Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου κατά την αρχιερατική Θεία Λειτουργία της Κυριακής των Βαΐων, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Οσίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος της κοινότητος Περιστερώνας, της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (17.04.2022).
Να πω και εγώ δυο λόγια γι᾿ αυτό τον νέο άγιο, τον επίσημα πλέον νέο άγιο της Εκκλησίας, τον άγιο Ευμένιο τον Λεπρό.
Τον γνώρισα όταν ήμουν φοιτητής, δευτεροετής φοιτητής Νομικής. Όταν έψαχνα να βρω έναν πνευματικό τότε που ήμουν 19 χρονών, το 1981. Ήταν μόλις ο Αντρέας Παπαντρέου έγινε πρωθυπουργός για πρώτη φορά. Και έψαχνα να βρω έναν πνευματικό. Έλεγα, που να μοιάζει με Κυπραίους παπάδες. Τι σημαίνει Κυπραίος παπάς; Να τον απέναντι μας, τον παπά-Αντρέα εδώ τον Μιτσή, τον παπά-Αντρέα τον μακαρίτη που είχε η Περιστερώνα. Έναν παπά δηλαδή που να μιλά περισσότερο η καρδιά του παρά ο εγκέφαλός του. Αυτό σημαίνει Κύπριος παπάς, Κρητικός παπάς. Να μιλά η καρδιά του. Ό,τι κάμει να το κάμει με την καρδιά του, καθότι, ξέρομε όλοι «καρδίαν καθαρὰν κτῖσον ἐν ἐμοί, ὁ Θεός». Και το άλλο το οποίον έλεγαν οι πρόγονοί μας, «καρκιάν καθαράν, τζιαι όπου θέλεις πάτα».
Οπόταν ένας παπάς που ξέρει να μιλά με την καρδιά του, που ξέρει να προσεύχεται με την καρδιά του, να χαίρεται με την καρδιά του, να σιωπά με την καρδιά του, είναι πάρα, πάρα, πάρα πολύ πολύτιμος σε μια εποχή που η άθεη Ευρώπη, η σήμερον ανακατωμένη και αύριο διαλυμένη Ευρώπη, θέλει να μας κάμει ορθολογιστές. Να μιμηθούμε τα δημιουργήματά της, τα κομπιούτερ και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και να μην υπολογίζουμε τίποτε. Ενώ αυτοί οι άνθρωποι ήταν όπως τους ήθελε η Ορθόδοξη Ανατολή. Καθάρισαν την καρδία τους, εκμεταλλεύτηκαν και αξιοποίησαν τες θλίψεις της ζωής τους. Οι συγκεκριμένοι άγιοι Νικηφόρος και Ευμένιος αξιοποίησαν τη λέπρα, όταν αρρώστησαν και οι δύο με λέπρα. Γιατί να την κάμουν κατάθλιψη, να την κάμουν μαράζι; Εγύρισαν τον διακόπτη της καρδίας τους προς δόξαν του Θεού.
Ο άγιος Ευμένιος ήταν 24 χρονών όταν άκουσε για πρώτη φορά, και καλόγηρος, ότι έχει λέπρα. Από τη χαρά του, λέει, έπεσε κάτω από το κρεβάτι. Και όταν τον ερώτησαν οι νοσοκόμοι, μα πάτερ, τι κάμνεις; Κατάλαβες τι σου είπαμε; Έχεις λέπρα. Θα σε πάρουμε στο Λεπροκομείο στο Αιγάλεω και θα σε κλειδώσουμε μέσα. Και εσύ χαίρεσαι; Και τι απάντησε, «μεγάλος σταυρός, μεγάλη ανάσταση»! Αρκεί να τον ζήσουμε με χαρά, παιδιά μου, τους είπε. Και ήταν μόνο 24 χρονών καλογεράκι. Και ήξερε ότι σταυρός και χαρά πάνε μαζί και ότι μια αρρώστια και μάλιστα ανίατη, είναι ένας σταυρός που αν τον αξιοποιήσουμε με πίστη και εμπιστοσύνη, ότι είναι σχέδιο του Θεού δηλαδή για να βελτιωθεί και να καθαριστεί η ψυχή μας, μπορεί να μας οδηγήσει σε μεγάλες χαρές, και ιδού!
Ο άγιος Ευμένιος εξαιτίας του ότι έγινε λεπρός, τον πήραν στο Λεπροκομείο στο Αιγάλεω στην Αγία Βαρβάρα. Εκεί ήταν άλλοι 300 λεπροί. Τότε ονομαζόταν Κωνσταντίνος μοναχός. Και εκεί αργότερα του έστειλαν τον άγιο Νικηφόρο, επίσης Κρητικό, ο οποίος μαθήτευσε σε ένα άλλο μεγάλο άγιο του 20ού αιώνα, τον άγιο Άνθιμο της Χίου. Και έγινε υποτακτικός του αγίου Νικηφόρου. Ο άγιος Νικηφόρος ήταν τυφλός, παράλυτος και λεπρός. Ο άγιος Ευμένιος θεραπεύτηκε από τη λέπρα. Διότι βρέθηκε και το φάρμακο λίγα χρόνια μετά που αρρώστησε και έτσι δεν του άφησε κανένα σημάδι και μπόρεσε να γίνει και ιερέας των λεπρών. Μπορούσε, όταν βρέθηκε το φάρμακο και έγιανε να επιστρέψει στην πατρίδα του στην Κρήτη, μπορούσε να πάει στο μοναστήρι του. Δεν το έκαμε. Και είπε: «Όπου είναι οι πονεμένοι αδελφοί μου να τους υπηρετήσω». Και έμεινε στο Νοσοκομείο για να υπηρετεί τους λεπρούς.
Εκεί τον γνωρίσαμε λοιπόν και εμείς μέσα σε μια μεγάλη παρέα λεπρών. Όταν πήγαμε εμείς βρήκαμε τουλάχιστον 200 λεπρούς. Μου έλεγαν οι Αγιορείτες, τι έρχεστε στο Άγιο Όρος, αφού γνωρίσατε τους λεπρούς των Αθηνών; Το Άγιο Όρος της Αθήνας είναι το Λεπροκομείο. Έτσι μου έλεγε ο άγιος Παΐσιος. Βρήκες τον Ευμένιο, βρήκες, μου λέει, το πρώτο λαχείο. Τι περισσότερο να σου πούμε εμείς;
Πράγματι έμεινα κοντά του, τον έκαμα πνευματικό μου, εξομολόγο μου και πήγαμε μαζί και στην Αγγλία, και στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Όταν επήγαμε στην Ουκρανία, το αεροπλάνο κατέβηκε εις το Κίεβο και άρχισε και φώναζε μέσα στο αεροπλάνο: Διάκο, διάκο». Ναι, γέροντα. Εδώ ξανάρθα. Πώς ξανάρθες; Εδώ είναι Κίεβο. Μου λέει, εδώ με έφερε η Παναγία. Ήταν να γίνει, μου λέει, παγκόσμιος πόλεμος και επιστρατευτήκαμε όλοι». Ποιοι επιστρατευτήκατε; Του λέω. Ο γέρο Ιάκωβος, μου λέει, από την Εύβοια, ο γέρο Πορφύριος από τον Ωρωπό, ο γέρο Παΐσιος από το Άγιο Όρος, ο Σωφρόνιος από το Έσσεξ και η αφεντιά μου. Και είχε κάτι σύννεφα, μου λέει, κατάμαυρα. Κατάλαβα ότι θα ᾿ρθει πολύ μεγάλο κακό στον κόσμο. Και έκλαια, έκλαια, έκλαια. Και ο άγιος Πορφύριος μου είπε, μην κλαις, πάτερ Ευμένιε. Δεν θα γίνει τώρα αυτός ο παγκόσμιος πόλεμος. Θα δώσει παράταση ο Θεός για να Τον γνωρίσουν και άλλοι άνθρωποι, ιδιαιτέρως τα νέα παιδιά. Ύστερα θα γίνει, του είπε. Σκεφτείτε, αυτά που σας λέω, έγιναν, εμείς επήγαμε στην Ουκρανία το 1993. Άρα αυτά συνέβηκαν πριν το 1993 που μου είπε ο άγιος.
Ήταν αυτός που μου είπε, να πας στην Κύπρο. Επέμενε πάρα πολύ στο να έρθω στην Κύπρο. Ήταν αυτός που επέμενε να γίνω ιερωμένος. Ήταν αυτός που μου είπε, μέχρι να πεθάνεις θα βγαίνει η ψυχή σου από το στόμα και εσύ επειδή είσαι θυμώδης και περήφανος και πολύπλοκος, θα λες: «Κύριε Ιησού Χριστέ, δώρισέ μοι πραότητα, ταπείνωση και απλότητα». Είχε τόση πολλή δύναμη η προσευχή του, που άνθρωποι που ήταν στην κόλαση, η προσευχή του τους έβγαζε. Η Θεία του Λειτουργία εξαιρέτως. Όταν λειτουργούσε μυρόβλυζε η Πρόθεση που μνημόνευε ονόματα, χιλιάδες ονόματα. Του λέγαμε, Γέροντα, άντε τέλειωνε, να χαρείς, ο κόσμος κουράστηκε. Και μου έλεγε και εμένα και του παπά-Βαγγέλη: «Χαίρονται, χαίρονται οι πεθαμένοι, διάκο. Κάντε υπομονή, να βγάλουμε και άλλους από την κόλαση. Χαίρονται οι πεθαμένοι». Αγανακτισμένος και εγώ μια μέρα που ήταν Πάσχα, του λέω, δεν ξέρω αν χαίρονται οι πεθαμένοι, οι ζωντανοί αγανάκτησαν.
Ήταν πάρα πολύ χαρούμενος. Λεγόταν ο Γέροντας της χαράς. Όσο γελούσε άλλο τόσο έκλαιε. Όταν γινόντουσαν πόλεμοι τους αισθανόταν και τους έβλεπε. Θυμούμαι που γινόταν ο πόλεμος που έκαμνε ο Χουσείν μεταξύ Περσίας και Ιράκ. Μου λέει: «Ξεκίνησε ένας πόλεμος και δεν τον λένε στις τηλεοράσεις. Και για πρώτη φορά ρίχνουν χημικά και δυστυχώς αυτά θα τα καθιερώσουν πλέον σε κάθε πόλεμο». Πράγματι, εκ των υστέρων ακούσαμε ότι γινόταν ένας πόλεμος στο Ιράν-Ιράκ και εκεί έριξαν για πρώτη φορά χημικά. Και άλλα πολλά, να μην σας κουράζω.
Μιλούμε για μεγάλων διαστάσεων άγιο. Μια φορά μου είπε ο άγιος Πορφύριος, γιατί εσύ να είσαι τυχερός και εγώ άτυχος. Του λέω, καλά, είσαι άτυχος εσύ, άγιε γέροντα; Τόσος κόσμος σε αγαπά και σε ξέρει και σε εμπιστεύεται. Μου λέει, εσύ έχεις δύο πνευματικούς και είναι και οι δύο άγιοι. Ο Ιάκωβος της Εύβοιας και ο Ευμένιος του Λεπροκομείου. Εγώ δεν έχω κανέναν. Θέλω να μου φέρεις έναν. Του λέω, ο Ιάκωβος δεν μπορεί, είναι άρρωστος πολύ. Ο Ευμένιος μπορεί. Θέλεις να σου τον φέρω; Και τον πήγαμε μια Κυριακή μαζί με τον Χριστόδουλο τον Πρωτοπαπά που τώρα διευθύνει τον δορυφόρο του Hellas Sat, και πήραμε τον άγιο Ευμένιο και εξομολόγησε τον άγιο Πορφύριο.
Βλέπετε και οι άγιοι έχουν αμαρτίες. Έχουν αίσθηση της αμαρτωλότητάς τους περισσότερη από μας και ήθελαν να εξομολογηθούν. Εμείς θέλουμε; Αυτός μου έλεγε: Τίποτε δεν είναι ανώτερο, εννοώ ο άγιος Ευμένιος, από το να αγαπήσεις τον Χριστό και να Του λες: «Χριστέ μου, θέλω να Σε αγαπήσω τόσο πολύ και να Σε γνωρίσω τόσο πολύ που να μην Σε χορταίνω. Και όλο και περισσότερο να Σε αγαπώ και όλο και περισσότερο να μην Σε χορταίνω. Ο Θεός διψά να διψάται».
Να σας διαβάσω μερικές συμβουλές που έλεγε και να πάτε να κάμετε τη Λιτανεία. Ακούτε:
Να αγαπούμε τον άνθρωπο μα πιο πολύ τον Θεό.
Να βλέπουμε τις αρετές των άλλων και τα δικά μας ελαττώματα. Έτσι θέλει ο Θεός. Έτσι είναι ωραία. Εμείς κάμνουμε το αντίθετο. Βλέπουμε τα ξένα και όχι τα δικά μας.
Εάν νομίζεις πως έχεις αρετές δεν έχεις τίποτα. Όποιος πει πως είναι άγιος δεν είναι. Οι άγιοι ποτέ δεν είπαν ότι ήσαν άγιοι.
Εμείς έχουμε ανάγκη τον Θεό. Εκείνος δεν έχει την ανάγκη μας. Για μας θα είναι η ωφέλεια να Τον γνωρίσουμε, να Τον αγαπήσουμε.
Όταν προσευχόμαστε και ο Θεός δεν μας ακούει, υπάρχει λόγος. Εμείς είμαστε οι αίτιοι, εμείς Τον εμποδίζουμε να μας ακούσει. Η προσευχή είναι πολύ μεγάλη υπόθεση. Ανεβάζει τον άνθρωπο ψηλά αν προσεύχεται με ταπείνωση και συντριβή καρδίας.
Οι θλίψεις και ο πόνος μας φέρνουν πιο κοντά στο Θεό. Εκ πείρας ομιλούσε.
Όλα τα ξεπερνάει κανείς με την πίστη στο Θεό.
Δεν μπορούμε να καταλάβουμε το θέλημα του Θεού γιατί δεν μας αφήνει το θέλημά μας. Γιατί βλέπουμε τα λάθη των άλλων και όχι τα δικά μας. Πόσο σημαντικό είναι να βλέπουμε τα λάθη μας και όχι τα ξένα.
Αν συγχωρείς τους εχθρούς σου και υπομένεις τις θλίψεις είσαι στο δρόμο του Θεού. Αυτό το θεωρώ το πιο σημαντικό. Δεν συγχωράς, δεν υπομένεις τες θλίψεις, δεν είσαι στο δρόμο του Χριστού. Σε κάποιο άλλο δρόμο είσαι. Αλλά όχι του Χριστού.
Ο Θεός τα θέλει όλα και όχι ό,τι περισσεύει. Αν είμαστε υπερήφανοι και εγωιστές ο Θεός θα μας ταπεινώσει. Γιατί «ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν». Ο διάβολος φοβάται τον ταπεινό ενώ τον υπερήφανο τον αγαπά γιατί είναι δικός του.
Αν κανείς έχει κάποιο χάρισμα να μην υπερηφανευτεί γιατί θα του το πάρει ο Θεός για να ταπεινωθεί. Όταν είμαστε ταπεινοί και πράοι ο Θεός θα μας δώσει χαρίσματα. Γι᾿ αυτό να πιστεύουμε και να λέμε πως είμαστε αχρείοι δούλοι όσα καλά και αν έχουμε.
Ο Θεός μας σώζει δωρεάν και όχι γιατί το αξίζουμε.
Όποιοι είναι υπερήφανοι θα επιτρέψει ο Θεός να πέσουν σε πολλές αμαρτίες για να ταπεινωθούν.
Να αγαπούμε τον Θεό τόσο πολύ που να μην χορταίνουμε να Τον αγαπούμε και να μην φοβόμαστε τίποτα.
Όσες αρετές και να έχουμε να μην φουσκώνει ο νους μας. Μόνο να θεωρούμε τον εαυτό μας αχρείο δούλο που δεν έπραξε ούτε αυτά που όφειλε να πράξει.
Μόνον καλό να σκέφτεσαι και μόνον καλό να κάνεις.
Να δίνεις χωρίς να έχεις απαίτηση να πάρεις.
Να μη βάλεις ποτέ κακούς λογισμούς στο νου σου.
Η ταπείνωση φυλάσσει τον θησαυρό και η υπερηφάνεια τον σκορπά. Χωρίς ταπείνωση δεν στεριώνει καμιά αρετή γιατί δεν βρίσκει τόπο να πατήσει. Τι ωραίο που είναι τούτο!
Οι άνθρωποι ενεργούν περισσότερο με τη λογική και λιγότερο με την πίστη. Γι᾿ αυτό και πελαγώνουν πολλές φορές.
Από τη μια μεριά η χαρά και από την άλλη η λύπη. Και λέει ο άνθρωπος: Τι συμβαίνει; Και γιατί με την πίστη στο Θεό όλα ξεπερνιούνται γιατί τα αφήνεις όλα σ᾿ Εκείνον και αναπαύεσαι.
Μετά την καταιγίδα έρχεται η γαλήνη. Μετά την λύπη η χαρά. Και πρέπει να λέμε, «εἰ ὁ Θεὸς μεθ᾿ ἡμῶν τὶς καθ᾿ ἡμῶν».
Να θεωρούμε τον εαυτό μας κατώτερο από όλους τους ανθρώπους γιατί έτσι θέλει. Έτσι ευχαριστιέται ο Θεός.
Ο άγιος Ευμένιος εκοιμήθη 23 Μαΐου το 1999. Εδώ μας αξίωσε ο Θεός και κτίσαμε του δασκάλου του το παρεκκλήσι το ωραίο και λαμπρό του αγίου Νικηφόρου αλλά από αίσθηση που είχαμε μαζί με τον παπά-Μιχάλη, αυτός μου είπε η αλήθεια να λέγεται, δεν τον πίεσα εγώ αυτός με πίεσε, μου λέει, μα αφού και ο Ευμένιος είναι άγιος. Να του κάμουμε, δεσπότη μου, μια εικόνα. Του λέω, παπά, θα πουν ότι ο Μόρφου κάμνει συνέχεια τους γέροντες του αγίους. Φτάνει που βγάλαμε όνομα, θα προκαλέσουμε. Μου λέει, μα αφού με έστειλες. Όταν γνώρισε τη γυναίκα του την Ελένη και αποφάσισαν να ενώσουν τη ζωή τους, μου λέει, να μου πεις ένα άγιο άνθρωπο να πάω να γνωρίσω μαζί με την Ελένη να πάρουμε την ευχή του. Να πάτε στον Ευαγγελισμό, του λέω, στην Αθήνα στο Νοσοκομείο και έχει έναν, που άμα τον δεις δεν θα τον υπολογίσεις. Και αυτός κάποτε θα γίνει άγιος. Λέγεται Ευμένιος. Και να του πάρεις και ευχές από ᾿μένα και να τον παρακαλέσεις να προσεύχεται για όλους μας. Η τελευταία φωτογραφία που έχει ο άγιος Ευμένιος που κάθεται είναι μαζί με τον παπά-Μιχάλη και την παπαδιά την Ελένη. Μετά από λίγες μέρες εκοιμήθη.
Κατά ένα περίεργο τρόπο θαυμαστό, όταν ήλθα στη Μητρόπολη Μόρφου το 1998, βρήκα εικόνα του παλιού αγίου Ευμενίου, αυτήν που κρατά ο διάκος ο Ευμένιος εκεί, να κρέμεται μέσα στο Ιερό της Περιστερώνας. Και λέω, Κύριε ελέησον, τι γυρεύει εδώ ο Κρητικός ιεράρχης Ευμένιος; Ούτε ο παπά-Αντρέας ήξερε να μου πει. Λέει μου, τον τιμούσαμε παλιά, πριν 200 χρόνια. Σκεφτείτε. Πέρασαν 200 χρόνια, χτίσαμε του αγίου Νικηφόρου Εκκλησία, κάμαμε εικόνα του μαθητή του που πήρε το όνομα του από τον παλιό άγιο Ευμένιο και σήμερα θα λιτανεύσουμε τους δύο Ευμένιους μαζί. Τον Παλαιό και τον Νέο δίπλα-δίπλα. Γι᾿ αυτό και λέμε, αγίου Ευμενίου του Νέου. Διότι υπάρχει και Παλαιός που ήταν επίσκοπος εις την Κρήτη.
Βλέπετε αυτά τα ωραία είναι της Ορθοδοξίας μας. Η αγιότητα δεν τελειώνει ποτέ. Ο Θεός θέλει να μας τη δώσει. Εμείς θέλουμε; Ας το σκεφτούμε τώρα που θα γίνεται η λιτάνευση της Βαϊοφόρου.
