Μετά από πολλή προσευχή ο Άγιος Παΐσιος θέλησε να τιμάται η μνήμη του μεγάλου διδασκάλου της Εκκλησίας , τον οποίο υπεραγαπούσε, σε ιδιαίτερη ημέρα και όχι μαζί με τον όσιο Εφραίμ τον Σύρο στις 28 Ιανουαρίου.
Έτσι επελέγη η 28η Σεπτεμβρίου, παρηγγέλθη και εξεδόθη ιδιαίτερη ακολουθία προς τιμήν του, γραμμένη από τον μακαριστό π.Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη, και πανηγυρίζεται η μνήμη του κάθε χρόνο.
Για να έχουμε μια μικρή έστω εικόνα του πνευματικού αναστήματος του Αγίου Ισαάκ αξίζει να διαβάσουμε τις παρακάτω απόψεις συγχρόνων αγίων και γερόντων μας.
Ὁ Άγιος Παΐσιος γράφει στό βιβλίο του Ἐπιστολές: « Πολύ θά σέ βοηθήσει ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ, διότι καί τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς δίνει νά καταλάβει κανείς, καί κάθε εἴδους μικρό ἤ μεγάλο κόμπλεξ καί ἐάν ἔχει ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Θεό, τόν βοηθάει γιά νά τό διώξη. Ἡ ὀλίγη μελέτη στόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ ἀλλοιώνει τήν ψυχή μέ τίς πολλές της βιταμίνες» (σ. 67).
Ἀκόμη στό βιβλίο «Ἁγιορεῖται Πατέρες καί ἁγιορείτικα», ὁ Άγιος ἀναφερόμενος στόν παπα – Τύχωνα γράφει: « Μιά μέρα μέ ρώτησε: – Ἐσύ παιδί μου, τί βιβλία διαβάζεις;
Τοῦ ἀπάντησα:
– Ἀββᾶ ᾿ Ισαάκ.
– Πά, πά , πά , παιδί μου, αὐτός ὁ ἃγιος εἶναι μεγάλος! Οὔτε ἓναν ψύλλο δέν σκότωνε ὁ Ἀββᾶς ᾿ Ισαάκ. ῎ Ηθελε μέ αὐτό πού εἶπε νά τονίση τήν μεγάλη πνευματική εὐαισθησία τοῦ Ἁγίου». (σ. 32).
Ἐπίσης ὁ Γέροντας τῆς Αἴγινας Ἰερώνυμος συμβούλευε τά πνευματικά του παιδιά: «Νά μήν περάσει μέρα χωρίς νά διαβάσεις ἔστω καί μιά σελίδα ἀπό τόν ἀββᾶ ᾿ Ισαάκ. Ἐγώ πολύ τόν ἀγαπῶ τόν εὐλογημένο, γέροντά μου τόν ἔχω. Καί σέ ὃ, τι διαβάζεις, νά ἐγκύπτεις καί νά λέγεις μέσα σου: Ἐγώ τό πράττω αὐτό; ῎ Ετσι θά παρακινείσαι ἀπό τήν ἀνάγνωση νά μεταβαίνεις εἰς τήν πράξιν». (Πέτρου Μπότση, Γέροντας Ἱερώνυμος, ὁ ἡσυχαστής τῆς Αἴγινας, Ἀθῆνα 1993, β΄ ἔκδοση, σ. 121).
Τέλος ὁ Ἀρχιμ. Βασίλειος, πρωην καθηγούμενος τῆς ῾ Ι. Μονῆς ᾿ Ιβήρων, στό βιβλίο του « Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος, ἓνα πλησίασμα στόν κόσμο του», ἐκδ. Δόμος, 1988, σημειώνει χαρακτηριστικά:
«Ὁ Γέρων Ἱερώνυμος τῆς Αἰγίνης συνιστᾶ σ᾿ ὃποιον δέν ἔχει χρήματα νά βγῆ ζητιάνος, νά μαζέψη τά ἀπαραίτητα καί νά πάρη τόν Ἀββᾶ ᾿ Ισαάκ» (σ. 17).
Για όσους επιδιώκουν την άσκηση και την αρετή, για όσους αγωνίζονται κατά των πειρασμών και των λογισμών, ο Αββάς Ισαάκ είναι ο καλύτερος οδηγός για τα πνευματικά. O, κατά τον Άγιο Παΐσιο, πολύ αδικημένος άγιος του Θεού ας είναι βοηθός και παραστάτης μας στην σταυροαναστάσιμη Οδό.
Παραθέτουμε έναν μικρό σταχυολόγημα από τον απέραντο πνευματικό θησαυρό του Αγίου Ισαάκ:
«Δεν είσαι συ σοφότερος από το Θεό, γι’ αυτό μη λυπάσαι όταν η προσευχή σου δεν ακούγεται».
«Τίμησον την ανάγνωσιν. Αύτη γαρ πηγή εστίν της καθαράς προσευχής δι’ό και εν τω καιρώ εν ώ η διάνοια σου εσκορπισμένη ευρίσκεται πλέον της ευχής, εν τη αναγνώσει έμμεινον».
«Ο πολυμέριμνος και πολυπράγμων δεν μπορεί να γίνει πράος και ησύχιος, διότι χωρίς την αδιάλειπτο προσευχή δεν μπορείς να πλησιάσεις το Θεό!».
«’Οποιος ζητεί με προσευχές γήινα πράγματα, ατιμάζει το Θεό!… ‘Οποιος περιφρονεί τη σάρκα του, ζητώντας τα Ουράνια, χαροποιεί τους Αγγέλους!».
«Εκείνος που δεν υπομένει τους πειρασμούς κάποιας αρετής, ούτε την αρετή μπορεί να κατορθώσει!».
«Τα λόγια του Θεού υπέρ το μέλι είναι γλυκά και σαν δροσιά στη φρόνιμη και Θεοφιλή ψυχή».
«Ο Θεός δε δίνει σε κανένα μεγάλο χάρισμα, χωρίς μεγάλο πρώτα πειρασμό».
«’Αν δεν είσαι άγιος κατά την καρδιά, γίνε καθαρός κατά το σώμα, δηλαδή, μη κάνεις σαρκικές αμαρτίες».
«’Αν δεν είσαι πράος , ειρήνευε τουλάχιστον με τον εαυτό σου».
«’Ω αγάπη! Μακάριος είναι εκείνος, που βρήκε εσένα, το λιμάνι κάθε χαράς!…»
«’Οσα καλά ή κακά είναι ενωμένα με το σώμα, θα σε συνοδεύουν μέχρι τον τάφο. ‘Οσα όμως είναι ενωμένα με την ψυχή, θ’ αποτελέσουν την αιώνια προίκα σου!»
«Ποιό φίλο απόκτησες στον Ουρανό, για να σε υποδεχθεί, όταν φύγεις απ’ αυτόν τον κόσμο; Σε ποιού το χωράφι δούλεψες, για να σου πληρώσει το μισθό σου; Κλάψε πολύ, για ν’ αναπαυθεί σε σένα το ‘Αγιο Πνεύμα, καθαρίζοντας το ρύπο της καρδιάς».
«Σε εγκατέλειψα, Κύριε, μη μ’ εγκαταλείψεις, εισάγαγέ με στις νομές Σου, θρέψε με με τη χλόη των Θείων σου Μυστηρίων, παρηγόρησε με, γλύκανέ με με τη θεϊκή σου χαρά!…».
«’Οποιος πιστεύει στο Θεό, θα επαινεθεί και από τους εχθρούς του. ‘Οποιος πιστεύει ότι τα αμαρτήματά του είναι μικρά, πέφτει σε μεγαλύτερα».
«Επιτρέπει ο Θεός τις θλίψεις, για να τον πλησιάσουμε με τις προσευχές και την ταπείνωση και να μην πάθουμε ό,τι έπαθε ο σατανάς».
«Οι αρρώστιες παραχωρούνται από το Θεό για την υγεία της ψυχής στούς ράθυμους και αμελείς, που αγαπούν το Θεό!…».
«’Οποιος ομολογεί και εγκαταλείπει τις αμαρτίες, θα εύρει έλεος παρά Κυρίου (μετάνοια).»
«Προφυλάξου και μην ελέγχεις κανένα για κανένα πράγμα. Η αγάπη δε θυμώνει, μήτε ελέγχει κανέναν με πάθος!…».
«’Οταν δεν απομακρύνεσαι από τα αίτια, δίνεις αφορμές να σε πολεμάει ο εχθρός. Η μελέτη της Αγίας Γραφής διώχνει τις πονηρές μνήμες!..».
«Μη βιάζεσαι στο περπάτημα χωρίς λόγο. Με πραότητα να ομιλείς!…».
«Μην αποφεύγεις τα ευτελή έργα… Φίλους έχε τους φοβούμενους το Θεό. Κρύβε από κάθε άνθρωπο τα μυστικά σου και τους πολέμους σου!…»
«Εάν φορτώσεις όλες τις μέριμνές σου στο Θεό, που φυσικά φροντίζει και για σένα, τότε θα δείς τα θαυμάσια του Θεού!…»
«’Οταν αρχίσει να υψηλοφρονεί ο άνθρωπος, παραχωρεί ο Θεός να έλθουν ισχυρότεροι πειρασμοί και να τον νικήσουν, για να ταπεινωθεί και να ζητήσει και πάλι τη Θεία βοήθεια!…»
«’Οσο με πόθο πλησιάζουμε το Θεό (Θεία Κοινωνία) τόσο κι ο Θεός πλησιάζει σ’ εμάς με τα χαρίσματά Του, και δεν αφαιρεί ποτέ από μας τη χάρη Του, όταν είμαστε ταπεινοί!…».
«Καλό είναι το να θεολογείς για το Θεό, αλλά καλύτερο είναι το να καθαρίσεις τον εαυτό σου για το Θεό».
«Δεν υπάρχει ασυγχώρητη αμαρτία, παρεκτός της αμετανοήτου…».
«Για να υπομένεις τις μικρές σου θλίψεις, να συλλογίζεσαι τις μεγάλες θλίψεις, που υποφέρουν οι άλλοι».
«Φιλάρετος είναι εκείνος που μετά χαράς δέχεται τα κακά που ακολουθούν την αρετή!..».
«Σκοτίζεται ο νούς, όταν δεν έχει πνευματική εργασία και προσευχή, διότι στερείται τη Θεία βοήθεια και δαιμονίζεται!…».
Τα χαρίσματα του Θεού έρχονται μόνα τους, εάν ο τόπος της καρδιάς είναι καθαρός!…».
«Η αμοιβή δεν δίνεται στον άνθρωπο για την αρετή του, αλλά για την ταπείνωσή του. Χωρίς την ταπείνωση όλα είναι μάταια!…».
«Η απομάκρυνση από τα καλά έργα και την προσευχή, μας οδηγεί στην υπερηφάνεια, οπότε φεύγει ο φύλακας άγγελός μας και μας κυριεύει ο σατανάς!…».
«Πολυχρόνια υπομονή οδηγεί στην ταπείνωση. Η ταπείνωση οδηγεί στην υγεία της ψυχής. Η υγεία της ψυχής στη γνώση του Θεού. Η γνώση του Θεού στην αγάπη του Θεού. Και τέλος η αγάπη του Θεού στη Χαρά του Θεού, που είναι γλυκύτερη από την μελοκήρηθρα!…».
«Η αργία των προσευχών, της μελέτης των Θείων Γραφών και η αποχή από της Θείας Κοινωνίας, φέρνουν μέσα μας τους δαίμονες και μας εξουσιάζουν!…».
«’Οποιος εμποδίζει το στόμα του από την καταλαλιά και κατάκριση, φυλάει την καρδιά του απαθή και βλέπει Κύριον τον Θεόν, διώκοντας μακριά τους δαίμονες της κακίας!…».
«Οι άγιοι ’Αγγελοι φροντίζουν για μας, όπως οι μεγαλύτεροι αδελφοί για τους μικροτέρους».
«’Οταν ζητάς κάτι από το Θεό και δεν στο δίνει, γίνεται: α) Διότι είσαι ανάξιος να λάβεις αυτό που ζητάς, β) Διότι δεν το ζητάς με την καρδιά σου, και γ) Διότι δεν έφθασες σε μέτρα να σου δοθεί το χάρισμα, που ζητάς».
«Μην αποφεύγεις τις θλίψεις και στενοχώριες, διότι μ’ αυτές ευρίσκεις το Θεό! Χωρίς πειρασμούς δεν μπορούμε να μπούμε στη Βασιλεία των Ουρανών!…».
«Η ταπεινοφροσύνη εξαφανίζει όλη την κακία των πειρασμών, διότι απ’ αυτή προέρχεται η υπομονή στις συμφορές σου. Από δε την υπομονή προέρχεται η παρηγορία και απ’ αυτή η προς το Θεό αγάπη, οπότε αυξάνεται η χαρά του Αγίου Πνεύματος, που οδηγεί στην τελειότητα την ψυχή».
«’Οταν πάσχω για το Θεό, τότε έχω παρρησία προς Αυτόν και με βοηθά παντού και πάντοτε σ’ ότι του ζητήσω!…».
«’Οποιος παιδεύεται εδώ για τις αμαρτίες του, τρώγει την κόλασή του!…».
«Αν δεν πλησιάσουμε τον Κύριο με την προσευχή, τα ’Αχραντα Μυστήρια και το φόβο Κυρίου, εξάπαντος θα τον πλησιάσουμε με την «παιδεία Κυρίου»…».
«Αν δεν είσαι πράος, ειρήνευε τουλάχιστον με τον εαυτό σου».
«Αν δεν είσαι άγιος κατά την καρδιά, γίνε καθαρός κατά το σώμα, δηλαδή, μη κάνεις σαρκικές αμαρτίες».
«Να μη λυπούμεθα όταν σφάλουμε σε κάτι, αλλ’ όταν επιμένουμε στο σφάλμα μας!…».
«Ο Θεός είναι αγάπη. ’Οποιος ζει μέσα στην αγάπη του Θεού, καρπούται από το Θεό ζωή και οσφραίνεται από αυτόν τον κόσμο τον αέρα της αναστάσεως, όπου εντρυφούν οι δίκαιοι».
«’Οταν αποκτήσουμε την αγάπη του Θεού, τότε τρεφόμαστε με τον Ουράνιον ’Αρτον και παίρνουμε δύναμη. Ο Ουράνιος ’Αρτος είναι ο Χριστός, που έδωκε ζωή στον κόσμο, δηλαδή η Θεία Κοινωνία!…».
«Η μετάνοια είναι το πλοίο. Ο Θείος φόβος οι κωπηλάτες. Και η αγάπη είναι το Θεϊκό λιμάνι!…».
«Ο Θεός υπομένει όλες τις ατέλειες του ανθρώπου, εκτός από το γογγυσμό. Η καρδιά η οποία ευχαριστεί διαρκώς το Θεό, γεμίζει από Θεϊκή χαρά και ευλογία!…».
«’Οποιος διορθώνει στα κρυφά τον αδελφό του δεν είναι φθονερός. Εκείνος όμως που μπροστά σ’ άλλους διορθώνει τον αδελφό του, είναι φθονερός…».
«Η ακαλλιέργητη γή φυτρώνει άκανθες και η ακαλλιέργητη ψυχή γεννά τα πάθη!… Πρέπει να καθαρίζουμε κάθε μέρα τα πάθη της καρδιάς, για να μη μας πνίξουν τον καλό σπόρο!…».
«Πως βεβαιούμεθα ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες μας; α) ’Οταν η συνείδησή μας δε μας κατακρίνει μέσα μας για τις αμαρτίες μας, και β) ‘Οταν μ’ όλη μας την καρδιά εμισήσαμε τις αμαρτίες μας και φανερά κάνουμε τα ενάντια έργα των αμαρτιών μας!…».
«Γιατί το Θεό, που μ’ αγάπησε τόσο πολύ, να τον λυπήσω τόσο πολύ; Αυτή είναι η κόλαση του αμαρτωλού…».
«Αρχή της οδού του Θεού είναι, α) νηστεία, β) αγρυπνία, και γ) αδιάλειπτη ευχή!…».
«Καθαρός στην καρδιά είναι εκείνος που βλέπει όλους τους ανθρώπους καλούς. Καλός οφθαλμός δεν βλέπει πονηρά. Επίσης και αυτός που από απλότητα και ακακία ομοιάζει με νήπιο!…».
«Η ψυχή μας είναι νεκρή και πρέπει να κλαίμε δι’ αυτήν. ’Ας ζητούμε από τον Κύριο να μας δώσει τη χάρη των δακρύων και του πένθους. «Μακάριοι οι πενθούντες ότι αυτοί παρακληθήσονται».
«Πρέπει ν’ αποφεύγουμε όλες τις αιτίες των παθών και να εμμένουμε στις προσευχές και τη συχνή Θεία Κοινωνία, μέχρις ότου ανδρωθούμε πνευματικά…».
«΄Οταν αποφεύγουμε τις αιτίες των παθών και οι άλλοι, που δεν γνωρίζουν το σκοπό μας, σκανδαλίζονται, εμείς δεν είμαστε υπεύθυνοι του σκανδαλισμού τους. Διότι κανείς δεν μπορεί να δουλεύει στο Θεό και συγχρόνως ν’ αρέσει σ’ όλους τους ανθρώπους!…».
«Η κάθαρση από τα πάθη δίνει την υγεία της ψυχής, με αποτέλεσμα την πνευματική χαρά, όταν κοινωνάμε, ευχόμεθα και μελετάμε τα λόγια Κυρίου!…».
«H νηστεία, ως ασκητική αναφορά ολόκληρου του ανθρώπου στον Θεό ή ως προσπάθεια εν έργω καθολικού αγιασμού του ανθρώπου, είναι θεμέλιο όλων των αγαθών, υπεράσπιση κάθε αρετής και αρχή του πνευματικού αγώνα και στεφάνι των εγκρατών και η ομορφιά της παρθενίας και του αγιασμού και η λαμπρότητα της σωφροσύνης και η αρχή της οδού της χριστιανικής ζωής και η μητέρα της προσευχής και η πηγή της φρονήσεως και ο διδάσκαλος της ησυχίας και αυτή που προηγείται από όλα τα καλά έργα».
«Με τα ίδια μέσα που έχασες το αγαθό, προσπάθησε πάλι να το αποκτήσης. Χρυσάφι χρωστάς στον Θεόν; Δε θέλει από σένα μαργαριτάρια. Τη σωφροσύνη σου έχασες; Δεν σου γυρεύει ελεημοσύνη, αλλά τον αγιασμό του σώματος απαιτεί. Περιφρονείς την εντολή της αγάπης, νικημένος από το πάθος του φθόνου; Για ποιό λόγο πολεμάς τον ύπνο με άμετρες αγρυπνίες ή αφανίζεις το σώμα σου με υπερβολική νηστεία; Αυτά δεν σου προσφέρουν καμμιά ωφέλεια, δε γιατρεύουν τον φθόνο. Κάθε αρρώστια της ψυχής, όπως και του σώματος, χρειάζεται ειδικά φάρμακα και θεραπεία ανάλογη».
Ἀπολυτίκιον
Ήχος πλ. α΄. Τον συνάναρχον Λόγον.
Αρετών ταις ακτίσι καταλαμπόμενος, της εν Χριστώ πολιτείας φωστήε πολύφωτος, θεοφόρε Ισαάκ ώφθης εν Πνεύματι, και κατευθύνεις ασφαλώς, σωτηρίας προς οδόν, διδάγμασι θεοπνεύστοις, τους ευφημούντας σε Πάτερ, ως του Χριστού θείον θεράποντα.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ΄. Τη υπερμάχω.
Τη ισαγγέλω πολιτεία σου, μακάριε, του Παρακλήτου ανεδείχθης θείον όργανον, Ισαάκ, και μοναζόντων τύπος εν πάσιν, αλλ’ ως χάριτος της θείας ενδιαίτημα, χάριν αίτησαι ημίν και φως ουράνιον, τοις βοώσι σοι, χαίροις, Πάτερ θεόσοφε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις ησυχίας θείος κανών, χαίροις μοναζόντων, ο διδάσκαλος ο σοφός, χαίροις ο παρέχων, τα πρόσφορα εκάστω, της χάριτος τω λόγω, Ισαάκ Όσιε.