Ξερός

Από φωτογραφικό υλικό Μιχάλη Γεωργιάδη

Το μεικτό χωριό Ξερός βρίσκεται 54χλμ δυτικά της Λευκωσίας και 18χλμ της Μόρφου και είναι κτισμένο κοντά στη θάλασσα σε υψόμετρο 10μ., ανατολικά του ποταμού Ξερού.

Ο Ξερός βρίσκεται δίπλα στον δρόμο Καραβοστασίου – Μόρφου και στα βορειοανατολικά συνδέεται με το χωριό Πεντάγυια (5,5χλμ.) και μέσω του με τη Μόρφου (18χλμ), δυτικά με το χωριό Καραβοστάσι (0,5χμ.) και νοτιοανατολικά με τη Λεύκα (4,5χμ.).

Η ονομασία του χωριού προήλθε από τον ποταμό Ξερό που ρέει στην περιοχή και η περιοχή Ξερού – Καραβοστασίου ανήκε στην αρχαία πόλη των Σόλων.

Ως λιμάνι, με την ονομασία Άγιος Αυξίβιος, αναφέρεται και κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Αλλά και η νεώτερη ονομασία Καραβοστάσι (=σταθμός καραβιών, αγκυροβόλιο) φανερώνει τη χρησιμοποίηση της περιοχής ως σταθμού καραβιών και κατά τα νεώτερα χρόνια.

Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με την καλλιέργεια εσπεριδοειδών (πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ, κιτρόμηλα) και λίγων σιτηρών. Αρκετοί από τους κατοίκους του χωριού δούλευαν στα γειτονικά μεταλλεία του Μαυροβουνίου, της Σκουριώτισσας, του Απλικιού, του Ξερού και στο λιμάνι του Καραβοστασίου.

Το 1931 οι κάτοικοι του χωριού ήσαν 454 (408 Ε/κ και 46 Τ/κ). Το 1964 λόγω των διακοινοτικών ταραχών που ακολούθησαν μετά την τουρκοκυπριακή ανταρσία (η περιοχή Ξερού-Καραβοστασίου βομβαρδίστηκε από την τουρκική αεροπορία τον Αύγουστο του 1964) και οι Τουρκοκύπριοι κατόπιν εντολών από την Άγκυρα μετακινήθηκαν σε γειτονικά αμιγή τουρκοκυπριακά και μεικτά χωριά, για να δημιουργηθούν στο νησί ισχυροί τουρκοκυπριακοί θύλακες. Το 1973 οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του Ξερού ανέρχονταν στους 625.

Στο χωριό υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Οι τούρκοι στην προσπάθεια τους για παραχάραξη της ιστορίας και της εξαφάνισης των ελληνικών ονομάτων μετονόμασαν τον Ξερό σε Denezll και το χωριό υπήχθη διοικητικά στη Λεύκα.

*Χρησιμοποιήθηκαν εκτενή αποσπάσματα από τα λήμματα της Μεγάλης Κυπριακής Εγκυκλοπαίδειας 1981-1990, εκδόσεις Φιλόκυπρος, Λευκωσίας

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΕΠΙΤΡΟΠΟΙ: ΞΕΡΟΥ – ΝΕΟΙ ΣΟΛΟΙ:
  • ΕΛΕΝΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ