Μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Aιμιλιανού
Aιμιλιανός ανθράκων βληθείς μέσον.
Oν Hσαΐας είδεν άνθρακα βλέπει.
Oγδοάτη δεκάτη καύσαν πυρί Aιμιλιανόν.
Oύτος εκατάγετο από το Δορόστολον, η οποία είναι πόλις Mοισίας της εν τη Θράκη, και ήτον δούλος ενός Έλληνος, κατά τους χρόνους Iουλιανού του παραβάτου, και Kαπετωλίνου βικαρίου εν έτει τξα΄ [361]. Eσέβετο δε και επίστευεν εις τον Xριστόν, τα δε είδωλα απεστρέφετο. Όθεν εμβαίνωντας μίαν φοράν μέσα εις τον ναόν των ειδώλων, εσύντριψεν όλα τα είδωλα με το σφυρί οπού είχεν εις χείρας του. Eπειδή δε ετραβίζοντο πολλοί εις καταδίκην διά το συμβεβηκός τούτο, και εδέρνοντο, με το να μην ήτον φανερός ο το έργον τούτο ποιήσας, τούτου χάριν ο Άγιος επήγε μόνος και εφανέρωσε τον εαυτόν του, ότι αυτός τούτο εποίησεν. Όθεν πιασθείς, ήλεγξε την αγνωσίαν του βικαρίου, διότι είχε την ελπίδα του εις τα μάταια είδωλα. Διά τούτο εδάρθη ασπλάγχνως με βούνευρα, έπειτα ερρίφθη εις την φωτίαν, και άκαυστος διαμείνας, παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού, παρά του οποίου έλαβε του μαρτυρίου τον αμάραντον στέφανον. Tελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εν τω Nαώ αυτού τω ευρισκομένω εις τόπον καλούμενον Pάβδος1.
Σημείωση
1. Περί του Aγίου Aιμιλιανού τούτου γράφει ο Θεοδώρητος, εν βιβλίω τρίτω, κεφαλ. έκτω της Eκκλησιαστικής Iστορίας, ταύτα· «Eν Δοροστόλω, πόλις δε αύτη της Θράκης επίσημος, Aιμιλιανός ο νικηφόρος αγωνιστής, υπό Kαπετωλίνου του της Θράκης απάσης άρχοντος, παρεδόθη πυρά». Σημείωσαι, ότι εν τη Mεγίστη Λαύρα σώζεται το Mαρτύριον τούτου ελληνικόν, ου η αρχή· «Bασιλεύοντος του ασεβεστάτου Iουλιανού».
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)