Η προσευχητική σκέψη της Εκκλησίας στολίζει με αθανάτους μαργαρίτες την Υπεραγία Θεοτόκο για το ότι μας γέννησε τον Θεό, για το ότι Του έδωσε το σώμα Του. Έτσι και ο Σωτήρας και η σωτηρία μας αποδόθηκαν διά της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γι’ αυτό και χωρίς την Υπεραγία Θεοτόκο δεν μπορούμε να έχουμε ούτε τον Θεάνθρωπο Χριστό, ούτε την Εκκλησία, ούτε και την εν Αυτοίς σωτηρία. Κατ’ ουσίαν, όλη η θεανθρώπινη οικονομία επιτελείται με την βοήθεια της Υπεραγίας Θεοτόκου. Επειδή η Εκκλησία είναι δι’ αυτής Εκκλησία και η σωτηρία είναι δι’ αυτής σωτηρία. Τούτο καταδεικνύουν όλες οι προς αυτήν ευχές και τα περί αυτής στιχηρά.
Η προσευχητική σκέψη της Εκκλησίας ευαγγελίζεται: Όταν ο Κύριος κατοίκησε στην αγία Παρθένο, εκείνη κατέστη Ναός έμψυχος αφιερωμένος στον Θεό. Οι προσευχές της Υπεραγίας Θεοτόκου διαφυλάσσουν την Εκκλησία, όταν εμείς τιμούμε την Παναγία κατά τον ορθόδοξο τρόπο. Καθώς η Θεοτόκος είναι ο Ναός και η κατοικία του Λόγου του Θεού, η ίδια είναι και το δικό μας καθαρτήριο από τις αμαρτίες. Η Θεοτόκος είναι πράγματι η Μητέρα του Δημιουργού· Εκείνη είναι και η Κιβωτός της Διαθήκης· Εκείνη είναι στ’ αλήθεια η Αγία Τράπεζα· Εκείνη είναι η πάγχρυση λυχνία· Εκείνη είναι το δικό μας καθαρτήριο· Εκείνη είναι και η πνευματοποιημένη θεία Εκκλησία. Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η μοναδική χαρά για το ανθρώπινο είδος· Εκείνη παρακαλεί για την ειρήνη στις εκκλησίες του Σωτήρος μας.
Να μία συγκινητική προσευχητική κραυγή προς την Υπεραγία Θεοτόκο: «Παρθένε Μήτηρ, οίδαμέν σε, Εκκλησίαν του Θεού, μεγαλύνοντες, εκ βάθους καρδίας ικετεύομέν σε, μή κλείσεις σοίς δούλοις τας πύλας του ελέους σου». Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η «γεγονυϊα Ναός ολόφωτος, του Χριστού». «Ναός ηγιασμένος εδείχθης του Θεού του εν σοί οικήσαντος, Παρθένε, υπέρ νούν· αυτόν δυσώπει αμαρτιών ημάς ρύπου αποκαθάραι, όπως οίκος γνωρισθώμεν και κατοικητήριον Πνεύματος». Η Θεοτόκος είναι ο Ναός και η αγία κατοικία του Λόγου του Θεού. «Θεμέλιον της σωτηρίας Χριστόν τεκούσα, Παρθένε, τον της μετανοίας ναόν ημίν ενεκαίνισας και είσοδος ευσπλαγχνίας εγένου». «Πανάχραντε Παρθένε, κατοικώντας εντός Σου ο Θεός, Σέ ανέδειξε αγιασμένο Ναό». Αφού Αυτή γέννησε τον Χριστό, είναι η Θεομήτωρ· δι’ αυτής επιτελέστηκε η εκπληκτική θεία οικονομία της σωτηρίας: «η φρικτή οικονομία».
Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι: ο μέγας θησαυρός όλου του σύμπαντος· δι’ Αυτής συντελείται η σωτηρία του κόσμου – «σωτηρία εν αυτή διεπράχθη» – και η άφεση των αρχαίων αμαρτημάτων. Γεννώντας τον Θεάνθρωπο, ο Οποίος είναι η Εκκλησία, η Υπεραγία Θεοτόκος εφάνη η ενοποιός δύναμη των διαχωρισθέντων: του Θεού και του ανθρώπου, του ουρανού και της γής, του Δημιουργού και της πλάσης· διότι δι’ Αυτής οι άνθρωποι πράγματι κατέστησαν σύνοικοι των αγίων Αγγέλων στα ουράνια· και αυτό το μαρτυρούν οι τάξεις όλων των Αγίων, που τώρα βρίσκονται μαζί τους εξυμνώντας τον Υϊό Της με αιώνιες μελωδίες.
Αγίου Ιουστίνου του Τσέλιε (Πόποβιτς) – ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ: ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ, Β΄ ΕΚΔΟΣΗ. Θεοτόκος – Εκκλησία, σελ. 345 – 347
