Κήρυγμα Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου στὴ Θεία Λειτουργία τῆς ἑορτῆς τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, ποὺ τελέσθηκε στὸν πανηγυρίζοντα ἱερὸ ναὸ Παναγίας Σκουριώτισσας στὴ Σκουριώτισσα, τῆς μητροπολιτικῆς περιφέρειας Μόρφου (2.2.2022).
Ψες, κατά τη διάρκεια του εσπερινού προς το τέλος κάναμε ένα κήρυγμα, θέλαμε να είναι σύντομο και μας βγήκε εκτενές. Αλλά ήταν τέτοια τα γεγονότα που μας εφώτισε το Πνεύμα το Άγιο να αναλύσουμε που ούτε και μία φορά, ούτε και σε έναν εσπερινό δεν μας έφτανε ο χρόνος για να τα δικαιώσουμε αυτά τα γεγονότα του ουρανού και της γης. Και σας υποσχέθηκα εψές, τα υπόλοιπα σας είπα, αύριο. Αλλά ούτε και σήμερα θα τα ολοκληρώσουμε καθότι συνεχώς η καρδία μας γεννά άλλα και άλλα και άλλα, ελπίζω να είναι αυτή η γέννα με τη φώτιση του Πνεύματος του Αγίου και όχι ένεκεν δικής μας κενοδοξίας διότι κάποτε συμβαίνει και αυτό.
Τώρα, Του είπε, μπορείς να με απολύσεις, μπορεί να χωριστεί η ψυχή μου δηλαδή από το σώμα και να έρθει η ψυχή μου απάνω στον ουρανό να βρει τη δόξα του Θεού. Αυτό σημαίνει να αναπαυτεί. Όχι να πέσει το σώμα το νεκρό μέσα στη γη να το φάνε τα σκουλήκια. Ο Θεός να μας ελεήσει! Όταν λέμε αιωνία η μνήμη, ο Θεός αναπαύσει τους, εννοούμε να καταγραφεί το όνομα του κεκοιμημένου μας εις την αιώνια μνήμη του Θεού, στο σκληρό δίσκο του Θεού δηλαδή. Και ο Θεός αναπαύσει τους, σημαίνει να πάει η ψυχή εκεί που θα είναι αναπαυμένη, χαρούμενη δηλαδή, ξεκούραστη, να μην κουράζεται. «Ἔνθα οὐκ ἔστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλὰ ζωή». Και μάλιστα ζωή «ἀτελεύτητος», όπου δεν έχει τελειωμό αυτή η ανάπαυση, αυτή η χαρά, αυτή η γνώση πληροφοριών, αυτή η απόλαυση. Αυτά περίπου είπαμε ψες. Και είπαμε για τες τρεις Λειτουργίες που γίνονται.
Γίνεται μία Λειτουργία εις τη γη, όπως αυτή που κάμαμε εμείς σήμερα. Μόλις την περατώσαμε. Αυτή η Λειτουργία γίνεται από εσάς τον λαό, είναι έργο του λαού. Αυτό σημαίνει λειτουργώ, λειτουργία. Και εμείς οι κληρικοί ερχόμαστε σε συνεργασία με εσάς, με τους ιεροψάλτες, με εσάς που λέτε τα αμήν, που λέτε τα Κύριε ελέησον, τα Παράσχου Κύριε, που απαντάτε στις δεήσεις των ιερέων μας και των διακόνων μας, λειτουργούμε. Κάνουμε έργο δηλαδή Θεού. Γιατί λειτουργούμε; Για να κοινωνήσουμε και να επικοινωνήσουμε με τον Θεό μας, με τους αγίους, με τους αγγέλους, αλλά και μεταξύ μας. Γι᾿ αυτό και σε κάποια στιγμή λέει «ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους ἵνα ἐν ὁμονοίᾳ ὁμολογήσωμεν». Και ομολογούμε: «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα». Μόνον όταν ομολογήσομε ορθόδοξα την πίστη μας και συγχωρέσουμε μέσα στην καρδιά μας τους ανθρώπους που μας έχουν πικράνει ή αδικήσει, μπορούμε να πάμε να κοινωνήσουμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Να γιατί λειτουργούμε. Για να μάθουμε να ομολογούμε την Ορθόδοξη μας πίστη αλλά με φρόνημα συγχωρητικό. Τι να κάμω έναν που ομολογεί την πίστη την Ορθόδοξη, την πατερική των αγίων Πατέρων δηλαδή και δεν μπορεί να συγχωρέσει. Αυτός δεν πρέπει να κοινωνά όσες νηστείες και να κάμει. Αυτή είναι η μία Λειτουργία που γίνεται από τες τρεις. Πρέπει να γίνονται τρεις Λειτουργίες ταυτόχρονα για να έχει δύναμη η Λειτουργία της γης. Η μία Λειτουργία λοιπόν είναι αυτή που γίνεται στο επίγειο θυσιαστήριο. Αλλά αυτή η Λειτουργία δεν είναι χωρίς αναφορά και χωρίς εξάρτηση. Και αναφέρεται και εξαρτάται αυτή η Λειτουργία από μίαν άλλη ανωτέρα Λειτουργία που γίνεται συνεχώς άνω στον ουρανό.
Και σήμερα πρόσεξα για πρώτη φορά, συμβαίνει αυτό συνεχώς, ενώ ερχόμαστε τακτικότατα ιδιαιτέρως εμείς οι κληρικοί στις Λειτουργίες, στις γιορτές, μόνον κάποτε-κάποτε επιτρέπει ο Θεός να καταλάβομε μια λέξη από τις τόσες που ακούγονται και ψέλνονται. Σήμερα, λέω του πατρός Σεραφείμ, σε παρακαλώ του λέω, στο τέλος, βάλε ένα σημάδι εδώ. Πρέπει αυτό, θέλει το Πνεύμα το Άγιο να το πω στον κόσμο. Και έχει σχέση με την Άνω Λειτουργία που γίνεται στον ουρανό. Και ποιος είναι ο Λειτουργός; Ο Χριστός, ο τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, «ὁ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου γεννηθείς, σταυρωθεὶς καὶ ἀναστηθεὶς καὶ ἀναληφθεὶς εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ πάλιν ἐρχόμενος στὴ Δευτέρα Αὐτοῦ Παρουσία». Και λέει στην Ενάτη Ωδή του Κανόνος του εορταστικού της Υπαπαντής, πρώτα μπαίνει ένας ωραίος στίχος σαν συνέχεια αυτού του ωραίου ύμνου που ψέλναμε σε ήχο τρίτο, σαν το βαλς δηλαδή. Έτσι. Είναι λίγο χορευτικό. Και λέει ένας στίχος από αυτό το «ἀκατάλυπτον ἐστι» και μετά μπαίνει ένας Ψαλμός από την Ενάτη Ωδή που λέει: «Ὄν οἱ ἄνω λειτουργοὶ, τρόμω λιτανεύουσι, κάτω νῦν ὁ Συμεών, ἀγκαλίζεται χερσί». Να την πάνω Λειτουργία που γίνεται, να και την κάτω Λειτουργία που κάμνομε από τον καιρό των αγίων Αποστόλων, από το «λάβετε, φάγετε, πίετε ἐξ᾿ αὐτοῦ πάντες», από τον Μυστικό Δείπνο. Οι άνω λειτουργοί «τρόμω λιτανεύουσι». Ποιοι είναι οι άνω λειτουργοί, οι άνω ιερείς δηλαδή και διάκονοι και ψάλτες; Είναι οι άγιοι που επήγαν εις τον ουρανό. Ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος. Μόνον αυτοί; Όλοι οι άγιοι ιεράρχες, όλοι οι άγιοι ιερείς, όλοι οι άγιοι διάκονοι σαν τον άγιο Ρωμανό που ήταν διάκονος. Ποιοι άλλοι; Ψάλτες ποιοι είναι πάνω; Οι Άγγελοι. Και ποιοι άλλοι είναι μέσα στη Θεία Λειτουργία όπως εσάς και κοινωνούν από το φως του Χριστού και το φως του Πατρός και το Φως του Αγίου Πνεύματος; Καθότι Φως ο Πατήρ, Φως ο Λόγος, Φως και το Άγιο Πνεύμα. Όλοι οι δίκαιοι. Η μάνα μου η Μηλιά, ο πατέρας μου ο Νικόλας, ο γαμπρός μου ο Ανδρέας, ο αδελφός μου ο Μιχάλης που πέθανε πριν λίγους μήνες. Ξέρω πολύ καλά ότι επήγε απευθείας εις τον Παράδεισο. Μου είπε ένας άγιος, αυτός, μου λέει, επλήρωσε τα λάθη του εις τη γη και τώρα απολαμβάνει στον ουρανό. Άλλοι πληρώνουν με ποιο τρόπο; Πηγαίνουν και εξομολογούνται. Αυτό είναι το ανώτερο ξέρετε, νικάς την ντροπή, ρίχνεις τη μύτη σου, εξομολογείσαι και πάεις πάνω, όποτε πάεις, νέος ή γέρος, καθαρός. Αν έκαμες και κάτι και δεν το εξομολογήθηκες ή δεν το θυμήθηκες μάλλον, σε αφήνει ο Χριστός ένα χρόνο, ένα διάστημα μέσα στην αιωνιότητά Του και σε καθαρίζει Εκείνος εν Πνεύματι Αγίω, μέχρι να γίνεις άξιος να μπορείς να κοινωνείς του Ακτίστου Φωτός, του Τριαδικού Φωτός.
Μου έλεγε μια μάνα, είδε το παιδί της δέκα χρονών να το κτυπά το αυτοκίνητο και να πεθαίνει. Και ήλθε και με βρήκε και μου λέει, πρόσεξε τι θα μου πεις. Αν δεν με παρηγορήσεις θα πάω να αυτοκτονήσω. Και της είπα: Άκουσε, δέκα χρονών το παιδί σου, ήθελε ο Χριστός να τον σώσει από καμιά αμαρτία που θα έκαμνε αν μεγάλωνε. Τώρα πού είναι ο γιος μου, μου λέει. Της λέω, θα είναι στην πάνω Λειτουργία. Τι είναι αυτή η πάνω Λειτουργία; Δεν μπορώ να σου πω, της λέω. Δεν πήγα αλλά ξέρω ότι γίνεται και τους κοινωνά όλους ο ίδιος ο Χριστός. Μου λέει, δεν γίνεται να δω τον γιο μου; Αν είσαι, της λέω, άξια θα τον δεις. Θα παρακαλέσω και εγώ, να παρακαλέσεις και συ. Παρακαλέσαμε και μετά από κάμποσες μέρες ήλθε χαρούμενη και τι μου είπε. Είδα τον γιο μου και τον ρώτησα τι κάμνει εκεί πάνω. Και της είπε, μάμα, είμαι πάρα πολύ καλά εδώ πάνω, είμαι χαρούμενος και μην παρακαλάς, δεν κατεβαίνω κάτω όσο και να θέλεις. Θέλω να είμαι εδώ πάνω, θέλω να είμαι με Αυτόν που κάθε μέρα μας κοινωνά από το φως Του το οποίον έχει μεγάλη χαρά και μεγάλη απόλαυση και πολλή γνώση. Ακούτε ο μικρός δέκα χρονών; Είμαστε όλοι γύρω Του, λέει, και κάμνει Λειτουργία ατελεύτητη, που δεν τελειώνει ποτέ και εμείς είμαστε γύρω από Αυτόν. Και χάρηκα, μου λέει, που είδα τον γιο μου τόσο χαρούμενο.
Και τώρα εδώ το γράφει. Βλέπετε; Οι άγιοι που έγραψαν αυτούς του ύμνους είχαν εμπειρία. Δεν κάθονταν σαν τους ποιητές να έχουν έμπνευση και φαντασία. Έβλεπαν και έγραφαν και τους βοηθούσαν και οι άγιοι Άγγελοι που βλέπουν συνεχώς οι άγιοι Άγγελοι τι γίνεται στον ουρανό και τι γίνεται και στη γη. Γι᾿ αυτό και λέει, «Ὄν οἱ ἄνω λειτουργοὶ». Αυτό που οι άνω λειτουργοί «τρόμω λιτανεύουσι», οι άγιοι δηλαδή και οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι, σήμερα, τώρα, κάτω ο Συμεών ο Δίκαιος «ἀγκαλίζεται χερσί». Αυτός, λέει, που λειτουργά πάνω μαζί με τους αγίους, σήμερα την ημέρα της Υπαπαντής και το σήμερα εννοεί τότε που πήγε η Παναγία εις τον Ναό και κρατούσε 40 ημερινών τον Χριστό μας, σήμερα λέει, ο Συμεών κάτω στη γη Τον αγκαλιάζει με τα χέρια του, «ἀγκαλίζεται χερσί».
Αυτή είναι η πάνω Λειτουργία που γίνεται. Την κάτω Λειτουργία την έζησε ο καθένας μας σήμερα. Εμείς ξέρετε τι κάμνομε κάτω στη γη; Ό,τι γίνεται στον ουρανό. Εμείς, η Λειτουργία που κάμνουμε είναι Θεόσδοτη, μας την έδωσε ο ίδιος ο Θεός, ο Χριστός και μας είπε: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν», να το κάμνετε τούτο για να με θυμάστε Εμένα και θα είμαι ανάμεσά σας, φτάνει να τρώτε και να πίνετε το Σώμα και το Αίμα μου «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν αἰώνιον».
Αλλά είπαμε, προϋπόθεση είναι να μάθουμε να συγχωρούμε, να μάθουμε να αγαπούμε. Αυτό, το να μάθουμε να αγαπούμε και να μάθουμε να συγχωρούμε είναι η τρίτη Λειτουργία. Είπαμε: Μια στον ουρανό η άνω Λειτουργία, μία στη γη μέσα στους ναούς μας όπου υπάρχει θυσιαστήριο, αγία τράπεζα, η κάτω Λειτουργία. Και υπάρχει και μία τρίτη Λειτουργία που άμα αυτήν δεν την έχεις είναι πολύ δύσκολο και να νοιώσεις και την κάτω και να πάεις εις την πάνω. Είναι η Λειτουργία της καρδιάς.
Η καρδιά μας είναι απέραντη. Απέραντη είναι η καρδιά μας. Και μέσα στην καρδιά όσο δεν υπάρχει Χριστός και Άγιο Πνεύμα, Θεός δηλαδή, έχει στο περικάρδιο λένε οι Πατέρες, δαιμόνια που μας ταλαιπωρούν. Άλλος της ζήλιας, άλλος κακίες, άλλος λέει ψέματα, άλλος πορνείες, άλλος μοιχείες, άλλος ομοφυλοφιλίες σαρκικά δηλαδή, αλλά και ψυχικά πάθη. Όπως είπαμε. Η ζήλια, ο φθόνος, η κακία να μην συγχωράς, να νευριάζεις, να θυμώνεις, όλα αυτά μικρά και μεγάλα. Τούτα είναι δαιμόνια γύρω από την καρδία. Ο Χριστός θέλει, η καρδιά, να Του την δώσουμε: «Υἱέ μου, δός μοι σὴν καρδίαν» λέει. Αλλά θα Του δώσουμε μια καρδιά ακάθαρτη; Όσο και να θέλουμε να τη δίνουμε δεν έρχεται. Ο Καθαρός θέλει καθαρή καρδία για να έλθει. Εμείς πρέπει να παρακαλούμε συνεχώς το Άγιο Πνεύμα: «Ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν», «Πνεῦμα Ἅγιον, Πνεῦμα τῆς Ἀληθείας καθάρισόν με», «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με», «Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον με». Προσευχές καρδιακές δυνατές πολλές και πολλές λειτουργίες και πολλές εξομολογήσεις και καθημερινή μετάνοια. Πρώτα η μετάνοια και ύστερα η εξομολόγηση.
Όλο το Ευαγγέλιο αυτά λέει. Αυτά που σας είπα είναι όλο το Ευαγγέλιο. Πράους και ταπεινούς την καρδία. Μόλις θυμώσω, το Άγιο Πνεύμα κλείνει την πόρτα και ο Χριστός δεν μπαίνει μέσα μέχρι να μετανιώσει ο Νεόφυτος για τον θυμό που έκαμε. Μόλις μετανιώσω ανοίγει η πόρτα. «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με»… Ακούεις το γλυκό όνομα του Χριστού. Στους αγίους αυτό είναι συνέχεια.
Μου είπε ένας άνθρωπος του Θεού που ζει, ότι ήλθε ένας εδώ παπάς και μου μιλούσε, μου μιλούσε, τα μισά που μου έλεγε ήταν ψέματα». Του λέω, πώς το κατάλαβες; «Την ώρα που μου μιλούσε, μου λέει, όποτε έλεγε ψέματα, σταματούσε η προσευχή μέσα στην καρδιά μου. Μια φορά, μου λέει, έβαλα έναν Δεσπότη να τον ακούσω που έκαμνε κήρυγμα, όπως εγώ που κηρύττω ο φλύαρος, και κατάλαβα, μου λέει, ότι δεν θα λέει πράματα του Θεού. Θα λέει άλλα αντ᾿ άλλων. Συμβαίνει και αυτό στις μέρες μας. Και Του είπα, Χριστέ μου, δηλαδή τώρα που θα ακούω τον Σεβασμιότατο, θα φύγεις από μέσα στην καρδία μου; Ναι, του είπε, θα φύγω. Κάμε κάτι, Του λέει, εγώ δεν θέλω να φεύγεις. Θέλω να είμαστε συνεχώς μαζί. Και τι έκαμε ο ταπεινός μας Ιησούς Χριστός; Του έδωσε του φίλου μου αυτού του αγιασμένου ανθρώπου έναν ωραίο υπνάκο, κοιμήθηκε όση ώρα κήρυττε ο Δεσπότης! Μόλις ξεκίνησαν οι ψάλτες, «εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον» να κάνουν την απόλυση, ξύπνησε. Έτσι είναι η Λειτουργία της καρδιάς. Περίπου έτσι, ό,τι μας λεν αυτοί που τα ζουν. Εμείς είμαστε αναμεταδότες. Ελπίζω να είμεθα πιστοί αναμεταδότες, χωρίς παράσιτα.
Να χαρείτε, κάμετε ό,τι μπορείτε, να έχετε καρδίαν καθαράν και πνεύμα ευθές εις την καρδία σας. Και με αυτό τον τρόπο ταπεινά-ταπεινά, να πορευθούμε και σε εύκολες εποχές και σε δύσκολες. Τώρα ήλθαν οι δύσκολες, μετά έρχονται οι ωραίες οι εύκολες και μετά πάλι οι δύσκολες. Έτσι είναι η ιστορία του ανθρώπου. Πάνω κάτω, ακμή παρακμή, δύσκολα εύκολα. Αλλά, μας περιμένει όλους η άνω Λειτουργία.
Όπως ο Δίκαιος Συμεών. Περίμενε, περίμενε, περίμενε μέχρι που αγκάλιασε τον Θεάνθρωπο Ιησού. Το εύχομαι αυτό να συμβεί και σε σας να γίνετε Θεοδόχοι, να εύχεσθε και εσείς για μένα, σας παρακαλώ πολύ.