Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴν ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Νικολάου Ἐπ. Μύρων τοῦ Θαυματουργοῦ, ποὺ τελέσθηκε στὴν πανηγυρίζουσα ἱερὰ μονὴ Ἁγίου Νικολάου παρὰ τὴν Ὀροῦντα, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (06.12.2021).
Έτη πολλά να έχετε όλοι σας, πατέρες, μητέρες, αδελφοί και αδελφές, όλοι σας να έχετε έτη πίστεως.
Βλέπετε, στο απολυτίκιο του αγίου Νικολάου, το πρώτο-πρώτο επίθετο και ιδίωμα που η Εκκλησία αποτυπώνει και ξεχωρίζει για αυτόν, δεν είναι τα θαύματά του τα πολλά, τα πάμπολλα που κάμνει. Θαυματουργοί άγιοι, στην Εκκλησία λίγοι ονομάστηκαν. Στην αρχαία Εκκλησία ο άγιος Σπυρίδωνας και ο άγιος Νικόλαος, στην νεωτέρα Εκκλησία, στον 20ό αιώνα δηλαδή ο άγιος Νεκτάριος και στην πολύ πολύ παλαιά, ο άγιος Γρηγόριος ο θαυματουργός, ο οποίος ήταν ο πνευματικός της γιαγιά του Μεγάλου Βασιλείου, της Μακρίνας. Αυτοί ονομάστηκαν επίσημα θαυματουργοί.
Στο απολυτίκιο λοιπόν του αγίου Νικολάου, μου κάμνει εντύπωση, που τονίζεται πρώτα πρώτα η πίστη του και ο λόγος είναι γιατί αν δεν είχε αυτή την θερμουργό, τη ζηλωτική πίστη, ίσως δεν θα ήταν τόσο πολύ θαυματουργός. Μάλιστα αυτοί οι άγιοι, ιδιαιτέρως οι δύο που είπαμε, ο Σπυρίδωνας ο Κύπριος που γιορτάζει σε λίγες μέρες και ο άγιος Νικόλαος που πιθανότατα να είναι και αυτός Κύπριος, όπως αποκάλυψε σε έναν άγιο ηγούμενο στο Άγιο Όρος πριν μερικές δεκαετίες, στον πάτερ Ανδρέα της Μονής Αγίου Παύλου, όταν τον είδε. Τον ρώτησε, παππούλη, από πού είσαι και ο άγιος του απάντησε ότι η καταγωγή του φτάνει από την Κύπρο. Σκεφτείτε δηλαδή να είναι και ο άγιος Νικόλαος Κύπριος στην καταγωγή. Πώς να μην ονομαστεί το νησί μας, «Νήσος των αγίων».
Να ποιες είναι οι δυνάμεις οι δικές μας. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η CIA, ούτε η Σοβιετική Ένωση, ούτε η Ρωσία. Οι δυνάμεις μας είναι οι άγιοί μας και για να γίνεις άγιος το πρώτο που πρέπει να κρατήσεις είναι την ορθόδοξον πίστη.
Ο άγιος Σπυρίδωνας, έκανε το θαύμα που έμεινε ονομαστό σε όλη την οικουμένη. Μέσα στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο που ήταν παρών, ο άγιος Νικόλαος, ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο άγιος Αθανάσιος, μεγάλοι άγιοι της πίστεώς μας αυτοί, θεμελιακοί άγιοι, θεμελιοί της Εκκλησίας, έκανε το γνωστό θαύμα με το κεραμίδι που έμεινε ονομαστό το θαύμα του αγίου Σπυρίδωνος του θαυματουργού. Όταν έβλεπε εκεί ότι ο αιρετικός Άρειος με τη ρητορεία του, με την ομορφιά του, ήταν και όμορφος ο αναθεματισμένος, ρήτορας μεγάλος, υπήρχε κίνδυνος να λυγίσουν οι πιο απλοϊκοί αρχιερείς με αποτέλεσμα η Σύνοδος εκείνη να μην δογματίσει ορθόδοξα, συμβαίνει και αυτό ξέρετε οι Σύνοδοι να πλανηθούν. Λεν μερικοί ότι πάνω απ᾿ όλα είναι η Σύνοδος όμως πάνω απ᾿ όλα είναι οι θεοφόροι Πατέρες. Τώρα που θα πω το δι᾿ ευχών, τι θα πώ, πάτερ Ιάκωβε; Δι᾿ ευχών των αγίων συνόδων; Όχι, αλλά Δι᾿ευχών των αγίων Πατέρων θα πω. Η λατρεία επιβεβαιώνει το δόγμα και κάνει το σοφόν σαφές. Τότε λοιπόν έκανε ο άγιος Σπυρίδων εκείνο το θαύμα με το κεραμίδι που το άνοιξε ο άγιος και ανέβηκε η φωτιά πάνω, έπεσε το νερό κάτω και έμεινε μέσα στη χούφτα του το χώμα το πυρίκαυστο και υγρό, και τους είπε, να η Αγία Τριάδα, «Μονὰς ἐν Τριάδι, Τριὰς ἐν Μονάδι, Μονὰς ἐν Τριάδι».
Ο άγιος Νικόλαος, στην ίδια Σύνοδο, την Α΄ Οικουμενική, φαίνεται ήταν πιο θερμουργός και ας ήτανε όπως λέει το απολυτίκιό του “κανόνα πίστεως” και στη συνεχεια λέει “Καὶ εἰκόνα πραότητος”. Ξέρετε δεν ήταν κανένας θυμωθκιάρης (θυμώδης) σαν εμένα, ήταν εικόν πραότητος ο άγιος. Το Άγιο Πνεύμα αναπαύεται στους πράους και ταπεινούς. Ένας τέτοιος πράος και ταπεινός τῇ καρδίᾳ, ήταν ο άγιος Νικόλαος ο οποίος αυτός ο πράος και ταπεινός τῇ καρδίᾳ, όταν άκουσε τον μορφονιό τον Άρειο να κηρύττει και να λέει ότι, ο Χριστός δεν είναι Θεός αλλά είναι δημιούργημα του Θεού όπως εμείς, κτίσμα δηλαδή, επλήσθην θυμού, ιερού θυμού ο άγιος.
Όταν είναι για την πίστη σας, όταν είναι για την πατρίδα σας, έλεγε ο άγιος Παΐσιος, και για την ηθική υπόσταση του σώματός μας, πρέπει να έχομε θυμό με όποιο πλησιάζει κοντά μας με κακόδοξες και ανήθικες διαθέσεις. Λέει μια παροιμία της Κύπρου “Ο πελλός θέλει αντίπελλον”, νήστευαν οι παλαιοί για να τα πούν αυτά. Αυτό επιβάλλεται για να έρχεται ισορροπία σε μερικούς που επιδιώκουν τη δυσαρμονία, την ανισορροπία, την κακοδοξία, την αίρεση που οδηγεί στον θάνατο τον αιώνιο.
Επειδή είδε την καρδία του Αρείου ο άγιος Νικόλαος, πλησθείς θυμού, ιερού θυμού, του έδωσε ένα ράπισμα, έναν μπάτσο.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος, σαν καλός Ρωμαίος πολίτης που ήτο, τον έβαλε φυλακή γιατί του παρέβηκε τον νόμο. Δεν πρέπει, του είπε, να κτυπούμε ακόμη και τους αιρετικούς. Παρέβηκες τον νόμο; Πρέπει να μπεις φυλακή αφού έτσι λέει ο νόμος του κράτους. Αλλά υπάρχει ένας νόμος που είναι πάνω από τους νόμους του κράτους και αυτός είναι ο νόμος της πίστεως. Τα κράτη έρχονται και φεύγουν η πίστη όμως μένει αιώνια. Και η πίστη, μας οδηγεί πού; Όχι σε μίαν πολιτεία που θα ζήσουμε 50, 70, 100 χρόνια. Η ορθόδοξη πίστη όταν είναι πράγματι ορθόδοξη, οδηγεί στην αγιότητα, όπως οδήγησε τον βοσκό Σπυρίδωνα, όπως οδήγησε το τέκνο της Λυκίας τον Νικόλαο. Ιδού πού οδήγησε αυτούς η ορθόδοξη πίστη και η ομολογία της. Στην αγιότητα οδηγεί, δηλαδή στην αιώνια ζωή. Αγιότητα σημαίνει όταν πεθάνω, να μην πεθάνω αλλά να έχω άφεση αμαρτιών και ζωή αιώνιον. Οι άγιοι αυτό το πίστεψαν με όλη τους την καρδιά και δεν φοβήθηκαν αφού όταν χρειάστηκε έβαλαν τους αιρετικούς εις τη θέση τους, τους έδειραν κιόλας, αντιστάθηκαν απέναντί τους. Δεν ήταν ευγενείς όπως μας θέλει η ανακατωμένη Ευρώπη. Στην πίστη χρειάζεται ανδρεία, όχι ευγένεια. Ανδρεία χρειάζεται και ομολογία.
Είδατε χθες εις την Αθήνα; Ο πάτερ Ιωάννης Γιώτης, είναι πιο μεγάλος σε ηλικία από τον πάτερ Πολύβιο. Εξέδωσε όλη την πατρολογία σε 150 τόμους και γύριζε να την πουλήσει σε όλη την οικουμένη. Ήλθε και στο επισκοπείον στην Ευρύχου, να σκεφτείτε, έτσι γεροντάκι. Όταν επήγε ο πάπας προχτές εις την Αθήνα, μετά από εμάς, μέσα σε όλο εκείνο το πλήθος των ευγενικών, ο παππούλης, ο γέρο παπάς, σηκώθηκε και φώναξε: «Είσαι αιρετικός». Τον συνέλαβε αμέσως η αστυνομία, έκαμε τη δουλειά της, και με αυτό το πολύ-πολύ να πιάσει κανένα μπαξίσι. Έκαμε τη δουλειά του όμως και ο πάτερ Ιωάννης ο οποίος αν είχε και μερικά αμαρτήματα λάθη και πάθη, του τα έσβησε αμέσως ο Χριστός, διά της ομολογίας. Την αλήθεια είπε ο άνθρωπος, δεν πρόσβαλε κανέναν. Όταν δεν συλλειτουργά μαζί μας ο πάπας και ο κάθε πάστορας, σημαίνει κάτι έχει η πίστη του. Δεν είναι πίστη αγίου Νικολάου, δεν είναι πίστη αγίου Σπυρίδωνα, δεν είναι κανόνες πίστεως, ούτε εγκρατείας διδάσκαλοι.
Και κάποιος επιτέλους πρέπει να πει την αλήθεια. Πόσο δηλαδή όλοι να σιωπήσουμε; Για ποιον φόβο; Τον φόβο των Ιουδαίων; Τον φόβο των αστυνομικών; Πού πάει τελικά το Πνεύμα το Άγιον που ενεφύσησε τον Μέγα Νικόλαο και τον οδήγησε στη φυλακή ο Μέγας Κωνσταντίνος; Για να δείτε ποιος τον αποφυλάκισε δείτε πάνω στην εικόνα του. Ο Χριστός και η Παναγία, τον επισκέφτηκαν στη φυλακή τη νύχτα και του έδωσαν για δώρο ο Χριστός έναν Ευαγγέλιο και η Παναγία έναν ωμόφορο, αυτό δηλαδή που φορώ εγώ. Τον βρήκαν το πρωί οι δεσμοφύλακες να κάθεται με το ωμοφόριο και να διαβάζει το Ευαγγέλιο.Του είπαν, πάτερ Νικόλαε, ποιος σου τα έδωσε τούτα; Με επισκέφθηκαν ψες, τους είπε, ο Κύριος και η Κυρία η Θεοτόκος και μου τα πρόσφεραν. Συγκλονισμένοι, πήγαν και το είπαν στον Μέγα Κωνσταντίνο.
Γονάτισε ο αυτοκράτορας μπροστά στον άγιο Νικόλαο, στον κανόνα της πίστεως, ζήτησε συγχώρεση και έγινε με τη σειρά του και ο Κωνσταντίνος Μέγας Κωνσταντίνος.
Έτσι γίνεσαι άγιος είτε διά της ασκήσεως, είτε διά της ομολογίας, είτε διά του μαρτυρίου, διά του αίματος. Σε όλα όμως, είτε είναι μαρτύριο αίματος, είτε μαρτύριο συνειδήσεως, είτε ομολογία πίστεως, χρειάζεται η ορθόδοξη πίστη. Μόνον τότε κοινωνούμε της αγιότητας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Προσέξατε προηγουμένως ότι όπως σε κάθε Λειτουργία πριν να κοινωνήσουμε, είπαμε «Πιστεύω εἰς ἕναν Θεόν». Ο επίσκοπος, αν δεν υπάρχει επίσκοπος ο ιερέας, παράλληλα καθώς το λέει ο κόσμος έξω με τους ψάλτες σιγοψέλνει το«Πιστεύω» μέσα στο ιερό. Αν δεν πεις το «Πιστεύω» ορθόδοξα, δεν πρέπει να κοινωνήσεις. Ακούτε; Εάν δεν πούμε το «Πιστεύω» ορθόδοξα και βάλουμε μέσα κακοδοξίες, δεν μπορούμε να κοινωνήσουμε Σώμα και Αίμα Χριστού. Δηλαδή, δεν θα συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας γιατί δεν θα έχουμε άφεσιν αμαρτιών και δεν θα έχουμε ζωήν αιώνιον. Μόνον το μέγα έλεος του Σωτήρος Χριστού μπορεί να μας σώσει, αυτό δεν το διαφεντεύουμε εμείς, άλλος είναι ο αφέντης, όποιον θέλει σώζει.
Αλλά εμείς ξέρομε ποιο καράβι μπορεί να περάσει το μέγα πέλαγος του κόσμου τούτου και να οδηγηθεί στην αιώνια ζωή, στην χώρα των ζώντων. Αυτό το καράβι είναι μόνον η ορθόδοξη Εκκλησία, Η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία.
Και είναι η ορθόδοξη εκκλησία όχι γιατί έχει τους πιο πολλούς πιστούς όπως λεν οι παπικοί αλλά γιατί διαφυλάττει την ορθόδοξη πίστη των αγίων. Επίσης επειδή είναι, η μόνη, η οποία διαθέτει την θεραπευτική αγωγή, πώς να θεραπεύσομε διά της ορθοδόξου ασκήσεως και πίστεως, την καρδία μας από τα πάθη μας και τα λάθη μας, κληρονομικά και επίκτητα. Η μόνη που ξέρει αυτή την τέχνη και να ᾿ναι καλά μέσα στην δόξα του Θεού, οι άγιοι Πατέρες και οι άγιες Μητέρες μας, τα έγραψαν κιόλας μέσα στα βιβλία, πώς μαζεύεται ο νους, πώς καθαρίζει η καρδιά. Τα έχουμε πει άλλες φορές όμως όλα αυτά λέγονται με μίαν λέξη, μετάνοια.
Ένας καθολικός, νομίζει ότι η μετάνοια είναι η μεταμέλεια. Μα μεταμέλεια έκαμε και ο Ιούδας και τελικά επήγε και αυτοκτόνησε. Η μετάνοια είναι άλλο πράγμα. Είναι η αλλαγή προσανατολισμού του νου. Ο νους βλέπει, όχι τι λεν οι άλλοι ή τα πάθη των άλλων για να κρίνει και να κατακρίνει αλλά ο ορθόδοξος νους βλέπει τα δικά του. Τι ωραίο πράγμα, να βλέπω τα δικά μου λάθη, τα δικά μου πάθη.
Μου είπε προχτές μια Παφίτισσα, με τον αυθορμητισμό που χαρακτηρίζει τους Παφίτες, “Με τούτα όλα που ακούω, Δεσπότη, φοβούμαι. Τα μωρά με τα σχολεία, με τες ενέσεις, με πολέμους, με προφητείες που λέεις και συ και φοβούμαι. Τι θα κάμω να μην φοβούμαι”;
Της λέω, εσύ τι κάμνεις; Δεν μου φαίνεσαι φοβισμένη.
Να σου πω, μου λέει. Επήγα και ρώτησα τη γιαγιά μου και μου είπε, κόρη μου, οι πολλές σκέψεις φέρνουν φόβο.
Ακούτε; Οι πολλές σκέψεις φέρνουν φόβο και μαράζι, κατάθλιψη δηλαδή. Άρα, της λέω, η γιαγιά, σου είπε την απάντηση. Η θεραπεία είναι: Λιγότερες σκέψεις και πολύ προσευχή. Αυτό είναι, έτσι φεύγει ο φόβος «Ἠ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον» και η τελεία αγάπη είναι να προσεύχεσαι στον Αγαπημένο, στον Χριστό μας.
Σε μια στιγμή, επειδή ψάλλαμε πολύ ωραία σήμερα, περηφανεύτηκα μέσα μου. Και σκέφτηκα τι καλό μοναστήρι κάμαμε! Μέσα στη λειτουργία σκεφτόμουν τι ωραία ψέλνουμε, τι ωραία τάξη έχουμε και άρχισα έτσι να αυτοεπαινούμαι. Αμέσως το κατάλαβα, δόξα τον Θεό, γρήγορον νουν νομίζω έχουμε, δόξα τον Θεό, να μην τον χάσουμε όμως.
Και λέω, μα τι κάμνεις τώρα, Νεόφυτε; Αυτοδοξάζεσαι; Αμέσως γύρισα πάνω στην αγία τράπεζα πάνω στο Σώμα του Χριστού, αυτό που κοινωνήσατε, και του λέω, Χριστέ μου, Σε παρακαλώ, μάθε με να θέλω μόνον τη δόξα Σου. Εσύ είσαι η δόξα μου, εγώ δεν είμαι τίποτε. Χωρίς Εσένα είμαι ένα τίποτε, “nothing”, μηδέν.
Όταν έτσι αρχίσουμε να σκεφτόμαστε, τότε σκεφτόμαστε ορθόδοξα.
Μόλις σκέφθηκα κάτι, και κατάλαβα το λάθος της σκέψης μου, τι έκαμα; Μίλησα του Χριστού, μίλησα της αγάπης και η αγάπη είναι ο Χριστός. Του είπα, Χριστέ μου, όχι τη δόξα μου αλλά τη δόξα Σου θέλω την αιώνια. Η δική μου μέχρι πού θα πάει; 70 χρόνια, 80; Μετά ποιος θα ξέρει, από τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας τον πανύψηλο δεσπότη; Κανένας. Πέστε στα παιδιά σας τώρα για τον Χρύσανθο, που ήταν ο προκάτοχος μας ο μακαριστός, κανένας δεν τον ξέρει, γενεά έρχεται, γενεά φεύγει. Μην ψάχνομε εμείς να γράψομε ιστορία και να έχομε δόξα. Την δόξα του Χριστού να θέλομε που είναι αιώνια.
Είπαμε ότι η προϋπόθεση είναι Πίστη ορθόδοξη και μετάνοια, θεραπευτική αγωγή του νου και της καρδιάς “Καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται”, όλα τα υπόλοιπα δηλαδή χρήματα, μέριμνες, αγωνίες, πατρίδες. «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται». Ξαναδιαβάστε το Ευαγγέλιο, διαβάστε βίους αγίων, διαβάστε Ψαλτήρι και αγαπήστε τον Αγαπημένο, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό και Αυτός θα κουμαντάρει τες σκέψεις και την καρδία.
Ύστερα, ξέρετε, τι σκέφτηκα όταν έκλεισε το τηλέφωνο η Παφίτισσα; Πήγαμε να σπουδάσουμε φιλοσοφία και μας δίδασκαν τη φιλοσοφία Ντεκάρτ. Ένας δυτικός φιλόσοφος ο οποίος είπε ένα ρητό και το γράφαμε κιόλας εμείς οι ανόητοι. Τα γράμματα, τα άθεα της Ευρώπης, Cogito ergo sum, σκέφτομαι άρα υπάρχω.
Πήγαμε και το είπαμε του αγίου Πορφυρίου και λέει, λάθος, παιδί μου. Αυτός είναι του πάπα. Αιρετική πίστη αιρετική φιλοσοφία γεννά. Εμείς, μου λέει, προσευχόμαστε για να υπάρχουμε. Ακούς; Προσεύχομαι άρα υπάρχω. Μερικοί λεν, αγαπώ άρα υπάρχω. Μα άμα δεν προσεύχεσαι, άμα δεν νηστεύεις, άμα δεν ασκητεύεις, άμα δεν κοινωνάς, άμα δεν μετανοείς, θα αγαπάς; Θα λέμε τώρα ψέματα και υποκρισίες; Η αγάπη είναι η κατάληξη. Όλα ξεκινούν από την προσευχή και τη νηστεία «Τοῦτο τὸ γένος τῶν δαιμόνων οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ».
Δεν είναι τυχαίο, που στο απολυτίκιο του αγίου Νικολάου, μετά από τον κανόνα πίστεως και εἰκόνα πραότητος λέει Ἐγκρατείας Διδάσκαλον, ἀνέδειξέ σε τῇ ποίμνῃ σου.
Δίδασκε τον κόσμο του την εγκράτεια και η εγκράτεια δεν είναι μόνον η νηστεία, δεν είναι μόνον το φαΐ. Είναι οι επιθυμίες, οι λογισμοί και οι σκέψεις.
Όχι πολλές, πολλές σκέψεις, όχι πολλές αναλύσεις. Πολύ Ψαλτήρι, πολλές προσευχές και να παρακαλούμε τον Θεό και να Του λέμε: Κύριέ μου Ιησού Χριστέ, δώρησέ μοι πραότητα, ταπείνωση και απλότητα. Αυτό ζητούσε ο άγιος Ευμένιος και άγιασε. Επίσης το άλλο που έλεγε ο άγιος Παΐσιος: Κύριέ μου Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς και τον κόσμο σου άπαντα.
Όπως βλέπετε ένας άγιος δεν έχει μόνον έγνοια τον εαυτούλη του και τα παιδάκια του, αλλά για όλο τον κόσμο. Να ανοίγετε τη μνήμη σας, να ανοίγετε την καρδιά σας, να προσεύχεστε, να νηστεύετε, να ζητάτε πραότητα, ταπείνωση, απλότητα και θα γεμίσετε χάριν Θεού, ενέργεια δηλαδή Θεού. Χάριν, σημαίνει δύναμις Θεού.
Και με αυτόν τον τρόπο θα έλθει ύστερα, αργότερα η δόξα του Θεού. Δόξα Θεού, σημαίνει φως του Τριαδικού Θεού. Αυτό το φως, έλεγε η αγία γερόντισσα Γαλακτία, είναι γεμάτο πληροφορίες. Εσείς οι νεώτεροι εδώ, όταν παίρνετε πολλές πληροφορίες από τα κομπιούτερ σας, σημαίνει ότι επήρατε πολλές γνώσεις. Άμα θέλετε, όμως γιε μου, πολλές γνώσεις, τότε πολύ προσευχή και η δόξα του Χριστού θα ᾿ρθει να σας συναντήσει όποτε θέλει εκείνη.
Εμείς θα θέλουμε μόνον πραότητα, ταπείνωση και απλότητα. Όταν μας δοθούν αυτά, έρχεται και η δόξα όποτε θέλει ο Θεός. Όχι όπως έκαμε ο αδέσποτος δεσπότης μέσα στο ιερό, όχι έτσι αλλά όπως έκαμε ο άγιος Νικόλαος. Εμείς έχουμε πρότυπο τους θεοφόρους αγίους. Αυτούς ακούμε, αυτούς ακολουθούμε.
