Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Δ’ Στάσης των Χαιρετισμών προς τη Θεοτόκο, που τελέσθηκε στην ιερά μονή Παναγίας του Άρακα παρά την κοινότητα Λαγουδερών της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (9.4.2021).
Χρόνια πολλά ευλογημένα, σταυροαναστάσιμα σε όλους και η κεχαριτωμένη Θεοτόκος Μαριάμ να κάμει τα έτη όλων μας κεχαριτωμένα. Να είναι δηλαδή γεμάτα χάρη Χριστού.
Η μόνη εικόνα που έχομε στη Μητρόπολη Μόρφου η οποία έχει το επίθετο, το προσωνύμιο η Κεχαριτωμένη όπως λέει και ο ψαλμός που μόλις τώρα ακούσαμε στην κατάληξή του, «τὴν ὡραιότητα, λέει, τῆς παρθενίας σου. Χαῖρε ἡ Κεχαριτωμένη». Έτσι τελειώνει η ωραιότητα της παρθενίας της Θεοτόκου μας. Η μόνη λοιπόν εικόνα που βρήκα στη Μητρόπολη της Μόρφου, που έχει τόσες πολλές εικόνες, νομίζω μαζί με τη Μητρόπολη της Πάφου είμαστε σε πρωτιά αρχαίων θαυματουργών και ωραιοτάτων εικόνων, είναι εδώ εις τον Άρακα. Αυτό το ιερό παλάτιο των αγίων χρωμάτων ενός αγνώστου αγιογράφου, που μερικοί πιθανολογούν ότι μπορεί να είναι και ο Θεόδωρος ο Αψευδής. Σημασία έχει ότι ο αγιογράφος αυτός ο αγιασμένος, μας άφησε εικόνες οι οποίες να είναι κλίμακα προς τον ουρανό. Δηλαδή σκάλα που ανεβαίνει ο νους μας, βλέποντας αυτές τες εικόνες, προς τον ουρανό. Αυτό είναι πολύ μεγάλο ξέρετε. Πάρα πολύ μεγάλο. Να έχομε τέτοιες εικόνες οι οποίες να κατεβαίνει η χάρις του Θεού σε μας, η ενέργεια του Θεού δηλαδή, η δύναμις του Θεού, αυτό σημαίνει χάρις Θεού, δωρεάν μάλιστα γι᾿ αυτό και είναι χάρις αλλά απ᾿ την άλλη οι εικόνες, οι ωραίοι ύμνοι που ψάλλαμε τώρα του Ακαθίστου ύμνου, οι Χαιρετισμοί, η τελετουργία, η λειτουργία, η Θεία λειτουργία, αυτό το μυστικό συμπόσιο που γίνεται τακτικότατα δόξα τω Θεώ και στις πόλεις μας και στα χωριά μας, να είναι όχι μόνον κατάβαση της χάριτος αλλά και ανάβαση του δικού μας νου, της δικής μας ψυχής, της δικής μας καρδίας εις τον ουρανό.
Και ιδιαιτέρως αυτή την περίοδο την χρονική, λίγο πριν από το Πάσχα του 2021 αφού ζήσαμε το φοβερό έτος του 2020 έμπλεο φόβου από έναν ιό που αναστάτωσε τα σύμπαντα και γέμισε φόβο τες καρδιές των ανθρώπων, εισήλθαμε, πάντοτε με τη χάρη του Θεού, σε ένα τρομερό έτος που ακοές πολέμων και άλλων ασθενειών και σεισμών και καταποντισμών ακόμη και ηφαιστείων αλλού κοντά μας αλλού μακριά μας, ακούγονται σε όλη την οικουμένη. Ετοιμάζονται οι ισχυροί της γης να δείξουν το πόσο ανίσχυροι είναι πνευματικά, κάνοντας πόλεμο. Ο πόλεμος είναι η έσχατη καταφυγή του αδύναμου ανθρώπου. Και θέλουν απ᾿ ότι φαίνεται με αφορμή ποικίλα πολιτικά, οικονομικά αλλά νομίζω και πνευματικά προβλήματα που υπάρχουν και αδιέξοδα πολλά που ο ίδιος ο αρχηγός των δαιμονικών δυνάμεων ο εωσφόρος έχει προκαλέσει και έχει χειραγωγήσει τους ανθρώπους του με ποικίλους τρόπους σε μεγάλα αδιέξοδα που πολλές φορές αισθάνεσαι ότι μόνον ένας πόλεμος μπορεί να δώσει διέξοδο σ᾿ αυτά τα δαιμονικά και εωσφορικά αδιέξοδα. Η Ουκρανία είναι ένα τέτοιο αδιέξοδο και πολιτικό και εκκλησιαστικό. Η κατάσταση της Τουρκίας έναν άλλο τέτοιο αδιέξοδο. Μια χώρα τεραστία με έναν αλαζόνα σουλτανίσκο, ο οποίος ακόμη και αυτό το δολάριο σήμερα ανήγγειλε ότι θα το καταργήσει ως όργανο χρηματισμού και θα προχωρήσει σε ένα νέο χρήμα που θα αφορά όλους τους μουσουλμάνους της γης. Αυτό είπε σήμερα. Και οι περισσότεροι δεν κατάλαβαν ότι αυτό και μόνο είναι αφορμή πολέμου. Να μην πάμε και πιο χαμηλά στη Μέση Ανατολή που μαίνεται ο πόλεμος της τόσο γειτονικής σε μας Συρίας εδώ και δέκα χρόνια. Οι Παλαιστίνιοι με τους Εβραίους, οι Εβραίοι με τους Πέρσες, το Ιράκ τα δικά του, οι Κούρδοι τα δικά τους, η Κίνα να κάνει μυστικό οικονομικό πόλεμο στην Αμερική, η Αμερική να ανταποδίδει με ιό και όλοι να ξεχνούν τον μεγάλο Υιό του Θεού, ότι Αυτός είναι που κουμαντάρει τα σύμπαντα, Αυτός έχει τον τελικό λόγο. Έχει και Αυτός σχέδιο και είναι καλός πολεμιστής, έμπειρος όσο κανείς άλλος. Μάλιστα σε δυνάμεις πολύ ισχυρές από τους άρχοντες του αιώνος τούτου. Η Εκκλησία έχει σοφία πανάρχαια όχι από τα χρόνια της ενσάρκου παρουσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μόνον. Από τα χρόνια της δημιουργίας, από Αδάμ και Εύας και εξαιρέτως έχουμε το Πνεύμα το Άγιο το οποίον στους ανθρώπους του κατέρχεται και φωτίζει και στηρίζει και ενισχύει και καθοδηγεί και πληροφορεί τι πρέπει ένας έκαστος εξ ημών να κάμει. Και στα εύκολα της καθημερινότητας τα χαρούμενα και στα δύσκολα τα πικρά. Ιδιαιτέρως εις τα πικρά.
Και δεν έχουμε μόνον το Πνεύμα το Άγιο. Έχουμε ακόμα και αυτή την κεχαριτωμένη Μαριάμ, την Αρακιώτισσα όπως λέγεται εδώ στην Παναγία του Άρακος μεταξύ Λαγουδερών και Σαραντίου ευρισκόμενη. Και η Παναγία μας ως μια πανύμνητος μητέρα, αυτή που εγέννησε τον άγιο, τον αγιότατο Λόγο, αυτό τον μάστορα όλων των αγίων, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Ακούτε τι ωραία, το ακούσατε ήδη, το επαναλαμβάνω απλά σε μια νεώτερη εκφορά του ελληνικού μας λόγου. Τι ωραία τελειώνουν οι σημερινοί Δ΄ Χαιρετισμοί της Παναγίας μας. Ενώ είπαμε μια αδρομερή, έτσι χοντρή χοντρή περιγραφή μερικών πολιτικοκοινωνικών προβλημάτων εδώ της γειτονιάς μας της Μέσης Ανατολής, της Τουρκίας, του Αιγαίου, μην το ξεχνάμε και της Κύπρου που είναι μια αιμάσσουσα πληγή το δικό μας κυπριακό πρόβλημα και πιο πάνω της Ουκρανίας που εκεί έχουμε και εκκλησιαστικό πρόβλημα, όχι μόνο πολιτικό, και η Ευρώπη μια χώρα που παραδίδεται όλο και περισσότερο με όλο τον τάχα μου ευρωπαϊκό της πολιτισμό σε μίαν εωσφορική ζωή. Και μόνον τα τραγούδια που θα εκπροσωπήσουν στον φετινό διαγωνισμό, είναι αρκετά να καταλάβομε τι Ευρώπη αυτή τη στιγμή εωσφορικές δυνάμεις γεννοβολούν. Έχει όμως, επαναλαμβάνω, το σχέδιό του και ο Χριστός. Ολίγα θα κάμουν αλλά αρκετά πικρά για τους ανθρώπους. Αλλά και για αυτή τη φύση, το περιβάλλον, τη δημιουργία δηλαδή του Θεού μας. Και έχομε και την Κεχαριτωμένη μητέρα μας.
«Ὦ Πανύμνητε Μῆτερ!» Έτσι τελειώνουν οι σημερινοί Χαιρετισμοί γεμάτοι ελπίδα, γεμάτοι προσδοκία ότι η μάνα μας η επουράνιος Μητέρα «ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον». Αυτή που εγέννησε τον αγιώτατον Λόγον του Θεού Πατρός εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Δεξαμένη, λέει, «τὴν νῦν προσφοράν». Δέχτου, της λέει, Παναγία Μητέρα μας, την τωρινή προσφορά που σου προσφέρουμε. Αυτούς τους ωραίους ύμνους γεμάτους θεολογία, ικεσία, ευχαριστία, δοξολογία. Δέχτου, της λέει, αυτή την προσφορά αυτού του υμνολογήματος που εκάμαμε των είκοσι τεσσάρων Οίκων προς το πρόσωπό σου, το Πανάγιο κεχαριτωμένο. Και ένα πράμα σου ζητούμε. Και το ένα γίνεται δύο για να φανεί ότι ο άνθρωπος είναι διπλό ον, κατά τον άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη. Τί ζητά εδώ ο υμνογράφος; Θέλει έναν αντίδωρο, το οποίον όμως το μοιράζει, το μισό για το σώμα του και το άλλο μισό για την ψυχή του.
Γι᾿ αυτό είπαμε, ο άνθρωπος, να μην ξεχνούμε, είμαστε όντα διπλά. Έχομε ψυχή και σώμα. Έχουμε επίγεια ζωή, έχουμε ουράνια ζωή. Και η Εκκλησία θέλει με τη βοήθεια του Θεού, με τη βοήθεια της Παναγίας και όλων των αγίων να φροντίζομε και τα επίγεια και τα επουράνια. Και τί λέει. Ακούτε πρώτα για τα επίγεια. Αυτά που είπαμε στην αρχή που έχομε έγνοια. Μα θα γίνει πόλεμος; Θα έχουμε πείνα, μα θα έχουμε σεισμούς, καταποντισμούς; Θα έχουμε και εμείς ηφαίστεια; Πώς θα περάσουμε τους επόμενους μας μήνες; Όχι χρόνια, μήνες. Και τί λέει; «Ἀπὸ πάσης ῥῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας». Όχι μόνον τα Λαγουδερά, όχι μόνον το Σαράντι, όχι μόνο τη Λευκωσία, όχι μόνο την Κύπρο ή τους Έλληνες. «Ἅπαντας». Είναι Θεός του σύμπαντος κόσμου. Το ένα δώρο που θέλει, μάλλον το ένα αντίδωρο που θέλει ο υμνογράφος, ο υμνολόγος και οι ψάλτες που ωραία τα έψαλλαν σήμερα, είναι να μας ελευθερώσει από κάθε συμφορά. Αλλά επειδή δεν τελειώνει η ζωή σε έναν τάφο και η ψυχή συνεχίζει να ζει, «καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως», λέει. Να το δεύτερο, το άλλο κομμάτι του αντιδώρου. Όχι μόνον να μας ρύσει από οποιανδήποτε συμφορά επίγειων αλλά να μην καταλήξει τελικά η αθάνατη ψυχή μας αντί εις το φως του Τριαδικού Θεού, φως ο Πατήρ, φως ο Λόγος, φως και το Άγιο Πνεύμα, να καταντήσουμε, αυτό το φως να γίνει φωτιά που να καίει τη συνείδησή μας. Αυτό είναι η κόλαση. Να μην μπορούμε να δούμε τον Θεό να τον χαρούμε.
Πόσο χαρήκαμε απόψε. Εμένα ξεκουράστηκε η ψυχή μου και το σώμα μου μόνο με αυτά τα ολίγα που ψάλλαμε εδώ σ᾿ αυτό το ωραιότατο μυσταγωγικό παλάτι το τόσο ωραία αγιογραφημένο εδώ στην Παναγία την Αρακιώτισσα. Σκεφτείτε πόσο πιο ωραία θα είναι στον παράδεισο. Πόση απόψε γευτήκατε λίγη χάριν, λίγη ενέργεια, λίγη γλύκα, λίγη χαρά από την Κεχαριτωμένη Μαριάμ. Και το ανάποδο. Άμα η ψυχή μας είναι ανάπηρη να πάρει από αυτή τη λίγη χαρά των Χαιρετισμών σ᾿ αυτό το ιερότατο μοναστήρι, και ιερότατο και ωραιότατο, άμα είναι ανάπηρη η ψυχή μας να προσευχηθεί, να συγχωρήσει να πάρει χάριν εδώ σ᾿ αυτό τον άγιο τόπο με αυτό τον άγιο τρόπο, με τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου, σκεφτήκατε τι κόλαση περιμένει την ψυχή μας; Δεν θα μας τη δώσει ο Θεός. Μόνοι μας θα πάμε γιατί δεν μπορούμε να χαρούμε την Κεχαριτωμένη. Το καλό οι Κύπριοι κουτσά στραβά, να το πω έτσι απλοϊκά, μια σχέση με την Παναγία την έχουμε. Αυτό είναι μια προίκα που μας την άφησαν οι παππούδες μας, οι γιαγιάδες μας. Μην τη χαλάσουμε. Να την αυξήσουμε. Να λέτε, σας παρακαλώ, πατέρες μου και αδελφοί μου, καθημερινά τους Χαιρετισμούς, να βρίσκετε χρόνο για να έχετε αυτή τη γεύση που είχαμε απόψε. Την Κεχαριτωμένη γεύση. Για να ξεκουράζεται η ψυχή μας να αντέχει τα δύσκολα. Και έλεγε και η μακαριστή η μάνα μου, «στα δύσκολα, γιε μου, εκυρκελέουν (Κύριε Ελέησον). Στα ευχάριστα εδοξολόγουν». Έτσι πέρασα τη ζωή μου. Έτσι και ᾿σεις, έτσι και ᾿μεις.
Και κάτι τελευταίο. Είναι από χτες που διάβαζα τους Χαιρετισμούς και κοντοστάθηκε για λίγο η προσοχή του νου μου σε τέσσερεις λέξεις που τις ακούσαμε σήμερα στους Χαιρετισμούς τους τέταρτους. «Χαῖρε Ζωὴ μυστικῆς εὐωχίας». Ένοιωσα εκεί μια ιδιαίτερη έλξη. Δεν σας κρύβω, έκαμα κάτι που δεν το κάμνω συνήθως. Μπήκα μέσα στα κείμενα τα πατερικά. Δεν μπορούσα από μόνος μου να δώσω μια ερμηνεία. Εντάξει. Λέει ότι η Παναγία είναι Ζωή. Οπωσδήποτε. Αφού εγέννησε τη Ζωή των απάντων, είναι Ζωή. Όταν κοινωνούμε Σώμα και Αίμα Χριστού, αυτό το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, είναι το σώμα της Παναγίας, είναι το αίμα της Παναγίας που ενώθηκε με το Άγιο Πνεύμα και συνελήφθη ο Υιός και Λόγος του Θεού και εγεννήθη ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Ναι. Αυτά τα ήξερα από τη Θεολογία. Είναι Ζωή η Παναγία μας διότι μας προσφέρει αιώνιο ζωή. Και να τη βλέπεις μόνο αισθάνεσαι ότι σου δίνει ζωή. Μόνο να την βλέπεις. Σκέψου να γεύεσαι τον Υιό της, να γεύεσαι το Άγιο Πνεύμα που κατοίκησε μέσα στην Παναγία, σκέψου να κοινωνάς τακτικά «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Τί θα πει ο παπάς αύριο πρώτα ο Θεός άμα κοινωνήσουμε. «Εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον». Ως εκεί καταλάβαινα. Αυτό το «μυστικῆς εὐωχίας», όπως λέμε σε μερικά παιχνίδια τηλεοπτικά, ήθελα βοήθεια από το κοινό. Και πήγα στους αγίους. Ποιοι είναι η βοήθεια μας; Οι άγιοι είναι η βοήθεια μας. Και βρήκα λοιπόν ότι «μυστικὴ εὐωχία» είναι η Θεία Λειτουργία. «Χαῖρε, της λέει. Χαῖρε Ζωὴ μυστικῆς εὐωχίας». Χαίρε εσύ, Παναγία μου, η οποία είσαι η Ζωή που τροφοδοτείται από μυστικό συμπόσιο. Ευωχία, αυτό σημαίνει. Να φάεις καλά. Αυτό σημαίνει ευωχία. Και να το ευχαριστηθείς μάλιστα. Αυτό το «εὖ». Να φας καλά και να το ευχαριστηθείς κιόλας. Αλλά λέει και εκείνο το πνευματικότατο, μυστική ευωχία. Για να αφαιρέσει την υλικότητα. Διότι είναι ένα φαΐ που δεν έχει σχέση με αυτά που ονειρεύεσαι, Νεόφυτε, ως επίγειος άνθρωπος. Ποιον είναι; Και λένε όλοι οι Πατέρες. Το μυστικό αυτό συμπόσιο είναι το Μυστικό Δείπνο το οποίο σε κάθε Θεία Λειτουργία μεγαλώνει το τραπέζι και δεν κάθονται μόνον δώδεκα μαθητές, που ο ένας έφυγε, αλλά το τραπέζι ανοίγει και για μας. Λάβετε φάγετε, πίετε εξ αυτού πάντες. Και προσφέρεται ο άρτος ο μυστικός. Ιδού θυσία μυστική. Έτσι δεν λέει, άγιε ιεροψάλτα, ένα από τα Χερουβικά μας της Προηγιασμένης; «Νῦν αἱ Δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σὺν ἡμῖν ἀοράτως λατρεύουσιν. Ἰδοῦ γὰρ εἰσπορεύεται ὁ Βασιλεῦς τῆς δόξης. Ἰδοὺ θυσία μυστικὴ τετελειωμένη».
Έτσι. Και αυτό το μυστικό το μοιράζεται μαζί μας. Μα σκεφτήκατε αγάπη η Παναγία; Μοιράζεται τον Υιό της μαζί μας, που του έδωσε ακόμη και αυτού του Θεού σώμα και αίμα. Ένα πράγμα δεν είχε ο Θεός. Αυτός που έκαμε τα σύμπαντα, δεν είχε σώμα, δεν είχε αίμα. Του το έδωσε η Παναγία. Αλλά ο Θεός μας είναι η ανιδιοτελής αγάπη. Μια αγάπη που δεν έχει συμφέρον και θέλει συνεχώς να μοιράζεται. «Ὁ προσφέρων καὶ προσφερόμενος καὶ προσδεχόμενος καὶ διαδιδόμενος». Θέλει συνεχώς να μοιράζεται. Πού μοιράζεται; Στη μυστική ευωχία, στο Μυστικό Δείπνο, στο μυστικό συμπόσιο.
Γι᾿ αυτό σας προτείνω, αν θέλετε τόσο να αποφύγετε τες συμφορές τες επίγειες ένεκεν πολέμων, ένεκεν σεισμών, ένεκεν πυρκαγιών, φτώχειας, χρεοκοπίας δεν ξέρομε. Πάντως φαίνεται ότι ο χρόνος τούτος είναι γεμάτος απειλές. Τι θα επιτρέψει ο Θεός μόνο Αυτός ξέρει. Θέλετε να λυτρωθείτε και από την κόλαση την αιώνιο; «Χαῖρε Ζωὴ μυστικῆς εὐωχίας». Πιαστείτε από το Μυστικό Δείπνο «ποὺ αἰτία τῆς τῶν πάντων Θεώσεως» έγινε και γίνεται σε κάθε Θεία Λειτουργία η Παναγία. Ένα σας λέω μόνο. Κοιτάξτε μέσα στο ιερό πάνω από την αγία τράπεζα, ποιος είναι που ιερουργεί. Η Παναγία. Να γιατί δεν γίνονται οι γυναίκες παπάδες. Γιατί όλη την ιεροσύνη την έδωσε εις την Παναγία ο Θεός.
Γι᾿ αυτό εύρετε τρόπους να αυξήσομε όλοι μας και πρώτος η αφεντιά μου που λέει τα μεγάλα λόγια, τη σχέση μας, θα έλεγα μάλιστα τη μυστική σχέση μας, με την Παναγία. Και θα δείτε ότι θα είστε πολλαπλά ωφέλιμοι για τα χωριά σας, τες οικογένειές σας, για την αθάνατο ψυχή σας αλλά και γι᾿ αυτό το σώμα σας. Είπαμε, ο άνθρωπος είναι διπλός. Σώμα και ψυχή. Και το σώμα μου θέλει να κοινωνήσει Σώμα και Αίμα Χριστού «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον». Αλλά να θυμάστε. Ὁ εστιάτωρ είναι η Παναγία. Ο μυστικός.
Καλό Πάσχα να έχετε, Καλό Στάδιο στις υπόλοιπες ημέρες και τη Λαμπρή αχώριστοι!
