Η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού στον Καλοπαναγιώτη

Κείμενα: Αθανάσιος Παπαγεωργίου

Φωτογραφίες: Βάσος Στυλιανού

Εκδόσεις  Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου

και Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου

Οδηγοί Βυζαντινών Μνημείων

Σελ: 72

2008

Τιμή: €7.00

Περιγραφή

Μέσα από τις σελίδες του Οδηγού γίνεται αναδρομή στην ιστορία, στην αρχιτεκτονική και στην τέχνη του μοναστηριακού συγκροτήματος του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού στον Καλοπαναγιώτη, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από το βυζαντινό καθολικό που είναι αφειρωμένο στον άγιο Ηρακλείδιο ακόμα δύο ναούς, εκείνους του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού και του Ακαθίστου Ύμνου. Στους ναούς αυτούς διασώθηκαν βυζαντινές και μεταβυζαντινές τοιχογραφίες που χρονολογούνται από το 12ο έως και το 16ο αιώνα καθώς και αξιόλογες φορητές εικόνες και έργα ξυλογλυπτικής.

Στο κεφάλαιο για τη Θέση και την Ιστορία της Μονής, ο συγγραφέας παραθέτει τις σχετικές πληροφορίες από τις πηγές καθώς και τους προβληματισμούς που προκύπτουν από αυτές. Γίνεται, επίσης, ιστορική αναδρομή για την ίδρυση, την δράση και την παρακμή της Μονής.

Στο κεφάλαιο για την αρχιτεκτονική της Μονής παρουσιάζονται τα μοναστηριακά κτήρια όπως τα κελιά, το “συνοδικό” (αρχοντικό), το ηγουμενείο, το “μαγκιπείο” (αρτοποιείο), ο ληνός και το ελαιοπιεστήριο. Παρουσιάζεται επίσης η τυπολογία του καθολικού και των παρεκκλησίων και τα υλικά δομής. Στο κεφάλαιο που αναφέρεται στο ζωγραφικό διάκοσμο, σχολιάζονται οι τοιχογραφίες του κατάγραφου καθολικού και αναφέρονται τα ιδιαίτερά τους στοιχεία. Παρουσιάζονται ακόμα οι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού που εικονογραφούν το βίο του και οι τοιχογραφίες του Νάρθηκα, έργο αξιόλογου ζωγράφου από την Κωνσταντινούπολη. Σχολιάζονται επίσης οι εξαιρετικές παραστάσεις, «ιταλοβυζαντινής» τεχνοτροπίας του 16ου αιώνα που κοσμούν τις επιφάνειες των τοίχων του παρεκκλησίου του Ακαθίστου Ύμνου.

Στο κεφάλαιο για τα ξυλόλυπτα εικονοστάσια και τις φορητές εικόνες παρουσιάζονται εκείνα που βρίσκονται στο καθολικό και στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού, οι δεσποτικές εικόνες τους, η σειρά του Δωδεκάορτου και η αργυρεπίχρυση λειψανοθήκη της κάρας του Αγίου Ιωάννου του Λαμπαδιστού.

Στην παρούσα έκδοση συμπεριλαμβάνεται ξεχωριστό κεφάλαιο για το Εικονοφυλάκιο της Μονής, στο οποίο εκτίθενται σημαντικές βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες από το το 12ο έως και το 19ο αιώνα και αξιόλογα δείγματα εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής και μεταλλοτεχνίας.

Ακολουθεί πίνακας με αρχιτεκτονική κάτοψη του κτηριακού συγκροτήματος της μονής, στον οποίο σημειώνεται η θέση των τοιχογραφιών.

Στο τέλος του Οδηγού υπάρχει Γλωσσάρι όρων για την καλύτερη κατανόηση των κειμένων και παρατίθεται επιλεγμένη βιβλιογραφία.

Ανέκαθεν η Μονή αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους προσκυνητές και τους επισκέπτες, ντόπιους και ξένους, και σταθμό κατά τη μετάβασή τους στη Μονή της Παναγίας του Κύκκου ή στο Τρόοδος. Το ορεινό θελκτικό τοπίο της κοιλάδας της Μαραθάσας, στο οποίο είναι κτισμένη η μονή, και η καλή κατάσταση διατήρησης των κτηρίων και του ζωγραφικού διακόσμου συνιστούν σημεία έλξης τόσο για τον φιλότεχνο επισκέπτη όσο και για τον επιστήμονα μελετητή, αρχαιολόγο και ιστορικό.

O Oδηγός διατίθεται σε  αγγλική, γερμανική και ρωσική έκδοση.