Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος μιλάει στο περιοδικό «π» και την δημοσιογράφο Ευτυχία Λαμπροπούλου, για τα παιδικά του χρόνια, πως αντιμετώπισε την προσφυγιά, τον τρόπο που μεγάλωσε, τις συμβουλές της μητέρας του που τον καθόρισαν. Για το ποιμαντικό του έργο που ασκεί με ζήλο. Για τους Άγιους Πατέρες με τους οποίους ήρθε σε επικοινωνία, αλλά και για τα διεθνή ζητήματα που ταλανίζουν σήμερα τον κόσμο.
Σεβασμιώτατε, πώς είναι για ένα μικρό παιδί να χάνει τον πατέρα του, αμέσως μετά τον αδελφό του και να εκπατρίζεται. Κάπου εκεί νοιώσατε ένα χέρι, αυτό που λέμε το «χέρι του Θεού», να σας κρατά και να σας ενδυναμώνει;
Πάντοτε αισθανόμουν ότι με κρατά το χέρι του Θεού και με ενδυναμώνει. Ποτέ δεν αισθάνθηκα ότι δεν έχω την προστασία του Θεού… Αυτό θα είναι πολύ μεγάλο ψέμα αν το πω… Η μάνα μου όταν έμεινε έγκυος σ’ εμένα, επειδή ήταν μεγάλης ηλικίας ανησυχούσε. Της εμφανίστηκε ο Απόστολος Αντρέας και την καθησύχασε λέγοντάς της «μην κλαις και μη λυπάσαι, θα κάνεις καλή γέννα», και την ευλόγησε. Ένα άλλο περιστατικό σημαδιακό της προστασίας του Θεού που συνέβη ήταν το εξής. Το σπίτι μας στο χωριό ήταν παλιό και κινδύνευε ανά πάσα στιγμή να κατεδαφιστεί, οπότε κάποια μέρα εμφανίστηκε η Παναγία στην αδελφή μου τη Στέλλα και της είπε «πιάσε το μωρό και φύγε αμέσως», και μόλις μ’ έπιασε και βγήκε έξω, το σπίτι κατεδαφίστηκε. Αυτό τι σημαίνει; Ότι εκ κοιλίας μητρός ήμουν προστατευμένος, κι αυτήν την προστασία, δηλαδή τη συνεχή πρόνοια του Θεού την αισθάνομαι μέχρι σήμερα. Αυτός που πρώτος ενεφύσησε στη μάνα μου και αυτή σ’ εμάς, ότι ο μεγάλος προστάτης του σπιτιού και όλης της οικογένειας είναι ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, ο γείτονάς μας, διότι η εκκλησία του είναι δίπλα από το σπίτι που γεννήθηκα στην κατεχόμενη Πάνω Ζώδεια, ήταν ο πατέρας μου Νικόλας. Βέβαια, για εμάς η πίστη του πατέρα μου και της μάνας μου Μηλιάς, δεν ήταν μια γενική και αφηρημένη πίστη, αλλά ήταν πολύ συγκεκριμένη. Ήταν η πίστη στη μία αγία και ορθόδοξη Εκκλησία, η πίστη των αποστόλων, το εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο, που εμείς ως παιδιά το βιώναμε βλέποντας τους γονείς μας. Ιδιαιτέρως μετά την κοίμηση του πατέρα μου, αυτή την πίστη των αγίων και των πατέρων της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας τη φανέρωνε καθημερινά η μητέρα μας Μηλιά, και όπως συχνά μου έλεγε για να μη λυπάμαι που έχασα τον πατέρα μου «ο Θεός κάμνει ορφανά γιε μου, κακορίζικα δεν κάμνει!» Δεν ήταν απλώς ένας λόγος λαϊκής σοφίας, αλλά λόγος βαθιάς πίστης και εμπιστοσύνης στην πρόνοια του Θεού! Αυτήν την ευλάβεια της μάνας μου την κατανόησα και την είδα, όταν μέναμε στο ίδιο δωμάτιο στην προσφυγιά. Όταν εκτοπιστήκαμε το 1974 βίαια από το χωριό μας, μας έδωσαν ένα σπίτι με τρία υπνοδωμάτια στον προσφυγικό συνοικισμό Λατσιών. Στο ένα δωμάτιο έμενε ο γαμπρός μου ο Ανδρέας με την αδελφή μου τη Στέλλα. Στο δεύτερο υπνοδωμάτιο έμεναν τα δύο τους παιδιά ο Αντώνης και η Μαρία και στο τρίτο υπνοδωμάτιο έμενα εγώ με τη μάνα μου. Τότε ήμουνα 14 χρονών. Εκείνα τα τέσσερα χρόνια που συγκατοίκησα με τη μάνα μου στο ίδιο δωμάτιο, είδα ότι η Μηλιά δεν ήταν απλώς μια τυπική χριστιανή, αλλά μια χριστιανή που είχε νυχτερινή ζωή. Αυτό τι σημαίνει; Σηκωνόταν μετά τα μεσάνυχτα, έκαμνε μετάνοιες, γονάτιζε με τα χέρια υψωμένα και προσευχόταν. Δηλαδή, ακολουθούσε τον κανόνα και το πρόγραμμα προσευχής που της είχε βάλει ο εξομολόγος της, ο μακαριστός άγιος Γέροντας Αθανάσιος Σταυροβουνιώτης.
Επιπλέον, ήταν αδιανόητο για τη μάνα μου να ξημερώσει μεγάλη γιορτή ή Κυριακή και να μην ετοιμαστεί πρώτη να πάει στη Θεία Λειτουργία, κάτι που έκανε πάντα και στο χωριό μας και στην προσφυγιά. Αλλά το μεγάλο ορθόδοξο παράδειγμα που πήραμε από τη μάνα μας ήταν ο τρόπος που αντιμετώπισε το πένθος όχι μόνο του ανδρός της, αλλά και του γιου της, του αδελφού μου του Πέτρου που σκοτώθηκε το 1974, κατά τη διάρκεια της Τουρκικής εισβολής. Αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο μάθημα για μένα… πάρα πολύ μεγάλο μάθημα. Επίσης, μάθημα για μένα ήταν και πώς αντιμετώπιζε την προσφυγιά και την επιστροφή μας. Είχε πίστη, αλλά και φρικτό ρεαλισμό.
Συνεπώς η πίστη για μένα, για να απαντήσω στο ερώτημα, ήταν μια συνεχής ροή ηλεκτρικού ρεύματος που ερχόταν όχι μόνο από τη μάνα μου, αλλά και από τον πατέρα μου όσο ζούσε, ιδίως μετά που κοιμήθηκε. Μέχρι γράμμα μου έστειλε από τον παράδεισο που μου έλεγε να μη λυπούμαι, «θα σε προστατεύω, γιε μου, είμαι στον παράδεισο. Ο πατέρας σου Νικόλας». Κι αυτό πρώτη φορά το λέω. Τι συνέβη; Μόλις κοιμήθηκε ο πατέρας μου αρνούμουν να πάω σχολείο γιατί θα με έλεγαν ορφανό. Τόσο περήφανος ήμουν… Με παρακαλούσε η μάνα μου να πάω λέγοντας μου «θα μείνεις αγράμματος, γιε μου, επειδή εκοιμήθη ο πατέρας σου; Δεν είσαι έξυπνος; Το μόνο που μας έμεινε είναι ο νους μας. Τα γράμματα τα παίρνεις. Γιατί, γιε μου;» «Θα με λεν ορφανό. Δεν πάω σχολείο» της απάντησα. Δεν πήγα μια μέρα, δεν πήγα δυο, δεν πήγα τρεις μέρες. Την τέταρτη ή την πέμπτη μέρα το βράδυ, είδα όνειρο μια λευκή σελίδα, η οποία έγραφε πάνω: «Αγαπητέ μου Όμηρε, σε παρακαλώ να πηγαίνεις σχολείο για να μάθεις γράμματα. Είμαι πολύ καλά, είμαι στον παράδεισο. Ο πατέρας σου Νικόλας». Και το πρωί χωρίς να πω σε κανέναν τι είδα, λέω, «μάνα, που είναι τα ρούχα μου να πάω σχολείο!» Μου λέει, «μα θα πας σχολείο;» «Ναι». «Γιατί;» «Δεν σου λέω. Πρέπει να μάθω γράμματα». Αυτό που συνέβη ήταν εκ Θεού και δεν το είπα ποτέ μου, παρά μόνο της μάνας μου όταν ενηλικιώθηκα και έγινα φοιτητής.
Οπόταν αντιλαμβάνεστε η πίστη στην οικογένεια μας ήταν μια πολύ δυνατή υπόθεση. Την είχε η γιαγιά μου η Μυροφόρα, ο πατέρας μου ο Νικόλας, η μάνα μου η Μηλιά, τα αδέλφια μου. Κι όταν μεγαλώσεις μέσα σ’ ένα κλίμα ενεργειακό, αυτή η πίστη που είναι ενέργεια του Αγίου Πνεύματος είναι μεταδοτική. Και οι δυσκολίες που αναφέρατε στο ερώτημα σας, δυνάμωσαν την πίστη μου. Ούτε στιγμή δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μου ότι δεν υπάρχει Θεός. Μπορεί να «δίκαζα» τον Θεό γιατί να πάρει τον αδελφό μου; Αλλά τον δίκαζα επειδή υπήρχε…
Προσφυγάκι με σκληρές εικόνες νωπές στη μνήμη σας, ήλθατε στην Ελλάδα να σπουδάσετε στη νομική σχολή του ΕΚΠΑ. Τι σας οδήγησε να στραφείτε προς τον κλήρο;
Δεν συμφωνώ με τον όρο σκληρές εικόνες. Νωπές ναι. Αλλά όχι σκληρές. Ο θάνατος, όπως και ο πόλεμος και η προσφυγιά είναι μέρος της ζωής και της ιστορίας, και δεν ήταν αυτά που με οδήγησαν στον κλήρο, αλλά η πίστη που περιέγραψα προηγουμένως. Κατ’ αρχάς όταν ήμουν έφηβος δεν σκεφτόμουνα την ιεροσύνη, αλλά τον μοναχισμό και όχι τόσο έντονα. Απλώς μου περνούσε από το μυαλό. Δηλαδή ανάμεσα στις άλλες επιλογές που σκεφτόμουν ήταν και ο μοναχισμός. Μια επιλογή ήταν να γίνω αρχιτέκτονας. Μια άλλη επιλογή ήταν να γίνω καθηγητής της ιστορίας και ποτέ δεν ήταν μέσα στις επιλογές μου να γίνω νομικός. Ποτέ…
Όσον αφορά τις σκέψεις που έκανα να γίνω μοναχός, είχαν σαν βάση τις εμπειρίες που βίωσα μέσα στο σπίτι, αλλά και τη διαχείριση του έρωτα. Ο θάνατος του πατέρα μου, του αδελφού μου και η προσφυγιά που την εισέπραξα ως θάνατο του παιδικού μου παραδείσου, δεν μου άφησαν περιθώριο να κοιτάξω με εμμονή προς τη γυναίκα, προς το ωραίο φύλο. Από τα 14 μου και πιο πριν ακόμα, θυμάμαι που κάποιες ωραίες συμμαθήτριες μου τις έβλεπα σαν ομορφιά, τις θαύμαζα γιατί με έλκυε η ομορφιά, αλλά ποτέ δεν τις είδα σεξουαλικά, σαρκικά. Θυμάμαι που η μάνα μου κάποτε μου είπε «μια γυναίκα ο Θεός σου τη χρωστά. Αλλά είναι κρίμα οι κοπέλες του κόσμου, δεν θα κάμνετε πειράματα πάνω τους. Θα αγαπήσεις, θα αγαπηθείς, θα πας στην εκκλησία και ό,τι κάμετε σαρκικά μετά τον γάμο». Αυτό πέρασε μέσα μου, και όποτε έβλεπα να έρχεται κάποια κοπέλα προς εμένα αυτή η συμβουλή έμπαινε μπροστά μου. Υπήρχε πάντοτε φρένο. Αν απουσίαζε η συμβουλή της μάνας μου, δεν νομίζω να υπήρχε αυτό το φρένο… Και τη μάνα μου την έπαιρνα πάντα πολύ σοβαρά, και ό,τι μου έλεγε το φύλαγα βαθιά μέσα μου. Πώς να μην την πάρω σοβαρά όταν από μικρός είδα τόσα σημεία και άλλα σημεία που δεν τα λέω. Αντιλήφθηκα από νωρίς ότι η Μηλιά, αλλά και η γιαγιά μου η Μυροφόρα ήταν σ’ ένα άλλο πνευματικό επίπεδο… Από την άλλη μου άρεσε να φτιάξω οικογένεια, αλλά το σκεφτόμουν κάπως ιδεαλιστικά, ρομαντικά. Τελειώνοντας, θα έλεγα ότι οι σκέψεις μου για τον μοναχισμό ωρίμασαν και ενισχύθηκαν όταν γνώρισα τον άγιο Ιάκωβο (Τσαλίκη), τον άγιο Ευμένιο (Σαριδάκη) και τον αδελφό μου εν Χριστώ μακαριστό Γεράσιμο Φωκά, τον κατοπινό -για λίγο καιρό- μητροπολίτη Κεφαλληνίας.
Πώς είναι για έναν κληρικό και μάλιστα επίσκοπο να επιτελεί ποιμαντικό έργο σε μια βαριά δοκιμαζόμενη από τον κατακτητή περιοχή όπως αυτή της Κύπρου;
Η διαποίμανση της Μητρόπολης Μόρφου είναι ιδιαίτερη, διότι η μισή είναι κατεχόμενη και η άλλη μισή είναι ελεύθερη. Έχουμε 45 κοινότητες ελεύθερες και 25 σκλαβωμένες. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι κινούμαι σε δύο επίπεδα. Από τη μια κινούμαι στα κατεχόμενα και πρέπει -όπου υπάρχει καλή θέληση- να διορθώσω και να λειτουργήσω τις κατεχόμενες Εκκλησίες, γι’ αυτό και διατηρώ και καλές σχέσεις με τους καλοπροαίρετους Τουρκοκύπριους. Από την άλλη πρέπει να βρίσκω τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για τη διαποίμανση των ελεύθερων περιοχών, διότι η περιουσία της Μητρόπολης είναι στην κατεχόμενη πόλη της Μόρφου, και η ελεύθερη περιοχή έχει αποψιλωθεί λόγω αστυφιλίας και λόγω απομόνωσης από τη νότια Κύπρο, αφού πλέον η ανάπτυξη είναι στα παράλια της ελεύθερης νότιας πλευράς της Κύπρου και όχι στη δυτική Λευκωσία, όπως ονομάζεται η περιοχής της Μόρφου.
Οπότε η μόνη μου διέξοδος όλα αυτά τα 26 χρόνια για να αντιμετωπίσω αυτές τις ιδιαιτερότητες, τις ιδιομορφίες, τις ιδιοτροπίες της ιστορίας και της επαρχίας της Μόρφου είναι η προσευχή. Τα προβλήματα αυτά με υποχρέωσαν από πολύ νωρίς να προσεύχομαι να μου στείλει ο Θεός καλούς ιερείς, γιατί όταν πρωτοήλθα υπήρχε έλλειψη ιερέων στα ελεύθερα μέρη. Να μου στείλει καλούς ιεροψάλτες και ιδιαίτερα δάσκαλο της ψαλτικής τέχνης γιατί έβλεπα ότι οι ψάλτες ήταν όλοι γέροι και υπό αναχώρηση… Και μου έστειλε ο Θεός… Παρακάλεσα να μου στείλει έναν δάσκαλο της αγιογραφίας για να συνεχιστεί η παράδοση που παραλάβαμε από τα μνημεία τα πολλά που έχει η ελεύθερη περιοχή της Μόρφου και μου έστειλε ο Θεός. Έβλεπα ότι είχαμε ανάγκη από ένα γηροκομείο, μια κατασκήνωση, ένα πολιτιστικό κέντρο, μοναστήρια, προσκυνήματα, παιδική λέσχη για παιδιά εργαζόμενων μητέρων, εικονοφυλάκια για να στεγάσουμε τις πολλές εικόνες αφού πρώτα τις συντηρήσουμε… Όλα αυτά χρειάζονται χρήματα. Έπρεπε να κινηθώ σε πολλά επίπεδα. Ποιμαντικά, πολιτιστικά, πολιτικά. Οι πρόσφυγες ήθελαν να τους επισκέπτομαι στις περιοχές που κατοικούν τώρα σε όλη την Κύπρο. Επομένως η προσευχή μου σε κάθε Θεία Λειτουργία, αλλά και στο κελί μου ήταν «Χριστέ μου, στείλε μου καλούς ιερείς, καλούς ιεροψάλτες και τα αναγκαία χρήματα». Και ο Θεός μου τα έστειλε πλούσια και τα αναγκαία χρήματα και τους ανθρώπους. Έτσι με τη χάρη του Θεού τώρα η Μητρόπολη Μόρφου είναι στελεχωμένη από ανθρώπους όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων, κληρικούς και λαϊκούς. Επίσης αρκετοί άνθρωποι γίνονται χορηγοί στο έργο που βλέπουν να γίνεται, και μας βοηθά από καιρού εις καιρόν και η Αρχιεπισκοπή Κύπρου και η Μονή Κύκκου και απόδημοι αδελφοί μας που βρίσκονται στην ξενιτειά.
Πολλοί άνθρωποι όσο ανεβαίνουν είτε σε αξιώματα είτε σε γνώσεις είτε και στα δύο, έχουν μίαν τάση να αμφισβητούν τον Θεό, να δηλώνουν αγνωστικιστές ή πως κάτι υπάρχει, κάπου υπάρχει. Τι τους απαντάτε και πώς μπορεί να απαντήσει ένας ορθόδοξος χριστιανός στην πρόκληση αυτή;
Δεν ξέρω οι άλλοι τι απαντούν. Εγώ σε αυτούς που ολιγοπιστούν ή απιστούν, τους λέω, ελάτε μαζί μου μια βδομάδα και να δείτε και τον Θεό και τον διάβολο. Τίποτε άλλο. Και τον διάβολο όμως…
Είχατε την ευλογία να γνωρίσετε από κοντά δύο σύγχρονους αγίους, τον άγιο Πορφύριο και τον άγιο Ιάκωβο τον Τσαλίκη. Ποιο ήταν το αποτύπωμα που σας άφησαν οι δύο αυτές μεγάλες μορφές των αγίων που ήταν τόσο κοντά στον Θεό;
Γνώρισα τον άγιο Πορφύριο αλλά οι άνθρωποι που καθόρισαν τη ζωή μου ήταν ο άγιος Ιάκωβος (Τσαλίκης) ο εν Ευβοία και ο άγιος Ευμένιος (Σαριδάκης) ο Λεπρός, ο συμπαραστάτης και μαθητής του αγίου Νικηφόρου του Λεπρού. Στο πρόσωπό τους αναγνώρισα τη λαϊκή ευσέβεια της Κύπρου, την αγιότητα των πρωτινών Κυπρίων. Μάλιστα έλεγα ότι ο τρόπος που μιλούσε, που φερόταν και συμβούλευε ο άγιος Ιάκωβος μου θυμίζει τη γιαγιά μου και τη μάνα μου, και ο ανδρισμός, η ρωμαλεότητα, η ευθύτητα, το απροσποίητο, η απλότητα, η σοβαρότητα, τα γέλια του αγίου Ευμένιου μου θυμίζουν τους πρωτινούς παπάδες της Κύπρου… Και ευγνωμονώ τον Θεό που μου έδωσε αυτά τα δύο πρότυπα αγιότητας τα οποία είχαν αρκετές διαφορές μεταξύ τους, αλλά ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο. Ήταν κάτι που πάντοτε το είχα ανάγκη. Δεν ήμουν ποτέ ο άνθρωπος του ενός βιβλίου, του ενός ανθρώπου. Θα πρέπει όμως να πω ότι ένα τρίτο πρόσωπο που ήταν πολύ καθοριστικό για μένα, ήταν ο μακαριστός Μητροπολίτης Κεφαλληνίας Γεράσιμος Φωκάς. Ήταν ο άνθρωπος που με πήρε σε αυτούς τους αγίους, ο άνθρωπος και μου γνώρισε την άλλη Ελλάδα την κρυμμένη… Γνώρισα οικογένειες αγιασμένες, όχι μόνο καλόγερους και Γεροντάδες. Προσκυνήματα, επισκόπους αγιασμένους όπως ήταν ο Ύδρας Ιερόθεος, ο ταπεινός μητροπολίτης Κερκύρας Πολύκαρπος, ο πρώην Λαρίσης Θεολόγος, ο Πρεβέζης Μελέτιος Καλαμαράς. Κατάλαβα δηλαδή ότι στην Ελλάδα υπήρχε μια διάχυτη αγιότητα η οποία ήταν για πολλούς κρυμμένη. Επειδή δεν φαινόταν, δεν την αισθανόντουσαν. Αλλά ο Γεράσιμος και οι δύο προαναφερθέντες άγιοι πατέρες συν ο άγιος Πορφύριος και ο άγιος Παΐσιος στο Άγιο Όρος την έκαμναν πολύ εμφανή, χειροπιαστή στα μάτια τα δικά μου. Έτσι για μένα το Ευαγγέλιο δεν ήταν θεωρίες αλλά το έβλεπα πάνω σε ανθρώπους εφαρμοσμένο. Μπορώ να πω ότι αρχικά είδα το Ευαγγέλιο εφαρμοσμένο στο σπίτι μου, και αργότερα στους πατέρες που περιέγραψα, σε οικογένειες που γνώρισα στην Ελλάδα και ύστερα το διάβασα… Το τονίζω αυτό. Αν ανοίξει κανείς τα βιβλία που διαβάζω τη Φιλοκαλία, την Κλίμακα του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος, τα Ασκητικά του αββά Δωρόθεου, το Ευαγγέλιο, τους βίους αγίων… βιβλία που αγαπώ και τα διαβάζω συνεχώς, πάλιν και πολλάκις, θα δει ότι σημειώνω δίπλα από πολλά κείμενα που περιέχονται στα βιβλία με μολύβι: «Γέρων Ιάκωβος, Γέρων Ευμένιος, πάτερ Πορφύριος, Μηλιά, Μυροφόρα»… Γι᾿ αυτό λέω είναι εφαρμοσμένο το Ευαγγέλιο. Πρώτα είδα την εφαρμογή στους ανθρώπους αυτούς που γνώρισα και μετά τη θεωρία.
Πώς μπορούμε να μεταλαμπαδεύσουμε την ορθόδοξη παράδοση στους νέους ειδικά σε μίαν εποχή που ο κόσμος απομακρύνεται από τις πνευματικές αξίες.
Όπως είπα προηγουμένως. Όχι θεωρίες, όχι συμβουλές χωρίς εμπειρία. Είναι προτιμότερο να μιλήσουμε για τα βιώματα της αμαρτίας μας και της μετάνοιάς μας, παρά να δώσουμε άδειες συμβουλές τις οποίες δεν προσπαθήσαμε έστω και λίγο να τις εφαρμόσουμε. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει, μη διδάξεις τίποτα που δεν προσπάθησες προηγουμένως έστω και λίγο να το εφαρμόσεις. Πάρα πολλοί Θυμάμαι μου είπαν ότι βοηθήθηκαν όταν άκουσαν ότι για ένα διάστημα στη φοιτητική μου ζωή κάπνιζα, ή ότι όταν ήμουν μαθητής Λυκείου συμμετείχα σε αριστερές ομάδες, ή ότι με ενδιέφερε η λαϊκή μουσική και το παραδοσιακό τραγούδι, ή ότι πήγαινα κινηματογράφο… Μου είπαν ήσουν άνθρωπος που έζησες την εποχή σου, δεν ήσουν κλεισμένος σε ένα κονσερβοκούτι! Ακούστε, να βγάζεις τον εαυτό σου περίπατο είναι πολύ τολμηρό… Εκτίθεσαι μεν, αλλά αυτός που αναζητά την αλήθεια όταν δει ότι αυτό το κάμνεις θυσιαστικά για τον άλλο και όχι επιδεικτικά, χωρίς αυταρέσκεια, κενοδοξία, ιδιοτέλεια και συμφέρον, αλλά προς δόξα Θεού για να βοηθηθεί ο συνάνθρωπός σου μέσα από τις δικές σου ατέλειες και πτώσεις, αλλά και τις δικές σου ευλογίες, το εκτιμά. Εγώ αυτό κάνω σε όλη μου τη ζωή. Βέβαια, κάποιοι σκανδαλίζονται με αυτά που λέω, κι εγώ τους λέω: «Έχει άλλους που μιλούν πιο γλυκά, πιο διακριτικά από εμένα, πηγαίνετε άμα δεν σας αρέσει αυτός ο τρόπος». Αλλά βλέπω ότι αυτός ο τρόπος σ’ ένα μεγάλο ποσοστό νέων και μεγαλύτερων τους αρέσει. Ο βιωματικός τρόπος εννοώ.
Τώρα αυτό που λέτε εδώ, ότι ο κόσμος απομακρύνεται από τις πνευματικές αξίες. Είναι πολύ φιλολογικό, πολύ κουλτουριάρικο… Ψηλαφώντας παγκόσμια τα πράγματα βλέπω ότι το αντίθετο συμβαίνει. Λέτε «ο κόσμος απομακρύνεται από τις πνευματικές αξίες». Ο κόσμος δεν πλησιάζει πια τις αξίες… Αυτά είναι ηθικολογία, σχήματα του παρελθόντος, γλώσσα και ορολογία ξεπερασμένη, ιδεολογική και φιλοσοφική που ταλαιπώρησε τον νεοέλληνα. Δεν έχουμε ανάγκη από αξίες. Έχουμε ανάγκη από την ενέργεια της αγιότητας. Ο άνθρωπος και όλη η δημιουργία είναι τρία τινά ενωμένα: ενέργεια, ύλη και πληροφορίες. Ο κόσμος σήμερα έχει κατασπαράξει την ύλη, το σώμα, τη σάρκα την ψηλαφεί παντού ευτελίζοντάς την, έχει γίνει ένας τεράστιος τενεκές πληροφοριών που οι περισσότερες είναι αχρείαστες, είναι δέκτης πολλαπλών ενεργειών ορατών και αοράτων, καλών και κακών, αγγελικών και δαιμονικών κι ας μην το καταλαβαίνει. Ο άνθρωπος που αναζητά βαθύτερα… Οι λέξεις αρχές, αξίες, ιδέες, ιδανικά είναι του 20ού αιώνα, νεκρές φύσεις που πλέον δεν τον νοηματοδοτούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ανάγκη από Χριστό και αυτή είναι η γλώσσα που πρέπει να μιλούμε είτε είμαστε δημοσιογράφοι είτε είμαστε ιερείς είτε είμαστε δάσκαλοι είτε είμαστε γονείς.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά με όσα συμβαίνουν σε Ουκρανία και Ρωσία από θρησκευτικής απόψεως και πώς βλέπετε την ρήξη αυτών των δύο ορθοδόξων εκκλησιών;
Από πολύ νωρίς είπα ότι από τη ρήξη των δύο πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας, αδικείται κατάφορα ο Κιέβου Ονούφριος. Αδικείται κατάφορα ο άνθρωπος του Θεού, ο ταπεινός, ο κανονικός μητροπολίτης Κιέβου Ονούφριος. Και δεν αδικείται μόνο ο ίδιος, αλλά και αυτοί που είναι κάτω από αυτόν, οι επίσκοποι, οι ιερείς, οι μοναχοί, οι μοναχές, ο λαός. Καταπιέζονται όλοι αυτοί από το καθεστώς του Ζελένσκι, ο οποίος υπηρετεί συμφέροντα όχι Ορθόδοξα, αλλά σατανιστικά, νεοεποχίτικα. Το αποδεικνύει και η προσωπική του ζωή, αλλά και η καταγωγή του για όποιον θέλει να ερευνήσει. Σύντομα ο Θεός θα δώσει διέξοδο στη μαρτυρική Ουκρανία η οποία πάντοτε ήταν κομμάτι της Ρωσίας. Ένας που γνωρίζει ιστορία γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ουκρανία προέκυψε το 1922 με την ονομασία «Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία» και ήταν μία από τις ιδρυτικές δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης. Πιο πριν ονομαζόταν μικρή Ρωσία… Εμείς αυτό που ξέρουμε από τους αγίους Πατέρες είναι ότι μετά που και τα όπλα θα αποτύχουν στον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο που ξεκίνησε από τη Συρία και θα συνεχιστεί, όταν επέλθει ειρήνη, θα γίνει μία μεγάλη Οικουμενική Σύνοδος και όλα αυτά τα προβλήματα θα πάρουν τις λύσεις τους. Όταν λέω όλα αυτά τα προβλήματα, δεν εννοώ μόνο το Ουκρανικό, αλλά και το παλαιοημερολογιτικό, η αίρεση του παπισμού και του προτεσταντισμού που δεν θα λυθεί με τον οικουμενισμό αλλά με τη μετάνοια και την επιστροφή τους εις την μία, αγία, καθολική και αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Για όλα αυτά λοιπόν έχει το σχέδιο του ο Θεός. Επαναλαμβάνω ότι η προσευχή μας ιδιαιτέρως είναι σ᾿ αυτό τον μαρτυρικό μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο.
- Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την επίλυση του κυπριακού και αν θεωρείτε ότι το σχέδιο δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας μπορεί να αποτελέσει μίαν κάποια λύση.
Κάποτε πίστεψα ότι το σχέδιο για δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία είναι μια κάποια λύση, γι’ αυτό και είπα «ναι» στο σχέδιο Ανάν και ήταν από τα μεγάλα λάθη που έκανα, το λέω και το ξαναλέω. Διότι απέδειξε ο σουλτάνος Ερντογάν ακόμα και με τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία ότι το σχέδιό του είναι η επανασύσταση της μεγάλης οθωμανικής αυτοκρατορίας, γι᾿ αυτό και τον ονομάζω εδώ και χρόνια σουλτάνο και όχι πρόεδρο. Τώρα το λέει και ο ίδιος. Οπόταν δεν έχει νόημα με έναν τέτοιο ηγέτη που βαυκαλίζεται ότι είναι ο τελευταίος των ηγετών να κάνουμε σοβαρές συνομιλίες. Ας τις κάνουμε έτσι για να γίνονται, για να έχουν δουλειά και οι διπλωμάτες. Η λύση του Κυπριακού όπως και άλλων προβλημάτων του μείζονος ελληνισμού της Ρωμηοσύνης θα βρουν διέξοδο όταν οι Κούρδοι κάμουν κράτος, όταν αποδυναμωθεί η Τουρκία και εδαφικά και στρατιωτικά και πολιτικά, όταν οι Αρμένιοι και οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες και οι Κωνσταντινοπολίτες βρουν τις πατρίδες τους ελεύθερες, κι ό,τι μείνει θα είναι Τουρκία. Αυτά είναι προφητευμένα από τον καιρό του αγίου Κοσμά του Αιτωλού αλλά και από τον σύγχρονο προφήτη της Ρωμηοσύνης τον άγιο Παΐσιο, αλλά και από άλλους αγίους Ρώσους, Ρουμάνους και Σέρβους. Και αφού ξεκινήσαμε αυτή τη συνέντευξη από το χωριό μου τη Ζώδεια να καταλήξουμε πάλι στην ευλογημένη γη και τους ανθρώπους της Ζώδειας. Είχαμε ένα πολύ καλό ιεροψάλτη γνώστη της βυζαντινής και ευρωπαϊκής μουσικής τον Δημήτρη του Πρωτόπαπα στην Πάνω Ζώδεια στην Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Το 1972-73 άρχισε να κλαίει γοερά. Οι κόρες του, η μία ζει. Του έλεγαν, πατέρα, γιατί κλαις έτσι; Μου αποκάλυψε, κόρη μου, ο Θεός ότι θα βγούμε πρόσφυγες. Θα πεθάνουμε πολλοί πρόσφυγες. Μα τι σημαίνει πρόσφυγας, πατέρα; Τούρκοι θα κατοικήσουν στο χωριό μας, για πολλά χρόνια θα γίνει αυτό. Και θα μείνουμε για πάντα πρόσφυγες, πατέρα; Πολλοί θα πεθάνουν στην προσφυγιά. Όταν ακούσετε όμως ότι ιδρύθηκε μια καινούργια χώρα στην Τουρκία που θα λέγεται Κουρδία, τότε θα επιστρέψετε πίσω χωρίς πόλεμο. Ο πόλεμος θα γίνεται αλλού. Όταν τα λέγαμε αυτά πριν δέκα χρόνια φαινόντουσαν ευσεβή παραμυθάκια. Τώρα ρωτώ. Βλέπετε αυτά να έχουν δυνατότητα πραγματοποίησης; Στο τελευταίο μας εορτολόγιο του 2025 το οποίο είναι αφιερωμένο στα 50 χρόνια προσφυγιάς που ζήσαμε όλοι εμείς οι πρόσφυγες της Κύπρου από το 1974 μέχρι σήμερα, στο οπισθόφυλλο γράψαμε από πάνω: «Περιμένοντας το θαύμα…και τους Κούρδους!!!» Και αυτά τα γράψαμε τον Αύγουστο πριν γίνουν τα γεγονότα της Συρίας τα σημερινά. Οπόταν αντιλαμβάνεστε ότι εμείς πιστεύομε στον προφητικό λόγο είτε των αγίων είτε των γερόντων είτε των απλών ανθρώπων. Πίστη χρειάζεται, υπομονή και αναμονή.
Με σεβασμό και εκτίμηση τις πατρικές σας ευχές και ευλογίες ευτυχία να βρούμε.
Την ευχή του Χριστού να έχετε!
