Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ)
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ ᾽Ανάγνωσμα
2: 6-9

Ἀδελφοί, σοφίαν λαλοῦμεν ἐν τοῖς τελείοις, σοφίαν δὲ οὐ τοῦ αἰῶνος τούτου, οὐδὲ τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου τῶν καταργουμένων· ἀλλὰ λαλοῦμεν σοφίαν Θεοῦ ἐν μυστηρίῳ, τὴν ἀποκεκρυμμένην, ἣν προώρισεν ὁ Θεὸς πρὸ τῶν αἰώνων εἰς δόξαν ἡμῶν, ἣν οὐδεὶς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου ἔγνωκεν· εἰ γὰρ ἔγνωσαν, οὐκ ἂν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν· ἀλλὰ καθὼς γέγραπται, Ἅ ὀφθαλμὸς οὐκ οἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπουν οὐκ ἀνέβη, ἃ ἠτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΣΕΙΡΑΣ (ΣΑΒΒΑΤΟ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον
10:37 – 11:1

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος. ὁ εὑρὼν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν, καὶ ὁ ἀπολέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν. Ὁ δεχόμενος ὑμᾶς ἐμὲ δέχεται, καὶ ὁ ἐμὲ δεχόμενος δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με. ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθὸν προφήτου λήψεται, καὶ ὁ δεχόμενος δίκαιον εἰς ὄνομα δικαίου μισθὸν δικαίου λήψεται. καὶ ὃς ἐὰν ποτίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτήριον ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ. Καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς διατάσσων τοῖς δώδεκα μαθηταῖς αὐτοῦ, μετέβη ἐκεῖθεν τοῦ διδάσκειν καὶ κηρύσσειν ἐν ταῖς πόλεσιν αὐτῶν.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Το Πολιτιστικό και Περιβαλλοντικό Ίδρυμα της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου διοργανώνει “Σύναξη γνωριμίας” την ερχόμενη Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου και ώρα 6:30μ.μ.

Η σύναξις θα πραγματοποιηθεί στον χώρο του πολιτιστικού ιδρύματος στην Περιστερώνα, παρά τον Ιερό Ναό Αγίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος.

Οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με μουσικοδιδασκάλους βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής του πολιτιστικού ιδρύματος καθώς και με άτομα που ήδη συμμετέχουν σε διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες του ιδρύματος.

Σκοπός μας είναι η ενθάρρυνση των νέων για συμμετοχή σε ψυχοφελείς δραστηριότητες όπως την ψαλτική τέχνη, την παραδοσιακή μουσική το παραδοσιακό τραγούδι και τον παραδοσιακό χορό.

Επιπλέον θα προσφέρονται εδέσματα και θα υπάρχει μικρό καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

Η είσοδος είναι δωρεάν για όλους!!

Αρχιμανδρίτου Φωτίου Ιωακείμ

Ὁ ἅγιος Σώζων¹ καταγόταν ἀπὸ τὴν κώμη Μιζαρδέων τῆς Λυκαονίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τῶν αὐτοκρατόρων τῆς Ἀνατολῆς Διοκλητιανοῦ καὶ Γαλερίου Μαξιμιανοῦ (284-305). Τὸ ὄνομά του προτοῦ βαπτισθεῖ ἦταν Ταράσιος. Βρισκόμενος σὲ νεαρὴ ἡλικία, ἔγινε ποιμένας προβάτων καί, ὅπου ὁδηγοῦσε τὸ κοπάδι του γιὰ βοσκή, κήρυσσε καὶ στοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς τὴν εὐαγγελικὴ ἀλήθεια, ὁδηγώντας μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ πολλοὺς εἰδωλολάτρες στὴ γνώση τοῦ ἀληθινοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Εἶχε ἤδη ξεσπάσει ὁ Μεγάλος Διωγμὸς ἐπὶ Διοκλητιανοῦ στὴν ἀνατολικὴ αὐτοκρατορία (23 Φεβρουαρίου 303), ὅταν κάποια ἡμέρα, ἐνῶ ἔβοσκε τὸ ποίμνιό του σὲ ἕνα ὡραῖο μέρος, ὅπου ὑπῆρχε πηγὴ καθαροῦ νεροῦ καὶ μία μεγάλη δρῦς, θέλησε νὰ ξεκουραστεῖ γιὰ λίγο ἐκεῖ. Ἀποκοιμήθηκε λοιπὸν καὶ εἶδε θεϊκὴ ὀπτασία: Τοῦ ἐμφανίσθηκε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, καὶ τοῦ προεῖπε γιὰ τὴ δόξα ποὺ θὰ λάμβανε μέσῳ τοῦ ἐπικειμένου μαρτυρίου του. Κυριευμένος τότε ἀπὸ ἔνθεο ζῆλο, μετέβη στὴν Πομπηιούπολη τῆς Κιλικίας καὶ εἰσῆλθε στὸν ναὸ τῶν εἰδώλων, ὅπου λατρευόταν τὸ χρυσὸ ἄγαλμα τῆς θεᾶς Ἀρτέμιδος, τὸ ὁποῖο εἶχε στήσει ἐκεῖ ὁ ἡγεμόνας τῆς Κιλικίας Μαξιμιανός. Ὁ Σώζων, γιὰ νὰ καταισχύνει τοὺς λατρευτὲς τῶν εἰδώλων, ἀπέκοψε τὸ δεξὶ χέρι τοῦ ἀγάλματος, τὸ κατατεμάχισε, πούλησε τὰ τεμάχια καὶ διαμοίρασε τὰ χρήματα στοὺς πτωχούς.

Ὅταν κατὰ τὴν ἑπομένη ἔγινε γνωστὸ στὴν πόλη τὸ γεγονός, δημιουργήθηκε μεγάλη ταραχή, καὶ οἱ γειτονιάρχες (ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν τάξη) ἄρχισαν νὰ συλλαμβάνουν διαφόρους ὡς ὑπόπτους γιὰ τὴν ἱεροσυλία αὐτὴ καὶ νὰ τοὺς φυλακίζουν, γιὰ νὰ τοὺς ὁδηγήσουν μετὰ ἀπὸ τρεῖς μέρες σὲ ἐξέταση στὸν ἡγεμόνα. Ὁ Σώζων, βλέποντας τοῦτο καὶ θέλοντας, τόσο νὰ ἐλευθερωθοῦν οἱ ἀθῶοι, ὅσο καὶ νὰ μαρτυρήσει τὸ συντομώτερο γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁμολόγησε στοὺς γειτονιάρχες ὅτι αὐτὸς ἦταν ὁ δράστης. Τότε αὐτοὶ τὸν συνέλαβαν ἀμέσως καὶ τὸν ὁδήγησαν στὸν ἡγεμόνα τῆς Κιλικίας Μαξιμιανό, ποὺ βρισκόταν τὶς μέρες ἐκεῖνες στὴν Πομπηιούπολη, γιὰ νὰ ἀποδώσει τιμὲς στὸ χρυσὸ αὐτὸ ξόανο. 

Ὁ ἡγεμόνας στὴν ἐξέτασή του τὸν ρώτησε τὰ σχετικὰ μὲ τὸ ὄνομα, τὴν καταγωγὴ καὶ τὸ ἐπάγγελμά του. Ὁ ἅγιος τοῦ ἀπάντησε ἄφοβα σὲ ὅλες τὶς ἐρωτήσεις, γιὰ νὰ καταλήξει ὅτι εἶχε ἀποκόψει τὸ χέρι τοῦ εἰδώλου γιὰ νὰ ἀποδείξει ὅτι ἦταν χριστιανὸς καὶ συνάμα νὰ ἐλέγξει τὴν εἰδωλομανία. Ὁ Μαξιμιανὸς στὴ συνέχεια τὸν προέτρεψε νὰ θυσιάσει στοὺς θεούς, γιὰ νὰ ἐξιλεωθεῖ καὶ νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ βασανιστήρια. Ἀλλὰ ὁ μάρτυρας, εἰρωνευόμενος τὴν ἀδυναμία τῆς θεᾶς του, ποὺ δὲν μπόρεσε νὰ κἂν νὰ τὸν ἐμποδίσει νὰ κόψει τὸ χέρι της, ἀρνήθηκε γενναία νὰ ὑπακούσει στὸν τύραννο. Ἔτσι, παραδόθηκε στοὺς δημίους μὲ τὴν διαταγὴ νὰ τὸν βασανίσουν ἀνελέητα. Καὶ πρῶτα τοῦ ξέσχισαν τὶς σάρκες μὲ σιδερένια νύχια. Κατόπιν τοῦ φόρεσαν στὰ πόδια σιδερένια ὑποδήματα μὲ αἰχμηρὰ καρφιὰ καὶ τὸν ἀνάγκασαν νὰ βαδίζει καὶ μετὰ τὸν κρέμασαν ἀπὸ ἕνα δένδρο κερατέας (βλ. Εἰκ. 1).

Ὁ ἅγιος δοξολογοῦσε τὸν Θεὸ γιὰ τὸ αἷμα ποὺ ἔρρεε ποταμηδὸν ἀπὸ τὰ πόδια του καὶ ἀντέλεγε στὸν τύραννο ὅτι μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ δὲν αἰσθανόταν πλέον κανένα πόνο. Ἀλλὰ ὁ Μαξιμιανὸς τοῦ εἶπε εἰρωνευόμενος: «Αὔριο, Σώζων, ποὺ θὰ βγεῖ ἡ μεγάλη θεὰ Ἄρτεμις, παῖξε τὸν αὐλό σου ὅπως γνωρίζεις σὰν βοσκός, καὶ σοῦ ὁρκίζομαι ὅτι θὰ σὲ ἀπολύσω ἀμέσως». Καὶ ὁ μάρτυρας: «Γιατί μὲ ἐνοχλεῖς, λέγοντάς μου αὐτὰ ποὺ σοῦ ὑποβάλλει ὁ πονηρὸς δαίμονας; Ἀπομακρύνσου ἀπὸ ἐμένα, ἐργάτα τῆς ἀνομίας! Καί, ναὶ μὲν ἕως τώρα ἔπαιζα τὸν αὐλό μου βόσκοντας τὰ πρόβατά μου, ἀλλὰ τώρα ‘‘ᾄδω τῷ Κυρίῳ ᾄσμα καινὸν ἐν δεκαχόρδῳ ψαλτηρίῳ μετ᾽ ᾠδῆς ἐν κιθάρᾳ’’ (Ψαλμ. 97,1· 91,4)».

Μὲ μεγάλο θυμὸ τότε ὁ Μαξιμιανὸς διέταξε νὰ τὸν μαστιγώσουν σκληρά, μέχρις ὅτου διαλυθεῖ τὸ σῶμα του καὶ νὰ καύσουν στὴ συνέχεια τὰ ὀστᾶ του ὥστε κανεὶς νὰ μὴν τὸν θάψει. Ἀφοῦ λοιπὸν μαστιγώθηκε ὁ μάρτυς ἀνελέητα, οἱ δήμιοι ἄναψαν φωτιὰ γιὰ νὰ τὸν καύσουν. Εἰσερχόμενος στὴν πυρὰ ὁ Σώζων, ἔκανε θερμὴ προσευχὴ πρὸς τὸν Κύριο, λέγοντας: «Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐπάκουσέ μου τοῦ δούλου Σου, καὶ ὅποιος ἐπικαλεσθεῖ τὸ ὄνομά μου διὰ τοῦ ἁγίου Σου ὀνόματος, εἴτε στὸ σπίτι του, εἴτε στὴ θάλασσα, εἴτε σὲ συμφορά, εἴτε σὲ ἀνάγκη εὑρισκόμενος, καὶ ὅποιος τελεῖ τὴ μνήμη μου, ἐλευθέρωσέ τους ἀπὸ κάθε θεήλατη ὀργὴ καὶ ἀνάγκη». Τότε ἦλθε φωνὴ ἀπὸ τὸν Κύριο πρὸς αὐτόν, λέγοντάς του: «Ἔχε θάρρος, μάρτυς μου Σώζων, καὶ ἡ δέησή σου ἔχει εἰσακουσθεῖ».

Μόλις ἔγινε τοῦτο, ὁ μὲν ἅγιος παρέδωσε τὴν ψυχή του στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἀπὸ τὴ φωτιὰ βγῆκε ἦχος ἰσχυρὸς σὰν βροντή. Καί, ἀμέσως, ἦρθε ἔντονη βροχόπτωση μὲ χαλάζι μαζί, ποὺ φόβησε τοὺς δημίους καὶ τοὺς ἔκανε νὰ φύγουν μακρυά, ἀφήνοντας τὸ τίμιο σῶμα τοῦ ἁγίου ἀφύλακτο. Ὅταν λοιπὸν νύκτωσε καὶ σκοτείνιασε, οἱ πιστοὶ χριστιανοὶ ποὺ εἶχαν προσδράμει γιὰ νὰ κηδεύσουν τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Σώζοντος, δὲν μποροῦσαν νὰ ἰδοῦν ποῦ βρισκόταν. Τότε ἔγινε μία ἐξαίσια θαυματουργία: Ὁ ἥλιος ἔλαμψε ἄπλετα σὰν νὰ ἦταν μεσημέρι, καὶ παρέμεινε νὰ φέγγει μέχρι ποὺ οἱ πιστοὶ ἐνταφίασαν τὸ μαρτυρικὸ σῶμα, καὶ ξανάγινε νύκτα. Καὶ οἱ εὐλαβεῖς ἐκεῖνοι φιλομάρτυρες δόξασαν τὸν Θεό, ποὺ δίνει τέτοια χάρη στοὺς ἁγίους Του καὶ σώζει ὅσους ὁμολογοῦν τὸ σωτήριο ὄνομα τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Τελειώθηκε δὲ ὁ ἅγιος μεγαλομάρτυς Σώζων στὶς 7 Σεπτεμβρίου κατὰ τὰ πρῶτα ἔτη τοῦ Μεγάλου Διωγμοῦ (303-313). Σύμφωνα μὲ τὰ Μαρτύρια τοῦ ἁγίου Σώζοντος, ὁ Θεὸς συνέχισε νὰ χορηγεῖ ἀνὰ τοὺς αἰῶνες τὴ χάρη τῶν θαυμάτων καὶ ἰάσεων σὲ ὅσους προσέρχονταν μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια καὶ προσκυνοῦσαν τὸν τάφο καὶ τὰ ἱερά του λείψανα.

*   *   *

Γιὰ νὰ ἔλθουμε στὴν τιμὴ τοῦ ἁγίου Σώζοντος στὸ χωριὸ Παλαιόμυλος Μαραθάσης τῆς Κύπρου, ἡ ὕπαρξη ἐρειπωμένου ναοῦ πρὸς τιμή του ἐκεῖ μαρτυρεῖται σὲ χειρόγραφο κώδικα (Κατάστιχο Κτηματολογίου), στὴ συλλογὴ τοῦ κ. Μενέλαου Χριστοδούλου, Λευκωσία. Τὸ Κατάστιχο αὐτὸ εἶναι ἀνεπίγραφο, γραμμένο ἀπὸ ἀνώνυμο ὑπάλληλο τοῦ Κτηματολογίου ἀπὸ τὸ 1936 μὲ κατὰ καιροὺς συμπληρώσεις, μέχρι τουλάχιστον καὶ τοῦ ἔτους 1944. Ὁ συγγραφέας συγκέντρωσε τοπωνύμια χωριῶν καὶ δασῶν, καθὼς καὶ ἁγιωνύμια, ἀπὸ τὰ κατὰ τόπους κτηματολογικὰ γραφεῖα καὶ ἀπὸ σχετικὲς καταγραφὲς ὁρισμένων Μητροπόλεων. Ἀποτελεῖ σημαντικώτατο ἔργο, ἀφοῦ θησαυρίζει τοπωνύμια, μὴ περιληφθέντα εἰσέτι στὸ Cyprus Gazetteer τοῦ κ. Μενέλαου Χριστοδούλου. Ἡ σχετικὴ ἀναφορὰ βρίσκεται στὴ σελ. 95 (763). 

Ὁ σημερινὸς ναὸς (Εἰκ. 3) ἀνηγέρθη τὸ 2005, μὲ εὐλογία καὶ ὁδηγίες τοῦ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου πλησίον τῆς θέσης τοῦ ἐξαφανισθέντος ἤδη παλαιοῦ ναοῦ, μετὰ ποὺ ὁ ἅγιος ἐμφανίσθηκε σὲ εὐλαβὴ χριστιανὸ καὶ ζήτησε τὴν ἐπανοικοδόμηση τοῦ ναοῦ του. Καίριο ρόλο γιὰ τὴ συλλογὴ τῶν ἀπαραιτήτων οἰκονομικῶν πόρων διεδραμάτισε ὁ μακαριστὸς ἤδη ἐφημέριος τοῦ Παλαιομύλου Οἰκονόμος Χαράλαμπος Ἰωάννου. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι πίσω ἀπὸ τὸ ἱερὸ Βῆμα τοῦ νέου ναοῦ σώζεται παλαιὸ Ἁγίασμα τοῦ Ἁγίου Σώζοντος, ποὺ θεραπεύει δερματικὲς παθήσεις (κανθάρους).

Περαιτέρω, ἡ ἐκεῖ τιμή του προσμαρτυρεῖται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη φορητῆς εἰκόνας του στὸν ναὸ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Παλαιομύλου (Εἰκ. 4). Ἡ μικρῶν διαστάσεων εἰκόνα αὐτὴ (215Χ153 χλστ.) ἀπεικονίζει νεαρὸ σὲ ἡλικία ἀγένειο μάρτυρα, ποὺ φέρει σταυρὸ στὸ δεξί του χέρι. Σύμφωνα μὲ τὸν βυζαντινολόγο Χριστόδουλο Χατζηχριστοδούλου, ὁ ζωγράφος ἀκολουθεῖ στὴν εἰκόνα αὐτὴ τὴν τεχνοτροπία τῆς Σχολῆς τοῦ Ἰωάννη Κορνάρου τοῦ Κρητός, καὶ ἀντιγράφει τὸ ἴδιο ἀκριβῶς πρότυπο, ποὺ ἔχει χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὴν ἀπεικόνιση τοῦ ἁγίου Φανουρίου σὲ εἰκόνα στὸν ναὸ τῆς Παναγίας Φανερωμένης στὴ Λευκωσία τὸ 1817. Παρόμοιο πρότυπο χρησιμοποιεῖται καὶ στὶς εἰκόνες τοῦ ἁγίου Τρύφωνος, ποὺ ἱστορήθηκαν ἐπὶ ἀρχιεπισκόπου Κυπριανοῦ τοῦ ἱερομάρτυρος (1810-1821), καὶ μάλιστα σὲ αὐτὲς τοῦ  ἐργαστηρίου τοῦ Γρηγορίου Κυκκώτου ἢ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου,  κατὰ τὰ ἔτη 1820-1821. Βάσει τῶν δεδομένων αὐτῶν, ἡ εἰκόνα τοῦ Παλαιομύλου χρονολογεῖται γύρω στὰ 1817².

Κατὰ τὰ τελευταῖα χρόνια στὸ νεοανεγερθὲν ἐξωκκλήσιο τοῦ Παλαιομύλου τιμᾶται ὁ μάρτυς Σώζων τῆς Πομπηιούπολης. Ὡς πρὸς τὴν ταυτότητα ὅμως τοῦ ἐξαρχῆς ἐκεῖ τιμωμένου ἁγίου καὶ συνάμα τοῦ ἀπεικονιζομένου στὴν ὡς ἄνω εἰκόνα ἁγίου, δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀποφανθοῦμε. Δὲν ἀποκλείεται, ἕνεκα τῶν διαχρονικῶν δεσμῶν τῆς Κύπρου μὲ τὰ νότια κυρίως μικρασιαστικὰ παράλια, νὰ ἔγινε παλαιὰ εἰσαγωγὴ τῆς τιμῆς τοῦ μάρτυρος Σώζοντος τῆς Κιλικίας στὸν Παλαιόμυλο. Πάντως νὰ σημειωθεῖ ὅτι πουθενὰ ἀλλοῦ στὴ νῆσο δὲν σώζεται ναὸς ἢ ἁγιωνύμιο ἄλλο ἐπ᾽ ὀνόματι τοῦ ἁγίου τούτου Σώζοντος, οὔτε καὶ ἄλλη παλαιά του εἰκόνα. Ὁ παλαιὸς ναὸς ποὺ φέρεται ὡς ἅγιος Σώζοντας στὸ χωριὸ Δαυλὸς Καρπασίας³, σύμφωνα μὲ τὶς ὑπάρχουσες μαρτυρίες (παλαιὰ εἰκόνα, ἡμέρα ἑορτασμοῦ), ἀφορᾶ τελικὰ στὸν ὅσιο Σωζόμενο τῆς Γαλάτειας Καρπασίας.

Στὴν Κύπρο ὄμως τιμᾶται ἀκόμη ἕνας ἅγιος παιδομάρτυρας Σώζων⁴, αὐτὸς στὸν ἀρχαῖο οἰκισμὸ Πλακουντούδιον, κοντὰ στὴν Ἀσπρογειὰ τῆς Πάφου, νέος μάρτυς ἐπὶ ἀραβικῶν ἐπιδρομῶν (649-965), ποὺ μαρτύρησε ἐκεῖ μαζὶ μὲ ἄλλους παιδομάρτυρες. Ὁ ἐν λόγῳ Κύπριος νέος μάρτυς ἦταν ἐπίσης ποιμένας καὶ βρισκόταν σὲ νεαρὴ ἡλικία ὅταν μαρτύρησε. Ἡ μνήμη του ἐπικράτησε νὰ τελεῖται μὲ αὐτὴ τοῦ ὁμωνύμου καὶ ἀρχαιοτέρου μάρτυρος Σώζοντος τῆς Κιλικίας στὶς 7 Σεπτεμβρίου. Δὲν εἶναι γνωστὸ κατὰ πόσον στὸν Παλαιόμυλο ἐτιμᾶτο παλαιότερα ὁ ἐν λόγῳ Κύπριος νέος μάρτυς. Πάντως ἡ μοναδικὴ γνωστὴ παλαιὰ εἰκόνα τοῦ Κυπρίου νέου μάρτυρος Σώζοντος (στὴ Μονὴ Παναγίας Χρυσοῤὁϊατίσσης, ἔτους 1770), διαφέρει ἐκείνης τοῦ Παλαιομύλου: Ὁ ἅγιος Σώζων ἐδῶ φέρει στὸ δεξί του χέρι ὠκυπόδιον.

Ταῖς αὐτῶν ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

ΕΠΙΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 1. Ὡς βάση γιὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἐφεξῆς βίου τοῦ ἁγίου εἴχαμε τὸ ἀρχαιότερο (προμεταφραστικό) του Μαρτύριο BHG 1643.

2. Βιβλιογραφία: Χρ. Χατζηχριστοδούλου, «”Ορκίζω υμάς κάκιστα θηρία”. Φορητές εικόνες του αγίου Τρύφωνος επί αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού (1810-1821), στό: Ἱερὰ Βασιλικὴ καὶ Σταυροπηγιακὴ Μονὴ Μαχαιρᾶ, Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός. Ὁ μάρτυρας τῆς πίστεως καὶ τῆς Πατρίδας. Ἐπιστημονικὸς τόμος (Ἀνάτυπον), Λευκωσία 2012, σσ. 373-408, ἰδίως 381-383, 401-403, 408· Λ. Μιχαηλίδου, Χρ. Χατζηχριστοδούλου (ἐπιμ.), Η Κυρά της Λευκωσίας. Η Φανερωμένη και τα κειμήλιά της, Λευκωσία 2012, 232-233 (Χρ. Χατζηχριστοδούλου), 234-235 (Οὐρ. Περδίκη).

3. Κατάστιχο Κτηματολογίου, σ. 95 (763).

4. Νέα πλήρης ᾀσματικὴ Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου τούτου νέου μάρτυρος Σώζοντος τοῦ ἐν Κύπρου μὲ ἀναφορὰ στὴ βιβλιογραφία βλ. στό: Κύπρια Μηναῖα, τόμ. ΙΑ´ (Ἐπίμετρον), (ἐκδ.) Ἱερὰ Ἀρχιεπισκοπὴ Κύπρου, Λευκωσία 2010, σσ. 11-20 (Ἀκολουθία) καὶ 21-24.

O Άγιος Mάρτυς Eυψύχιος ξίφει τελειούται

Eύψυχος Eυψύχιος ην προς το ξίφος,
Xαίρων ότι πλάσαντι την ψυχήν θύει.

Oύτος ήτον γέννημα και θρέμμα της πόλεως Kαισαρείας. Eπειδή δε ο πατήρ του απέθανεν, αυτός εβαπτίσθη και εδέχθη την εις Xριστόν πίστιν. Kαι διαμοιράσας εις τους πτωχούς όλα του τα υπάρχοντα, εκήρυττεν εις όλους τους απίστους τον Xριστόν. Διά τούτο πιάνεται από τον άρχοντα της Kαππαδοκίας, εις τους χρόνους του βασιλέως Aδριανού εν έτει ριζ΄ [117], και αφ’ ου εξέσθη εις τας πλευράς, ρίπτεται εις την φυλακήν. Άγγελος δε Kυρίου φανείς, ιάτρευσεν αυτόν. Όθεν πάλιν κρεμάται και ξέεται δυνατά. Kαι τελευταίον αποκεφαλισθείς, αντί διά αίμα, ευγάνει γάλα και ύδωρ. Kαι έτζι λαμβάνει παρά Kυρίου τον στέφανον της αθλήσεως.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Μνήμη των Aγίων Aποστόλων Eυόδου και Oνησιφόρου

Εις τον Εύοδον
Oδόν τρέχων Eύοδος ευθείαν λόγου,
Kαι πάντας αυτήν εκδιδάσκων ην τρέχειν.

Εις τον Ονησιφόρον
Φέρειν όνησιν πάσιν Oνησιφόρος,
Φερωνύμως έσπευδε κηρύττων Λόγον.

O Άγιος Aπόστολος Eύοδος ήτον ένας από τους Eβδομήκοντα Aποστόλους, και έγινεν Eπίσκοπος εις την μεγάλην Aντιόχειαν ύστερον από τον Aπόστολον Πέτρον. Aυτός λοιπόν, αφ’ ου έγινε κήρυξ μεγαλόφωνος του Eυαγγελίου, και έλαμψεν εις όλας τας αρετάς, απήλθε προς Kύριον. O δε Άγιος Oνησιφόρος, τον οποίον αναφέρει ο Aπόστολος Παύλος εν τη προς Tιμόθεον δευτέρα επιστολή λέγων· «Δώη Kύριος έλεος τω Oνησιφόρου οίκω, ότι πολλάκις με ανέψυξε και την άλυσίν μου ουκ επησχύνθη» (B΄ Tιμ. α΄, 16), ούτος, λέγω, έγινεν Eπίσκοπος Kολοφώνος: ήτοι του νυν τουρκιστί λεγομένου Σουγαντζικίου, του εν τη Mικρά Aσία ευρισκομένου. Φανείς δε επιτήδειος εις τους λόγους και ανδρειότατος, και μέχρις αίματος στερεώσας την του Xριστού πίστιν, μετέβη εις ουρανούς. Kαι τώρα συναγάλλεται εις τας αιωνίους μονάς, μαζί με τον χορόν των Aποστόλων και των κηρύκων της πίστεως¹.

Σημείωση

1. Όρα περί του Oνησιφόρου τούτου και εις το Συναξάριον της Aγίας Θέκλης, κατά την εικοστήν τετάρτην του παρόντος μηνός. Σημείωσαι δε, ότι περιττώς γράφεται εδώ παρά τοις Mηναίοις η μνήμη και το Συναξάριον του Aγίου Iερομάρτυρος Στεφάνου Πάπα Pώμης. Tαύτα γαρ γράφονται κατά την τρίτην του Aυγούστου.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Σημείωση: Οἱ πληροφορίες σχετικὰ μὲ τίς περικοπὲς τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Εὐαγγελίων, ἀντλοῦνται ἐκ τῶν Τυπικῶν Διατάξεων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κύκκου (Κύπρος).

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΕΟΡΤΗΣ (ΑΝΑΜΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΧΩΝΑΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ)
Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
2: 2-10

Ἀδελφοί, εἰ ὁ δι᾿ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; Ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη, συνεπιμαρτυροῦντος τοῦ Θεοῦ σημείοις τε καὶ τέρασι καὶ ποικίλαις δυνάμεσι καὶ Πνεύματος ῾Αγίου μερισμοῖς κατὰ τὴν αὐτοῦ θέλησιν. Οὐ γὰρ ἀγγέλοις ὑπέταξε τὴν οἰκουμένην τὴν μέλλουσαν, περὶ ἧς λαλοῦμεν, διεμαρτύρατο δέ πού τις λέγων· «Τί ἐστιν ἄνθρωπος ὅτι μιμνήσκῃ αὐτοῦ, ἢ υἱὸς ἀνθρώπου ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν; Ἠλάττωσας αὐτὸν βραχύ τι παρ᾿ ἀγγέλους, δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν, πάντα ὑπέταξας ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτοῦ»· ἐν γὰρ τῷ «ὑποτάξαι» αὐτῷ τὰ «πάντα» οὐδὲν ἀφῆκεν αὐτῷ ἀνυπότακτον. Νῦν δὲ οὔπω ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ «πάντα ὑποτεταγμένα»· τὸν δὲ «βραχύ τι παρ᾿ ἀγγέλλους ἠλαττωμένον» βλέπομεν ᾿Ιησοῦν διὰ τὸ πάθημα τοῦ θανάτου «δόξῃ καὶ τιμῇ ἐστεφανωμένον», ὅπως χάριτι Θεοῦ ὑπὲρ παντὸς γεύσηται θανάτου. Ἔπρεπε γὰρ αὐτῷ, δι᾿ ὃν τὰ πάντα καὶ δι᾿ οὗ τὰ πάντα, πολλοὺς υἱοὺς εἰς δόξαν ἀγαγόντα, τὸν ἀρχηγὸν τῆς σωτηρίας αὐτῶν διὰ παθημάτων τελειῶσαι.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΕΟΡΤΗΣ (ΑΝΑΜΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΝ ΧΩΝΑΙΣ ΘΑΥΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΜΙΧΑΗΛ)
Ἐκ τοῦ κατὰ Λουκᾶν
10: 16-21

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· Ὁ ἀκούων ὑμῶν ἐμοῦ ἀκούει, καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς ἐμὲ ἀθετεῖ· ὁ δὲ ἐμὲ ἀθετῶν ἀθετεῖ τὸν ἀποστείλαντά με. Ὑπέστρεψαν δὲ οἱ ἑβδομήκοντα μετὰ χαρᾶς λέγοντες· Κύριε, καὶ τὰ δαιμόνια ὑποτάσσεται ἡμῖν ἐν τῷ ὀνόματί σου. Εἶπε δὲ αὐτοῖς· Ἐθεώρουν τὸν σατανᾶν ὡς ἀστραπὴν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ πεσόντα. ἰδοὺ δίδωμι ὑμῖν τὴν ἐξουσίαν τοῦ πατεῖν ἐπάνω ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ, καὶ οὐδὲν ὑμᾶς οὐ μὴ ἀδικήσῃ. πλὴν ἐν τούτῳ μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ πνεύματα ὑμῖν ὑποτάσσεται· χαίρετε δὲ ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγράφη ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ἐν αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ἠγαλλιάσατο τῷ πνεύματι ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν· Ἐξομολογοῦμαί σοι, πάτερ, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς, ὅτι ἀπέκρυψας ταῦτα ἀπὸ σοφῶν καὶ συνετῶν, καὶ ἀπεκάλυψας αὐτὰ νηπίοις· ναί, ὁ πατήρ, ὅτι οὕτως ἐγένετο εὐδοκία ἔμπροσθέν σου.

Για τα προηγούμενα αποστολικά και ευαγγελικά αναγνώσματα πατήστε εδώ

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου κατά τη διάρκεια του Πανηγυρικού Εσπερινού της εορτής της αναμνήσεως του εν Χώναις Θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αρχαγγέλου Μιχαήλ της κοινότητας Πλατανιστάσας της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (5.9.2018).

Πατέρες μου και αδελφοί μου, 

Μας συγκαλεί και εφέτος εδώ εις την υψηλόκορμον κώμην της Πλατανιστάσας, που ομοιάζει με αετοφωλιά, αετόμορφα έχουσα τα όρια αυτής, ο μέγας ταξιάρχης αρχιστράτηγος του ουρανού Μιχαήλ, ο αρχάγγελος ο πυρίμορφος. Και αυτός ο ψαλμός, ο διθύραμβος του εσπερινού, του κάθε εσπερινού της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, γίνεται αφορμή και σε αυτό τον εσπερινό, να εμπνευστούμε  για την αγάπη, για τη δική μας συνείδηση, να τα επαναφέρουμε ενώπιόν της προς κρίσην και εύχομαι όχι εις κατάκρισην. 

Λέει ο ψαλμός λοιπόν που μόλις τώρα εψάλλαμε σε ήχον βαρύ, «πλούσιοι», λέει, «επτώχευσαν και επείνασαν, οι δε εκζητούντες τον Κύριον, ουκ ελαττωθήσονται παντός αγαθού». Ξέρετε ποιοι είναι οι πλούσιοι; Εμείς είμαστε. Οι Ορθόδοξοι. Και μπορούμε να πούμε ότι, για ποιο λόγο είμεθα πλούσιοι. Διότι ο Ορθόδοξος άνθρωπος, από την ώρα της βαπτίσεώς του, λαμβάνει έναν φύλακα άγγελο. Κάθε Ορθόδοξος. Αυτό, δεν συμβαίνει με τους υπόλοιπους λαούς και με τα άλλα δόγματα. Αυτοί που βλέπουν τα του ουρανού, μας το πιστοποιούν. Αυτό συμβαίνει μόνον στους Ορθόδοξα φρονούντες. Και γιατί μας κάνει αυτό το δώρον ο Τριαδικός Θεός, εμάς τους ελεεινούς, που πολλές φορές δεν ανταποκρινόμεθα εις τες εντολές Του και εις την κλήσην της μετανοίας που θέλει να έχουμε; Διότι, περιμένει από μας τους Ορθοδόξους την υπέρτατην ανταπόκρισην προς αυτόν τον Τριαδικό Θεό, τον Κύριο της ζωής και του θανάτου Ιησού Χριστό ο αναστάς και αναληφθείς και εκ δεξιών καθίσας του Θεού και Πατρός. Περιμένει να γίνουμεν άγιοι. Αυτό περιμένει. Είναι η λύση αυτή για όλους. Για κληρικούς και για λαϊκούς, για μοναστές και για κοσμικούς. Για όλους, η κλήση μας είναι, ότι δρόμο και να ακολουθήσουμε και ακολουθούμε, έγγαμον ή άγαμο, κοσμικόν ή μοναχικό, είναι να γίνουμεν άγιοι.

Και από την πρώτη στιγμή λοιπόν της βαπτίσεώς μας, μας δίδει ως προστάτην έναν άγγελο. Έναν φύλακα άγγελο. Ο άγιος Παΐσιος, μεταξύ σοβαρού και αστείου έλεγεν. Εάν δεν δεις μίαν φορά στη ζωή σου τον άγγελό σου, είναι η σωτηρία σου προβληματική. Σκεφτείτε λοιπόν, οι άγιοι άνθρωποι, πόσην κοινωνία και επικοινωνία και γνώσην και επίγνωσην έχουν διά του φύλακος αγγέλου τους. 

Εσείς εδώ στην κοινότητα της Πλατανιστάσας, οικονόμησεν η πρόνοια του Θεού να έχετε φύλακα όχι απλά άγγελο, αλλά αρχάγγελο. Τον υπέρτατο και τον υπέρτερον των αρχαγγέλων τον ταξιάρχη αρχάγγελο Μιχαήλ. Και επειδή όπως σας είπα και άλλοτε, έζησα αυτή την δωρεά και στη δική μου κοινότητα, σήμερον κατεχόμενη και αύριον ελευθέρην την άνω Ζώδια και είχαμε και εκεί γείτονα εξαίρετο τον αρχάγγελο Μιχαήλ, ξεύρω πολύ καλά εκ πείρας των αγίων γονέων μου, τι σημαίνει  έχω φύλακαν αρχάγγελο στη γειτονιά μου, εις την κοινότητά μου. Αυτό, μπορεί να είναι αφορμή να καμαρώσουμε. Αλλ’ όμως, είναι και αφορμή να αισθανθούμε την ευθύνη μας απέναντι στον προσωπικό άγγελο φύλακα μας και στον αρχάγγελο που έταξεν η πρόνοια του Θεού να  έχει η κοινότητα ως φύλακα. Θα δώσουμε λόγον αγαπητοί μου, όλοι μας οι Ορθόδοξοι, για το πώς αξιοποιήσαμε αυτό τον φύλακαν  άγγελο. Δεν είναι απλά για να μας προστατεύει από κακοτοπιές. Ο φύλακας άγγελος κατεξοχήν δίδεται σε μας τους Ορθοδόξους, για να μας βοηθά εις την φύλαξην και διαφύλαξην των εντολών του Χριστού. Το ευαγγέλιον είναι από λόγους Χριστού. Να πω έναν για να κατανοήσομε. «Μην κρίνετε, ίνα μην κριθείτε». «Αγαπάτε αλλήλους». «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών». Αυτοί είναι λόγοι του Χριστού. Είναι εντολές, με μεγάλην εμβέλεια. Που η εμβέλεια τους, η ακτίνα τους δηλαδή, φτάνει μέχρι την αγιότητα. Και εμείς, αυτά τα ακούουμε ξανά και ξανά στα αναγνώσματα, στα ευαγγέλια και αντιπαρερχόμεθα. Δεν αντιλαμβανόμεθα ότι για κάθε λόγον του Χριστού λέει το ευαγγέλιον και κάθε αργόν λόγον θα δώσουμε με τη σειρά μας εμείς, όταν θα έλθει ώρα της απολογίας. Ένας λόγος ισχυρός που θα μας ζητηθεί, πρώτα εμάς τους κληρικούς και μετά εσάς τους λαϊκούς είναι πώς αξιοποιήσαμε τον φύλακά μας άγγελο.

Μου έκαμε εντύπωση ένα τυφλό παιδί στη Λάρνακα, το οποίον του έλεγεν η γιαγιά του, παιδί μου, εγεννήθηκες χωρίς να βλέπεις. Αυτοί που βλέπουν γιαγιά, της έλεγε, τι βλέπουν; Βλέπουν το φως, παιδί μου, βλέπουν τα δέντρα, βλέπουν τα λουλούδια, βλέπει ο ένας άνθρωπος τον άλλο. Εσύ παιδί μου, του έλεγεν η γιαγιά του, δεν θα βλέπεις σ’ αυτή τη ζωή. Όσα χρόνια και να ζήσεις. Δεν πειράζει γιαγιά. Της έλεγε το παιδί. Το παιδί όμως εμεγάλωνε. Το δεν πειράζει, άρχισε να αδυνατεί. Άρχισε να τον πειράζει, όταν εβγήκε στην γειτονιά. Όταν επήγε στο σχολείο. Όταν άρχισε η κρίση και η σύγκριση με τα άλλα παιδιά που έβλεπαν. Και τότε η γιαγιά, έπρεπε ως Ορθόδοξη γιαγιά, να τον προετοιμάσει τον μικρόν εγγονό που έγινε δεκαετής και τι του είπε. Άκου τη συμβουλή αγίας γιαγιάς, η οποία προετοιμάζει, πολύ πιθανόν, έναν μελλοντικόν άγιο της Εκκλησίας. Του είπε όταν έγινε δέκα χρονών, παιδί μου, να παρακαλείς εις την προσευχή σου να μην δεις σ’ αυτή τη ζωή, αλλά στην άλλη ζωή όπου βασιλιάς είναι ο Χριστός. Έτσι γιαγιά; Εκεί θα δω; Εκεί θα δεις, του λέει. Όχι το φως του ήλιου που το απόγευμα σβήνει. Αλλά το φως του Χριστού. Το φως ιλαρόν, αγίας δόξης. Αυτό που ψάλλαμε προηγουμένως. Που δεν σβήνει ποτέ. Έτσι να παρακαλάς παιδάκι μου. Να του λες, Χριστέ μου, εγώ θυσιάζω το φως του ήλιου, όλα τα καλά που βλέπουν οι συνάνθρωποί μου, για να Σε έχω Εσένα ήλιο μου, στην αιώνια βασιλεία Σου. Σε δέκα χρονών παιδί, έλεγεν αυτά τα λόγια η αγία γιαγιά. Και του αφαίρεσε με αυτό τον τρόπο, το αίσθημα μειονεξίας. Που άρχισε μέσα του να δημιουργείται από τη συναναστροφή με τους ανθρώπους. Όταν έγινε δώδεκα χρονών το παιδί, μία των ημερών αισθάνθηκε μπροστά του να στέκει κάποιος. Μπορεί, μου είπε, εμείς οι τυφλοί να μην βλέπομε, αλλά έχουμε αυξημένην ακοή αλλά και τες άλλες αισθήσεις. Δεν είναι άδικος ο Θεός. Και αισθάνθηκα ότι κάποιος έστεκε μπροστά μου. Και είπα, ποιος είσαι; Και μου είπε, είμαι ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Ο άλλος αρχιστράτηγος του ουρανού. Και με έστειλε η Θεοτόκος. Ο αρχάγγελος Γαβριήλ, είναι ο αρχάγγελος της Παναγίας. Και στη Γέννα του Χριστού ο αρχάγγελος Γαβριήλ οδηγούσε τους μάγους, ως αστήρ εις την Βηθλεέμ. Και στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και στα Εισόδια. Από τριετής που ήταν η Θεοτόκος εις τα Άγια των Αγίων ο αρχάγγελος Γαβριήλ της έπαιρνε τροφή και ετρέφετο εκεί μέχρι που έγινε δεκαπενταετής. Και εξήλθεν υπό την προστασία του δικαίου Ιωσήφ. Και του είπε, ο αρχάγγελος Γαβριήλ είμαι, και με έστειλε η Θεοτόκος  να σου πω, ότι οι άλλοι άνθρωποι έχουν φύλακα άγγελο. Εσύ θα έχεις φύλακα αρχάγγελο και θα είμαι εγώ. Σε ότι μου ζητήσεις. Τον ευχαρίστησα, μου λέει. Και του είπα, δεν είμαι άξιος εγώ, να ακούσω τον αρχάγγελό μου. Και έφυγε ο αρχάγγελος.

Επέρασεν ο καιρός και μου είπε, είδα σε όνειρο έναν άλλον άγγελο, ολόμαυρο. Και αυτός ο μαύρος άγγελος ήταν όχι ο ειρηνικός. Που λεν οι πατέρες μας σε κάθε λειτουργία, «άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχών και των σωμάτων ημών». Υπάρχει και άγγελος πολέμου, όπως έλεγε συχνά σε μας ο άγιος Πορφύριος υπενάντιες δυνάμεις, αντίθετες δυνάμεις δηλαδή από εμάς. Που θέλουν να αδυνατίσουν τον κόσμο μας και τη διάθεσή μας για αγιότητα και να μας εκκοσμικεύσουν, στη συνέχεια να μας στείλουν στα τάρταρα μαζί τους για να ζούμε. Και είδα, μου λέει, έναν τέτοιο μαύρο, κατάμαυρο με φτερά και μου είπε, έχεις τον Γαβριήλ; Θα με έχεις και μένα να σε κυνηγώ μέχρι να πεθάνεις. Και τι του είπες, γιε μου; Τον ερώτησα. Του είπα, δεν σε φοβούμαι. Έχω τον αρχάγγελό μου και προσέχει  με. Φοβούμαι μόνο τον νου μου, αν καμιά φορά εν του ακούσω και σου ακούσω εσένα. Έκαμα το σταυρό μου και διαλύθηκε. Ακούετε άνθρωπο της σήμερον εποχής; Έναν νέο σήμερα που δεν είναι μεγαλύτερος από εικοσιπέντε ετών. Και ξέρει να διακρίνει ποιον είναι το αιώνιον συμφέρον του και ποιο το προσωρινόν αυτής της γης, αυτής της ζωής. Και έχει παραστάτη και συμπαραστάτη, έναν εκ των αρχαγγέλων.

Ε, λοιπόν, εμείς που από μικροί εμεγαλώσαμε σ’ αυτές τις αυλές, σ’ αυτές τις Εκκλησίες των αγίων αρχαγγέλων και δη του πυριμόρφου πρωτοστάτη αρχαγγέλου Μιχαήλ, πόσο τον αξιοποιούμε; Η σήμερον εορτή του εν χώναις θαύμα, αυτό το μήνυμα έχει. Όπως ξέρετε όλοι και η εικόνα που έχετε και σε λίγο θα λιτανευτεί και αυτή μαζί με την χρυσή εικόνα, είναι ο Άρχιππος η αιτία του εν χώναις θαύματος. Ένας άνθρωπος του Θεού, που όταν απειλήθηκε από ειδωλολάτρες, το προσκύνημά του εκεί στην Μικράν Ασία, έπεσε στα γόνατα. Και έκαμε προσευχή. Και αμέσως ήλθεν ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Και έστρεψαν αυτοί οι άνομοι δύο ποταμούς για να κατεδαφίσουν και να πνίξουν το προσκύνημα του αρχαγγέλου Μιχαήλ, που έκανε συνεχώς θαύματα. Και η προσευχή του Αρχίππου, όπως ελεγόταν ο άνθρωπος αυτός του Θεού που ήταν εκεί ο ιερέας του προσκυνήματος, έφερε από τον ουρανό στη γη τον Μιχαήλ τον πυρίμορφο και έβγαλε μίαν τεράστια τρύπα σταυροειδώς επί μίας πέτρας και τα ύδατα των ποταμών όταν εκατήλθον εχωνεύθησαν. Γι’ αυτό και εν χώναις. Δεν έπεσαν επί της Εκκλησίας να την ρημάξουν. Αυτό το θαύμα αν δούμε  πίσω από τη διήγηση τι μήνυμα κρύβει για μας, ότι μπορούμε πολλά πράγματα να αλλάξουμε στη ζωή μας, στο σώμα μας και στην ψυχή μας. Εάν συνεργαστούμε με τους αγίους αγγέλους και τους αγίους αρχαγγέλους. 

Ο Άρχιππος έζησε αυτό το θαύμα τον 3ον αιώνα. Ο τυφλός της Κύπρου τον 21ον αιώνα. Ο Χριστός χτες και σήμερον είναι ο ίδιος. Εις τους αιώνες των αιώνων. Αρκεί εμείς, να γίνουμε όντως ξύπνιοι και να αξιοποιήσουμε τον χρόνον της ζωής μας. Εν ειρήνη και εν μετανοία.  Συνεργαζόμαστε μαζί με τους αγγέλους, τον φύλακα μας άγγελο και τους αρχαγγέλους; Αν ναι τότε θα έχουμεν ειρήνη. Δεν συνεργαζόμεθα; Θα έχουμεν έγνοια συνεχώς, αναστάστωση και πλήξη. Δεν θα ξεύρομεν γιατί όλη αυτή η πλήξις και η άνοια του σύγχρονου κόσμου. Γιατί αυτούς, που πραγματικά είναι προστάτες μας και συνοδηγοί μας εις την πορείαν της ζωής, δεν τους αξιοποιούμε.

Η φετινή κατασκήνωσή μας, ήταν αφιερωμένη στους αγίους αγγέλους. Εμίλησα στα παιδιά και ήλθε στο τέλος έναν παιδί και μου είπε την πιο απλήν ερώτηση, την οποίαν δεν εφρόντισα εγώ ο περισπούδαστος να απαντήσω στα παιδιά. Μου λέει, μας είπες πολλά ωραίες ιστορίες Δεσπότη, αλλά δεν μας είπες, πώς να προσευχόμαστε στον άγγελό μας. Και του είπα, παιδί μου, είναι απλό. Με την καρδιά σου να του μιλάς και να του λες αν θες, φύλακά μου άγγελε, φύλαξέ με υπό την σκέπη σου. Του παιδιού, του άρεσε. Είχεν ένα χαμόγελο γλυκύ, σαν να του έκαμα ένα μεγάλο δώρο. Σαν να του έδωσα δύο φτερά να το αγκαλιάζουν, να τον σκεπάζουν. Και λέω, πόσην ευθύνην έχουμε. Ιερείς και αρχιερείς, γονείς και παππούδες και γιαγιάδες. Δίνουμε στα παιδιά μας να μάθουν αγγλικά, να μάθουν γαλλικά, να μάθουν χορό, να μάθουν πολεμικές τέχνες, να μάθουν κομπιούτερ, πληροφορική και δεν τα μάθαμε να προσεύχονται. Και δεν τους επληροφορήσαμεν ότι, παιδί μου, από την ώρα της βάπτισής σου, έχεις άγγελο δίπλα σου. Δεν είσαι ποτέ μόνος. Και μπορεί αυτός ο άγγελος να σε βοηθήσει, άγιος να γίνεις του Θεού. Άμα δεν το κάμεις τούτο, μπορεί να σε επισκεφτεί ο άλλος, ο αντίθετος. Ο υπενάντιος. Και τότε θα έχουμεν τα τάρταρα, ο Θεός φυλάξοι για όλους μας. 

Αυτά είχεν η καρδία μου, να μοιραστώ σήμερα μαζί σας.

Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Ἰωακεὶμ

Πανήγυρη φαιδρὰ καὶ ἡμέρα πανσεβάσμια ἡ παροῦσα, ἀγαπητοί μου ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί. Σήμερα ἡ ἁγία τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησία τιμᾶ καὶ γεραίρει δοξολογικὰ τὸ μέγιστο ἐν Χώναις θαῦμα τοῦ παμμεγίστου Ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ καὶ δοξάζει τὸν Θεό, τὸν θαυμαστὸ καὶ μέσῳ τῶν ἀγγέλων καὶ μέσῳ τῶν ἁγίων Του.

Γι᾽ αὐτὸ καὶ συναθροιστήκαμε κι ἐμεῖς ἀπόψε στὸν περικαλλῆ τοῦτο ναὸ τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ τοῦ εὐλογημένου παλαίφατου χωριοῦ σας τῆς Πλατανιστάσας, γιὰ νὰ τιμήσουμε τὸν πρῶτο, τὸν πρωτοστάτη τῶν ἀσωμάτων ἀγγέλων Μιχαήλ, τὸν ἑστιάτορα καὶ προέξαρχο τῆς λαμπρῆς αὐτῆς ὁμήγυρης μαζὶ καὶ πανήγυρης.

Ὁ Θεός μας εἶναι ἀγάπη, εἶναι ἡ ἀγάπη: «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν», κατὰ τὴν ὑψήγορη τοῦ μαθητῆ τῆς ἀγάπης ρήση (Α´ Ἰω. 4, 8). Καί, ἀπὸ αὐτή του τὴν ἀγάπη κινούμενος, θέλησε νὰ δημιουργήσει ὑπάρξεις λογικές, ποὺ νὰ μετέχουν στὴ Χάρη Του. Ταυτόχρονα, ὁ Θεὸς εἶναι Φῶς, «τὸ Φῶς τὸ ἀληθινὸν» καὶ προαιώνιο: «ὁ Θεὸς φῶς ἐστι καὶ σκοτία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν οὐδεμία» (Α´ Ἰω. 1, 5). Πρὶν λοιπὸν δημιουργήσει τὸν ὑλικὸ καὶ ὁρατὸ κόσμο καὶ τὸν ἄνθρωπο, δημιούργησε τὸν ἄυλο καὶ ἀόρατο κόσμο, τὶς ἀναρίθμητες δηλαδὴ ἀγγελικὲς Δυνάμεις, ὄντα λογικὰ καὶ ἀσώματα, γιὰ νὰ κοινωνοῦν, νὰ μετέχουν στὴν ἄκτιστη Χάρη Του. Ἡ πρὶν ἀπὸ τὴν ὑλικὴ δημιουργία πλάση τους μαρτυρεῖται ξεκάθαρα στὸ βιβλίο τοῦ Ἰὼβ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη: «ὅτε ἐγενήθησαν ἄστρα, ᾔνεσάν με φωνῇ μεγάλῃ πάντες ἄγγελοί μου» (Ἰὼβ 38, 7). Καί, ὡς φῶς ποὺ εἶναι ὁ Θεός, τοὺς ἔπλασε «φῶτα δεύτερα», ποὺ δέχονται δηλαδὴ τὸ φῶς τῆς Χάριτος καὶ θείας γνώσεως ἀπὸ τὸν  ἴδιο, ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ φωτός, καὶ τὸ μεταδίδουν μὲ τὴ σειρά τους, «ὡς ἔσοπτρα τοῦ φωτός», δηλ. σὰν καθρέπτες, οἱ ἀνώτεροι πρὸς τοὺς κατώτερους καὶ ὅλοι πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. Τὴ φύση τῶν ἀγγέλων καὶ τὸν ἀριθμό τους μόνο ὁ Κύριος γνωρίζει. Τὸ μεγάλο τους πάντως πλῆθος ὑποδηλώνει ἐμφαντικὰ σὲ μία του θεϊκὴ ὅραση-ἀποκάλυψη ὁ προφήτης Δανιήλ: «χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ» (Δαν. 7, 10). Σύμφωνα δὲ μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν ἱερὰ Παράδοσή μας, καὶ μάλιστα τὰ θεολογικώτατα συγγράμματα τοῦ ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, ὁ ἀγγελικὸς κόσμος κατατάσσεται σὲ ἐννέα τάγματα, ποὺ ὑποδιαιροῦνται σὲ τρεῖς τριαδικὲς ἑνότητες, πρὸς τιμὴ καὶ κατὰ τὸν τύπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Οἱ χορεῖες αὐτὲς τῶν ἐννέα ἀγγελικῶν ταγμάτων εἶναι τὰ Σεραφείμ, τὰ Χερουβείμ, οἱ Θρόνοι, οἱ Κυριότητες, οἱ Δυνάμεις, οἱ Ἐξουσίες, οἱ Ἀρχές, οἱ Ἀρχάγγελοι καὶ Ἄγγελοι, μὲ προεξάρχοντες τὴν ὁμάδα τῶν ἀρχηγῶν καὶ ἀρχιστρατήγων τους Μιχαήλ, Γαβριήλ, Ραφαὴλ κ.ἄ. Νὰ διευκρινήσουμε ἐδῶ δύο πράγματα. Πρῶτο, πὼς τὸ ὄνομα, ὁ χαρακτηρισμὸς τῶν Μιχαήλ, Γαβριήλ, κ.ἄ. ἀγγέλων ὡς Ἀρχαγγέλων δὲν ἀναφέρεται στὸ ὁμώνυμο προτελευταῖο ἱεραρχικὰ ἀγγελικὸ τάγμα, ἀλλὰ δηλώνει τὸ ἀξίωμά τους ὡς ἀρχηγῶν, προϊσταμένων ὅλων τῶν ἄλλων ἀγγελικῶν δυνάμεων. Παρόμοια, καὶ τὸ ὄνομα ἄγγελοι, δηλώνει καὶ  τὸ τελευταῖο ἱεραρχικὰ ἀγγελικὸ τάγμα, ἀλλὰ ἀποδίδεται καὶ σὲ ὅλες γενικὰ τὶς ἀγγελικὲς Δυνάμεις. Καὶ βέβαια ὁ Τριαδικός μας Θεός δημιούργησε ἐλεύθερους τοὺς ἀγγέλους, καὶ σεβάστηκε τὴν ἐλευθερία τους. Δὲν τοὺς ἔκανε δηλαδὴ ἐξαρχῆς ἄτρεπτους πρὸς τὸ κακό, ἀλλὰ αὐτεξούσιους, ὥστε, χρησιμοποιώντας τὴν ἐλεύθερή τους βούληση, νὰ ἀνυψώνονται πρὸς τὸν Θεὸ καὶ νὰ αὐξάνουν σὲ ἁγιότητα μὲ τὴ θεωρία τῶν θείων τοῦ Θεοῦ μυστηρίων.

Σὲ κάποια ὅμως στιγμή, ποὺ δὲν γνωρίζουμε ἀκριβῶς -καὶ πάντως πρὶν τὴ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου-, ὁ Ἑωσφόρος, τὸ πλησιέστερο πρὸς τὸν Θεὸ ἀγγελικὸ πνεῦμα, κάνοντας κατάχρηση τῆς ἐλευθερίας του αὐτῆς καὶ λησμονώντας πὼς εἶναι κτίσμα, κυριεύθηκε ἀπὸ ὑπερηφάνεια καὶ θέλησε νὰ ὁμοιωθεῖ μὲ τὸν Ὕψιστο. Ἦταν ὁ πρῶτος, ποὺ ἐπέλεξε τὸ κακὸ καὶ ἀπέρριψε τὸ καλό, ὁ πρῶτος ἀποστάτης ἀπὸ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Ἡ καταδίκη τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὴ δίκαια κρίση Του, ὑπῆρξε ἄμεση: Μόλις δηλαδὴ συλλογίστηκε καὶ θέλησε νὰ πράξει αὐτά, ἀμέσως –ἀλίμονο!– καταβαραθρώθηκε στὴν κόλαση. Ἐξέπεσε τοῦ ἀξιώματός του καὶ ἀπὸ φῶς ἔγινε σκότος. Καὶ στὴν πτώση του, τὴν ἀποστασία του, παρέσυρε πλῆθος ἀγγέλων. Ὅλοι αὐτοὶ οἱ ἐκπεσόντες ἄγγελοι κατέστησαν τὸ τάγμα τῶν διαβόλων. Τὴ θλιβερὴ ἐκείνη ὥρα τῆς ἀνταρσίας ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ τῆς πτώσεως, ὁ ἀρχιστράτηγος τῶν ἀγγέλων Μιχαήλ, ποὺ ἦταν στερεωμένος ἀκράδαντα μὲ τὴν ταπεινοφροσύνη στὴν ἀγάπη καὶ λατρεία τοῦ Δημιουργοῦ, βρέθηκε  ἀνάμεσα στοὺς ἀγγέλους, ποὺ ἔμειναν πιστοί, καὶ βροντοφώναξε: «Πρόσχωμεν! Στῶμεν καλῶς! Στῶμεν μετὰ φόβου!» Μὲ τὴ θαρραλέα καὶ ἁγία αὐτὴ ἐπέμβαση τοῦ Μιχαήλ, σταμάτησε ἡ πτώση ἄλλων ἀγγέλων, καὶ οἱ χορεῖες ὅσων δὲν ἔπεσαν συναθροίσθηκαν, συνάχθηκαν σὲ ἑνότητα, ὁμόνοια καὶ ἐπαγρύπνηση στὴ δοξολογία τοῦ Θεοῦ. Σὲ ἀνάμνηση αὐτῆς τῆς Σύναξης τῶν ἀγγελικῶν Δυνάμεων, μὲ τὴ σωτήρια αὐτὴ παρέμβαση τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, οἱ ἅγιοι Πατέρες μας, ἀκολουθώντας τὴν ἀρχαία τούτη παράδοση, θέσπισαν τὴν ἑορτή, ποὺ κάθε χρόνο στὶς 8 Νοεμβρίου τιμᾶ μὲ ὕμνους καὶ ᾠδὲς  πνευματικὲς ἡ Ἐκκλησία μας.

Κατὰ τὴ σημερινὴ ὅμως ἡμέρα, τιμοῦμε ἰδιαίτερα τὸν ἀρχάγγελο Μιχαήλ, ποὺ τὸ ὄνομά του σημαίνει δύναμις Θεοῦ ἢ ποιός εἶναι σὰν τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ὁ ἀρχάγγελος τῆς δικαιοσύνης τοῦ  Θεοῦ, καὶ ποὺ κατεξοχὴν δρᾶ  καὶ ἐμφανίζεται τὴν ἐποχὴ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὅποιος τὴ μελετήσει ἐπισταμένως, θὰ διαπιστώσει τὶς πολλαπλὲς θαυμαστὲς ἐκεῖ ἐμφανίσεις καὶ παρεμβάσεις του. Ὅμως, μετὰ τὴν ἔλευση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ στὴ γῆ, οἱ ἐμφανίσεις καὶ θαυμαστὲς ἐπεμβάσεις τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, δηλαδὴ οἱ ἀποδείξεις τῆς ἀγάπης καὶ πρόνοιάς του πρὸς τοὺς χριστιανούς, ἔγιναν ἀκόμη μεγαλύτερες. Κι αὐτὸ ἀποδεικνύει περίτρανα τὸ μεγάλο θαῦμα, τὴν ἀνάμνηση τοῦ ὁποίου σήμερα ἑορτάζουμε, καὶ ποὺ ἔχει τὴν ἑξῆς προϊστορία.

Διερχόμενος ὁ ἀπόστολος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος ἀπὸ τὴν πόλη τῶν Κολασσῶν τῆς Φρυγίας στὴ Μικρὰ Ἀσία γιὰ νὰ κηρύξει τὸ Εὐαγγέλιο, προφήτευσε ὅτι ὁ ἀρχάγγελος Μιχαὴλ θὰ ἐπεσκίαζε μὲ τὴ χάρη του ἕνα μέρος ἐκεῖ, ποὺ ὀνομαζόταν Χαιρέτοπα (σήμερα Kaya-dipi). Δὲν πέρασε πολὺς χρόνος καὶ πράγματι, μὲ τὴν ἐπισκίαση τοῦ ἀρχιστρατήγου Μιχαήλ, ἀνέβλυσε στὸν τόπο ἐκεῖνο πηγὴ νεροῦ -θαυματουργὸ ἁγίασμα-, ποὺ θεράπευε κάθε ἀσθένεια. Κάποτε, τὸ ἁγίασμα τοῦτο θεράπευσε τὴν κωφάλαλη θυγατέρα ἑνὸς ἄρχοντα, ὁ ὁποῖος, σὲ ἔνδειξη εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν ἀρχάγγελο, ἀνήγειρε στὸν τόπο ἐκεῖνο περικαλλῆ ναὸ πρὸς τιμή του. Ἐνενήντα χρόνια μετά, κάποιος εὐλαβὴς νέος ἀπὸ τὴν πλησιόχωρη Ἱεράπολη τῆς Φρυγίας μὲ τὸ ὄνομα Ἄρχιππος πῆγε στὸν ναὸ τοῦτο τοῦ ἀρχαγγέλου καὶ ἀφιερώθηκε σ᾽ αὐτόν, ὑπηρετώντας ὡς νεωκόρος. Τόση ἦταν ἡ ἀγάπη καὶ ὁ ζῆλος του πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τόσο ὑψηλὴ ἀσκητικὴ ζωὴ διερχόταν, ὥστε ἔλαβε σύντομα τὸ χάρισμα τῆς θαυματουργίας. Ἀλλὰ ὁ χαιρέκακος διάβολος, βλέποντας τὶς ἀτέλειωτες θαυματουργίες τοῦ ἁγιάσματος καὶ τὰ ἀσκητικὰ κατορθώματα τοῦ Ἀρχίππου, φθόνησε καὶ ἐξέγειρε ἐναντίον του τὸν φθόνο τῶν περιοίκων εἰδωλολατρῶν, ποὺ πολλὲς φορὲς τὸν ὕβρισαν καὶ τὸν κτύπησαν βάναυσα. Ἀκόμη, δοκίμασαν νὰ κατευθύνουν πρὸς τὸ ἁγίασμα τὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ Χρύσου, ποὺ ἔρρεε ἐκεῖ κοντά, ὥστε αὐτὸ νὰ ἀποβάλει τὴν ἰαματική του χάρη, ἀλλὰ ὁ ἀρχάγγελος μὲ τὴν ἀόρατη ἐπέμβασή του ἀναχαίτησε τὴ ροὴ τοῦ ποταμοῦ καὶ ματαίωσε τὰ ἀντίθεα σχέδιά τους.

Γιὰ ἔλθουμε καὶ στὸ θαῦμα, τοῦ ὁποίου σήμερα τελοῦμε τὴν ἀνάμνηση, κάποια ἄλλη φορά, οἱ εἰδωλολάτρες ἔσκαψαν βαθειὰ τάφρο, τὴν περιέφραξαν καὶ μετέφεραν ἐκεῖ μὲ αὐλάκια τὰ νερὰ τῶν παραρρεόντων ποταμῶν Λυκοκάστρου καὶ Κούφου. Ἀφοῦ μαζεύτηκε λοιπὸν στὸ φράγμα ἐκεῖνο, ποὺ βρισκόταν λίγο πιὸ πάνω ἀπὸ τὸν ναὸ καὶ τὸ ἁγίασμα τοῦ ἀρχαγγέλου, μεγάλη ποσότητα νεροῦ, ἀποφάσισαν κατὰ τὰ μεσάνυκτα νὰ τὸ ἀνοίξουν, ὥστε ἡ ὁρμὴ τῶν συγκεντρωμένων ὑδάτων νὰ καταποντίσει ἔξαφνα τὸν ναὸ καὶ τὸν Ἄρχιππο καὶ νὰ ἐξαφανίσει καὶ τὸ ἁγίασμα. Ὁ εὐλογημένος δοῦλος τοῦ Θεοῦ  Ἄρχιππος ἀντιλήφθηκε τὸ φοβερὸ αὐτὸ σχέδιο τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ μὲ δάκρυα θερμὰ καὶ πίστη παρακαλοῦσε τὸν ἀρχάγγελο νὰ ἐπέμβει. Καί, ποιός νὰ διηγηθεῖ τὰ θαυμάσια τοῦ Θεοῦ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί; Ὁ παμμέγιστος Μιχαὴλ εἰσάκουσε τὴ δέησή του, ἐμφανίστηκε στὸν Ἄρχιππο καὶ τὸν καθησύχασε νὰ μὴ φοβᾶται τίποτα! Ἔπειτα, τὸν κάλεσε ἔξω, νὰ τοῦ δείξει ὀφθαλμοφανῶς τὴ σωστική του ἐπέμβαση. Οἱ εἰδωλολάτρες εἶχαν ἤδη πρὶν λίγο ἀνοίξει τὸ φράγμα καὶ τὰ νερὰ πλησίαζαν μὲ φοβερὴ ὁρμὴ σὲ μία μεγάλη πέτρα πιὸ πάνω ἀπὸ τὸν ναό. Τότε ὁ Μιχαὴλ στάθηκε κοντὰ στὴν πέτρα ἐκείνη σὰν στῦλος πυρός καὶ χάραξε ἐπάνω της μὲ τὴ ράβδο του ποὺ κρατοῦσε τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Βροντὴ φοβερὴ ἀκούσθηκε τότε, ἡ πέτρα σχίσθηκε καὶ ὁ Ταξιάρχης πρόσταξε τὰ νερὰ νὰ χωνευθοῦν μέσα στὸ ρῆγμα τῆς πέτρας. Καί, πράγματι, ἔτσι ἔγινε, καὶ σώθηκαν θαυμαστὰ ὁ ναός, ὁ Ἄρχιππος καὶ τὸ ἁγίασμα. Ἀπὸ τότε τὰ νερὰ ἐκεῖνα χώνονται, χωνεύονται στὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ τόπος μετονομάσθηκε «Χῶνες», πρὸς δόξαν Θεοῦ καὶ τιμὴν τοῦ θερμοῦ προστάτου μας ἀρχαγγέλου Μιχαήλ.

Καὶ ἐμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ποὺ συναθροισθήκαμε σήμερα νὰ τιμήσουμε τὸν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ, ἂς τὸν τιμήσουμε μὲ ὕμνους καὶ προσευχὲς καὶ τὶς προσφορές μας σὲ ἄρτους, λάδι, κρασί, κερὶ καὶ θυμιάματα· προπάντων ὅμως μὲ τὰ θεάρεστα ἔργα μας. Νὰ ἀγωνιζόμαστε ἡ ζωή μας νὰ καταστεῖ ὅσο γίνεται ἀγγελική, δηλαδὴ πνευματική, οὐράνια, ὄχι βυθισμένη στὰ τοῦ κόσμου τούτου, τὰ ψυχοφθόρα καὶ πρόσκαιρα. Νὰ ἔχουμε ἀκόμη θάρρος καὶ ἐλπίδα στὴ ζωή μας, ἀφοῦ ἔχουμε «τοσοῦτον περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων» καὶ ἁγίων καὶ ἀγγέλων. Ὁ Θεὸς δὲν εἶναι μόνο Δημιουργός. Εἶναι καὶ προνοητὴς καὶ ἔχει τὴ μέριμνά μας. Οἱ ποικίλες δοκιμασίες, ποὺ πέρασαμε καὶ περνοῦμε, ὡς ἔθνος καὶ ὡς κοινωνία, δὲν εἶναι τυχαῖες. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς παιδαγωγικῆς ἐπέμβασης, τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴ μετάνοια, τὴ σωτηρία μας. Οἱ ὅποιες τοῦτες κρίσεις εἶναι ἀπόρροια τῆς πνευματικῆς μας κρίσης, τῆς ἀποστασίας μας, τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπὸ τὸν Θεό, τὸ ἅγιο θέλημά Του. Φθάνει νὰ ἔχουμε αὐτιὰ νὰ ἀκούουμε καὶ μάτια νὰ βλέπουμε, ὅπως λέγει καὶ ὁ Χριστός μας στὸ Εὐαγγέλιο. Κι ἂν ἐμεῖς ζοῦμε μὲ μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση, μὲ ἐνσυνείδητη μυστηριακὴ ζωή, μὲ ἀγάπη καὶ συμπαράσταση μεταξύ μας, μὲ ἐλεήμονα διάθεση, οἱ προσευχές μας καὶ οἱ ἱκεσίες ὅλων τῶν ἁγίων καὶ τῶν ἀγγέλων γιὰ μᾶς, καὶ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ποὺ σήμερα τιμοῦμε, θὰ γίνουν ἰδιαίτερα εὐπρόσδεκτες ἀπὸ τὸν Κύριο. Καὶ θὰ μᾶς φυλάξει ἀπὸ τὰ παρόντα καὶ τὰ ἐπερχόμενα δεινά. Θὰ ἀποδιώξει τὸν ἀπὸ βορρὰ ἀνηλεὴ τύραννο. Θὰ μᾶς ἀξιώσει, ὡς ἐλεήμων, νὰ ἐπιστρέψουμε καὶ στὶς σκλαβωμένες μας πατρίδες. Μά, προπάντων, θὰ μᾶς ἀξιώσει νὰ εἰσέλθουμε στὴν ἀληθινή, τὴν αἰώνια, τὴ μόνιμη πατρίδα μας, τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ὅπου ἡ  ἀκατάλυτη χορεία τῶν ἀγγέλων καὶ ἁγίων, ὅπου τὸ ἀνέσπερο Φῶς τοῦ Προσώπου Του, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοῦ Τριαδικοῦ μας Θεοῦ, στὸν Ὁποῖο ἀνήκει  ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος στοὺς  αἰῶνες. Ἀμήν!

Η κάθε οικογένεια χρειάζεται ένα Άρχιππο*

Παντού, αγαπητοί μου, χρειάζεται ένας άνθρωπος, ένας Άρχιππος πλήρης πίστεως. Και όταν λέω παντού, εννοώ σε κάθε οικογένεια. Τα πράγματα στις μέρες μας έχουν αγριέψει πάρα πολύ και σε όλον τον κόσμο υπάρχει μεγάλη αποστασία. Γι’ αυτό σε κάθε οικογένεια χρειάζεται ένας Άρχιππος που όταν έρχονται οι ποταμοί να πνίξουν τα πάντα, με την προσευχή του και με τη σχέση που έχει με έναν άγιο, να μπορεί να αποτρέψει το κακό. 

Οι Άρχιπποι δεν ήταν μόνο στα πρωτινά χρόνια, αλλά υπάρχουν και σήμερα. Αυτοί μπορεί να είναι ποδοσφαιριστές, να είναι προπονητές, να είναι τραγουδιστές, επαγγέλματα που δεν τα υπολογίζουμε και τα κρίνομε και τα κατακρίνομε μερικές φορές, εμείς οι θρήσκοι χριστιανοί. Και όμως, σε όλες τις τάξεις των ανθρώπων υπάρχουν Άρχιπποι. Υπάρχουν άνθρωποι της προσευχής. Υπάρχουν άνθρωποι που θεολογούν. Υπάρχουν άνθρωποι που νηστεύουν, που μετανοούν και οδηγούνται στα μυστήρια της Εκκλησίας μας, οδηγώντας και άλλους μυστικά και  διακριτικά. 

Η Κύπρος, δόξα τω Θεώ, έχει πολλούς τέτοιους ανθρώπους. Ανθρώπους που δεν τους υπολογίζουμε και που είναι πολύ καλύτεροι από εμάς τους μεγαλόσχημους, γιατί έχουν πιάσει το νόημα της μετάνοιας, της εξομολόγησης και της μελέτης της πίστεώς μας. 

Οι πιο πολλοί χριστιανοί, δεν έχουμε μελετήσει την πίστη μας! Και έρχεται ώρα που θα μας τη ζητήσουν, ακόμη και αυτοί οι Τουρκοκύπριοι. Ελάτε θα μας πουν να μας διδάξετε την πίστη σας για να γίνει και δική μας. Και εμείς δεν θα ξέρουμε τί να τους πούμε, αφού δεν καταφέραμε να αποκτήσουμε σχέση με τους αγίους Αγγέλους,  ειδικά με την Παναγία, τον Τίμιο Πρόδρομο και όλους τους αγίους.  Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να επιτελούμε το έργον της μετανοίας και το έργον της αγάπης. 

Απόσπασμα κηρύγματος Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου από τον Εσπερινό  της εορτής του εν Χώναις θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο χωριό Πλατανιστάσα (05.09.2016)

* Ο Άρχιππος ήταν ένας νέος που ασκήτευε και υπηρετούσε στον ναό που κτίστηκε προς τιμή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, σε κάποιο μέρος της Φρυγίας, που υπήρχε αγίασμα που ανέβλυζε αγιασμένο νερό με τη δύναμη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που θεράπευε κάθε αρρώστια. Κάτι που οι ειδωλολάτρες δεν άντεχαν να βλέπουν και γι’ αυτό έβαλαν στόχο να καταστρέψουν τον ναό και το αγίασμα. Και αφού επιτέθηκαν ποικιλοτρόπως στον Άρχιππο και όταν είδαν ότι τους εμπόδιζε ο Αρχάγγελος να εκπληρώσουν τα άνομα σχέδια τους. Θέλησαν να εκτρέψουν τον ποταμό που βρισκόταν στην περιοχή για να παρασύρουν τον ναό και τον Άρχιππο, αλλά ο ποταμός γύρισε πίσω. Τότε σκέφτηκαν να τον ενώσουν με δύο άλλους ποταμούς, αλλά  ο Αρχάγγελος αφού έβγαλε έξω από τον ναό τον Άρχιππο έκανε το σημείο του σταυρού και οι ποταμοί στάθηκαν σαν τείχος και στη συνέχεια με την προσταγή του χωνεύτηκαν και αυτό το μέρος ονομάστηκε Χώναι.