Μόρφου Νεόφυτος: Παναγία η Αγνιώτισσα… τα μεγάλα μάτια της… (18.03.2022)

Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στην Ακολουθία της Β΄ Στάσεως των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, που τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίας Βαρβάρας της κοινότητος Οίκου Μαραθάσας της μητροπολιτικής περιφέρειας Μόρφου (18.03.2022).

Σήμερον, αγαπητοί μου πατέρες και αδελφοί, ημέρα Παρασκευή, που η Εκκλησία αναπέμπει τη Β΄ Στάση των Χαιρετισμών ενώπιον της Θεομητορικής εικόνος, ήλθαμε και ημείς εκ της προσφυγικής μας έδρας εκ της Ευρύχου, εδώ εις την παλαίφατη κοινότητα του Οίκου Μαραθάσας, εδώ εις τον Οίκο της αγίας Βαρβάρας, όπου διαφυλάττετε εδώ και αιώνες, η θαυμαστή εικόνα της Παναγίας της Αγνιώτισσας. Από την Άγνη παλαιών οικισμών όπως καλύτερα από εμένα ξέρετε, της περιοχής ταύτης. 

Τι να πούμε γι᾿ αυτή την εικόνα! Κάθε κοινότητα της Μητρόπολης Μόρφου είναι και μια Παναγία. Όταν σήμερα εισήλθα και στάθηκα εις τον δεσποτικό θρόνο και τόλμησα με τα αμαρτωλά μου μάτια να κοιτάξω αυτά τα μάτια τα Θεομητορικά της Θεοτόκου, της Αγνιώτισσας μάλιστα, της πάναγνης μητέρας του Θεού, ντράπηκα. Και είπα στον εαυτό μου: «Πώς τολμάς ταλαίπωρε Νεόφυτε, με αυτά τα μάτια που τόσες φορές λέρωσες και ασχήμυνες την εικόνα του Θεού που σου έδωσε την ώρα του βαπτίσματος και του μυρώματός σου, να κοιτάξεις αυτά τα μάτια της Παναγίας».

Την περασμένη Παρασκευή ήμασταν σε μια άλλη Θεομητορική όχι μόνο κοινότητα αλλά και Μονή, στο μοναστήρι της Παναγίας της Χρυσοκουρδαλιώτισσας, εκεί που ασκητεύει εδώ και χρόνια η αδελφή Ισιδώρα. Και εκεί υπάρχει μια εικόνα ανάλογης δύναμης όπως αυτή εδώ, η Παναγία η Αγνιώτισσα. Αλλά υπάρχει μια διαφορά: Αυτά τα μάτια της Παναγίας της Αγνιώτισσας, που τόσο μοιάζουν με την Παναγία την Ιεροσολυμίτισσα εις τη Γεσθημανή ευρισκόμενη πίσω από το Πανάγιο Θεομητορικό μνήμα, μόνον εδώ τα συναντάς. Και όταν κάποτε ρώτησαν οι υποτακτικοί του τον μεγάλο προφήτη του γένους μας της συγχρόνου Ρωμηοσύνης, της πονεμένης Ρωμηοσύνης, τον άγιο Παΐσιο, που είδε, πάλιν και πολλάκις, την Παναγία και τον ρώτησαν οι υποτακτικοί του, οι μαθητές του και του είπαν, γέροντα, εσύ που είδες την Παναγία ολοζώντανη, με ποια εικόνα της μοιάζει περισσότερο. Διότι είναι αλήθεια έχουμε πολλές εικόνες και του Χριστού και της Παναγίας και των αγίων. Οι άγιοι όπως και ο Κύριός μας ο Ιησούς Χριστός, μια συγκεκριμένη μορφή είχαν. Οι ζωγράφοι, ανάλογα και με την ικανότητα τη ζωγραφική που έχουν και με τα πρωτότυπα που έχουν τα λεγόμενα ανθίβολα, κάμνουν μέσα στους είκοσι αιώνες από τον καιρό της σαρκώσεως του Σωτήρος Χριστού, ποικίλα πρόσωπα και του Χριστού και της Παναγίας και ύστερα των αγίων αποστόλων και μετέπειτα των αγίων, των κατά καιρούς αγιασθέντων ανθρώπων του Θεού, ανδρών και γυναικών. Όμως, να ξέρετε και οι άγιοι άνθρωποι ήταν και η Παναγία άνθρωπος ήταν και έναν τύπο, ένα σχήμα συγκεκριμένο είχαν επί της γης. Αυτό το σχήμα, αυτό τον τύπο, αυτή την ομορφιά ανέβασαν εις τον ουρανό. Εμείς δικαιούμαστε, ιδιαιτέρως το πρόσωπο του Χριστού, για να το κάνουμε όσο γίνεται πιο οικείο σε μας, άλλοι όταν είναι Έλληνες οι ζωγράφοι, Τον ζωγραφίζουν με ελληνική ομορφιά, μελαχρινό, με ανοιχτό χρώμα χωρίς να Τον κάνουν όμως και πολύ λευκό. Αν είναι Ρώσος ο αγιογράφος, θα Τον κάμει κάτασπρο, όπως είναι οι Ρώσοι. Αν είναι μαύρος ο αγιογράφος, και έχουμε τώρα πολλούς μαύρους αδελφούς μας ορθοδόξους, θα Τον κάμει όσο γίνεται πιο μελαχρινό τον Χριστό. Θέλει ο καθένας τον Θεό του να είναι οικείος, να είναι συγγενής του. Όσο θέλει ο Θεός εμείς να Του μοιάσουμε, να είμαστε «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν Του» και ο άνθρωπος θέλει να μοιάσει του Θεού, του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού, του μόνου από τα Τρία Πρόσωπα από τες τρεις υποστάσεις που επήρε σάρκα, «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου». Και κατά τη δύναμη και κατά τον πολιτισμό και κατά τη ζωγραφική τέχνη του καθενός, ζωγραφίζεται ο Κύριός μας και ο Θεός μας.

Το ίδιο και με την Παναγία. Τα πρόσωπα τόσο του Χριστού μας όσο και της Παναγίας μας και των αγίων αποστόλων, μας τα διέσωσε «ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ» πάντοτε, ο απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς, ο οποίος εκτός από γιατρός ήταν και εξαιρετικός ζωγράφος και αξιώθηκε να είναι και ο πρώτος αγιογράφος από όλη την Εκκλησία και από όλο το αποστολικό κοινόβιο. Έτσι έφτασαν σε ᾿μας από γενεά σε γενεά τα χαρακτηριστικά, τα πρόσωπα, τόσο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού όσο και της Παναγίας, των αγίων αποστόλων και ύστερα, πάντοτε «ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ» και διά πολλών αποκαλύψεων, τα πρόσωπα των αγίων. Για να καταλάβετε εδώ του γείτονα σας, του αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή, διαβάζομε στον βίο του, παρόλο που ζωγραφίστηκε η εικόνα του τον καιρό που ζούσε ο πατέρας του ο παπά-Κυριακός και μπορούσε να καθοδηγήσει τον αγιογράφο πώς ήταν στο πρόσωπο ο γιος του, εμφανίστηκε εις τον ζωγράφο, λέει, ο ίδιος ο άγιος και του είπε, έτσι να με ζωγραφίσεις.

Όταν ερωτήθηκε λοιπόν ο άγιος Παΐσιος από τες πολλές, πολλές, πολλές εικόνες που έχομε σε όλο τον κόσμο, η Παναγία, πώς ήταν εις τη γη; Με ποια γυναίκα έμοιαζε; Και τους είπε, απ᾿ όλες τες εικόνες που έχω δει, περισσότερο έμοιαζε με την Παναγία την Ιεροσολυμίτισσα. Και στην Κύπρο, αν με ρωτήσετε εμένα τον παρατηρητικό, απαιτητικό και ιδιότροπο, στα της Ορθοδόξου πίστεως και τέχνης πράγματα και κειμήλια και εικονίσματα και αγιάσματα, ποια εικόνα, πάτερ Νεόφυτε, της Κύπρου, όχι της Μόρφου, της Κύπρου, μοιάζει πιο πολύ με την Ιεροσολυμίτισσα, θα σας έλεγα, η Παναγία του Οίκου, η Αγνιώτισσα. Κοιτάξτε το και ᾿σεις. Με τη σύγχρονη τεχνολογία μπορείτε να κάμετε σύγκριση και να μπείτε να δείτε πώς είναι η Ιεροσολυμίτισσα, τι μάτια έχει, τι δύναμη έχουν τα μάτια της, τι μητρότητα, τι παιδικότητα, τι αγνότητα έχουν αυτά τα μάτια. Και θα τολμούσα να πω, και τι βάθος. 

Βλέπεις τα μάτια της Παναγίας και σου επιτρέπουν να ταξιδεύεις, να ταξιδεύεις, να ταξιδεύεις μέσα σε μία ζωή ατελεύτητο, σε μία ζωή αιώνιον, σε ένα Φως. «Χαῖρε, αὐγὴ μυστικῆς ἡμέρας!». Τα έχουμε πει και άλλες φορές τι σημαίνει αυτή η στιχολογία. Μιας ημέρας η οποία είναι μυστική, ακόμα δεν ήλθε. Είναι η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας αυτή η ημέρα. Είναι η μητέρα ενός αστέρος άδυτου, λέει. Που δεν θα δύσει ποτέ. Και αυτός ο Αστήρ ο άδυτος, ο Χριστός μας, έχει ένα φως. Όπως φως έχει και ο Θεός Πατέρας, όπως φως έχει και το Άγιο Πνεύμα. Φως ο Πατήρ, Φως ο Λόγος, Φως και το Άγιο Πνεύμα. Τρισάγιο Φως. Γι᾿ αυτό και όταν ψέλνουν οι ψάλτες σας, προσέξτε, λεν τρείς φορές, «Ἅγιος ὁ Θεός». Κάθε «Ἅγιος ὁ Θεός», είναι και σε ένα από τα Τρία Πρόσωπα. Το πρώτο, «Ἅγιος ὁ Θεός», είναι για τον Θεό Πατέρα. Το δεύτερο το «Ἅγιος Ἰσχυρός», είναι για τον Χριστό, τον Θεάνθρωπο Ιησού, τον Υιό και Λόγο του Πατρός. Το «Ἅγιος Ἀθάνατος», είναι για το Άγιο Πνεύμα. Το «ἐλέησον ἡμᾶς», είναι για όλη την Αγία Τριάδα που δεν χωρίζει. Μπορεί να είναι κεχωρισμένη αλλά είναι πάντα, πάντα, πάντα ενωμένη. Έχει κοινή ενέργεια, κοινή θέληση αλλά είναι και διακεκριμένη η κάθε υπόσταση γιατί; Γιατί έχει η κάθε υπόσταση το δικό της φως, απλά του Χριστού διαφέρει το φως περισσότερο γιατί εκτός από Θεός είναι και άνθρωπος και μοιάζει πολύ σ᾿ Αυτήν που Του έδωσε μορφή, σ᾿ Αυτήν που Του έδωσε ανθρώπινη ομορφιά. Ποια είναι η πιο όμορφος που του έδωσε μορφή και ομορφιά ανθρώπινη; Η Θεοτόκος, η Μητέρα του Φωτός. 

Γι᾿ αυτό παρακαλώ την αγάπη σας, αυτά τα τόσο μεγαλειώδη, που μας βοηθά αυτή η τόσο θαυμαστή εικόνα να πούμε και άλλα τόσα περισσότερα να ζήσουμε και να μην μπορούμε να πούμε, γι᾿ αυτό και λέγεται «μυστικῆς ἡμέρας». Έχει και τα μυστικά της η πνευματική ζωή που μπορεί να τα αισθανθείς αλλά δεν μπορείς να τα πεις. Αυτή είναι η δύναμη της Ορθοδόξου Πίστεως, που δεν την κατάλαβε ούτε ο πάπας ούτε οι προτεστάντες ούτε οι ιεχωβάδες ούτε οι ινδουιστές ούτε οι μωαμεθανοί. Άλλο νους νοερά αίσθηση και άλλο εγκεφαλική γνώση. Αυτοί έμειναν εις τον εγκέφαλο και φτώχυναν, και φτώχυναν και τώρα τους κοροϊδεύει ο διάολος. Και νομίζουν ότι θα γίνουν παντοδύναμοι με τα χρήματα, με τα όπλα, με την εξουσία, με το να κατασκευάζουν ψευτοαρρώστιες και να τες μοιράζουν μέσα στον κόσμο. Και με το να θανατώσουν το ανθρώπινο γένος και να μειώσουν τον αριθμό του και ξεχνούν ότι: «Εἷς Ἅγιος, εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός». Ότι αυτός όλος ο κόσμος έχει τον Δημιουργό του και απέκτησε η δημιουργία και Μητέρα. Και η Μητέρα του Δημιουργού του Υιού του Θεού, είναι η Παναγία μας. Έχει καμιά μητέρα, που θα αφήσει τα παιδιά της να καταστραφούν; Ιδιαιτέρως τα παιδιά που θα της φωνάξουν και θα της πουν, «μάνα μου, Παναγία μου, Δέσποινα μου, βοήθει μοι, σώσον μας, σκέπασον ημάς».

Έτσι να αισθάνεστε. Ιδιαιτέρως σ᾿ αυτή την εποχή την ορφανεμένη, τη βαβελική, τη συγχυσμένη, τη φοβισμένη, τη φοβητσιάρικη όπως λεν τα μωρά. Που θέλουν αυτοί οι δαίμονες της νέας τάξης πραγμάτων να φοβίσουν τον κόσμο, να τον απελπίσουν, ει δυνατόν να πάει ο κόσμος όλος να αυτοκτονήσει. Τους βολεύει πάρα-πάρα πολύ αυτό. Αλλά πες μου. Ποιου να πεις, ότι έχεις μητέρα την Παναγία και να πάει να αυτοκτονήσει; Δεν παρά να είναι καταχρεωμένος, δεν παρά να είναι ο χειρότερος αμαρτωλός του κόσμου τούτου; Άμα του πεις, ρε φίλε, μα και συ και ᾿γω έχουμε την ίδια μάνα, την Παναγία. Θα σου πει, εν τάξει, φίλε μου, θα πάω και ᾿γω στη μάνα μου όπως επήγες εσύ. Εσύ δεν είσαι καλύτερος από μένα, Νεόφυτε. Εσύ απλά ανακάλυψες τη μάνα σου. Εγώ ακόμα να την ανακαλύψω.

Γι᾿ αυτό πολλά, πολλά «Θεοτόκε Παρθένε» να λέτε. Σας παρακαλώ πολύ, να μάθετε να λέτε πολλά «Θεοτόκε Παρθένε». Σαν αυτό το παιδάκι τώρα που κλαψούρισε στον παππού του και το οικονομά ο παππούς, έτσι και εσείς να κλαψουρίζετε της Παναγίας. Πώς κλαψουρίζουμε της Παναγίας; Με μικρές, μικρές προσευχές. Στην αρχή μικρές, μετά τις μεγαλώνει η μνήμη μας. Μια προσευχή που αρέσει πολύ στην Παναγία γιατί είναι γεμάτη με όλη αυτή τη θεολογία που περίπου σας περιέγραψα και σήμερα και άλλες φορές, είναι το «Θεοτόκε Παρθένε». Σας παρακαλώ, να το λέτε όσο μπορείτε περισσότερο: «Θεοτόκε Παρθένε, Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, ὁ Κύριος μετὰ σοῦ, εὐλογημένη, σὺ ἐν γυναιξί, καὶ εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας σου, ὅτι Σωτῆρα ἔτεκες τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Κάμετε μια στάση, πάρτε μια ανάσα. Ξανά, «Θεοτόκε Παρθένε, Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία. Έτσι. Με ένα ρυθμό, να μπαίνουν τα λόγια μέσα στην καρδία, να γίνετε άνθρωποι της καρδιακής προσευχής. Όχι της εγκεφαλικής. Όχι να θέλετε να καταλάβετε. Ρε, να μην καταλάβετε τίποτε. Να αισθανθείτε. 

Έλεγε πάλι ο άγιος Παΐσιος. Ανοίξτε το Ψαλτήρι, λέει. Μα δεν καταλαβαίνω, γέροντα, τίποτα. Βρε παιδί μου, νοιώσε, μέσα από λίγες λέξεις που καταλάβεις. Νοιώσε το από την ενέργεια που εκπέμπει. Και αντί να πεις ένα Κάθισμα, διάβασε μισό, λέει. Πόσο φιλάνθρωπος ο άγιος είναι. Διάβασε μισό, λέει. Μην σε πιάνει το αμάν, να διαβάσω τόσο όσο μου είπε ο πνευματικός, όσο μου είπε ο Δεσπότης. Διάβασε τόσο όσο να νοιώσει η καρδιά, να ταπεινωθεί η καρδιά, να ενθουσιαστεί η καρδιά, να κλάψει η καρδιά, να στενάξει η καρδιά, να μετανοήσει η καρδιά. Και τότε κάμνομε Σαρακοστή, και τότε κάμνομε νηστεία και δεν μετρούμε ούτε λάδι ούτε ξύδι. Γιατί έχει αρχίσει η καρδιά η ίδια να στενάζει, έχει αρχίσει η καρδιά να ταπεινώνεται. Ξέρετε πως λέγεται αυτή η διαδικασία στη γλώσσα των Φιλοκαλικών ασκητικών Πατέρων; Συντριβή λέγεται. Και τότε οι πιο προσεκτικοί έχουν και δάκρυα. Αν δεν έχουν δάκρυα έχουν καρδιακούς αναστεναγμούς. 

Και έτσι σιγά-σιγά αρχίζει ο νους μας να έχει έγνοια τις αγίες εντολές περισσότερο. Και όταν έχουμε έγνοια τις αγίες εντολές και προσπαθούμε να τες τηρούμε και όποτε αποτυγχάνομε να μετανοούμε, τότε αρχίζει και το Άγιο Πνεύμα και μας επισκέπτεται. Και όπως άλλοτε έχουμε πει, ύστερα είναι το Φως του Χριστού και τέλος-τέλος είναι η δόξα του Θεού Πατρός.

Αλλά όλα ξεκινούν από την Παναγία. Όπως όλη η αναδημιουργία ξεκίνησε από τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου», έτσι και η δική μας καρδία αναπλάθεται, καινουργιώνει, καινοποιείται, γίνεται καινούργια δηλαδή ανανεώνεται, πάντοτε ξεκινώντας από το όνομα της Θεοτόκου. «Θεοτόκε Παρθένε». 

Κάλεσαν μια κοπέλα που έχω πνευματική σχέση χρόνια μαζί της, να γίνει αναπληρώτρια καθηγήτρια. Είναι μουσικός αυτή. Μου λέει, τώρα τι μουσική να κάνω. Εγώ πήγα και διδάχτηκα στη Γερμανία, πήρα και κάμποσα διδακτορικά, αλλά αυτή η μουσική που διδάχτηκα δεν έχει Θεό. Μπορεί να έχει μαθηματικά, να έχει ωραία διαστήματα, αλλά χάριν Θεού δεν έχει. Μυσταγωγική δεν είναι. Δεν οδηγεί δηλαδή στο μυστήριο. Τι να λέω στα παιδιά, μου λέει, Δεσπότη; Της λέω, κοίταξε, θα είσαι ένα χρόνο, περίπου ένα χρόνο με αυτά τα παιδιά. Μάθε τους τρεις προσευχές να τους μείνουν. Μάθε τους το «Θεοτόκε Παρθένε» να το λεν πρώτα, μετά να το ψάλλουν κιόλας. Πλάγιο του Πρώτου, λέει ο αρχιδιάκονος. Πρακτικά. Μάθε τους να λεν, της λέω, και μια προσευχή εις τον Χριστό μας: «Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν» ή «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Και μια προσευχή στον Βαπτιστή, όπως ψέλνουμε τώρα στο Μέγα Ἀπόδειπνο: «Βαπτιστὰ τοῦ Χριστοῦ, πάντων ἡμῶν μνήσθητι, ἵνα ρυσθῶμεν τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν, σοὶ γὰρ ἐδόθη χάρις, πρεσβεύειν ὑπὲρ ἡμῶν. Ἱκετεύσατε ὑπὲρ ἡμῶν, ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ ἅγιοι Πάντες». Αυτά να τους μάθεις των παιδιών, της λέω. Και όταν μεγαλώσουν μάθε τους και το «Πιστεύω». Και μετά, μάθε τους και κανένα τραγούδι της Βίσση. Αυτό θα το ξεχάσουν. Τα άλλα δεν θα τα ξεχάσουν. Γιατί ξέρετε; Γιατί όπως μεγαλώνουμε, μεγαλώνουν και τα πάθη μας. Οι κακίες μας, οι ζήλιες μας, τα σαρκικά μας. Και τότε θα χρειαστούμε φάρμακα. Και τα τραγούδια της Βίσσης και του Καζαντζίδη δεν είναι φάρμακα. Μπορεί να είναι panadol, να είναι ασπιρίνες. Θεραπεία δεν είναι όμως, αγαπητοί μου. Παυσίπονο είναι όπως είναι ένα μπουκάλι ζιβανία. Ενώ το «Θεοτόκε Παρθένε», το «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», το «Πάτερ ἡμῶν», το «Πιστεύω», η Θεία Λειτουργία είναι φάρμακο θεραπευτικό.

Γι᾿ αυτό, σας παρακαλώ, μάθετε στα παιδιά σας και στα εγγόνια σας λίγες προσευχές. Πέντε. Πέντε, όσα είναι τα δάκτυλα του ενός χεριού. Τι ωραίο πράμα να μας τα μάθαιναν οι παπάδες του χωριού μας. Και αν οι παπάδες μας δεν μας το μάθαιναν, να μας το μάθαιναν οι δασκάλοι μας. Αυτά τα παιδιά, θα τέλειωναν το Δημοτικό και να είχαν μέσα στη τσάντα της καρδιάς τους, της μνήμης τους, το «Θεοτόκε Παρθένε, το «Πάτερ ἡμῶν», «Χριστέ, τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν», το «Βασιλεῦ Οὐράνιε», το «Πιστεύω», το απολυτίκιο της αγίας Βαρβάρας όσοι κατάγονται από τον Οίκο. Τι ωραίο θα ήταν! Μα σπέρνεις; Μα είσαι στη θάλασσα; Μα ταξιδεύεις με το αυτοκίνητο; Μα μαγειρεύεις; Μα ξαπλώνεις; Μα νίβεσαι; Εργάζεσαι; «Θεοτόκε Παρθένε, Χαῖρε κεχαριτωμένη Μαρία, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Έτσι έρχεται η δύναμις, η ενέργεια, η χάρις του Τριαδικού Θεού: Του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Παρακαλώ την αγάπη σας, έτσι να εργάζεστε και έτσι να διδάξετε τα παιδιά σας. Έρχονται ώρες πολύ δύσκολες όχι μόνο για τον τόπο μας. Εμείς θα έχουμε πολύ λίγα λόγω της μεγάλης προστασίας που έχουμε από τον ουρανό, από τους αγίους που γέννησε η μικρή μας νήσος, η αγία νήσος της Κύπρου. Όμως, πρέπει να έχουμε έγνοια για όλη την οικουμένη. Μπορεί τώρα να γίνεται πόλεμος στην Ουκρανία και εμείς οι χαζοί να χωριζόμαστε, ποιοι είναι με τους Ρώσους και ποιοι είναι με τους Ουκρανούς; Η έγνοια μας να είναι ο πονεμένος άνθρωπος, ο φοβισμένος άνθρωπος. 

Και με αυτές τις προσευχές να μεταδίδομε, να εκπέμπομε ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος σε όλους τους εμπόλεμους αδελφούς μας, σε όλους τους πεινασμένους, σε όλους τους φοβισμένους, σε όλους τους αρρώστους και σε όλους τους αμαρτωλούς. Και οπωσδήποτε είμαστε και εμείς μέσα σε αυτούς.

Καλό Στάδιο, καλή Σαρακοστή να έχετε! Με αυτή την προσευχή και με αυτή την Μεγάλη Μητέρα την Θεοτόκο, την Μητέρα του Φωτός και δική μας Μητέρα, φτάνει να Την θέλουμε, να Τον θέλουμε!