Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου
Πρόλογος στὴν ἐπανέκδοση τοῦ Ψαλτηρίου
τοῦ ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκου
Ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ πατέρες καὶ ἀδελφοί,
Τὸ κύριο ἔργο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ θεραπεία τῆς ἄρρωστης ἀνθρώπινης προσωπικότητας, νὰ μεταβάλλει δηλαδὴ τὸν ἀρρωστημένο πνευματικὰ ἰδιοτελὴ ἄνθρωπο σὲ ὑγιὴ ἀνιδιοτελή. Γιὰ νὰ γίνει τοῦτο κατορθωτὸ χρειάζεται ἀπαραίτητα ἡ ἀνθρώπινη συνέργεια. Οἱ Ὀρθόδοξοι πρέπει νὰ ἀγωνίζονται νὰ ἀποβάλλουν, τόσο τοὺς κακούς, ὅσο καὶ τοὺς καλοὺς λογισμούς, ὥστε νὰ γίνει ἡ κάθαρση τῆς καρδίας ἀπὸ ὅλους τοὺς λογισμούς. Νὰ περιοριστοῦν ὅλα στὴ λογική, στὸ λογιστικὸ μέρος τῆς ψυχῆς, ὥστε τὸ Ἅγιον Πνεῦμα νὰ μεταφέρει τὶς προσευχὲς καὶ τοὺς Ψαλμοὺς ποὺ προσεύχεται ὁ πιστὸς ἀπὸ τὴ λογικὴ στὴν καρδία. Καὶ τότε ὁ ἄνθρωπος, καθοδηγούμενος ἀπὸ τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στὴν καρδία του, χρησιμοποιεῖ τὶς γνώσεις ποὺ ἔχει γιὰ νὰ κάνει τὸν ἀγώνα του, τόσο τὸν κοινωνικό, ὅσο καὶ κυρίως τὸν θεραπευτικὸ κατὰ τῶν ἀρρωστημάτων τῆς ψυχῆς, ποὺ εἶναι τὰ ψεκτὰ πάθη.
Αὐτά, τὰ τόσο βασικὰ καὶ σημαντικὰ στοιχεῖα τῆς Ὀρθόδοξης ψυχοθεραπείας, στὶς μέρες μας δυστυχῶς ἔχουν ξεχασθεῖ ἢ περιθωριοποιηθεῖ ἢ ἀλλοιωθεῖ σὲ ρομαντικὴ θρησκευτικότητα καὶ εὐσεβισμό.
Στὴν ἐποχή μας, ὁπόταν οἱ προφητεῖες γίνονται εἰδήσεις καὶ ἡ ἀγωνία τῶν ἀνθρώπων κορυφώνεται καὶ παραμορφώνεται σὲ φόβο καὶ τρόμο, οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοὶ καλοῦνται νὰ εἶναι οἱ ζῶσες ἀποδείξεις ὅτι «ἡ τελεία ἀγάπη» τοῦ Χριστοῦ «ἔξω βάλλει τὸν φόβον». Ἡ λεγόμενη Νέα Τάξη Πραγμάτων τῆς Νέας Ἐποχῆς εἶναι τόσο ἐπιθετικὴ καὶ βιαστικὴ νὰ ἐπιβάλει τὴ δικτατορία καὶ τὸν ὁλοκληρωτισμό της, ὥστε ὅλοι μας, κλῆρος καὶ λαός, πιαστήκαμε στὸν ὕπνο, οἱ περισσότεροι χωρὶς ὅπλα, διότι φρόντισαν οἱ ἄνθρωποι τῆς διεφθαρμένης εὐημερίας καὶ κατανάλωσης νὰ ξεχάσουμε, νὰ λησμονήσουμε καὶ στὸ τέλος-τέλος νὰ ὀλιγοπιστήσουμε —ἂν ὄχι καὶ νὰ ἀπιστήσουμε— ὅτι «οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη ἡμῶν πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (Ἐφεσ. 6, 12). Ἐπιβάλλεται λοιπὸν νὰ ξανακτίσουμε τὰ τείχη τῆς Ὀρθοδοξίας, νὰ ἐπανεύρουμε τὰ ὅπλα τῆς ἀρετῆς: «Οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε, ἀναζωσάμενοι τὸν καλὸν τῆς νηστείας καὶ ἀρετῆς ἀγῶνα».
Ἕνα ὅπλο πανάρχαιο, θεραπευτικὸ καὶ ἀποτελεσματικὸ κατὰ τῆς φοβίας, τοῦ τρόμου καὶ τῶν ἐναντίων δαιμονικῶν δυνάμεων εἶναι οἱ Ψαλμοὶ τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ, τὸ ἱερὸ Ψαλτήριο. Ἕνας σύγχρονος ὅσιος ἀσκητής, ὁ Γέρων Θεόδωρος σπηλαιώτης στὸ Ἁγιοφάραγγο τῆς Κρήτης († 2016), ἀφήνει σ᾽ ἐμᾶς τοὺς συγχρόνους Ὀρθοδόξους, ποὺ συνήθως περιορίζουμε τὴν πνευματικότητά μας σὲ ὁμιλίες, θαύματα καὶ προφητολογίες, σὲ εὐσεβισμοὺς καὶ γεροντισμούς, τὴν ἑξῆς παρακαταθήκη:
«Ἂν θὰ μὲ ρωτούσατε νὰ σᾶς πῶ, τὶ κατάλαβα τόσα χρόνια στὴν ἔρημο, θὰ σᾶς ἀπαντοῦσα μὲ μιὰ λέξη: τὴν δύναμη τοῦ Ψαλτηρίου. Ἂν ξεκινοῦσα τὴ ζωή μου τώρα, ἕνα θὰ πάσχιζα νὰ κάνω, νὰ ἀποστηθίσω τὸ Ψαλτήρι. Αὐτὸ εἶναι ἡ γονικὴ μήτρα τῆς νοερᾶς προσευχῆς. Αὐτὸ εἶναι τὸ εὔφορο χῶμα, ὅπου εὐδοκιμεῖ ὁ σπόρος τῆς εὐχῆς. Αὐτὸ μαστίζει τοὺς δαίμονες. Ὅταν διάβαζα, στὶς ἀγρυπνίες μου, τὸ Ψαλτήρι, ἐρχόταν ὁ δαίμονας, ποὺ μούγκριζε σὰν ἀγριόχοιρος στὸ αὐτί μου. Εἰδικὰ, ὅταν ἔλεγα τὸν στίχο, ‘‘Ἀναστήτω ὁ Θεός…’’ καὶ τὸν στίχο ποὺ λέει, ‘‘Σὺ εἶ Κύριος καὶ Θεὸς μου’’. Λυσσοῦσε, μὲ ἔπιανε ἀπὸ τὸν λαιμό, μὲ ἔπνιγε. Μπέρδευε τὰ λόγια μου, γιὰ νὰ μὴν τὸ πῶ. Τόσο πολὺ καιγόταν…».
Καὶ ὁ μέγας σύγχρονος προφήτης τοῦ γένους, ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, μᾶς ἀποκαλύπτει παρόμοιες ἐμπειρίες του γιὰ τὴ δύναμη καὶ ὠφέλεια τοῦ Ψαλτηρίου.
«Πόση παρηγοριὰ βρίσκω μὲ τὸ Ψαλτήρι! Αὐτὴν τὴ μιάμιση ὥρα ποὺ διαβάζω τὸ Ψαλτήρι τὴν βλέπω σὰν τὴν πιὸ θετικὴ βοήθεια πρὸς τὸν κόσμο… Τὸ Ψαλτήρι εἶναι θεόπνευστο, εἶναι γραμμένο μὲ θεῖο φωτισμό, γι’ αὐτὸ ἔχει τόσο δυνατά, τόσο βαθιὰ νοήματα… Μὲ τὸ Ψαλτήρι νιώθω μιὰν ἀγαλλίαση·…». «Χτυποῦσα τὸν διάβολο μὲ τὸ πυροβόλο. Τὴν ἡμέρα τὸν χτυποῦσα μὲ τὸ Ψαλτήρι, τὸ βράδυ μὲ τὴν εὐχή».
Μεγάλος εἶναι ὁ ἀριθμὸς τῶν πιστῶν, ποὺ ἀνταποκρίθηκαν στὸ κάλεσμά μας —στὸ κάλεσμα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ— γιὰ νὰ διαβάζουν καθημερινὰ τὸ Ψαλτήριο, μέσα στὸ πλαίσιο τῆς προαναφερθείσας θεραπευτικῆς ἀγωγῆς, πρὸς πνευματική τους ἐνίσχυση, πρὸς θωράκιση τοῦ κόσμου ἀπὸ τὴν ἐπήρεια τῶν ἀντικειμένων δαιμονικῶν δυνάμεων. Συνάμα ὅμως οἱ πιστοί, μέσα ἀπὸ τὴν προσευχὴ αὐτὴ ἀπὸ τὸ πρωτότυπο κείμενο τῶν Ψαλμῶν τοῦ Δαβίδ, διδάσκονται καὶ ὡραία ἐκκλησιαστικὰ Ἑλληνικά. Καὶ τὰ Ἑλληνικὰ αὐτὰ εἶναι ἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς θεολογίας τῶν ἀγίων Πατέρων μας.
Σὲ μία ἐποχή, ποὺ οἱ Νεοταξίτες ἐπιτίθενται τόσο ἀπροκάλυπτα, ἐμεῖς νὰ ἀναλάβουμε τὰ ὅπλα τοῦ Δαβίδ, τῶν Ψαλμῶν του, ἀγαπώντας τὸν νικητὴ τοῦ θανάτου, τὸν Κύριον καὶ Θεόν μας Ἰησοῦν Χριστόν.
«Ἐδίψησέ σε ἡ ψυχή μου, ποσαπλῶς σοι ἡ σάρξ μου, ἐν γῇ ἐρήμῳ καὶ ἀβάτῳ καὶ ἀνύδρῳ».
Μετ᾽ εὐχῶν πρὸς Κύριον
Ὁ Μόρφου Νεόφυτος
Ε´ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν,
τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας
Υ.Γ. : Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος, πατριάρχης Ἱεροσολύμων (634-638), γράφει σχετικὰ στὸν Βίο τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας ὅτι γνώριζε τὸ Ψαλτήριο μὲ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνῶ ἦταν ἀμόρφωτη καὶ δὲν τὸ εἶχε διαβάσει.