1. Ο λαός θα ήθελε να γνωρίζει το όραμά σας για την Εκκλησία της Κύπρου. Ποιες θα είναι οι προτεραιότητές σας αν εκλεγείτε Αρχιεπίσκοπος;
Οι προτεραιότητες του νέου Αρχιεπισκόπου Κύπρου δεν θα πρέπει να παρεκκλίνουν από τους θεμελιωτές της νεότερης εκκλησιαστικής ιστορίας της Κύπρου, τους Αρχιεπισκόπους Μακάριο Γ΄, Χρυσόστομο Α΄ και Χρυσόστομο Β΄, για να μπορέσουμε να ανέλθουμε στην τρίτη χιλιετία. Αυτό που είναι σημαντικό, θα πρέπει να έχουμε μιαν ανεξάρτητη Εκκλησία που να μπορεί να έρχεται σε αντίθεση και να υπερασπίζεται την παράδοση, την πίστη και τα δόγματά της όταν αυτά απειλούνται από την εκάστοτε κυβέρνηση και το κράτος, αλλά και τα διάφορα νομοσχέδια που θα έρχονται από την Ευρώπη και τη νέα τάξη πραγμάτων, που στόχο έχουν την αλλοίωση του χαρακτήρα της Ορθόδοξης πίστης μας και ρωμαίικης υπόστασής μας. Χρειαζόμαστε έναν Αρχιεπίσκοπο να μας μάθει τον εαυτό μας. Τι σημαίνει Έλληνας, ορθόδοξος της Ανατολής. Για να μπορούμε να αντισταθούμε στα δαιμόνια της νέας τάξης πραγμάτων. Σε τακτική μηνιαία βάση, ο ίδιος θα έχω διά ζώσης επικοινωνία με τον λαό σε προγραμματισμένες πνευματικές συνάξεις, κατά τη διάρκεια των οποίων θα απαντώ σε ερωτήματα και απορίες τους σχετικά με την Ορθόδοξη Πίστη μας. Η σύγχυση των ανθρώπων και το θολό σύγχρονο τοπίο απαιτούν ξεκάθαρες ορθόδοξες απαντήσεις, τις οποίες είμαι διατεθειμένος να δίδω στον πιστό λαό. Είναι κάτι που ήδη έχει εφαρμοστεί συστηματικά στα όρια της Ιεράς Μητροπόλεως Μόρφου, με απτά αποτελέσματα και κυρίως την αύξηση στον τακτικό εκκλησιασμό του τοπικού πληθυσμού και τη συμμετοχή οικογενειών στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας μας. Είναι πολύ μεγάλη υπόθεση, η σύγχρονη κυπριακή οικογένεια, η οποία κλονίζεται συθέμελα, να έχει ζωντανό δεσμό με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Είναι γεγονός ότι η σύγχυση στην κυπριακή οικογένεια του 21ου αιώνα και η ολοένα αυξανόμενη διαλυτική τάση, μέσω των διαζυγίων, με απασχολεί ιδιαιτέρως και θα αποτελέσει μιαν από τις βασικές προτεραιότητές μου. Να έχετε υπόψη σας ότι η έμφαση στην ορθόδοξη κατήχηση του λαού έχει ως άμεσο επακόλουθο την ενδυνάμωση των αξιών και την τόνωση των δεσμών μεταξύ των μελών της οικογένειας. Κι αυτό είμαι διατεθειμένος να το πράξω με όλες μου τις δυνάμεις.
Η Θεολογική Σχολή αποτελεί το φυτώριο από το οποίο θα ανθίσουν οι μελλοντικοί ιερείς, οι κατηχητές, οι καθηγητές του μαθήματος των Θρησκευτικών, δηλαδή οι στενότεροι συνεργάτες της Αρχιεπισκοπής, όλων των Μητροπόλεων και των ενοριών. Αντιλαμβάνεστε, συνεπώς, πόσο σπουδαίο είναι οι απόφοιτοί της να έχουν λάβει στέρεες ορθόδοξες θεολογικές βάσεις και να είναι σε θέση να αρθρώσουν και να βιώσουν την ορθόδοξη πνευματικότητα. Γι’ αυτόν τον λόγο θα δώσω ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο στο πρόγραμμα σπουδών και λειτουργίας της Σχολής, ώστε να μπορεί να διδάξει τη θεραπευτική αγωγή της Εκκλησίας μας, δηλαδή την κάθαρση του νου και της καρδιάς τον φωτισμό και τη Θέωση και από αυτήν να αντλούνται οι κατάλληλοι δάσκαλοι για να στελεχώσουν τα σχολεία που η Εκκλησία θα εποπτεύει για να διδαχθούν τα παιδιά την Ορθόδοξη πίστη, την ελληνική γλώσσα και τη σύγχρονη τεχνολογία για να την χρησιμοποιούν προς όφελος του ανθρώπου.
H διδασκαλία αυτή θα πρέπει να μεταφερθεί και στις ενορίες με την πραγματοποίηση σεμιναρίων για γονείς που θα είναι οι πρώτοι και ουσιαστικότεροι διδάσκαλοι των παιδιών. Θα πρέπει να γίνει ένας επαναπροσδιορισμός, προσανατολισμός των ενοριών και του μοναχισμού, ούτως ώστε να λειτουργούν με ορθόδοξα πρότυπα και όχι με δυτικά πρότυπα.
Ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα πρέπει να δώσει μεγάλη έμφαση -αυτό είναι το πρωτεύον- στη Θεία Λειτουργία και όσα περιέχονται σε αυτήν, το σωστό τυπικό, την ψαλμωδία, την αγιογραφία, την αρχιτεκτονική των ναών, την ευπρέπεια του Οίκου του Θεού. Είναι πολύ σημαντικό η Θεία Λειτουργία, εκτός από τον αγιασμό, να ξεκουράζει τον σύγχρονο κουρασμένο, συγχυσμένο και ενίοτε απελπισμένο άνθρωπο.
Επίσης το όραμά μου είναι η επιστροφή στα κατεχόμενα. Η ελευθερία της Κύπρου, που έρχεται μέσα από τον παγκόσμιο πόλεμο που ξεκίνησε και την εγχείρηση που ετοιμάζει ο Θεός για να μας καθαρίσει…. Επίσης ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα χρειαστεί να διδάξει σε πολλές φυλές. Πολλοί Τούρκοι θα ζητούν να μάθουν για τον Χριστό.
Εν ολίγοις θα κάνουμε όλα αυτά που κάναμε στην Μητρόπολη Μόρφου από το 1998 μέχρι σήμερα.
2. Η Εκκλησία είναι καλό να έχει θέση στο εθνικό μας ζήτημα; Αν ναι, ποια είναι η δική σας θέση;
Η Εκκλησία έχει θέσεις και αντιθέσεις για όλα τα προβλήματα. Δεν είναι μόνο ένας φιλανθρωπικός οργανισμός, όπως θέλει να τον παρουσιάζει η νέα τάξη πραγμάτων. Αλλά είναι ένας Θεανθρώπινος οργανισμός, είναι το σώμα του Χριστού και ο Χριστός είναι η κεφαλή του. Η Εκκλησία απευθύνεται σε όλον τον άνθρωπο και στην ψυχή του και στο σώμα του. Με άλλα λόγια, είναι το νοσοκομείο που θεραπεύει τον άνθρωπο από τα πάθη του, τον μεταμορφώνει και τον αγιάζει. Είναι ένα εργαστήριο αγιότητας και αυτό είναι το πρωτεύον. Την ίδια στιγμή, η Εκκλησία της Κύπρου έχει διαδραματίσει ρόλο εθναρχικό στην ιστορική πορεία αυτής της νήσου. Αποτέλεσε τον θεματοφύλακα της ελληνικής γλώσσας, των παραδόσεων, των ηθών και των εθίμων του ελληνικού πληθυσμού. Από τη στιγμή που η τουρκική κατοχή συνεχίζεται και η επιχειρούμενη ισλαμοποίηση των κατεχόμενων πόλεων και κοινοτήτων μας επιτείνεται παντοιοτρόπως, η Εκκλησία ως πνευματική τροφός του Γένους, έχει θέση και άποψη για το εθνικό μας πρόβλημα και θα συνεχίζει να την διατυπώνει. Μία άποψη που εναντιώνεται στα τετελεσμένα που επιδιώκει να προκαλέσει η τουρκική προκλητικότητα και αδιαλλαξία και στοχεύει στη διασφάλιση της ειρηνικής συνύπαρξης των πληθυσμών της νήσου. Αυτή μου η πεποίθηση εξάλλου ήταν που με ώθησε να γίνω ο πρώτος που επαναλειτούργησα σε κατεχόμενο ιερό ναό, στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μάμαντος στη Μόρφου. Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να έχουμε κατά νουν ότι το Κυπριακό δεν θα επιλυθεί μέσα από τις συνομιλίες, αλλά μέσα από τις μεγάλες ανατροπές που θα επιφέρει ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, που ήδη ξεκίνησε, και την αποδυνάμωση της Τουρκίας από περιφερειακή δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου. Εμείς ως Εκκλησία καλούμαστε ως προς το εθνικό μας πρόβλημα, να προετοιμάσουμε τον λαό μας, διά της μετανοίας, για τη διαχείριση των μεγάλων γεγονότων που έρχονται.
3. Γνωρίζουμε ότι υπήρχε διχογνωμία στις τάξεις της Ιεράς Συνόδου στο θέμα του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας. Εάν εκλεγείτε στον Αρχιεπισκοπικό θώκο, ποια θα είναι στάση σας απέναντι σε αυτό το ζήτημα;
Το πρόβλημα του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας δεν πρέπει να αποτελέσει σημείο αντιπαλότητας στο πλαίσιο της γεωστρατηγικής πολιτικής μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟϊκών. Δεν είμαι ρωσόφιλος, όπως δεν είμαι και αμερικανόφιλος. Αρχιεπίσκοπος της Ουκρανικής Εκκλησίας ήταν, είναι και θα είναι ο Ονούφριος. Τα υπόλοιπα ανήκουν στον νέο Αρχιεπίσκοπο και την Ιερά Σύνοδο, η οποία θα πρέπει να κινηθεί μέσα στο ορθόδοξο πλαίσιο της τήρησης των ιερών κανόνων, της ιστορικής αλήθειας και της επιδίωξης «τῆς τῶν πάντων (τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών) ἐνώσεως», για την οποία προσευχόμαστε σε κάθε Θεία Λειτουργία.
4. Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του τόπου μας. Σε ενδεχόμενη εκλογή σας έχετε κάποιο πλάνο για αντιμετώπιση του προβλήματος, στον βαθμό που αυτό αναλογεί στην Εκκλησία μας;
Κατά την άποψή μου, η οποία στηρίζεται σε μελέτη έγκριτων γεωστρατηγικών αναλυτών και προσωπική ενασχόληση με το ζήτημα αυτό, το μεταναστευτικό αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες επιβολής της νέας τάξης πραγμάτων επί των λαών τόσο της Ευρώπης όσο και παγκοσμίως. Η διάσπαση των συμπαγών εθνικών κρατικών ιστών, η μετάλλαξη των τοπικών κοινωνιών και η διασπορά του φόβου μέσω πιθανών εξεγέρσεων μεταναστών, αποτελούν τη στοχοθεσία της νέας εποχής, η οποία δεν διστάζει να εμπορευματοποιήσει τον ανθρώπινο πόνο για να επιτύχει τους προγραμματισμένους στόχους της. Η Ορθόδοξη Εκκλησία βέβαια ανέκαθεν αγκάλιαζε και εξακολουθεί να αγκαλιάζει τον ανθρώπινο πόνο και στο πλαίσιο αυτό μπορούν να υπάρξουν από κοινού σοβαρές οργανωμένες δράσεις με την πολιτεία. Αυτό σίγουρα θα εξεταστεί. Από την άλλη μεριά χρειάζεται και ο ρεαλισμός, που επιτάσσει τη μείωση των μεταναστευτικών ροών προς εξασφάλιση της βιωσιμότητας του κράτους και της καθημερινής ζωής των Κυπρίων πολιτών και νόμιμων κατοίκων της νήσου. Αυτό δεν θα το παραβλέψουμε. Δυστυχώς, το μεταναστευτικό πρόβλημα ούτε η Εκκλησία μπορεί να το λύσει ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι ένα εργαλείο της νέας τάξης πραγμάτων, που στόχο έχει να αλλοιώσει τον χριστιανικό χαρακτήρα της Ευρώπης και δη τον Ορθόδοξο χαρακτήρα, όπου αυτός υπάρχει. Κι αυτό το πρόβλημα θα επιλυθεί μέσα από τα οδυνηρά αποτελέσματα του Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου… «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστι, πάντων δε βασιλεύς», κατά τον Ηράκλειτο.
5. Εξωσωματικές, αμβλώσεις, μεταμόσχευση οργάνων, ευθανασία. Ποια η θέση σας;
Το θέμα των εξωσωματικών γονιμοποιήσεων είναι πολύπλοκο και πολυσύνθετο και δεν μπορεί να απαντηθεί με μία φράση. Αυτό που έχω να πω σε γενικές γραμμές είναι ότι η Εκκλησία αποδέχεται τη βοήθεια της ιατρικής επιστήμης και της μεθόδου της εξωσωματικής γονιμοποιήσεως, εκεί που επιβάλλεται να γίνει, με την προϋπόθεση πάντοτε ότι το γενετικό υλικό θα είναι από το ίδιο το ανδρόγυνο και δεν θα αφήνει απ’ έξω τα λεγόμενα «πλεονάζοντα έμβρυα». Αλλά και πάλι τονίζω ότι η γέννηση ενός ανθρώπου δεν οφείλεται μόνο στο θέλημα του ανθρώπου αλλά πρωτίστως και στην πρόνοια του Θεού.
Επίσης το θέμα των μεταμοσχεύσεων οργάνων είναι πολύπλοκο και παρακολουθείται από την Εκκλησία με ιδιαίτερη επαγρύπνηση και προσοχή. Προσωπικά θα καταθέσω τη θέση τριών μεγάλων Αγίων της Εκκλησίας μας, που αναμφίβολα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη, του Αγίου Παϊσίου, του Αγίου Πορφυρίου και του Αγίου Σωφρονίου, που ήσαν αντίθετοι με την προσφορά και αφαίρεση ζωτικών οργάνων προς μεταμόσχευση που πιθανόν να προκαλούσαν τον θάνατο. Ο δε άγιος Σωφρόνιος γράφει στην αδελφή του Αλεξάνδρα στις 11.3.1968: «Με την ευκαιρία αυτή θα σου πω ότι με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο είμαι εναντίον της μεταμοσχεύσεως της καρδιάς. Εκτός των άλλων, η πράξη αυτή βρίσκεται σχεδόν πάντοτε στα όρια του φόνου του δότη. Ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους καιρούς το πιο ‘‘επιτυχημένο’’, από ιατρική άποψη, πείραμα έγινε στη Νότια Αφρική… Όταν γίνεται λόγος για τον «ζωολογικό κήπο», τότε μπορεί να επιτραπούν τέτοιες εγχειρήσεις. Ίσως σου φανή σκληρός αυτός ο λόγος. Αλλά εγώ πνίγομαι αληθινά μέχρι φρίκης από την εικόνα της επικαιρότητάς μας, δηλαδή από τους ατέλειωτους φοβερούς εκβιασμούς, τους φόνους, που είναι αδύνατον να δεις ακόμη και στον κόσμο των άγριων θηρίων». Όσον αφορά τις αμβλώσεις και την ευθανασία ,οι Πατέρες είναι ξεκάθαροι. Έχουμε άνθρωπο εξ άκρας συλλήψεως και κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει τη ζωή του ανθρώπου, ούτε ο ίδιος ο άνθρωπος τη δική του ζωή, γιατί η ζωή μας ανήκει στον Θεό. Δεν πρέπει η επιστήμη, η ιατρική και η τεχνολογία να καταργούν το μυστήριο του Θεού. Ο άνθρωπος είναι ένα μεγάλο μυστήριο και γι’ αυτό έχει ενδιαφέρον. Είναι πλασμένος από τον Θεό «Κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» Του.
Τέλος, αν θέλετε δείτε και να ακούσετε το πλήρες όραμά μου που έχω για την Εκκλησία της Κύπρου, σας παραπέμπω να δείτε στο κανάλι του YouTube Ομιλίες Μητροπολίτη Μόρφου και στην ιστοσελίδα της Μητροπόλεώς μας την τελευταία σύναξη διαλόγου «Ανάβοντας τον Αναπτήρα», που είχε σαν θέμα τις Αρχιεπισκοπικές Εκλογές, στις 22.11.2022.