Ἡ προσευχὴ δίνει τὴν δυνατότητα στὸν ἄνθρωπο, διὰ τῆς Χάριτος καὶ μὲ τρόπο μυστικό, νὰ ψηλαφίσει τὸν Θεό.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μνημονεύει τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μὲ πόθο, ἀξιώνεται ἀγγελικῆς Χάριτος καὶ ταυτόχρονα ἁγνίζεται ψυχοσωματικά. Οἱ δαίμονες τὸ γνωρίζουν αὐτὸ καὶ βομβαρδίζουν τὸν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου, μὲ ἕνα σωρὸ λογισμοὺς καὶ μέριμνες, μὲ σκοπὸ τὸν μετεωρισμὸ τοῦ νοῦ γιὰ νὰ μὴν γίνει ἔτσι καρδιακὴ προσευχή. Ὁ διασκορπισμένος νοῦς δὲν μπορεῖ νὰ δεχτεῖ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ ἔτσι δὲν εἰσέρχονται στὴν καρδιὰ τὰ Θεῖα νοήματα καὶ ἡ πνευματικὴ γνώση. Μὲ τὴν συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας, λὸγῳ τῆς ταπείνωσής μας, καταστέλλεται ὁ μετεωρισμὸς τοῦ νοῦ. Ὁ μετεωρισμὸς τοῦ νοῦ ὑφίσταται σὲ ἐμᾶς, διότι δὲν ἔχουμε τὴν ἀνάλογη ταπείνωση. Καὶ ὅσο μειώνεται ὁ μετεωρισμός, τόσο ἡ προσευχὴ γίνεται κτῆμα τοῦ νοός. Ἑπομένως πρέπει νὰ ἔχουμε ὄχι μόνο ἀδιάλλειπτη προσευχή, ἀλλὰ καὶ ἀδιάλλειπτη προσοχή. Καὶ ἡ προσοχὴ γεννάει τὴν προσευχὴ καὶ ἡ προσευχὴ διατηρεῖ τὴν προσοχή. Προσοχὴ καὶ προσευχὴ ἀλληλοσυνδέονται μεταξύ τους καὶ ἀποκρούουν τὶς ὅποιες ἐπιθέσεις τοῦ διαβόλου. Καὶ ὅταν κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο, ἡ καρδιὰ μᾶς διατηρηθεῖ καθαρὴ καὶ ἁγνὴ μπροστὰ στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ, οἱ προσευχὲς μᾶς θὰ ἔχουν «παρρησία» καὶ θὰ εἰσακούγονται.
Μὲ τὴν ἀργολογία καὶ φέρνοντας στὸ νοῦ μας χίλια δυὸ περιττὰ πράγματα, εἶναι μετὰ φυσιολογικὸ νὰ μὴν μπορέσουμε νὰ συμμαζέψουμε τὸ νοῦ μας γιὰ προσευχή. Ἔχοντας βάλει ἕνα σωρὸ ἄχρηστο «ὐλικὸ» στὸ νοῦ μας, τί προσευχὴ μποροῦμε νὰ κάνουμε μετά; Χώρια ποῦ ἔχει πολλὰ δικαιώματα ὁ διάβολος ἐκείνη τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς καὶ μᾶς πλασάρει μὲ εἰκόνες ἕνα σωρὸ φαντασιώσεις καὶ λογισμούς, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μὴν μποροῦμε νὰ προσευχηθοῦμε ἀμετεώριστα καὶ νὰ μείνει ἡ προσευχή μας ἀκαρποφόρητη. Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ προσέξουμε, τὴν προετοιμασία καὶ τὴν περιεκτικὴ βοήθεια ποῦ πρέπει νὰ δώσουμε στὸν ἑαυτόν μας, στὸν νοῦ μας, στὴν καρδιά μας, γιὰ νὰ πετύχουμε κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς.
Ἡ στιγμὴ ποῦ λέει ὁ ἄνθρωπος τὴν εὐχή, εἶναι ἡ πιὸ εὐλογημένη καὶ ἡ πιὸ κατάλληλη, γιὰ νὰ τοῦ δώσει ὁ Θεὸς συγχώρεση γιὰ τὶς ἁμαρτίες του. Εἶναι σὰν νὰ πιάνει κανεὶς τὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ σφιχτὰ καὶ νὰ κλαίει καὶ νὰ τοῦ ζητάει συγχώρεση. Ὁμοιάζουμε σὰν τὴν Χαναναία ποῦ γονατισμένη στὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ, Τὸν ἐκλιπαροῦσε νὰ τὴν ἐλεήση. Καὶ ἂν προσευχόμαστε ἔτσι, θὰ μᾶς ἐπισκιάσει ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ βρεῖ ἡ καρδιά μας μεγάλο πλοῦτο!
Εἶναι ἀδύνατον ἄνθρωπος ποῦ γονατίζει καὶ προσεύχεται μὲ πόνο, ὁ Θεὸς νὰ μὴν τὸν πληροφορήσει. Κοπίασε στὴν προσευχὴ καὶ θὰ δεῖς χαρὰ νὰ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν καρδιά σου. Ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ θυμίαμα τῆς ψυχῆς ποῦ τὴν κάνει νὰ εὐωδιάζει διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ.
Ὅπως τρώγοντας ἀνοίγει ἡ ὄρεξη, ἔτσι καὶ προσευχόμενος γεννᾶται ἡ (ὄρεξη γιὰ) προσευχή. Ὅταν δὲν μᾶς ἐλέγχει ἡ συνείδηση, τότε ἡ προσευχή μας ἔχει παρρησία στὸ Θεό. Ἡ ἁμαρτία κόβει τὴν παρρησία τῆς προσευχῆς μας.
Ὁ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ ἀκούει τὴν εὐχὴ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Εἶναι ἡ μεγαλύτερη κόλασή του, γι’ αὐτὸ καὶ ἀγωνίζεται νὰ «κλέψει» τὴν εὐχὴ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Πρῶτα θὰ ἀφαιρέσει ὁ διάβολος τὸ ὅπλο ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ποῦ εἶναι ἡ προσευχὴ καὶ μετὰ θὰ τὸν «δέσει» χειροπόδαρα. Ἂν δὲν κατορθώσει νὰ ἀφαιρέσει τὸ ὅπλο, δὲν θὰ μπορέσει νὰ τὸν «πιάσει» τὸν ἄνθρωπο. Ἔτσι ὅταν τὸ ὅπλο βάλλει καὶ ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται, ὁ διάβολος δὲν πλησιάζει τὸν ἄνθρωπο. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος δὲν προσεύχεται, βρίσκεται ἄμεσα στὸν κίνδυνο τῆς «συλλήψεως» ἀπὸ τὸν διάβολο. Τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, θὰ μᾶς προστατέψει ἀπὸ τὰ βέλη τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κάθε κακό. Διότι ἅμα ἔχουμε τὸν Βασιλέα παρὼν μαζί μας, ποιός θὰ τολμήσει νὰ μᾶς κάνει κακό; Μεγάλη ἀσφάλεια προσφέρει ἡ προσευχή! Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ἀρνήθηκε τὸν Χριστὸ τρεῖς φορές, γιατί ἐκείνη τὴ στιγμὴ δὲν βρισκόταν σὲ κατάσταση προσευχῆς καὶ θὰ δεῖτε, ὅτι ὅλες οἱ πτώσεις μας συμβαίνουν ὅταν δὲν ἔχουμε κατάσταση προσευχῆς… Ἑπομένως ὅταν λείπει ἡ προσευχὴ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, λείπει ὁ Χριστός. Ὄχι ἡ παρουσία Του ἢ κατὰ φύση, ἀλλὰ ἡ κατὰ Χάρη.
Μὲ τὸ ποὺ ξυπνᾶμε, νὰ πιάνουμε ἀμέσως τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ στὸ στόμα μας, λέγοντας τὴν εὐχή. Ὅταν ἡ μέρα μας ξεκινάει μὲ τὴν προσευχή, ὅλη ἐκείνη ἡ μέρα θὰ κυλήσει μὲ εὐλογία Θεοῦ καὶ θὰ μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀντιμετωπίσει ἀποτελεσματικῶς τὴν κακία τοῦ διαβόλου καὶ τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι θὰ προκαταλάβουμε τὸν διάβολο, ποῦ προσπαθεῖ σὲ κάθε ἄνθρωπο μόλις ξυπνήσει, νὰ τοῦ βάλει δικούς του λογισμούς, τὴν δική του «προσευχὴ» ποῦ εἶναι ὅλη κακία.
Ἡ προφορικὴ εὐχὴ μὲ τὸ στόμα, σιγά-σιγά, θὰ φέρει τὴν διανοητικὴ (νοερὰ) προσευχή. Τὸ στόμα θὰ δώσει στὸν νοῦ τὴν προσευχή. Καὶ ὅταν ὁ νοῦς καταλάβει τὴν προσευχὴ καὶ τὴν κάνει κτῆμα του καὶ τὴν ἐργάζεται ἄνετα μέσα του, τότε τὴν προσευχὴ αὐτήν, θὰ τὴν ἀπορροφήσει-ἑλκύσει ἡ καρδιά. Καὶ ὅταν ἡ καρδιὰ πάρει τὴν προσευχὴ αὐτήν, τότε θὰ συνειδητοποιήσει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν αἴσθηση τῆς καρδιᾶς του, ὅτι πράγματι ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἐντὸς ἡμῶν ἐστί, διότι μὲ τὴν καρδιακὴ προσευχὴ ἐνθρονίζεται ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου. Βέβαια γιὰ νὰ φτάσει κάποιος στὴν καρδιακὴ προσευχὴ χρειάζονται χρόνια, καὶ ὅποιος τὸ κατορθώσει αὐτό, εἶναι ὁ πιὸ εὐτυχισμένος ἄνθρωπος πάνω στὴ γῆ.
Τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ θὰ μᾶς σώσει. Ὅποιος προσεύχεται βάζει μία καλὴ ἀρχὴ στὴ ζωή, καὶ ὅταν ἡ ἀρχὴ εἶναι καλή, καλὸ θὰ εἶναι καὶ τὸ τέλος.
Τὸ ὅτι εἴμαστε φτωχοὶ στὴν ψυχή, ὀφείλεται στὸ ὅτι δὲν ἔχουμε προσευχή.
Στὴν προσευχή μας, πρῶτα νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ συγχωρέσει ὅλους ἐκείνους ποὺ μᾶς ἔκαναν κακό, μετὰ νὰ συγχωρέσει καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων τις ἁμαρτίες καὶ μετὰ νὰ Τὸν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς συγχωρέσει καὶ τὶς δικές μας ἁμαρτίες.
Θέλω νὰ προσεύχεστε τὰ ξημερώματα, ἔστω καὶ γιὰ 5 λεπτά. Ἡ προσευχὴ ἢ νυχτερινὴ πάρα πολὺ βοηθάει!
Ἡ αὐτενεργοῦσα προσευχή, δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρὰ ἡ ἐνθρόνιση τοῦ Χριστοῦ μέσα στὴν καρδιά μας.
Ἡ προσευχὴ θὰ ξεβγάλει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὶς παγίδες τοῦ διαβόλου καὶ σιγά-σιγά θὰ μᾶς βγάλει ἀπὸ τὰ βρωμερὰ πάθη. Ὅσοι δὲν προσεύχονται εἶναι τυφλοὶ καὶ ψυχικὰ νεκροί. Εἶναι ἄφρονες γιατί δὲν γνωρίζουν τὴν ἀναγκαιότητα, ἀλλὰ καὶ τὴν μέγιστη τιμὴ ποὺ μᾶς παρέχει ὁ Θεὸς νὰ ἐπικοινωνοῦμε μαζί του. Διότι ἡ προσευχὴ εἶναι τὸ φῶς, ἡ ζωή, ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια τῆς ψυχῆς! Ὅ,τι εἶναι τὸ ὀξυγόνο γιὰ τὸ σῶμα μας, εἶναι καὶ ἡ προσευχὴ γιὰ τὴν ψυχή μας.
Τὸ σῶμα, ὅταν ἀπουσιάζει ἡ ψυχὴ ἀπ᾿ αὐτό, βρωμάει, σκουληκιάζει, σαπίζει καὶ γίνεται ἑστία μολύνσεως. Τὸ ἴδιο πρᾶγμα συμβαίνει ὅταν ἀπουσιάζει ἡ προσευχὴ ἀπὸ τὴν ψυχή.
Δὲν ἔχετε δεῖ πῶς ὑποφέρουν οἱ κεκοιμημένες ψυχὲς στὸν ἄδη; Ἅμὰ τὶς βλέπατε, ἢ συνείδησή σας θὰ σᾶς κεντοῦσε ὥστε νὰ τὶς βοηθήσετε καὶ θὰ γεννιόταν ἡ ἀγάπη καὶ ἡ συμπάθεια γι’ αὐτὲς τὶς ψυχές. Ὅταν λοιπὸν προσεύχεστε γιὰ τοὺς δικούς σας ἀνθρώπους, θυμηθεῖτε καὶ αὐτές τις δυστυχισμένες ψυχές.
Δὲν ὑπάρχει ὀμορφότερο καὶ ὡραιότερο πρᾶγμα ἀπὸ τὴν προσευχή, προκειμένου νὰ ὀμορφαίνεις τὴν ψυχή σου… Μέγας πλοῦτος κρύβεται στὴν προσευχή!
Ὅταν ὁ πεπερασμένος (περιορισμένος) νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἐπικοινωνήσει-εἰσέλθει στὸν ἄπειρο νοῦ τοῦ Θεοῦ, τότε γίνεται μία πνευματικὴ συνουσία, μὲ μία ἀνέκφραστη καὶ μυστηριώδη ἡδονή. Εἶναι βέβαια μιὰ ὑψηλὴ πνευματικὴ κατάσταση.
Ἡ κατάκτηση τῆς προσευχῆς δὲν εἶναι οὐρανοκατέβατη, ἀλλὰ σιγά-σιγά προοδεύει ὁ ἄνθρωπος σ’ αὐτήν.
Μπορεῖ νὰ λέμε ὅτι ἡ προσευχὴ μᾶς δὲν ἔχει τὴν βαρύτητα ὥστε νὰ εἰσακουστεῖ ἀπὸ τὸν Θεό, ωστόσο ἂν δεῖ ὁ Θεὸς ὅτι προσευχόμαστε μὲ ἀγάπη, θὰ μᾶς εἰσακούσει.
Πηγή: «Πατρικὲς ὁδηγίες καὶ ἐμπειρικὲς ὑποθῆκες, γιὰ πνευματικὴ τελείωση» Γέροντος Ἐφραὶμ Φιλοθεΐτου, ἐκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», σέλ.15-20
Κείμενο από: https://orthodoxathemata.blogspot.com/2025/04/blog-post_27.html