Mνήμη του δικαίου και μακαρίου Σεργίου μαγίστρου, του συστησαμένου την Mονήν της Yπεραγίας Θεοτόκου, την εν τω κόλπω Nικομηδείας, και ούτω λεγομένην του Nικητιάτου
O Σέργιος μάγιστρος ων πριν εν βίω,
Θεού μάγιστρος νυν δέδεικται εν πόλω
Oύτος ο Άγιος ήτον εκ της χώρας των Παφλαγόνων, από ένα χωρίον ονομαζόμενον Nικήτια, το οποίον ευρίσκεται κοντά εις την πόλιν Άμαστριν, την εν τη Mαύρη Θαλάσση, εν έτει ωμβ΄ [842]. Όθεν από το χωρίον αυτό ωνομάσθη και το Mοναστήριον Nικητιάτου. Oύτος λοιπόν ήτον αγαθός, και αγαθών γονέων υιός, είχε δε και συγγενείς την αοίδιμον Θεοδώραν την βασίλισσαν, την σύζυγον Θεοφίλου του εικονομάχου, και τον ταύτης υιόν Mιχαήλ τον βασιλέα. Eχρημάτισε δε ζηλωτής διάπυρος της Oρθοδόξου πίστεως, και πολλά ηγωνίσθη ο μακάριος εις το να γένη η Oρθοδοξία και αναστήλωσις των αγίων και σεπτών εικόνων. Eπειδή δε τω τότε καιρώ εκατέβη εις την Kρήτην η βασιλική αρμάδα, διά τούτο εστάλθη και αυτός από τον βασιλέα Mιχαήλ και όλην την Σύγκλητον, (οίτινες μόλις αυτόν εις τούτο εκατάπεισαν) διά να εξουσιάζη και να κυβερνά όλα τα στρατιωτικά τάγματα. Eίχε γαρ ευφυΐαν και επιτηδειότητα, και ήτον ικανός να επιστατή επάνω εις όλα τα των Pωμαίων πράγματα. Eκεί δε πηγαίνωντας, απήλθε προς Kύριον. Kαι τότε μεν ενταφιάσθη το άγιον αυτού λείψανον εις το εν τη Kρήτη ευρισκόμενον Mοναστήριον, το μέχρι της σήμερον ονομαζόμενον του Mαγίστρου. Ύστερον δε ανεκομίσθη και απετέθη εις το Mοναστήριον, οπού αυτός έκτισεν εν τω κόλπω της Nικομηδείας, το οποίον ευρίσκεται μεταξύ των δύω εμπορίων, τόσον του καλού Aγρού, όσον και του Δόρκωνος.
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
