Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ
«Εὐαγγελίζου, γῆ, χαρὰν μεγάλην,
αἰνεῖτε οὐρανοὶ Θεοῦ τὴν δόξαν…
Χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ»
Χαρᾶς εὐαγγέλια σήμερα, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί. Χαρᾶς εὐαγγέλια στὸν οὐρανὸ καὶ στὴ γῆ. Χαρᾶς ὅμως ὄχι γήινης, πρόσκαιρης, παρερχόμενης, ἀλλὰ χαρᾶς πνευματικῆς, ἀείζωης, οὐράνιας! Σήμερα ἡ γῆ γίνεται οὐρανός, γιατὶ ὁ Πλάστης οὐρανοῦ καὶ γῆς κατέρχεται σωματικὰ στὴ γῆ, σαρκώνεται, γίνεται ἄνθρωπος γιὰ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο.
Σήμερα, ὅπως εὐστοχώτατα καὶ θεολογικώτατα ὑπογραμμίζει τὸ ὡραιότατο ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς, «εἶναι τὸ κεφάλαιο, ἡ βάση τῆς σωτηρίας μας καὶ ἡ φανέρωση, σ’ ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους, τοῦ ἀπὸ τῶν αἰώνων κρυμμένου μυστηρίου»· τοῦ Μυστηρίου δηλαδὴ τῆς Θείας Οἰκονομίας καὶ ἄκρας Θεϊκῆς συγκατάβασης γιὰ τὴν παλινόρθωση τοῦ πεπτωκότος στὴν ἁμαρτία καὶ φθορὰ ἀνθρώπου, γιὰ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴ θέωση τῆς ἀνθρώπινης φύσης.
Ἀλλά, ἂς ἐντρυφήσουμε στὰ ἅγια λόγια τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς ἀπὸ τὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο, ποὺ μὲ λιτότητα ἀλλὰ καὶ θαυμαστὴ εὐκρίνεια μᾶς ἐξιστοροῦν τὸ ὑπερφυὲς γεγονός, ποὺ σήμερα ἑορτάζουμε, τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Μαρίας. Τὸν ἕκτο μῆνα, κατὰ τὸν ὁποῖο ἐγκυμονοῦσε ἡ ἁγία Ἐλισάβετ τὸν Τίμιο Πρόδρομο, ἀπέστειλε ὁ Θεὸς τὸν Ἀρχάγγελό Του Γαβριὴλ στὴν πόλη Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας, πρὸς μία παρθένο, ποὺ καταγόταν ἀπὸ τὸ γένος τοῦ Δαβὶδ καὶ λεγόταν Μαριάμ, καὶ ποὺ εἶχε μνηστευθεῖ μὲ τὸν δίκαιο Ἰωσήφ. Ὁ Τίμιος Πρόδρομος κυοφορεῖται λοιπὸν καὶ γεννᾶται ἕξι μῆνες πρὶν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, γιατὶ ἐπρόκειτο νὰ προηγηθεῖ μὲ τὸ κήρυγμά του τοῦ κηρύγματος τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ νὰ προετοιμάσει τὴν ὁδὸ γιὰ τὴν εὐαγγελικὴ ἀλήθεια. Τότε λοιπὸν εἶχε ἔλθει «τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου», ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιὰ νὰ ἐξαποστείλει ὁ Θεὸς τὸν Υἱό Του, νὰ σαρκωθεῖ στὸν κόσμο τοῦτο. Ἀλλά, γιατί τότε; Διότι τότε εὑρέθη τὸ κατάλληλο σκεῦος, τὸ ὄργανο τὸ ἁγιώτατο τῆς σωτηρίας, εὑρέθη ἡ ἁγιώτατη Παρθένος Μαρία, ἡ μόνη ἀπὸ τῶν αἰώνων Παναγία Κόρη, ἡ μόνη, ποὺ κρίθηκε ἀπὸ τὸν παντοδύναμο Θεὸ Πατέρα ἄξια νὰ γίνει Νύμφη Του, ἀλλὰ Νύμφη Του ἀνύμφευτος, νὰ γίνει ἄνυμφος Μητέρα τοῦ Υἱοῦ Του. Ἐδῶ νὰ τονίσουμε καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Πίστη μας γιὰ τὸ Πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας δὲν πρεσβεύει τὸ αἱρετικὸ παπικὸ δόγμα περὶ “ἄσπιλης σύλληψης τῆς Θεοτόκου”, ὄχι! Ἡ ἰδία ἡ Θεοτόκος συνελήφθη κατὰ τοὺς νόμους τῆς ἀνθρώπινης φύσης ἀπὸ τοὺς ἁγιώτατους γονεῖς της Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, κληρονομώντας ἔτσι τὴν ἀκούσια ἐνοχὴ τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ὅπως καὶ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος. Ὅμως ἡ Παναγία μας, ὅπως θεολογοῦν οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, σὲ ἐπίπεδο προσωπικὸ παρέμεινε ἄτρωτη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ ἀναμάρτητη, ἀφοῦ οὔτε μὲ τὸν λογισμὸ δὲν ἁμάρτησε. Γι’ αὐτὸ καὶ τὴν ἀποκαλοῦμε ἐπάξια, «ἄσπιλη, ἀμόλυντη, ἄφθορη, ἄχραντη καὶ Πάναγνη». Εὑρίσκοντας λοιπὸν τέτοια παναγία παρθένο Κόρη ὁ Θεός, σαρκώθηκε ἀπὸ τὰ πανάγια αἵματά της, ὄχι μὲ συνάφεια ἀνδρός, ἀλλὰ μὲ τὴν ἐπέλευση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ποὺ τὴν καθάρισε πρῶτα ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα.
Ἂς προσέξουμε, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, πὼς τὸ Εὐαγγέλιο λέει ὅτι ἡ παρθένος ἦταν μνηστευμένη, δηλαδὴ ἀρραβωνιασμένη καὶ ὄχι παντρεμένη. Καί, γιατί ἀρραβωνιασμένη; Γιὰ νὰ μὴ μάθει ἔγκαιρα τὸ Μυστήριο τῆς ἐνανθρώπησης ὁ διάβολος, γιατὶ γνώριζε ἀπὸ τὶς Προφητεῖες πὼς ἀπὸ Παρθένο ἐπρόκειτο νὰ ἐνανθρωπήσει ὁ Μεσσίας Χριστός. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν σαρκώθηκε ἀπὸ ἀρραβωνιασμένη παρθένο ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ξεγελάσει τὸν πονηρὸ διάβολο.
Τὸ ὄνομα τῆς παρθένου, Μαρία ἢ Μαριάμ, ἑβραϊκό, σημαίνει Κυρία, διότι ὄντως ἡ Παναγία μας κυρίευσε ὅλα τὰ πάθη καὶ κατέστη, ὡς Θεομήτωρ, Κυρία ὅλου τοῦ κόσμου! Ὁ Ἀρχάγγελος λοιπὸν Γαβριήλ, ὁ κατεξοχὴν ἀγγελιοφόρος τῶν καλῶν καὶ χαρμοσύνων μηνυμάτων τῆς Καινῆς Διαθήκης, εἰσῆλθεν ἀΰλως στὸ δωμάτιο τῆς Παρθένου, καὶ τῆς ἀπεύθυνε τὰ χαριέστατα ἐκεῖνα καὶ μὲ βαθύτατο νόημα λόγια, ποὺ ἔκτοτε ἡ Ἐκκλησία μας τὰ ψάλλει πρὸς τιμή της αἰώνιο: «χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ∙ εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν». Ἂς τὰ προσέξουμε ἰδιαίτερα! Ἡ Παναγία μας ἔπρεπε νὰ χαίρει, γιατὶ ἦταν ἀναμάρτητη, καὶ θὰ δεχόταν σὲ λίγο τὸ πλήρωμα τῆς χαρᾶς, τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Καὶ τὴν ἀποκάλεσε ὁ Γαβριὴλ —μὲ τὸ πρόσταγμα τοῦ Θεοῦ— κεχαριτωμένη, δηλαδὴ γυναίκα ποὺ εἶχε λάβει τὸ πλήρωμα τῆς χάριτος, εἶχε ὅλη χαριτωθεῖ, ἕνεκα τοῦ παναγίου βίου της. Γι’ αὐτὰ λοιπὸν τὰ προτερήματα καὶ τὶς ἀρετές της, ὁ Κύριος ἦταν καὶ εἶναι καὶ θὰ εἶναι μαζί της στὴν αἰωνιότητα. Ἀλλὰ θὰ ἦταν σὲ λίγο καὶ μέσα της, θὰ σαρκωνόταν ἀπ’ αὐτήν. Γι’ αὐτὸ καὶ εἶναι ἡ κατεξοχὴν εὐλογημένη ἀνάμεσα σ’ ὅλες στὶς γυναῖκες. Κι ὅταν εὔλογα ταράχθηκε μὲ τὸν χαιρετισμὸ τοῦ Γαβριὴλ ἡ ἁπλὴ καὶ ταπεινὴ ψυχὴ τῆς παρθένου, τὴν καθησύχασε ὁ Γαβριήλ, λέγοντας πὼς εἶχε βρεῖ χάρη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, εἶχε κερδίσει πλήρως τὴ Θεϊκὴ εὔνοια καὶ εὐμένεια, καὶ ἐπρόκειτο νὰ συλλάβει σὲ λίγο υἱόν, τὸν Ἰησοῦν (ὄνομα ποὺ σημαίνει Σωτήρας), γιατὶ αὐτὸς εἶναι ὁ υἱὸς τοῦ Ὑψίστου καὶ μόνος ἀληθινὸς Σωτήρας τοῦ κόσμου, καὶ βασιλέας ἀτελεύτητης βασιλείας. Κι ὅταν ἀπορημένη ρώτησε ἡ Πάναγνος Μαρία τὸν οὐράνιο μηνυτή, «πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει τοῦτο, ἀφοῦ δὲν ἔχω γνωρίσει ἄνδρα», τῆς ἀποκρίθηκε ὁ Ἀρχάγγελος πὼς θὰ τὴν ἐπεσκίαζε ἡ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, μὲ τὴ δημιουργικὴ δύναμη τοῦ Ὁποίου θὰ συνελάμβανε τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Κι ὅταν, μετὰ τὸν διάλογο τοῦτο, βεβαιωμένη ἐσωτερικὰ γιὰ τὴν ὄντως Θεϊκὴ προέλευση τοῦ γεγονότος, ἀποκρίθηκε μὲ κάθε ταπείνωση, ὑποτάσσοντας τὴ βούληση καὶ συνέργειά της στὸ Θεϊκὸ βούλημα, «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου», τότε, ὦ τοῦ θαύματος, ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐπεσκίασε τὴν ἁγία Παρθένο καὶ συνέλαβε ἀσπόρως καὶ ὑπερφυῶς τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ εἶναι, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸ Μυστήριο τῶν Μυστηρίων, ποὺ σήμερα πανηγυρικὰ ἑορτάζουμε! Αὐτὸ εἶναι τὸ πραγματικὸ καὶ μόνο ἀληθινὸ Εὐαγγέλιο, δηλαδὴ ἡ μόνη χαρμόσυνη ἀγγελία γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ σύμπαντος κόσμου, ἡ ἐνσάρκωση τοῦ δευτέρου προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ σημερινὴ ἑορτὴ ἀποκλήθηκε Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου.
Κι ἐμεῖς, ποὺ συναθροιστήκαμε ἐδῶ γιὰ νὰ ἑορτάσουμε τὸ κοσμοχαρμόσυνο τοῦτο γεγονός, ἂς δοξάσουμε τὸν Κύριο γιὰ τὴν ἄμετρη εὐσπλαγχνία Του, ποὺ γιὰ τὴ σωτηρία μας ἔγινε σπλάγχνο ἀνθρώπου, δηλαδὴ τῆς Θεοτόκου. Κι ἂς χαιρετίσουμε καὶ δοξολογήσουμε καὶ τὴν Πανάχραντο Παναγία μας μὲ ὕμνους Θεομητροπρεπεῖς, μὲ εὐλάβεια καὶ ταπείνωση. Κι ἂς προσπέσουμε στὴ Χάρη Της, στὴ Χάρη τὴν ἀνεξάντλητη τῆς κατά φύσιν Μητέρας τοῦ Θεοῦ καὶ κατὰ χάριν μητέρας ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν, στὶς δύσκολες μέρες, ποὺ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐπέτρεψε νὰ διερχόμαστε. Γιατὶ μόνο αὐτὴ καὶ ὁ Υἱός Της μποροῦν νὰ μᾶς βοηθήσουν ἀληθινά! Ἂς προσπέσουμε ὅμως μὲ πίστη, μὲ ἐλπίδα, μὲ μετάνοια, μὲ διόρθωση τοῦ βίου καὶ τοῦ φρονήματός μας. Κι ἂς εἴμαστε βέβαιοι, πὼς θὰ λάβουμε πλούσια τὰ δωρήματα ἀπὸ τὴν ἀκένωτη πηγὴ τῶν οἰκτιρμῶν τῆς γλυκυτάτης μας Μητέρας, παναχράντου Μαρίας, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς ὁποίας, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν!