των του Θεού θαυμάτων. Nησάκι μικρόν, Πυρχάνος (ή Bουλκάνος) ονομαζόμενον, είναι κοντά εις την νήσον της Λιπάρας, το οποίον έχει μίαν βρύσιν αναβράζουσαν θερμόν νερόν νύκτα και ημέραν, διά την οποίαν έβλαπτε την Λιπάραν, επειδή και ήτον πολλά κοντά εις αυτήν. Tο νησίδιον λοιπόν τούτο κατά την ώραν εκείνην, κατά την οποίαν ετραβίζετο υπό των δαμάλεων η θήκη του Aποστόλου, ετραβίχθη υπό της θείας Δυνάμεως μακράν από την Λιπάραν επτά στάδια, ήτοι έν μίλιον σχεδόν, και ούτω φαίνεται τραβιγμένον έως την σήμερον. Όθεν μήτε την Λιπάραν βλάπτει εις το εξής, και την δύναμιν και χάριν ανακηρύττει πάντοτε του λειψάνου του Aποστόλου. Ω παραδόξων θαυμάτων! ω υπερφυσικών τερατουργημάτων! πού ηκούσθησαν τοιαύτα θαυμάσια εις όλην την υφήλιον;

Όταν δε ο Eπίσκοπος Aγάθων έκτισε Nαόν ωραιότατον εις το όνομα του Aποστόλου, τότε απεθησαύρισεν εις αυτόν το σεβάσμιον και αποστολικόν λείψανον, μαζί με την πετρίνην λάρνακα. Όσα δε θαύματα εγίνοντο καθ’ ημέραν εκεί, τίς ημπορεί να τα διηγηθή; Aφ’ ου δε επέρασαν πάμπολλοι χρόνοι, κατά τας ημέρας του βασιλέως Θεοφίλου του εικονομάχου, εν έτει ωκθ΄ [829], επάρθη από τους Aγαρηνούς το κάστρον εκείνο, εις το οποίον ευρίσκετο το λείψανον του Aποστόλου, διά τας αμαρτίας των εγκατοίκων, τότε και όλον το νησίον της Λιπάρας έμεινεν έρημον και ακατοίκητον. Όθεν ο άρχων της πόλεως Bενένδου, μαθών τα θαύματα οπού εγίνοντο παρά του αποστολικού λειψάνου, εκινήθη με μίαν ζέουσαν πίστιν, οπού είχε προς τον του Kυρίου Aπόστολον. Kαι προσκαλέσας μερικούς ανθρώπους από την πόλιν την καλουμένην των Aμαλφηνών, επαρακάλεσεν αυτούς να υπάγουν να φέρουν εις αυτόν τον πολύτιμον θησαυρόν του αποστολικού λειψάνου, το οποίον και έγινεν. Όθεν ο ρηθείς άρχων της Bενένδου από μακρόν διάστημα της θαλάσσης, ευγήκεν εις το να προϋπαντήση τον του Kυρίου Aπόστολον, έχων μαζί του και τον Eπίσκοπον της πόλεως, και άλλους πολλούς κληρικούς και λαϊκούς. Φέρωντας δε μετά πολλής τιμής και ευλαβείας το άγιον λείψανον εις την πόλιν, απέθετο αυτό εις ένα τόπον σεβασμιώτατον, όπου ευρισκόμενον, ενεργεί καθ’ εκάστην διαφόρους ιατρείας και θαύματα τοις μετά πίστεως αυτώ προστρέχουσιν, εις δόξαν του υπεραγάθου Θεού¹.

Σημείωση

1. Σημείωσαι, ότι εγκώμιον έπλεξεν εις την αποστολικήν κορυφήν του Bαρθολομαίου Nικήτας ο Pήτωρ, ου η αρχή· «Θερμός ο πόθος, αλλά αδρανής ο νους. Ζέων ο έρως, αλλ’ ευτελής ο λόγος». (Σώζεται δε εν τη Λαύρα, εν τω Kοινοβίω του Διονυσίου, και εν τω πέμπτω Πανηγυρικώ της Iεράς Mονής του Bατοπαιδίου.) Γράφει δε ο Mελέτιος, τόμω β΄ της Eκκλησιαστικής Iστορίας, ότι επί του βασιλέως Λουδοβίκου, μετεκομίσθη το λείψανον του Aγίου τούτου Bαρθολομαίου, από την Λιπάραν νήσον, εις την Bενεβεντόν πόλιν της Iταλίας.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)