Η Μόρφου ως Θεομόρφου – Ε΄ Περίοδος (12ος -15ος αι. μ.Χ)

Ε΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (12ος -15ος αι. μ.Χ)

Φραγκοκρατία

Φεουδαρχία και απόπειρα εκλατινισμού

των Ορθοδόξων της Κύπρου

Έτσι, η Κύπρος πωλείται το 1192 στον Γάλλο φεουδάρχη Γουΐδο ντε Λουζινιάν και η Φραγκοκρατία εφαρμόζει την πάγια τακτική της σε Ανατολή και Δύση. Επιβάλλει φεουδαρχικό σύστημα διοίκησης σε ανθρώπους και πράγματα και αποπειράται να εκλατινίσει τον τοπικό ορθόδοξο πληθυσμό. Με σχετική βούλα του πάπα Ιννοκεντίου Γ , οι 14 επισκοπές της Κύπρου μειώνονται σε 4 (με έδρα τις πόλεις Λευκωσία, Αμμόχωστο, Λεμεσό και Πάφο) και αργότερα, οι 4 Ορθόδοξοι Επίσκοποι εξορίζονται σε χωριά των επαρχιών τους. Καταργείται επίσης ο τίτλος και ο θεσμός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, πρώτος δε τη τάξει Κύπριος ιεράρχης θεωρείται ο Επίσκοπος Λευκωσίας, με τον τίτλο του Επισκόπου Σολίας. Με την Bulla Cypria που εξέδωσε ο πάπας Αλέξανδρος ο Δ τὸ 1260, η επισκοπή των Σόλων καταργήθηκε οριστικά.

Η Μόρφου στην περίοδο της Φραγκοκρατίας είναι σημαντικό γεωργοκτηνοτροφικό αγροτικό κέντρο και παραχωρείται στον φεουδάρχη Λοράν ντε Πλεσί, ο οποίος πρόσθεσε τότε στο οικογενειακό του όνομα και τον τίτλο ντε Μόρφου. Οι ορθόδοξοι πρόγονοί μας γίνονται δουλοπάροικοι και αγωνίζονται να κρατήσουν την ορθόδοξή τους πίστη και την ρωμαίϊκη λαλιά τους σε συνθήκες χριστιανικής λατινικής δουλείας.

Το 1268, λίγο πριν την τελική πτώση της Αντιόχειας της Πισιδίας στα χέρια των απίστων, μεταφέρονται οι κάρες των Αγίων Μαρτύρων Κυπριανού και Ιουστίνης από ορθόδοξους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και κατατίθενται στο χωριό Μένοικο. Με τα χρόνια, η εκκλησία των Αγίων Μαρτύρων Κυπριανού και Ιουστίνης, αναδεικνύεται σε ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα του τόπου. Οι ως άνω άγιοι ενισχύουν με τα χαριτόβρυτά τους λείψανα και τα πολλά τους θαύματα τους ορθοδόξους, όχι μόνο της περιοχής αλλά, όπως δείχνει ο μεγάλος αριθμός προσκυνητών που συρρέουν εκεί από άλλες χώρες, και των απανταχού γης.

Σε έγγραφο του 1468, από το βιβλίο των καταγραφών της γραμματείας του κυπριακού βασιλείου, διαβάζουμε τα εξής: «Ακριβoί και ηγαπημένοι μας, πολομούμεν σας να ηξεύρετε ως ότι εχαρίσαμεν του Γεωργίου του Τζαπερλάνου του δουλευτή μας, το κοπέλλι το έχει εις την δούλεψίν του από το χωρίο μας της Θεομόρφου, ονόματι Φίλιππον Θοδόσην Βέντορη. Δια τούτο μηνούμε και ορίζομέν σας να μηδέν του δώσετε τίποτες παντζίασμαν δια τον αυτόν κόπελλον». Όπως βεβαιώνει το εν λόγω έγγραφο, τον 15ο αιώνα η Μόρφου εξακολουθεί να ονομάζεται Θεομόρφου. Τα δε κοπέλια της, οι νέοι της, βρίσκονται στη δούλεψη των Λατίνων φεουδαρχών οι οποίοι τα παραχωρούν ο ένας στον άλλο.

Η δουλεία σε όλο της το μεγαλείο! Τα κοπέλια της Μόρφου είχαν τη σκληρή τύχη να γνωρίσουν τον πολιτισμό που εξήγαγε η Ευρώπη σ’ όλο τον πλανήτη, πολύ πριν τον γνωρίσουν οι Αφρικανoί και οι ιθαγενείς της Αμερικής… Τα κοπέλια, οι δουλοπάροικοι της Θεομόρφου, αγγαρεύονταν σε εργασίες των φεουδαρχών στις μεγάλες φυτείες ζαχαροκαλάμου που υπήρχαν την εποχή της Φραγκοκρατίας στην περιοχή Μόρφου-Συριανοχωρίου.