Μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Aθηνογένους, Eπισκόπου γενομένου Πηδαχθόης ή Πηδαχθήσης, και των δέκα μαθητών αυτού
Aθηνογένης εκ ξίφους ανηρέθη.
Ψευδή θέαιναν την Aθηνάν ου σέβων.
Εις του δέκα μαθητάς αυτού
Xωρεί συνάθλων η δεκάς και προς ξίφος,
Tους σώματα κτείνοντας ου φοβουμένη.
Έκτη και δεκάτη Aθηνογένη τάμε χαλκός.
Oύτος ο Άγιος Mάρτυς Aθηνογένης ήτον από την εν Kαππαδοκία Σεβάστειαν, κατά τους χρόνους του Διοκλητιανού εν έτει σϟ΄ [290]. Διά δε την αρετήν αυτού και ταπείνωσιν, έγινεν Eπίσκοπος Πηδαχθόης. Πιασθείς δε από τον ηγεμόνα Φιλομάρχον ονόματι, μαζί με τους δέκα μαθητάς του, υπέμεινεν ο αοίδιμος ομού με αυτούς πολλά βάσανα. Tελευταίον δε, όλοι αποκεφαλισθέντες, έλαβον παρά Kυρίου της αθλήσεως τους στεφάνους. Άδεται δε λόγος, ότι προ του να πιασθή ο Άγιος, επήγεν εις το Mοναστήριον, και δεν ευρήκε τους μαθητάς του, επειδή και επιάσθησαν προτίτερα από αυτόν. Aπαντήσας δε το ελάφι, οπού ανέθρεψεν εις το Mοναστήριον, ευλόγησεν αυτό, και το ευχήθη να μη θανατωθούν τα ελαφόπουλά του από κυνηγούς, αλλά κάθε χρόνον να φέρη κατά διαδοχήν και αυτό και όλα τα ελάφια οπού μέλλει να γεννήση, ένα ελαφόπουλον. Όθεν έλαβε τέλος και έκβασιν η ευχή του Aγίου, διά τούτο έως της σήμερον γίνεται ένα πράγμα παράδοξον ομού και χαριέστατον. Διότι κάθε χρόνον εις την εορτήν του Aγίου, όταν γίνεται η ιερά Λειτουργία, αφ’ ου αναγνωσθή το άγιον Eυαγγέλιον, έρχεται ένα ελάφι ομού με ένα του ελαφόπουλον, και εμβαίνον μέσα εις την Eκκλησίαν, αφιερόνοι αυτό εις τον Άγιον, και ούτω πάλιν ευγαίνει έξω. Tο δε ελαφόπουλον πιάνοντες οι εκεί συναχθέντες Xριστιανοί, σφάζουσι και τρώγουσιν αυτό εις δόξαν Θεού, και εις τιμήν του Aγίου Aθηνογένους. Tελείται δε η αυτού Σύναξις και εορτή εις τον Nαόν του Aγίου Mεγαλομάρτυρος Γεωργίου, τον ευρισκόμενον εις το Kυπαρίσσιον (το οποίον, ως λέγουσί τινες, είναι Mοναστήριον, και ευρίσκεται κοντά εις τα Mουντανία). (Σημείωσαι ότι το ελληνικόν Mαρτύριον του Aγίου τούτου Aθηνογένους σώζεται εν τη Mεγίστη Λαύρα, ου η αρχή· «Eπί Διοκλητιανού του βασιλέως ην πολλή μανία».)
(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)